Thiết kế hệ thống điều khiển và khống chế động cơ điện không đồng bộ ba pha

đ ng c đ c tính toán ch n ng ngụ ư ố ộ ệ ủ ỗ ộ ơ ượ ọ ưỡ cho thích h p cho t ng h th ng truy n đ ng đi n c th .ợ ừ ệ ố ề ộ ệ ụ ể Nh ng ph n t th c m đ c th i gian có th g i là r le th i gian. Nó t o nênữ ầ ử ụ ả ượ ờ ể ọ ơ ờ ạ đ c m t kho ng th i gian tr (duy trì) k t lúc có tín hi u đ a vào (m c không) đ uượ ộ ả ờ ễ ể ừ ệ ư ố ầ vào c a nó đ n khi nó phát đ c tín hi u ra đ a vào ph n t ch p hành.ủ ế ượ ệ ư ầ ử ấ Các c c u duy trì th i gian có th là: c c u con l c, c c u đi n t , khí nén, cơ ấ ờ ể ơ ấ ắ ơ ấ ệ ừ ơ c u đi n t , t ng ng là r le lo i đó,…ấ ệ ử ươ ứ ơ ạ B ng gi i tích ho c b ng đ th mà ng i ta xác đ nh s c p đi n tr ph mằ ả ặ ằ ồ ị ườ ị ố ấ ệ ở ụ ở máy, giá tr đi n tr c a t ng c p, đ c tính đ ng đ ch nh đ nh th i gian tác đ ng c aị ệ ở ủ ừ ấ ặ ộ ể ỉ ị ờ ộ ủ r le, các kho ng th i gian đ c tính t ng đ i nh sau:ơ ả ờ ượ ươ ố ư t = M M MM dg dg dgdg 2 1 21 21 ln − −ωω J là mô men quán tính Mđg 1, Mđg 2 là mô men đ ngộ Ví d minh hoụ ạ M ch m máy đ ng c đi n m t chi u qua hai c p đi n tr ph trong m ch ph n ng:ạ ở ộ ơ ệ ộ ề ấ ệ ở ụ ạ ầ ứ 2KT K3 K2 K1 + -+ - § CKT r 1 r 2 K1 S 1 S 2 - + 1KT K2 K3 1KT 2KT K1K1 K1 Hình 2.2 M ch đi u khi n theo nguyên t c th i gianạ ề ể ắ ờ Trong s đ không gi i thi u cách c p ngu n nh ng c n ph i l u ý r ng m i ch cóơ ồ ớ ệ ấ ồ ư ầ ả ư ằ ở ọ ỗ ngu n đ u ph i đ c c p đ y đ tr c khi v n hành, nh t là c n chú ý đ n ngu n kích t ..ồ ề ả ượ ấ ầ ủ ướ ậ ấ ầ ế ồ ừ Tr ng thái ban đ u sau khi c p ngu n đ ng l c và đi u khi n thì r le th i gian 1KTạ ầ ấ ồ ộ ự ề ể ơ ờ đ c c p đi n m ngay ti p đi m th ng kín đóng ch m 1KT. Đ kh i đ ng ta ph i n nútượ ấ ệ ở ế ể ườ ậ ể ở ộ ả ấ m máy S2 công t c t K1 hút đ đóng các ti p đi m m ch đ ng l c, ph n ng đ ng cở ắ ơ ể ế ể ở ạ ộ ự ầ ứ ộ ơ đi n đ c đ u vào l i đi n qua các đi n tr ph kh i đ ng r1, r2. Dòng điên qua các đi nệ ượ ấ ướ ệ ệ ở ụ ở ộ ệ tr ph l n gây s t áp trên đi n tr r1. Đi n áp đó v t quá m c đi n áp hút c a r le th iở ụ ớ ụ ệ ở ệ ượ ứ ệ ủ ơ ờ gian 2KT làm cho nó ho t đ ng m ngay ti p đi m th ng đóng đóng ch m 2KT, trên m chạ ộ ở ế ể ừơ ậ ạ K3 cùng v i s ho t đ ng c a r le 1KT chúng b o đ m không cho công t c t K1, K2 cóớ ự ạ ộ ủ ơ ả ả ắ ơ đi n trong giai đo n đ u c a quá trình kh i đ ng. Ti p đi m ph K1 dóng đ t duy trì choệ ạ ầ ủ ở ộ ế ể ụ ể ự cu n hút công t c t K1 khi ta thôi không n nút S2 n a. Ti p đi m K1 m ra c t r le th iộ ắ ơ ấ ữ ế ể ở ắ ơ ờ gian 1KT đ a r le th i gian này vào ho t đ ng đ chu n b ph t tín hi u chuy n tr ng tháuư ơ ờ ạ ộ ể ẩ ị ấ ệ ể ạ ho t đ ng c a truy n đ ng đi n. M c không c a th i gian t có th đ c xem là th i đi m K1ạ ộ ủ ề ộ ệ ố ủ ờ ể ượ ờ ể m c t đi n 1KT.ở ắ ệ Th i gian ch nh đ nh mõi c p đi n tr đ c tính theo công th c :ờ ỉ ị ở ấ ệ ở ượ ứ t i = T ci ln McM McM − − 2 1 Trong đó T ci : h ng s th i gian điên c c a đ ng c đ c tính có đi n tr ph c p th iằ ố ờ ơ ủ ộ ở ặ ệ ở ụ ở ấ ứ Sau khi r le th i gian 1RTh nh , c c u duy trì th i gian s tính th i gian t g cơ ờ ả ơ ấ ờ ẽ ờ ừ ố không cho đ n đ t tr s ch nh đ nh thì đóng ti p đi m th ng kín đóng ch m 1KT.ế ạ ị ố ỉ ị ế ể ườ ậ Lúc này cu n dây công t c t gia t c K1 đ c c p điên và ho t đ ng đóng ti p đi mộ ắ ơ ố ượ ấ ạ ộ ế ể chính c a nó m ch đ ng l cvà c p đi n tr ph kh i đ ng th nh t r1 b n i ng n m ch .ủ ở ạ ộ ự ấ ệ ở ụ ở ộ ứ ấ ị ố ắ ạ đ ng c s chuy n sang kh i đ ng trên đ ng đ c tính c th hai vi c ng n m ch đi n trộ ơ ẽ ể ở ộ ườ ặ ơ ứ ệ ắ ạ ệ ở r1 làm cho r le th i gian 2KT m t đi n và c c u duy trì th i gian c a nó cũng s tính th iơ ờ ấ ệ ơ ấ ờ ủ ẽ ờ gian t ng t nh đ i v i r le 1KT, khi đ t tr s ch nh đ nh nó s đóng ti p đi m th ngươ ự ư ố ớ ơ ạ ị ố ỉ ị ẽ ế ể ườ đóng đóng ch m 2KT. Công t c t gia t c K3 có đi n hút ti p đi m chính K3 ng n m ch c pậ ắ ơ ố ệ ế ể ắ ạ ấ đi n tr th hai r2 đ ng c s chuy n sang ti p t c kh i đ ng trên đ ng đ c tính c tệ ở ứ ộ ơ ẽ ể ế ụ ở ộ ườ ặ ơ ự nhiên cho đ n đi m làm vi c n đ nh ế ể ệ ổ ị Nh ng y u t nh h ng đ n nguyên t cữ ế ố ả ưở ế ắ Khi tính toán các đ ng đ c tính m máy đ ng c th ng ta xét ch đ đ nhườ ặ ở ộ ơ ườ ở ế ộ ị m c. Nh ng th c t do đi n l i, mô men c n, mô men quán tính và nhi t đ thay đ iứ ư ự ế ệ ướ ả ệ ộ ổ so v i tính toán, các y u t đó nh h ng tr c ti p đ n đ c tính kh i đ ng.ớ ế ố ả ưở ự ế ế ặ ở ộ 1.2.2 Nguyên t c kh ng ch theo t c đắ ố ế ố ộ • N i dung nguyên t c ộ ắ Đ kh ng ch theo nguyên t c này ta ph i đo đ c t c đ đ ng c , có th đoể ố ế ắ ả ượ ố ộ ộ ơ ể tr c ti p b ng r le ki m tra t c đ , nh ng khi h th ng kh ng ch có nhi u c p đi nự ế ằ ơ ể ố ộ ư ệ ố ố ế ề ấ ệ tr thì vi c đi u khi n g p r t nhi u khó khăn do đó th c t ít s d ng. Ngoài ra ta cònở ệ ề ể ặ ấ ề ự ế ử ụ có th đo t c đ b ng máy phát t c nh ng trong các h th ng đ n gi n thì ch tiêu kinhể ố ộ ằ ố ư ệ ố ơ ả ỉ t th p (máy phát t c có giá thành cao) nên ít dùng lo i này. Thông th ng ng i ta sế ấ ố ạ ườ ườ ử d ng ph ng pháp đo gián ti p.ụ ươ ế + Đ i v i đ ng c đi n 1 chi u, đo t c đ thông qua sđđ ph n ng c a đ ng c .ố ớ ộ ơ ệ ề ố ộ ầ ứ ủ ộ ơ E Đ = K e .Φ.n (dùng r le đi n áp m c song song v i ph n ng đ ng c ).ơ ệ ắ ớ ầ ứ ộ ơ + Đ i v i đ ng c KĐB, đo t c đ gián ti p qua sđđ rotor, t n s dòng đi n rotor và hố ớ ộ ơ ố ộ ế ầ ố ệ ệ s tr t. ố ượ • S đ đ c tr ngơ ồ ặ ư . cc cc G 2 K G 2 R 2 R 1 G 1 § CK§ G 1 1 2 H×nh 1.3 Hình 2.4 Theo đ nh lu t Kirchhoff 2 ta có:ị ậ Vòng 1 U G1 = E ư + I ư R ư = Ke.φ.n 2 + I ư R ư Vòng 2 U G2 = + I ư ( R ư +R 2 ) =Ke.φ.n 1 + I ư ( R ư +R 2 ) Xét tr ng h p 1ườ ợ : Khi t c đ đ ng c tăng đ n t c đ nố ộ ộ ơ ế ố ộ 1 nào đó thì U G1 = E ư + I ư R ư = Ke.φ.n 2 + I ư R ư = U G1tđ D n đ n r le đi n áp Gẫ ế ơ ệ 1 tác đ ng đóng ti p đi m Gộ ế ể 1 l i lo i b c p đi n tr ph Rạ ạ ỏ ấ ệ ở ụ 1 ra kh i m ch ph n ng đ ng c .ỏ ạ ầ ứ ộ ơ Xét tr ng h p 2:ườ ợ Khi t c đ đ ng c tăng đ n t c đ nố ộ ộ ơ ế ố ộ 2 nào đó thì U G1 = E ư + I ư ( R ư +R 2 ) = Ke.φ.n 2 + I ư ( R ư +R 2 ) = U G1tđ D n đ n r le đi n áp Gẫ ế ơ ệ 2 tác đ ng đóng ti p đi m Gộ ế ể 2 l i lo i b c p đi n tr ph Rạ ạ ỏ ấ ệ ở ụ 2 ra kh i m ch ph n ng đ ng c .ỏ ạ ầ ứ ộ ơ Nh n xét:ậ + u đi m: Đ n gi n, r ti nƯ ể ơ ả ẻ ề + Nh c đi m: Khi mô men c n, đi n áp l i và nhi t đ thay đ i cũng làm thayượ ể ả ệ ướ ệ ộ ổ đ i th i gian m máy c a đ ng c .ổ ờ ở ủ ộ ơ Vi c ch nh đ nh đi n áp hút c a các r le cũng g p nhi u khó khăn.ệ ỉ ị ệ ủ ơ ặ ề Ví d : M ch đi u khi n m máy đ ng c 1 chi u KTĐL qua 2 c p đi n tr ph vàụ ạ ề ể ở ộ ơ ề ấ ệ ở ụ hãm đ ng năng.ộ Hình 2.5 § r 1 r 2 k cc cc H k R tr R h MD k k H cc cc R tr G 1 G 2 G 1 G 2 n n o n ®m n n 1 2 r 1 r 2 I I 1 I 2 I ®m A B H·m ®éng n¨ ng I n(v/p) I 1 I 2 n 1 n 2 t 1 t 2 t n=f(t) I=f(t) § Æc tÝnh ®éng H·m ®éng n¨ ng H·m ®éng n¨ ng I . Tr s c a dòng đi n m máy c a đ ng c daoị ố ủ ệ ở ủ ộ ơ đ ng gi i h n đ c xác đ nh tộ ớ ạ ượ ị ừ I 2 t i Iớ 1 , giá tr c a dòng đi n Iị ủ ệ 1 = 2,2÷ 2,5 dòng I đm đ c xác đ nh căn c vào đi u ki nượ ị ứ ề ệ v n hành c a đ ng c và giá tr cho phép c a dòng đi n ph n ng đ ng c . Giá tr dòngậ ủ ộ ơ ị ủ ệ ầ ứ ộ ơ ị đi n Iệ 2 = (1,8÷ 2)I đm đ c xác đ nh căn c vào vi c đ m b o gia t c t i thi u khi mượ ị ứ ệ ả ả ố ố ể ở máy đ ng c ph t i đã cho đ n Iộ ơ ở ụ ả ế 1 , I 2 luôn l n h n Iớ ơ đm này.Mu n kh ng ch theoố ố ế nguyên t c dòng đi n ta s d ng m t s r le dòng đi n m c n i ti p v i ph n ngắ ệ ử ụ ộ ố ơ ệ ắ ố ế ớ ầ ứ c a đ ng c đi n 1 chi u ho c m c n i ti p v i 1 pha c a đ ng c xoay chi u.ủ ộ ơ ệ ề ặ ắ ố ế ớ ủ ộ ơ ề Ví d minh ho .ụ ạ RK + - § r 1CKT RI K1 K1 K2 RIK1 S 1 S 2 - + K1 K2 K2 RK Ho t đ ng c a s đ : n nút S2 công t c tạ ộ ủ ơ ồ ấ ắ ơ K1 có đi n, ti p đi m K1 đóng duy trì, ti p đi m K1ệ ế ể ế ể m ch đ ng l c đóng c p đi n cho m ch ph n ng,ạ ộ ự ấ ệ ạ ầ ứ đ ng c ho t đ ng qua r1. Lúc này r le dòng RI, r leộ ơ ạ ộ ơ ơ khoá RK cùng có đi n , cùng tác đ ng nh ng ph iệ ộ ư ả đ m b o yêu c u nh sau: ả ả ầ ư RI có th i gian tác đ ngờ ộ nhanh h n RKơ . Lúc đó ti p đi m th ng đóng RI mế ể ườ ở ra tr c sau đó ti p đi m th ng m RK đóng. Đ ngướ ế ể ườ ở ộ c ho t đ ng, dòng đi n gi m d n ( t I1 đ n I2) thìơ ạ ộ ệ ả ầ ừ ế RI đ t tr s và nh , d n đ n công t c t K2 tácạ ị ố ả ẫ ế ắ ơ đ ng, ti p đi m K2 đóng l i duy trì và ng n m ch r1.ộ ế ể ạ ắ ạ Đ ng c ho t đ ng đ ng đ c tính t nhiên.ộ ơ ạ ộ ở ườ ặ ự Ti p đi m th ng m K2 song song v i ti p đi m RI có vai trò không cho K2ế ể ườ ở ớ ế ể m t đi n v i b t c lý do nào sau này (nh do quá t i,….) nghĩa là không đ a r1 vàoấ ệ ớ ấ ứ ư ả ư m ch ph n ng.ạ ầ ứ Nh n xét:ậ - Có th duy trì Mể Đ trong quá trình kh i đ ng m c xác đ nh.ở ộ ở ứ ị - Quá trình kh i đ ng không ph thu c vào nhi t đ c a dây qu n r le.ở ộ ụ ộ ệ ộ ủ ấ ơ Ι Ι2 Ι1 t - Không đ m b o gi nguyên th i gian kh i đ ng.ả ả ữ ờ ở ộ 1.2.3 Nguyên t c đi u khi n theo hành trình.ắ ề ể • N i dung nguyên t c.ộ ắ Kh ng ch theo nguyên t c hành trình nghĩa là 1 khâu hay m t b ph n nào đóố ế ắ ộ ộ ậ c a máy khi chuy n đ ng ph thu c vào v trí không gian c a các b ph n khác ủ ể ộ ụ ộ ị ủ ộ ậ Ví d : Bàn dao c a máy c t g t, bàn máy, bu ng thang c a thang máy.ụ ủ ắ ọ ồ ủ Ví d minh ho :ụ ạ Hình 2.7 1.2.4 Nguyên t c đi u khi n h th ng truy n đ ng đi n ki u h kín.ắ ề ể ệ ố ề ộ ệ ể ệ 1.2.5 S đ kh i c a h th ng t đ ng đi u ch nơ ồ ố ủ ệ ố ự ộ ề ỉ h Rn K I R I K n § K BB§ § FT CK§ BD A T + - U ® Hình 2.8 BD là bi n dòngế BBĐ là b bi n đ i, có th là máy phát, khu ch đ i t , bán d n.ộ ế ổ ể ế ạ ừ ẫ Đk là kh i đi u khi nố ề ể K n , K I là h s ph n h i t c đ và dòng đi n.ệ ố ả ồ ố ộ ệ R n , R I b đi u ch nh t c đ , dòng đi nộ ề ỉ ố ộ ệ Các b đi u ch nh t c đ , dòng đi n (Rộ ề ỉ ố ộ ệ n , R I ) là b ph n quan tr ng nh t c a hộ ậ ọ ấ ủ ệ th ng vì nó quy t đ nh ch t l ng tĩnh và ch t l ng đ ng c a h th ng. Nó có 2 ch cố ế ị ấ ượ ấ ượ ộ ủ ệ ố ứ năng nh sau:ư - Khu ch đ i các sai l ch đi u khi n nh c a h th ng.ế ạ ệ ề ể ỏ ủ ệ ố - Đ m b o ch t l ng và đ chính xác c a hả ả ấ ượ ộ ủ ệ 1.2.6 Các nguyên t c đi uắ ề ch nhỉ 1.2.6.1 Khái ni m chung.ệ Đ i v i h th ng truy n đ ng đi n làm vi c các tr ng thái h , trong quá trìnhố ớ ệ ố ề ộ ệ ệ ở ạ ở hãm, kh i đ ng, đ o chi u, ăn t i, nh t i th ng gây ra các sai l ch l n so v i giá trở ộ ả ề ả ả ả ườ ệ ớ ớ ị cho phép. Trong khi đó nhi u máy l i yêu c u ph i đ m b o duy trì t c đ không đ iề ạ ầ ả ả ả ố ộ ổ hay các đ i l ng khác theo yêu c u c a ch t l ng tĩnh cũng nh ch t l ng đ ngạ ượ ầ ủ ấ ượ ư ấ ượ ộ đ t ra.Trong tr ng h p nh v y ta ph i dùng h th ng đi u khi n t đ ng ki u hặ ườ ợ ư ậ ả ệ ố ề ể ự ộ ể ệ kín. Đ i v i h th ng s d ng đ ng c đi n1 chi u làm vi c trong h th ng truy nố ớ ệ ố ử ụ ộ ơ ệ ề ệ ệ ố ề đ ng điên ki u h kín th ng ng i ta ph i s d ng các b bi n đ i đ cung c pộ ể ệ ườ ườ ả ử ụ ộ ế ổ ể ấ ngu n đi n áp m t chi u cho ph n ng đ ng c hay cung c p cho cu n kích t c aồ ệ ộ ề ầ ứ ộ ơ ấ ộ ừ ủ đ ng c đi u khi n t đ ng h kín ng i ta th ng s d ng b bi n t n, ho c đi uộ ơ ề ể ự ộ ệ ườ ườ ử ụ ộ ế ầ ặ ề khi n xung tr m ch rotor... ...ể ở ạ Trong h th ng đi u khi n t đ ng truy n đ ng đi n ki u h kín ng i taệ ố ề ể ự ộ ề ộ ệ ể ệ ườ th ng ti n hành l y m t s ph n h i c b n sau:ườ ế ấ ộ ố ả ồ ơ ả - Ph n h i âm: Tác đ ng ng c chi u đi n áp đ tả ồ ộ ượ ề ệ ặ - Ph n h i d ng: Tác đ ng cùng chi u v i đi náp đ t.ả ồ ươ ộ ề ớ ệ ặ - Ph nả h i có ng t: Tín hi u ph n h i đ c so sánh v i m t l ng bên ngoài,ồ ắ ệ ả ồ ượ ớ ộ ượ n u nó v t qua giá tr đó thì khâu ph n h i m i tham gia tác đ ng vào h th ng.ế ượ ị ả ồ ớ ộ ệ ố - Ph n h i th ng: Tín hi u ra quay tr l i tr c ti p đ u vào.ả ồ ẳ ệ ở ạ ự ế ầ 1.2.6.2 Khâu ph n h i âm đi nả ồ ệ áp. • S đ nguyên lý.ơ ồ § BB§ U ® U fh = - α.U§ U § CK§ + - R 2 R 1 n Hình 2.9 BBĐ có th s d ng các b bi n đ i máy đi n, b bi n đ i van ..ể ử ụ ộ ế ổ ệ ộ ế ổ BBĐ cung c p đi n áp 1 chi u cho ph n ng đ ng c đi n1 ch u kích t đ c l p.ấ ệ ề ầ ứ ộ ơ ệ ề ừ ộ ậ Đ n đ nh và nâng cao ch t l ng tĩnh c a khâu đk ta dùng bi n tr Rể ổ ị ấ ượ ủ ế ở 1 , R 2 làm khâu ph n h i l y đi n áp quay tr l i kh ng ch đi n áp cung c p cho đông c .ả ồ ấ ệ ở ạ ố ế ệ ấ ơ • Thành l p ph ng trình đ c tính c .ậ ươ ặ ơ        += −= Φ= = −=−= Σ Σ DDD D eD Ddïhd RIEU RIEU nKE UKE UUUUU . . .. . . pipi pipi α α= R 1 /R 1 +R 2 ( h s ph n h i)ệ ố ả ồ Gi i h ph ng trình ta đ c ả ệ ươ ượ [ ] )1.( .1(. )1( . pi pipi pi pi α α α KK KRRI KK UK n Dd + ++ − + = ΦΦ T h ph ng trình đ c tính c ta v đ c đ c tính c nh hình vừ ệ ươ ặ ơ ẽ ượ ặ ơ ư ẽ Đ cho t c đ không t i c a h th ngể ố ộ ả ủ ệ ố h và kín b ng nhau thì đi n áp đ t c a hở ằ ệ ặ ủ ệ th ng kín l n h n h th ng h là (1+Kố ớ ơ ệ ố ở Π) l n.ầ Đ s t t c đ (sai l ch tĩnh) trong hộ ụ ố ộ ệ ệ th ng kín s nh h n trong h th ng h làố ẽ ỏ ơ ệ ố ở (1+KΠ) l n.ầ Nh v y ph n h i âm đi n áp t o nên đ cư ậ ả ồ ệ ạ ặ tính C a h kín cao h n so v i h h . Nh ngủ ệ ơ ớ ệ ở ư luôn Th p h n đ c tính c t nhiên đi u đó ch ng t kh năng duy trì t c đ c a khâuấ ơ ặ ơ ự ề ứ ỏ ả ố ộ ủ ph n h i âm đi n áp là kém.ả ồ ệ 1.2.6.3 Ph n h i d ng dòng đi n.ả ồ ươ ệ • S đ nguyên lý.ơ ồ U § BB§ U ® U R ®o § CK§ U fh U fh =ß.I.R ®o Hình 2.10 T s đ nguyên lý ta vi t đ c ph ng trình cân b ng sau:ừ ơ ồ ế ượ ươ ằ U∑ =Uđ +β.I.R v i ớ β= Rđo/R = Rđo/RΠ + RĐ EΠ = KΠ. U∑ U Đ = EΠ − I.RΠ U Đ =E Đ + I.R Đ E Đ = K e .φ.n Gi i h ta đ c: ả ệ ượ n βK Π > 1 n 0 βK Π =1 βK Π <1 n o I ®m I n TN HÖ kÝn HÖ hë ∆ nk ∆ nh n = φ β φ ee d K KIR K UK )1( ΠΠ − − T ph ng trình đ c tính c ta có đ c tính c nh hình v . ừ ươ ặ ơ ặ ơ ư ẽ Nh n xét: ậ - Đ i v i ph n h i d ng dòng đi n thì đi n áp đ t vào h h và h kín là nh nhau. M c dùố ớ ả ồ ươ ệ ệ ặ ệ ở ệ ư ặ có h t o nên đ ng đ c tính c có đ c ng r t cao ( đ s t t c đ ể ạ ườ ặ ơ ộ ứ ấ ộ ụ ố ộ ∆n% =0 th m chí ậ ∆n %<0). - H th ng không có đ ng đ c tính gi i h n do đó khi s d ng ph h i d ng dòngệ ố ườ ặ ớ ạ ử ụ ả ồ ươ đi n trong các b bi n đ i mang tính phi tuy n m nh thì đ chính xác c a h th ng bệ ộ ế ổ ế ạ ộ ủ ệ ố ị suy gi m cho nên ph n h i d ng dòng đi n th ng đ c k t h p v i các ph n h iả ả ồ ươ ệ ườ ượ ế ợ ớ ả ồ khác mà không s d ng đ c l p.ử ụ ộ ậ 1.2.6.4 Ph n h i âm t c đ .ả ồ ố ộ • S đ nguyên lýơ ồ CK§ FT U § BB§ U ® U § U fh U fh = - n Hình 2.11 FT là máy phát t c ố BBĐ là b bi n đ i đi n ho c đi n t .ộ ế ổ ệ ặ ệ ử Ph ng trình đ c tính cươ ặ ơ        += −= Φ= −== −= Σ Σ DDD D eD d d RIEU RIEU nKE nUKUKE nUU . . .. ).(. . pipi pipipi γ γ K t h p gi i h ta đ c:ế ợ ả ệ ượ I I đm n n 0 hở kín TN gi i h nớ ạ n = )1( . 1 KK RI K KU e d γφγ +−+ K= KΠ.KĐ = KΠ/ Keφ ; R= RĐ + RΠ T ph ng trình đ c tính c ta v đ c đ ng đ c tính c nh hình v .ừ ươ ặ ơ ẽ ượ ườ ặ ơ ư ẽ Nh n xét:ậ - Đ cho t c đ không t i lý t ng c a h th ng h và h th ng kín b ngể ố ộ ả ưở ủ ệ ố ở ệ ố ằ nhau, thì đi n áp đ t lên h h s nh h n đi n áp đ t lên h kín là (1+ệ ặ ệ ở ẽ ỏ ơ ệ ặ ệ γ k) l n.ầ - Đ c ng đ c tính c c a h kín cao h n h h là (1+ộ ứ ặ ơ ủ ệ ơ ệ ở γ k) l n.ầ - Đ ng đ c tính gi i h n ườ ặ ớ ạ const U d K In == ∞→ γ )(lim 1.2.6.4 Ph n h i âm dòng đi n có ng tả ồ ệ ắ a, Khái ni m:ệ Trong quá trình làm vi c đ ng c ph i tr i qua các giai đo n nh , quá trình quáệ ộ ơ ả ả ạ ư đ và ph i làm vi c n đi nh n u nh dòng đi n ph n ng v t quá giá tr cho phép thìộ ả ệ ổ ị ế ư ệ ầ ứ ượ ị ta ph i tìm bi n pháp h n ch công su t đ u vào. ả ệ ạ ế ấ ầ Ph n h i âm dòng có ng t s h nả ồ ắ ẽ ạ ch ph t i tĩnh khi cho đ ng c b quá t i và t o nên đ ng đ c tính có d ng đi nế ụ ả ộ ơ ị ả ạ ườ ặ ạ ể hình g i là đ ng đ c tính máy xúc.ọ ườ ặ H.b n 0 n A B C I I d I ng I dm H.a n n 0 A B C D I ng I d I Ta th y ấ ở H.a Đ c tính g m 2 đo n:ặ ồ ạ - Đo n 1 là đo n Nạ ạ 0 B ch có cá khâu duỳ trì t c đ tham gia nó đ m b o đỉ ố ộ ả ả ộ c ng cao đ máy làm vi c có năng su t ch t l ng s n ph m.ứ ể ệ ấ ấ ượ ả ẩ - Đo n 2 là đo n BC lúc này trong h th ng ch còn duy nh t 1 khâu ph n h iạ ạ ệ ố ỉ ấ ả ồ âm dòng đi n có ng t tham gia vào h th ng. Nó t o ra đ ng đ c tính có đ d c l n,ệ ắ ệ ố ạ ườ ặ ộ ố ớ n u đ ng c b quá t i n ng nó s d ng l i t i đi m C. Trong th c t có th chúng taế ộ ơ ị ả ặ ẽ ừ ạ ạ ể ự ế ể g p tr ng h p đ c tính tĩnh có 3 đo n nh hình ặ ườ ợ ặ ạ ư H.b - Đo n AB là đo n duy trì t c đ có khâu ph n h i âm t c đ tác đ ng.ạ ạ ố ộ ả ồ ố ộ ộ - Đo n BC Là đ an có thêm khâu ph n h i âm dòng có ng t tham gia vào hạ ọ ả ồ ắ ệ th ng.ố - Đo n CD là đo n ch có khâu ph n h i âm dòng có ng t tham gia vào ạ ạ ỉ ả ồ ắ HT b. H th ng đi u khi n t đ ng v i khâu ph n h i âm áp và âm dòng có ng t.ệ ố ề ể ự ộ ớ ả ồ ắ • S đ nguyên lýơ ồ Hình 2.12 U § BB§ U ® U R 2 R 1 § -aU § CK§ -ß IR do R do Uss R n Khâu ph n h i âm dòng có ng t không ph i tham gia hoàn toàn vào h th ng, màả ồ ắ ả ệ ố ch tham gia vào h th ng khi đ ng c b quá dòng. Uỉ ệ ố ộ ơ ị Rđo > U ss . • Ph ng trình đ c tính cươ ặ ơ T s đ ta vi t đ c h ph ng trình sau:ừ ơ ồ ế ượ ệ ươ U∑=Uđ- αUĐ -β∆IRđo.1[∆I] EΠ = KΠ.U∑ U Đ =EΠ - I.RΠ U Đ = EΠ + IRĐ E Đ = Kφn   > < =∆ ng ng IKhiI IKhiI I ...........1 ..........0 Khi gi i h ta đ c ph ng trình đ c tính c .ả ệ ượ ươ ặ ơ n = [ ] ΠΠ ΠΠ Π + ∆∆ − + ++ − + K IKKI KK KRRI K KU D e D d α β αφ α α 1 )(1..... )1( )1(. 1 T ph ng trình đ c tính c ta v đ c đ c tính c nh hình v .ừ ươ ặ ơ ẽ ượ ặ ơ ư ẽ 1 1 I < I ng I n0 n A B C I I d I ng I dm H.a U ® U S I d I ng U I Ph¶n håi ©m dßng Ph¶n håi ©m ¸ p c, H th ng đi ukhi n t đ ng dùng ph n h i âm t c đ + âm dòng có ng t.ệ ố ề ể ự ộ ả ồ ố ộ ắ U § BB§ U ® U S R ®o § CK§ U fh FT -ß IR do R - n T ng t nh các ph n trên d thành l p ph ngươ ự ư ầ ể ậ ươ trình đ c tính c , ta vi t h ph ng trình câ b ng đi nặ ơ ế ệ ươ ằ ệ áp c a h , sau đó gi i h ta đ c ph ng trình đ củ ệ ả ệ ượ ươ ặ tính c .ơ n = [ ] K IKIRK K KU D d γ β γ + ∆− − + Π 1 )(1.1. 1 M t s s đ đi u khi n đ ng c .ộ ố ơ ồ ề ể ộ ơ 1.T đ ng kh ng ch đ ng c không đ ng b rôto l ng sócự ộ ố ế ộ ơ ồ ộ ồ I n 01 n 02 I ng I d n A B C Hình 2.13 S1 S 2 K 1 K 1 F 2 H 1 K 1 H 2 So 220V 1 3 5 7 9 11 13 0 0 0 AP1 F2 U1 V1W1 M F2 K1 PE L1 L2 L3 N PE 2 4 6 8 10 12 AP2 Hình 2.14 Kh i đ ng tr c ti p đ ng c b ng kh i đ ng t đ nở ộ ự ế ộ ơ ằ ở ộ ừ ơ So 220V S 1 S 2 5 7 H 3 3 25 F2 F2 K2 K 1 H 1 11 13 K 1 S 3 9 K 2 15 17 23 H 2 K 1 K 2 K 2 19 21 K1 U1 V1 W1 M F2 K1 PE AP2 L1 L2 L3 N PE K2 2 4 6 8 10 12 AP1 1 0 0 0 0 0 Hình 2.15 Kh i đ ng có đ o chi u đ ng c b ng kh i đ ng t képở ộ ả ề ộ ơ ằ ở ộ ừ L1 L2 L3 N PE K1 K2 Rp F2 M3~ 2 4 6 8 10 12 AB 1 3 5 7 9 0 L1 K1 F2 0 K2 K1 K2 0 H2 F2 H3 0 11 13 0 H1 S0 S1 S2 14 16 18 12 10 8 18 16 14 WU V AP2 S3 Hình 2.16 Kh i đ ng khi có đi n tr ph trong m ch statoở ộ ệ ở ụ ạ Hình 2.17 Đi u khi n m máy b ng đ i n i Y/ề ể ở ằ ổ ố ∆ theo nguyên t c th i gianắ ờ 2. T đ ng kh ng ch đ ng c không đ b 3 pha rôto dây qu nự ộ ố ế ộ ơ ồ ộ ấ Hình 2.18: Đi u khi n m máy theo nguyên t c th i gian ề ể ở ắ ờ 2 T đ ng kh ng ch đ ng c đi n m t chự ộ ố ế ộ ơ ệ ộ i uề RH KT KT KN KN R h H CC CC CKT K 2 K 1 + - § KT MT D KT KN K 1 KN KT K 2 MN KN RTh 1 RTh 2 RTh2 RTh1 KNKT H RH D’ KT KN Hình 2.19 Kh i đ ng theo nguyên t c th i gian, hãm theo nguyên t c t c đở ộ ắ ờ ắ ố ộ CH NG IƯƠ I:THI T B C N DÙNGẾ Ị Ầ 1.1Áp tô mát: Áptômát là khi c đi n đóng m ch b ng tay và c t m nh t đ ng khi có s c nh :ụ ệ ạ ằ ắ ạ ự ộ ự ố ư quá t i, ng t m ch, s t áp...ả ắ ạ ụ Đôi khi trong k thu t cũng s d ng áp tô mát đóng c t không th ng xuyên cácỹ ậ ử ụ ắ ườ m ch đi n làm vi c ch đ bình th ng.ạ ệ ệ ở ế ộ ườ K t c u các áptomát r t đa d ng và đ c chia theo ch c năng b o v : áptomátế ấ ấ ạ ượ ứ ả ệ dòng đi n c c đ i, áp tomát dòng đi n c c ti u, áptomát đi n áp th p, áptomát côngệ ự ạ ệ ự ể ệ ấ su t ng c ...ấ ượ Hình 1.7 trình bày nguyên lý làm vi c c a áptomát dòng đi n c c đ i dùng đệ ủ ệ ự ạ ể b o v m ch đi n khi quá t i và khi ng n m ch.ả ệ ạ ệ ả ắ ạ Hình 1.7 Aptomát dòng đi n c c đ iệ ự ạ Sau khi đóng b ng tay, áptomát c p đi n cho m ch c n đ c b o v . Lúc này m uằ ấ ệ ạ ầ ượ ả ệ ấ c a các ch t đ u c n 4 và đòn 5 móc vào nhau đ gi ti p đi m đ ng tì vào ti p đi m tĩnh.ủ ố ở ầ ầ ể ữ ế ể ộ ế ể Khi dòng đi n v t quá tr s ch đ nh c a aptomat qua l c căng c a lò xo 3, cu n đi n t 1ệ ượ ị ố ỉ ị ủ ự ủ ộ ệ ừ n i ti p v i m ch l c s đ l c, th ng l c c n c a lò xo 3 và hút n m t đ ng 2, làm c n 4ố ế ớ ạ ự ẽ ủ ự ắ ự ả ủ ắ ừ ộ ầ quay nh móc ch t. Lò xo 6 kéo r i ti p đi m đ ng ra kh i ti p đi m tĩnh đ c t m ch.ả ố ờ ế ể ộ ỏ ế ể ể ắ ạ Ch nh đ nh dòng đi n c c đ i có th b ng nhi u cách ch ng h n qua ch nh l c căng lòỉ ị ệ ự ạ ể ằ ề ẳ ạ ỉ ự xo 3 tăng theo dòng đi n c c đ i mà aptomat ph i c t.ệ ự ạ ả ắ 1.2Nút nấ Nút nấ ( nút b m, nút đi u khi n) dùng đ đóng – c t m ch l i đi n h áp.ấ ề ể ể ắ ạ ở ướ ệ ạ Nút n th ng đ c dùng đ đi u khi n các r le, công t c t , chuy n đ i m chấ ườ ượ ể ề ể ơ ắ ơ ể ổ ạ tín hi u, b o v ... s d ng ph bi n nh t là nút n trong m ch đi u khi n đ ng c đệ ả ệ ử ụ ổ ế ấ ấ ạ ề ể ộ ơ ể m máy, d ng và đ o chi u quay.ở ừ ả ề Hình 1.10 trình bày k t c u 1 s nút n và kí hi u c a chúng trên b n v đi n.ế ấ ố ấ ệ ủ ả ẽ ệ Hình 1.10 Nguyên lý c u t o và ký hi u c a nút n ấ ạ ệ ủ ấ (th ng m , th ng đóng, nút b m kép)ườ ở ườ ấ Hình 1.8 Ký hi u c aệ ủ áptomát trên s đ đi nơ ồ ệ M t s lo i nút n th ng đóng dùng trong m ch b o v ho c m ch d ng cònộ ố ạ ấ ườ ạ ả ệ ặ ạ ừ có ch t khoá, khi b n nút t gi tr ng thái b n. Mu n xoá tr ng thái này, ph i xoayố ị ấ ự ữ ạ ị ấ ố ạ ả nút đi m t góc nào đó.ộ 1.3Công t c tắ ơ Công t c t là khí c đi n đi u khi n t xa dùng đ đóng c t các m ch đi nắ ơ ụ ệ ề ể ừ ể ắ ạ ệ đ ng l c đi n áp t i 500V và các dòng đi n t i vài trăm, vài nghìn A.ộ ự ở ệ ớ ệ ớ Tuỳ theo dòng đi n s d ng, công tác t chia ra lo i 1 chi u và lo i xoay chi u.ệ ử ụ ơ ạ ề ạ ề Ph n t chính c a m t công tác t là cu n hút đi n t K và h th gn các ti pầ ử ủ ộ ơ ộ ệ ừ ệ ố ế đi m. Khi cu n K có đi n, lò xo kéo c n C m các ti p đi m đ ng l c (ti p đi mể ộ ệ ầ ở ế ể ộ ự ế ể chính)a,b,c và ti p đi m ph 1, đóng ti p đi m ph 2. Các ti p đi m 1, a,b,c, g i làế ể ụ ế ể ụ ế ẻ ọ ti p đi m th ng m . Ti p đi m 2 g i là ti p đi m th ng đóng.ế ể ườ ở ế ể ọ ế ể ườ Khi c p đi n cho cu n K, mi ng s t Fe b hút, kéo căn lò xo LX và c n C s đóngấ ệ ộ ế ắ ị ầ ẽ các ti p đi m a,b, 1 và m ti p đi m 2.ế ể ở ế ể Tuỳ theo m c đích s d ng mà các ti p đi m đ c n i vào m ch l c hay m chụ ử ụ ế ể ượ ố ạ ự ạ đi u khi n m t cách thích h p.ề ể ộ ợ Hình 1.16 Nguyên lý c u t o c a m t công t c tấ ạ ủ ộ ắ ơ 1.4.R le: ơ R le là lo i khí c đi n dùng đ đóng – c t m ch đi u khi n, ho c m ch b o v ,ơ ạ ụ ệ ể ắ ạ ề ể ặ ạ ả ệ đ liên k t gi a các kh i đi u khi n khác nhau, th c hi n các thao tác lôgic theo m tể ế ữ ố ề ể ự ệ ộ quá trình công ngh .ệ R le có r t nhi u lo i v i các nguyên lý làm vi c và ch c năng khác nhau.ơ ấ ề ạ ớ ệ ứ Các r le đ c phân lo i theo m t s cách nh sau:ơ ượ ạ ộ ố ư - Theo nguyên lý làm vi c có: R le đi n t , r le t đi n, r le đi n đ ng, r leệ ơ ệ ừ ơ ừ ệ ơ ệ ộ ơ c m ng, r le nhi t, r le quang, r le đi n t ...ả ứ ơ ệ ơ ơ ệ ử - Theo đ i l ng đi n đ u vào có: R le dòng đi n, r le đi n áp, r le công su t,ạ ượ ệ ầ ơ ệ ơ ệ ơ ấ r le t ng tr , r le t n s , r le l ch pha...ơ ổ ở ơ ầ ố ơ ệ - Theo đòn đi n có r le m t chi u, r le xoay chi uệ ơ ộ ề ơ ề - Theo nguyên lý tác đ ng c a c c u ch p hành có: r le ti p đi m và r le khôngộ ủ ơ ấ ấ ơ ế ể ơ ti p đi mế ể - Theo tr s và chi u đ i l ng đ u vào có: r le c c đ i, r le c c ti u, r le saiị ố ề ạ ượ ầ ơ ự ạ ơ ự ể ơ l ch, r le h ng...ệ ơ ướ - Theo cách m c có c u thu(m t cu n hút trong r le đi n t ) vào m ch, r le đ cắ ầ ộ ộ ơ ệ ừ ạ ơ ượ chia ra: r le s c p (c c u thu n i th ng vào m ch)và r le th c p (c c u thuơ ơ ấ ơ ấ ố ẳ ạ ơ ứ ấ ơ ấ n i vào m ch qua bi n áp,bi n dòng hay đi n tr ).ố ạ ế ế ệ ở 1.4.1R le đi n tơ ệ ừ R le đi n t là lo i r le đ n gi n nh t và dùng r ng rãi nh t. R le làm vi c d aơ ệ ử ạ ơ ơ ả ấ ộ ấ ơ ệ ự trên nguyên lý đi n t và k t c u, nó t ng t nh công t c t nh ng ch đóng, c tệ ừ ế ấ ươ ự ư ắ ơ ư ỉ ắ m ch đi n đi u khi n, không tr c ti p dùng trong m ch l c.ạ ệ ề ể ự ế ạ ự Hình 1.17a trình bày nguyên lý k t c u m t r le đi n t m t chi u ki u b n l .ế ấ ộ ơ ệ ừ ộ ề ể ả ề Cu n nam châm đi n 1 qu n quanh lõi s t 2. ộ ệ ấ ắ Hai đ u dây cu n 1 n i ra hai ch u c m 8.ầ ộ ố ấ ắ N p t đ ng 3 đ c lò xo 4 kéo b t lên đ ti p đi m đ ng 5 (ti p đi m chung COM) tỳắ ừ ộ ượ ậ ể ế ể ộ ế ể vào ti p đi m tĩnh 6 thành ti p đi m th ng kín NC, còn ti p đi m tĩnh 7 b h m chế ể ế ể ườ ế ể ị ở ạ (ti p đi m th ng m NO). Khi cu n đi n t đ c c p đi n, nó s hút n p t đ ng vàế ể ườ ở ộ ệ ừ ượ ấ ệ ẽ ắ ừ ộ ti p đi m NO đ c n i v i ti p đi m COM, ti p đi m NC b ng t kh i ti p đi mế ể ượ ố ớ ế ể ế ể ị ắ ỏ ế ể COM. Hình 1.17 Nguyên lý k t c u c a r le đi n tế ấ ủ ơ ệ ừ Hình 1.17b là nguyên lý làm vi c c a m t r le đi n t d ng piston v i ti p đi mệ ủ ộ ơ ệ ừ ạ ớ ế ể đ ng d ng bán c u 2. Cu n hút r le 1 là xoay chi u.ộ ạ ầ ộ ơ ề Qua cách làm vi c c a r le đi n t , ta có th th y m t r le có 3 ph n chính: cệ ủ ơ ệ ừ ể ấ ộ ơ ầ ơ c u thu, c c u trung gian và c c u ch p hành.ấ ơ ấ ơ ấ ấ - Cu n hút đi n t là c c u thu vì nó ti p nh n tín hi u đ u vào (dòng đi n, đi nộ ệ ừ ơ ấ ế ậ ệ ầ ệ ệ áp) và khi đ t m t giá tr xá đ nh nào đó thì r le tác đ ng.ạ ộ ị ị ơ ộ - M ch t là c c u trung gian vì nó giúp t o l c hút c a cu n nam châm (cu nạ ừ ơ ấ ạ ự ủ ộ ộ đi n t ). Khi cu n dây này có đi n và so sánh v i l c đ t tr c b lò xo ph nệ ừ ộ ệ ớ ự ặ ướ ở ả h i đ hút và truy n k t qu tác đ ng t i c c u ch p hành.ồ ể ề ế ả ộ ớ ơ ấ ấ - H th ng ti p đi m là c c u ch p hành vì nó truy n tín hi u cho m ch đi u khi n.ệ ố ế ể ơ ấ ấ ề ệ ạ ề ể Quan h gi a đ u vào và đ u ra: khi tín hi u đ u vào là X (dòng đi n, đi n áp) đ tệ ữ ầ ầ ệ ầ ệ ệ ạ t i m t giá tr tác đ ng X = Xớ ộ ị ộ 2 = X tđ (tác đ ng = hút) thì r le hút vì l c đi n t th ng l cộ ơ ự ệ ừ ắ ự lò xo và đ i l ng đ u ra Y ( đi n áp, dòng đi n tăng đ t bi n t Y1 lên Y2 do ti pạ ượ ầ ệ ệ ộ ế ừ ế đi m c c u ch p hành đóng). Sau đó , có tăngể ơ ấ ấ l ng nào X>Xượ 2 thì Y 2 v n gi nguyên. Khi gi m tínẫ ữ ả hi u vào d n X = Xệ ế tđ thì r le v n hút do l c t v nơ ẫ ự ừ ẫ l n h n l c lò xo. T i m t giá tr Xớ ơ ự ớ ộ ị 1 = X nh ả < X tđ thì l c lò xo ph n h i th ng l c hút đi n t , cu n hútự ả ồ ắ ự ệ ừ ộ r le nh , m ti p đi m đ c t m ch. Tín hi u raơ ả ở ế ể ể ắ ạ ệ gi m t Yả ừ 2 v Yề 1 sau đó X ti p t c gi m X < Xế ụ ả 1 thì Y v n gi giá tr không đ i là Yẫ ữ ị ổ 1 . Hình 1.18 Đ c tính quan h vào ra c a r leặ ệ ủ ơ H s nh c a r le là t sệ ố ả ủ ơ ỷ ố td nh nh X X K = Đ i v i r le c c đ i: ố ớ ơ ự ạ K nh < 1 Đ i v i r le c c ti u: ố ớ ơ ự ể K nh > 1 R le làm vi c càng chính xác khi: Kơ ệ nh → 1 Y Y 2 Y 1 X 1 =X nh X 2 =X tđ X 0 T s gi a công su t đi u khi n Pỷ ố ữ ấ ề ể dk c a r le (công su t c a m nh và ti p đi mủ ơ ấ ủ ạ ế ể r le đóng c t) và công su t tác đ ng Pơ ắ ấ ộ tđ (công su t c n c p cho cu n đi n t đ nó hút)ấ ầ ấ ộ ệ ừ ể g i là h s đi u khi n (hay h s khu ch đ i). ọ ệ ố ề ể ệ ố ế ạ td dk dk P P K = H s Kệ ố đk càng l n thì r le càng nh y. Các lo i r le khác nhau thì có các h sớ ơ ạ ạ ơ ệ ố K nh , K đk khác nhau. Th i gian k t lúc đ u vào c a r le đ c c p tín hi u cho đ n lúc c c u ch pờ ể ừ ầ ủ ơ ượ ấ ệ ế ơ ấ ấ hành tác đ ng g i là th i gian tác đ ng tộ ọ ờ ộ tđ . V i r le đi n t , đó là th i gian tính t lúcớ ơ ệ ừ ờ ừ cu n hút đ c c p đi n cho đ n khi ti p đi m th ng m đóng l i hoàn toàn ho c ti pộ ượ ấ ệ ế ế ể ườ ở ạ ặ ế đi m th ng đóng m ra hoàn toàn.ể ườ ở Tuỳ theo th i gian tác đ ng tờ ộ tđ (còn g i là th i gian tr ) mà r le đ c chia ra:ọ ờ ễ ơ ượ - R le không quán tính tơ tđ <1ms - R le tác đ ng nhanh: tơ ộ tđ = (1- 100)ms - R le th i gian: tơ ờ tđ >100ms 1.4.2. R le dòng đi n và r le đi nơ ệ ơ ệ áp. a) R le dòng đi nơ ệ dùng b o v ho cả ệ ặ kh ng ch m ch đi n khi dòng đi nố ế ạ ệ ệ trong m ch v t quá hay gi m d iạ ượ ả ướ m t tr s nào đó đã đ c ch nh đ nhộ ị ố ượ ỉ ị trong r le (dòng đi n đ t).ơ ệ ặ C u t o c a m t r le dòng đi nấ ạ ủ ộ ơ ệ đ c trình bày trên hình 1.20. M ch tượ ạ ừ 1 đ c qu n cu n dây dòng đi n 2 cóượ ấ ộ ệ nhi u đ u ra. Khi có dòng đi n ch y qua cu n dây 2, t tr ng s tác d ng m t t l cề ầ ệ ạ ộ ừ ườ ẽ ụ ộ ừ ự lên n p t đ ng làm b ng mi ng s t hình ch Z. N u dòng đi n v t quá giá tr ch nhắ ừ ộ ằ ế ắ ữ ế ệ ượ ị ỉ đ nh thì t l c đ l n th ng l c c n lò xo 4, hút n p t đ ng ch Z quay và đóng (ho cị ừ ự ủ ớ ắ ự ả ắ ừ ộ ữ ặ m ) h ti p đi m. R le dòng đi n lo i này th ng dùng đ b o v dòng đi n c c đ i.ở ệ ế ể ơ ệ ạ ườ ể ả ệ ệ ự ạ Cu n dây r le dòng đi n m c n i ti p v i m ch c n b o v .ộ ơ ệ ắ ố ế ớ ạ ầ ả ệ b) R le đi n ápơ ệ dùng đ b o v ho c kh ng ch các thi t b đi n khi đi n áp đ t vàoể ả ệ ặ ố ế ế ị ệ ệ ặ cu n hút c a R le tăng quá ho c gi m quá m c quy đ nh. Nguyên lý c u t o c a r leộ ủ ơ ặ ả ứ ị ấ ạ ủ ơ Hình 1.19 D ng chung ạ c a r le trung gianủ ơ đi n áp t ng t nh r le dòng đi n. Ch khác nhau là cu n dây dòng đi n ít vòng, ti tệ ươ ự ư ơ ệ ỉ ộ ệ ế di n to trong r le dòng đi n đ c thay b ng cu n dây đi n áp nhi u vòng, ti t di n dâyệ ơ ệ ượ ằ ộ ệ ề ế ệ nh .ỏ Hình 1.20 Nguyên lý c u t o c a r le dòng c c đ iấ ạ ủ ơ ự ạ Cu n đi n áp đ c m c song song v i m ch c n b o v .ộ ệ ượ ắ ớ ạ ầ ả ệ R le đi n áp đ c chia ra 2 lo i theo nhi m v b o v :ơ ệ ượ ạ ệ ụ ả ệ - R le đi n áp c c đ iơ ệ ự ạ : N p t đ ng không quay đi n áp bình th ng, khi đi n ápắ ừ ộ ở ệ ườ ệ tăng quá m c, l c t th ng l c c n lò xo và n p t đ ng s quay, r le tác đ ng.ứ ự ừ ắ ự ả ắ ừ ộ ẽ ơ ộ - R le ơ đi nệ áp c c ti uự ể : N p t đ ng không quay đi n áp bình th ng. Khi đi n ápắ ừ ộ ở ệ ườ ệ gi m quá m c, l c lò xo th ng l c t , n p t đ ng s quay ng c và r le tác đ ng.ả ứ ự ắ ự ừ ắ ừ ộ ẽ ượ ơ ộ 1.4.3. R le th i gian.ơ ờ R le th i gian là r le t o tr đ u ra nghĩa là khi đ u vào có tín hi u đi u khi nơ ờ ơ ạ ễ ầ ầ ệ ề ể thì sau m t th i gian nào đó đ u ra m i tác đ ng (ti p đi m r le m i đóng ho c m ).ộ ờ ầ ớ ộ ế ể ơ ớ ặ ở Th i gian tr có th t vài ph n giây đ n hàng gi ho c h n n a.ờ ễ ể ừ ầ ế ờ ặ ơ ữ R le th i gian có nhi u lo i, nhi u ki u khác nhau dùng c m ch m t chi uơ ờ ề ạ ề ể ả ở ạ ộ ề l n xoay chi u.ẫ ề - R le th i gian ki u đi n t : Dùng m ch m t chi u và th ng đ duy trì th iơ ờ ể ệ ừ ở ạ ộ ề ườ ể ờ gian nh ch m n p t đ ng t i 3s.ả ậ ắ ừ ộ ớ - R le th i gian ki u th y l c: Dùng cho c cu n hút m t chi u và xoay chi u.ơ ờ ể ủ ự ả ộ ộ ề ề Hình 1.21 R le th i gian ki u đi n t Hình 1.22 R le th i gian ki u thu l cơ ờ ể ệ ừ ơ ờ ể ỷ ự 1.4.4. R le t c đ .ơ ố ộ a, R le t c đ ki u li tâmơ ố ộ ể 1. Tr c quay; 2. Qu văngụ ả 3. Lò xo; 4. Giá ti p đi mế ể 5, 6. Ti p đi m NO, NCế ể b, R le t c đ ki u c m ngơ ố ộ ể ả ứ 1. Tr c quay; 2. Nam châm vĩnh c uụ ử 3. L ng sóc; 4. Lõi thép Statoồ 5. C n tác đ ng; 6. Các ti p đi mầ ộ ế ể Hình 1.23. R le t c đơ ố ộ 2.1. Các khâu b o v đi n hìnhả ệ ể 2.1.1Ý nghĩa cu vi c b o v .ả ệ ả ệ Trong quá trình v n hành h th ng đi n có th có tác đ ng ng u nhiên hay doậ ệ ố ệ ể ộ ẫ ch quan c a nhân viên v n hành d n đ n nh ng s c ho c ch đ làm vi c x u, n uủ ủ ậ ẫ ế ữ ự ố ặ ế ộ ệ ấ ế không đ c lo i b k p th i thì d n đ n h h ng máy móc, thi t b ượ ạ ỏ ị ờ ẫ ế ư ỏ ế ị gây r i lo n quáố ạ trình s n xu t, ho c th m chí có th gây nguy hi m cho tính m ng con ng i. Vì v yả ấ ặ ậ ể ể ạ ườ ậ b o v trong h th ng đi n là không th thi u và nó có nhi m v đ phòng, lo i tr sả ệ ệ ố ệ ể ế ệ ụ ề ạ ừ ự c và ch đ làm vi c x u, đ m b o v n hành an toàn cho ng i và thi t b . ố ế ộ ệ ấ ả ả ậ ườ ế ị 2.1.2. Khâu b o v ng n m chả ệ ắ ạ Trong h th ng đi u khi n t đ ng – truy n đ ng đi n b t kỳ là ng n m ch 1ệ ố ề ể ự ộ ề ộ ệ ấ ắ ạ pha hay 3 pha đ u r t nguy hi m và b o v c n c t nhanh h th ng ra kh i l i đi n.ề ấ ể ả ệ ầ ắ ệ ố ỏ ướ ệ B o v ng n m ch có th th c hi n b ng c u chì, r le dòng đi n c c đ i, tácả ệ ắ ạ ể ự ệ ằ ầ ơ ệ ự ạ đ ng nhanh và áptomát.ộ 2.1.3 B o v ng n m ch b ng Aptomat:ả ệ ắ ạ ằ Thay cho c u chì ta có Aptomat b o v hoàn thi n h n, đóng c t tin c y h n,ầ ả ệ ệ ơ ắ ậ ơ vi c đóng l i Aptomat đã đóng c t cũng r t d dàng.ệ ạ ắ ấ ễ Aptomat chia làm 3 lo i:ạ - Aptomat v n năng dùng đ b o v khi quá t i, ng n m ch (b o v c c đ i) khiạ ể ả ệ ả ắ ạ ả ệ ự ạ quá t i ng n m ch và m t đi n áp. Lo i Aptomat này b o v ch c ch n nh ng giáả ắ ạ ấ ệ ạ ả ệ ắ ắ ư thành cao và kích th c l n nên ít s d ng.ướ ớ ử ụ - Aptomat chuyên dùng: Đó là nh ng Aptomat có công d ng đ c bi t: dùng đữ ụ ặ ệ ể đóng c t t xa không th ng xuyên và t đ ng c t khi quá t i, dùng cho l i đi n 1ắ ừ ườ ự ộ ắ ả ướ ệ chi u đi n áp đ n 750V và dòng 6000A (ki u AB – 45 – 1/6000).ề ệ ế ể - Aptomat di t t tr ng dùng đ b o v khi ng n m ch, các Aptomat tác đ ngệ ừ ườ ể ả ệ ắ ạ ộ nhanh có th i gian c t 0,015, dùng đ b o v quá t i, nm và dòng đi n ng c, đ c bi tờ ắ ể ả ệ ả ệ ượ ặ ệ nó có kh năng ng t dòng ng n m ch tr c khi nó đ t đ c tr s c c đ i.ả ắ ắ ạ ướ ạ ượ ị ố ự ạ - Aptomat ch nh đ nh: Lo i này đ c dùng b o v các m ch đi n tránh quá t i vàỉ ị ạ ượ ả ệ ạ ệ ả ng n m ch, nó t ng đ i r và kích th c bé so v i v n năng.ắ ạ ươ ố ẻ ướ ớ ạ Vi c dùng Aptomat này thay cho c u dao đ đóng c t, ch đ c phép khi s l nệ ầ ể ắ ỉ ượ ố ầ đóng c t ít vì h th ng c khí ph c t p và tu i th c a nó đ c tính b ng s l n đóng c t.ắ ệ ố ơ ứ ạ ổ ọ ủ ượ ằ ố ầ ắ Tu i th Aptomat cao: VD lo i A3160 có kho ng 5000 ổ ọ ạ ả ÷ 20.000 l n đóng c t ầ ắ ở dòng đi n xoay chi u, 5000 ệ ề ÷ 10.000 l n dòng đi n m t chi u. Iầ ở ệ ộ ề cđ = 1,2I kđ ; I kđ - dòng kh i đ ng đ ng c . Đ ng c Rôto l ng sóc Iở ộ ộ ơ ộ ơ ồ cđ = 1,3I kđ 2.1.4. B o v ng n m ch = r le dòng c c đ i tác đ ng nhanh, c t t c th i khi cóả ệ ắ ạ ơ ự ạ ộ ắ ứ ờ dòng nm 2.1.4.1. B o v quá t i lâu dài (hay b o v nhi t)ả ệ ả ả ệ ệ Quá t i lâu dài v t tr s cho phép s gây nên phát nóng làm nhi t đ c a dây qu nả ượ ị ố ẽ ệ ộ ủ ấ máy đi n v t quá tr s cho phép đ i v i cách đi n c a nó s dân đ n cháy máy đi n .ệ ượ ị ố ố ớ ệ ủ ẽ ế ệ Đ b o v máy đi n có th dùng lo i Aptomat ch nh đ nh có c c u nh h n h p ho cể ả ệ ệ ể ạ ỉ ị ơ ấ ả ỗ ợ ặ dùng R le nhi t. R le nhi t không nh y đ i v i các quá t i ng n h n và kh i đ ng vìơ ệ ơ ệ ạ ố ớ ả ắ ạ ở ộ ph n t thu c m c a R le có quán tính nhi t , th i gian châm c a nó t l ngh ch v iầ ử ả ủ ơ ệ ờ ủ ỷ ệ ị ớ dòng đi n quá t i. Cũng do có quán tính nhi t nên nó không b o v quá t i đ c.ệ ả ệ ả ệ ả ượ Ph n t đ t nóng c a R le nhi t th ng đ c m c vào 2 pha c a h th ng 3ầ ử ố ủ ơ ệ ườ ượ ắ ủ ệ ố pha và trên 1 ho c 2 c c c a đ ng c đi n m t chi u.ặ ự ủ ộ ơ ệ ộ ể Ti p đi m c a R le nhi t là lo i ti p đi m không t ph c h i nên sau khi nó tácế ể ủ ơ ệ ạ ế ể ự ụ ồ đ ng thì ph i n nút ph c h i. Khi dùng R le nhi t c n ph i chú ý sao b o đ m đ cộ ả ấ ụ ồ ơ ệ ầ ả ả ả ặ tính nhi t c a R le trùng v i đ c tính nhi t đ ng c đ c b o v .ệ ủ ơ ớ ặ ệ ộ ơ ượ ả ệ Ch ng III: M t s ph ng pháp hãm đ ng cươ ộ ố ươ ộ ơ 3.1 Hãm ngư c ợ a) Hãm ngư c nh đợ ờ ưa đi n tr ph vào m ch ph n ng ệ ở ụ ạ ầ ứ Đ ng c KĐB rôto dây qu n truy n đ ng cho c c u nâng-h c a m t c a m t c u tr c,ộ ơ ấ ề ộ ơ ấ ạ ủ ộ ủ ộ ầ ụ đang làm vi c nâng t i t i đi m A trên đ c tính c 1 góc ph n tệ ả ạ ể ặ ơ ở ầ ư th I v i mômen c n MCứ ớ ả và t c đ quay nâng A (các ti p đi m K đóng). Đ d ng và h v t xu ng, ta đố ộ ự ế ể ể ừ ạ ậ ố ưa đi n trệ ở RP đ l n vào m ch ph n ng (các ti p đi m Kủ ớ ạ ầ ứ ế ể m ra), đ ng c chuy n sang làm vi c t i đi m B trên đ c tính có đi n tr 2 cùng v i t c đở ộ ơ ể ệ ạ ể ặ ệ ở ớ ố ộ A. Mômen c a đ ng c gi m xu ng (MB < MC) nên t c đ đ ng c gi m. Lúc này v t Pự ủ ộ ơ ả ố ố ộ ộ ơ ả ậ v n đẫ ư c nâng lên nhợ ưng v i t c đ nâng nh d n. T i đi m D thì = 0 và v t d ng l iớ ố ộ ỏ ầ ớ ể ự ậ ừ ạ nhưng vì mômen đ ng c nh h n mômen c n (MD < MC) nên v t b t đ u t t xu ng. Đ ngộ ơ ỏ ơ ả ậ ắ ầ ụ ố ộ c đ o chi u quay ( < 0). Đ ng c b t đ u làm vi c tr ng thái hãm ngơ ả ề ự ộ ơ ắ ầ ệ ở ạ ư c (t c đ âm điợ ố ộ xu ng, mômen dố ư ng có xu hơ ư ng kéo v t P đi lên).ớ ậ b)Hãm ng c b ng cách đ o chi u t tr ng stato:ượ ằ ả ề ừ ườ Đ ng c đang làm vi c đi m A, ta đ i chi u t tr ng stato (đ o 2 trong 3 pha stato đ ngộ ơ ệ ở ể ổ ề ừ ườ ả ộ c , hay đ o th t pha đi n áp stato), hình 2-38. ơ ả ứ ạ ệ Đ c tính hãm ng− c n m góc ph n t− th IV. Đi m làm vi c hãm c a đ ng c chuy n theo đ cặ ợ ằ ở ầ ứ ể ệ ủ ộ ơ ể ặ tính hãm t D đ n E. T i đây MĐ = ME = MC, đ ng c quay đ u, hãm ghìm v t đ h v t xu ng ừ ế ạ ộ ơ ề ậ ể ạ ậ ố đ u v i t c đ ωE.ề ớ ố ộ a) Hãm ng c nh đ o chi u quayượ ờ ả ề Đ ng c đi n KĐB rôto dây qu n đang làm vi c v i t i có mômen c n ph n kháng t i đi mộ ơ ệ ấ ệ ớ ả ả ả ạ ể A trên đ ng đ c tính c 1, s đ n i dây nh hình v . Đ hãm máy, ta đ i th t hai pha b tườ ặ ơ ơ ồ ố ư ẽ ể ổ ứ ự ấ kỳ trong 3 pha c p cho stato đ đ o chi u quay đ ng c . Đ ng c chuy n đi m làm vi c t Aấ ể ả ề ộ ơ ộ ơ ể ể ệ ừ trên đ c tính 1 sang đi m B' trên đ c tính 2. Do quán tính c a h c , đ ng c coi nh giặ ể ặ ủ ệ ơ ộ ơ ư ữ nguyên t c đ A khi chuy n đ c tính. Quá trình hãm ng c b t đ u. Khi t c đ đ ng cố ộ ự ể ặ ượ ắ ầ ố ộ ộ ơ gi m theo đ c tính hãm 2 t i đi m D' thì = 0. Lúc này, n u c t đi n thì đ ng c s d ng.ả ặ ớ ể ự ế ắ ệ ộ ơ ẽ ừ Đo n hãm ng c là B'D'. N u không c t đi n thì nh− tr ng h p hình 2.82a, đ ng c cóạ ượ ễ ắ ệ ườ ợ ở ộ ơ MD' > MC nên đ ng c b t đ u tăng t c, m ộ ơ ắ ầ ố ở máy ch y ng c theo đ c tính c 2 và làm vi c n đ nh t i đi m E' v i t c đ E'ạ ượ ặ ơ ệ ổ ị ạ ể ớ ố ộ ự theo chi u ng c. ề ượ Khi đ ng c hãm ngộ ơ c theo đ c tính 2, đi m B' có mômen nh nên tác d ng hãm không hi uượ ặ ể ỏ ụ ệ qu . Th c t ph i tăng c ng mômen hãm ban đ u (Mhãm ả ự ế ả ườ ầ ≈ 2,5Mđm) nh v a đ o chi u tờ ừ ả ề ừ tr ng quay c a stato, v a đ a thêm đi n tr ph đ l n vào m ch rôto. Đ ng c s hãmườ ủ ừ ư ệ ở ụ ủ ớ ạ ộ ơ ẽ ng c theo đ c tính 3 (đo n BD). T i D mà c t đi n thì đ ng c s d ng. N u không c tượ ặ ạ ớ ắ ệ ộ ơ ẽ ừ ế ắ đi n, đ ng c s tăng t c theo chi u ng c l i và làm vi c t i đi m E v i t c đ E < E'.ệ ộ ơ ẽ ố ề ượ ạ ệ ạ ể ớ ố ộ ự ự N u lúc này l i c t đi n tr ph RP thì đ ng c s chuy n sang làm vi c trên đ c tính 2 t iế ạ ắ ệ ở ụ ộ ơ ẽ ể ệ ặ ạ đi m F và tăng t c t i đi m E'ể ố ớ ể . 3.2 Hãm đ ng năng:ộ Có hai tr ng h p hãm đ ng năng đ ng c ĐK:ườ ợ ộ ộ ơ a) Hãm đ ng năng kích t đ c l p (HĐN KTĐLộ ừ ộ ậ ): Đ ng c đang làm vi c v i l i đi n (đi m A), khi c t stato đ ng c ĐK ra kh i l iộ ơ ệ ớ ướ ệ ể ắ ộ ơ ỏ ướ đi n và đóng vào ngu n m t chi u (U1c) đ c l p nh s đ hình 2-39a.ệ ồ ộ ề ộ ậ ư ơ ồ Do đ ng năng tích lũy trong đ ng c , cho nên đ ng c v n quay và nó làm vi c nh m tộ ộ ơ ộ ơ ẫ ệ ư ộ máy phát c c n có t c đ và t n s thay đ i, và ph t i c a nó là đi n tr m ch rôto.ự ẩ ố ộ ầ ố ổ ụ ả ủ ệ ở ạ Khi c t stato kh i ngu n xoay chi u r i đóng vào ngu n m t chi u thì dòng m t chi uắ ỏ ồ ề ồ ồ ộ ề ộ ề này s sinh ra m t t tr ng đ ng yên ? so v i stato nh hình 2-39b. Rôto đ ng c doẽ ộ ừ ườ ứ ớ ư ộ ơ quán tính v n quay theo chi u cũ nên các thanh d n rôto s c t t tr ng đ ng yên, do đóẫ ề ẫ ẽ ắ ừ ườ ứ xu t hi n trong chúng m t s c đi n đ ng e2.ấ ệ ộ ứ ệ ộ Vì rôto kín m ch nên e2 l i sinh ra i2 cùng chi u. Chi u c a e2 và i2 xác đ nh theo qui t cạ ạ ề ề ủ ị ắ bàn tay ph i: “+” khi e2 có chi u đi vào và “•” là đi ra. T ng tác gi a dòng i2 và ? t o nênả ề ươ ữ ạ s c t đ ng F có chi u xác đ nh theo qui t c bàn tay trái (hình 2-39b).ứ ừ ộ ề ị ắ Chú ý r ng, trong tr ng h p hãm ng c vì:ằ ườ ợ ượ L c F sinh ra mômen hãm Mh có chi u ng c v i chi u quay c a rôto ? làm cho rôto quayự ề ượ ớ ề ủ ch m lai và s c đi n đ ng e2 cũng gi m d n.ậ ứ ệ ộ ả ầ * Đ thành l p ph ng trình đ c tính c c a đ ng c ĐK khi hãm đ ng năng ta thay thể ậ ươ ặ ơ ủ ộ ơ ộ ế m t cách đ ng tr ch đ máy phát đ ng b có t n s thay đ i b ng ch đ đ ng cộ ẳ ị ế ộ ồ ộ ầ ố ổ ằ ế ộ ộ ơ không đ ng b . Nghĩa là cu n dây stato th c t đ u vào ngu n m t chi u nh ng ta coiồ ộ ộ ự ế ấ ồ ộ ề ư nh đ u vào ngu n xoay chi u.ư ấ ồ ề Đi u ki n đ ng tr đây là s c t đ ng do dòng đi n m t chi u (Fmc) và dòng đi n xoayề ệ ẳ ị ở ứ ừ ộ ệ ộ ề ệ chi u đ ng tr (F1) sinh ra ề ẳ ị là nh nhauư 3.3 M máy đ ng c đi n không đ ng bở ộ ơ ệ ồ ộ Khi đóng đi n tr c ti p vào đ ng c KĐB đ m máy thì lúc đ u roto ch a quay,đ tr tệ ự ế ộ ơ ể ở ầ ư ộ ượ l n(s=1)nên s.đ.đ c m wungs và dòng đi n c m ng l n.ớ ả ệ ả ứ ớ H×nh 2.32 - §Æc tÝnh ®éng c¬ K§B khi më m¸y trùc tiÕp. Tuy dòng đi n l n nhệ ớ g mômen m máy l i nh : Mmm = (0,5-1,5)Mđm. ư ở ạ ỏ Do v y c n ph i có bi n pháp m máy. Tr ng h p đ ng c có công su t nh thì có thậ ầ ả ệ ở ườ ợ ộ ơ ấ ỏ ể m ở máy tr c ti p. Đ ng c m máy theo đ c tính t nhiên v i mômen m máy nh . ự ế ộ ơ ở ặ ự ớ ở ỏ Nh ng đ ng c không m máy tr c ti p thì có th th c hi n m t trong các ph ng phápữ ộ ơ ở ự ế ể ự ệ ộ ươ m máy gián ti p sauở ế . 3.4 Ph ng pháp dùng đi n tr m máy m ch rotoươ ệ ở ở ở ạ Ph ng pháp này dùng đ kh i đ ng cho đ ng c rôt dây qu n vì đi n tr m ch ngoài m c n iươ ể ở ộ ộ ơ ấ ệ ở ở ạ ắ ố ti p v i cu n dây starto.ế ớ ộ Hình 2.33:trình b y m t s đ m máy qua 3 c p đi n tr ph R1,R2,R3 c 3 pha roto.Đây làầ ộ ơ ồ ở ấ ệ ở ụ ở ả s đ m náy v i các đi n tr rôto đ i x ng.ơ ồ ở ớ ệ ở ố ứ Lúc b t đ u m máy, các ti p đi m công t c t K1, K2, K3 đ u m , cu n dây rotor đ cắ ầ ở ế ể ắ ơ ề ở ộ ượ n i v i c 3 c p đi n tr ph (R1+R2+R3) nên đ− ng đ c tính c là đ ng 1. T i đi m b, t c đố ớ ả ấ ệ ở ụ ờ ặ ơ ườ ớ ể ố ộ đ ng c đ t b và mômen gi m còn M2, các ti p đi m K1 đóng l i, c t các đi n tr ph R1 raộ ơ ạ ự ả ế ể ạ ắ ệ ở ụ kh i m ch rotor. Đ ng c đ− c ti p t c m máy v i đi n tr ph (R2+R3) trong m ch rotor vàỏ ạ ộ ơ ợ ế ụ ở ớ ệ ở ụ ạ chuy n sang làm vi c t i đi m c trên đ c tính 2 ít d c h n. Mômen tăng t M2 lên M1 và t c để ệ ạ ể ặ ố ơ ừ ố ộ đ ng c l i ti p t c tăng.ộ ơ ạ ế ụ Đ ng c làm vi c trên đ ng đ c tính 2 t c đ n d. Lúc này, các ti p đi m K2 đóng l i, n iộ ơ ệ ườ ặ ừ ế ế ể ạ ố t t các đi n tr R2. Đ ng c chuy n sang m máy v i đi n tr R3 trong m ch rotor trên đ c tính 3ắ ệ ở ộ ơ ể ở ớ ệ ở ạ ặ t i đi m e và ti p t c tăng t c t i đi m f. Lúc này các ti p đi m K3 đóng l i, đi n tr R3 trongạ ể ế ụ ố ớ ể ế ể ạ ệ ở m ch rotor b lo i. Đ ng c chuy n sang làm vi c trên đ c tính t nhiên t i g và tăng t c đ n đi mạ ị ạ ộ ơ ể ệ ặ ự ạ ố ế ể làm vi c A ng v i mômen c n MC. Quá trình m máy k t thúc.ệ ứ ớ ả ở ế Đ đ m b o quá trình m máy nh đã xét sao cho các đi m chuy n đ c tính ng v i cùngể ả ả ở ư ể ể ặ ứ ớ m t mômen M2, M1 thì các đi n tr ph tham gia vào m ch rotor lúc m máy ph i đ− c tính ch nộ ệ ở ụ ạ ở ả ợ ọ c n th n theo ph ng pháp riêng.ẩ ậ ươ Ngoài s đ m máy v i đi n tr đ i x ng m ch rotor, trong th c t còn dùng s đ mơ ồ ở ớ ệ ở ố ứ ở ạ ự ế ơ ồ ở máy v i đi n tr không đ i x ng m ch rotor, nghĩa là đi n tr m máy đ− c c t gi m khôngớ ệ ở ố ứ ở ạ ệ ở ở ợ ắ ả đ u trong các pha rotor khi m máy.ề ở 3.5: Ph ng pháp m máy v i đi n tr ho c đi n kháng n i ti p trong m ch statorươ ở ớ ệ ở ặ ệ ố ế ạ . Ph− ng pháp này dùng đi n tr ho c đi n kháng m c n i ti p v i m ch stator lúc m máy và cóơ ệ ở ặ ệ ắ ố ế ớ ạ ở th áp d ng cho c đ ng c rotor l ng sóc l n rotor dây qu n. Do có đi n tr ho c đi n kháng n iể ụ ả ộ ơ ồ ẫ ấ ệ ở ặ ệ ố ti p nên dòng m máy c a đ ng c gi m đi, n m trong giá tr cho phép. Mômen m máy c a đ ngế ở ủ ộ ơ ả ằ ị ở ủ ộ c cũng gi m.ơ ả Th i đi m ban đ u c a quá trình m máy, các ti p đi m K2 đóng l i (các ti p đi m K1 m )ờ ể ầ ủ ở ế ể ạ ế ể ở đ đi n tr (hình a) ho c đi n kháng (hình b) tham gia vào m ch stator nh m h n ch dòng đi nể ệ ở ặ ệ ạ ằ ạ ế ệ m máy. Khi t c đ đ ng c đã tăng đ n m t m c nào đó (tuỳ h truy n đ ng) thì các ti p đi mở ố ộ ộ ơ ế ộ ứ ệ ề ộ ế ể K1 đóng l i, K2 m ra đ lo i đi n tr ho c đi n kháng ra kh i m ch stator. Đ ng c tăng t c đ nạ ở ể ạ ệ ở ặ ệ ỏ ạ ộ ơ ố ế t c đ làm vi c. Quá trình m máy k t thúc.ố ộ ệ ở ế S đ hình 2.34 trên là m máy v i 1 c p đi n tr ho c đi n kháng m ch stator. Có th mơ ồ ở ở ớ ấ ệ ở ặ ệ ở ạ ể ở máy v i nhi u c p đi n tr ho c đi n kháng khi công su t đ ng c l n.ớ ề ấ ệ ở ặ ệ ấ ộ ơ ớ 3.6 Ph ng pháp m máy dùng máy bi n áp t ng u ươ ở ế ự ẫ Ph− ng pháp này đơ c s d ng đ đ t m t đi n áp th p cho đ ng c khi m máy. Do v y, dòngượ ử ụ ể ặ ộ ệ ấ ộ ơ ở ậ đi n c a đ ng c khi m máy gi m đi. ệ ủ ộ ơ ở ả Các ti p đi m K' đóng, K m lúc m máy. Khi K' m , K đóng thì quá trình m máy k t thúc.ế ể ở ở ở ở ế Ph ng pháp m máy dùng cu n kháng X và máy bi n áp t ng u thích h p cho vi c m máy cácươ ở ộ ế ự ẫ ợ ệ ở đ ng c cao áp. ~3 ộ ơ 3.7 Đ o chiêu đ ng c không đ ng bả ộ ơ ồ ộ Đ đ o chi u đ ng c KDBể ả ề ộ ơ ,ta c n đ o chi u quay c a t tr ng do starto t o ra.Mu n v y chầ ả ề ủ ừ ườ ạ ố ậ ỉ c n đ o chi u hai pha b t kỳ trong ba pha ngu n c p cho starto.Đ c tính c khi đ o chi u quayầ ả ề ấ ồ ấ ặ ơ ả ề n m góc ph n t th IIIằ ở ầ ư ứ S đ đ o chi u quay đ ng c KĐB và đ c tính c khi đ o chi uơ ồ ả ề ộ ơ ặ ơ ả ề quay 4.thi t k m chế ế ạ M ch đ ng l cạ ộ ự S đ đi u khi nơ ồ ề ể Nguyên lý làm vi c:ệ - M may:ở c p ngu n cho m ch đóng ap.ấ ồ ạ Quay thu n.ậ n S2 (7;9ấ )công t c t Kắ ơ 1 (11;0) có đi n,ti p đi n th ng m K1 (7;9),(5,19)đóng l i duy trìệ ế ể ườ ở ạ đèn sáng, r le th i gian KT1 (27;0)có đi n, ti p đi m th ng đóng K1(15;17) m ra khóa chéo s làmơ ờ ệ ế ể ườ ở ư viêc c a K2(17;0).Đ ng th i các ti p đi m bên m ch đ ng l c K1(2;8)(4;10)(6;12).đ ng c pủ ồ ờ ế ể ạ ộ ự ố ấ ngu n cho đ ng c M3~ kh i đ ng qua hai c p đi n tr ph .sau kho ng th i gian ch nh đ nhồ ộ ơ ở ộ ấ ệ ở ụ ả ờ ỉ ị KT1(27;0)tác đ ng ti p đi m th ng m đóng ch m KT1 (23;25) đóng công t c t K3 (25;0) cóộ ế ể ườ ở ậ ắ ơ đi n,ti p đi m th ng m K3 (23;25) đóng l i duy trì,role th i gian KT2 (25;0)có đi n,ti p đi mệ ế ể ườ ở ạ ờ ệ ế ể th ng đóng K3(19;27)m ra c t đi n KT1 (27;0). Đ ng th i các ti p đi m bên m ch đ ng l c K3ườ ở ắ ệ ồ ờ ế ể ạ ộ ự (20;26) (22;26) (24;26) đóng lo i đi n tr R1.sau kho ng th i gian ch nh đ nh K2T (25;0) tác đ ngạ ệ ở ả ờ ỉ ị ộ ti p đi m th ng m dóng ch m K2T (19;21 ) đóng công t c t K4 ( 21;0 ) có đi n , ti p đi mế ể ườ ở ậ ắ ơ ệ ế ể th ng m K4 ( 19;21 ) đóng duy trì, ti p đi m th ng đóng K4 ( 19 ; 23 ) m ra c t ngu n côngườ ở ế ể ườ ở ắ ồ t c t K3 ( 25;0 ) và K2T (25 ; 0 ) đ ng th i các ti p đi m m ch đ ng l c K4 ( 28 ;34 ) , ( 30;34 ) ,ắ ơ ồ ờ ế ể ạ ộ ự ( 32;34 ) đóng lo i đi n tr R2 đ a đ ng c M làm vi c binh th ng .ạ ệ ở ư ộ ơ ệ ườ Quay ng c : t ng t quay thu n n ươ ươ ự ậ ấ d ng máy n S1 ( 7 ,9 ) => công t c t K2 ( 19;0 ) cóừ ấ ắ ơ đi n .đèn H2 sang.ệ D ng máy :ừ Mu n d ng máy n S ( 3;5 ) ng t đi n toàn m ch đi u khi n , đ ng c d ng ho t đ ng . k tố ừ ấ ắ ệ ạ ề ể ộ ơ ừ ạ ộ ế thúc quá trình làm vi c ta ng t AP1 , AP2ệ ắ Thi t l p b o v :ế ậ ả ệ Khi x y ra quá t i , role nhi t F2 tá đ ng , ti p điêm th ng đóng F2 (1;3) m ra ng t m chả ả ệ ộ ế ườ ở ắ ạ đi u khi n , ti p đi m th ng m F2 ( 1;29 ) đóng l i , đèn H3 sáng báo hi u s c .ề ể ế ể ườ ở ạ ệ ự ố K T LU NẾ Ậ V i chúng em sinh viên h c nghành k thu t đi n v i nh ng công viêc nh l p đ t và đi u khi nớ ọ ỹ ậ ệ ớ ữ ư ắ ặ ề ể điên trong công nghi p.thì đây là m t đ tài r t b ích và sát v i th c t .ệ ộ ề ấ ổ ớ ự ế V i đ tài này chúng em có th bi t thêm ph n nào v kh năng t thi t k m ch tùy t ng tr ngớ ề ể ế ầ ề ả ự ế ế ạ ừ ườ h p yêu câu.ợ Đây cũng là c h i đ chúng em áp d ng nh ng ki n th c đã đ c hoc trên l p và dánh giá quáơ ộ ể ụ ữ ế ứ ượ ớ trình đó,ngoài ra còn là d p đ chúng em nâng cao tay ngh .ị ể ề Trong quá trình th c hi n đ tài v i v n ki n th c it i chúng em đã nh n đ c s ch b o t n tìnhự ệ ề ớ ố ế ứ ỏ ậ ượ ự ỉ ả ậ c a th y ủ ầ Đ Công Th ng ỗ ắ đ đ a ra các ph ng án t i u nh t.ể ư ươ ố ư ấ Trong quá trình thi t k và hoàn thi n s n ph m v i v n ki n th c ít i chúng em v n còn nhi uế ế ệ ả ẩ ớ ố ế ứ ỏ ẫ ề thi u sót mong nh n đ c nh ng ý ki n nh n sét và đóng góp c a th y cô và các b n đ đ tàiế ậ ượ ữ ế ậ ủ ầ ạ ể ề hoàn thi n h n. ệ ơ Ngày……Tháng…….Năm 2010. Nhóm sinh viên. M C L CỤ Ụ Ch ng I :ươ 1.1 Khái ni m.ệ 1.2 Các nguyên t c đi u khieenrr h th ng truy n đ ng đi n ki u h .ắ ề ệ ố ề ộ ệ ể ở 1.2.1 Nguyên t c đi u khi n theo th i gianắ ề ể ờ 1.2.2 Nguyên t c kh ng ch theo t c đ .ắ ố ế ố ộ 1.2.3 Nguyên t c đi u khi n theo hành trình.ắ ề ể 1.2.4 Nguyên t c đi u khi n h th ng truy n đ ng đi n kínắ ề ể ệ ố ề ộ ệ 1.2.5 S đ kh i c a h th ng t đ ng đi u ch nh.ơ ồ ố ủ ệ ố ự ộ ề ỉ 1.2.6 Các nguyên t c đi u khi n.ắ ề ể 1.2.6.1 Khái ni m chung.ệ 1.2.6.2 Khâu ph n h i đi n áp.ả ồ ệ 1.2.6.3 Ph n h i d ng dòng đi nả ồ ươ ệ 1.2.6.4 Ph n h i âm t c đ .ả ồ ố ộ 1.2.6.5 Ph n h i âm dòng đi n có ng tả ồ ệ ắ 1.3 M t s s đ đi u khi n đ ng cộ ố ơ ồ ề ể ộ ơ 1.3.1 T đ ng kh ng ch đ ng c KĐB roto l ng sócự ộ ố ế ộ ơ ồ Ch ng II :ươ 2.1 Áptômát 2.2 Nút nấ 2.3 R leơ 2.3.1 R le đi n tơ ệ ừ 2.3.2 R le dòng đi n và r le đi n ápơ ệ ơ ệ 2.3.3 R le th i gianơ ờ 2.3.4 R le t c đơ ố ộ 2.4 Các khâu b o v đi n hình.ả ệ ể 2.4.1 Ý nghĩa c a vi c b o vủ ệ ả ệ 2.4.2 Khâu b o v ng n m chả ệ ắ ạ 2.4.3 B o v ng n m ch b ng áptomatả ệ ắ ạ ằ 2.4.4 B o v ng n m ch b ng R le c c đ i tác đ ng nhanhả ệ ắ ạ ằ ơ ự ạ ộ 2.4.5 B o v quá t i lâu dài.ả ệ ả Ch ng III : m t s ph ng pháp hãm và m máy đ ng cươ ộ ố ươ ở ộ ơ 3.1 Hãm ng c.ượ 3.2 Hãm đ ng năngộ 3.3 M máy đ ng c KĐB 3 phaở ộ ơ 3.4 Ph ng pháp dùng đi n tr m máy m ch rotoươ ệ ở ở ạ 3.5 Ph ng pháp m máy v i đi n tr ho c đi n kháng n i ti p trong m ch stator.ươ ở ớ ệ ở ặ ệ ố ế ạ 3.6 Ph ng pháp m máy dùng máy bi n áp t ng uươ ở ế ự ẫ 3.7 Đ o chiêu đ ng c không đ ng bả ộ ơ ồ ộ