Quy hoạch sử dụng đất lâm, nông nghiệp cho xã Trung Minh, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Hoà Bình

Ch­¬ng 1 ®Æt vÊn ®Ò Trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn ®i lªn cña ®Êt n­íc b­íc vµo thêi kú CNH- H§H cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi c¸c vïng n«ng th«n ®Æc biÖt lµ c¸c vïng n«ng th«n miÒn nói n­íc ta hiÖn nay. Nãi ®Õn n«ng th«n miÒn nói lµ nãi ®Õn s¶n xuÊt l©m nghiÖp, sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh×n chung lµ thÊp vµ chËm. h¬n c¸c vïng kh¸c. Do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau mµ viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ë n«ng th«n miÒn nói cßn thiÕu ®ång bé, tr×nh ®é kü thuËt s¶n xuÊt cßn l¹c hËu, ph­¬ng thøc qu¶n lý láng lÎo, c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m n«ng nghiÖp vÉn cßn nh÷ng bÊt cËp, thiÕu chi tiÕt, cô thÓ. DÉn ®Õn tµi nguyªn thiªn nhiªn ngµy cµng suy tho¸i c¹n kiÖt, ®Êt ®ai bÞ xãi mßn röa tr«i, sè chÊt l­îng rõng t¨ng lªn kh«ng ®¸ng kÓ thËm chÝ cßn xu h­íng gi¶m dÇn. C¸c s¶n phÈm thu ®­îc tõ rõng kh«ng ®ñ ®¸p øng cho nhu cÇu cuéc sèng cña ng­êi d©n, ®Æc biÖt lµ ng­ßi d©n cã cuéc sèng dùa vµo rõng, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña ng­êi d©n kh«ng ®­îc c¶i thiÖn. Tr­íc nh÷ng thùc tr¹ng ®ã, trong nhiÒu n¨m qua §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, v¨n b¶n ph¸p luËt nh­ luËt §Êt ®ai söa ®æi n¨m 2003, luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng n¨m 2004… §iÒu ®ã ®· gãp phÇn æn ®Þnh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c vïng n«ng th«n miÒn nói, ®Æc biÖt lµ nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp, tõ ®ã mµ c«ng t¸c quy ho¹ch ngµy cµng chi tiÕt, cô thÓ ®Õn c¸c x· thËm trÝ ®Õn cÊp th«n b¶n. Víi vai trß lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt trong c¸c ®¬n vÞ qu¶n lý l·nh thæ hµnh chÝnh vµ lµ ®¬n vÞ c¬ b¶n qu¶n lý vµ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tËp thÓ vµ t­ nh©n, cÊp x· ngµy cµng ph¸t huy vai trß thÕ m¹nh cña m×nh trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi còng nh­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp vïng n«ng th«n miÒn nói. C«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt cÊp x· ®· gãp phÇn ph©n bæ ®Êt ®ai mét c¸ch hîp lý phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña tõng ®Þa ph­¬ng, phï hîp víi môc ®Ých sö dông ®Êt ®ai mét c¸ch bÒn v÷ng, víi môc tiªu, ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c¸c cÊp qu¶n lý trªn còng nh­ t©m t­ nguyÖn väng cña cña ng­êi d©n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ng­êi sèng trong hoÆc gÇn rõng. Kh«ng nh÷ng thÕ nã cßn gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho ng­êi d©n n«ng th«n, ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi d©n vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm, gç cñi, sinh th¸i m«i tr­êng… Nh­ vËy, c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp ®· ®ang vµ sÏ thu ®­îc nh÷ng thµnh c«ng to lín trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vïng n«ng th«n miÒn nói, ®ãng gãp cho sù nghiÖp chung cña c¶ n­íc. X· Trung Minh lµ mét x· trong nhiÒu n¨m qua ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp, æn ®Þnh cuéc sèng ng­êi d©n, ®ãng gãp cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi chung cña c¶ x·. Tuy nhiªn, vÉn cßn nh÷ng tån t¹i, thiÕu sãt nh­: tiÒm n¨ng ®Êt ®ai cßn bÞ bá phÝ, ch­a cã quy ho¹ch cô thÓ, chi tiÕt cho s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp, c¸c b¶n ph­¬ng h­íng quy ho¹ch kh¸c kh«ng ®¸p øng ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn s¶n xuÊt… ChÝnh bëi vai trß to lín ®ã cña c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp, còng nh­ qua t×nh h×nh thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng, t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu kho¸ luËn “Quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cho x· Trung Minh, huyÖn Kú S¬n, tØnh Hoµ B×nh” nh»m ®¸p øng nhu cÇu sö dông ®Êt æn ®Þnh bÒn v÷ng cho x·, ®ång thêi ®ãng gãp c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn cho c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cÊp x·. Ch­¬ng 2 Tæng quan vÊn ®Ò nghiªn cøu 2.1 Trªn thÕ giíi Tõ thÕ kû XVII quy ho¹ch sö dông ®Êt ®­îc coi nh­ lµ mét chuyªn ngµnh b¾t ®Çu b»ng c¸c quy ho¹ch vïng. Vµo thÕ kû XVIII, quy ho¹ch ®« thÞ ph¸t triÓn m¹nh ë ch©u ¢u. §Õn thÕ kû XIX c¸c lý thuyÕt vÒ “PhÐp vi ph©n ®Þa lý” vµ “PhÐp vi ph©n tù nhiªn” ®· ®Ò cËp ®Õn c¬ së cña quy ho¹ch vïng. Vµo ®Çu thÕ kû XX ®· h×nh thµnh mét sè lý thuyÕt víi c¸c kh¸i niÖm kh¸c nhau, trong ®ã t¸c phÈm “H×nh thµnh c¸c bang hîp lý” b»ng lý thuyÕt tæ chøc víi c¸cc kh¸i niÖm “LËp ®Þa hîp lý” vµ “N¨ng suÊt sö dông” ®­îc coi lµ më ®Çu cho thêi kú quy ho¹ch. Nh­ vËy ®Õn ®Çu thÕ kû XX thÕ giíi coi quy ho¹ch sö dông ®Êt chØ lµ quy ho¹ch thuÇn tuý mµ th«i. Vµo nh÷ng n¨m 30 vµ 40 cña thÕ kû XX quy ho¹ch ngµnh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn, gi÷ vai trß lÊp chç trèng cña quy ho¹ch vïng. Thêi kú nh÷ng n¨m 50 ®Õn 70 trªn thÕ giíi nhÊn m¹nh nhiÒu ®Õn nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai trong quy ho¹ch sö dông ®Êt. N¨m 1971 vµ 1975 c¸c chuyªn gia t­ vÊn cña FAO häp t¹i Rome vµ Geneve th¶o luËn vÒ ph­¬ng ph¸p luËn quy ho¹ch n«ng th«n. Vµo thêi kú nµy c¸c thuËt ng÷ nh­ quy ho¹ch ®Þa ph­¬ng, quy ho¹ch vi m«, quy ho¹ch th«n b¶n, quy ho¹ch cïng tham gia... míi b¾t ®Çu h×nh thµnh vµ ®­a vµo quy ho¹ch. Vµo n¨m 1984 Bohlin ®Ò xuÊt yªu cÇu cña hÖ thèng th«ng tin cho quy ho¹ch trång rõng. C¸c t¸c gi¶ Soda vµ Lund (1987) ®­a ra hÖ thèng th«ng tin cÇn thiÕt cho quy ho¹ch x©y dông rõng. N¨m 1975, Vink ®· ph©n 6 nhãm chÝnh vÒ d÷ liÖu cña tµi nguyªn ®Êt cÇn thu thËp cho quy ho¹ch sö dông ®Êt nh­ : khÝ hËu, ®é dèc vµ ®Þa m¹o, thæ nh­ìng gåm c¶ thuû v¨n, ®Êt, n­íc, tµi nguyªn nh©n t¹o nh­ hÖ thèng t­íi tiªu, th¶m thùc vËt. HiÖn nay, vÒ c¬ b¶n th× hÖ thèng th«ng tin nµy vÉn cÇn cho quy ho¹ch, nh­ng møc ®é chi tiÕt cao h¬n. Tõ cuèi thËp kû 70 cña thÕ kû XX xuÊt hiÖn c¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông trong quy ho¹ch nh­ ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra ®¸nh gi¸ cïng tham gia( RRA, PRA) ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch c¸c hÖ thèng canh t¸c, ph­¬ng ph¸p LEFSA (ph­¬ng ph¸p kÕt hîp gi÷a ®¸nh gi¸ ®Êt ®ai vµ ph©n tÝch hÖ thèng canh t¸c). N¨m 1985 mét nhãm chuyªn gia t­ vÊn quèc tÕ vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt ®­îc tæ chøc FAO thµnh lËp nh»m x©y dùng mét quy tr×nh quy ho¹ch sö dông ®Êt víi 4 c©u hái: 1- C¸c vÊn ®Ò nµo ®ang tån t¹i vµ môc tiªu quy ho¹ch lµ g×? 2- Cã c¸c ph­¬ng ¸n sö dông ®Êt nµo? 3- Ph­¬ng ¸n nµo tèt nhÊt? 4- Cã thÓ vËn dông vµo thùc tÕ nh­ thÕ nµo? Wilkingson (1985) nghiªn cøu quy ho¹ch sö dông ®Êt trªn khÝa c¹nh luËt ph¸p. Dent(1989) kh¸i qu¸t quy ho¹ch sö dông ®Êt trªn 3 cÊp kh¸c nhau vµ mèi quan hÖ cña c¸c cÊp: kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cÊp quèc gia, cÊp vïng(tØnh, huyÖn), cÊp céng ®ång (x·, th«n). Maydell(1984) cho r»ng 4 ®iÓm chÝnh trong qu¸ tr×nh quy ho¹ch n«ng, l©m nghiÖp t¹i c¸c n­íc nhiÖt ®íi lµ: 1/Ph©n tÝch xu h­íng tøc lµ ph©n tÝch hiÖn tr¹ng vµ ph¸t triÓn; 2/X¸c ®Þnh môc tiªu vµ nhiÖm vô; 3/Ph©n tÝch ph­¬ng ph¸p; 4/§¸nh gi¸. Hudson(1986) ®Ò xuÊt 5 b­íc cho quy ho¹ch sö dông ®Êt: 1/Thu thËp sè liÖu cÇn thiÕt; 2/Ph©n tÝch sè liÖu; 3/Ra quyÕt ®Þnh; 4/QuyÕt ®Þnh thùc hiÖn; 5/§¸nh gi¸ kÕt qu¶. Nh­ vËy mÆc dï ®· cã nh÷ng nghiªn cøu, ®Ò xuÊt vµ thö nghiÖm vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt nh­ng ch­a cã mét lý thuyÕt hoµn chØnh vÒ ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch n«ng, l©m nghiÖp cÊp vi m« cho c¸c n­íc. 2.2. T¹i ViÖt Nam. a) Mét sè chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc liªn quan ®Õn quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp Trong hiÕn ph¸p n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· nªu: “Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý toµn bé ®Êt ®ai theo quy ho¹ch vµ ph¸p luËt, ®¶m b¶o sö dông ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. Nhµ n­íc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi”(®iÒu18). LuËt ®Êt ®ai (n¨m 1993) nªu râ “Quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ho¸ viÖc sö dông ®Êt ®ai lµ mét trong 7 néi dung qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi ®Êt ®ai”. LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng(1991) ®· ph©n ®Þnh râ 3 lo¹i rõng lµm c¬ së cho quy ho¹ch l©m nghiÖp. LuËt ®Êt ®ai vµ luËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng ®Òu x¸c ®Þnh râ vai trß cña ®Þa ph­¬ng ®Æc biÖt lµ cÊp x· trong quy ho¹ch vµ sö dông ®Êt. Sau khi ban hµnh hai luËt quan träng trªn Nhµ n­íc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n ®Ó qu¶n lý ®Êt ®ai nh­: NghÞ ®Þnh 64/CP(1993), NghÞ ®Þnh 02/CP (1994), NghÞ ®Þnh 01/CP(1995), NghÞ ®Þnh 163/1999/N§-CP(1999), QuyÕt ®Þnh 245/1999/Q§-TTg cña Thñ t­íng chÝnh phñ. §Æc biÖt míi ®©y nhÊt Nhµ n­íc ban hµnh LuËt ®Êt ®ai söa ®æi (12/2003), ®iÒu 13 cña luËt ®· ph©n lo¹i ®Êt ®ai theo 3 nhãm ®ã lµ :§Êt n«ng nghiÖp, ®Êt phi n«ng nghiÖp, vµ ®Êt ch­a sö dông. TiÕp theo ®ã lµ LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng (th¸ng 3/2004) quy ®Þnh râ h¬n quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c ®¬n vÞ, hé gia ®×nh, c¸ nh©n trong c«ng t¸c b¶o vÖ, ph¸t triÓn rõng. b) C¸c quan ®iÓm vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt C¸c vÊn ®Ò quy ho¹ch sö dông ®Êt ®­îc khëi x­íng tõ n¨m 1963, vµ ®­îc hoµn thiÖn dÇn theo thêi gian. Tr­íc ®©y, viÖc quy ho¹ch sö dông ®Êt th­êng dùa vµo c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh ( tØnh, huyÖn, x· ), hoÆc quy ho¹ch theo ngµnh ( n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, thuû s¶n ). Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1993, nh×n chung quy ho¹ch sö dông ®Êt ®­îc thùc hiÖn bëi c¸c tæ chøc chuyªn m«n, trong tõng ngµnh, c¨n cø vµo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña Nhµ n­íc, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña tõng ®Þa ph­¬ng. Ng­êi lËp quy ho¹ch sö dông ®Êt hoµn toµn tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh, v¨n b¶n h­íng dÉn cña Nhµ n­íc, nh­ quy tr×nh kü thuËt, luËn chøng kinh tÕ x· héi...Ho¹t ®éng quy ho¹ch sö dông ®Êt hoµn toµn t¸ch biÖt víi ng­êi d©n. Trong ®Çu nh÷ng n¨m 1990, c¸c vÊn ®Ò quy ho¹ch n«ng, l©m nghiÖp cÊp vi m« ®­îc nhiÒu t¸c gi¶ ®Ò cËp vµ nghiªn cøu. C¸c nhµ khoa häc trong vµ ngoµi n­íc ®Ò cho r»ng quan ®iÓm quy ho¹ch n«ng, l©m nghiÖp cÊp ®Þa ph­¬ng nªn ®i theo h­íng sau: - TiÕn hµnh nghiªn cøu kh¶ n¨ng chuyÓn tõ quy ho¹ch n«ng, l©m nghiÖp chñ yÕu dùa trªn chøc n¨ng sö dông ®Êt sang dùa trªn tiÒm n¨ng cña ®Êt. - Rµ so¸t vµ xem xÐt l¹i hÖ thèng chÝnh s¸ch nh»m h­íng tíi ®a môc ®Ých sö dông ®Êt ®ai b»ng viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, trong mçi b¶n quy ho¹ch cña céng ®ång - G¾n hai qu¸ tr×nh quy ho¹ch vµ giao ®Êt vµ coi lµ hai bé phËn cã quan hÖ chÆt chÏ ®Ó lµm c¬ së cho quy ho¹ch s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp ë mçi ®Þa ph­¬ng, céng ®ång. - Nghiªn cøu vµ thö nghiÖm ph­¬ng ph¸p cïng tham gia trong quy ho¹ch, x¸c ®Þnh vµ ph©n tÝch chñ thÓ trong quy ho¹ch n«ng, l©m nghiÖp cÊp x·. c) C¸c nghiªn cøu vµ thö nghiÖm liªn quan ®Õn quy hoach sö dông ®Êt n«ng, l©m nghiÖp cÊp x· Ngiªn cøu vµ thö nghiªm ®Çu tiªn vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt l©m nghiÖp ®­îc thùc hiÖn tõ n¨m 1993 t¹i x· Tö Nª huyÖn T©n L¹c vµ x· Hang Kia, Pµ Cß huyÖn Mai Ch©u tØnh Hoµ B×nh do dù ¸n ®æi míi chiÕn l­îc l©m nghiÖp thùc hiÖn. Th¸ng 8 n¨m 1994, Bé L©m nghiÖp ®· tæ chøc héi nghÞ toµn quèc vµ ®· x©y dông ®­îc b¶n h­íng dÉn vÒ ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt l©m nghiÖp cã sù tham gia. B¶n h­íng dÉn quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®¸t cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn quy tr×nh giao ®Êt vµ ®­îc ¸p dông réng r·i cho c¸c dù ¸n sau nµy. Theo NguyÔn V¨n TuÊn (1996): quy ho¹ch sö dông ®Êt ®­îc coi lµ néi dung chÝnh vµ ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi giao ®Êt trªn c¬ së t«n träng tËp qu¸n n­¬ng rÉy cè ®Þnh, lÊy x· lµm ®¬n vÞ ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ giao ®Êt, cã sù tham gia tÝch cùc cña ng­êi d©n, giµ lµng, tr­ëng b¶n, chÝnh quyÒn x·... Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng th«n miÒn nói giai ®o¹n 1996 – 2000 trªn ph¹m vi 5 tØnh: Lµo Cai, Tuyªn Quang, Hµ Giang, Yªn B¸i, Phó Thä ®· thö nghiÖm quy ho¹ch ph¸t triÓn l©m, n«ng nghiÖp cÊp x· trªn c¬ së x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cÊp th«n vµ hé gia ®×nh. Theo Bïi §×nh To¸i vµ NguyÔn V¨n Nam (1998): tØnh Lµo Cai ®· x©y dùng m« h×nh sö dông PRA ®Ó tiÕn hµnh quy ho¹ch sö dông ®Êt, tØnh Hµ Giang ®· x©y dùng quy ho¹ch vµ lËp kÕ ho¹ch sö dông ®Êt 3 cÊp: x·, th«n, hé gia ®×nh. N¨m 1996 Vò V¨n MÔ vµ Deslofes ®· thö nghiÖm ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt l©m nghiÖp cã sù tham gia cña ng­êi d©n t¹i Qu¶ng Ninh vµ ®Ò xuÊt 5 nguyªn t¾c vµ c¸c b­íc c¬ b¶n trong quy ho¹ch cÊp x· ®ãng gãp vµo ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch. Vò V¨n MÔ (1998) còng cho r»ng quy ho¹ch cÊp x· ph¶i dùa trªn t×nh tr¹ng sö dông ®Êt hiÖn t¹i, tiÒm n¨ng s¶n xuÊt cña ®Êt, c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ nhu cÇu nguyÖn väng cña ng­êi d©n..., xem xÐt mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Êt ®ai vµ sö dông tµi nguyªn. C¸ch tiÕp cËn tæng hîp vµ toµn diÖn nµy phï hîp víi xu thÕ chung cña thÕ giíi hiÖn nay vÒ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch tæng hîp. Ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ViÖt-§øc dù ¸n ph¸t triÓn l©m nghiÖp x· héi s«ng §µ ®· nghiªn cøu vµ thö nghiÖm ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch sö dông ®Êt vµ giao ®Êt l©m nghiÖp t¹i 2 x· trªn c¬ së h­íng dÉn cña Chi côc kiÓm l©m ®· lÊy cÊp th«n b¶n lµm ®¬n vÞ quy ho¹ch cho phï hîp víi ®Æc thï vïng cao. N¨m 2001, trªn c¬ së ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn cña quy ho¹ch ph¸t triÓn l©m, n«ng nghiÖp cÊp x· cïng víi xu h­íng ph¸t triÓn cña vïng miÒn nói phÝa b¾c, NguyÔn B¸ Ng·i ®· x¸c ®Þnh râ bé phËn cÊu thµnh vµ ®Ò xuÊt ®­îc khung tr×nh tù vµ ph­¬ng ph¸p quy ho¹ch ph¸t triÓn l©m, n«ng nghiÖp cÊp x·. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y còng cã nh÷ng nghiªn cøu vÒ quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cña mét sè t¸c gi¶ nh­: §inh V¨n §Ò, NguyÔn V¨n QuyÕt, Lª Sü Trung... gãp phÇn tõng b­íc hoµn thiÖn vÒ ph­¬ng ph¸p luËn trong quy ho¹ch. Ch­¬ng 3 môc tiªu – giíi h¹n – ph¹m vi – néi dung vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.1 Môc tiªu nghiªn cøu 3.1.1. Môc tiªu tæng qu¸t Nghiªn cøu quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cho x· Trung Minh æn ®Þnh, bÒn v÷ng ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn trong 10 n¨m tíi. 3.1.2. Môc tiªu cô thÓ - Ph©n tÝch ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cÊp x·. - X©y dùng ph­¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp thÝch hîp cho x·, gióp x· ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi æn ®Þnh trong giai ®o¹n 10 n¨m tíi. - Dù tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr­êng cña ph­¬ng ¸n quy ho¹ch. 3.2. Ph¹m vi, giíi h¹n nghiªn cøu 3.2.1 Ph¹m vi Kho¸ luËn nghiªn cøu quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp trong ph¹m vi x· Trung Minh ®· æn ®Þnh vÒ ranh giíi, diÖn tÝch. 3.2.2 Giíi h¹n: - ChØ tiÕn hµnh quy ho¹ch sö dông hai lo¹i ®Êt chÝnh lµ ®Êt l©m nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, trong ph¹m vi mét x·. -¦íc tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cho mét sè lo¹i c©y trång, vËt nu«i chÝnh. - ChØ tiÕn hµnh ®iÒu tra, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kinh tÕ, kü thuËt mét c¸ch s¬ bé dùa vµo viÖc kÕ thõa tµi liÖu vµ sù tham gia cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng lµ chÝnh. - S¶n l­îng c©y trång ®­îc ­íc tÝnh theo kinh nghiÖm cña ng­êi d©n. - VÒ néi dung cßn bÞ h¹n chÕ bëi kiÕn thøc vÒ n«ng nghiÖp cßn Ýt. 3.3. Néi dung tiÕn hµnh - §iÒu tra thu thËp tµi liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh l©m, n«ng nghiÖp cña x· lµm c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh quy ho¹ch. - §iÒu tra, ph©n tÝch t×nh h×nh qu¶n lý sö dông ®Êt ®ai, tµi nguyªn rõng. - TiÕn hµnh quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cho x· æn ®Þnh, bÒn v÷ng trong 10 n¨m tíi. - §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp bÒn v÷ng trong giai ®o¹n 10 n¨m tíi. - Tæng hîp vèn ®Çu t­ vµ ­íc tÝnh hiÖu qu¶ cña ph­¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m, n«ng nghiÖp. 3.4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 3.4.1. Ph­¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu - Ph­¬ng ph¸p kÕ thõa cã chän läc c¸c tµi liÖu s½n cã cña ®Þa ph­¬ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi, b¶n ®å hµnh chÝnh, b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt... - Ph­¬ng ph¸p pháng vÊn b¸n ®Þnh h­íng, pháng vÊn c¸n bé ®Þa ph­¬ng, c¸n bé kü thuËt vµ ng­êi d©n. - Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ n«ng th«n cã sù tham gia (PRA). - §iÒu tra tr÷ l­îng, s¶n l­îng rõng theo ph­¬ng ph¸p « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh. 3.4.2. Ph­¬ng ph¸p xö lý sè liÖu - Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n theo ph­¬ng ph¸p SWOT. - X©y dùng ph­¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt theo ph­¬ng ph¸p chuyªn gia. - Dù tÝnh d©n sè trong t­¬ng lai theo c«ng thøc:
Trong ®ã: Ht: Sè hé trong t­¬ng lai Ho: Sè hé hiÖn t¹i Nt: D©n sè trong t­¬ng lai No: D©n sè hiÖn t¹i - TÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ cho mét sè loµi c©y trång chñ yÕu theo ph­¬ng ph¸p tÜnh vµ ph­¬ng ph¸p ®éng. * Ph­¬ng ph¸p tÜnh: Coi c¸c yÕu tè kinh tÕ vµ kÕt qu¶ lµ ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ kh«ng chÞu t¸c ®éng cña nh©n tè thêi gian, môc tiªu ®Çu t­ vµ biÕn ®éng cña gi¸ trÞ ®ång tiÒn. C¸c c«ng thøc tÝnh: + Tæng lîi nhuËn: P = Tn – Cp + Tû suÊt lîi nhuËn trªn chÝ phÝ: Pcp=
+ HiÖu qu¶ vèn ®Çu t­: Pv=
Trong ®ã: P: lµ tæng lîi nhuËn trong mét n¨m T: lµ tæng thu nhËp trong mét n¨m. C: lµ tæng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong mét n¨m. Pcp: lµ tû xuÊt lîi nhuËn trªn chi phÝ. Pv: lµ hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ trong mét n¨m. V®t: lµ tæng vèn ®Çu t­ trong mét n¨m. * Ph­¬ng ph¸p ®éng: Trong s¶n xuÊt kinh doanh, chóng ta coi yÕu tè vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ cã mèi quan hÖ ®éng víi môc tiªu ®Çu t­, thêi gian vµ gi¸ trÞ ®ång tiÒn. C¸c chØ tiªu ®­îc tËp hîp vµ tÝnh to¸n b»ng c¸c hµm: NPV, BCR, IRR trong ch­¬ng tr×nh EXCEL 7.0 + Gi¸ trÞ hiÖn t¹i thuÇn tóy NPV: lµ hiÖu sè gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong c¸c m« h×nh khi ®· tÝnh chiÕt khÊu ®Ó quy vÒ thêi ®iÓm hiÖn t¹i. NPV =
Trong ®ã: NPV lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i thu nhËp rßng (®ång). Bt: lµ gi¸ trÞ thu nhËp ë n¨m thø t(®ång). Ct: lµ gi¸ trÞ chi phÝ ë n¨m thø t (®ång) i: lµ tû lÖ chiÕt khÊu hay l·i suÊt (%). t: lµ thêi gian thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt (n¨m). NPV dïng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qña kinh tÕ cña c¸c m« h×nh kinh tÕ hay c¸c ph­¬ng thøc canh t¸c. NPV cµng cao th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao. +Tû lÖ thu håi vèn néi bé IRR: lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ thu håi vån ®Çu t­ cã kÓ ®Õn yÕu tè thêi gian th«ng qua tÝnh chiÕt khÊu. IRR chÝnh lµ tû lÖ chiÕt khÊu khi tû lÖ nµy lµm cho NPV = 0 tøc lµ khi tû lÖ nµy lµm cho NPV = 0. C«ng thøc nh­ sau: NPV=
Tøc lµ khi i=IRR. IRR cµng cao th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cña m« h×nh cµng lín. + Tû lÖ thu nhËp so víi chi phÝ BCR, BCR lµ hÖ sè sinh l·i thùc tÕ ph¶n ¸nh chÊt l­îng ®Çu t­ vµ cho biÕt møc thu nhËp trªn mäi ®¬n vÞ chi phÝ s¶n xuÊt. C«ng thøc: BCR=
Trong ®ã: BCV: Tû lÖ thu nhËp vµ chi phÝ. BPV: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña thu nhËp. CPV: Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña chi phÝ NÕu m« h×nh nµo hoÆc ph­¬ng thøc canh t¸c nµo cã BCR>1 th× cã hiÖu qu¶ kinh tÕ, BCR cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cµng cao vµ ng­îc l¹i. Ch­¬ng 4 kÕt qu¶ nghiªn cøu 4.1. §iÒu tra ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña x· 4.1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn 4.1.1.1. VÞ trÝ ®Þa lý, ranh giíi hµnh chÝnh Trung Minh lµ mét x· miÒn nói n»m ë phÝa §«ng B¾c cña huyÖn Kú S¬n víi c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh gi¸p ranh bao gåm: PhÝa B¾c gi¸p thÞ trÊn Kú S¬n trung t©m huyÖn lþ. PhÝa Nam gi¸p ph­êng §ång TiÕn ( thÞ x· Hoµ B×nh ). PhÝa §«ng gi¸p x· §éc LËp vµ x· D©n H¹ huyÖn Kú S¬n. PhÝa T©y gi¸p s«ng §µ. Trung Minh n»m ë vÞ trÝ gi÷a thÞ trÊn Kú S¬n vµ thÞ x· Hoµ B×nh, c¸ch UBND huyÖn 1,5 km vÒ phÝa Nam. X· cã tuyÕn ®­êng quèc lé 6 ch¹y qua tõ Hµ Néi ®i c¸c tØnh phÝa T©y B¾c xuyªn qua l·nh thæ x· víi chiÒu dµi 4,5 km. 4.1.1.2. §Þa h×nh X· cã ®Þa h×nh t­¬ng ®èi phøc t¹p, chñ yÕu lµ c¸c ®åi nói cã ®é cao trung b×nh tõ 200m - 300m, ®é dèc kh¸ lín tõ 10o - 25o. Ngoµi ®Þa h×nh ®åi nói, Trung Minh cßn cã kho¶ng 15% diÖn tÝch ®Êt ruéng ch©n vµn, vµn tròng vµ c¸c b·i n»m xen kÏ nhau t¹o nªn nh÷ng c¸nh ®ång vµ c¸c b·i båi ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 4.1.1.3. KhÝ hËu Trung Minh n»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa víi chÕ ®é ph©n mïa râ rÖt. Mïa h¹ nãng Èm, m­a nhiÒu kÐo dµi tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 8. Mïa ®«ng kÐo dµi tõ th¸ng 12 ®Õn th¸ng 2 n¨m sau víi chÕ ®é thêi tiÕt l¹nh nh­ng kh«ng kh¾c nghiÖt, vÉn cã nh÷ng ngµy xen kÏ n¾ng, Êm hoÆc m­a Èm. Hai mïa thu vµ xu©n cã khÝ hËu «n hoµ vµ lµ thêi gian chuyÓn tiÕp cña hai mïa hÌ vµ ®«ng. §Æc tr­ng cña c¸c yÕu tè khÝ hËu, thêi tiÕt qua mét sè n¨m nh­ sau: - NhiÖt ®é trung b×nh dao ®éng tõ 21,8oC - 24,7oC. - L­îng m­a trung b×nh hµng n¨m dao ®éng tõ 1800-2200mm. B×nh qu©n sè ngµy m­a trong n¨m dao ®éng tõ 110-120 ngµy. - §é Èm kh«ng khÝ trung b×nh lµ 85%. - Sè giê n¾ng b×nh qu©n hµng n¨m tõ 1400 - 1900 giê. - L­îng bèc h¬i trung b×nh hµng n¨m lµ 1066 mm. - Giã: hµng n¨m x· Trung Minh chÞu ¶nh h­ëng cña hai mïa giã chÝnh, giã mïa §«ng B¾c (thæi mïa®«ng ) vµ giã mïa §«ng Nam ( thæi mïa hÌ ). Nh­ vËy, Trung Minh lµ mét x· cã khÝ hËu ®Æc tr­ng cña vïng nhiÖt ®íi giã mïa, tÝnh chÊt khÝ hËu diÔn biÕn theo mïa t­¬ng ®èi râ rÖt, ®Æc biÖt ë hai yÕu tè: nhiÖt ®é vµ l­îng m­a, biªn ®é nhiÖt gi÷a c¸c th¸ng trong n¨m kh«ng lín, Ýt g©y sù biÕn ®æi ®ét ngét vÒ thêi tiÕt khÝ hËu. Tuy nhiªn, víi l­îng m­a lín vµ tËp trung theo mïa ®· g©y nªn t×nh tr¹ng óng ngËp vµ h¹n h¸n ë mét sè n¬i lµm ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 4.1.1.4. Thuû v¨n – nguån n­íc S«ng §µ lµ con s«ng lín ch¶y qua ®Þa bµn cña x· dµi 5km, chiÒu réng trung b×nh 300m-350m, l­u l­îng n­íc lín phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, hµng n¨m do viÖc x¶ lò cña hå s«ng §µ vµo th¸ng 6 ®Õn th¸ng 8 víi bÒ mÆt dßng s«ng réng tõ 500m-600m, mÆt n­íc ch¶y xiÕt th­êng g©y óng ngËp vµ s¹t lë ven s«ng. Hå Ngäc víi diÖn tÝch kho¶ng 6,5 ha lµ nguån n­íc dåi dµo ®¶m b¶o viÖc cung cÊp n­íc cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th«ng qua hÖ thèng kªnh m­¬ng ®· ®­îc cøng ho¸ dµi 3,5km. Ngoµi hai hÖ thèng s«ng, hå chÝnh nªu trªn Trung Minh cßn cã hÖ thèng suèi tù ch¶y còng lµ nguån cung cÊp n­íc cho s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña nh©n d©n trong khe nói. 4.1.1.5. Thæ nh­ìng Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra thæ nh­ìng n¨m 1974, ®Êt ®ai x· Trung Minh gåm 3 lo¹i ®Êt chÝnh nh­ sau: BiÓu 01: §Æc ®iÓm n«ng ho¸, thæ nh­ìng. STT  Lo¹i ®Êt  Ký hiÖu  §é dèc (®é)  TÇng dÇy (cm)  DiÖn tÝch (ha)  C¬ cÊu (%)   1  §Êt ®á vµng trªn ®¸ sÐt  Fs  >25o  >100  376  24,29   2  §Êt phï sa ®­îc båi  Pb  <3o  70-100  300  19,38   3  §Êt vµng nh¹t trªn ®¸  VFq  10o-20o  70-100  872  56,33   Nh×n chung, chÊt l­îng ®Êt cña Trung Minh vµo lo¹i trung b×nh, ®Êt ch­a bÞ « nhiÔm vµ tho¸i ho¸, nh­ng do chÕ ®é n­íc ch­a hoµn toµn chñ ®éng nªn ®· h¹n chÕ viÖc th©m canh vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång trong n«ng nghiÖp. 4.1.1.6. C¶nh quan m«i tr­êng Trung Minh lµ n¬i héi tô cña nói, rõng, s«ng, suèi, nguån tµi nguyªn rõng kh¸ lín, cã dßng s«ng §µ ch¶y qua, cã khu hå Ngäc n»m c¹nh quèc lé 6, t¹o cho n¬i ®©y cã m«i tr­êng sinh th¸i vµ c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp. Trong t­¬ng lai, cã thÓ ph¸t triÓn khu vùc nµy thµnh khu du lÞch sinh th¸i, kÕt hîp víi du lÞch s«ng §µ vµ kh¸ch nghØ cuèi tuÇn. 4.1.1.7. NhËn xÐt chung vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña x· Qua kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc tÕ cho thÊy, ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña x· cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n sau: - Trung Minh cã vÞ trÝ ®Þa lý rÊt thuËn lîi, cã c¬ héi ®Ó giao l­u kinh tÕ, v¨n ho¸ víi nhiÒu ®Þa ph­¬ng kh¸c trong vµ ngoµi huyÖn, ®Æc biÖt víi thÞ x· Hoµ B×nh, lµ ®iÒu kiÖn thóc ®Èy x· tiÕp cËn nhanh víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - Víi nguån tµi nguyªn kh¸ phong phó, ®Æc biÖt lµ nguån tµi nguyªn ®Êt réng lín, c¸c yÕu tè tù nhiªn t­¬ng ®èi thuËn lîi, gióp cho x· cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp hµng ho¸ ®a d¹ng. Tuy nhiªn, hiÖn nay viÖc khai th¸c, sö dông c¸c nguån tµi nguyªn ®ã cßn ë møc h¹n chÕ. - Trung Minh cã m«i tr­êng sinh th¸i c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp, lµ tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn khu vui ch¬i gi¶i trÝ vµ du lÞch sinh th¸i. Tuy nhiªn, vÉn cßn mét sè vÊn ®Ò bÊt cËp nh­: ®Êt trèng, ®åi nói träc cßn nhiÒu, ch­a cã th¶m thùc vËt che phñ, ®Êt ®ang bÞ xãi mßn, röa tr«i, m«i tr­êng sinh th¸i ch­a ®¶m b¶o bÒn v÷ng. Hµng n¨m, khi ®Õn mïa lò vµ viÖc x¶ lò s«ng §µ ®· g©y nªn t×nh tr¹ng xãi mßn vµ s¹t lë ®Êt ven s«ng, g©y óng ngËp, lµm ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng sinh ho¹t cña nh©n d©n. 4.1.2. §iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi 4.1.2.1. D©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm KÕt qu¶ tæng hîp d©n sè vµ lao ®éng giai ®o¹n 2000 ®Õn 2005 cña x· ®­îc thÓ hiÖn ë biÓu sau: BiÓu 02: Thùc tr¹ng d©n sè vµ lao ®éng x· Trung Minh giai ®o¹n 2000 ®Õn 2005 Stt  C¸c chØ tiªu  ®v tÝnh  2000  2002  2005   1  Tæng d©n sè  ng­êi  6120  6203  6277    D©n sè n«ng nghiÖp  ng­êi  1964  1993  2015    D©n sè phi n«ng nghiÖp  ng­êi  4156  4210  4262   2  MËt ®é d©n sè  ng/km2  407  412  417   3  Tû lÖ ph¸t triÓn d©n sè  %  1.23  1,15  1   4  Tæng sè lao ®éng  l.®éng  2937  2977  3012    Lao ®éng n«ng nghiÖp  l.®éng  862  880  899    Lao ®éng phi n«ng nghiÖp  l.®éng  2075  2097  2133   5  Tæng sè hé  Hé  1412  1438  1477    Hé n«ng nghiÖp  Hé  504  513  528    Hé phi n«ng nghiÖp  Hé  908  925  949   Trung Minh cã tæng sè d©n lµ 6277 ng­êi (1477 hé gia ®×nh) chiÕm 17,9% d©n sè huyÖn Kú S¬n, bao gåm c¸c d©n téc chñ yÕu nh­: d©n téc Kinh cã 3264 ng­êi chiÕm 52% d©n sè toµn x·, d©n téc M­êng cã 2761 ng­êi chiÕm 44%, cßn l¹i kho¶ng 4% lµ c¸c d©n téc kh¸c nh­: Dao, Th¸i, Tµy... MËt ®é trung b×nh 417 ng­êi/km2, trong ®ã d©n sè tËp trung ®«ng ë 3 phè víi 4132 ng­êi (chiÕm 65,8%). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû lÖ ph¸t triÓn d©n sè cña x· cã chiÒu h­íng gi¶m tÝch cùc, hiÖn nay lµ 1%. Tæng lao ®éng trong toµn x· lµ 3012 lao ®éng chiÕm kho¶ng 48% d©n sè. Trong ®ã, lùc l­îng lao ®éng n«ng nghiÖp lµ 899 lao ®éng ( chiÕm 29,8%) tËp trung nhiÒu ë 4 xãm, ho¹t ®éng chñ yÕu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng cã ngµnh nghÒ phô, nªn hµng n¨m th­êng thiÕu c«ng ¨n viÖc lµm lóc n«ng nhµn. Cßn l¹i 2113 lao ®éng ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp ( chiÕm 70,2%) víi c¸c ngµnh nghÒ ®a d¹ng nh­: ®ãng than, lµm chæi chÝt, mµnh tre, ®¸nh c¸, kinh doanh dÞch vô... Nh×n chung, nguån lao ®éng cña x· t­¬ng ®èi dåi dµo, lùc l­îng lao ®éng phi n«ng nghiÖp chiÕm tû träng lín, cã møc thu nhËp cao h¬n lao ®éng n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, tr×nh ®é lao ®éng ch­a cao, chñ yÕu lµ lao ®éng gi¶n ®¬n. 4.1.2.2. T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ møc sèng ng­êi d©n Trong nh÷ng n¨m qua nhê thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng ®­êng nèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ mµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña x· Trung Minh cã nh÷ng chuyÓn biÕn kh¶ quan, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, n¨m 2000 lµ 6% ®Õn n¨m 2005 lµ 8,6%. Tæng thu nhËp cña x· lµ 29 tû 502 triÖu ®ång, trong ®ã thu tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp lµ 11 tû 800 triÖu ®ång (chiÕm 40%), cßn tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phi n«ng nghiÖp lµ 17 tû 702 triÖu ®ång (chiÕm 60%). B×nh qu©n thu nhËp ®Çu ng­êi lµ 4,7 triÖu ®ång/ng­êi/n¨m. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra cña c¸c ban qu¶n lý x· th× thùc tr¹ng ®êi sèng nh©n d©n ®­îc thÓ hiÖn qua biÓu sau: BiÓu 03: Thùc tr¹ng ®êi sèng nh©n d©n x· Trung Minh STT  Ph©n lo¹i thu nhËp  Sè hé  Tû lÖ(%)   1  GiÇu vµ kh¸  337  22,8   2  Trung b×nh kh¸  295  20,1   3  Trung b×nh  732  49,5   4  NghÌo  113  7,6   Qua biÓu trªn ta thÊy, tû lÖ hé giÇu vµ kh¸ lµ t­¬ng ®èi cao (22,8%), tuy nhiªn ®a sè c¸c hé nµy ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh trong lÜnh vùc phi n«ng nghiÖp, cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt. X· vÉn cßn 113 hé nghÌo (chiÕm 7,6%) chñ yÕu lµ c¸c hé s¶n xuÊt kinh doanh l©m, n«ng nghiÖp, ch­a ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, trong khi ®ã diÖn tÝch canh t¸c cßn manh món, nhá lÎ. Sè hé trung b×nh vµ trung b×nh kh¸ lµ 1027 hé chiÕm tû lÖ cao (69,6%). Nh­ vËy, møc sèng cña ®a sè ng­êi d©n cßn ë møc trung b×nh ®Õn trung b×nh kh¸. Trong t­¬ng lai, cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cho nh©n d©n. 4.1.2.3. T×nh h×nh ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng *) Giao th«ng: Trung Minh cã mét hÖ thèng giao th«ng kh¸ ®Çy ®ñ, cã tuyÕn ®­êng quèc lé 6 ch¹y qua ®Þa bµn x· dµi 4,5 km nèi x· víi c¸c khu vùc kh¸c trong vµ ngoµi tØnh, t¹o c¬ héi tèt ®Ó tiÕp cËn nhanh víi thÞ tr­êng bªn ngoµi. §­êng ®ª bao quanh khu vùc c¸nh ®ång cña x· dµi 4,5 km ®¶m b¶o viÖc ®i l¹i nhÊt lµ vµo mïa lò. X· cã 4 tuyÕn ®­êng trôc chÝnh nèi gi÷a ®ª bao vµ quèc lé 6 lµ nh÷ng tuyÕn ®­êng néi ®ång phôc vô cho ®i l¹i vµ thu ho¹ch mïa mµng. HÖ thèng ®­êng néi xãm, phè cã tæng chiÒu dµi lµ 8,1 km. Trõ quèc lé 6 cßn l¹i hÖ thèng ®­êng giao th«ng trong x· vÉn trong t×nh tr¹ng chÊt l­îng thÊp, mÆt ®­êng ch­a ®¶m b¶o, th­êng ngËp n­íc vµo mïa m­a, do vËy cÇn ®­îc n©ng cÊp söa ch÷a trong t­¬ng lai gÇn. *) Thuû lîi: Do ®Þa h×nh phøc t¹p, ®é dèc lín nªn viÖc bè trÝ c¸c hÖ thèng kªnh m­¬ng gÆp khã kh¨n. HiÖn t¹i, chñ yÕu lµ c¸c kªnh m­¬ng t­íi tù ch¶y tõ hå Ngäc (réng 6,5ha) vµ c¸c suèi th«ng qua hÖ thèng ®Ëp trµn vµ c¸c bai. HÖ thèng m­¬ng tiªu n­íc ch­a cã nªn vµo mïa lò viÖc tiªu n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc dÉn ®Õn ngËp óng côc bé ë mét sè diÖn tÝch. Toµn x· cã kho¶ng 5,7 km kªnh m­¬ng, trong ®ã ®· cøng ho¸ ®­îc 3,5 km, cßn 2,2 km ch­a ®­îc ®Çu t­ cøng ho¸ nªn kh¶ n¨ng t­íi n­íc cßn h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu sö dông. HÖ thèng bai, ®Ëp trong x· cã 2 c¸i ®­îc x©y dùng kiªn cè ®¶m b¶o sö dông n­íc cho kho¶ng 70 ha. Trong t­¬ng lai, cÇn x©y dùng bai xãm Chu (suèi Chu) kÕt hîp víi viÖc cøng ho¸ kªnh m­¬ng nh»m më réng diÖn tÝch 3 vô. *) HÖ thèng y tÕ, gi¸o dôc vµ v¨n ho¸: - Y tÕ: Trong ®Þa x· cã mét trung t©m y tÕ cña huyÖn vµ mét tr¹m y tÕ cña x· ®¶m b¶o viÖc ch¨m sãc søc khoÎ cho nh©n d©n. - Gi¸o dôc: X· ®· cã tr­êng cÊp I, II vµ hÖ thèng tr­êng mÇn non t¹i c¸c xãm phè. Tuy nhiªn c¬ së vËt chÊt ch­a cao, cÇn ®­îc më réng diÖn tÝch, ®Çu t­ n©ng cÊp nh»m ®¹t chuÈn quèc gia. - V¨n ho¸: C¸c phong trµo thÓ dôc, thÓ thao, v¨n ho¸, v¨n nghÖ trong x· ch­a thùc sù ph¸t triÓn do ch­a cã ®Çy ®ñ hÖ thèng trang thiÕt bÞ, s©n b·i, nhµ v¨n ho¸, v× thÕ cÇn ®­îc quan t©m ®Çu t­ thÝch ®¸ng h¬n. 4.1.3. T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh l©m, n«ng nghiÖp vµ mét sè ngµnh nghÒ kh¸c 4.1.3.1. S¶n xuÊt l©m nghiÖp Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Trung Minh ®· trång ®­îc 451,94 ha diÖn tÝch rõng trong ®ã cã 373,94 ha trång b¹ch ®µn theo ch­¬ng tr×nh PAM tõ nh÷ng n¨m 90 hiÖn ®· cho khai th¸c vµ ®ang kinh doanh rõng chåi. N¨m 2004 võa qua, x· ®· trång thªm ®­îc 78 ha Keo l¸ trµm, víi mËt ®é 2200 c©y/ha, qua kiÓm kª, nghiÖm thu tû lÖ sèng ®¹t 96% cho thÊy c«ng t¸c trång rõng ®· ®­îc chó träng. C¸c diÖn tÝch trång rõng kÓ trªn chñ yÕu phôc vô cho nguyªn liÖu giÊy cña nhµ m¸y giÊy Hoµ B×nh, ®ång thêi còng phôc vô cho dù ¸n 5 triÖu ha rõng. Ngoµi c«ng t¸c trång, ch¨m sãc, b¶o vÖ c¸c diÖn tÝch rõng trång c¸c c¸n bé chuyªn tr¸ch còng nh­ bµ con nh©n d©n ®ang tiÕn hµnh b¶o vÖ khoanh nu«i rõng tù nhiªn víi diÖn tÝch 155 ha. 4.1.3.2. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn n«ng nghiÖp nãi chung, b­íc ®Çu Trung Minh ®· thùc hiÖn cã kÕt qu¶ viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, khai th¸c c¸c ­u thÕ hiÖn cã, thªm vµo ®ã lµ sù cÇn cï chÞu khã cña ng­êi d©n, do ®ã ®· mang l¹i hiÖu qu¶ ngµy cµng cao. *) Trång trät: sö dông c¸c gièng lóa cã n¨ng suÊt cao nh­: khang d©n, nhÞ ­u 838, tÎ th¬m, lai Trung Quèc.. c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh­: mÝa, c©y hoa mµu vµ rau ®Ëu c¸c lo¹i, gãp phÇn ®­a gi¸ trÞ ngµnh trång trät lªn cao, víi tæng s¶n l­îng l­¬ng thùc quy ra thãc cña x· lµ 1104,1 tÊn, b×nh qu©n l­¬ng thùc/khÈu n«ng nghiÖp ®¹t 548 kg/khÈu/n¨m. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ph¸t triÓn c¸c lo¹i c©y ¨n qu¶ trong khu vùc v­ên nhµ vµ v­ên ®åi nh­: cam, nh·n, hång b×... ®· tõng b­íc n©ng cao møc thu nhËp vµ ®êi sèng nh©n d©n. *) Ch¨n nu«i: MÆc dï còng ®­îc quan t©m ph¸t triÓn, tuy nhiªn ch­a cã sù ph¸t triÓn theo m« h×nh ch¨n nu«i c«ng nghiÖp. C¸c loµi vËt nu«i chñ yÕu lµ lîn, tr©u, bß, gia cÇm, c¸… 4.1.3.3. TiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ dÞch vô Toµn x· cã 948 hé phi n«ng nghiÖp víi 4262 khÈu, chñ yÕu n»m trong 3 phè víi c¸c ngµnh nghÒ ho¹t ®éng chñ yÕu nh­: s¶n xuÊt t¨m, mµnh, chæi chÝt (137 hé), kinh doanh t¹p ho¸ (66 hé), s¶n xuÊt ®å méc (16 hé), ®ãng than tæ ong (11 hé), ngoµi ra cßn cã c¸c hé may mÆc, lµm v«i, xay x¸t, dÞch vô vËn t¶i... Nh×n chung, c¸c hé ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngµnh nghÒ vµ dÞch vô ®Òu cã møc thu nhËp kh¸ cao vµ æn ®Þnh h¬n c¸c hé thuÇn n«ng. §©y còng lµ mét thÕ m¹nh mµ x· cÇn ph¶i tiÕp tôc ph¸t huy. 4.1.4. NhËn xÐt chung vÒ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña x· Nh×n chung, Trung Minh cã rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. X· cã vÞ trÝ ®Þa lý rÊt thuËn lîi n»m trªn trôc giao th«ng quan träng tõ Hµ Néi ®i c¸c tØnh phÝa T©y B¾c. Tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, ®Æc biÖt lµ tµi nguyªn ®Êt vµ n­íc lµ hai nguån tµi nguyªn quan träng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt nhÊt lµ s¶n xuÊt l©m, n«ng ngiÖp. Ngoµi ra, Trung Minh cßn cã c¶nh quan thiªn nhiªn ®Ñp cã thÓ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ®em l¹i nguån thu, ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. T¨ng tr­ëng kinh tÕ qua c¸c n¨m ngµy cµng t¨ng, ®êi sèng nh©n d©n æn ®Þnh, v¨n ho¸, x· héi tõng b­íc ph¸t triÓn, an ninh quèc phßng ®¶m b¶o, æn ®Þnh chÝnh trÞ ®Þa ph­¬ng. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m qua Trung Minh ch­a ph¸t huy hÕt nh÷ng lîi thÕ vµ tiÒm n¨ng s½n cã nªu trªn. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp ch­a thùc sù æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c, diÖn tÝch c©y vô ®«ng ch­a ®­îc më réng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao (c©y mÝa, c©y hoa mµu...) cßn chiÕm tû träng thÊp. Ngµnh l©m nghiÖp ch­a ph¸t triÓn, diÖn tÝch ®Êt trèng ®åi nói träc cßn nhiÒu, s¶n phÈm thu ho¹ch ch­a ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp chñ yÕu vÉn chØ lµ ph¸t triÓn ngµnh nghÒ theo m« h×nh kinh tÕ hé gia ®×nh. Thùc tr¹ng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cßn thÊp, hÖ thèng thuû lîi ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu t­íi tiªu, kªnh m­¬ng ch­a ®­îc cøng ho¸ ®ång bé, cßn g©y l·ng phÝ ®Êt. Tr×nh ®é d©n trÝ cña nh©n d©n cßn thÊp, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi x· héi ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu. Quy m« ph¸t triÓn d©n sè ngµy cµng t¨ng, do vËy trong t­¬ng lai sÏ g©y ¸p lùc rÊt lín ®èi víi tµi nguyªn ®Êt ®ai, ®Æc biÖt lµ ®Êt d©n c­, ®Êt n«ng nghiÖp vµ ®Êt chuyªn dïng. 4.2. T×nh h×nh qu¶n lý sö dông ®Êt ®ai cña x· Trung Minh 4.2.1. T×nh h×nh qu¶n lý ®Êt ®ai cña x· Trong nh÷ng n¨m qua, UBND x· ®· chØ ®¹o chÆt chÏ c¸c ban ngµnh ë ®Þa ph­¬ng qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn tèt c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc còng nh­ c¸c v¨n b¶n cña Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai. C«ng t¸c giao ®Êt cho thuª ®Êt, thu håi ®Êt vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®· ®­îc thùc hiÖn d©n chñ, c«ng khai ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng nªn ®· h¹n chÕ nh÷ng tiªu cùc trong qu¶n lý sö dông ®Êt. §¶m b¶o 100% sè hé ®· ®­îc giao ®Êt ®Òu ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®Çy ®ñ, ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c hé d©n thùc sù yªn t©m, tin t­ëng, chñ ®éng trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Tæng diÖn tÝch ®Êt giao, cho thuª cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n lµ 1256,39 ha chiÕm 83,49% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, trong ®ã nhãm ®Êt n«ng nghiÖp lµ 840,04 ha, nhãm ®Êt phi n«ng nghiÖp lµ 119,34 ha, cßn l¹i nhãm ®Êt kh¸c ( ®Êt ch­a sö dông vµ s«ng suèi ) lµ 296,96 ha. Cßn l¹i 248,29 ha ®Êt ch­a giao, cho thuª sö dông chiÕm 16,51% chñ yÕu lµ ®Êt ch­a sö dông vµ s«ng suèi. Nh×n chung, c«ng t¸c qu¶n lý ®Êt ®ai trªn ®Þa bµn x· ®· ®­îc thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt, tuy nhiªn vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nh­: ch­a thùc hiÖn ®­îc c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt, t×nh tr¹ng tranh chÊp khiÕu n¹i vÉn cßn x¶y ra, ®Êt cßn sö dông sai môc ®Ých vµ bá hoang nhiÒu, ch­a ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 4.2.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai cña x· Qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra, thu thËp sè liÖu vÒ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña x· Trung Minh kÕt qu¶ thu ®­îc thÓ hiÖn ë biÓu 04, cô thÓ nh­ sau: BiÓu 04: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai cña x· Trung Minh n¨m 2005 (trang sau ) 4.2.2.1. HiÖn tr¹ng sö dông nhãm ®Êt n«ng nghiÖp 4.2.2.1.1 HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt l©m nghiÖp X· Trung Minh cã diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp kh¸ lín 606,94 ha, chiÕm 40,34% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn x·. Trong ®ã, ®Êt ®· giao cho c¸c hé gia ®×nh, c¸ nh©n qu¶n lý lµ 179,37 ha, giao cho l©m tr­êng qu¶n lý sö dông lµ 197,42 ha, cßn l¹i 230,15 ha do uû ban nh©n d©n x· qu¶n lý sö dông. Nh­ vËy toµn bé diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp ®· ®­îc giao cho c¸c ®èi t­îng qu¶n lý sö dông, lµm cho hä cã tr¸ch nhiÖm h¬n trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ rõng, ®¶m b¶o sè chÊt l­îng rõng, duy tr× c¶nh quan sinh th¸i. *) DiÖn tÝch rõng tù nhiªn lµ 155 ha, chiÕm 25,54% tæng diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp cã rõng. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t th× diÖn tÝch rõng phßng hé trªn ®Òu thuéc kiÓu tr¹ng th¸i rõng IIa, IIb, tuy nhiªn chÊt l­îng rõng nh×n chung lµ thÊp do sù chÆt ph¸, khai th¸c bõa b·i tr­íc ®©y cña ng­êi d©n. C¸c c©y cã gi¸ trÞ cßn l¹i chñ yÕu lµ: Re, GiÎ, Kh¸o, ChÑo…, cïng mét sè loµi c©y t¸i sinh th­a thít kh¸c, ngoµi ra cßn mét sè loµi c©y mäc nhanh nh­: Thµnh ng¹nh, Th«i ba, STT  Lo¹i ®Êt  DiÖn tÝch(ha)  C¬ cÊu(%)    Tæng diÖn tÝch tù nhiªn  1504,68  100   I  Nhãm ®Êt n«ng nghiÖp  840.04  55,83   I.1  §Êt l©m nghiÖp  606,94  40,34   I.1.1  Rõng tù nhiªn  155  25,54   I.1.1.1  Rõng tù nhiªn phßng hé  155  25,54   I.1.2  Rõng trång  451,94  74,46   I.1.2.1  Rõng trång s¶n xuÊt  451,94  74,46   I.1.2.2  Rõng trång phßng hé  0  0   I.1.2.3  Rõng trång ®Æc dông  0  0   I.2  §Êt n«ng nghiÖp  233,15  15,49   I.2.1  §Êt trång c©y hµng n¨m  160,93  69,02   I.2.1.1  §Êt ruéng lóa, lóa mµu  120,04    I.2.1.1.1  Ruéng 3 vô  0    I.2.1.1.2  Ruéng 2 vô  43,07    I.2.1.1.3  Ruéng 1 vô  76,97    I.2.1.2  §Êt chuyªn mµu  40,89    I.2.2  §Êt v­ên t¹p  69,95  30   I.2.3  §Êt trång c©y l©u n¨m  0  0   I.2.3.1  §Êt trång c©y ¨n qu¶  0  0   I.2.4  §Êt cã mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n  2,27  0,97   II  Nhãm ®Êt phi n«ng nghiÖp  119,34  7,93   II.1  §Êt thæ c­  50,51  42,32   II.2  §Êt chuyªn dïng  68,83  57,68   II.2.1  §Êt x©y dùng  20,47  17,15   II.2.2  §Êt giao th«ng  20,91  17,52   II.2.3  §Êt thuû lîi  16,46  13,79   II.2.4  §Êt an ninh quèc phßng  8,51  7,13   II.2.5  §Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa  2,48  2,08   III  Nhãm ®Êt kh¸c  545,25  36,24   III.1  §Êt ch­a sö dông  404.31  74,15   III.1.1  §Êt b»ng ch­a sö dông  9,01  1,65   III.1.2  §Êt ®åi nói ch­a sö dông  390,32  71,59   III.1.3  §Êt cã mÆt n­íc ch­a sö dông  4,98  0,91   III.2  S«ng suèi  140,94  25,85   Rµng rµng…Tuy nhiªn, do ¶nh h­ëng cña d©y leo, bôi rËm còng nh­ t¸c ®éng kh«ng mong muèn cña con ng­êi nªn kh¶ n¨ng t¸i sinh cña c¸c loµi trªn cßn h¹n chÕ. Trong t­¬ng lai, cÇn cã biÖn ph¸p khoanh nu«i, xóc tiÕn t¸i sinh tù nhiªn kÕt hîp trång bæ xung mét sè loµi c©y b¶n ®Þa cã gi¸ trÞ kh¸c nh»m n©ng cao ®é tµn che cña rõng, gi÷ g×n c¶nh quan thiªn nhiªn m«i tr­êng sinh th¸i. *) DiÖn tÝch rõng trång hiÖn nay cña x· lµ 451,94 ha, chiÕm 74,46% diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp. PhÇn lín diÖn tÝch nµy do c¸c hé gia ®×nh vµ l©m tr­êng qu¶n lý, trång rõng s¶n xuÊt theo c¸c dù ¸n 327, dù ¸n rõng PAM… C¸c loµi c©y ®­îc trång lµ b¹ch ®µn vµ keo tai t­îng. Trong tæng sè diÖn tÝch rõng trång trªn th× cã kho¶ng 260,5 ha ®· cho khai th¸c tõ nh÷ng n¨m tr­íc, nh­ng sau ®ã kh«ng cã kÕ ho¹ch trång l¹i ngay nªn hiÖn t¹i ng­êi d©n ®ang kinh doanh rõng chåi trªn diÖn tÝch ®Êt trªn. Tuy nhiªn, chØ cã kho¶ng 90 ha rõng chåi b¹ch ®µn lµ chÊt l­îng cßn kh¸, do c¸c diÖn tÝch nµy ph©n bè gÇn khu d©n c­, ng­êi d©n cã ®iÒu kiÖn t¸c ®éng ë møc ®é nµo ®ã. C¸c diÖn tÝch cßn l¹i do Ýt cã ®iÒu kiÖn t¸c ®éng nªn chÊt l­îng kh«ng ®¶m b¶o, mËt ®é kh«ng ®ång ®Òu. Nh×n chung, tr÷ l­îng rõng chåi ch­a hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ, trong t­¬ng lai cÇn cã kÕ ho¹ch khai th¸c, sö dông hîp lý diÖn tÝch nµy. DiÖn tÝch rõng trång cã tr÷ l­îng ( cÊp tuæi 2 ) lµ 113,44 ha. Víi diÖn tÝch rõng trång thuÇn loµi trªn, t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra, ®o ®Õm trªn 2 « tiªu chuÈn ®iÓn h×nh 1000m2 c¸c chØ tiªu: loµi c©y, mËt ®é, ®­êng kÝnh ngang ngùc, chiÒu cao vót ngän. Sau khi xö lý, tÝnh to¸n t«i thu ®­îc biÓu tæng hîp tr÷ l­îng cho 1 ha nh­ sau: BiÓu 05: Tæng hîp tr÷ l­îng rõng trång STT  Loµi c©y  Tuæi  N(c©y/ha) 

 V(m3)  M(m3)   1  B¹ch ®µn  8  1150  13,47  12,1  0,0851  97,865   2  Keo  9  1020  13,77  10,95  0,098  99,96   Ngoµi ra trong n¨m 2004 võa qua, x· ®· trång míi ®­îc 78 ha keo tai t­îng, ®¹t tû lÖ sèng kh¸ cao (96%), hiÖn nay ®ang trong giai ®o¹n ch¨m sãc b¶o vÖ. Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t thùc tÕ, t«i nhËn thÊy mét sè khu vùc nªn chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®Æt ra s¾p tíi. Khu vùc suèi Cñ cã diÖn tÝch kho¶ng 56 ha, hiÖn ®ang lµ rõng trång keo vµ b¹ch ®µn, nh­ng do ®©y lµ nguån n­íc tù nhiªn cung cÊp mét phÇn nhu cÇu n­íc t­íi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nªn trong thêi gian s¾p tíi khi ®Õn tuæi khai th¸c cÇn chuyÓn môc ®Ých sö dông kh¸c, cô thÓ lµ trång rõng phßng hé, duy tr× nguån n­íc tù nhiªn nãi trªn. Khu vùc rõng trång gÇn khu hå Ngäc s¾p tíi nªn thay thÕ c©y trång hiÖn t¹i b»ng loµi c©y kh¸c võa kÕt hîp s¶n xuÊt, võa ®¸p øng nhu cÇu phßng hé võa t¹o ®­îc m«i tr­êng c¶nh quan sinh th¸i ®Ñp gãp phÇn lµm ®Ñp thªm khu hå Ngäc, thu hót kh¸ch tham quan du lÞch. 4.2.2.1.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt n«ng nghiÖp Tæng quü ®Êt n«ng nghiÖp cña x· Trung Minh hiÖn cã lµ 233,15 ha, chiÕm 15,49% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn. Trong ®ã diÖn tÝch ®· giao cho c¸c hé gia ®×nh c¸ nh©n lµ 210,76 ha chiÕm 90,4% ®Êt n«ng nghiÖp, ®Êt do uû ban nh©n d©n qu¶n lý sö dông lµ 22,39 ha. §Êt n«ng nghiÖp bao gåm c¸c lo¹i sau: *) §Êt trång c©y hµng n¨m DiÖn tÝch ®Êt trång c©y hµng n¨m lµ 160,93 ha, chiÕm tû lÖ kh¸ cao 69,02% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. Trong ®ã chñ yÕu lµ ®Êt ruéng lóa, mµu 120,04 ha, chiÕm 74,59% ®Êt trång c©y hµng n¨m, cßn l¹i lµ ®Êt trång c©y hµng n¨m kh¸c 40,89 ha ( chñ lµ trång c¸c lo¹i c©y mµu nh­ mÝa, ng«..). Trong x· ch­a cã diÖn tÝch ®Êt 3 vô, diÖn tÝch ®Êt 2 vô lóa cßn chiÕm tû lÖ thÊp (35,88% diÖn tÝch ®Êt ruéng lóa, lóa mµu), víi diÖn tÝch lµ 43,07 ha, cßn l¹i 76,97 ha lµ ®Êt mét vô lóa ( chiÕm 64,12% ). Nh×n chung diÖn tÝch ®Êt trång c©y hµng n¨m cña x· nhá, hÖ sè sö dông ®Êt thÊp ( 1,4 lÇn ), tr×nh ®é s¶n xuÊt, canh t¸c ch­a ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn vÉn lµ thiÕu ®Çu t­ kü thuËt, ph©n bãn, nhiÒu m¶nh ruéng ch­a ®­îc trång kÝn. PhÇn lín ®Êt canh t¸c ph©n bæ däc quèc lé 6 ( kÑp gi÷a ®ª bao vµ quèc lé 6), khu ®ång nµy cã diÖn tÝch kho¶ng 100 ha. Trong ®ã cã kho¶ng trªn 40 ha ë khu vùc th­îng nguån ®· s¶n xuÊt ®­îc 2 vô lóa ¨n ch¾c, cßn l¹i kho¶ng 60 ha khu vùc cuèi nguån s¶n xuÊt 2 vô ( mét vô lóa mét vô mµu ) nh­ng ch­a ®¶m b¶o an toµn. Vô mïa th­êng bÞ ngËp óng vµo mïa lò ( th¸ng 6, 7, 8 trong n¨m ), do vËy trong t­¬ng lai nÕu gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò tiªu óng th× phÇn diÖn tÝch nµy sÏ s¶n xuÊt ®­îc 2 vô lóa ¨n ch¾c. Khu vùc ®ång trong xãm MiÒu cã diÖn tÝch kho¶ng 12 ha chØ cÊy ®­îc 1 vô do chÞu ¶nh h­ëng cña viÖc x¶ lò s«ng §µ. Khu vùc nµy khã kh¾c phôc v× cã liªn quan tíi ®Êt n«ng nghiÖp cña thÞ trÊn Kú S¬n, ®ßi hái ph¶i cã sù gi¶i quyÕt ®ång bé gi÷a x· vµ thÞ trÊn Kú S¬n. C¸c khu vùc kh¸c cã diÖn tÝch Ýt h¬n n»m s©u trong c¸c khe suèi, nguån n­íc t­íi chñ yÕu tõ c¸c suèi tù ch¶y do vËy cã nh÷ng n¨m bÞ h¹n h¸n, n¨ng suÊt thÊp. PhÇn diÖn tÝch ngoµi ®ª ®­îc trång mµu vµ trång mÝa, tuy nhiªn vÉn bÞ s¹t lë do chÞu ¶nh h­ëng cña viÖc x¶ lò s«ng §µ, do vËy cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc ®¶m b¶o gi÷ ®Êt kh«ng bÞ cuèn tr«i. *) §Êt v­ên t¹p cã diÖn tÝch 69,95 ha, chiÕm 30% diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp, lo¹i ®Êt nµy chñ yÕu n»m trong khu«n viªn c¸c hé gia ®×nh trong khu d©n c­, ®­îc sö dông trång c©y ¨n qu¶ nh­: v¶i, nh·n,na, b­ëi, m¬, hång b×…vµ rau c¸c lo¹i, mét sè hé trång hoa. Tuy nhiªn, diÖn nhá hÑp h×nh thøc sö dông chØ míi mang tÝnh tù ph¸t, ng­êi d©n tù kiÕm gièng vÒ trång, Ýt ®­îc ®Çu t­ ch¨m bãn nªn hiÖu qu¶ mang l¹i cßn thÊp. Do vËy, trong t­¬ng lai cÇn chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông vµ c¶i t¹o v­ên t¹p thµnh v­ên qu¶ tËp trung, thay thÕ gièng cò b»ng nh÷ng gièng míi cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng cao h¬n. *) §Êt cã mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n cã diÖn tÝch nhá 2,27 ha, chñ yÕu lµ c¸c ao hå gÇn khu d©n c­, trong ®ã ®· giao l©u dµi cho c¸c hé n«ng d©n lµ 1,1 ha, cßn l¹i 1,17 ha do uû ban nh©n d©n x· qu¶n lý vµ giao kho¸n ®Êu thÇu cho c¸c hé, c¸ nh©n nu«i th¶ c¸. 4.2.2.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt phi n«ng nghiÖp Tæng diÖn tÝch ®Êt phi n«ng nghiÖp cña x· Trung Minh hiÖn nay lµ 119,34 ha, chiÕm 7,93% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, bao gåm: ®Êt thæ c­ 50,51 ha, ®Êt x©y dùng 20,47 ha, ®Êt quèc phßng an ninh 8,51 ha, ®Êt c«ng tr×nh c«ng céng (giao th«ng, thuû lîi ) lµ 37,37 ha vµ ®Êt nghÜa trang, nghÜa ®Þa 2,48 ha. Theo xu thÕ ph¸t triÓn s¾p tíi th× mét sè diÖn tÝch ®Êt nh­: ®Êt thæ c­, ®Êt x©y dùng, ®Êt giao th«ng, thuû lîi… sÏ kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®Æt ra s¾p tíi, v× vËy cÇn ph¶i ®­îc ®Çu t­, n©ng cÊp më réng thªm. 4.2.2.3. HiÖn tr¹ng ®Êt ch­a sö dông vµ s«ng suèi HiÖn nay, toµn x· vÉn cßn 545,25 ha ®Êt ch­a sö dông vµ s«ng suèi, chiÕm 36,24% tæng diÖn tÝch tù nhiªn. Trong ®ã: - §Êt b»ng ch­a sö dông cã diÖn tÝch 9,01 ha, chñ yÕu lµ ®Êt cá hoang, ph©n bè kh«ng tËp trung, nh÷ng m¶nh cã diÖn tÝch lín h¬n 90 m2 lµ 7,06 ha, cßn l¹i ®Òu nhá h¬n 90 m2. Trong t­¬ng lai cã thÓ c¶i t¹o ®Êt nµy ®Ó trång c©y hµng n¨m. - §Êt ®åi nói ch­a sö dông cã 390,32 ha, chiÕm 96,54% ®Êt ch­a sö dông. Trªn diÖn tÝch nµy bao gåm c¸c tr¹ng th¸i Ia( 21,02 ha ), Ib( 213,1 ha ), Ic( 156,2 ha ) ph©n bè r¶i r¸c trªn c¸c ®åi cña x·, trong ®ã ®åi Thê 174,44 ha, nói Ch¹c Chß 130,56 ha, nói Lß RÌn 55,25 ha, cßn l¹i ph©n bè trªn ®åi Bå §éi, ®åi C©y §a. Qua ®iÒu tra kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ cho thÊy phÇn diÖn tÝch ®åi nói ch­a sö dông cña x· ®Òu cã kh¶ n¨ng sö dông vµo môc ®Ých l©m nghiÖp. V× vËy, trong t­¬ng lai cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch trång rõng phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, hoÆc chuyÓn sang môc ®Ých sö dông kh¸c. - §Êt mÆt n­íc ch­a sö dông cã diÖn tÝch lµ 4,98 ha cã kh¶ n¨ng khai th¸c sö dông vµo môc ®Ých nu«i trång thuû s¶n nh­: B·i T¨ng (0,97 ha ), ®ång T»m Te (0,78 ha ), vµ mét sè mÆt n­íc ph©n bè r¶i r¸c kh¸c. - PhÇn diÖn tÝch s«ng suèi cßn l¹i kho¶ng 140,94 ha kh«ng cã kh¶ n¨ng ®­a vµo s¶n xuÊt, do vËy x· cÇn cã biÖn ph¸p b¶o vÖ nh»m duy tr× nguån n­íc, ®iÒu tiÕt chÕ ®é thuû v¨n trong x·. 4.2.3. NhËn xÐt chung vÒ t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông ®Êt ®ai cña x· Trung Minh Nh×n chung, c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt l©m, n«ng nghiÖp cña x· trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã nh÷ng tiÕn triÓn râ rÖt, c¸c néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai ®· tõng b­íc ®­îc triÓn khai thùc hiÖn, tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn mét sè tån t¹i yÕu kÐm. Trong t­¬ng lai, x· cÇn ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh, cã kÕ ho¹ch kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nh»m ®­a c«ng t¸c nµy t­¬ng xøng víi nh÷ng nhiÖm vô ®Æt ra trong thêi gian tíi. VÒ c¬ b¶n, ®Êt ®ai trong x· ®· ®­îc ®­a vµo sö dông víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, nh­ng chñ yÕu vÉn ®­îc sö dông vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp. Lµ mét x· miÒn nói nh­ng diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp kh«ng thùc sù lín (840,09 ha trong tæng sè 1504,68 ha ), diÖn tÝch ®Êt ch­a sö dông cßn kh¸ nhiÒu 404,31 ha cho thÊy sù mÊt c©n b»ng trong viÖc che phñ ®Êt ®ai, ch­a kÓ ®Õn viÖc cã nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng, nh­ xãi mßn, röa tr«i, chÕ ®é thuû v¨n nguån n­íc bÞ x¸o trén, ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn cuéc sèng cña ng­êi d©n. C¸c diÖn tÝch ®Êt trªn ®åi nói tr­íc ®©y lµ rõng tù nhiªn, nay cßn l¹i rÊt Ýt, chÊt l­îng kÐm, ®· cã nh÷ng diÖn tÝch ®­îc thay thÕ b»ng rõng trång c©y nguyªn liÖu giÊy, phÇn cßn l¹i vÉn trong t×nh tr¹ng bá hoang, trong t­¬ng lai cÇn cã kÕ ho¹ch sö dông triÖt ®Ó diÖn tÝch nµy. DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña x· chiÕm tû lÖ Ýt, hÖ sè sö dông ®Êt ch­a cao, s¶n l­îng l­¬ng thùc chØ ®ñ ®¸p øng nhu cÇu l­¬ng thùc cho c¸c hé n«ng nghiÖp trong x·. Trªn c¸c diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp viÖc ®Çu t­ th©m canh t¨ng vô ch­a cã hiÖu qu¶, ch­a khai th¸c hÕt tiÒm n¨ng ®Êt ®ai. 4.2.4. T×nh h×nh sö dông l©m s¶n ngoµi gç vµ nhu cÇu gç cñi Trong nh÷ng n¨m qua do ®êi sèng ngµy cµng ®­îc n©ng lªn, nhÊt lµ nh÷ng hé phi n«ng nghiÖp, cho nªn nhu cÇu vÒ l©m s¶n ngoµi gç còng nh­ gç cñi kh«ng cßn cÊp thiÕt nh­ tr­íc ®©y. Tuy nhiªn, chóng vÉn lµ nh÷ng s¶n phÈm thiÕt yÕu cho cuéc sèng hµng ngµy cña ng­êi d©n n¬i n«ng th«n miÒn nói. 4.2.4.1. T×nh h×nh sö dông l©m s¶n ngoµi gç Víi ®Æc ®iÓm lµ mét x· miÒn nói nªn Trung Minh cã mét nguån tµi nguyªn l©m s¶n ngoµi gç kh¸ lín, bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau víi nh÷ng c«ng dông kh¸c nhau nh­: tre, b­¬ng, m¨ng, chæi chÝt, c¾ng c©y, s¶, mËt ong, méc nhÜ, sa nh©n, l¸ rong, v.v… Ng­êi d©n chñ yÕu khai th¸c mét c¸ch tù ph¸t tre nøa ®Ó c¾m rµo, ®an l¸t, lµm t¨m tre… phôc vô cho cuéc sèng lµ chÝnh. Phôc vô cho nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm chñ yÕu lµ m¨ng, ngoµi dïng trong c¸c b÷a ¨n cßn ®­îc ®em tiªu thô ngoµi thÞ tr­êng. HiÖn nay, cã mét sè hé tiÕn hµnh thö nghiÖm ph¸t triÓn trång m¨ng tre B¸t §é, b­íc ®Çu cho thÊy loµi c©y nµy kh¸ thÝch hîp. Ngoµi ra, ng­êi d©n cßn thu h¸i mét sè lo¹i l©m s¶n ngoµi gç kh¸c phôc vô cho nhu cÇu l­¬ng thùc, thùc phÈm, thuèc ch÷a bÖnh n­íc uèng, phôc vô tiÓu thñ c«ng nghiÖp ( lµm chæi chÝt ), nh­ng møc ®é kh«ng nhiÒu, chñ yÕu lµ c¸c hé lµm l©m, n«ng nghiÖp. C¸c lo¹i l©m s¶n ngoµi gç trªn chñ yÕu ®­îc khai th¸c tõ rõng tù nhiªn, cßn l¹i mét sè ®­îc trång trong v­ên nhµ hoÆc trång d­íi h×nh thøc n«ng, l©m kÕt hîp nh­: rong, giÒng, s¶, ng¶i cøu… MÆc dï hiÖn nay trong x· ®· cã quy chÕ b¶o vÖ rõng nh­ng do nhu cÇu cuéc sèng, mét sè ng­êi d©n vÉn lÐn lót vµo rõng tù nhiªn khai th¸c l©m s¶n ngoµi gç, viÖc khai th¸c mét c¸ch bõa b·i nµy sÏ ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn sè, chÊt l­îng tµi nguyªn rõng. V× vËy, trong t­¬ng lai x·, cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn viÖc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn l©m s¶n ngoµi gç. 4.2.4.2. Nhu cÇu gç cñi Nh×n chung, trªn ®Þa bµn x· Trung Minh nhu cÇu vÒ gç cñi lµ kh«ng cao. §a phÇn ng­êi d©n ®· cã nhµ x©y b»ng g¹ch nªn møc ®é sö dông gç vµo x©y dùng kh«ng lín, khi cÇn dùng nhµ hä th­êng mua gç th­¬ng phÈm ®Ó sö dông. Nguêi d©n chØ sö dông gç lµm chuång tr¹i, ®å dïng th«ng th­êng trong gia ®×nh, chñ yÕu lµ c¸c lo¹i gç t¹p Ýt gi¸ trÞ ®­îc ng­êi d©n tËn dông c¸c s¶n phÈm thõa hoÆc tõ khai th¸c, tØa th­a rõng trång. HiÖn t­îng khai th¸c gç trém tõ rõng tù nhiªn kh«ng cßn x¶y ra, cã ®­îc nh­ vËy lµ do thu nhËp cña ng­êi d©n tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn, sè hé cã cuéc sèng dùa vµo rõng kh«ng nhiÒu, ý thøc b¶o vÖ rõng cña ng­êi d©n ®­îc n©ng cao. Møc ®é sö dông cñi nhiÒu chñ yÕu tËp trung ë c¸c hé s¶n xuÊt l©m, n«ng nghiÖp t¹i c¸c xãm, cßn c¸c hé sèng ë hai phè T©n LËp 1 vµ T©n LËp 2 ®a phÇn kh«ng sö dông cñi hoÆc cã sö dông nh­ng rÊt Ýt. C¸c hé sèng ë c¸c xãm do ®êi sèng thu nhËp cßn thÊp, hä cã nhËn nh÷ng diÖn tÝch rõng ®­îc giao kho¸n, kÕt hîp víi ch¨n nu«i trong gia ®×nh nªn th­êng sö dông nhiÒu cñi cho viÖc ®un nÊu hµng ngµy, nÊu c¸m, nÊu r­îu... Ng­êi d©n kiÕm cñi ë c¸c diÖn tÝch rõng mµ m×nh ®­îc giao kho¸n, tõ s¶n phÈm tËn thu rõng trång, tõ c¸c c©y mäc lÎ hoÆc nhÆt nh¹nh quanh v­ên nhµ, chØ cã mét sè Ýt ng­êi d©n vµo rõng tù nhiªn chÆt cñi nh­ng møc ®é kh«ng ®¸ng kÓ. B×nh qu©n mçi hé sö dông 20-25 kg cñi/ ngµy, ë c¸c hé ch¨n nu«i nhiÒu, kÕt hîp víi nÊu r­îu th× møc ®é sö dông cñi nhiÒu h¬n. Do cñi lµ nguån nguyªn liÖu dÔ kiÕm ®­îc l¹i kh«ng mÊt tiÒn, Ýt tèn c«ng s