Than và sự phát triển của ngành than thực trạng hoạt động xuất khẩu than trong thời gian qua

h ho¹t ®éng nµy ®· cho phÐp C«ng ty th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn gãp phÇn gi¶i quyÕt khã kh¨n trong giai ®o¹n hiÖn nay cña C«ng ty nãi riªng vµ cña ngµnh than nãi chung khi mµ l­îng than tån kho ë møc b¸o ®éng. H×nh thøc bu«n b¸n nµy ®­îc ¸p dông nhiÒu nhÊt ®èi víi Trung Quèc vµ trong thêi gian tíi l·nh ®¹o C«ng ty cã ph­¬ng h­íng më réng h×nh thøc bu«n b¸n nµy. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng thóc ®Èy xuÊt khÈu ¦u ®iÓm Sau 18 n¨m ho¹t ®éng C«ng ty ®· xuÊt khÈu ®­îc trªn 12.657.965 tÊn than Antraxit c¸c lo¹i sang thÞ tr­êng Ch©u ¢u vµ Ch©u ¸ ®¹t trªn 529 triÖu USD. HiÖn nay than ViÖt Nam cã mét vÞ trÝ xøng ®¸ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi víi than Antraxit. C«ng ty Coalimex lµ mét trong ba C«ng ty ®­îc uû quyÒn nh©n danh Tæng C«ng ty than ViÖt Nam ®Ó tiÕn hµnh viÖc xuÊt khÈu than. Trong nh÷ng n¨m ®Çu míi thµnh lËp C«ng ty ho¹t ®éng trong c¬ chÕ bao cÊp vµ ch­¬ng tr×nh NghÞ ®Þnh th­ cho nªn viÖc më réng vµ x©m nhËp thÞ tr­êng gÆp nhiÒu thuËn lîi. ThÞ tr­êng cña C«ng ty trong thêi gian nµy lµ Liªn X« vµ §«ng ¢u. C«ng ty cã mèi quan hÖ lµm ¨n víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong khèi XHCN ë §«ng ¢u cho nªn khèi l­îng than xuÊt khÈu lµ rÊt lín vµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu than trong giai ®o¹n 1982 - 1991 trung b×nh ®¹t 29 triÖu USD/ n¨m, trong nh÷ng n¨m nµy C«ng ty lµ ®¬n vÞ duy nhÊt thùc hiÖn viÖc xuÊt khÈu than cña c¶ n­íc, viÖc t¨ng hay gi¶m khèi l­îng than xuÊt khÈu lµ phô thuéc vµo C«ng ty. Cã thÓ nãi kh¶ n¨mg x©m nhËp vµo thÞ tr­êng khu vùc §«ng ¢u vµ Liªn X« lµ hoµn toµn thuËn lîi, kh«ng cã sù c¶n trë nµo kh¸c. Nh÷ng n¨m nµy C«ng ty cã ®­îc toµn bé nh÷ng thuËn lîi vÒ s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu. ChÝnh v× vËy C«ng ty lu«n duy tr× ®­îc thÞ tr­êng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao. B­íc sang thËp kû 90 do cã sù biÕn ®éng lín vÒ chÝnh trÞ ë Liªn X« vµ §«ng ¢u, ch­¬ng tr×nh NghÞ ®Þnh th­ chÊm døt lµm C«ng ty mÊt hoµn toµn khu vùc thÞ tr­êng nµy. B»ng sù l·nh ®¹o tµi t×nh cña bé m¸y qu¶n lý, C«ng ty ®· tÝch cùc më réng mèi quan hÖ hîp t¸c lµm ¨n víi c¸c khu vùc thÞ tr­êng kh¸c. Sau nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu C«ng ty ®· nhanh chãng æn ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nªn gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng cao, ®Æc biÖt n¨m 1992 gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t møc kû lôc 61.469.568 USD. C«ng ty ®· tranh thñ tËn dông hÕt nh÷ng thuËn lîi bªn trong vµ bªn ngoµi ®Ó tæ chøc kinh doanh vµ t×m kiÕm b¹n hµng, thóc ®Èy tiªu thô than lµm t¨ng lîi nhuËn. Trong giai ®o¹n nµy C«ng ty ®· t¹o ra ®­îc chç ®øng kh¸ v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng Ch©u ¸, tÝch cùc më réng ho¹t ®éng sang thÞ tr­êng Ch©u ¢u. GÇn ®©y mÆc dï cuéc khñng kho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng cña nhiÒu ngµnh kinh tÕ, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu Ýt nhiÒu ®Òu ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ nh­ng C«ng ty v½n ®øng v÷ng vµ tù kh¼ng ®Þnh m×nh b»ng viÖc duy tr× kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t møc trªn d­íi 16 triÖu USD/ n¨m. NÕu xÐt trªn khÝa c¹nh c¹nh tranh th× trong giai ®o¹n nµy C«ng ty còng ®· ®ñ lín m¹nh vµ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi mét sè n­íc xuÊt khÈu than lín nh­ Trung Quèc, Nam Phi, Indonexia. C«ng ty ®· ®óc rót ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, nh÷ng thµnh c«ng hay thÊt b¹i ®­îc C«ng ty coi lµ nh÷ng bµi häc quý gi¸. Trong nh÷ng n¨m võa qua Coalimex ®· xuÊt khÈu phÇn lín lµ than Antraxit c¸c lo¹i víi gi¸ hîp lý trªn thÞ tr­êng thÕ giíi do ®ã ®· t¹o ®­îc niÒm tin cho kh¸ch hµng vµ uy tÝn cho chÝnh m×nh. Víi chñ tr­¬ng an toµn chÊt l­îng vµ tiÕt kiÖm C«ng ty lu«n ®Æt chÊt l­îng than xuÊt khÈu lªn hµng ®Çu vµ viÖc nµy ®· cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu than. Mét mÆt C«ng ty Coalimex ®«n ®èc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Æc biÖt quan t©m chó ý ®Õn chÊt l­îng than, mÆt kh¸c C«ng ty phèi hîp víi c¸c trung t©m ®o l­êng gi¸m s¸t viÖc rãt than lªn tµu, kiªn quyÕt kh«ng ®­a than kÐm chÊt l­îng lªn tµu. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè l­îng thÞ tr­êng cña C«ng ty lu«n lu«n t¨ng lªn vÒ chiÒu réng víi tèc ®é 1 ®Õn 2 thÞ tr­êng/n¨m, mét sè thÞ tr­êng nh­ Hµn Quèc, Th¸i Lan …còng ph¸t triÓn vÒ chiÒu s©u víi tèc ®é 140 ®Õn 150%/n¨m. 2. C¸c tån t¹i chñ yÕu trong viÖc thóc ®Èy xuÊt khÈu. MÆc dï trong nh÷ng n¨m qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu than cña C«ng ty ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng khÝch lÖ nh­ng thùc tÕ viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng theo chiÒu réng lµ kh«ng mÊy hiÖu qu¶. Nh­ n¨m 1997 C«ng ty cã thªm 3 thÞ tr­êng míi nh­ng tæng sè kim ng¹ch chØ t¨ng thªm 3,54% tæng sè kim ng¹ch. ViÖc ph¸t triÓn nµy chØ ®¬n thuÇn lµ t¨ng vÒ sè l­îng thÞ tr­êng chø thùc chÊt kh«ng t¨ng vÒ kim ng¹ch. Nh×n vµo c¬ cÊu kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ thÞ tr­êng ta thÊy thÞ tr­êng Bungary lu«n chiÕm mét tû träng lín, trªn d­íi 50% tæng kim ng¹ch. §iÒu nµy cho thÊy ®©y lµ thÞ tr­êng chÝnh cña C«ng ty, tuy nhiªn nã l¹i ph¶n ¸nh mét c¬ cÊu ch­a hîp lý, C«ng ty sÏ rÊt phô thuéc vµo thÞ tr­êng nµy vµ thËt kh«ng an toµn cho C«ng ty. NÕu v× mét lý do g× ®ã mµ thÞ tr­êng nµy bÞ mÊt, C«ng ty sÏ gÆp mét trë ng¹i rÊt lín, g©y x¸o trén trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c, ta thÊy trong 4 n¨m qua gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu t¹i thÞ tr­êng nµy gi¶m m¹nh, ®©y cã thÓ coi lµ mét dÊu hiÖu kh«ng tèt cho C«ng ty trong thêi gian tíi. NÕu víi tèc ®é gi¶m nh­ thÕ nµy th× gi¸ trÞ kim ng¹ch cña C«ng ty trong thêi gian tíi lµ rÊt nhá. 3. Nguyªn nh©n cña c¸c tån t¹i Nguyªn nh©n chñ quan: Cho ®Õn nay C«ng ty ch­a thùc sù cã mét chiÕn l­îc thÞ tr­êng víi ®Çy ®ñ ý nghÜa cña nã. Trong c¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña C«ng ty kh«ng cã phßng ban nµo liªn quan ®Õn viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng (Phßng Marketing). Trong c¬ cÊu nh­ vËy th× viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng cña C«ng ty sÏ kh«ng cã mét bé phËn nµo ®¶m nhiÖm c«ng viÖc nµy, viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng chØ ®­îc thùc hiÖn ë c¸c phßng kinh doanh. ChÝnh v× vËy phßng kinh doanh ph¶i thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nµy ®ã lµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ xem xÐt nghiªn cøu kh¸ch hµng n­íc ngoµi cã quan hÖ hîp t¸c lµm ¨n víi C«ng ty. Sù thiÕu v¾ng phßng Maketing sÏ g©y ra nh÷ng khã kh¨n cho viÖc tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng ®èi víi mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÕ giíi ngµy mét ph¸t triÓn, sù héi nhËp gi÷a khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi ngµy cµng m¹nh mÏ, viÖc thiÕu mét ®éi ngò chuyªn s©u vÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng sÏ rÊt khã, ®Ó ph©n tÝch, ph©n chia tõng khu vùc thÞ tr­êng vµ ®­a ra mét chÝnh s¸ch x©m nhËp thÞ tr­êng hîp lý vµ cã hiÖu qu¶, nãi ®Çy ®ñ h¬n lµ mét chiÕn l­îc thÞ tr­êng hoµn h¶o. Trong nh÷ng n¨m qua ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng ch­a ®­îc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng cña nã, viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng chØ tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò nh­ nghiªn cøu ®èi thñ c¹nh tranh mµ ch­a ®i s©u nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò nh­ nhu cÇu thÞ tr­êng hay vÒ ph¸p luËt vµ chÝnh trÞ. ViÖc cö c¸c ®oµn ra n­íc ngoµi ®Ó kh¶o s¸t vÒ thÞ tr­êng cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy kÕt qu¶ ®em l¹i kh«ng cao, kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc ®óng vai trß vµ chøc n¨ng cña ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng v× trong viÖc tæ chøc x¸c ®Þnh môc tiªu, nghiªn cøu cña ®oµn kh«ng phï hîp víi môc tiªu ®Ò ra... Ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng th­êng tró trong vÊn ®Ò s¶n phÈm nh­ chñng lo¹i, ®Æc tÝnh, sè l­îng nh­ng l¹i ch­a nghiªn cøu viÖc x©m nhËp s¶n phÈm vµo thÞ tr­êng nµo lµ phï hîp. ChÝnh v× kh«ng lµm ®­îc ®iÒu nµy cho nªn trong nh÷ng n¨m qua C«ng ty kh«ng thÓ t¨ng®­îc thÞ phÇn cña m×nh t¹i mét sè thÞ tr­êng nh­: Bungary, Malaysia, Th¸i Lan. Do C«ng ty thiÕu kinh phÝ vµ ®éi ngò nh©n lùc cã tr×nh ®é Marketing cao: Sù h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh lµm cho C«ng ty kh«ng thÓ cö nhiÒu ®oµn ra n­íc ngoµi ®Ó nghiªn cøu tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong nh÷ng n¨m qua. Bªn c¹nh ®ã ViÖt Nam thiÕu c¸c C«ng ty nghiªn cøu thÞ tr­êng gióp ®ì C«ng ty trong lÜnh vùc nµy. §éi ngò nh©n lùc còng bÞ h¹n chÕ, c¸c nh©n viªn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy cã chuyªn m«n vµ kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ Marketing quèc tÕ kh«ng tèt, hä chØ ®­îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu. Trong khi ®ã ho¹t ®éng Marketing l¹i chØ ®­îc thùc hiÖn ë phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Ph­¬ng thøc x©m nhËp thÞ tr­êng cña C«ng ty cßn nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc sö dông ®¹i lý. Trong nh÷ng n¨m qua C«ng ty ch­a hÒ sö dông mét ®¹i lý nµo ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi, thËm chÝ ë c¶ thÞ tr­êng lín nhÊt lµ Bungary. VÊn ®Ò næi cém nhÊt trong nh÷ng n¨m qua mµ C«ng ty ®ang gÆp ph¶i vµ cÊn ph¶i ®­îc quan t©m nhiÒu h¬n n÷a ®ã lµ vÊn ®Ò chÊt l­îng c¸c l« hµng xuÊt khÈu. N¨m 2001 võa qua mét sè kh¸ch hµng n­íc ngoµi ph¶n ¸nh than cña ViÖt Nam cã chÊt l­îng kh«ng æn ®Þnh vµ cã chiÒu h­íng ngµy cµng sa sót, viÖc nµy cã ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi viÖc duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng than xuÊt khÈu trong t­¬ng lai cña C«ng ty. Ho¹t ®éng qu¶ng c¸o vµ yÓm trî: do giíi h¹n vÒ kinh phÝ cho nªn c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o Ýt ®­îc thùc hiÖn khi C«ng ty më réng thÞ tr­êng vµ trong c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm. C¸c ho¹t ®éng yÓm trî nh­ tham gia héi chî, triÓn l·m víi môc ®Ých giíi thiÖu s¶n phÈm còng bÞ h¹n chÕ do kh¶ n¨ng kinh phÝ. C«ng t¸c ®iÒu hµnh xuÊt khÈu cña C«ng ty ch­a chÆt chÏ ®· g©y ra tr­êng hîp tµu ra vµo c¶ng kh«ng hîp lý, g©y th¾c m¾c cho kh¸ch hµng vµ lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch giao than cho c¸c tµu kh¸c vµ ¶nh h­ëng ®Õn kÕ ho¹ch giao than chung cña Tæng C«ng ty. ViÖc chuÈn bÞ ch©n hµng cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua nh×n chung lµ kh¸ tèt nh­ng cßn mét sè tån t¹i do c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ch­a linh ®éng trong chuÈn bÞ ch©n hµng giao cho tµu ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng tµu ph¶i ®îi nhiÒu ngµy vµ ph¶i chÞu ph¹t do giao hµng chËm h¬n thêi h¹n cho phÐp. Theo nh­ th«ng lÖ quèc tÕ nÕu giao hµng chËm ngµy nµo th× ph¶i chÞu ph¹t ngµy Êy, c¶ tÝnh theo giê. Mét sè tr­êng hîp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng tranh chÊp vÒ quyÒn h¹n vµ nghÜa vô gi÷a c¸c bªn. §iÒu nµy ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn uy tÝn cña C«ng ty, tæn h¹i ®Õn lßng tin cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi. Th«ng th­êng tranh chÊp th­êng x¶y ra do mét trong c¸c nguyªn nh©n sau: mÉu m· than kh«ng ®óng, sè l­îng kh«ng ®ñ, giao hµng kh«ng ®óng thêi gian quy ®Þnh, hîp ®ång qu¸ lín thùc hiÖn trong thêi gian dµi, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn mét trong hai bªn kh«ng nhiÖt t×nh, kh«ng chÞu hîp t¸c... Chñng lo¹i than ch­a phong phó ch­a ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng n­íc ngoµi. Nh­ ®· tr×nh bµy trªn ta míi chØ cã 11 lo¹i than Antraxit. §©y còng lµ h¹n chÕ lín. C¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan: Gi¸ than Antraxit cña ViÖt Nam ch­a ph¶i lµ gi¸ c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ nh­: Trung Quèc, Nam Phi, Anh, Indonexia...HiÖn nay c«ng nghÖ khai th¸c than cña ta cßn rÊt l¹c hËu, viÖc khai th¸c than t¹i mét sè má lín nh­: Vµng Danh, U«ng BÝ, M¹o Khª... vÉn sö dông nhiÒu nh÷ng lao ®éng thñ c«ng hÕt søc th« s¬. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy lµm cho gi¸ thµnh than cña ta cao h¬n ®èi thñ. MÆt kh¸c do chi phÝ vËn chuyÓn cña ta t­¬ng ®èi cao, céng víi mét sè c¸c tiªu cùc kh¸c trong qu¸ tr×nh giao hµng ®· lµm gi¸ than ®· cao l¹i cµng cao h¬n. §iÒu nµy g©y khã kh¨n rÊt lín cho C«ng ty trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ nµy trªn thÞ tr­êng than Antraxit thÕ giíi. C¬ së h¹ tÇng cßn kÐm nh­ hiÖn nay nhiÒu c¶ng bèc dì than kh«ng ®ñ ®é s©u hay quy m« cßn nhá, mét sè tµu n­íc ngoµi muèn mua than cña ta ph¶i tiÕn hµnh chuyÓn t¶i ngoµi kh¬i g©y ra khã kh¨n vµ tèn kÐm cho c¶ hai bªn, mÆt kh¸c ph­¬ng tiÖn bèc dì t¹i nhiÒu c¶ng kh«ng ®ñ hiÖn ®¹i lµm kÐo dµi thêi gian giao hµng. §iÒu nµy t¹o ra t©m lý ngÇn ng¹i cho b¹n hµng khi mua than lÇn sau. H¬n n÷a ta ch­a cã h·ng tµu cã träng t¶i lín nªn C«ng ty khã cã thÓ b¸n víi gi¸ CIF, ®iÒu nµy thùc sù lµ mét h¹n chÕ. Thñ tôc h¶i quan cßn nhiÒu phiÒn nhiÔu, riªng hai kh©u khai b¸o vµ xuÊt tr×nh hµng ho¸ th­êng xuyªn g©y ra chËm trÔ, lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña C«ng ty. Do C«ng ty thiÕu nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ nhu cÇu than trªn thÕ giíi còng nh­ nhu cÇu than trªn tõng thÞ tr­êng. HiÖn nay ë ViÖt Nam ch­a cã nhiÒu trung t©m chuyªn cung cÊp nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vÒ thÞ tr­êng tõng lo¹i mÆt hµng. T×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t trªn thÕ giíi buéc C«ng ty ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng thö th¸ch hÕt søc to lín. Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ §«ng Nam ¸ ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn C«ng ty do ®ång tiÒn Th¸i Lan vµ Hµn Quèc mÊt gi¸ ®· g©y thiÖt h¹i cho C«ng ty trong kh©u thanh to¸n. MÆt kh¸c ®ång nh©n d©n tÖ cña Trung Quèc còng bÞ mÊt gi¸ lµm cho gi¸ than xuÊt khÈu cña Trung Quèc thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ than cña ViÖt Nam. §iÒu nµy lµm gi¶m kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng cña C«ng ty. Ch­¬ng III nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ m©u thuÉn cÇn ®­îc gi¶i quyÕt 1. VÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt Cung lín h¬n cÇu N¨ng lùc s¶n xuÊt than hiÖn cao h¬n søc mua cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ xuÊt khÈu kho¶ng 2 triÖu tÊn/n¨m, t×nh h×nh nµy cßn cã thÓ kÐo dµi ®Õn n¨m 2010. Gi¸ b¸n than thÊp. Gi¸ b¸n than trong n­íc hiÖn thÊp h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ míi ®¹t kho¶ng 60 - 65% gi¸ nhËp khÈu tÝnh to¸n trong khi gi¸ b¸n xuÊt khÈu bÞ gi¶m (do bÞ ¶nh huëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ Ch©u ¸) kh«ng ®ñ bï ®¾p cho lç trong n­íc nh­ c¸c n¨m tr­íc dÉn ®Õn nguy c¬ cã thÓ bÞ mÊt c©n ®èi tµi chÝnh. §æi míi c«ng nghÖ vµ viÖc lµm Khai th¸c than ngµy cµng xuèng s©u, c¸c hiÓm ho¹ thiªn nhiªn ngµy cµng t¨ng, c«ng nghÖ l¹c hËu, lao ®éng thñ c«ng nhiÒu, møc ®é ®¶m b¶o an toµn thÊp, n¨ng xuÊt lao ®éng vµ thu nhËp thÊp ®ßi hái ph¶i ®æi míi c«ng nghÖ trong khi ch­a cã ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt viÖc lµm cho lao ®éng d«i d­ vµ con em ®Õn tuæi lao ®éng ngµy cµng ®«ng. §« thÞ ho¸ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. Ngµnh than ph¶i di chuyÓn nhµ m¸y sµng tuyÓn than Hßn Gai vµ mét sè c¬ së h¹ tÇng ra khái néi thµnh H¹ Long vµ c¸c thÞ x· vïng than nh­êng chç cho ph¸t triÓn ®« thÞ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng VÞnh H¹ Long, ph¶i ngõng hoÆc h¹n chÕ khai th¸c than t¹i khu vùc xung quanh danh th¾ng Yªn Tö vµ trong vïng cÊm, vïng h¹n chÕ ho¹t ®éng kho¸ng s¶n trong khi vèn ®· ®Çu t­ kh«ng thu håi ®­îc; ph¶i chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông c¶ng Hßn Gai tõ than sang lµm dÞch vô hµng ho¸ vµ du lÞch; ph¶i tõng b­íc phôc håi vµ gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i tr­êng do t¸c ®éng cña khai th¸c than nhiÒu n¨m qua ch­a cã ®iÒu kiÖn gi¶i quyÕt. Nh÷ng vÊn ®Ò bÊt kh¶ kh¸ng nãi trªn lµm t¨ng ®ét biÕn vèn ®Çu t­, qua ®ã t¨ng chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt trong khi gi¸ b¸n than thÊp tù th©n ngµnh than khã cã thÓ chÞu ®ùng ®­îc. ThiÕu vèn kinh doanh Ngµnh than ®ang thiÕu nghiªm träng vèn ®Çu t­ trung dµi h¹n vµ c¶ ng¾n h¹n trong khi kinh doanh Ýt hoÆc kh«ng cã l·i l¹i ph¶i lo chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, c¬ cÊu lao ®éng t¹o thªm viÖc lµm cho c«ng nh©n viªn chøc vµ con em. 2. Nh÷ng th¸ch thøc Than ViÖt Nam hiÖn ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n sau ®Ó giµnh ®­îc c¸c môc tiªu cña m×nh: Thø tù ­u tiªn thø nhÊt cña than ViÖt Nam lµ cung cÊp than cho thÞ tr­êng quèc néi. Tuy vËy gi¸ b¸n than trong n­íc hiÖn nay chØ b»ng 80% gi¸ thµnh. VÒ sau nµy gi¸ than sÏ ®­îc t¨ng lªn ®Ó phï hîp víi mÆt b»ng gi¸ thÕ giíi, nh­ng vÉn sÏ lµ lç cho than ViÖt Nam cho ®Õn khi gi¸ b¸n ®ã ®¹t ë møc ®é c¹nh tranh. §Ó gi¶i tho¸t t×nh tr¹ng nµy vµ ®Èy m¹nh s¶n l­îng lªn cao, than ViÖt Nam sÏ ph¶i t×m kiÕm vµ t¨ng nhanh khèi l­îng hµng xuÊt khÈu trong thêi gian tr­íc m¾t. LËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn thÞ tr­êng néi ®Þa bÞ t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®iÖn cã c¹nh tranh ë ViÖt Nam. B¾c ViÖt Nam tõ l©u cã nhµ m¸y ®iÖn ch¹y b»ng than, nh­ng c¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn ®· th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy vµ h×nh thµnh lªn sù c¹nh tr¹nh. MiÒn Nam th­êng xuyªn bÞ thiÕu ®iÖn, tuy nhiªn MiÒn Nam vÉn kh«ng cã nhµ m¸y ®iÖn ch¹y b»ng than ®Ó t¨ng tiªu thô. MiÒn Nam còng lµ n¬i sö dông s¶n phÈm dÇu löa nhiÒu h¬n MiÒn B¾c. PhÇn nhiÒu than khai th¸c ë ViÖt Nam lµ than lé thiªn vµ mét l­îng ®¸ng kÓ cña sè than nµy ®­îc sµng b»ng tay. C«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ hiÖn nay ®ang sö dông kh«ng ®ång bé, l¹c hËu so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÕ giíi. Cho nªn ®Ó phï hîp víi chiÕn l­îc tæng thÓ vµ c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, than ViÖt Nam cßn ph¶i t×m c¸ch hiÖn ®¹i ho¸ vµ c¶i tiÕn thiÕt bÞ cïng c«ng nghÖ cña m×nh. Tuy nhiªn ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t­ lín cña n­íc ngoµi mçi n¨m lªn ®Õn 600 tû ®ång (kho¶ng 40 triÖu USD) cho tíi tËn n¨m 2010. Muèn gi¶i quyÕt ®­îc nhu cÇu trªn than ViÖt Nam sÏ ph¶i t×m kiÕm c¸c nguån vay tÝn dông, vèn vay ­u ®·i ®Ó bï ®¾p vµo kho¶n ng©n s¸ch ®­îc ph©n bæ ­íc tÝnh chØ ®¸p øng kho¶ng 18% nhu cÇu vèn. Than ViÖt Nam hiÖn ®ang sö dông 75000 lao ®éng, nh­ng ph¶i thõa nhËn r»ng chØ cÇn 1/2 sè lao ®éng ®ã ®Ó lµm than, ngay c¶ khi sö dông l¹i thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ kh«ng tiªn tiÕn. Lùc l­îng lao ®éng d­ thõa nµy lµm t¨ng chi phÝ theo tÊn than còng nh­ lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vÒ mäi mÆt. Tuy vËy, khi ChÝnh Phñ khuyÕn khÝch Than ViÖt Nam n©ng cao s¶n l­îng vµ lîi nhuËn th× còng ®ång thêi yªu cÇu Than ViÖt Nam kh«ng ®­îc thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¶m biªn chÕ lùc l­îng c«ng nh©n ®Ó æn ®Þnh x· héi vµ lao ®éng. Nh÷ng ho¹t ®éng cña khai th¸c than ®ang lµm suy gi¶m m«i tr­êng mét c¸ch nghiªm träng. Sù suy gi¶m m«i tr­êng nµy ®· cã t¸c ®éng lín ®Õn m«i tr­êng, d©n sè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ë Qu¶ng Ninh. Nguyªn nh©n cña sù huû ho¹i m«i tr­êng rÊt phøc t¹p lµ kÕt côc cña hµng thËp kØ khai th¸c kh«ng quan t©m ®Õn b¶o vÖ m«i tr­êng. T¸i t¹o l¹i m«i tr­êng ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín, ho¹ch ®Þnh ®µo t¹o c¸n bé mét c¸ch chu toµn. Nh­ng hiÖn t¹i thiÕu vèn ®ang lµ mét bøc t­êng ch¾n lín ng¨n c¶n viÖc thùc hiÖn b¶o vÖ m«i tr­êng. Trong khi t×m kiÕm c¸c ®iÓm tiªu thô míi than ViÖt Nam còng ph¶i ®èi mÆt víi chi phÝ vËn t¶i cao, mét vËt c¶n lín cho nh÷ng ai muèn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng míi. PhÇn lín than cña ViÖt Nam ®­îc ph©n bè ë B¾c ViÖt Nam do ®ã than ph¶i vËn chuyÓn v­ît qua chÆng ®­êng dµi ngay c¶ ë trong thÞ truêng néi ®Þa. Ngoµi ra h¶i c¶ng cña ViÖt Nam chØ cã thÓ nhËn ®­îc c¸c tÇu cì nhá vµ tèc ®é chÊt t¶i chËm, chi phÝ vËn chuyÓn th­êng kh«ng c¹nh tranh ®­îc. Than khai th¸c bÊt hîp ph¸p vÉn lµ vÊn ®Ò cÇn quan t©m. Lùc l­îng lao ®éng qu¸ ®«ng, lao ®éng d«i d­ nhiÒu dÉn ®Õn n¨ng suÊt, thu nhËp thÊp, søc Ðp lao ®éng lªn c¸c doanh nghiÖp ngµy mét t¨ng. Nh×n chung, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh toµn tæng C«ng ty cßn thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh. Mét sè doanh nghiÖp thµnh viªn kinh doanh thua lç, thËm chÝ cã nguy c¬ mÊt kh¶ n¨ng c©n ®èi. Tæng C«ng ty lµ m« h×nh kinh tÕ míi, ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, võa thùc hiÖn võa tæng kÕt vµ tù hoµn thiÖn, trong khi c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Nhµ n­íc ch­a kÞp thêi vµ ®ång bé. C«ng t¸c qu¶n lÝ ë mét sè ®¬n vÞ cßn ch­a chÆt chÏ, sù phèi hîp trong chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh cßn h¹n chÕ. N¨ng lùc c¸n bé kh«ng ®ång ®Òu, nhËn thøc cña mét sè c¸n bé ch­a kÞp ®æi míi ®Ó phï hîp víi yªu cÇu cña nhiÖm vô. Ngµnh than lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn lao ®éng nÆng nhäc vµ m«i tr­êng ®éc h¹i trong khi c¬ së h¹ tÇng vµ ®iÒu kiÖn kü thuËt má ®ang trong giai ®o¹n ®Çu t­, c¶i t¹o, n©ng cÊp. Do ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi vµ nh÷ng biÕn ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng g©y nhiÒu khã kh¨n trong chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng C«ng ty. 3. BiÖn ph¸p gi¶i quyÕt. S¶n xuÊt vµ thÞ tr­êng. Mét mÆt ph¶i hoµn thiÖn c«ng t¸c tiÕp thÞ ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng, ch¨m sãc kh¸ch hµng, khuyÕn khÝch kh¸ch hµng dïng than, x¸c ®Þnh gi¸ b¸n hîp lÝ qua ®ã b¸n t¨ng khèi l­îng c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ë trong n­íc còng nh­ ë n­íc ngoµi. MÆt kh¸c ph¶i chØ huy s¶n xuÊt sao cho khíp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng, t¹m thêi h·m s¶n xuÊt l¹i kh«ng ®Ó tån kho v­ît møc. C¾t gi¶m chi phÝ kiÓm so¸t gi¸ thµnh Trong khi gi¸ b¸n ch­a t¨ng hoÆc t¨ng Ýt th× ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c kho¸n- qu¶n lÝ chi phÝ s¶n xuÊt, l­u th«ng, triÖt ®Ó tiÕt kiÖm ®Ó cã gi¸ b¸n c¹nh tranh gi¶i to¶ tån kho lµm cho cung tiÕp cËn ®­îc víi cÇu. N©ng dÇn gi¸ b¸n Gi¸ b¸n than trong n­íc ph¶i ®­îc n©ng dÇn lªn, nhÊt lµ tõ khi cung cÇu xÊp xØ nhau. Tr­íc hÕt ph¶i t¨ng gi¸ b¸n than vµo c¸c hé c«ng nghiÖp cã sö dông nhiÒu than l¹i ®ang cã l·i nhê gi¸ than thÊp nh­ c¸c ngµnh ®iÖn, xi m¨ng, giÊy. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2004 - 2005 kh«ng cßn chªnh lÖch gi÷a gi¸ than néi ®Þa víi xuÊt khÈu. §Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ ¦u tiªn ®Çu t­ ®ång bé, ®æi míi c«ng nghÖ ë c¸c má lé thiªn lín cã ®iÒu kiÖn khai th¸c thuËn lîi, gi¸ thµnh hîp lÝ. ¦u tiªn ®Çu t­ thay thÕ gç chèng lß b»ng cét thuû lùc, gi¸ thuû lùc hoÆc giµn chèng mÒm ®Òu ®­îc thay thÕ qua ®ã n©ng c«ng suÊt lß, gi¶m bít sè lß khai th¸c trong c¸c má, hÇm lß t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc l¾p ®Æt c¸c trang thiÕt bÞ phßng ngõa, c¶nh b¸o khÝ næ. VÒ tæng thÓ t¹m thêi gi¶m ®Çu t­ më réng, x©y dùng má míi, ­u tiªn ®Çu t­ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh nghÒ, ®Çu t­ nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ®Ó t¹o thÞ tr­êng cho than, t¹o thªm viÖc lµm. Huy ®éng vèn Huy ®éng vèn trong c«ng nh©n viªn chøc vµ ngoµi x· héi, hîp t¸c víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c vµ ng©n hµng ®Ó cïng nhau bá vèn ®Çu t­, x©y dùng c¸c nhµ m¸y thuû nhiÖt ®iÖn, tæ hîp c«ng nghiÖp vµ c¶ng . S¾p xÕp tæ chøc TiÕp tôc nghiªn cøu s¾p xÕp l¹i tæ chøc s¶n xuÊt theo h­íng x©y dùng c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn m¹nh, n¨ng ®éng, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cao; tõng b­íc ®a d¹ng ho¸ së h÷u; nghiªn cøu chuyÓn c¸c má sang ho¹t ®éng theo m« h×nh vµ c¬ chÕ cña c¸c nhµ thÇu khai th¸c má; ®Èy m¹nh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸, b¸n, kho¸n, cho thuª c¬ së s¶n xuÊt . Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý §Æc biÖt lµ c¬ chÕ ®iÒu hoµ néi bé t¹o ra s©n ch¬i c«ng b»ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn . Ch¨m lo ph¸t triÓn nguån nh©n lùc §æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o, sö dông c¸n bé, c«ng nh©n, chän ®óng nh÷ng ng­êi ®øng ®Çu c¸c tæ, ®éi, ph©n x­ëng, phßng ban, xÝ nghiÖp, má, C«ng ty vµ Tæng C«ng ty ®ång thêi ®Èy m¹nh thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ trong doanh nghiÖp. II. C¸c ®Þnh h­íng thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu than trong nh÷ng n¨m tíi. N­íc ta kh«ng ngõng më réng mèi quan hÖ hîp t¸c, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi, ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña ASEAN, chuÈn bÞ gia nhËp vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ kh¸c, ®ång thêi thiÕt lËp vµ më réng mèi quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c n­íc. §©y lµ nh÷ng thuËn lîi c¬ b¶n ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam, trong ®ã cã ngµnh than. Tuy nhiªn nã còng t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t mµ Than ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Ó tån t¹i. Than Antraxit cña ViÖt Nam víi chÊt l­îng kh«ng æn ®Þnh, ®ang cã chiÒu h­íng ®i xuèng, gi¸ thµnh cao song c¹nh tranh víi c¸c n­íc xuÊt khÈu than truyÒn thèng. V× vËy viÖc ®Ò ra mét ®Þnh h­íng ®Ó chuÈn bÞ vµ ®èi phã víi nh÷ng khã kh¨n nµy víi môc tiªu n©ng cao hiÖu qu¶ xuÊt khÈu, duy tr× nh÷ng thÞ tr­êng mµ Than ViÖt Nam ®· cã thÞ phÇn lín, ®Èy m¹nh viÖc th©m nhËp nh÷ng thÞ tr­êng tõ tr­íc ®Õn nay kh«ng cã kim ng¹ch hoÆc kim ng¹ch qu¸ Ýt lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng. §Þnh h­íng thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu than : Duy tr× tèc ®é më réng kho¶ng 2 thÞ tr­êng / n¨m, mçi n¨m C«ng ty xuÊt khÈu ®­îc kho¶ng 500 – 550 ngh×n tÊn víi gi¸ trÞ trªn 17 triÖu USD. Tæng C«ng ty tiÕn hµnh quan hÖ trë l¹i víi c¸c n­íc §«ng ¢u, trong ®ã ®Æc biÖt thÞ tr­êng Nga, mét trong nh÷ng b¹n hµng cò cña C«ng ty tr­íc kia. Theo c¸c chuyªn gia th× khu vùc nµy trong thêi gian tíi cã nhu cÇu tiªu dïng than kh¸ lín ®Ó ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp sau mét thêi gian dµi mÊt æn ®Þnh. Môc tiªu cña Than ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi ®èi víi c¸c thÞ tr­êng lµ nh­ sau: Víi thÞ tr­êng Hµn Quèc: Hµng n¨m thÞ tr­êng nµy nhËp khÈu than Antraxit chiÕm kho¶ng 5,5% l­îng than Antraxit nhËp khÈu trªn thÕ giíi. Víi tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nh­ 4 n¨m qua, ®©y lµ thÞ tr­êng nhiÒu triÓn väng cña Than ViÖt Nam. Trong thêi gian tíi Tæng C«ng ty sÏ cè g¾ng ®­a møc kim ng¹ch ë thÞ tr­êng nµy lªn tíi kho¶ng 18 – 20% tæng kim ng¹ch, tèc ®é t¨ng kim ng¹ch kho¶ng 120% / n¨m. Víi thÞ tr­êng Bungary: §©y lµ thÞ tr­êng lín nhÊt cña Tæng C«ng ty víi sù æn ®Þnh nh­ hiÖn nay th× thÞ tr­êng vÉn gi÷ møc tiªu dïng nh­ cò, v× vËy Tæng C«ng ty sÏ cè g¾ng duy tr× kim ng¹ch ë møc trªn d­íi 10 triÖu USD/ n¨m. ViÖc duy tr× ®­îc thÞ tr­êng nay sÏ lµ b­íc ®Öm quan träng cho Tæng C«ng ty thùc hiÖn môc tiªu ®Èy m¹nh xuÊt khÈu than sang thÞ tr­êng §«ng vµ T©y ¢u. Víi thÞ tr­êng Philipin: Hµng n¨m thÞ tr­êng nµy nhËp khÈu chiÕm tõ 0,7 – 1% khèi l­îng than Antraxit nhËp khÈu trªn thÕ giíi, tuy kh«ng thùc sù lín nh­ng còng ®ñ ®Ó Than ViÖt Nam khai th¸c. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng nµy hµng n¨m cña Than ViÖt Nam míi chØ xuÊt khÈu ®­îc kho¶ng 25 ngh×n tÊn than, con sè nµy qu¸ khiªm tèn so víi kh¶ n¨ng cña thÞ tr­êng nµy. V× vËy trong giai ®o¹n tíi Than ViÖt Nam sÏ ®Èy gi¸ trÞ kim ng¹ch lªn kho¶ng 1 – 1,2 triÖu USD/ n¨m víi tèc ®é t¨ng kim ng¹ch 120%/ n¨m. Víi thÞ tr­êng §µi Loan: Do hiÖn nay vÊn ®Ò chÝnh trÞ gi÷a §µi Loan vµ Trung Quèc cßn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt nªn trong thêi gian tíi thÞ tr­êng nµy cã thÓ t¹m thêi bÞ gi¸n ®o¹n, ®iÒu nµy sÏ ¶nh h­ëng nghiªm träng tíi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña Than ViÖt Nam. Víi thÞ tr­êng Th¸i Lan: Sau cuéc khñng ho¶ng khu vùc, n¨m 1998 thÞ tr­êng nµy t¨ng kim ng¹ch rÊt nhanh vµ hiÖn nay cã mèi quan hÖ tèt víi Than ViÖt Nam. Do vËy trong t­¬ng lai Than ViÖt Nam hy väng sÏ xuÊt khÈu ®­îc mét khèi l­îng t­¬ng ®èi sang thÞ tr­êng nµy. Môc tiªu cña Than ViÖt Nam lµ ®­a kim ng¹ch lªn tõ 1,8 – 2 triÖu USD/ n¨m, tèc ®é t¨ng kim ng¹ch sÏ lµ 150%/ n¨m. Víi thÞ tr­êng Malaysia: §©y lµ mét thÞ tr­êng míi b­íc vµo lµm ¨n cña Than ViÖt Nam nh­ng còng ®­îc xem lµ nhiÒu triÓn väng, dù kiÕn n¨m 2002 – 2003 Than ViÖt Nam sÏ ®¹t møc kim ng¹ch lµ 1.3 triÖu USD. Cßn l¹i mét sè thÞ tr­êng nhá th× Than ViÖt Nam chó träng nhÊt lµ 2 thÞ tr­êng Ph¸p vµ BØ v× thùc tÕ cho thÊy c¶ 2 thÞ tr­êng nµy hµng n¨m nhËp khÈu mét khèi l­îng than Antraxit rÊt lín nh­ng Than ViÖt Nam míi chØ xuÊt khÈu ®­îc qu¸ Ýt. V× vËy trong c¸c n¨m tíi Than ViÖt Nam sÏ tËp trung t×m hiÓu khai th¸c m¹nh h¬n thÞ tr­êng nµy. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu than Chó träng n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ : Than lµ mét mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña Tæng C«ng ty, ngoµi than Tæng C«ng ty còng cã mét vµi mÆt hµng kh¸c dïng cho xuÊt khÈu nh­ng chñ yÕu lîi nhuËn thu ®­îc còng tõ than. V× vËy ®Ó n©ng cao chÊt l­îng than xuÊt khÈu lµ vÊn ®Ò nãng báng mµ Tæng C«ng ty ®ang tr¨n trë. Than ViÖt Nam ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, muèn chiÕm ®­îc lßng tin cña b¹n hµng th× b¾t buéc Tæng C«ng ty ph¶i n©ng cao chÊt l­îng than. ViÖc b¶o ®¶m chÊt l­îng than tèt cho kh¸ch hµng lu«n lµ yÕu tè cÇn chó träng vµ quan t©m nhiÒu h¬n n÷a ®Ó cñng cè lßng tin cho kh¸ch hµng vµ gi÷ lÊy uy tÝn trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy mét mÆt Tæng C«ng ty ph¶i ®«n ®èc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Æc biÖt quan t©m chó ý ®Õn chÊt l­îng than giao cho tµu xuÊt khÈu. MÆt kh¸c cïng víi sù chØ ®¹o cña Tæng C«ng ty than ViÖt Nam, c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cö c¸n bé ®iÒu hµnh trùc tiÕp ®o l­êng gi¸m s¸t viÖc rãt than lªn tµu, kiÓm so¸t chÆt chÏ chÊt l­îng than giao cho kh¸ch hµng, kiªn quyÕt kh«ng ®­a than kÐm phÈm chÊt cã lÉn t¹p chÊt lªn tµu. KiÓm tra chÊt l­îng hµng ho¸ lµ mét nguyªn t¾c kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. ViÖc kiÓm tra chÊt l­îng dùa theo c¸c chØ tiªu chÊt l­îng sau: ChØ tiªu vÒ ®é Èm cña than: ®ã lµ l­îng n­íc chøa trong than, ®é Èm cµng thÊp th× than cµng tèt. ChØ tiªu vÒ ®é tro: tro lµ phÇn kh«ng ch¸y ë trong than, nã lµ chÊt v« c¬ trong than do qu¸ tr×nh h×nh thµnh, qu¸ th×nh khai th¸c, vËn chuyÓn g©y nªn. §é tro trong than cµng Ýt cµng tèt. ChØ tiªu vÒ nhiÖt l­îng cña than: ®ã lµ nhiÖt l­îng to¶ ra khi ®èt ch¸y hoµn toµn mét ®¬n vÞ khèi l­îng than. Khi kiÓm tra vÒ chÊt l­îng than ®ßi hái ng­êi kiÓm tra l« hµng ®ã ph¶i kiÓm tra xem l« hµng ®ã cã ®óng chØ tiªu vÒ ®é tro, ®é Èm vµ nhiÖt l­îng nh­ trong hîp ®ång ®· ký kÕt hay kh«ng. Viªc kiÓm tra chÊt l­îng gi¸m ®Þnh ®­îc kiÓm tra th­êng xuyªn t¹i phßng KCS cña Tæng C«ng ty, mét mÆt kiÓm tra chÊt l­îng hµng xuÊt ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng kinh nghiÖm ®iÒu chØnh chÊt l­îng cña m×nh vµ lo¹i trõ nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¹t chÊt l­îng. Cßn hÇu hÕt c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi khi mua than ®Òu yªu cÇu than ph¶i ®­îc gi¸m ®Þnh qua c¸c C«ng ty gi¸m ®Þnh trung gian ®éc lËp ®Ó cã kÕt qu¶ kh¸ch quan. Tõ tr­íc ®Õn nay than Antraxit ®­îc kh¸ch sö dông Vinacontrol, Quacontrol ®Ó lµm nhiÖm vô nµy. ViÖc kiÓm tra chÊt l­îng ®­îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÕu giao hµng trong cÇu c¶ng, th× viÖc kiÓm tra ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi giao hµng (t¹i ®èng b·i chøa than s¹ch tõ nhµ sµn ra) trong khi giao hµng (trªn b¨ng chuyÒn, trªn Wago) vµ sau khi giao hµng (trong hÇm tµu) hoÆc trong tr­êng hîp hµng xÕp chuyÓn t¶i ra ngoµi kh¬i th× than ®­îc kiÓm tra tr­íc khi giao hµng (hµng rãt tõ trªn b·i xuèng xµ lan) trong khi giao hµng (than tõ quÆng xuèng tµu) vµ sau khi giao hµng (than trong hÇm tµu). ViÖc kiÓm tra nµy chØ hoµn toµn chÝnh x¸c vµ ®Ó c«ng viÖc nµy ®­îc tiÕn hµnh tèt Tæng C«ng ty cö c¸c c¸n bé phßng KCS cïng tham gia víi C«ng ty gi¸m ®Þnh trung gian ®Ó kÕt qu¶ tèt h¬n. Nh­ ta ®· biÕt biÕt tiªu chuÈn ho¸ kü thuËt s¶n phÈm cã ¶nh h­ëng sèng cßn ®Õn kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña doanh nghiÖp. Dï doanh nghiÖp cã thÓ cè g¾ng rÊt nhiÒu ®Ó ®¶m b¶o mét gi¸ c¶ vµ thêi h¹n giao hµng nh­ng nh÷ng s¶n phÈm Êy kh«ng ®¸p øng ®­îc nh÷ng quy ®Þnh tiªu chuÈn cña hîp ®ång th× còng kh«ng ®­îc chÊp nhËn, thËm chÝ nh÷ng s¶n phÈm ®ã ph¶i lo¹i bá v× kh«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh. Khoa häc kü thuËt ngµy cµng ph¸t triÓn th× nh÷ng quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn còng ngµy cµng ®­îc nghiªm ngÆt h¬n…Tiªu chuÈn ë ®©y kh«ng cã nghÜa lµ hµng rµo th­¬ng m¹i. Khi xem xÐt viÖc lµm cho s¶n phÈm ®¸p øng víi c¸c tiªu chuÈn cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi cÇn ph©n biÖt hai lo¹i tiªu chuÈn. Mét lo¹i lµ tiªu chuÈn quèc tÕ ®· ®­îc tÊt c¶ c¸c n­íc thõa nhËn nh­ mét chuÈn mùc quèc tÕ. Than Antraxit mµ Tæng C«ng ty xuÊt khÈu gÇn ®©y ®· ®­îc tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng quèc tÕ (International Quality Management) cÊp giÊy chøng nhËn vµ tÆng huy ch­¬ng b¹c vÒ chÊt l­îng vµ nh÷ng ®ãng gãp cña nã trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng. Mét lo¹i tiªu chuÈn kh¸c lµ tiªu chuÈn riªng cña mét thÞ tr­êng kh¸c biÖt víi c¸c th«ng lÖ quèc tÕ vµ ®· h×nh thµnh theo truyÒn thèng song v× nã lµ nh÷ng thÞ tr­êng quan träng thuéc c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nªn còng ph¶i ®­îc tho¶ m·n. §iÒu nµy rÊt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c s¶n phÈm cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ ë ®©y lµ than. VÒ mÆt nµy cã thÓ nãi Tæng C«ng ty ch­a thÓ ®¸p øng ®­îc t¹i mét sè thÞ tr­êng Ch©u ¢u nh­ Ph¸p, BØ do vËy mµ trong c¸c n¨m qua Tæng C«ng ty vÉn ch­a t¨ng ®­îc kim ng¹ch t¹i c¸c thÞ tr­êng nµy, mÆc dï nhu cÇu ë ®©y rÊt lín. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña tiªu chuÈn vÒ viÖc kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm, nh÷ng cè g¾ng theo kÞp sù ph¸t triÓn cña tiªu chuÈn quèc tÕ, ®¸p øng nh÷ng tiªu chuÈn cña thÞ tr­êng träng ®iÓm lµ c¬ héi ®Ó s¶n phÈm ®­îc chÊp nhËn t¹i thÞ tr­êng Êy. TiÕp cËn më réng thÞ tr­êng Lµ mét C«ng ty kinh doanh xuÊt khÈu nªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña Than ViÖt Nam xa, c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng mµ Than ViÖt Nam cã thÓ n¾m b¾t ®­îc cßn rÊt h¹n hÑp. §Ó cã thÓ ®æi míi c«ng t¸c nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng tr­íc hÕt Than ViÖt Nam ph¶i tuyÓn chän ®µo t¹o, x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã tr×nh ®é ®ång thêi ph¶i x¸c lËp ®­îc ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸, xö lý th«ng tin mét c¸ch h÷u hiÖu ®Ó ®­a ra c¸c dù b¸o chÝnh x¸c vÒ thÞ tr­êng tõ ®ã ®Ò ra c¸c ph­¬ng ph¸p kinh doanh phï hîp. ViÖc nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr­êng ph¶i ®¸p øng c¸c th«ng tin vÒ: ChÝnh s¸ch xuÊt khÈu vÒ t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. LuËt ph¸p cña c¸c quèc gia cã quan hÖ bu«n b¸n vµ chÝnh s¸ch b¶o hé mËu dÞch. HÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ vµ t×nh h×nh tµi chÝnh c¸c kh¸ch hµng. Gi¸ c¶ hµng, quy luËt biÕn ®éng gi¸ c¶, c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi gi¸ trong thêi gian tíi. C¸c th«ng tin vÒ ®iÒu kiÖn ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, b¶o hiÓm, thuÕ quan. Trªn c¬ së c¸c th«ng tin ®ã Than ViÖt Nam tiÕn hµnh lùa chän thÞ tr­êng ®Ó kinh doanh. Trong thêi gian tr­íc m¾t Than ViÖt Nam cã thÓ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau: Than ViÖt Nam cÇn tiÕp cËn th©m nhËp vµo thÞ tr­êng vµ b¹n hµng míi, më réng thÞ tr­êng tiªu thô b»ng viÖc tÝch cùc tham gia vµo héi chî triÓn l·m ®Èy m¹nh xóc tiÕn qu¶ng c¸o chµo hµng th«ng qua c¸c b¹n hµng cã quan hÖ tõ tr­íc qua phßng th­¬ng m¹i ViÖt Nam…§Ò ra chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng cïng c¸c ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i ®Ó hÊp dÉn kh¸ch hµng. Cñng cè thªm mèi quan hÖ víi c¸c b¹n hµng truyÒn thèng, cã c¸c chÝnh s¸ch vÒ gi¸ c¶ vµ ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i ­u ®·i h¬n cho c¸c b¹n hµng l©u n¨m. T¨ng c­êng c«ng t¸c thu nhËp vµ xö lý c¸c th«ng tin cã liªn quan tíi qu¸ tr×nh kinh doanh xuÊt khÈu than ®Ó cã dù b¸o ph¸n ®o¸n chÝnh x¸c nh÷ng biÕn ®éng cña t×nh h×nh m«i tr­êng kinh doanh còng nh­ thÞ tr­êng. Tr¸nh t×nh tr¹ng bÞ bÊt ngê tr­íc c¸c diÔn biÕn thay ®æi cña t×nh h×nh råi míi cã biÖn ph¸p ®èi phã kÐm hiÖu qu¶. §¶m b¶o møc gi¸ b¸n hîp lÝ vµ hiÖu qu¶ Tõ khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, vÒ nguyªn t¾c gi¸ than kh«ng thuéc diÖn nhµ n­íc qu¶n lÝ mµ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng trªn c¬ së thuËn mua võa b¸n, cô thÓ nh­ sau: Gi¸ than cho s¶n xuÊt ®iÖn do Tæng C«ng ty Than ViÖt Nam vµ Tæng C«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam tho¶ thuËn c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt, gi¸ thÞ tr­êng vµ gi¸ ®iÖn cã sù xem xÐt cña Ban vËt gi¸ ChÝnh phñ. Gi¸ than cho c¸c hé tiªu thô kh¸c trong n­íc do Than ViÖt Nam vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn c¨n cø vµo gi¸ thµnh than, gi¸ thÞ tr­êng vµ quan hÖ cung cÇu cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng chÊp nhËn cña kh¸ch hµng. Gi¸ than xuÊt khÈu: Than ViÖt Nam quy ®Þnh møc gi¸ sµn c¨n cø vµo gi¸ than trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. C¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu than th­¬ng th¶o víi kh¸ch hµng trªn c¬ së gi¸ sµn ®ã, kh«ng ®­îc b¸n thÊp h¬n gi¸ sµn. Qua c¬ chÕ h×nh thµnh gi¸ nªu trªn ta thÊy gi¸ than cã hai lo¹i râ rÖt lµ gi¸ néi ®Þa vµ gi¸ xuÊt khÈu. Riªng gi¸ than cho s¶n xuÊt ®iÖn, trong thùc tÕ ®­îc tuú thuéc rÊt lín vµo viÖc ®iÒu chØnh gi¸ ®iÖn lµ gi¸ do nhµ n­íc qu¶n lý. Víi t­ c¸ch lµ mét bé phËn cña chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n¨ng l­îng bÒn v÷ng nãi chung vµ chÝnh s¸ch gi¸ n¨ng l­îng hîp lý nãi riªng, gi¸ than ph¶i ®­íc h×nh thµnh ®ång bé víi hÖ thèng gi¸ c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c v× môc tiªu ph¸t triÓn c©n ®èi vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt cña toµn ngµnh n¨ng l­îng còng nh­ khai th¸c vµ sö dông hîp lý nguån tµi nguyªn “vµng ®en” h÷u h¹n cña ®Êt n­íc. Nhµ n­íc ph¶i cã c¬ chÕ ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t h÷u hiÖu hÖ thèng gi¸ n¨ng l­îng ®Ó ®¶m b¶o sao cho chóng vËn hµnh trong mét c¬ cÊu hîp lý. VÒ c¬ chÕ gi¸ than ®­îc h×nh thµnh nh­ sau: C¬ së ®Ó ®Þnh gi¸ than: lÊy gi¸ than cña thÞ tr­êng quèc tÕ lµm chuÈn (gi¸ FOB vµ gi¸ CIF). §¶m b¶o cho ngµnh than trang tr¶i ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµ cã l·i ë møc hîp lý, cã tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng cã thÓ chÊp nhËn ®­îc cña kh¸ch hµng. Ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ than: Møc gi¸ cô thÓ do ng­êi s¶n xuÊt than vµ kh¸ch hµng tiªu thô than tho¶ thuËn trªn c¬ së: + Khi cung v­ît cÇu : gi¸ thµnh < gi¸ than £ gi¸ xuÊt khÈu + Khi cÇu v­ît cung: gi¸ xuÊt khÈu < gi¸ than £ gi¸ nhËp khÈu §Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt vµ cung cÊp than æn ®Þnh l©u dµi c¸c hé tiªu thô than träng ®iÓm ph¶i kÝ hîp ®ång dµi h¹n víi ngµnh than. §Æc biÖt c¸c hé tiªu thô than trong n­íc ph¶i khÈn tr­¬ng ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ vµ hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ nh»m gi¶m tiªu hao than vµ n©ng cao hiÖu suÊt sö dông than ®Ó cã thÓ chÊp nhËn gi¸ than theo gi¸ thÞ tr­êng quèc tÕ mµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó ®iÒu hµnh ®­îc gi¸ than vËn ®éng mét c¸ch hîp lÝ, ®iÒu quan träng lµ chñ ®éng ®iÒu hµnh cung cÇu trªn c¬ së dù b¸o chÝnh x¸c nhu cÇu than ®Ó lËp quy ho¹ch khai th¸c mét c¸ch chuÈn x¸c nh»m ®¸p øng nhu cÇu than cña thÞ tr­êng. Tæ chøc tèt ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu Tæ chøc tèt ho¹t ®éng kinh doanh còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty. Lµ mét doanh nghiÖp th­¬ng m¹i cïng mét lóc Tæng C«ng ty ph¶i thùc hiÖn c¶ hai lo¹i hîp ®ång: mét hîp ®ång mua l¹i than cña c¸c C«ng ty s¶n xuÊt than trong n­íc, mét hîp ®ång C«ng ty b¸n than cho c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi. Hai c«ng viÖc nµy ph¶i ®i ®«i víi nhau, nÕu mét trong hai c«ng viÖc kh«ng lµm tèt sÏ ¶nh h­ëng ®Õn c«ng viÖc kia. C«ng t¸c tæ chøc kinh doanh ph¶i ®­îc tæ chøc tèt cô thÓ nh­ sau: Trong c«ng t¸c mua l¹i than: Nh÷ng n¨m qua Tæng C«ng ty th­êng mua l¹i than cña c¸c C«ng ty s¶n xuÊt than trong n­íc nh­ C«ng ty s¶n xuÊt than U«ng BÝ, CÈm Ph¶, Hßn Gai…Nh×n chung c«ng t¸c nµy thùc hiÖn tèt nh­ng vÉn cßn mét sè tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt nh­ chÊt l­îng than kh«ng ®ång ®Òu, c¸c C«ng ty s¶n xuÊt than g©y khã kh¨n cho b¹n hµng n­íc ngoµi khi xem hµng. V× vËy trong nh÷ng n¨m tíi Than ViÖt Nam cÇn thiÕt lËp mèi quan hÖ tèt h¬n. trong ph¹m vi cña mét C«ng ty ph¶i cã chÝnh s¸ch thu mua hîp lý, cho c¸c C«ng ty s¶n xuÊt biÕt yªu cÇu cña m×nh vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng than, th¨m dß chi phÝ s¶n xuÊt cña hä. Trong c«ng t¸c xuÊt khÈu: sau khi ký c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu than, Tæng C«ng ty ph¶i nhanh chãng triÓn khai vµ thùc hiÖn ngay nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· ghi trong hîp ®ång. Than ViÖt Nam ph¶i chñ ®éng kÕt hîp víi c¸c ®¬n vÞ vËn t¶i ®Ó giao than ®óng thêi gian qui ®Þnh. Than ViÖt Nam ph¶i x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng vµ ®Ò ra môc tiªu ®óng ®¾n, ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi. Trong ®ã cÇn chó träng nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y: Lu«n lu«n ph¶i cho r»ng thÞ tr­êng lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong kh©u l­u th«ng. Ph¶i biÕt tËn dông triÖt ®Ó tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng bÊt kú ®ã lµ thÞ tr­êng cã kim ng¹ch lín hay nhá. Ph¶i lu«n ®Ò cao vai trß cña kh¸ch hµng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. BiÕt tËn dông mäi kh¶ n¨ng cña ®Ó phôc vô tèt kh¸ch hµng n­íc ngoµi, kh«ng nªn coi nhÑ mét thÞ tr­êng nµo. Tæ chøc qu¶n lý kinh doanh xuÊt khÈu theo chøc n¨ng cña c¸c phßng kinh doanh xuÊt khÈu trong Tæng C«ng ty. Chia c¸c khu vùc thÞ tr­êng hay thÞ tr­êng theo chøc n¨ng cña tõng phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §ång thêi kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c phßng ®Ó t¹o nªn mét sù liªn kÕt th«ng tin gi÷a c¸c thÞ tr­êng. C¸c chi nh¸nh trong Tæng C«ng ty tham gia xuÊt khÈu còng cÇn ®­îc sù chØ ®¹o cña Tæng C«ng ty. Th­êng xuyªn theo dâi vµ n¾m b¾t th«ng tin kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc vÒ diÔn biÕn thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ ®Ó tranh thñ thêi c¬ thuËn lîi kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ tr¸nh rñi ro §Èy m¹nh viÖc hoµn thiÖn h¬n n÷a c¬ chÕ kho¸n trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. HiÖn nay Tæng C«ng ty ®ang ¸p dông c¬ chÕ kho¸n cho toµn bé c¸c phßng nghiÖp vô cña m×nh víi hai chØ tiªu kho¸n lµ chØ tiªu kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ chØ tiªu lîi nhuËn. ViÖc lµm nµy sÏ t¹o tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cho tõng phßng ban ®Ó hoµn thµnh kÕ ho¹ch C«ng ty giao phã vµ ch¾c ch¾n ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c xuÊt khÈu than. Duy tr× mèi quan hÖ víi b¹n hµng cò vµ liªn tôc më réng c¸c quan hÖ víi b¹n hµng míi: “B¹n hµng” hai tõ t­ëng chõng nh­ rÊt ®¬n gi¶n nh­ng trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ c¶ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. Nã quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña C«ng ty. Còng nh­ trong cuéc sèng b×nh th­êng ai khi sèng mµ ch¼ng ph¶i cã t×nh b¹n, nÕu kh«ng ch¼ng lµm ®­îc viÖc g× c¶. Trong kinh doanh còng vËy, b¹n hµng cïng ta kinh doanh, chèng l¹i ®èi thñ c¹nh tranh, gióp ®ì ta khi ta gÆp khã kh¨n mµ mét m×nh ta kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc. Trong sù c¹nh tranh khèc liÖt ngµy nay cã ®­îc b¹n hµng ®· khã nh­ng gi÷ g×n vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ víi b¹n hµng cò l¹i cµng khã h¬n. §iÒu cèt yÕu ®Ó chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh trªn th­¬ng tr­êng cÇn ph¶i cã sù nç lùc v­ît lªn trªn ®èi thñ c¹nh tranh vµ hîp t¸c chÆt chÏ ®èi víi b¹n hµng. Muèn gi÷ ®­îc b¹n hµng trong quan hÖ kinh doanh l©u dµi th× cÇn ph¶i tu©n thñ 3 nguyªn t¾c sau: CÇn thiÕt ph¶i cã sù tin t­ëng lÉn nhau, viÖc thËn träng trong quan hÖ lµ tèt nh­ng kh«ng nªn qu¸ ®a nghi. Sù tin t­ëng sÏ ®¶m b¶o r»ng: quan hÖ cã thÓ ph¸t triÓn rÊt tèt nÕu chóng ta biÕt c¸ch xö sù hîp lý trong quan hÖ lîi Ých kinh tÕ. Quan hÖ b¹n hµng trong kinh doanh chØ dùa trªn c¬ së quan träng nhÊt lµ sù hoµ ®ång vÒ l¬Þ Ých kinh tÕ, c¶ hai bªn ®Òu tho¶ m·n lîi Ých trong mèi quan hÖ víi nhau. Nãi nh­ vËy kh«ng cã nghÜa lµ c¸c yÕu tè kh¸c kh«ng quan träng. Trong mèi quan hÖ nµy cÇn ph¶i giö ch÷ tÝn, kh«ng v× lîi Ých tr­íc m¾t mµ bá ®i ch÷ “tÝn” cña Than ViÖt Nam trªn th­¬ng tr­êng. NÕu chóng ta bá qua ch÷ tÝn th× ®ång nghÜa víi viÖc chóng ta bá ®i b¹n hµng vµ lîi Ých kinh tÕ l©u dµi mµ ®ã lµ môc ®Ých ho¹t ®éng cña Than ViÖt Nam. Trong xu h­íng ph¸t triÓn ®a d¹ng trong ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh vµ nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro, tiÕn tíi lîi nhuËn b×nh qu©n trong c¸c ngµnh. Than ViÖt Nam kh«ng ®­îc phÐp chØ h¹n chÕ mét sè quan hÖ víi b¹n hµng cò mµ ph¶i lu«n më réng t×m kiÕm b¹n hµng míi. Sù phøc t¹p vµ khã kh¨n h¬n n÷a lµ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ b¹n hµng cña C«ng ty l¹i rÊt c¸ch xa ch¼ng nh÷ng c¶ vÒ mÆt ®Þa lý mµ cßn ng¨n c¶n vÒ ph¸p luËt tËp qu¸n… §Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing Marketing lµ mét c«ng t¸c ®­îc rÊt nhiÒu doanh nghiÖp vËn dông vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh vµ ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ. Nh×n vµo s¬ ®å tæ chøc c¬ cÊu cña Tæng C«ng ty ta thÊy Tæng C«ng ty ch­a cã mét phßng Marketing ®éc lËp chuyªn m«n mµ mäi ho¹t ®éng kinh doanh hoµn toµn diÔn ra trong tõng phßng kinh doanh. Do ®ã mµ ®· cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. Thêi gian tíi Tæng C«ng ty nªn bæ sung mét sè c¸n bé tiÕp thÞ, tiÕn tíi thµnh lËp mét phßng Marketing trong c¬ cÊu tæ chøc cña Tæng C«ng ty. C¸n bé tiÕp thÞ ph¶i cã chuyªn m«n cao, nghiÖp vô giái ®Ó xóc tiÕn ho¹t ®éng XNK, gióp c¸c nh©n viªn kinh doanh trong phßng kinh doanh thùc hiÖn tèt c¸c hîp ®ång cña Tæng C«ng ty. * Chøc n¨ng cña phßng Marketing víi thùc tÕ cña Tæng C«ng ty lµ: Tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng: bao gåm ®iÒu tra thu nhËp vµ xö lý th«ng tin. Cung cÊp c¸c th«ng tin ®· ®­îc ph©n tÝch chÝnh x¸c vÒ thÞ tr­êng ®Ó lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. §Ò ra c¸c biÖn ph¸p qu¶ng c¸o, khuÕch tr­¬ng vµ giíi thiÖu s¶n phÈm cho C«ng ty mét c¸ch hiÖu qu¶. * NhiÖm vô cña phßng Marketing lµ: Nghiªn cøu thu thËp th«ng tin vÒ tõng lo¹i than trªn thÞ tr­êng tiªu thô. Tæ chøc mang hµng ®i giíi thiÖu vÒ tÝnh n¨ng cña s¶n phÈm, tæ chøc chµo hµng. Nghiªn cøu tÝnh chÊt, c¬ cÊu nhu cÇu vµ dung l­îng thÞ tr­êng. Thu thËp, ph©n tÝch kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña C«ng ty, x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña C«ng ty trªn thÞ tr­êng vµ dù ®o¸n nh÷ng c¬ héi còng nh­ khã kh¨n cña C«ng ty trong thêi gian tíi ®Ó cã sù chuÈn bÞ tèt. Thu thËp th«ng tin vÒ yªu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ s¶n phÈm míi. Thu thËp nghiªn cøu vÒ chÝnh s¸ch gi¸ ®èi víi tõng thÞ tr­êng vµ mét khi phßng Marketing ®­îc thµnh lËp vµ ®i vµo ho¹t ®éng th× viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng sÏ ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn vµ cã khoa häc, cã hÖ thèng. §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé kinh doanh giái Mäi biÖn ph¸p thóc ®Èy kinh doanh rèt cuéc vÉn chØ xoay quanh yÕu tè con ng­êi mµ th«i. C¸c biÖn ph¸p ®­a ra nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu cã thùc hiÖn hay kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo yÕu tè con ng­êi cña doanh nghiÖp. Do vËy nghÖ thuËt sö dông con ng­êi chÝnh lµ yÕu tè ®Çu tiªn vµ c¬ b¶n nhÊt ®Ó doanh nghiÖp më réng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh. C«ng ty cÇn ph¶i sö dông hÕt tµi n¨ng cña c¸c c¸n bé, nh©n viªn, ®ã lµ mét nguån vèn, tµi s¶n quý gi¸ cña C«ng ty. C«ng ty cÇn ®Çu t­ vµ båi d­ìng kiÕn thøc míi cho ®éi ngò c¸n bé c¸c cÊp, tuyÓn chän vµ rÌn luyÖn ®éi ngò c¸n bé kÕ cËn, ®µo t¹o chÝnh quy ®éi ngò cã n¨ng lùc qu¶n lý, kiªn ®Þnh víi ®Þnh h­íng vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn. §©y chÝnh lµ ®Çu t­ ®Ó båi d­ìng vun ®¾p cho lîi thÕ l©u dµi cña Than ViÖt Nam. §Ó cã thÓ kinh doanh vµ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi th× Than ViÖt Nam ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé kinh doanh giái vÒ chuyªn m«n, tinh th«ng vÒ nghiÖp vô, cã ®Çu ãc t­ duy tèt vµ linh ho¹t, tinh th«ng ngo¹i ng÷…§Ó cã ®éi ngò c¸n bé ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu ®ã th× viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o míi c¸n bé c«ng nh©n viªn trong thêi gian tíi ph¶i tiÕn hµnh theo c¸c ®Þnh h­íng sau ®©y: KhuyÕn khÝch c¸n bé theo häc c¸c kho¸ häc dµi h¹n nh­ häc t¹i chøc ®¹i häc v¨n b»ng II khèi kinh tÕ vÒ nghiÖp vô kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ ®èi víi nh÷ng ng­êi ch­a qua ®¹i häc, ®· tèt nghiÖp ®¹i häc song thuéc nhãm c¸c ngµnh ngoµi chuyªn ngµnh th­¬ng m¹i ®ang lµm viÖc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh XNK. Më trung t©m ®µo t¹o ng¾n h¹n vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng. Marketing cho ®éi ngò c¸n bé ®· qua ®¹i häc nh­ng ch­a ®ñ kiÕn thøc kinh tÕ thÞ tr­êng ®ång thêi n©ng cao trinh ®é ngo¹i ng÷ cho lùc l­îng nµy. Cã chÕ ®é khuyÕn khÝch nh÷ng c¸n bé cã ®iÒu kiÖn theo häc c¸c líp ng¾n h¹n do c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi tæ chøc gi¶ng d¹y vÒ nghÖ thuËt ®µm ph¸n trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Cïng víi viÖc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i chÕ ®é khuyÕn khÝch ®èi víi c¸n bé c«ng nh©n viªn. C«ng ty nªn cã chÕ ®é ­u ®·i ®èi víi nh÷ng ng­êi ®· cã cèng hiÕn l©u n¨m nh­ng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn lùc l­îng c¸n bé, nh©n viªn trÎ. V× ®©y chÝnh lµ lùc l­îng cã vai trß quan träng ®èi víi lùc l­îng kinh doanh, cã hay kh«ng cã hiÖu qu¶ cña C«ng ty. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy C«ng ty ®· gi¶i quyÕt tèt m«i quan hÖ néi bé, t¹o kh«ng khÝ gÇn gòi hiÓu biÕt lÉn nhau trong toµn Tæng C«ng ty còng nh­ sù dung hoµ gi÷a hai thÕ hÖ. §iÒu nµy ®· t¹o nªn søc m¹nh ®­a Tæng C«ng ty tiÕn lªn. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc: Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ thªm cho c«ng t¸c khai th¸c than ë mét sè má chÝnh nh­: Vµng Danh, M¹o khª…b»ng c¸ch trang bÞ thªm c¸c thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nh»m khai th¸c than cã hiÖu qu¶ h¬n, ®ång thêi lµm gi¶m gi¸ thµnh, gióp Than ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c ®èi thñ xuÊt khÈu lín trªn thÕ giíi. Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ n©ng cÊp mét sè c¶ng biÓn quan träng nh­: Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng …më réng c¶ng vÒ quy m« vµ ®é s©u, trang bÞ c¸c thiÕt bÞ bèc dì than hiÖn ®¹i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho Than ViÖt Nam trong c«ng t¸c giao hµng. B×nh æn gi¸ c¶ t¹o thuËn lîi trong kh©u thanh to¸n. Nhµ n­íc cho phÐp thµnh lËp c¸c trung t©m cung cÊp th«ng tin chÝnh x¸c theo ph­¬ng thøc mua b¸n th«ng th­êng. Thùc tÕ hiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp cÇn cã c¸c th«ng tin chÝnh x¸c, gióp hä n¾m ®­îc c¬ héi kinh doanh. Th«ng tin th× nhiÒu nh­ng ®Ó cã th«ng tin chÝnh x¸c th× l¹i qu¸ Ýt. NÕu th«ng tin ®Çy ®ñ víi toµn bé c¸c chi tiÕt cÇn thiÕt sÏ lo¹i bá sù nhÇm lÉn, gióp cho C«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. III. Môc tiªu vµ nhiÖm vô cña toµn ngµnh. Môc tiªu tæng qu¸t NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®Ò ra nhiÖm vô ®èi víi c¸c ngµnh kinh tÕ vµ ngµnh than lµ: “B¶o ®¶m cung cÊp ®ñ vµ an toµn n¨ng l­îng (®iÖn, dÇu khÝ, than )”, “Më réng thÞ tr­êng tiªu thô than trong vµ ngoµi n­íc ®Ó t¨ng nhu cÇu sö dông than, bè trÝ s¶n xuÊt than hîp lý gi÷a cung vµ cÇu. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®Çu t­ cã träng ®iÓm, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao tÝnh an toµn trong s¶n xuÊt vµ c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña c«ng nh©n ngµnh than. Dù kiÕn s¶n l­îng than n¨m 2005 kho¶ng 15-16 triÖu tÊn”. “X©y dùng c¸c tæng C«ng ty Nhµ n­íc ®ñ m¹nh ®Ó lµm nßng cèt cho c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín, cã n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ nh­: DÇu khÝ, ®iÖn, than, hµng kh«ng, ®­êng s¾t,vËn t¶i viÔn th«ng, c¬ khÝ, luyÖn kim, ho¸ chÊt, vËt liÖu x©y dùng, xuÊt nhËp khÈu, b¶o hiÓm kiÓm to¸n ...”. §Ó thùc hiÖn ®­îc nhiÖm vô trªn, Tæng C«ng ty tiÕp tôc t¨ng c­êng q¶n lý, ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®Çu t­ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh than, ph¸t triÓn kinh doanh ®a ngµnh víi b­íc ®i v÷ng ch¾c. Trong ®ã, x¸c ®Þnh nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh than gi÷ vai trß chñ ®¹o, s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c lµ quan träng, ®¶m b¶o c©n ®èi hîp lý, cã hiÖu qu¶ ®Ó hç trî cïng víi s¶n xuÊt than ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng; Tõng b­íc c¶i thiÖn, n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng, gãp phÇn b¶o ®¶m an ninh trËt tù vµ an toµn x· héi trong vïng. Môc tiªu cô thÓ: Trªn c¬ së dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng, kh¶ n¨ng c©n ®èi c¸c nguån lùc , x¸c ®Þnh môc tiªu trong tõng lÜnh vùc cô thÓ . S¶n xuÊt than : Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n hµng n¨m kho¶ng 9%, s¶n l­îng than th­¬ng phÈm vµo n¨m 2005 lµ 15-16 triÖu tÊn, th¶o m·n cã ®iÒu chØnh nhu cÇu than cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, tiÕp tôc cñng cè vµ më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ®¶m b¶o nhÞp ®é ph¸t triÓn c©n ®èi; æn ®Þnh cã hiÖu qu¶ t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt kinh doanh sau 2005 ph¸t triÓn bÒn v÷ng. + §Õn n¨m 2010 ®¹t 18-20 triÖu tÊn + §Õn n¨m 2015 ®¹t 23-24 triÖu tÊn vµ n¨m 2020 ®¹t 26-28 triÖu tÇn. X©y dùng vµ vËn hµnh c¸c nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ch¹y than: trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001 – 2005 x©y dùng vµ ®­a vµo vËn hµnh 3 nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn than: Na D­¬ng, Cao Ng¹n vµ CÈm Ph¶ víi tæng c«ng xuÊt 500MW. Tiªu thô s¶n phÈm: + Néi ®Þa: Tæng C«ng ty kiÓm so¸t trùc tiÕp viÖc b¸n than vµo 4 hé lín, ®¶m b¶o cung cÊp ®ñ than cho ®iÖn, xi m¨ng, giÊy, ®¹m vµ ®¶m b¶o sù ®iÒu hoµ tiªu thô vµ tµi chÝnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Tæng C«ng ty cã thÓ trùc tiÕp kÝ hoÆc uû quyÒn cho doanh nghiÖp thµnh viªn ký vµ thùc hiÖn hîp ®ång cung cÊp than cho bèn hé nãi trªn. + XuÊt khÈu: Tæng C«ng ty trùc tiÕp ký hîp ®ång vµ kiÓm so¸t xuÊt khÈu than vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n, T©y B¾c ¢u vµ mét sè hé tiªu thô kh¸c. VÒ mÆt thÞ tr­êng than ph¶i coi träng chiÕn l­îc xuÊt khÈu. Than xuÊt khÈu cña ta míi ®¹t 37% tæng sè. Môc tiªu than xuÊt khÈu cè g¾ng ®­a lªn 40 – 50%. Ngoµi thÞ tr­êng truyÒn thèng cÇn khai th¸c thªm thÞ tr­êng c¸c tØnh phÝa nam Trung Quèc nh­ tr­íc ®©y, cã n¨m ®· ®¹t tíi 1,5 triÖu tÊn. Víi ®éi ngò h¬n 7 v¹n c«ng nh©n mµ chØ s¶n xuÊt ®­îc 12 triÖu tÊn than ®ã lµ mét n¨ng suÊt qu¸ thÊp. CÇn tæ chøc hîp lÝ vµ khoa häc h¬n nh­ng gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho sè lao ®éng d«i d­ lµ vÊn ®Ò nan gi¶i kh«ng riªng cña ngµnh than. VÒ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n: ®æi míi c«ng t¸c ®Çu t­ trªn c¬ së coi träng, ph¸t huy tèi ®a nguån néi lùc, ®Èy m¹nh hîp t¸c liªn doanh liªn kÕt nh»m huy ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña x· héi ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô Vèn ®Çu t­: TËp trung nguån vèn vay ­u ®·i cña Nhµ n­íc vµ c¸c nguån huy ®éng vèn kh¸c ®Ó ®Çu t­ duy tr× vµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt c¸c má. Cïng víi ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, quan t©m ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh phôc vô sinh ho¹t v¨n ho¸, thÓ thao cho ng­êi lao ®éng trªn c¬ së chuÈn bÞ ®ñ ®­îc nguån vèn theo quy ®Þnh, phï hîp víi quy ho¹ch cña tõng vïng nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông. §Çu t­ trong s¶n xuÊt than: ¦u tiªn th¨m dß x¸c ®Þnh tr÷ l­îng, chÊt l­îng than, ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt vØa than. ChØ ®¹o lËp vµ hoµn chØnh c¸c b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi lµm c¬ së cho viÖc chñ ®éng ®Çu t­ tËp trung vµ ®ång bé, ®Çu t­ chiÒu s©u, ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, c©n ®èi tù ®Çu t­ víi møc ®é hîp lÝ ®Ó chñ ®éng æn ®Þnh s¶n xuÊt, ph¸t huy cao nhÊt n¨ng lùc tµi s¶n vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­, ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p c«ng nghÖ ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong s¶n xuÊt, n©ng cao tØ lÖ thu håi than vµ tiÕt kiÖm tµi nguyªn. Nghiªn cøu c¬ chÕ, biÖn ph¸p trong ®Çu t­ nh»m gi¶i phãng ®­îc n¨ng lùc s¶n xuÊt, n©ng cao lîi thÕ c¹nh tranh, t¹o sù ph¸t triÓn ®ét ph¸ cña doanh nghiÖp mµ vÉn ®¶m b¶o ®­îc sù thèng nhÊt lîi Ých cña tõng ®¬n vÞ vµ lîi Ých toµn ngµnh.