CHƯƠNG I
A- TỔNG QUAN VỀ CUNG CẤP ĐIỆN
Điện năng là một dạng năng lượng có nhiều ưu đãi : dễ dàng chuyển thành các dạng năng lượng khác, dễ truyền tải và phân phối. Chính vì vậy điện năng được sử dụng rất rộng rãi trong một lĩnh vực của con người.
Trong quá trình sản xuất và phân phối điện năng có một số đặc điểm chính :
ã Điện năng sản xuất ra nói chung không tích trữ điện (trừ một vài trường hợp cá biệt với công suất nhỏ người ta dùng pin và ăcquy làm bộ phận tích trữ). Tại mọi lúc ta phải đảm bảo cân bằng giữa điện năng sản xuất với điện năng tiêu thụ kể cả nhũng tổn thất do truyền tải điện.
ã Quá trình về điện xảy ra rất nhanh. Sóng điện từ lan truyền trong dây dẫn với tốc độ rất lớn xấp xỉ tốc độ ánh sáng, quá trình sét lan truyền, quá trình quá độ, ngắn mạch xảy ra rất nhanh.
Do đó đòi hỏi phải sử dụng thiết bị trong vận hành, trong điều độ, trong điều khiển.
Điện lực có liên quan chặt chẽ đến hầu hết các ngành kinh tế quốc dân, đó là một trong những động lực làm tăng năng suất lao động tạo nên sự phát triển nhịp nhàng trong cấu trúc kinh tế.
Hệ thống điện bao gồm các khâu sản xuất, truyền tải, phân phối, cung cấp đến các hệ tiêu thụ và sử dụng điện.
Phân loại hệ tiêu thụ điện xí nghiệp.
Tùy theo tầm quan trọng trong nền kinh tế và xã hội, hệ tiêu thụ được cung cấp điện với mức độ tin cậy khác nhau (thể hiện mức độ yêu cầu liên tục cung cấp điện khác nhau) và được phân thành 3 loại :
Hệ loại 1 : Là những hệ tiêu thụ mà khi sự cố ngừng cung cấp điện có thể gây nên những hậu quả nguy hiểm đến tính mạng con người, làm thiệt hại lớn về kinh tế dẫn đến hư hỏng thiết bị, gây rối loạn các quá trình công nghệ phức tạp, làm hư hỏng hàng loạt sản phẩm hoặc có thể ảnh hưởng không tốt về phương diện chính trị.
Trong hệ loại 1 cũng cần phân biệt và tách ra nhóm tiêu thụ đặc biệt mà việc ngưng cung cấp điện đột ngột có thể đe dọa đến tính mạng con người, gây nổ và phá hoại các thiết bị sản xuất. Do đó phải nâng cao tính liên tục cung cấp điện.
Đối với hệ loại 1 phải cung cấp điện với độ tin cậy cao, thường dùng hai nguồn đi, đường dây 2 lộ đến, có nguồn dự phòng nhằm hạn chế đến mức thấp nhất việc mất điện năng. Thời gian mất điện bằng xem thời gian đóng nguồn dự trữ.
Hệ loại 2 : Là những hệ tiêu thụ mà nếu ngừng cung cấp điện chỉ liên quan đến hàng loạt sản phẩm đang sản xuất được, tức là dẫn đến thiệt hại về kinh tế đó về ngưng trệ sản xuất, hư hỏng sản phẩm, lãng phí sức lao động các phân xưởng cơ khí xí nghệp công nghiệp nhẹ thường là hệ loại 2.
Để cung cấp điện cho hệ loại 2 ta dùng phương án có hoặc không có nguồn dự phòng, đường dây 1 lộ hay đường dây kép. Việc chọn phương án cần dựa vào kết quả so sánh giữa vốn đầu tư phải tăng thêm và giá trị thiệt hại về kinh tế do ngừng cấp điện. cho phép ngừng cung cấp điện trong thời gian đóng nguồn dự trữ bằng tay.
Hệ loại 3 : Là tất cả hệ tiêu thụ còn lại ngoài hệ loại 1 và loại 2 tức là những hệ cho phép cung cấp điện với độ tin cậy thấp cho phép mất điện trong thời gian sửa chữa, thay thế thiết bị sự cố, nhưng thường không cho phép quá 1 ngày đêm ( 24h ). Những hệ này thường là các khu nhà ở, nhà kho, các trường học hoặc mạng lưới cung cấp điện cho nông thôn.
Để cung cấp điện cho hệ loại 3 ta có thể dùng 1 nguồn điện hoặc 1 đường dây 1 lộ. Phân loại
một cách đúng đắn hệ tiêu thụ điện năng theo yêu cầu đảm bảo cung cấp điện là một trong những chỉ tiêu cơ bản để chọn hợp lý sơ đồ cung cấp điện. Khi xác định phụ tải tính toán nên tiến hành phân loại phụ tải theo hệ tiêu thụ để có cách nhìn đúng đắn về phụ tải và có những ưu tiên cần thiết.
Để xác định loại hệ tiêu thụ điện năng của các ngành sản xuất khác nhau ta cần nghiên cứu các đặc điểm yêu cầu và những hướng dẫn cần thiết của ngành đó. Ngoài ra các hệ tiêu thụ điện xí nghiệp cũng được phân loại theo chế độ làm việc như sau :
Tại hệ tiêu thụ có chế độ phụ tải ngắn hạn : Thời gian làm việc không đủ dài để nhiệt độ của thiết bị đạt đến giá trị quy định cho phép.
Tại hệ tiêu thụ có chế độ làm việc dài hạn : Khi đó phụ tải không thay đổi hoặc thay đổi rất ít, thiết bị có thể làm việc lâu dài mà nhiệt độ không vượt quá giá trị cho phép.
Tại hệ tiêu thụ có chế độ phụ tải ngắn hạn lập lại, thiết bị làm việc ngắn hạn xen kẻ với thời kỳ ngắn hạn.
NHỮNG YÊU CẦU KHI THIẾT KẾ HỆ THỐNG CUNG CẤP ĐIỆN.
Mục tiêu cơ bản của nhiệm vụ thiết kế cung cấp điện là đảm bảo cho hệ tiêu thụ có đủ điện năng yêu cầu với chất lượng điện tốt.
Một số yêu cầu chính :
ã Độ tin cậy cung cấp điện : Độ tin cậy cung cấp điện tùy thuộc vào hệ tiêu thụ thuộc loại nào. Trong điều kiện cho phép người ta cố gắng chọn phương án cung cấùp điện có độ tin cậy càng cao càng tốt.
ã Chất lượng điện : Chất lượng điện được đánh giá bằng 2 chỉ tiêu đó là tần số và điện áp.
Chỉ tiêu tần số do cơ quan điều khiển hệ thống điều chỉnh. Chỉ có những hệ tiêu thụ lớn (hàng chục MW trở lên) mới phải quan tâm đến chế độ vận hành của mình sao cho hợp lý để góp phần xác định tần số của hệ thống điện. Vì vậy người thiết kế cung cấp điện thường chỉ quan tâm đảm bảo chất lượng điện cấp cho khách hàng.
Nói chung, điện áp lưới trung áp và hạ áp cho phép hoạt động quanh giá trị 5% điện áp định mức. Đối với những phụ tải có yêu cầu cao về chất lượng điện áp như : Nhà máy hóa chất, điện tử, cơ năng điện áp chỉ cho phép dao động trong khoảng 2,5%.
* An toàn cung cấp điện : Hệ thống cung cấp điện phải được vận hành an toàn đối với người và thiết bị. Muốn đạt được yêu cầu đó người thiết kế phải chọn sơ đồ cung cấp điện hợp lý, rõ ràng, mạch lạc để tránh nhầm lẫn trong vận hành : Các thợ điện phải được chọn đúng chủng loại, công suất. Cuối cùng việc vận hành quản lý hệ thống điện có vai trò đặc biệt quan trọng, người sử dụng phải tuyệt đối chấp hành những quy định về an toàn sử dụng điện.
* Kinh tế : Khi đánh giá so sánh các phương án cung cấp điện, chỉ tiêu kinh tế được xét đến khi các chỉ tiêu kỹ thuật nêu trên đã được đảm bảo.
Chỉ tiêu kinh tế được đánh giá qua : Tổng số đầu tư, khi vận hành và thời gian thu hồi vốn đầu tư.
Việc đánh giá chỉ tiêu kinh tế phải thông qua tính toán và so sánh tỉ mỉ giữa các phương án tối ưu. Những yêu cầu trên thường mâu thuẫn nhau nên người thiết kế phải biết cân nhắc và kết hợp hài hòa tùy thuộc vào hình ảnh cụ thể.
Ngoài ra khi thiết kế cung cấp điện cũng phải chú ý đến những yêu cầu khác như : có điều kiện thuận lợi nếu có yêu cầu cầøn phát triển phụ tải sau này, rút ngắn thời gian xây dựng.
94 trang |
Chia sẻ: banmai | Lượt xem: 1861 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thiết kế và cung cấp cho điện cho nhà máy dệt, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hoïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x25 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 319 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 0,727 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 144 (A)
* Choïn CB loïai EA103-G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 84,41 (A)
Þ IñmCB = 100 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 14 (KA)
i) Choïn daây daãn töø TPP ñeán tuï buø
Ta coù :
Qbuø = 292,2 (KVAr)
Þ Pbuø = = = 116.3 (KW)
+ Coâng suaát cuûa tuï buø :
Sttbuø = = = 126,6 (KVA)
+ Doøng ñieän tính toaùn sau khi buø :
Ittbuø = Ilvmax = = = 192,3 (A)
+ Doøng ñieän cho pheùp qua tuï buø :
Icpbuø ³
Vôùi k = k4. k5. k6. k7 = 0,616 (Ñaát khoâ)
Icpdd ³ = = 312 (A)
Þ Icpdd = 343 (A)
* Ta choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x120 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 1233 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 0,153 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 343 (A)
* Choïn CB loïai EA203-G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 192,3 (A)
Þ IñmCB = 200 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 25 (KA)
1) Choïn daây daãn töø TÑL1 ñeán caùc thieát bò trong tuû ÑL1
Maùy canh 1 : Pñm = 5,5kw ; cosj = 0,7 ; ksd = 0,7
Maùy canh 2 : Pñm = 7,5kw ; cosj = 0,8 ; ksd = 0,8
+ Doøng ñieän cho pheùp chaïy treân daây daãn cuûa maùy canh 1 vaø maùy canh 2 ( 2 maùy lieân thoâng vôùi nhau )
I1,2cpdd ³
+ Heä soá cosj cuûa maïch :
cosj1,2 = = = 0,76
Þ tgj1,2 = 0,86
+ Coâng suaát tính toaùn cuûa nhaùnh :
P1,2 = P1 + P2 = 13 (KW)
+ Coâng suaát phaûn khaùng cuûa nhaùnh :
Q1,2 = P1,2. tgj1,2 = 13. 0,86 = 11,18 (KVAr)
+ Coâng suaát bieåu kieán cuûa nhaùnh :
S1,2 = = = 17,15 (KVA)
+ Doøng tính toùan cuûa nhaùnh :
I1,2 = = = 26,06 (A)
+ Doøng cho pheùp treân daây daãn :
I1,2cpdd ³ = = 42,2 (A)
Þ I1,2cpdd = 53 (A)
* Choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x10 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 150 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 1,83 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 67 (A)
* Choïn CB loïai EA53-G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 26,06 (A)
Þ IñmCB = 30 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 5 (KA)
Maùy canh phaân baêng : Pñm = 24KW ; ksd = 0,8 ; cosj = 0,8 Þ tgj 0,75
+ Doøng ñieän ñm :
Iñm3 = Ilvmax3 = = = 45,6 (A)
+ Doøng cho pheùp cuûa daây daãn :
I3cpdd ³ = = 74 (A)
Þ I3cpdd = 113 (A)
* Choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x16 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 211 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 1,15 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 113 (A)
* Choïn CB loïai EA53-G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 45,6 (A)
Þ IñmCB = 50 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 5 (KA)
( Vôùi caùch tính töông töï, ta laàn löôït tính daây daãn vaø CB cho maùy hoà 1 , maùy hoà 2 vaø maùy hoà 3).
2) Choïn daây daãn töø TÑL2 ñeán caùc thieát bò trong ÑL2
Ta coù 1 daây toång ñi chung cho 18 maùy, moãi maùy noái vôùi daây toång qua hoäp noái daây vaø caàu chì tieâu chuaån.
+ Soá thieát bò hieäu quaû treân daây daãn toång :
nhq = 18 ; ksd = 0,8 ; cosj = 0,8
Töø baûng phuï luïc, ta coù : kmax = 1,06
Tuû ÑL2 bao goàm coù 72 maùy deät kieám Tsdudaco, ñöôïc chia laøm 4 nhaùnh, moãi nhaùnh coù 18 maùy.
* Nhaùnh 1 :
+ Heä soá söû duïng cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
k*sdnh = = = 0,8
+ Heä soá cosj cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
cosj*nh = = = 0,8
Þ tg*jnh = 0,75
+ Phuï taûi trung bình cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*tbnh = (åPñmi) .k*sdnh = 18. 2,2. 0,8 = 31,68 (KW)
Q*tbnh = P*tbnh. tg*jnh = 31,68. 0,75 = 23,76 ( KVAr)
+ Phuï taûi tính toùan cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*ttnh = kmax . P*tbnh = 1,06 . 31,68 = 33,58 ( KW )
Q*ttnh = Q*tbnh = 23,76 (KVAr)
+ Doøng ñieän tính toaùn cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
I*ttnh = = = 62,5 (A)
+ Doøng ñieän cho pheùp cuûa 1 daây daãn toång :
I*cpnh ³ = = 101,5 (A)
Þ I*cpnh = 113 (A)
* Choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x16 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 211 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 1,15 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 113 (A)
* Choïn CB loïai EA53-G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 62,5 (A)
Þ IñmCB = 75 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 25 (KA)
( Nhaùnh 2, nhaùnh 3, nhaùnh 4 laøm töông töï )
3) Choïn daây daãn töø TÑL3 ñeán caùc thieát bò trong ÑL3
Ta coù 1 daây toång ñi chung cho 18 maùy, moãi maùy noái vôùi daây toång qua hoäp noái daây vaø caàu chì tieâu chuaån.
+ Soá thieát bò hieäu quaû treân daây daãn toång :
nhq = 18 ; ksd = 0,7 ; cosj = 0,7
Töø baûng phuï luïc, ta coù : kmax = 1,11
Tuû ÑL3 bao goàm coù 72 maùy deät kieám , ñöôïc chia laøm 4 nhaùnh, moãi nhaùnh coù 18 maùy.
* Nhaùnh 1 :
+ Heä soá söû duïng cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
k*sdnh = = = 0,7
+ Heä soá cosj cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
cosj*nh = = = 0,7
Þ tg*jnh = 1,02
+ Phuï taûi trung bình cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*tbnh = (åPñmi) .k*sdnh = 18. 2,6. 0,7 = 32,76 (KW)
Q*tbnh = P*tbnh. tg*jnh = 32,76. 1,02 = 33,42 ( KVAr)
+ Phuï taûi tính toùan cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*ttnh = kmax . P*tbnh = 1,11 . 32,76 = 36,36 ( KW )
Q*ttnh = Q*tbnh = 33,42 (KVAr)
+ Doøng ñieän tính toaùn cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
I*ttnh = = = 75 (A)
+ Doøng ñieän cho pheùp cuûa 1 daây daãn toång :
I*cpnh ³ = = 121,75 (A)
Þ I*cpnh = 144 (A)
* Choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x25 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 319 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 0,727 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 144 (A)
* Choïn CB loïai EA103 - G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 75 (A)
Þ IñmCB = 100 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 25 (KA)
( Nhaùnh 2, nhaùnh 3, nhaùnh 4 laøm töông töï )
4) Choïn daây daãn töø TÑL4 ñeán caùc thieát bò trong TÑL4 :
Ñoái vôùi ÑL4 , ta coù 36 maùy deät Piconol ñöôïc chia laøm 4 nhaùnh.
Nhaùnh 1 , 2 : Taát caû goàm coù 18 maùy. Pñm = 6KW ; cosj = 0,8 ; ksd = 0,8
* Nhaùnh 1
+ Soá thieát bò hieäu quaû treân daây daãn toång :
nhq = 9 ; ksd = 0,8 ; cosj = 0,8
Töø baûng phuï luïc ta coù : kmax = 1,08
+ Heä soá söû duïng cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
k*sdnh = = = 0,8
+ Heä soá cosj cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
cosj*nh = = = 0,8
Þ tg*jnh = 0,75
+ Phuï taûi trung bình cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*tbnh = (åPñmi) .k*sdnh = 9. 6. 0,8 = 43,2 (KW)
Q*tbnh = P*tbnh. tg*jnh = 43,2. 0,75 = 32,4 ( KVAr)
+ Phuï taûi tính toùan cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*ttnh = kmax . P*tbnh = 1,08 . 43,2 = 46,66 ( KW )
Q*ttnh = 1,1. Q*tbnh = 35,64 (KVAr)
+ Doøng ñieän tính toaùn cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
I*ttnh = = = 86,3 (A)
+ Doøng ñieän cho pheùp cuûa 1 daây daãn toång :
I*cpnh ³ = = 140 (A)
Þ I*cpnh = 144 (A)
* Choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x25 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 319 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 0,727 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 144 (A)
* Choïn CB loïai EA103 - G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 86,3 (A)
Þ IñmCB = 100 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 25 (KA)
( Nhaùnh 2 laøm töông töï nhö treân )
Nhaùnh 3 ,4 : Taát caû goàm coù 18 maùy. Pñm = 5KW ; cosj = 0,7 ; ksd = 0,7
* Nhaùnh 3
+ Soá thieát bò hieäu quaû treân daây daãn toång :
nhq = 9 ; ksd = 0,7 ; cosj = 0,7
Töø baûng phuï luïc ta coù : kmax = 1,18
+ Heä soá söû duïng cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
k*sdnh = = = 0,7
+ Heä soá cosj cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
cosj*nh = = = 0,7
Þ tg*jnh = 0,88
+ Phuï taûi trung bình cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*tbnh = (åPñmi) .k*sdnh = 9. 5. 0,7 = 31,5 (KW)
Q*tbnh = P*tbnh. tg*jnh = 31,5. 0,88 = 27,72 ( KVAr)
+ Phuï taûi tính toùan cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
P*ttnh = kmax . P*tbnh = 1,18 . 31,5 = 37,17 ( KW )
Q*ttnh = 1,1. Q*tbnh = 1,1. 27,72 = 30,5 (KVAr)
+ Doøng ñieän tính toaùn cuûa 1 nhaùnh daây daãn :
I*ttnh = = = 73 (A)
+ Doøng ñieän cho pheùp cuûa 1 daây daãn toång :
I*cpnh ³ = = 118,5 (A)
Þ I*cpnh = 144 (A)
* Choïn caùp ñoàng haï aùp 1 loõi caùch ñieän do Lens cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
Tieát dieän daây daãn : F = 1x25 (mm2)
Troïng löôïng daây : M = 319 (kg/km)
Ñieän trôû ôû 20oC : Ro = 0,727 ( W/km)
Doøng ñm ôû trong nhaø : Iñm = 144 (A)
* Choïn CB loïai EA103 - G do Nhaät cheá taïo. Coù caùc thoâng soá sau :
_ Soá cöïc : 3 cöïc
_ UñmCB = Uñmlöôùi = 380 (V)
_ IñmCB ³ Ilvmax = 73 (A)
Þ IñmCB = 75 (A)
_ Doøng caét cho pheùp : IN = Iccp = 25 (KA)
(Nhaùnh 4 laøm töông töï nhö nhaùnh 3)
Vôùi caùch tính töông töï, ta laàn löôït tính daây daãn vaø CB cho TÑL5, TÑL6 vaø TCS.
Keát quaû tính toaùn cuûa nhöõng TÑL , ñöôïc ghi treân baûng sau :
BAÛNG TÍNH TOAÙN DAÂY DAÃN VAØ CB
Töø
Ñeán
Heä soá k
(Ñaât khoâ)
Itt
(A)
Icpdd
(A)
Loaïi daây
Loaïi CB
Tieát dieän daây
F (mm2)
Doøng caét cho pheùp
IN (KA)
MBA
TPP
0,616
1432,4
2550
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
CM1600N
3(1x530)
50
ÑL1
0,616
158
301
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA203-G
1x95
18
ÑL2
0,616
245,3
501
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
SA403-H
1x240
45
ÑL3
0,616
288,6
565
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
SA403-H
1x300
45
TPP
ÑL4
0,616
309,2
565
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
SA403-H
1x300
45
ÑL5
0,616
151,9
254
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA203-G
1x70
25
ÑL6
0,616
356,8
662
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
SA404-H
1x400
45
TCS
0,616
84,41
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
14
Thieát bò buø
0,616
192,3
312
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA203-G
1x120
25
Maùy canh1,2
2 maùy lieân thoâng
0,616
26,06
53
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA53-G
1x10
5
ÑL1
Maùy canh phaân baêng
0,616
45,6
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA53-G
1x16
5
Maùy hoà 1
0,616
41,8
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA53-G
1x16
5
Maùy hoà 2
0,616
45,6
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA53-G
1x16
5
Maùy hoà 3
0,616
23,9
67
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA53-G
1x10
5
Nhaùnh1
(maùy deät kieám Tsdudaco)
0,616
62,5
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x16
25
ÑL2
Nhaùnh2
0,616
62,5
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x16
25
Nhaùnh3
0,616
62,5
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x16
25
Nhaùnh4
0,616
62,5
113
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x16
25
Nhaùnh1
maùy deät kieám
0,616
75
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
ÑL3
Nhaùnh2
0,616
75
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh3
0,616
75
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh4
0,616
75
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh1
Maùy deät Piconol
0,616
86,3
140
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
ÑL4
Nhaùnh2
0,616
86,3
140
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh3
0,616
73
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh4
0,616
73
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
ÑL5
Nhaùnh1
Maùy deät kieám
0,616
76,7
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh2
0,616
76,7
144
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x25
25
Nhaùnh1
Maùy deät CTB
0,616
90,9
174
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x35
25
ÑL6
Nhaùnh2
0,616
90,9
174
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x35
25
Nhaùnh3
0,616
90,9
174
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x35
25
Nhaùnh4
0,616
90,9
174
Caùp ñoàng 1 loõi (Len)
EA103-G
1x35
25
CHÖÔNG V
TÍNH TOAÙN NGAÉN MAÏCH
I- KHAÙI QUAÙT
Caùc thieát bò ñieän trong ñieàu kieän vaän haønh coù theå haïot ñoäng 1 trong caùc cheá ñoä sau:
+ Cheá ñoä laøm vieäc laâu daøi ( laøm vieäc bình thöôøng )
+ Cheá ñoä laøm vieäc quaù taûi ( trong ñk quaù taûi cho pheùp cuûa thieát bò )
+ Cheá ñoä laøm vieäc ngaén maïch
Trong tình traïng ngaén maïch cuûa caùc khí cuï ñieän, söù caùch ñieän vaø caùc boä phaän daãn ñieän khaùc vaãn ñaûm baûo cheá ñoä laøm vieäc tin caäy. Neáu trong quaù trình choïn löïa chuùng coù caùc thoâng soá theo ñuùng ñk oån ñònh ñoäng vaø oån ñònh nhieät ñeå khi xaûy ra tình traïng ngaén maïch phaûi nhanh choùng taùc duïng ñeå loaïi tröø caùc taùc haïi cuûa noù.
Ngaén maïch laø tình traïng söï coá quan troïng vaø thöôøng xaûy ra trong heä thoáng cung caáp ñieän. Ngaén maïch coù theå xaûy ra caùc tröôøng hôïp : NM 1 pha, NM chaïm ñaát, NM 2 pha, NM 3 pha ..v.v..
Trong ñoù ngaén maïch 3 pha ít xaûy ra nhöng ñöôïc xem laø tröôøng hôïp nguy hieåm nhaát. Vì vaäy ngöôøi ta thöôøng caên cöù vaøo NM 3 pha ñeå löïa choïn caùc thieát bò ñieän.
Vaäy tính toaùn ngaén maïch nhaèm xaùc ñònh khaû naêng caét cuûa caùc thieát bò baûo veä, kieåm tra oån ñònh nhieät cuûa daây, kieåm tra ñoä nhaïy cuûa thieát bò baûo veä vaø kieåm tra ñoä beàn ñieän ñoäng.
II- TÍNH TOAÙN NGAÉN MAÏCH TAÏI CAÙC TUÛ ÑIEÄN
Sô ñoà tính toaùn ngaén maïch :
Ngaén maïch 3 pha taïi TPP
Daây noái töø MBA ñeán TPP coù tieát dieän 530 mm2 , daøi 0,025km.
ro = 0,0283 ( W/km)
xo = 0,05 ( W/km)
Þ Ñieän trôû vaø ñieän khaùng daây daãn :
Rdd1 = ro. l1 = 0,0283. 0,025 = 0,7. 10-3 (W)
Xdd1 = xo. l1 = 0,05. 0,025 = 1,25. 10-3 (W)
+ Doøng ngaén maïch taïi TPP :
INMPP =
=
= 25 KA
Ta coù doøng caét cho pheùp cuûa CB :
Iccp = 50 KA > INN-PP
Þ CB thoûa ñkieän chòu ñöïng doøng ngaén maïch.
Ngaén maïch 3 pha taïi TÑL1
Daây noái töø TPP ñeán ÑL1 coù tieát dieän 95 mm2 , daøi 0,055km.
ro = 0,193 ( W/km)
xo = 0,062 ( W/km)
Þ Ñieän trôû vaø ñieän khaùng daây daãn :
Rdd2 = ro. l2 = 0,193. 0,055 = 10,6. 10-3 (W)
Xdd2 = xo. l2 = 0,062. 0,055 = 3,41. 10-3 (W)
+ Doøng ngaén maïch taïi ÑL1 :
IN-ÑL1 =
=
= 12,8 KA
Ta coù doøng caét cho pheùp cuûa CB :
Iccp = 18 KA > IN-ÑL1
Þ CB thoûa ñkieän chòu ñöïng doøng ngaén maïch.
Ngaén maïch 3 pha taïi TÑL2
Daây noái töø TPP ñeán ÑL1 coù tieát dieän 240 mm2 , daøi 0,015km.
ro = 0,0754 ( W/km)
xo = 0,0587 ( W/km)
Þ Ñieän trôû vaø ñieän khaùng daây daãn :
Rdd3 = ro. l3 = 0,0754. 0,015 = 1,13. 10-3 (W)
Xdd3 = xo. l3 = 0,0587. 0,015 = 0,88. 10-3 (W)
+ Doøng ngaén maïch taïi ÑL2 :
IN-ÑL2 =
=
= 22,2 KA
Ta coù doøng caét cho pheùp cuûa CB :
Iccp = 45 KA > IN-ÑL2
Þ CB thoûa ñkieän chòu ñöïng doøng ngaén maïch.
Ngaén maïch 3 pha taïi TÑL3
Daây noái töø TPP ñeán ÑL1 coù tieát dieän 300 mm2 , daøi 0,018km.
ro = 0,0601 ( W/km)
xo = 0,055 ( W/km)
Þ Ñieän trôû vaø ñieän khaùng daây daãn :
Rdd4 = ro. l4 = 0,0601. 0,018 = 1,08. 10-3 (W)
Xdd4 = xo. l4 = 0,055. 0,018 = 0,99. 10-3 (W)
+ Doøng ngaén maïch taïi ÑL3 :
IN-ÑL3 =
=
= 22 KA
Ta coù doøng caét cho pheùp cuûa CB :
Iccp = 45 KA > IN-ÑL3
Þ CB thoûa ñkieän chòu ñöïng doøng ngaén maïch.
Ngaén maïch 3 pha taïi TÑL4
Daây noái töø TPP ñeán ÑL1 coù tieát dieän 300 mm2 , daøi 0,065m.
ro = 0,0601 ( W/km)
xo = 0,055 ( W/km)
Þ Ñieän trôû vaø ñieän khaùng daây daãn :
Rdd5 = ro. l5 = 0,0601. 0,065 = 3,9. 10-3 (W)
Xdd5 = xo. l5 = 0,055. 0,065 = 3,5. 10-3 (W)
+ Doøng ngaén maïch taïi ÑL4 :
IN-ÑL4 =
=
= 16,6 KA
Ta coù doøng caét cho pheùp cuûa CB :
Iccp = 45 KA > IN-ÑL4
Þ CB thoûa ñkieän chòu ñöïng doøng ngaén maïch.
Vôùi caùch tính töông töï , ta laàn löôït tính cho ÑL5, ÑL6 vaø TCS
Baûng keát quaû ngaén maïch
Tuû
Tieát dieän daây
F (mm2)
L
(km)
l . ro
(W/km)
l . xo
(W/km)
INM
(KA)
IcaétCB
(KA)
TPP
3(1x530)
0,025
0,7
1,25
23,8
50
ÑL1
1x95
0,055
10,6
3,41
12,14
18
ÑL2
1x240
0,015
1,13
0,88
21,11
45
ÑL3
1x300
0,018
1,08
0,99
20,88
45
ÑL4
1x300
0,065
3,9
3,5
15,8
45
ÑL5
1x70
0,072
3,38
4,4
15,2
25
ÑL6
1x400
0,097
4,56
5,23
13,9
45
TCS
1x35
0,045
23,6
2,98
5,9
14
CHÖÔNG VI
TÍNH TOAÙN TOÅN THAÁT ÑIEÄN AÙP
I- ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Toång trôû cuûa ñöôøng daây tuy nhoû nhöng khoâng theå boû qua ñöôïc. Khi mang taûi seõ luoân toàn taïi söï suït aùp giöõa ñaàu vaø cuoái ñöôøng daây. Vaän haønh cuûa caùc taûi ( nhö ñoäng cô, chieáu saùng....) phuï thuoäc nhieàu vaøo ñieän aùp treân ñaàu vaøo cuûa chuùng vaø ñoøi hoûi giaù trò ñieän aùp gaàn vôùi giaù ñònh möùc. Do vaäy caàn phaûi choïn kích côõ daây sao cho khi mang taûi lôùn nhaát ñieän aùp taïi ñieåm cuoái phaûi naèm trong phaïm vi cho pheùp.
Do muïc ñích cuûa vieäc tính toaùn naøy laø kieåm tra söï suït aùp cuûa maïng ñieän haï theá xem coù ñaûm baûo yeâu caàu khoâng? Kieåm tra tieát dieän daây daãn coù thích hôïp khoâng?
SÔ ÑOÀ TÍNH TOAÙN SUÏT AÙP
III- TÍNH TOAÙN SUÏT AÙP
Suït aùp töø MBA ñeán ñoäng cô maùy canh phaân baêng TÑL1
Suït aùp luùc vaän haønh bình thöôøng
+ Toån thaát ñieän aùp töø MBA ñeán tuû phaân phoái :
Daây daãn töø MBA ñeán TPP coù caùc thoâng soá sau :
Ilvmax = 1432,4 (A)
L = 0,025 (Km)
F = 530 (mm2)
Ro = 0,0238 (W/km)
Xo = 0,05 (W/km)
cosj = 0,93 ( sau khi ñaõ buø coâng suaát cho heä thoáng)
Þ sinj = 0,37
= 0,66%
+ Toån thaát ñieän aùp töø TPP ñeán TÑL1 :
Daây daãn töø tuû phaân phoái TPP ñeán tuû ñoäng löïc TÑL1 coù caùc thoâng soá sau :
Ilvmax = 158 (A)
L = 0,055 (Km)
Ro = 0,193 (W/km)
Xo = 0,062 ( W/km)
cosj = 0,78 Þ sinj = 0,63
= 0,75%
+ Toån thaát ñieän aùp töø tuû ÑL1 ñeán maùy canh phaân baêng ( KHMB 3) :
Daây daãn töø TÑL1 ñeán maùy canh phaân baêng coù caùc thoâng soá sau :
Ittdc = 45,6 (A)
L = 0,012 (km)
Ro = 1,15 ( W/km)
Xo = 0,067 ( W/km)
cosj = 0,8 Þ sinj = 0,6
= 0,24%
+Ñoä suït aùp toång töø MBA ñeán doäng cô maùy canh phaân baêng (KHMB 3)
= 0,66 + 0,75 + 0,24 = 1,65% < 5%
Suït aùp luùc khôûi ñoäng
+ Toån thaát ñieän aùp töø maùy canh phaân baêng ñeán TÑL1 :
Daây daãn töø maùy canh phaân baêng ñeán TÑL1 coù caùc thoâng soá sau :
Imm = 228 (A)
L = 0,012 (km)
Ro = 1,15 (W/km)
Xo = 0,067 (W/km)
cosj = 0,35 ( luùc khôûi ñoäng)
suy ra sinj = 0,94
= 0,58%
+ Toån thaát ñieän aùp töø TPP ñeán TÑL1 :
I’lvmax = Ilvmax + I
Vôùi Ilvmax = 158 (A)
Goïi I laø ñoä leäch doøng ñieän khi ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä khôûi ñoäng so vôùi ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä bình thöôøng .
I = Imm - Iñm = 228 - 45,6 = 182,4 (A)
Þ I’lvmax = 158 + 182,4 = 340,4 (A)
= = 1,61%
+ Toån thaát ñieän aùp töø MBA ñeán TPP :
I’lvmax = Ilvmax + I
Vôùi Ilvmax = 1432,4 (A)
Goïi I laø ñoä leäch doøng ñieän khi ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä khôûi ñoäng so vôùi ñoäng cô laøm vieäc ôû cheá ñoä bình thöôøng .
I = Imm - Iñm = 228 - 45,6 = 182,4 (A)
Þ I’lvmax = 1432,4 + 182,4 = 1614,8 (A)
= = 0,74%
+ Ñoä suït aùp toång töø MBA ñeán ñoäng cô maùy canh phaân baêng (KHMB 3) luùc khôûi ñoäng :
= 0,75% + 1,61% + 0,58% = 2,93% < 20%
Tính toaùn töông töï ta coù baûng tính toaùn suït aùp trang sau :
Baûng tính toaùn suït aùp
+ Luùc bình thöôøng
Töø
Ñeán
Ilvmax
(A)
Cosj
Ro
(W/km)
Xo
(W/km)
L
(km)
U%
Uå%
MBA
TPP
1432,4
0,93
0,0238
0,05
0,025
0,66
TPP
ÑL1
158
0,78
0,193
0,062
0,055
0,75
Maùy canh1,2
26,06
0,76
1,83
0,073
0,01
0,17
1,58
Maùy canh p/baêng
45,6
0,8
1,15
0,0675
0,012
0,24
1,65
ÑL1
Maùy hoà 1
41,8
0,8
1,15
0,0675
0,008
0,146
1,555
Maùy hoà 2
45,6
0,8
1,15
0,0675
0,01
0,199
1,609
Maùy hoà 3
23,9
0,7
1,83
0,073
0,012
0,174
1,584
TPP
ÑL2
245,3
0,8
0,0754
0,0587
0,015
0,053
N1
Maùy deät kieám Tsdudako
62,5
0,8
1,15
0,0675
0,02
0,55
1,263
ÑL2
N2
62,5
0,8
1,15
0,0675
0,02
0,55
1,263
N3
62,5
0,8
1,15
0,0675
0,02
0,55
1,263
N4
62,5
0,8
1,15
0,0675
0,02
0,55
1,263
TPP
ÑL3
288,6
0,7
0,0601
0,055
0,018
0,2
N1
Maùy deät kieám
75
0,7
0,727
0,0662
0,02
0,38
1,24
ÑL3
N2
75
0,7
0,727
0,0662
0,02
0,38
1,24
N3
75
0,7
0,727
0,0662
0,02
0,38
1,24
N4
75
0,7
0,727
0,0662
0,02
0,38
1,24
TPP
ÑL4
309,2
0,75
0,0601
0,055
0,065
0,74
N1
Maùy deät Piconol
86,3
0,75
0,727
0,0662
0,018
0,42
1,82
ÑL4
N2
86,3
0,75
0,727
0,0662
0,018
0,42
1,82
N3
86,3
0,75
0,727
0,0662
0,018
0,42
1,82
N4
86,3
0,75
0,727
0,0662
0,018
0,42
1,82
TPP
ÑL5
151,9
0,8
0,268
0,0612
0,072
1,25
ÑL5
N1
Maùy deät kieám
76,7
0,8
0,727
0,0662
0,018
0,39
2,3
N2
76,7
0,8
0,727
0,0662
0,018
0,39
2,3
TPP
ÑL6
356,8
0,8
0,047
0,054
0,097
1,1
N1
Maùy deät CTB
90,9
0,8
0,524
0,0637
0,02
0,38
2,14
ÑL6
N2
90,9
0,8
0,524
0,0637
0,02
0,38
2,14
N3
90,9
0,8
0,524
0,0637
0,02
0,38
2,14
N4
90,9
0,8
0,524
0,0637
0,02
0,38
2,14
+ Luùc khôûi ñoäng :
Töø
Ñeán
Cosj
Imm
(A)
Ilvmax
(A)
I
(A)
I’lvmax
(A)
U%
’å %
Maùy canh 1,2
TÑL1
0,35
130,3
0,42
TÑL1
TPP
158
104,24
262,24
1,24
TPP
MBA
1432,4
104,24
1536,64
0,7
2,36
Maùy canh p/baêng
TÑL1
0,35
228
0,58
TÑL1
TPP
158
182,4
340,4
1,61
TPP
MBA
1432,4
182,4
1614,8
0,74
2,93
Maùy hoà 1
TÑL1
0,35
209
0,35
TÑL1
TPP
158
167,2
325,2
1,5
TPP
MBA
1432,4
167,2
1599,6
0,73
2,58
Maùy hoà 2
TÑL1
0,35
228
0,48
TÑL1
TPP
158
182,4
340,4
1,44
TPP
MBA
1432,4
182,4
1614,8
0,74
2,66
Maùy hoà 3
TÑL1
0,35
119,5
0,46
TÑL1
TPP
158
95,6
253,6
1,12
TPP
MBA
1432,4
95,6
1528
0,7
2,28
N1
Maùy deät kieám Tsdudaco
TÑL2
0,35
312,5
0,17
TÑL2
TPP
245,3
250
495,3
0,1
TPP
MBA
1432,4
250
1682,4
0,77
Nhaùnh 2,3,4 laøm töông töï
1,04
N1
Maùy deät kieám
TÑL3
0,35
375
0,22
TÑL3
TPP
288,6
300
588,6
0,4
TPP
MBA
1432,4
300
1732,4
0,8
Nhaùnh2,3,4 laøm töông töï
1,42
N1
Maùy deät Piconol
TÑL4
0,35
418
0,88
TÑL4
TPP
309,2
334,4
643,6
1,5
TPP
MBA
1432,4
334,4
1766,8
0,81
Nhaùnh 2,3,4 laøm
Töông töï
3,19
N1
Maùy deät kieám
TÑL5
0,35
383,5
0,47
TÑL5
TPP
151,9
306,8
458,7
3,7
TPP
MBA
1432,4
306,8
1739,2
0,8
4,97
Nhaùnh 2 laøm töông töï
N1
Maùy deät CTB
TÑL6
0,35
454,5
1,1
TÑL6
TPP
356,8
363,6
720,4
2,2
TPP
MBA
1432,4
363,6
1796
0,82
Nhaùnh 2,3,4 laøm töông töï
4,12
CHÖÔNG VII
TÍNH TOAÙN HEÄ THOÁNG NOÁI ÑAÁT AN TOAØN
I- CAÙC BIEÄN PHAÙP AN TOAØN
1 Choáng tieáp xuùc ñieän tröïc tieáp :
1.1 Baûo veä chính :
_ Ñaûm baûo möùc caùch ñieän caàn thieát : Taïo Rcñ thích hôïp theo caáp ñieän aùp Rcñ , ñöôïc thöï hieän thoâng qua caùc lôùp boïc baèng giaáy caùch ñieän, nhöïa PVC, XLPE ....
_ Baûo veä baèng caùch raøo chaén caùc phaàn mang ñieän, ñaët chuùng treân cao ôû nhöõng vò trí khoâng vôùi tôùi hoaëc ñaët trong tuû kín ....
_ Baûo veä baèng caùch söû duïng ñieän aùp cöïc thaáp ( 24V, 12V hoaëc 6V). Trong nhöõng tröôøng hôïp coâng suaát cuûa maïng cöïc thaáp neân chæ ñöôïc aùp duïng ôû nôi ñaëc bieät nguy hieåm nhö haàm moû, phoøng nha khoa, phoøng moå ....
1.2 Baûo veä phuï :
Caùc bieän phaùp ngaên ngöøa chaïm ñieän tröïc tieáp neâu treân coù theå ñaõ ñuû ñeå baûo veä choáng chaïm ñieän tröïc tieáp. Tuy vaäy ñoâi khi vaãn xaûy ra tai naïn chaïm ñieän tröïc tieáp do sai soùt hay nhaàm laãn.... ( ví duï: hö hoûng lôùp boïc caùch ñieän do taùch ñoäng cô, nhieät, do laõo hoùa....
Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy ngöôøi ta söû duïng theâm baûo veä phuï baèn caùch ñaët caùc thieát bò choáng roø RCD ( Residual Current Device ). RCD laø thieát bò baûo veä coù ñoä nhaïy cao taùc ñoäng theo doøng roø vôùi Itaùcdoängcaét ³ vaøi mA. Ñoâi khi Itaùcdoängcaét = 5 hoaëc 10, 20, 30 A.
Maïng U £ 0,4 KV , RCD thöôøng ñöôïc söû duïng laø loaïi ELCB ( Earth Leakage Circuit Breaker)
2 Choáng tieáp xuùc giaùn tieáp
Xeùt maïng haï theá U £ 1KV, tieáp xuùc giaùn tieáp vaøo ñieän khi nguôøi sôø vaøo vaät mang ñieän do bò choïc thuûng caùch ñieän ( chaïm pha, voû ) hoaëc nguôøi ñi vaøo vuøng nhieãm ñieän ( coù doøng ñieän chaïy trong ñaát). Caùc bieän phaùp baûo veä :
+ Thöïc hieän hình thöùc noái voû ( sô ñoà noái ñaát) thích hôïp
+ Söû duïng thieát bò baûo veä caét nguoàn thích hôïp vôùi thôøi gian giôùi haïn cho pheùp. Thôøi gian thieát bò baûo veä caét nguoàn khi chaïm voû phuï thuoäc trò soá Utx vaø loaïi nguoàn ñieän.
II- CAÙC HEÄ THOÁNG NOÁI ÑAÁT TRONG MAÏNG ÑIEÄN HAÏ AÙP
Sô ñoà TT ( baûo veä noái ñaát) 3 pha 5 daây :
_ Ñaëc tính :
+ Phöông phaùp noái ñaát : ñieåm noái sao cuûa nguoàn seõ ñöôïc noái tröïc tieáp vôùi ñaát. Caùc boä phaän caàn noái ñaát vaø vaät daãn töï nhieân seõ noái chung tôùi cöïc noái ñaát rieâng bieät cuûa löôùi. Ñieän cöïc naøy coù theå ñoäc laäp hoaëc phuï thuoäc veà ñieän vôùi ñieän cöïc cuûa nguoàn.
+ Boá trí daây PE : daây PE rieâng bieät vôùi daây trung tính vaø coù tieát dieän ñöôïc xaùc ñònh theo doøng söï coá lôùn nhaát coù theå xaûy ra.
+ Boá trí baûo veä choáng chaïm ñieän giaùn tieáp : maïch seõ töï ñoäng ngaét khi co hö hoûng caùch ñieän vaø caùc RCD co doøng taùc nhoû ( do ñieän trôû maéc noái tieáp) ñaûm nhaän.
+ Quaù aùp : Ñieän theá cuûa voû vaø cöïc noái ñaát nhu nhau trong ñieàu kieän laøm vieäc bình thöôøng.
+ Töông hôïp ñieän töø : Khi coù hö hoûng caùch ñieän, doøng ñieän söï coá thöôøng nhoû. Trong tröôøng hôïp laøm vieäc bình thöôøng treân daây PE khoâng coù suït aùp vaø khi coù hö hoûng caùch ñieän thì xung ñieän aùp xuaát hieän treân daây PE thöôøng thaáp vaø caùc nhieãu coù theå boû qua.
+ Tieát dieän daây PE nhoû
+ Boá trí baûo veä choáng chaïm ñieän giaùn tieáp : töï ñoäng ngaét ñieän khi coù hö hoûng caùch ñieän nhôø RCD ( doøng taùc ñoäng nhoû) vaø ñöôïc laép döôùi daïng rôle vaø CB.
+ Choáng chaùy : khi söû duïng RCD coù doøng £ 500mA.
Sô ñoà TN ( baûo veä noái daây trung tính, noái khoâng)
Ñieåm noái sao ñöôïc noái tröïc tieáp vaø trong maïng caû voû kim loaïi, caùc vaät daãn töï nhieân cuûa löôùi seõ ñöôïc noái daây trung tính. Coù 2 loaïi sô ñoà TN
Sô doà TN – C
_ Ñaëc tính :
+ Daây trung tính laø daây baûo veä vaø ñöôïc goïi laø daây PEN. Sô ñoà naøy khoâng söû duïng ñoái vôùi caùc daây coù tieát dieän nhoû hôn 10mm2 ( daây ñoàng) vaø 16mm2 (daây nhoâm)
+ Sô ñoà TN – C ñoøi hoûi 1 söï ñaúng theá hieäu quaû trong löôùi vôùi nhieàu ñieåm noái ñaát laëp laïi. Caùc voû thieát bò vaø vaät daãn töï nhieân noái vôùi daây trung tính.
+ Caùch laép PE : daây trung tính vaø daây PE noái chung neân goïi laø PEN.
+ Boá trí choáng chaïm ñieän aùp giaùn tieáp : sô ñoà coù doøng chaïm voû vaø ñieän aùp tieáp xuùc lôùn neân : ngaét ñieän trong tröôøng hôïp hö hoûng caùch ñieän. Ngaét ñieän ñöôïc thöïc hieän baèng CB hoaëc caàu chì coøn thieát bò choáng doøng roø RCD khoâng ñöôïc söû duïng vì söï coá hö hoûng caùch ñieän ñuôïc coi laø ngaén maïch pha – trung tính.
_ Heä quaû :
+ Quaù aùp : Trong ñkieän bình thöôøng, ñieåm trung tính, voû thieát bò vaø ñaát coù cuøng ñieän theá.
+ Do hieäu öùng cuïc boä cuûa ñieän cöïc noái ñaát, ñieän theá coù theå thay ñoåi theo khoaûng caùch ñoái vôùi ñieän cöïc. Do vaäy, khi hö hoûng caùch ñieän trung aùp, doøng seõ qua ñieän cöïc noái ñaát cuûa trung tính cuoän haï aùp vaø ñieän aùp taàn soá coâng nghieäp seõ xuaát hieän giöõa voû thieát bò haï aùp vaø ñaát coù ñieän theá baèng 0.
+ Ñoä tin caäy cung caáp ñieän, nhieãu ñieän töø vaø phoøng chaùy : khi hö hoûng caùch ñieän, doøng ñieän raát lôùn ( vaøi KA) vaø khaû naêng hö hoûng chaùy caøng cao.
Khi hö hoûng caùch ñieän haï aùp, ñieåm trung tính cuûa tam giaùc ñieän aùp seõ dòch chuyeån vaø ñieän aùp giöõa pha vaø voû thieát bò seõ vöôït quaù ñieän aùp pha – trung tính. Treân thöïc teá, thöôøng tieáp nhaän giaù trò 1,45Upha trong quaù trình tính toaùn gaàn ñuùng.
Daây PEN caàn thoûa maõn caùc ñieàu kieän cuûa 2 chöùc naêng: Daây trung tính vaø chöùc naêng PE.
Sô ñoà TN – C khoâng ñöôïc duøng cho löôùi ñieän coù tieát dieän nhoû hôn 10mm2 (Cu) vaø 16mm 2 (Al). Noù cuõng khoâng ñöôïc duøng daây meàm keùo di ñoäng.
+ Choáng chaùy : Sô ñoà TN – C khoâng duøng nôi coù khaû naêng chaùy cao. Nguyeân nhaân laø khi noái caùc vaät daãn töï nhieân cuûa toøa nhaø vôùi daây PEN seõ taïo neân doøng chaïy trong coâng trình gaây hieåm hoïa chaùy vaø nhieãu ñieän töø.
+ Töông hôïp ñieän töø : Khi coù daây PEN, doøng do taûi khoâng ñoái xöùng chaïy qua seõ taïo neân ñieän aùp rôi vaø taïo ñoä leäch ñieän theá. Do ñoù phaùt sinh doøng chaïy trong löôùi taïo bôûi voû thieát bò, vaät daãn töï nhieân, caùp ñoàng truïc vaø voû maùy tính hoaëc heä thoáng thoâng tin.
Caùc ñieän theá rôi seõ ñöôïc khueách ñaïi trong caùc coâng trình hieän ñaïi do söï toàn taïi caùc thieát bò taïo haøi baäc cao. Bieân ñoä cuûa nhöõng haøi naøy seõ taêng gaáp nhieàu laàn ntrong caùc daây trung tính. Trong löôùi phaân phoái, do khoâng caân baèng pha neân trong daây daãn trung tính seõ coù doøng vaø taïo neân tröôøng ñieän töø gaây nhieãu leân caùc oáng cöïc cathode, maøn hình, caùc thieát bò y khoa. Hieän töôïng naøy seõ ñöôïc khueách ñaïi neân khi coù hö hoûng caùch ñieän.
+ Aên moøn : Söï aên moøn baét ñaàu töø thaønh phaàn doøng DC maø daây PEN coù theå taûi vaø thaønh phaàn doøng ñieän ñaát. Chuùng aên moøn ñieän cöïc ñieän cöïc noái ñaát vaø keát caáu kim loaïi trong tröôøng hôïp noái ñaát laëp laïi nhieàu laàn.
+ Boá trí baûo veä choáng chaïm ñieän giaùn tieáp trong sô ñoà coù doøng söï coá vaø ñieän aùp tieáp xuùc lôùn.
+ Töï ñoäng ngaét nguoàn khi coù hö hoûng caùch ñieän : CB vaø caàu chì seõ baûo ñaûm vieäc ngaét naøy. RCD khoâng ñöôïc söû duïng ôû ñaây vì söï coá hö hoûng caùch ñieän chaïm ñaát coi nhö ngaén maïch 1pha – trung tính.
_ Thieát keá vaø vaän haønh :
+ Khi duøng CB hoaëc caàu chì, toång trôû nguoàn cuûa maïch phía tröôùc vaø sau thieát bò baûo veä caàn ñöôïc bieát khi thieát keá. Toång trôû naøy caàn ñöôïc ño sau khi laép ñaët vaø theo ñònh kyø. Ñaëc tính caùc thieát bò baûo veä seõ ñöôïc xaùc ñònh theo ñieän trôû naøy.
+ Khi coâng trình ñöôïc cung caáp töø 2 nguoàn UPS, maùy phaùt caùc ñaëc tính caét cuûa CB vaø caàu chì caàn phaûi ñöôïc xaùc ñònh cho moãi nguoàn söû duïng.
+ Baát kì söï caûi taïo naøo cuûa löôùi cuõng ñoøi hoûi söï kieåm tra laïi caùc ñieàu kieän baûo veä.
Sô ñoà TN – S (3 pha 5 daây) ( S – Separate)
_ Ñaëc tính :
+ Daây baûo veä vaø daây trung tính rieâng bieät. Ñoái vôùi caùp coù voû boïc chì, daây baûo veä thöôøng laø voû chì. Heä TN _ S laø ñieåm baét buoäc vôùi maïch coù tieát dieän coù tieát dieän < 10mm2( Cu) 16mm2 (Al) hoaëc caùc thieát bò di ñoäng.
+ Caùch noái ñaát : Ñieåm trung tính cuûa MBA ñöôïc noái ñaát 1 laàn taïi ñaàu vaøo cuûa luôùi. Caùc voû kloaïi vaø vaät daãn töï nhieân seõ ñöôïc noái vôùi daây baûo veä PE. Daây naøy ñöôïc noái trung tính cuûa MBA.
+ Boá trí daây PE : Daây PE taùch bieät vôùi daây trung tính vaø ñöôïc ñònh kích côõ theo doøng söï coá lôùn nhaát coù theå xaûy ra.
_ Boá trí baûo veä choáng chaïm ñieän :
Do doøng söï coá vaø doøng tieáp xuùc lôùn neân :
+ Töï ñoäng ngaét ñieän khi coù hö hoûng caùch ñieän.
+ Caùc CB vaø caàu chì seõ laøm coâng vieäc naøy, hoaëc caùc RCD vì baûo veä choáng chaïm ñieän seõ taùch bieät vôùi thieát bò baûo veä ngaén maïch pha – pha hoaëc pha – trung tính.
_ Heä quaû :
+ Quaù ñieän aùp : trong ñkieän bình thöôøng, trung tính bieán aùp, voû thieát bò seõ coù cuøng ñieän theá, thaäm chí ngay caû khi xaûy ra hieän töôïng quaù ñoä.
+ Khaû naêng lieân tuïc cung caáp ñieän vaø nhieãu ñieän töø, phoøng chaùy : aûnh huôûng cuûa söï coá trung / ha, hö hoûng caùch ñieän cuoän sô caáp vaø thöù caáp seõ töông töï nhö sô ñoà TN _ C. Doøng söï coá hö hoûng caùch ñieän seõ lôùn.
+ Daây PE khoâng ñöôïc noái ñaát laëp laïi. Ñieàu naøy ñeå traùnh ñieän aùp rôi vaø doøng trong daây baûo veä trong ñkieän vaän haønh bình thöôøng.
+ Ñieän töø : Trong ñkieän vaän haønh bình thöôøng, daây PE khoâng coù suït aùp vaø caùc nhöôïc ñieåm cuûa sô ñoà TN _ C ñöôïc khaéc phuïc. Sô ñoà TN _ S seõ töông töï nhö sô ñoà TT veà maët naøy. Khi coù hö hoûng caùch ñieän, ñieän aùp xung lôùn seõ xuaát hieän doïc treân PE taïo neân hieän töôïng quaù ñoä gioáng sô ñoà TN _ C
+ Neáu baûo veä choáng tieáp xuùc giaùn tieáp ñöôïc trang bò thieát bò baûo veä quaù doøng thì caùc ñaëc tính sô ñoà TN _ C seõ ñöôïc söû duïng.
_ Thieát keá vaän haønh 2 cheá ñoä :
+ Tính toaùn toång trôû cuûa nguoàn vaø cuûa maïch coù kieåm tra baèng ño löôøng sau khi laép ñaët vaø ñònh kì sau ñoù.
+ Xaùc ñònh ñkieän caét khi coâng trình ñöôïc caáp töø 2 nguoàn rieâng.
+ Kieåm tra ñkieän baûo veä khi coù söï caûi taïo löôùi.
Neáu baûo veä chaïm ñieän giaùn tieáp coù trang bò RCD vôùi doøng taùc ñoäng 500mA seõ traùnh ñöôïc hö hoûng veà ñieän. Nhöõng hö hoûng naøy xaûy ra do hö hoûng caùch ñieän hoaëc ngaén maïch qua toång trôû.
c) Sô doà TN _ C _ S
Laø söï keát hôïp giöõa 2 sô ñoà TN _ C vaø TN _ S trong cuøng moät löôùi. Trong sô ñoà naøy thì sô ñoà TN _ C (4 daây) khoâng ñöôïc pheùp söû duïng sau sô ñoà TN _ S. Ñieåm phaân daây PE taùch khoûi daây PEN thöôøng laø ñieåm ñaàu cuûa löôùi.
III- PHÖÔNG AÙN BAÛO VEÄ CHO MAÏNG THIEÁT KEÁ
Choïn sô ñoà noái ñaát :
Theo tieâu chuaån IEC thì vôùi maïng löôùi döôùi 1000V, ta choïn noái ñaát voû maùy theo 2 sô ñoà TN-C hoaëc TN-S.
Phaïm vi aùp duïng sô ñoà TN-C khi tieát dieän daây > 10mm2. Nhu vaây seõ coù moät soá thieát bò seõ khoâng söû duïng ñöôïc sô ñoà TN-C, khi ñoù ta söû duïng sô ñoà TN-S.
Trung tính phía haï aùp cuûa MBA seõ phaûi noái ñaát tröïc tieáp.
Choïn thieát bò baûo veä an toaøn :
Do söû duïng sô ñoà TN-C vaø TN-S neân ta caàn phaûi söû duïng RCD neáu doøng chaïm voû < doøng caét cuûa CB.
Choïn daây baûo veä vaø kieåm tra : Theo tieâu chuaån IEC veà kích thöôùc daây PE
Tieát dieän cuûa daây pha
Cu Al FPE
Fpha £ 16mm2 Fpha £ 25mm2 = Spha
16mm2 £ Fpha £ 35mm2 25mm2 £ Fpha £ 50mm2 16mm2
Caùc tröôøng hôïp coøn laïi ³ 0,5 Fpha
Töø MBA ñeán TPP
Chieàu daøi : L = 25m
+ Choïn sô ñoà baûo veä :
Daây pha coù tieát dieän 3(1x530mm2 ) > 10mm2 Þ choïn sô ñoà TN-C
+ Choïn daây baûo veä PE :
FPE > 0,5 Fpha = 0,5. 530mm2 = 265mm2
Þ Choïn FPE = 300mm2
Töø MBA ñeán TPP ñeán TÑL ñeán thieát bò trong TÑL1 ( maùy canh phaân baêng)
MBA (25m) 530mm2 TPP (55m) 95mm2 TÑL1 (12m) 16mm2 Maùy canh p/baêng
(1) (2) (3)
+ Choïn sô ñoà baûo veä vaø daây baûo veä PE :
Daây pha (2) coù tieát dieän 95mm2 > 10mm2 Þ choïn sô ñoà TN-C
FPE > 0,5 Fpha = 0,5. 95mm2 = 47,5mm2
Choïn daây FPE = 50mm2
Daây pha (3) coù tieát dieän 16mm2 > 10mm2 Þ choïn sô ñoà TN-C
FPE = Fpha = 16mm2
Choïn daây FPE = 16mm2
+ Kieåm tra :
ICV =
Vôùi :
+ Daây pha (1) 530mm2 : Rpha1 = ro1. l1 = 0,0283. 0,025 = 0,7.10-3 W
Xpha1 = xo1. l1 = 0,05. 0,025 = 1,25.10-3 W
Daây PE (1) 300mm2 : RPE1 = ro1’. l1 = 0,0601. 0,025 = 1,5.10-3 W
+ Daây pha (2) 95mm2 : Rpha2 = ro2. l2 = 0,194. 0,055 = 10,67.10-3 W
Xpha2 = xo2. l2 = 0,0602. 0,055 = 3,3.10-3 W
Daây PE (2) 50mm2 : RPE2 = ro2’. l2 = 0,37. 0,055 = 20,35.10-3 W
+ Daây pha (3) 16mm2 : Rpha3 = ro3. l3 = 1,15. 0,012 = 13,8.10-3 W
Xpha3 = xo3. l3 = 0,0675. 0,012 = 0,8.10-3 W
Daây PE (3) 16mm2 : RPE3 = ro3’. l3 = 1,15. 0,012 = 13,8.10-3 W
+ Maùy bieán aùp : RMBA = 1,66.10-3 W
XMBA = 7,7.10-3 W
Doøng chaïm voû cuûa thieát bò khi bò söï coá :
ICV =
= 4,1 KA
Kieåm tra khaû naêng caét cuûa CB :
+ Doøng caét töø cuûa CB :
Ictöø = ( 5 ¸10 ) IñmCB
Þ Ictöø = 10. 50 = 500A < ICV Þ Ñaït yeâu caàu.
Vôùi caùch tính töông töï ta laàn löôït tính cho caùc thieát bò vaø TÑL khaùc. Caùc keát quaû ñöôïc ghi vaøo baûng sau:
BAÛNG TÍNH TOAÙN AN TOAØN
Töø
Ñeán
Ñeán
Sô ñoà
Ñaáu daây
L
(m)
Fpha
(mm2)
FPE
(mm2)
Rpha
(mW)
Xpha
(mW)
RPE
(mW)
ICV
(KA)
ICTCB
(A)
MBA
TPP
TN-C
25
3(1x530)
300
0,7
1,25
1,5
ÑL1
TN-C
55
1x95
50
10,67
3,3
20,35
ÑL2
TN-C
15
1x240
120
1,1
0,88
2,3
TPP
ÑL3
TN-C
18
1x300
150
1,08
0,99
2,2
ÑL4
TN-C
65
1x300
150
3,9
3,5
8,06
ÑL5
TN-C
72
1x70
50
19,2
4,4
27,8
ÑL6
TN-C
97
1x400
240
4,56
5,2
7,3
Maùy canh1,2
TN-S
10
1x10
10
18,3
0,73
18,3
3,03
300
Maùy canh p/baêng
TN-C
12
1x16
16
13,8
0,8
13,8
4,1
500
ÑL1
Maùy hoà1
TN-C
8
1x16
16
9,2
0,54
9,2
4,01
500
Maùy hoà2
TN-C
10
1x16
16
11,5
0,675
11,5
3,7
500
Maùy hoà3
TN-S
12
1x10
10
21,9
0,88
21,9
2,75
300
N1
Maùy deät kieám Tsdudaco
TN-C
20
1x16
16
23
1,3
23
4,04
750
ÑL2
N2
TN-C
20
1x16
16
23
1,3
23
4,04
750
N3
TN-C
20
1x16
16
23
1,3
23
4,04
750
N4
TN-C
20
1x16
16
23
1,3
23
4,04
750
N1
Maùy deät kieám
TN-C
20
1x25
16
14,5
1,3
23
4,78
1000
ÑL3
N2
TN-C
20
1x25
16
14,5
1,3
23
4,78
1000
N3
TN-C
20
1x25
16
14,5
1,3
23
4,78
1000
N4
TN-C
20
1x25
16
14,5
1,3
23
4,78
1000
N1
Maùy deät Piconol
TN-C
18
1x25
16
13
1,2
20,7
4,28
1000
ÑL4
N2
TN-C
18
1x25
16
13
1,2
20,7
4,28
1000
N3
TN-C
18
1x25
16
13
1,2
20,7
4,28
1000
N4
TN-C
18
1x25
16
13
1,2
20,7
4,28
1000
N1
Maùy deät kieám
TN-C
18
1x25
16
13
1,2
20,7
2,56
1000
ÑL5
N2
TN-C
18
1x25
16
13
1,2
20,7
2,56
1000
N1
Maùy deät CTB
TN-C
20
1x35
16
10,4
1,2
23
4,27
1000
ÑL6
N2
TN-C
20
1x35
16
10,4
1,2
23
4,27
1000
N3
TN-C
20
1x35
16
10,4
1,2
23
4,27
1000
N4
TN-C
20
1x35
16
10,4
1,2
23
4,27
1000
IV- TÍNH TOAÙN NOÁI ÑAÁT
Heä thoáng cung caáp ñieän laøm nhieäm vuï truyeàn taûi vaø phaân phoái ñieän naêng ñeán caùc hoä tieâu thuï ñieän. Do ñaëc ñieåm quan troïng cuûa heä thoáng ñieän laø phaân boá treân moät dieän tích roäng vaø thöôøng xuyeân coù ngöôøi laøm vieäc vôùi trang thieát bò ñieän. Do ñoù ñeå ñaûm baûo an toaøn cho ngöôøi vaän haønh vaø thieát bò ñieän ta phaûi thieát keá heä thoáng noái ñaát.
Möùc ñoä laøm vieäc tin caäy cuûa thieát bò ñieän vaø heä thoáng cung caáp ñieän phuï thuoäc nhieàu vaøo cheá ñoä trung tính cuûa nguoàn. Söï coá thöôøng xaûy ra nhaát trong heä thoáng cung caáp ñieän laø söï coá chaïm pha ñaát vaø caùc phaàn coù ñieän cuûa caùc thieát bò ñieän bò chaïm vôùi caùc keát caáu noái ñaát.
Theo quy ñònh ñoái vôùi maùy bieán aùp coù coâng suaát lôùn hôn 100 (KVA) ñieän trôû noái ñaát laëp laïi khoâng ñöôïc vöôït quaù 10 (W)
- Vaäy choïn Rnñ = 4 (W)
- Ñieän trôû suaát cuûa ñaát taïi choå tieáp ñaát ( ñaát thòt)
r=100 ( W.m)
Vôùi ñoä choân saâu t0=0,8 (m)
Chieàu daøi coïc L = 3(m)
Duøng theùp goùc L 60 × 60 × 6mm
t = (m)
Ñieän trôû suaát tính toaùn cuûa ñaát ñoái vôùi ñieän cöïc laø coïc thaúng ñöùng:
rtt = Kmax.r = 1,6.100 = 160 ( W.m)
Kmax = 1,6 ( heä soá muøa ôû ñieàu kieän ñaát khoâ)
Goïi b laø beà roäng cuûa theùp :
Ñöôøng kính cuûa coïc:
d = 0,95.b = 0,95. 0,06 = 0,057(m)
Ñieän trôû noái ñaát cuûa 1 coïc ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:
R1coc = = = 42,5(W)
Xaùc ñònh sô boä soá coïc:
n = = = 15,4 (coïc)
hc: heä soá söû duïng coïc hc=0,69 (PL 6.6, trang 394)
Xaùc ñònh ñieän trô ûcuûa thanh noái naèm ngang:
Rt =
Trong ñoù:
rtt = kmax .r = 3.100 = 300 (W.m)
kmax = 3 (heä soá muøa ôû ñk ñaát khoâ)
Chieàu daøi thanh noái : L = 10. 5 + 5 = 55(m)
b = 0,04(m)
Rt = = = 10,5(W)
Ñieän trôû cuûa thanh noái xeùt ñeán heä soá söû duïng thanh ht = 0,45
R’t = = = 23,3 (W)
Ñieän trôû caàn thieát cho toaøn boä soá coïc :
Rc = = = 4,83 (W)
Soá coïc ñöôïc xaùc ñònh chính xaùc laø :
N = = = 12,5 (coïc)
Ta choïn 10 coïc
Vôùi 10 coïc boá trí nhö sau:
Kieåm tra ñieän trôû 10 coïc
RcS = = = 6,15 (W)
Rnñ = = = 3,8(W) < Ryc = 4 (W)
Vaäy thieát bò noái ñaát laøm vieäc theo thieát keá thoaõ maõn yeâu caàu.
CHÖÔNG VIII
THIEÁT KEÁ HEÄ THOÁNG BAÛO VEÄ CHOÁNG SEÙT CHO NHAØ MAÙY DEÄT
I- SÔ LÖÔÏC VEÀ HIEÄN TÖÔÏNG SEÙT
Seùt laø hieän töôïng phoùng ñieän trong khí quyeån giöõa caùc ñaùm maây doâng mang ñieän tích vôùi ñaát hoaëc giöõa caùc ñaùm maây doâng mang ñieän tích traùi daáu nhau.
Söï phoùng ñieän cuûa seùt goàm 3 giai ñoaïn :
_ Giai ñoaïn phoùng ñieän tieân ñaïo
_ Giai ñoïan phoùng ñieän chuû yeáu
_ Giai ñoaïn phoùng ñieän chuû yeáu keát thuùc
Ñieän aùp cuûa doøng seùt raát lôùn, coù theå ñaït tôùi giaù trò haøng traêm trieäu volt. Khoaûng caùch phoùng ñieän, töùc ñoä daøi tia chôùp maø ta nhìn thaáy coù theå vaøi ñeán vaøi chuïc kilomet.
* Caùc haäu quaû cuûa doøng seùt
Ñoái vôùi ngöôøi vaø suùc vaät, seùt raát nguy hieåm vì coù doøng lôùn vaø coù nguoàn ñieän aùp cao. Vì theá seùt thöôøng gaây ra nhöõng caùi cheát ngay laäp töùc khi bò seùt ñaùnh truùng tröïc tieáp.
Coù nhöõng tröôøng hôïp khi khoâng phaûi do seùt ñaùnh tröïc tieáp nhöng cuõng coù theå gaây ra nhöõng haäu quaû nghieâm troïng. Vì khi doøng ñieän seùt ñi qua moät vaät noái ñaát, noù seõ gaây ra moät ñieän theá cheânh leäch khaù lôùn taïi nhöõng vuøng ñaát gaàn nhau. Neáu coù nguôøi hoaëc gia suùc ñöùng truù möa döôùi goác caây ngoaøi caùnh ñoàng maø bò seùt ñaùnh truùng caây, cuõng coù theå nguy hieåm ñeán tính maïng cuûa nguôøi vaø gia suùc. Treân thöïc teá ñaõ xaûy ra nhieàu tröôøng hôïp nhö vaäy.
Doøng seùt gaây ra nhieät ñoä raát lôùn , do ñoù khi phoùng ñieän khi phoùng ñieän leân caùc vaät deã chaùy ( nhaø tranh, goã thoâ…) seõ gaây ra nhöõng ñaùm chaùy lôùn.
Ña phaàn ôû xí nghieäp, nhaø maùy deät vaø may maëc luoân coù nhöõng vaät lieäu deã chaùy nhö boâng, sôïi… Ngoøai ra seùt coù theå laøm hö hoûng caùc theát bò ñieän seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán quaù trình saûn xuaát. Do ñoù ta caàn phaûi naâng cao vaø quan taâm ñeán vieäc baûo veä choáng seùt.
II- BAÛO VEÄ CHOÁNG SEÙT ÑAÙNH TRÖÏC TIEÁP
1) Caùc nguyeân taéc thöïc hieän baûo veä choáng seùt :
+ Nguyeân taéc baûo veä troïng ñieåm :
Theo nguyeân taéc naøy, chæ baûo veä nhöõng boä phaän naøo thöôøng xuyeân hay bò seùt ñaùnh.
Ñoái vôùi coâng trình maùi baèng, troïng ñieåm laø baûo veä 4goùc xung quanh töôøng chaén maùi vaø caùc keát caáu nhoâ leân khoûi maët cuûa maùi.
Ñoái vôùi coâng trình maùi doác , troïng ñieåm laø caùc ñænh hoài, bôø chaûy, caùc goùc dieàm maùi vaø caùc keát caáu nhoâ leân khoûi maët maùi. Neáu coâng trình lôùn thì theâm xung quanh dieàm maùi.
Baûo veä cho nhöõng troïng ñieåm treân ñaây coù theå daët kim thu seùt ngaén ( 200 ¸ 300 mm) vaø caùch nhau khoaûng 5 ¸ 6m taïi nhöõng troïng ñieåm caàn baûo veä hoaëc nhöõng ñai thu seùt dieàm leân nhöõng troïng ñieåm baûo veä ñoù.
Nhaø maùi baèng :
1: goùc nhaø
2: töôøng chaén maùi
Nhaø maùi doác :
1: goùc nhaø( goùc hoài )
2: goùc dieàm ( goùc chaân maùi )
3: bôø doác
4: bôø chaûy
5: dieàm maùi ( chaân maùi )
+ Baûo veä choáng seùt theo nguyeân taéc toaøn boä :
Phöông thöùc baûo veä toaøn boä laø : Toaøn boä coâng trình phaûi naèm trong phaïm vi baûo veä cuûa boä phaän thu seùt.
Coät seùt vaø phaïm vi baûo veä cuûa coät choáng seùt
Boä phaän thu seùt cuûa coät thu seùt ñöôïc laøm baèng oáng theùp hoaëc thanh theùp ( coù tieát dieän ³ 100mm2 ) ñöôïc ñaët thaúng ñöùng vaø goïi laø kim thu seùt. Boä phaän daãn doøng ñieän seùt laø moät daây daãn theùp coù tieát dieän ³ 50mm2.
Boä phaän noái ñaát ñöôïc hình thaønh bôûi heä thoáng coïc vaø thanh ñoàng ( hoaëc theùp ) noái lieàn nhau ñöôïc choân trong ñaát vaø coù ñieän taûn beù ñeå doøng seùt deã daøng ñi qua trong ñaát.
Tính toaùn heä thoáng choáng seùt
Ñeå ñaûm baûo choáng seùt ñaùnh tröïc tieáp vaøo coâng trình ngöôøi ta thöôøng duøng moät coät hay thaùp coù ñoä cao lôùn hôn coâng trình caàn ñuôïc baûo veä.
Phaïm vi baûo veä cuûa coät thu seùt döôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc :
Vôùi :
h : ñoä cao cuûa coät thu seùt (m)
hx : ñoä cao coâng trình caàn ñöôïc baûo veä
rx : baùn kính ñöôïc baûo veä ôû ñoä cao hx
Neáu h £ 30m : p = 1
Neáu h > 30 m : p =
Khi hx < thì :
rx = 1,5h.()
Khi hx > thì :
rx = 0,75h.()
Treân thöïc teá raát ít ai söû duïng 1 coät seùt quaù lôùn ñeå choáng seùt, ngöôøi ta thöôøng duøng nhieàu coät thu seùt khoâng cao laém ñeå baûo veä thay cho moät coät quaù cao lôùn ñoù.
Phaïm vi baûo veä cuûa heä thoáng nhieàu coät thu seùt :
+ Heä thoáng coù 2 kim thu seùt cao baèng nhau
Ta coù coâng thöùc tính :
rx =
ho =
rox =
Vôùi :
a: Khoûang caùch giöõa 2 coät thu seùt
rox : Phaïm vi baûo veä cuûa coät giaû töôûng
ho : Chieàu cao coät giaû töôûng giöõa 2 coät thu seùt.
+ Heä thoáng choáng seùt ñaùnh thaúng coù nhieàu kim thu seùt
a) Heä thoáng coù 3 kim thu seùt :
Heä thoáng coù 4 kim thu seùt :
III- TÍNH TOAÙN BAÛO VEÄ CHOÁNG SEÙT ÑAÙNH TRÖÏC TIEÁP CHO NHAØ MAÙY DEÄT :
+Tính toaùn soá kim thu seùt cho bôø doác cuûa nhaø maùy deät
Ñoái vôùi nhaø maùy deät naøy, ta coù caùc soá lieäu sau :
Chieàu cao cuûa nhaø maùy : hx = 7m
Chieàu cao cuûa kim thu seùt :
Ta neân choïn < = 3,5m
Vaäy chieàu cao cuûa kim thu seùt laø : 2m
Chieàu cao toång theå cuûa kim thu seùt laø : h = 7 + 2 = 9m
Chieàu cao cuûa kim thu seùt giaû töôûng laø : ho = 7 + 1 = 8m
Vaäy : ho =
Suy ra khoûang caùch giöõa 2 coät thu seùt laø :
a = 7(h - ho) = 7(9 – 8) = 7m
Vôùi chieàu cao giöõa 2 kim thu seùt laø 7m vaø chieàu daøi cuûa nhaø maùy deät laø L = 64m
Do ñoù soá kim thu seùt caàn thieát ñeå baûo veä nhaø maùy laø :
nkim = (kim)
Soá kim thöïc teá : nkim = 10kim
Khoaûng baùn kính ñöôïc baûo veä ôû doä cao hx :
rx = = 1,8 (m)
Khoaûng baùn kính baûo veä cuûa coät giaû töôûng :
rox = = 1,83 (m)
Ñoái vôùi 2 beân dieàm maùi cuûa nhaø maùy deät, ta cuõng tính töông töï.
+ Tính toùan soá kim thu seùt cho bôø chaûy cuûa nhaø maùy deät:
Ñoái vôùi nhaø maùy deät naøy, ta coù caùc soá lieäu sau :
Chieàu cao cuûa nhaø maùy : hx = 7m
Chieàu cao cuûa kim thu seùt :
Ta neân choïn < = 3,5m
Vaäy chieàu cao cuûa kim thu seùt laø : 2m
Chieàu cao toång theå cuûa kim thu seùt laø : h = 7 + 2 = 9m
Chieàu cao cuûa kim thu seùt giaû töôûng laø : ho = 7 + 1 = 8m
Vaäy : ho =
Suy ra khoûang caùch giöõa 2 coät thu seùt laø :
a = 7(h - ho) = 7(9 – 8) = 7m
Vôùi chieàu roäng cuûa nhaø maùy deät laø 30m
Vaäy chieàu daøi 1 beân bôø chaûy laø :
L’ = = 15,2 (m)
Do ñoù soá kim thu seùt caàn thieát ñeå baûo veä nhaø maùy laø :
nkim = (kim)
Soá kim thöïc teá : nkim = 2kim
Khoaûng baùn kính ñöôïc baûo veä ôû ñoä cao hx :
rx = = 1,8 (m)
Khoaûng baùn kính baûo veä cuûa coät giaû töôûng :
rox = = 1,83 (m)
Sô ñoà choáng seùt cuûa nhaø maùy deät nhìn töø treân xuoáng :
* Tính toaùn heä thoáng noái ñaát choáng seùt
Boá trí choáng seùt troïng ñieåm, caùc kim thu seùt ñöôïc noái vôùi nhau vaø noái vaøo caùp daãn xuoáng baõi tieáp ñòa.
Noái ñaát choáng seùt ñeå taûn doøng seùt vaøo ñaát nhaèm haïn cheá doøng seùt coù theå gaây nguy hieåm cho ngöôøi vaän haønh cuõng nhö thieát bò. Ñeå ñaûm baûo an toaøn ñuùng yeâu caàu kyõ thuaät thì heä thoáng noái ñaát choáng seùt phaûi coù ñieän trôû taûn xung nhoû hôn 10W.
Ta söû duïng heä thoáng coïc tia ñoái xöùng : caùc coïc ñöôïc choân thaúng ñöùng vaø ñöôïc lieân keát vôùi caùc thanh theùp deïp naèm ngang.
_ Ñoái vôùi coïc ta söû duïng baèng theùp oáng coù:
+ Ñöôøng kính d = 50mm
+ Chieàu daøi coïc lc = 2,5m
+ Choân saâu caùch maët ñaát : to = 0,8m
+ Khoaûng caùch giöõa caùc coïc treân moät thanh laø a = 5m
_ Ñoái vôùi thanh, ta söû duïng thanh theùp deïp coù beà roäng (40x4)mm2
Choïn daây noái töø heä thoáng kim thu seùt xuoáng baõi tieáp ñòa : Choïn caùp ñoàng coù voû boïc PVC coù F = 40mm2
Soá löôïng daây : 2 ( döï tröõ phoøng khi 1 daây bò ñöùt )
* Tính ñieän trôû taûn xung cuûa heä thoáng choáng seùt :
+ Xaùc ñònh ñieän trôû taûn xoay chieàu cuûa 1 coïc theo coâng thöùc sau :
Trong ñoù : = 1,15. 100 = 115Wm
lc = 2,5 m
d = 50mm = 0,05 m
Suy ra : Rc = 36W
+ Xaùc ñònh ñieän trôû taûn xoay chieàu cuûa thanh
Trong ñoù : = 1,2. 100 = 120Wm
lt = 10m
d = b/2 = 40/2 = 0,02m
Suy ra : Rt = 16,7W
+ Xaùc ñònh doøng seùt chaïy trong 1 tia :
Giaû söû ta chaáp nhaän doøng seùt ñaàu vaøo laø : Is = 30KA
Vaäy ta coù doøng seùt chaïy trong 1 tia laø :
Itia = Is/3 = 30/3 = 10KA
+ Xaùc ñònh doøng ñieän chaïy trong caùc coïc :
Trong ñoù : Rt = 16,7W
Rc = 36W
Vaäy doøng ñieän chaïy trong 1 coïc :
Ic = 3,16KA
+ Xaùc ñònh doøng ñieän taûn trong caùc thanh
= = 6,83 KA
+ Xaùc ñònh heä soá xung cuûa tia vaø coïc.
Heä soá xung phuï thuoäc vaøo tích ( Is.) coù nghóa laø bieân ñoä doøng seùt Is caøng lôùn, ñieän trôû suaát cuûa ñaát caøng cao thì heä soá xung caøng giaûm ñoàng thôøi ñieän trôû taûn xung caøng beù. Hôn nöõa chieàu daøi ñieän cöïc taêng thì heä soá xung caøng taêng.
Ñoái vôùi thanh ngang ta coù theå aùp duïng coâng thöùc gaàn ñuùng ñeå xaùc ñònh heä soá xung thanh :
Trong ñoù :
Itia = 10m (chieàu daøi moãi tia)
Wm (ñieän trôû suaát cuûa thanh ngang)
: heä soá xung thanh
Vaäy ta xaùc ñònh ñöôïc heä soá xung thanh :
= 0,62
Ñoái vôùi heä soá xung coïc ta coù theå chaáp nhaän heä soá
= 0,438
+ Xaùc ñònh ñieän trôû taûn xung cuûa coïc, thanh .
Rxc = .Rc = 15,8W
Rxt = .Rt = 10,35W
+ Xaùc ñònh ñieän trôû taûn xung cuûa hoån hôïp coïc tia.
Rtxhh =
Trong ñoù : = 0,75 (heä soá söû duïng cuûa toå hôïp)
n = 2 coïc (soá coïc treân 1 thanh)
Suy ra ñieän trôû taûn xung cuûa hoãn hôïp coïc tia laø :
Rtxhh = 6W < 10W
Vaäy ñieän trôû taûn xung cuûa heä thoáng noái ñaát choáng seùt treân thoûa maõn yeâu caàu.
Taøi lieäu tham khaûo
Phan Thò Thanh Bình, Döông Lan Höông, Phan Thò Thu Vaân . Höôùng daãn ñoà aùn moân hoïc : Thieát keá cung caáp ñieän. Nhaø xuaát baûn Ñaïi Hoïc quoác gia TP. Hoà Chí Minh.
Nguyeãn Coâng Hieàn, Nguyeãn Maïnh Hoaïch. Heä thoáng cung caáp ñieän cuûa xí nghieäp coâng nghieäp ñoâ thò vaø nhaø cao taàng. Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc kyõ thuaät.
Schneider Electric S.A . Höôùng daãn thieát keá laép ñaët ñieän theo tieâu chuaån quoác teá IEC. Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc vaø kyõ thuaät.
Döông Lan Höông. Kyõ thuaät chieáu saùng. Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc quoác gia TP. Hoà Chí Minh.
Phan Thò Thu Vaân. Giaùo trình : An toaøn ñieän. Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc quoác gia TP. Hoà Chí Minh.
Nguyeãn Xuaân Phuù, Traàn Thaønh Taâm. Kyõ thuaät an toaøn trong cung caáp vaø söû duïng ñieän. Nhaø xuaát baûn khoa hoïc vaø kyõ thuaät.