Tầm quan trọng và những kinh nghiệm từ việc xây dựng lực lượng cách mạng đối với thắng lợi của cuộc cách mạng Tháng Tám 1945

lợi dân sinh dân chủ, trừ một nhòm tư sản mại bản chỉ cam tâm làm tôi tớ cho bọn cướp nước. Vì thế, yêu cầu cải cách và cải thiện đời sống nhân dân là một đòi hỏi bức thiết đối với mọi giai cấp và tầng lớp xã hội, kể cả bộ phận lớp trên. Lúc này cơ sở đảng và cơ sở quần chúng đã được khôi phục và dựa trên trận địa cách mạng cơ bản được tạo ra khá vững chắc trong thời kỳ 1932-1935. đây là một yếu tố rất quan trọng, quyết định bước phát triển của cách mạng thành một cao trào mới. Chủ trương của Đảng về xây dựng lực lượng trong thời kỳ vận động dân chủ 1936-1939 Trước tình hình thế giới và trong nước như vậy, thì tháng 7/1936, Hội nghị ban chấp hành trung ương Đảng họp tại Thượng Hải (Trung Quốc) đã kịp thời chuyển hướng chỉ đạo chiến lược, định ra đường lối, phương pháp tổ chức và đấu tranh trong thời kỳ mới. Hội nghị khẳng định mục tiêu chiến lược vẫn là chống đế quốc và chống phong kiến, giành độc lập cho dân tộc và ruộng đất cho dân cày, song mục tiêu trước mắt là đấu tranh chống chế độ phản động thuộc địa, chống phát xít, chống chiến tranh, đòi tự do, dân chủ, cơm áo, hoà bình. Hội nghi quyết định thành lập Mặt trận dân chủ thống nhất nhân dân phản đế phối hợp với Đảng cộng sản và nhân dân lao động chống phát xít, phản động thuộc địa, đông thời nêu ra khẩu hiệu ủng hộ chính phủ Pháp nhằm đòi thực hiệnc các yêu cầu dân chủ cho nhân dân Đông Dương. Hội nghị chủ trương hình thức bí mật sang hình thức tổ chức công khai, hợp pháp và nửa hợp pháp nhằm thực hiện quần chúng rộng rãi, giáo dục và lãnh đạo quần chúng đầu tranh. Để giữ vững sự lãnh đạo đối với các hình thứuc tổ chức và đấu tranh công khai hợp pháp. Đảng cần củng cố tổ chức bí mật của Đảng. Hội nghị tháng 7/1936 đã giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa mục tiêu chiến lược và mục tiêu cụ thể trước mắt của cách mạng, các mối quan hệ giữa liên minh công nông và mặt trận đoàn kết dân tộc rộng rãi, giữa vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp, giữa phong trào cách mạng Đông Dương và phong trào cách mạng ở Pháp và trên thế giới. Đề ra các hình thức tổ chức và đấu tranh linh hoạt thích hợp nhằm hướng dẫn quần chúng đấu tranh giành quyền lợi hang ngày, chuẩn bị cho những cuộc đấu tranh cao hơn vì nền độc lập và tự do. Nghị quyết hội nghị đánh dấu một bước trưởng thành của Đảng về chính trị và tư tưởng, thể hiện bản lĩnh, tinh thần độc lập, sang tạo của Đảng, mở ra một cao trào mới trong cả nước. Sự phát triển mạnh mẽ của phong trào quần chúng từ những năm 1936, khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng ta trong việc tập hợp rộng rãi lực lượng chi9nhs trị, nên đội quân chính trị của Đảng ngày càng đựoc củng cố và mở rộng rãi hơn. Hàng ngàn cuộc đấu tranh của lực lượng chính trị do Đảng lãnh đạo, đã nổ ra với những hình thức phong phú, bí mật, công khai, nửa công khai với hình thức đấu tranh linh hoạt qđòi quyền dân sinh dân chủ, tự do, hoà bình như: đấu tranh đòi thả tù chính trị, tự do báo chí, văn hoá, lợi dụng dân biểu, Hội đồng quản hạt. hình thức đấu tranh lôi kéo được nhiều trí thức học sinh. Đỉnh cao là những cuộc đấu tranh này là cuộc mít tinh của hai vạn người tại quảng trường đấu xảo Hà Nội kỷ niệm ngày quốc tế lao động 1/5/1938. Trong thực tiễn đấu tranh Đảng đã tập hợp được một đội quân chính trị rộng lớn. Tuy nhiên trong giai đoạn này, một bộ phận đảng viên có tư tưởng tả, đưa ra những yêu cầu quá cao đối với các giai cấp, tầng lớp nhân dân khi họ muốn tham gia mặt trận, đề ra khẩu hiệu quá cao trong đấu tranh quần chúng, cùng với nó lại có những Đảng viên có tư tưởng hữu khuynh, họ đề cao hình thức đấu tranh côgn khai hợp pháp, ít chú ý đến những cuộc đấu tranh của đông đảo quần chúng nhân dân, mà chỉ chú ý đến những tầng lớp bên trên. Chính hai tư tưởng này đã ngăn cản phong trào cách mạng đi lên. Tháng 8/1938, Hội nghị ban chấp hành trung ương Đảng họp, xác định nhiệm vụ trung tâm là thành lập mặt trận dân chủ Đông Dương, đề ra những chủ trương cụ thể về vận động công nhân, nông dân, thanh niên, phụ nữ, các tầng lớp tiểu tư sản thành thị, tư sản dân tộc, địa chủ nhỏ. Hội nghị nhắc nhở đấu tranh chống khuynh hướng tả đưa khẩu hiệu quá cao, tư tưởng hẹp hòi đối với trí thức, tư sản dân tộc, địa chủ nhỏ và chống khuynh hướng hữu coi thường phong trào đấu tranh của công nông, thiết kiên quyết chống bọn Tờ-rớt-kit. Thông qua tác phẩm “Tự chỉ trích” của Tổng bí thư Nguyễn Văn Cừ, cho thấy những kinh nghiệm thành công trong việc xây dựng và tập hợp lực lượng. Tổng kết hoạt động của mặt trận dân chủ, đồng chí Nguyễn Văn Cừ nêu lên mấy bài học kinh nghiệm: Mặt trận dân chủ là sự liên hiệp các giai cấp, các đảng phái tán thành cải cách, nhưng không thể liên hiệp được với các đảng phái phản động, vừa liên minh bên trên, vừa liên minh bên dưới, phân biệt kẻ thù nguy hiểm nhiều với kẻ thù nguy hiểm ít, cô lập bọn phản động, tranh thủ người tiến bộ và lưng chừng, tranh thủ đông đảo quần chúng trong các đảng phái cải lương, liên minh với giai cấp tư sản, phải vừa đoàn kết, vừa đấu tranh, Mặt trận dân chủ đoàn kết được đông đảo quần chúng, đòi những quyền tự do tư sản, chống phát xít nhưng không phải duy trì mãi chế độ tự do tư sản mà để tiến lên chế độ tự do cao hơn. Nhờ chính sách đúng, lại có phương pháp vận động khôn khéo, phương pháp đấu tranh linh hoạt, Đảng đã động viên hàng triệu quần chúng vào mặt trận đấu tranh, bao gồm công nhân, nông dân, trí thức, thợ thủ công, người buôn bán nhỏ, hình thành đội quân chình trị rộng lớn, thực sự là bước phát triển mới trong xây dựng lực lượng cách mạng, là một trong những thành quả nổi bật của cao trào cách mạng 1936-1939. Đó là bước tiến mới trong nhận thức và chỉ đạo thực tiễn của Đảng về xây dựng lực lượng cách mạng. Khuyết điểm của Đảng là lãnh đạo không sát, nhiều nơi cán bộ phạm vào bệnh hẹp hòi, bệnh công khai, say sưa với thắng lợi bộ phận mà sao lãng việc củng cố công tác bí mật. Mặc dù còn nhiều thiết sót nhưng những thắng lợi dành được trong cuộc vận đông dân chủ 1936-1939. Đảng đã xây dựng được một đội ngũ cán bộ đông đảo, dày dặn trong đấu tranh, trưởng thành về tư tưởng chính trị, tổ chức và tích luỹ được nhiều kinh nghiệm mới. Chương II: Đảng lãnh đạo xây dựng lực lượng cách mạng tiến tới vũ trang khởi nghĩa giành chính quyền 1939-1945 I. Hoàn cảnh lịch sử Tình hình thế giới Ngày 1/9/1939, Phát xít Đức tấn công Ba Lan. Chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ. Quân Đức tiến công sang phía Tây trước, đến đầu 1941, đã chiếm đựoc hầu hết các nước Tây Âu và Đông Âu tư bản chủ nghĩa. Nhật Bản mở rộng chiếm đóng Trung Quốc, tiến xuống Đông Nam Á. Ngày 22/6/1941, Đức bất ngờ tiến công Liên Xô. Ngày 8/12/1941, Nhật bản bất ngờ tấn công trân châu cảng ở Quần đảo Ha Oai (Mỹ), chiến tranh lan sang châu Á- Thái Bình Dương. Từ khi phát xít Đức tấn công sang Liên Xô, tính chất chiến tranh đế quốc chuyển thành chiến tranh giữa các lực lượng dân chủ do Liên Xô làm trụ cột với lực lượng phát xít do Đức cầm đầu. Tình hình trong nước Chiến tranh thế giới thứ hai đã ảnh hưởng mạnh mẽ và trực tiếp đến nước ta. Chính phủ phản động thực dân Pháp thực hiện chính sách đàn áp các lực lượng cộng sản và tiến bộ ở trong nứoc và ở thuộc địa. Ở Đông Dương thực dân Pháp điên cuồng tấn công Đảng Cộng sản Đông Dương và các đoàn thể quần chúgn do Đảng lãnh đạo. Một số quyền tự do, dân chủ giành được trong thời kỳ 1936-1939 bị thủ tiêu. Đông chí Lê Hồng Phong bị bắt cuối tháng 9/1939. Nhiều cán bộ, đảng viên bị bắt giam, tù đày. Hàng vạn thanh niên bị bắt lính để đưa sang Pháp. Thực dân Pháp tăng thuế, trưng thu, trưng dụng các xí nghiệp tư nhân cho quốc phòng, kiểm soát trực tiếp, gắt gao sản xuất và phân phối, sản xuất và nhập khẩu. Trừ bọn tay sai của Pháp, địa chủ lớn và tư sản mại bản, tất cả các giai cấp và tầng lớp trong xã hội Việt Nam đều bị ảnh hưởng tai hại bởi chính sách phản động của đế quốc Pháp. II. Chủ trương của Đảng trước tình hình mới Hội nghị trung ương Đảng tháng 11/1939 Trước những biến động của tình hình thế giới và trong nước. Tháng 11/1939, Trung ương Đảng họp Hội nghị tại bà Điểm (Gia Định), gồm các đồng chí Nguyễn Văn Cừ, Lê Duẩn, Nguyễn Thị Minh Khai… Hội nghị nhấn mạnh “giải phóng dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Đông Dương”, “Cách mệnh phản đế và điền địa là hai cái mấu chốt của cách mạng tư sản dân quyền… Các nguyên tắc ấy không bao giờ thay đổi được, nhưng nó phải được ứng dụng một cách khôn khéo thế nào để thực hiện được nhiệm vụ chính cốt của cách mệnh là đánh đổ đế quốc” Văn kiện Đảng toàn tập, tập 3, NxbCTQG, HN, 2000, trang 58. . Dựa trên sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược ấy. Hội nghị chủ trương tạm gác khẩu hiệu tịch thu ruộng đất của giai cấp địa chủ, chỉ đề ra chính sách chống địa tô cao, chống cho vay nặng lãi và tịch thu ruộng đất của đế quốc và địa chủ phản bội lại quyền lợi dân tộc chia cho dân cày; thay khẩu hiệu lập chính quyền Xô Viết công nông binh bằng khẩu hiệu thành lập chính phủ cộng hoà dân chủ. Hội nghị quyết định thành lập mặt trận dân tộc phản đế Đông Dương. Lực lượng chính của cách mạng là công nhân, nông dân, trí thức đoàn kết với tiểu tư sản thành thi và nông thôn, đồng minh hoặc trung lập giai cấp tư sản bản xứ, trung và tiểu địa chủ, do giai cấp công nhân lãnh đạo. Như vậy trước những biến động trên thế giới và trong nước, Đảng đã kịp thời điều chỉnh chiến lược cách mạng phù hợp với tình hình thực tế để tập hợp quần chúng vào mặt trận thống nhất phản đế Đông Dương nhằm thựuc hiện các mục tiêu cách mạng. Hội nghị trung ương Đảng tháng 11/1940 Tháng 11/1940, Hội nghị trung ương Đảng họp ở Đình Bảng (Bắc Ninh). Hội nghị khẳng định sự chuyển hướng chỉ đạo chiến lược mà hội nghị trung ương tháng 11/1939 đề ra đúng đắn. Hội nghị xác định kẻ thù chính của cách mạng lúc này là phát xít Pháp- Nhật. Hội nghị quyết định duy trì lực lượng vũ trang của cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn- đơn vị tập trung đầu tiên của lực lượng vũ trang cách mạng do Đảng lãnh đạo. Hội nghị quyết định đình chỉ cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ vì chưa đủ điều kiện (nhưng do liên lạc khó khăn, quyết định của trung ương không kịp truyền đi kịp, nên cuộc khởi nghĩa vẫn nổ ra). Với những chủ trương trên của Hội nghị trung ương Đảng, về cơ bản lực lượng vũ trang đã được hình thành nằm dưới sự lãnh đạo của đảng. đây là bước chuẩn bị quan trọng cho việc xây dựng lực lượng vũ trang tiến tới tổng khởi nghĩa tháng Tám thắng lợi sau này. Hội nghị trung ương Đảng tháng 5/1941 Sau khi về nước ngày 28/1/1941, Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập và chủ trì Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng tại Pác Bó (Cao Bằng). Từ sự phân tích diễn biến của chiến tranh thế giới và tình hình trong nước, hội nghị khẳng định nhiệm vụ chủ yếu trước mắt của cách mạng là giải phóng dân tộc. Hội nghị khẳng định tính đúng đắn của chủ trương tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất của Hội nghị trung ương tháng 11/1939, tập trung chĩa mũi nhọn chống đế quốc và tay sai giành độc lập dân tộc, đồng thời nêu khẩu hiệu giảm tô, giảm tức, chia lại ruộng công, tiến tới người cày có ruộng. Hội nghị chỉ rõ, sau khi đánh đuổi đế quốc Pháp- Nhật, sẽ thành lập chính phủ nhân dân của nước Việt Nam dân chủ cộng hoà; Hội nghị quyết định thay tên các Hội phản đế thành hội cứu quốc. Thành lập Mặt trận Việt nam độc lập đồng minh (Việt Minh) thay cho mặt trận dân tộc phản đế Đông Dương và giúp đỡ việc lập mặt trận ở các nước Lào và Cam Pu Chia. Hội nghị xác định hình thái khởi nghĩa ở nước ta là đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa là nhiệm vụ của toàn đảng, toàn dân. Hội nghị trung ương Đảng tháng 5/1941 có ý nghĩa lịch sử to lớn. Hội nghị đã hoàn chỉnh chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng nhằm giải quyết mục tiêu số một của cách mạng là độc lập dân tộc và đề ra chủ trương sáng tạo nhằm thực hiện các mục tiêu ấy. Cùng với nghị quyết Hội nghị trung ương tháng 11/1939 có ý nghĩa quyết định đối với thắng lợi của cách mạng tháng Tám 1945. III. Đảng xây dựng lực lượng cách mạnh Xây dựng căn cứ địa cách mạng Ngày 28/1/1941, tại cột mốc 108 đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã trở về tổ quốc sau 30 năm buôn ba tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc. Người đã chọn pác Bó (Cao Bằng) là nơi dừng chân đầu tiên sau khi trở về lãnh đạo, chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam. Chính pác Bó (Cao Bằng) là nơi Nguyễn Ái Quốc đã triệu tập Hội nghị trung ương Đảng tháng 5/1941. Đây là hội nghị có ý nghĩa quan trọng đối với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám 1945 sau này. Cuối năm 1941, khi chính thức chọn Cao Bằng làm nơi xây dựng căn cứ địa cách mạng đầu tiên, Người nói: “căn cứ địa Cao Bằng sẽ mở ra triển vọng lớn cho cách mạng nước ta. Cao Bằng có phong trào tốt từ trước, lại kề sát biên giới, lấy đó làm cơ sở liên lạc quốc tế rất thuận lợi. Nhưng từ Cao Bằng còn phải tiến về Thái Nguyên và thông xuống nữa mới có thể tiếp xúc vơi toàn quốc được, có nối phong trào với Thái Nguyên thì khi phát động đấu tranh vũ trang, lúc thuận lợi có thể công, lúc khó khăn có thể thủ”. Cùng với căn cứ địa Cao Bằng, sau cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn 1940, thì căn cứ địa Bắc Sơn- Vũ Nhai cũng được thành lập. đây là cơ sở có rất nhiều đội du kích đựơc thành lập hoạt động, theo chủ trương của Đảng từ sau thất bại của cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn. Thực hiện chỉ thi của lãnh tụ Hồ Chí Minh, ngày 4/6/1945, tổng bộ Việt Minh triệu tập hội nghị cán bộ và tuyên bố chính thức thành lập khu giải phóng gồm 2 căn cứ lớn nằm trên 6 tỉnh (Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạng Sơn Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang) và một số vùng thuộc ngoại tỉnh Bắc Giang, Vĩnh Yên, Phú Thọ, Yên bái. Trong khu giải phóng, các uỷ ban nhân dân do dân cử được hình thành, tổ chức thực hiện 10 chính sách lớn của mặt trận Việt Minh. Khu giải phóng với một triệu người gồm nhiều dân tộc khác nhau thực sự là “hình ảnh thu nhỏ của nước Việt Nam mới”, cùng với các hệ thống chiến khu trong cả nước tạo thành hậu phương và bàn đạp cho thế tổng tiến công giành chính quyền tháng Tám 1945. Xây dựng lực lượng chính trị Để tiếp tục xây dựng và phát triển lực lượng chính trị tiến tới tổng khởi nghĩa tháng Tám giành chính quỳên 1945. Ngay từ Hội nghị trung ương đảng tháng 11/1939, Đảng đã nhận định nhiệm vụ chấn chỉnh các tổ chức quần chúng và quyết định thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất phản đế Đông Dương để liên hiệp tất cả các dân tộc ở Đông Dương, tất cả các giai cấp, các đảng phái, các phần tử phản đế muốn giải phóng dân tộc, đánh đổ đế quốc Pháp, vua chúa bản xứ và bọn tay sai đế quốc. Với chủ trương trên, cho thấy Đảng đã vận dụng khéo léo 2 nhiệm vụ của cách mạng tư sản dân quyền là chống đế quốc và chống phong kiến để thực hiện nhiệm vụ cốt yếu của cách mạng, là đánh đổ đế quốc. Đảng cho rằng phải “đứng trên lập trường giải phóng dân tộc, lấy quyền lợi dân tộc lam tối cao, tất cả mọi vấn đề của cách mệnh, cả vấn đề điện địa cũng phải nhằm vào cái mục đích ấy mà giải quyết ”10 văn kiện Đảng toàn tập: tập 6,NXBCTQG,HN.2000,Tr.539 . Việc xây dựng lực lượng cach mạng đươc tập hơp trong một tổ chức mặt trận mới thích hợp hơn. Lực lượng chính của măt trận là công, nông, trung, tiểu địa chủ dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân. Chủ trương về xây dựng và phát triển lực lượng chính trị được đề ra từ hội nghị trung ương tháng 11 – 1939 của Đảng, tiếp tục được bổ sung và hoàn thiện ở hội nghị trung ương tháng 5 – 1941. Sau khi nhận định tình hình, hội nghị khẳng định “trong lúc này nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi đươc độc lập,tự do cho toàn thể dân tộc,thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của đại bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”11 văn kiện Đảng toàn tập: tập7,NxbCTQG,HN.2000.Tr.113 . Trên tình thần đó, hội nghị quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh (Việt Minh), bao gồm các tổ chưc quần chúng lấy tên là hội cứu quốc nhằm: liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước, không phân biệt giàu nghèo, già trẻ, gái trai, không phân biệt tôn giáo và xu hướng chính trị, đặng cùng nhau mưu cuộc giải phóng dân tộc và sinh tồn. Ngay khi ra đời, Mặt trận Việt Minh đã thông qua 10 chính sách lớn mà tinh thần cơ bản là ích nước, lợi nhà. Những chủ trương và chính sách đó phù hợp vốimị tầng lớp nhân dân nên đã thu hút đươc ngày càng nhiều các giai cấp, tầng lớp yêu nước đánh thức được tinh thần dân tộc trong nhân dân. Tháng 2 – 1943, Ban thường vụ trung ương Đảng họp bàn việc mở rộng Măt trận dân tộc thống nhất, chuẩn bị tổng khởi nghĩa. Hội nghị nhận định phong trào việt minh đã phát triển ở nông thôn , mền núi nhưng phong trào ở đô thị còn yếu, phong trào công nhân chưa mạnh đồng thời còn yếu ớt. Từ nhận định đó phong trào đề ra biện pháp cụ thể nhằm phát triển phong trào quần chúng rộng khắp, đặc biệt chú trọng công tác vận động. Đồng thời phải mở rộng phong trào đấu tranh của thanh niên, học sinh, trí thức nhằm làm cho cuộc khởi nghĩa mang tính chất toàn dân. Quán triệt tinh thần đó, từ năm 1943 đến 1945, phong trào việt minh phát triển mạnh trong công nhân, nông dân nghèo, phong trào học sinh, sinh vên, trí thức ở thành phố cũng bắt đầu phát triển. đảng đã đẩy mạnh tuyên truyền đường lới cứu nước, cổ vũ quần chúng lên trận tuyến đấu tranh cách mạng. Năm 1943, Đảng đưa ra bản Đề cương văn hoá Việt Nam, thành lập hội văn hóa cứu quốc Việt Nam và tháng 6 – 1941, Đảng dân chủ Việt Nam ra đời , đã thu hút các nhà trí thức, tư sản dân tộc, các nhà hoạt động văn hoá, thanh niên công chức,… khi ra đời các tổ chức này đều tham gia Mặt trận Việt Minh. Cùng với đó Đảng cũng tăng cường công tác vận động binh lính người Việt trong quân đội pháp và tranh thủ cả những ngoại kiều ở Đông Dương có tinh thần chống phát xít chủ yếu là người pháp thuộc phái kháng chiến và hoa kiều chống Nhật. Lực lượng chính trị được Đảng dày công xây dựng từ năm 1930 đã từng bước phát triển và ngày càng trưởng thành vững mạnh. Đó là cơ sở để Đảng từng bước xây dựng lực lượng vũ trang. Như chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: Muốn có đội quân vũ trang phải có đội quân tuyền vận động, đội quân chính trị trước đã. Nên việc này phải làm ngay, sao cho đội quân chính trị ngày càng đông. Như ở nước ta nếu muốn đánh Pháp - Nhật thì ai vác súng? Ai là người tự nguyện vác súng? Ta phải có quần chúng giác ngộ chính trị tự nguyện thì mới thắng được. Xây dựng lực lượng vũ trang Cùng với việc đẩy mạnh xây dựng lực lượng chính trị, Đảng rất coi trọng công tác xây dựng lực lượng vũ trang. Hội nghị trung ương Đảng tháng 5/1941, khẳng định: cuộc cách mạng giải phóng dân tộc ở Đông Dương hiện nay phải được giải quyết bằng một cuộc khởi nghĩa vũ trang. Đảng chủ trương xây dựng lực lượng vũ trang từ thấp đến cao, như các đội tự vệ cứu quốc, các tổ chức du kích cứu quốc và các đội du kích. Cùng với các cuộc đấu tranh chính trị diễn ra sôi nổi, thì ở một số địa phương đã diễn ra những cuộc khởi nghĩa vũ trang. Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn (27/9/1940), khởi nghĩa Nam Kỳ (23/11/1940). Đó chính là tiếng súng báo hiệu khới nghĩa vũ trang nhân dân đã hình thành. Sau khởi nghĩa Bắc Sơn thất bại, theo chủ trương của Đảng một bộ phận lực lượng vũ trang khởi nghĩa chuyển sang xây dựng thành các đội du kích, hoạt động ở căn cứ địa Bắc Sơn- Vũ Nhai, về sau dược thống nhất thành cứu quốc quân. Ngày 22/12/1944, Hồ Chí Minh ra chỉ thị thành lập “đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân” hoạt động theo phương châm: “chính trị trọng hơn quân sự, dựa vào dân và vận động toàn dân kháng chiến”: lực lượng vũ trang ra đời đã đánh thắng liên tiếp hai trận Phay Khắt, Nà Ngần (Cao Bằng).Tỉnh Cao Bằng thực sự la mũi nhọn chiến đấu, hỗ trợ đắc lực các lực lượng chính trị, kết hợp đấu tranh chính trị vơi quân sự, xây dựng cơ sở cách mạng thúc đẩy mạnh mẽ phong trào trong cả nước. Sau cuộc nổi dậy của anh em tù chính trị ở nhà lao Ba Tơ (Quảng Ngãi), chiếm binh đồn giặc, thành lập chính quyền cách mạng, thì đội du kích Ba Tơ cũng được thành lập. Buổi lễ thành lập đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng Công tác xây dựng lưc lượng vũ trang tiếp tục được phát triển và hoàn thiện, ngàu 15/4/1945, Hội nghị Quân sự cách mạng Bắc Kỳ họp. Hội nghị quyết định thống nhất các lực lượng vũ trang thành Việt Nam giải phóng quân; phát triển hơn nữa lực lượng vũ trang và nửa vũ trang; mở trường đào tạo cán bộ quân sự vá chính trị; đề ra nhiệm vụ cần kíp tiếp tục phát triển chiến tranh du kích, xây dựng căn cư địa kháng Nhật để chuẩn bị cuộc tổng khởi nghĩa cho kịp thời cơ. Như vậy, với những chủ trương đúng đắn của mình, trong giai đoạn này Đảng đã xây dựng được một đội quân chính trị hùng hậu và một lực lượng vũ trang mạnh để khi thời cơ đến là phất động tổng khởi nghĩa giành chính quyền. IV. Kết quả trong cách mạng tháng Tám 1945 Chiến tranh thế giới đã đi đến những ngày cuối cùng. Ở châu Âu, phát xít Đức đã bị tiêu diệt hoàn toàn và buộc phải đầu hàng không điều kiện (5/1945). Ơ châu Á quân Nhật cũng đã đầu hàng Đồng Minh không điều kiện (8/1945). Quân Nhật ở Đông Dương bị tê liệt, chính phủ bù nhìn tay sai Trần Trọng Kim hoang mang cực độ. Đây là thời cơ ngàn năm có một để nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của đảng, đứng lên đánh đổ bọn phát xít Nhật giành lại nến độc lập, tự do cho tổ quốc. Trước tình hình thế giới biến chuyển có lợi cho cách mạng Việt Nam, từ ngày 13/8 đến 15/8, Hội nghị toàn quốc của đảng họp ở Tân Trào (Tuyên Quang). Hội nghị nhận định điều kiện khởi nghĩa đã chín muồi, Đảng chủ trương lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa giành chính quyền trước khi quân Đồng Minh kéo vào Đông Dương. Hội nghị cử ra uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc do đồng chí Trường Chinh phụ trách: đề ra đường lối đối nội và đối ngoại trong tình hình mới và kiện toàn Ban chấp hành trung ương. Đêm 13/8, uỷ ban toàn quốc ra lệnh tổng khởi nghĩa. Ngày 16/8/1945, cũng tại Tân Trào, Đại hội quốc dân họp, nhiệt liệt tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng và 10 chính sách của Việt Minh: quyết định thành lập uỷ ban giải phóng dân tộc Việt Nam tức chính phủ lâm thời do Hồ Chi Minh làm chủ tịch. Ngay sau đại hội, chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước : “ Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến, toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”12 Hồ Chí Minh toàn tập: tập 3, nxb, CTQG, Hà Nội: 2000, tr.554 Dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu nhân dân ta đã nhất tề vùng dậy giành chính quyền. Từ ngày 14/8, các đơn vị giải phóng đã liên tiếp hạ nhiều đồn địch của Nhật tại các tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái. Ngày 18/8, quân dân các tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, phúc Yên, Thái Bình, Thanh Hoá, Hà Tĩnh, Quảng Nam và Khánh Hòa đã giành được chính quyền ở tỉnh lỵ . Ngày 17/8, đông đảo nhân dân thành phố Hà Nội dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự điều hành của Mặt Trận Việt Minh, đã biến cuộc mít tinh của chính phủ bù nhìn ở nhà hát lớn thành cuộc mít tinh và diễu hành của nhân dân ta, chuẩn bị tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Theo chủ trương “ sẵn sàng chuyển sang tổng khởi nghĩa khó có đủ điều kiện “ của trung ương, căn cứ thực tế diễn biến ngày 17/8, đêm 17/8 xứ ủy bắc kỳ cùng với thành uỷ Hà Nội quyết định tổng khởi nghĩa ở Hà Nội vào ngày 19/8/1945. Sáng 19/8, hàng chúc vạn quần chúng nội thành và ngoại thành Hà Nội tiến về quảng trường nhà hát thành phố dự cuộc mít tinh do Việt Minh tổ chức. Quảng trường Cách mạng Tháng Tám năm 1945 Sau cuộc mít tinh, quần chúng xuống đường biểu tình vũ trang, tiến về các ngả đường đánh chiếm các cơ quan của chính quyền bù nhìn, trước hết là phủ khâm sai, toà thị chính, trại lính bảo an, sở cảnh sát. Bạo lực cách mạng và khí thế sục sôi khởi nghĩa của quần chúng đã buộc ngụy quyền đầu hàng và buộc Nhật phải để nhân dân giành quyền làm chủ toàn bộ thành phố. Chiếm Phủ toàn quyền ngày 19/8. Ảnh: Tư liệu Thắng lợi của tổng khởi nghĩa 19/8 ở Hà Nội có ý nghĩa quyết định đối với cả nước, làm cho chính quyền tai sai Nhật ở khắp nơi bị tê liệt, cổ vũ và thúc đẩy mạnh mẽ các tỉnh và thành phố khác nổi dậy giành chính quyền, nhất là ở Huế và Sài Gòn. Ngày 23/8, dưới sự lãnh đạo của xứ uỷ trung kỳ và tỉnh uỷ Thừa Thiên, 150.000 nhân dân thành phố Huế và các huyện ở Thừa Thiên đã nổi dậy chiếm các công sở của triều đình Huế và buộc vua Bảo Đại phải đầu hàng bằng hình thức thoái vị. Chiều 30/8 trước cửa Ngọ Môn, trước cuộc Mít tinh hàng vạn người tham gia, vua Bảo Đại đọc lời thoái vị và nộp ấn kiếm cho cách mạng,. Đại diện chính phủ lâm thời Việt Nam dân chủ cộng hòa tuyên bố bỏ chế độ quân chủ ở Việt Nam. Ngay khi được tin tổng khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế thắng lợi dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ miền Nam, nhân dân Sài Gòn đã nổi dậy giành chính quyền ngày 25/8. Ở Côn đảo, Đảng bộ nhà tù đã lãnh đạo 10.000 chiến sĩ cách mạng bị giam cầm nổi dậy giành chính quyền làm chủ trên đảo. Như vậy, chỉ trong vòng 15 ngày ( từ 14 đến 28/8 ), cuộc tổng khởi nghĩa đã thành công hoàn toàn. Lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc, chính quyền cả nước thực sự thuộc về tay nhân dân ta. Ngày 2/9/1945, trong cuộc mít tinh lớn của gần 1 triệu người tại Quảng trường Ba Đình (Hà Nội), chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt chính phủ lâm thời đọc bản tuyên ngôn độc lập lịch sử, tuyên bố với nhân dân ta và thế giới sự ra đời của nươc Việt Nam dân chủ cộng hoà độc lập, tự do và khẳng định quyết tâm sắt đá “toàn thể dân tộc Việt Nam quyết quyết đem tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững nền tự do và độc lập ấy”13 Hồ Chí Minh: toàn tập,nxb.CTQG,Hà Nội,2000.T.3,Tr.557 .Kể từ đó ngày 2/9 trở thành ngày quốc khánh của nước ta. Hồ Chí Minh đọc Tuyên Ngôn Độc Lập 1945 Chương III: Kinh nghiệm xây dựng lực lượng cách mạng 1. Từng thời kỳ, Đảng định ra mục tiêu, nhiệm vụ cụ thề sát đúng đề tập hợp quần chúng, xây dựng lực lượng cách mạng Từ khi ra đời, Đảng đã xác định trong Cương lĩnh của mình con đường phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam: trước làm cách mạng dân tộc dân chủ, sau đó tiến lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa. Trong giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ, hai nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến được kết hợp một cách khǎng khít, nhằm thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và người cày có ruộng. Phương hướng và mục tiêu cơ bản đó đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng thiết tha nhất của toàn dân tộc, trước hết là công nhân, nông dân và nhân dân lao động. Đường lối chiến lược đúng là ngọn cờ hiệu triệu, tập hợp lực lượng. Nhưng cách mạng muốn thắng lợi, muốn đạt tới mục tiêu chiến lược phải có sự chỉ đạo chiến lược đúng. Kinh nghiệm cho thấy, đề ra mục tiêu chiến lược và kiên định mục tiêu chiến lược đó đã khó, thì việc đề ra mục tiêu trước mắt sát hợp với từng thời kỳ, kết hợp đúng đắn mục tiêu trước mắt với mục tiêu lâu dài còn khó khǎn, phức tạp hơn. ở đây, có thể phạm sai lầm "hữu khuynh" hoặc "tả khuynh". Nóng vội, chủ quan hay do dự, bảo thủ cũng dễ bị tổn thất. Phải kết hợp nhiệt tình cách mạng với tri thức khoa học, phải có quan điểm lịch sử cụ thể mới xác định được mục tiêu trước mắt sát đúng và do đó mới tập hợp và xây dựng được lực lượng cách mạng đồng đảo, vững mạnh. Đồng chí Đỗ Mười, Tổng bí thư đã nói: "Trong việc xác định mục tiêu, tuy có chú ý tính toàn diện, nhưng cần tập trung vào những trọng điểm và thể hiện tính khả thi, không đề ra cao quá, vì sẽ không có khả nǎng thực hiện, gây nghi ngờ trong quần chúng, cũng không hạ thấp vì sẽ kìm hãm phong trào cách mạng của nhân dân. Phải đặc biệt tính toán các giải pháp, phương tiện để thực hiện mục tiêu". Thực tiễn lịch sử chứng tỏ, Đảng ta từng bước bổ sung, cụ thể hoá đường lối cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, nhận thức và giải quyết ngày càng đúng đắn mối quan hệ giữa hai nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến. Quá trình đó đồng thời là quá trình giác ngộ, tổ chức quần chúng và xây dựng lực lượng cách mạng. Luận cương chính trị tháng l0-1930 xác định đúng nhiệm vụ chiến lược và lực lượng cơ bản của cách mạng tư sản dân quyền ở nước ta, nhưng chưa xác định rõ nhiệm vụ chủ yếu trước mắt là chống đế quốc, giải phóng dân tộc, cho nên chưa đánh giá đúng vai trò, lực lượng của giai cấp trí thức tiểu tư sản và tư sản dân tộc. Do đó đã hạn chế việc tập hợp lực lượng cách mạng. Trong cách mạng 1936-1939, Đảng xác định mục tiêu trước mắt đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhấn dân, vì thế đã thu hút được đồng đảo quần chúng tham gia đấu tranh. Bên cạnh công nhân, nông dân trước sau vẫn là nòng cốt của cách mạng, Đảng còn thu hút được đồng đảo các tầng lớp các giai cấp, các dân tộc, kể cả các đảng phái cải lương, các cá nhân tiên tiến thuộc tầng lớp trên, tán thành đấu tranh cho dân sinh, dân chủ. Trên thực tế đã hình thành đội quân chính trị quần chúng rộng lớn. Trong thời kỳ 1940-1945, Đảng nhận thức đầy đủ hơn và chỉ đạo kết hợp một cách khéo léo giữa hai nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến, coi nhiệm vụ chống đế quốc là chủ yếu nhất, nhiệm vụ chống phong kiến phải phục tùng nhiệm vụ chống đế quốc và được rải ra thực hiện từng bước. Đảng chỉ rõ: "trong lúc này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc, thì chẳng những toàn thể quốc gia, dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu mà quyền lợi bộ phận của giai cấp đến vạn nǎm cũng không đòi lại được". Trong giai đoạn hiện tại nếu không đánh đuổi được Nhật -- Pháp thì vận mạng của dân tộc phải chịu kiếp ngựa trâu muôn đời mà vấn đề ruộng đất cũng không làm sao giải quyết được". Tập trung mũi nhọn đấu tranh đánh đổ đế quốc phátxít Nhật - Pháp và bè lũ tay sai, thực hiện mục tiêu chủ yếu là giải phóng dân tộc, song Đảng không quên nhấn mạnh, cách mạng vẫn mang tính chất dân tộc dân chủ, nghĩa là không được tách rời hai nhiệm vụ chiến lược mà phải coi đánh đổ đế quốc và giai cấp địa chủ phong kiến là nhiệm vụ khǎng khít, vấn đề dân tộc và vấn đề dân chủ không thể tách rời. Nhưng, không tiến hành song song nhất loạt ngang nhau. Tập trung giải quyết nhiệm vụ giải phóng dân tộc không phải là Đảng thủ tiêu vấn đề đấu tranh giai cấp và bỏ nhiệm vụ điền địa, cũng không phải lùi một bước mà chỉ bước một bước ngắn hơn, để có sức mà bước một bước dài hơn. Đảng chủ trương tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất mà thay bằng khẩu hiệu tịch ký ruộng đất của đế quốc Pháp và của những địa chủ phản bội quyền lợi dân tộc, tức là chưa đánh vào toàn bộ giai cấp địa chủ phong kiến. Đây là một chủ trương khôn khéo, nhằm tập trung lực lượng giải quyết nhiệm vụ chủ yếu Chủ trương đó nhằm tạo ra sức mạnh to lớn, tập hợp đồng đảo các tầng lớp nhân dân tham gia cách mạng, đồng thời củng cố khối liên minh công nông thêm vững chắc. 2. Lựa chọn hình thức tổ chức phù hợp với trình độ giác ngộ và khả năng đấu tranh của các tầng lớp, giai cấp Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng vấn đề tổ chức. Đảng hiểu rằng, sức mạnh của cách mạng bắt nguồn từ sức mạnh của quần chúng, mà sức mạnh của quần chúng phải là hành động tự giác có tổ chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: "Cách mệnh thì phải có tổ chức rất vững bền mới thành công". Chỉ thị về công tác to chức của Ban chấp hành trung ương Đảng (ngày 1-2-1941) chỉ rõ: "Biết tổ chức thì dù bọn phátxít quỷ quyệt, tàn nhẫn đến đâu cũng không làm gì nổi. Biết tổ chức tức là có thêm cán bộ, có vũ khí có tài chính, có chiến đấu lực, tất cả những điều kiện cần thiết cho cuộc cách mạng dân tộc giải phóng". Ở mỗi thời kỳ lịch sử, do mục tiêu đấu tranh, trình độ quần chúng, đối tượng cách mạng, lực lượng đối sánh, đặc điểm thời cuộc mà có những hình thức tổ chức thích hợp. Thời kỳ 1936-1939, Đảng chủ trương: phải rất linh hoạt, khôn khéo trong việc tổ chức quần chúng, không cứng nhắc, không nhất thiết các tổ chức quần chúng đều phải mang một màu sắc, đều phải nhuộm màu đỏ như công hội đỏ, hội cứu tế đỏ mà có thể lấy những cái tên đơn sơ, cốt sao tập hợp được đồng đảo quần chúng vào các tổ chức cách mạng. Đảng quyết định lấy tên Thanh niên phản đế đoàn thay Thanh niên cộng sản đoàn, lập Hội cứu tế bình dân thay Hội cứu tế đỏ, lấy tên Công hội thay Công hội đỏ và lấy tên Nông hội thay Nông hội đỏ Đảng và quần chúng sáng tạo ra các hình thức tổ chức phổ thông gắn liền với đời sống sinh hoạt bình thường hàng ngày như hội cấy, hội gặt, hội lợp nhà, hội hiếu hỉ, phường đi sǎn, hội hát kịch v.v.. Những hình thức tổ chức "biến tướng" đó thích hợp với nhân dân ta ở một nước thuộc địa nửa phong kiến, mọi quyền tự do dân chủ bị kẻ thù bóp nghẹt và nhất là nhân dân vừa trải qua một thời kỳ bị kẻ thù đàn áp đẫm máu. Do đó, nhiều hình thức tổ chức vừa làm, sát hợp với quần chúng, nên đã lôi kéo được đồng đảo quần chúng tham gia vào các phong trào đấu tranh công khai, bán công khai, rầm rộ, sôi nổi hiếm thấy dưới thời Pháp thống trị và hiếm có ở một nước thuộc địa. Việc tổ chức quần chúng phải có nhiều hình thức thích hợp với từng giai cấp, tâng lớp nhân dân và từng lứa tuổi. Thông thường, quần chúng có ba loại: tiên tiến, trung bình, chậm tiến, lại còn có sự khác biệt về giai cấp, tôn giáo, dân tộc, lứa tuổi, giới tính, nghề nghiệp ... Cho nên, ngoài các đoàn thể cứu quốc, Đảng còn tổ chức nhiều đoàn thể đơn sơ, không điều lệ, công khai hoặc nửa công khai để thu hút đông đảo dân chúng. Trong khi tổ chức đảng hết sức chặt chẽ, thì tổ chức quần chúng phải hết sức rộng rãi, nhẹ nhàng, thậm chí có khi không thành hình thức tổ chức; phải biết tận dụng mọi khả nǎng hợp pháp, nửa hợp pháp, dù là đơn sơ, nhỏ hẹp. Phải biết nắm lấy mọi hoạt động của xã hội, kể cả các tổ chức do thực dân Pháp lập ra, các hoạt động vǎn hoá, kinh tế trong sinh hoạt hàng ngày của quân chúng để tập hợp quần chúng đồng đảo và che giấu tổ chức không hợp pháp. Từ cuộc đấu tranh đòi các quyền dân sinh, dân chủ cụ thể hàng ngày mà tập hợp quần chúng, từng bước đưa quần chúng tham gia phong trào cách mạng. Khi Chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra, chuẩn bị khởi nghĩa giành chính quyền là nhiệm vụ trung tâm, Đảng lại có những hình thức tổ chức mới cao hơn. Để khích lệ hơn nữa tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, các đoàn thể quần chúng đều có tên chung "cứu quốc" như Thanh niên cứu, quốc, Phụ nữ cứu quốc, Nhi đồng cứu quốc, Phụ lão cứu quốc, v.v.. Tìm tòi, chọn lựa các hình thức tổ chức vừa tầm, thích hợp với quần chúng, đồng thời còn phải phù hợp với hoàn cảnh khách quan, mới có khả nǎng thu hút đông đảo quần chúng đấu tranh cho mục tiêu đã định. Trong những nǎm 1930-1935, hình thức mặt trận mà Đảng lựa chọn là Hội phản đế đồng minh. Thời kỳ 1936-1939 là Mặt trận dân chủ. Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng tân thứ tám (tháng 5-1941) quyết định một hình thức mặt trận mới thay Mặt trận dân chủ, đó là Việt Nam độc lập đồng minh, gọi tắt là Việt Minh. Mặt trận Việt Minh được thành lập theo chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược của Đảng. Lúc này, Đảng đã xác định mục tiêu cụ thể trước mắt không còn là đấu tranh đòi những quyền lợi dân sinh, dân chủ đơn sơ, mà là chuẩn bị tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân, đánh đổ đế quốc và tay sai, giành độc lập dân tộc. Vì nguy cơ diệt vong đã bày ra trước mắt. Hiện thời chúng ta chỉ có một con đường mưu sống là đoàn kết, thống nhất đánh đuổi Nhật - Pháp, trừ khử Việt gian. Mặt trận dân chủ rõ ràng không còn thích hợp với mục tiêu đấu tranh trong thời kỳ mới, cần có một hình thức mặt trận phù hợp với tình hình nhiệm vụ mới, nhằm liên kết hết thảy các giới đồng bào yêu nước, không phân biệt giàu-nghèo, già-trẻ, gái-trai, không phân biệt tôn giáo và xu hướng chính trị, đặng cùng nhau mưu cuộc dân tộc giải phóng và sinh tồn. Mặt trận Việt Minh đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu, đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng chung của toàn dân tộc, là cơ sở quyết định quy tụ cả cộng động dân tộc trong Mặt trận dân tộc thống nhất, đánh đổ ách thống trị của phátxít Nhật - Pháp và bọn tay sai. 3. Kết hợp đúng đắn giữa xây dựng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh ngay từ đầu đã khẳng định, cách mạng Việt Nam phải tiến hành bằng phương pháp cách mạng bạo lực, lực lượng chính trị quần chúng là cơ sở để xây dựng và phát triển lực lượng vũ trang cách mạng. Chủ tịch Hô Chí Minh nói: "Muốn có đội quân võ trang phải có đội quân tuyên truyền, vận động, đội quân chính trị trước đã. Nên việc này phải làm ngay, sao cho đội quân chính trị ngày càng đông. Như ở ta muốn đánh Pháp - Nhật thì ai vác súng? Ai là người tự nguyện, tự giác vác súng? Ta phải có quần chúng giác ngộ chính trị tự nguyện vác súng thì mới thắng được" Thực tiễn cuộc vận động giải phóng dân tộc cho thấy bắt đầu từ xây dựng lực lượng chính trị, trên cơ sở lực lượng chính trị mà xây dựng lực lượng vũ trang. Khi nhiệm vụ giải phóng dân tộc đặt lên hàng đầu, yêu cầu phải đẩy cuộc đấu tranh lên hình thức cao để hỗ trợ cho công tác tuyên truyền, vận động quần chúng, từ các đoàn thể, các tổ chức chính trị quản chúng, đã hình thành các đội tự vệ chiến đấu, các tổ du kích chiến đấu, hình thức sơ khai của lực lượng vũ trang. Các đội tự vệ công nông đầu tiên trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh, các đội Cứu quốc quân, Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, du kích Ba Tơ... đều từ lực lượng chính trị của quần chúng, từ nhân dân được giác ngộ, có tổ chức mà ra. Trong xây dựng lực lượng, Đảng coi trọng xây dựng lực lượng vũ trang nhưng không tuyệt đối hoá vai trò của nó, không đặt vấn đề xây dựng lực lượng vũ trang lớn ngay từ đầu mà trước hết xây dựng lực lượng chính trị, kết hợp đúng đắn xây dựng lực lượng chính trị với lực lượng vũ trang đáp ứng nhiệm vụ giải phóng dân tộc. Thời kỳ 1939-1945, trước nguy cơ phátxít và chiến tranh xâm lược của phátxít Nhật, Pháp, để chuẩn bị đón thời cơ, Đảng lấy việc xây dựng lực lượng chính trị quần chúng làm cơ bản. Thông qua các phong trào đấu tranh của quần chúng, các đoàn thể và mặt trận, một lực lượng chính trị quần chúng đồng đảo đã hình thành, đồng thời trên cơ sở đó mà từng bước xây dựng các lực lượng vũ trang cách mạng. Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ sáu (tháng 11-1939) chủ trương thành lập các đội tự vệ chiến đấu: "Đội tự vệ phải to rộng, đủ dũng cảm và điềm tĩnh, khôn khéo và hy sinh bảo vệ quần chúng". Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ bảy (tháng 11-1940) chỉ rõ: "Mặt trận phải trực tiếp võ trang cho dân chúng cùng Đảng tổ chức nhân dân cách mạng quân". Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ tám (tháng 5-1941) chủ trương mở rộng các tổ chức cứu quốc và thành lập những tiểu tổ du kích chiến đấu. Cuối nǎm 1941, đồng chí Nguyễn ái Quốc quyết định thành lập đội tự vệ vũ trang Cao Bằng để thúc đẩy việc xây dựng cơ sở chính trị và chuẩn bị cho việc xây dựng lực lượng vũ trang. Tháng 12-1944, Đảng chỉ thị thành lập đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, tổ chức tiền thân của quân đội nhân dân Việt Nam sau này. Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân ra đời trên cơ sở những đội du kích nhỏ hoạt động từ trước ở Cao Bằng, Lạng Sơn. Mặc dù hình thức là đội quân vũ trang, hoạt động tác chiến, nhưng Đảng chỉ rõ phương châm và nhiệm vụ hoạt động của Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân là chính trị trọng hơn quân sự, tuyên truyền trọng hơn tác chiến. Sau ngày đảo chính Nhật - Pháp, Đảng cho rằng tình thế lúc này đã đặt nhiệm vụ quân sự lên trên và cần kíp, do đó quyết định phát triển lực lượng vũ trang và thống nhất Việt Nam cứu quốc quân với Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân thành Việt Nam giải phóng quân. Khi tiến lên khởi nghĩa từng phần, đi đôi với việc đẩy mạnh đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, Đảng đã nhanh chóng phát triển lực lượng chính trị quần chúng và lực lượng vũ trang cách mạng, thúc đẩy mạnh mẽ cao trào cách mạng trong cả nước, tiến tới khởi nghĩa giành chính quyền. Tháng Tám nǎm 1945, trong lúc lực lượng vũ trang nhân dân còn non trẻ, Đảng đã huy động được một lực lượng chính trị quần chúng lớn mạnh, bao gồm hàng triệu hội viên cứu quốc và hàng chục triệu đồng bào dưới khẩu hiệu hành động của Mặt trận Việt Minh, tạo thành lực lượng chủ yếu quyết định thắng lợi của tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945. Cách mạng Tháng Tám thành công là do biết kết hợp chật chẽ lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang, đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, trong đó lực lượng chính trị và đấu tranh chính trị của đông đảo quần chúng giữ vai trò chủ yếu. Kết hợp đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang đã tạo ra ưu thế áp đảo quân thù, giành thắng lợi nhanh, gọn trong Cách mạng Tháng Tám nǎm 1945. 4. Xây dựng và bố trí lực lượng đều khắp trên các địa bàn nông thôn và thành thị Đảng ta sớm nhận thức đúng về vị trí, tầm quan trọng của các địa bàn chiến lược, coi trọng cả nông thôn và thành thị, chú ý xây dựng lực lượng ở cả nông thôn và thành thị. Trong đấu tranh cách mạng, nhất là trong thời kỳ đấu tranh giành chính quyền, vấn đề xây dựng lực lượng, bố trí lực lượng trên các địa bàn, kết hợp phong tràn đấu tranh của nông dân ở nông thôn với phong trào của công nhân, trí thức, học sinh, thợ thủ công và buôn bán nhỏ ở thành thị để tiến hành khởi nghĩa toàn dân, kịp thời cơ thuận lợi là một vấn đề quan trọng. Trong đường lối cũng như chỉ đạo thực tiễn phong trào, chứng tỏ Đảng ta đã giải quyết tốt vấn đề xây dựng và bố trí lực lượng bảo đảm cho Cách mạng Tháng Tám thành công. Đảng hiểu rằng, nông thôn đồng bằng là nơi tiếp giáp với thành thị, hơn 90% dân số là nông dân sống chủ yếu ở đây. Do bị đế quốc, phong kiến áp bức, bóc lột nặng nề, nông dân rất tha thiết với nền độc lập của đất nước và có ruộng đất cấy cày. Đây là nơi bộ máy thống trị của địch yếu hoặc tương đối yếu và có nhiều sơ hở. Khởi nghĩa của ta là khởi nghĩa toàn dân, việc tổ chức lực lượng và phát động nhân dân đồng bằng đứng dậy khởi nghĩa giành chính quyền là vấn đề có ý nghĩa chiến lược quan trọng. Thành thị là nơi tập trung giai cấp công nhân, giàu tinh thần cách mạng, có đồng đảo nhân dân lao động, học sinh, trí thức tiến bộ là những tầng lớp có tinh thần yêu nước cao. Thành thị là trung tâm chính trị, quân sự, kinh tế, vǎn hoá, là nơi tập trung các cơ quan đầu não và bộ máy thống trị của địch. Đảng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng lực lượng cách mạng ở thành thị, đặc biệt là công tác vận động công nhân và trí thức. Nếu không chú trọng công tác trên đây thì khởi nghĩa khó nổ ra ở trung tâm đầu não của quân thù và do đó không làm cho chúng bị tê liệt. Không xây dựng lực lượng cách mạng ở thành thị thì cuộc khởi nghĩa khó phát triển lên thành tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong toàn quốc Từ cuối nǎm 1939, tuy chuyển trọng tâm công tác về nông thôn, Đảng vẫn không xem nhẹ công tác ở thành thị. Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành trung ương lần thứ tám (tháng 5-1941) nêu rõ: "Muốn có một lực lượng toàn quốc đủ sức phát động và bảo đảm cho một cuộc khởi nghĩa thắng lợi thì đi đôi với việc mở rộng và củng cố các tổ chức cứu quốc sẵn có, phải chú trọng mở rộng các tổ chức vào những nơi thành thị, xí nghiệp, hầm mỏ, đồn điền" Từ đó, công tác vận động cách mạng ở thành thị ngày càng được tǎng cường, đặc biệt trong công nhân và trí thức. Nghị quyết Ban thường vụ trung ương Đảng (tháng 2-1943) chỉ rõ: "Không làm cho thợ thuyền tích cực tham gia khởi nghĩa thì: Cuộc khởi nghĩa khó nổ ra ở những nơi huyết mạch của quân thù (thành phố, vùng mỏ, đồn điền, đường vận tải cốt yếu), do đó quân thù không bị tê liệt. - Cuộc khởi nghĩa có tính chất địa phương, eo hẹp, không lan rộng ra toàn xứ cho tới toàn quốc, như thế quân thù có thể tập trung lực lượng vào một vài nơi đàn áp quân khởi nghĩa". Chính nhờ ra sức xây dựng cơ sở, lực lượng và cǎn cứ địa ở nông thôn, đồng thời chú trọng xây dựng cơ sở và lực lượng ở thành thị, nên khi thời cơ đến, Đảng đã phát động được toàn dân ở cả thành thị và nông thôn cùng nổi dậy, nhanh chóng giành được chính quyền trên cả nước trong những ngày tháng Tám nǎm 1945. 5. Gắn xây dựng lực lượng với đấu tranh, thông qua đấu tranh để củng cố, phát triển lực lượng Xây dựng và phát triển lực lượng cách mạng nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ đấu tranh giải phóng dân tộc và giải phóng giai cấp, không thể tiến hành ngoài vòng đấu tranh đó. Xây dựng lực lượng và đấu tranh có mối quan hệ tác động biện chứng. Xây dựng lực lượng để đấu tranh và đấu tranh đúng mức, vừa sức bảo đảm thắng lợi, gìn giữ và phát triển được lực lượng để đấu tranh mạnh mẽ hơn, giành thắng lợi lớn hơn. Trong điều kiện ban đầu, Đảng còn ít kinh nghiệm, lực lượng đảng viên còn mỏng, quần chúng chưa được tổ chức chặt chẽ, rộng khắp đã vội đẩy phong trào lên quá mức, bộc lộ lực lượng thì cách mạng không tránh khỏi tổn thất. Phải xây dựng lực lượng đến mức nhất định thì tiến hành đấu tranh mới có kết quả. . Đảng và lãnh thụ Nguyễn ái Quốc đánh giá cao tinh thần đấu tranh anh dũng của nhân dân Nghệ An, Hà Tĩnh trong cao trào 1930-1931, nhưng cũng đã dự đoán chính quyền Xôviết sẽ không duy trì được lâu vì lực lượng còn non yếu, chưa đều khắp, vũ trang bạo động trong một vài địa phương là quá sớm. Đồng chí Nguyễn ái Quốc chỉ rõ nhiệm vụ trước mắt của Đảng và phong trào nông dân nước ta là: "Tập hợp, tồ chức trung, bần nông và kích động họ đấu tranh giành lấy chủ quyền của nhân dân, chứ không phải để tiến hành một cuộc khởi nghĩa địa phương". Phải lựa chọn cho phong trào quần chúng những hình thức đấu tranh phù hợp với điều kiện và khả nâng lực lượng cách mạng cho phép. Vừa tổ chức vừa đấu tranh, đấu tranh để rèn luyện, củng cố tổ chức là hai mặt thống nhất của quá trình xây dựng, phát triển lực lượng, tổ chức quần chúng đấu tranh. Nhấn mạnh mặt tổ chức, coi nhẹ mặt đấu tranh và ngược lại, hoặc tách rời nhau đều là sai lầm. Trong xây dựng lực lượng và tiến hành đấu tranh có lúc, có nơi Đảng mắc sai lầm "hữu" hoặc "tả" cả hai khuynh hướng đó đều có hại cho phong trào. Từ Hội nghị trung ương Đảng tháng 10-1930, Đảng đã phân tích, phê phán khuynh hướng lệch lạc cho rằng củng cố tổ chức rồi mới đấu tranh, chờ hết khủng bố rồi mới hoạt động, đồng thời vạch rõ, chỉ có thông qua đấu tranh hàng ngày mới phát triển được cơ sở, rèn luyện và thanh lọc được hàng ngũ, chấn chỉnh được tổ chức. "Tổ chức ra để có sức tranh đấu tranh đấu để mở rộng, kiên cố tổ chức, kiên cố tổ chức để mở rộng tổ chức nữa, tổ chức và tranh đấu hết sức mật thiết liên kết cùng nhau, đồng phát triển với nhau, cái này rời cái kia thì không được gì hết". Đảng còn nói rõ rằng, tổ chức để tranh đấu, nhưng chính trong sự tranh đấu mà phát triển tổ chức. "Cho nên sự tranh đấu quần chúng với công việc tổ chức thiệt mật thiết liên lạc, không thể rời ra được". Thực tiễn ba cao trào cách mạng là quá trình kết hợp đấu tranh với xây dựng lực lượng, thông qua đấu tranh mà Đảng ta ngày càng trưởng thành, lực lượng cách mạng ngày càng phát triển. Cao trào dân chủ 1936-1939 là bước phát triển mới trong việc xây dựng, tập hợp lực lượng cách mạng. Đảng đề ra những hình thức đấu tranh vừa sức, vừa tầm, phù hợp với trình độ quần chúng và khả nǎng lực lượng cho phép. Đồng thời qua đấu tranh, Đảng được mở rộng, củng cố, phát triển lực lượng. Đấu tranh nhưng vẫn bảo tồn, gìn giữ được lực lượng, tránh tổn thất, tiêu hao lực lượng, mà lại đạt kết quả cao. Trong khi xây dựng lực lượng, không được thủ tiêu đấu tranh, Đảng phải lãnh đạo quần chúng đấu tranh mạnh mẽ, nhưng chủ yếu là để tập dượt quần chúng, chuẩn bị cho khởi nghĩa, giành chính quyền khi có thời cơ thuận lợi và bản đảm thành công. KẾT LUẬN Sau 15 năm kể từ khi Đảng ra đời 1930, cùng với đường lối lãnh đạo đúng đắn, là sự chuẩn bị công phu về mọi mặt của Đảng. Trong đó sự chuẩn bị về lực lượng cách mạng là một trong những yếu tố quan trọng nhất, làm nên thắng lơi của cuộc tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945. Nó đã đập tan hai xiếng xích nô lệ của thực dân Pháp kéo dài hơn 80 năm nay và của phát xít Nhật, đồng thời nó còn lật nhào chế độ quân chủ chuyên chế hàng mấy nghìn năm nay. Với thắng lơị của cách mạng tháng tám 1945, nước ta từ một nứơc thuộc địa đã trở thành một nước độc lập dưới chế độ dân chủ cộng hoà đưa nhân dân ta từ thân phận nô lệ thành dân tộc độc lập, tự do, làm chủ nước nhà. Đồng thời mở ra một kỷ nguyên mới của lịch sử dân tộc ta, kỷ nguyên giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Xây dựng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang đồng thời với một lúc kết hợp cả hai nguồn lực này để phát triển sức mạnh tổng hợp của kháng chiến lâu dài. Vấn đề đặt ra là Đảng đã khéo léo sử dụng hai lực lượng này phù hợp với tình hình cụ thể từng lúc, từng nơi. Theo Đảng, bạo lực cách mạng không chỉ dựa vào lực lượng vũ trang và không chỉ có hình thức duy nhất là đấu tranh vũ trang, mà phải nhất thiết có lực lượng chính trị. Hai lực lượng này cùng với hai hình thức đấu tranh này không tách rời nhau, mà chúng có quan hệ gắn bó hữu cơ với nhau. Trong quá trình chuẩn bị cho tổng khởi nghĩa giành chính quyền, hai lực lượng cách mạng này đã góp một phần to lớn và đóng vai trò quyết định đưa đến thắng lợi của cuộc tổng khởi nghĩa tháng 8/1945. Từ kinh nghiệm xây dựng lực lượng cách mạng trong giai đoạn 1930-1945 của Đảng. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện nay là trọng tâm, thì đối với công việc nâng cao chất lượng xây dựng quân đội, đặc biệt là nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác Đảng, công tác chính trị, giữa vững và tăng cường vai trò lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội, bảo đảm cho quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành và tin cậy cảu Đảng, của nhà nước xã hội chủ nghĩa. bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ tổ quốc và nhân dân, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh và những kinh nghiệm xây dựng lực lượng cách mạng trong lịch sử của Đảng. Từ đó, Đảng ta tiếp tục khẳng định nguyên tắc xây dựng quân đội về chính trị, khẳng định vai trò lãnh đạo cảu đảng đối với quân đội, vị trí vai trò công tác đảng, công tác chính trị quân đội nhân dân Việt Nam. Từ đó xây dựng quân đội ta ngày càng mạnh, đủ sức bảo vệ vững chắc đất nước trong thời kỳ phát triển và hội nhập quốc tế ngày nay. MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Văn kiện Đảng toàn tập: tập2, Nxb.CTQG, HN,2002 Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam: Hội đồng trung ương chỉ đạo biên soạn,NxbCTQG,HN,2008 Xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh - thượng tướng PGS Nguyễn Hữu An Đảng cộng sản việt Nam chặng đường qua hai thế kỷ - NxbCTQG Lịch sử Đảng cộng sản việt Nam - viện lịch sử Đảng, NxbCTQG Hồ Chí minh toàn tập: tập3,Nxb.CTQG,HN,2000 Văn kiện Đảng toàn tập: tập 6 và tập 7, Nxb.CTQG,HN,2000