Tâm lý học hiện sinh

TÂM LÝ HỌC HIỆN SINH Rollo Reese May (1909-1994) Ohio-California TRIẾT HỌC HIỆN SINH Soren Kierkegaard, Friedrich Nietzsche, Martin Heidegger, Jean Paul Sartre Chống lại cái nhìn giảm thiểu nhân tính (xem con người như đồ vật) và cái nhìn xem thực tại chỉ là sản phẩm của cảm nhận chủ quan Nhấn mạnh cả con người hiện sống và đang trải nghiệm lẫn kinh nghiệm của con người Quân bình giữa tự do và trách nhiệm TRIẾT HỌC HIỆN SINH Nhấn mạnh sự trở thành (# trạng thái bất biến) Quá trình học làm người (# sản phẩm) Sự phát triển và lớn lên (# mức cuối, kết thúc) Quyền liên tục thanh lọc bản thân qua các chọn lựa (năng động) Đi tìm ý nghĩa cho đời mình Chịu trách nhiệm về cái mình trở thành Chống lại lý thuyết (phân tích thành tố), đề cao trải nghiệm Hiện diện trong thế giới Mình là một phần của thế giới mà mình tìm hiểu – Là một với thế giới (# cái nhìn của khoa học) Đa số chúng ta xem mình như người ngòai Tách mình khỏi thiên nhiên Thiếu những mối tương quan thât sự có ý nghĩa Xa lánh con người thật của mình Hư vô – Không hiện diện Để hiện diện đúng nghĩa, phải ý thức mình đang sống và trở thành Cái chết không phải là cách duy nhất để thành hư vô Suy tư về cái chết giúp hiểu cuộc sống và sống thực sự LO LẮNG Lo lắng hiện sinh (bình thường) Lo Lắng tâm bệnh Lo lắng hiện sinh Trải qua những giai đọan phát triển Đối diện với mối đe dọa đối với các giá trị Nỗi lo cân xứng với mối đe dọa Lo lắng tâm bệnh Các giá tị trở thành giáo điều (cứng nhắc) An tòan giả tạo bên ngòai vì không có gì cần đặt vấn đề, mọi cái đúng tuyệt đối Đánh mất những cơ hội mới mẻ để học cái mới và triển nở Cảm giác tội lỗi hiện sinh Khi chối bỏ những tiềm năng làm người và triển nở tối đa của mình Khi không cảm nhận chính xác nhu cầu của anh em đồng lọai Khi không ý thức hoặc lãng quên sự lệ thuộc của mình vào thế giới tự nhiên Sự chủ tâm (có chủ ý) Giúp chọn lựa và hành động Làm cho chọn lựa có ý nghĩa Thường là ý thức, nhưng đôi khi thuộc vô thức Sự quan tâm, tình yêu và ý chí Sự quan tâm: nhìn nhận người khác là người đồng bạn, cưu mang nỗi niềm của họ Tình yêu: Vui mừng vì sự hiện diện của người khác và xác nhận giá trị và sự phát triển của người đó như chính sự phát triển của mình Ý chí: Khả năng tổ chức bản thân để có thể tiến đến một mục tiêu (đòi hỏi phải ý thức, chọn lựa, định hướng, trưởng thành, # mong ước) Hợp nhất giữa tình yêu và ý chí Quan niệm sai lầm về tình yêu và ý chí: Tình yêu = Cảm giác và tính dục (thóang qua, không dấn thân cam kết, chỉ có ước muốn, không có ý chí) Ý chí = Cương quyết và sức mạnh quyền lực của cái đầu (thiếu đam mê, không có sự quan tâm, chỉ có sử dụng người mình yêu và quan hệ cho mục đích riêng) Quá trình tách rời tình yêu và ý chí Sinh ra trong tình yêu và hợp nhất với vũ trụ (người mẹ) – Tiếng đáp trả “Yes” đầu tiên Ý chí phát triển, khẳng định mình, lời khẳng định “No” xuất hiện Phản ứng lọai trừ của cha mẹ → Con trẻ tách rời tình yêu và ý chí Sự cần thiết phải tái hợp tình yêu và ý chí để vươn đến và mở ra với người khác CÁC DẠNG TÌNH YÊU Tinh yêu tính dục Chức năng sinh học Giải tỏa căng thẳng qua họat động của bộ phận sinh dục Một thời bị chối bỏ (Victoria), đến thời ám ảnh về tự do và trở nên vấn đề nan giải Duy trì nòi giống Eros – Ái tình Ước muốn tâm lý nhằm tái tạo hoặc sáng tạo qua sự kết hợp với một người mình yêu Nhằm thiết lập sự hợp nhất lâu bền (# ước muốn khóai lạc: sex) Xây dựng trên sự quan tâm, sự dịu dàng và lòng tốt Là sự cứu tinh của sex Philia: Tình bạn, tình anh em Ái tình được xây dựng trên philia Là tình bạn phi tính dục giữa hai người Cần thời gian để phát triển và đâm rễ Không đòi hỏi phải làm gì trừ đón nhận,hiện diện, tán thưởng, yêu thích người khác Agape – Tình bác ái huynh đệ Tình huynh đệ đại đồng Kính trọng người khác Quan tâm, tha thiết lo cho phúc lợi của người khác Yêu vô vị lợi Không lệ thuộc vào đặc điểm hay hành vi của người mình yêu thương Tình yêu có chiều kích tâm linh TỰ DO VÀ VẬN MỆNH Tự do: Khả năng biết rằng mình là người quyết định vận mệnh của mình Vận mệnh: Dự án vũ trụ thể hiện qua dự án của mỗi đời người Là điểm tới, là mục tiêu, chứ không phải số phận tiền định, không thay đổi được Tự do và vận mệnh không đối lập nhau mà chắp cánh cho nhau CÁC LỌAI TỰ DO Tự do hiện sinh (# triết học hiện sinh): Tự do hành động, chọn lựa và làm cái mình yêu thích Tự do thực chất: Tự do “là chính mình” bất chấp sự hạn chế tự do hiện sinh KHỦNG HOẢNG HIỆN SINH Khủng hoảng do giai đoạn phát triển – Tuổi thiếu niên (teen) – Tuổi trung niên Khủng hoảng do những biến cố đặc biệt trong đời – vỡ òa ra trong ánh sáng mới Khủng hoảng khi các giá trị của mình bị chất vấn SỰ TRỐNG RỖNG HIỆN SINH Chất vấn, loại bỏ những giá trị cũ Chưa xây dựng được hệ thống giá trị mới Vất bỏ cái tôi = tổng hợp những mong chờ, định giá của người khác Chưa tìm được cái tôi mới độc lập, là của chính mình