Thực trạng và giải pháp phát triển nền nông nghiệp bền vững của Việt Nam

PH N I: Đ T V N ĐẦ Ặ Ấ Ề 1.1 Tính c p thi t c a đ tàiấ ế ủ ề Trong nh ng năm qua kinh t Vi t Nam đã thu đ c nhi u thành t u toữ ế ệ ượ ề ự l n, t c đ tăng tr ng GDP cao và n đ nh vào t p nh ng n c đ u c a thớ ố ộ ưở ổ ị ố ữ ướ ầ ủ ế gi i. Đ i s ng c a ng i dân không ng ng đ c c i thi n và nâng cao. Đ nớ ờ ố ủ ườ ừ ượ ả ệ ế năm 2009 chúng ta đã thoát kh i tình tr ng là n c nghèo. Có đ c nh ng thànhỏ ạ ướ ượ ữ t u to l n này là có s đóng góp công s c c a toàn Đ ng, toàn quân, toàn dân vàự ớ ự ứ ủ ả c a t t c các ngành các c p trong đó có s đóng góp to l n c a ngành nôngủ ấ ả ấ ự ớ ủ nghi p.ệ Vi t Nam v n đ c coi là n c nông nghi p v i kho ng trên 80% dân sệ ẫ ượ ướ ệ ớ ả ố s ng nông thôn và kho ng 74,6% l c l ng lao đ ng làm nông nghi p. Có thố ở ả ự ượ ộ ệ ể nói nông nghi p, nông thôn là b ph n quan tr ng trong nên kinh t qu c dânệ ộ ậ ọ ế ố c a Vi t Nam. ủ ệ Nông nghi p đ m b o v ng ch c an ninh l ng th c qu c gia,ệ ả ả ữ ắ ươ ự ố cung c p nguyên li u cho công nghi p; xu t kh u nông s n đem l i ngu nấ ệ ệ ấ ẩ ả ạ ồ ngo i t quan tr ng cho n n kinh t ; t o vi c làm và thu nh p cho đa s ng iạ ệ ọ ề ế ạ ệ ậ ố ườ dân. Nông thôn là môi tr ng s ng c a đa s nhân dân, n i b o t n và phát tri nườ ố ủ ố ơ ả ồ ể các truy n th ng văn hoá dân t c. ề ố ộ Đ ng, Nhà n c ta luôn quan tâm t i v n đ phát tri n nông nghi p, nôngả ướ ớ ấ ề ể ệ thôn, nâng cao đ i s ng v t ch t và tinh th n c a nông dân, và coi đó nhi m vờ ố ậ ấ ầ ủ ệ ụ chi n l c, là c s đ đ m b o n đ nh tình hình chính tr - xã h i, s phátế ượ ơ ở ể ả ả ổ ị ị ộ ự tri n hài hoà và b n v ng theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa c a đ t n c.ể ề ữ ị ướ ộ ủ ủ ấ ướ Chính nh đ c s quan tâm ch đ o c a Đ ng, Nhà n c mà trongờ ượ ự ỉ ạ ủ ả ướ nh ng năm qua ngành nông nghi p và nông thôn đã g t hái đ c nhi u thành t uữ ệ ặ ượ ề ự h t s c đáng m ng. Nông nghi p Vi t Nam không nh ng đ m b o t cung tế ứ ừ ệ ệ ữ ả ả ự ự c p mà còn tr thành m t c ng qu c trên th gi i trong lĩnh v c xu t kh uấ ở ộ ườ ố ế ớ ự ấ ẩ nông s n. ả Tuy nhiên, bên c nh nh ng thành t u to l n đó ngành nông nghi p Vi tạ ữ ự ớ ệ ệ Nam cũng còn có m t s m t h n ch c n ph i kh c ph c nh v n đ phátộ ố ặ ạ ế ầ ả ắ ụ ư ấ ề tri n nông nghi p kém b n v ng, s c c nh tranh th p, ch a th c s x d ngể ệ ề ữ ứ ạ ấ ư ứ ự ử ụ hi u qu và phát huy h t các ngu n l c .........ệ ả ế ồ ự Do dó v i mong mu n tìm hi u th c tr ng n n nông nghi p n c nhà vàớ ố ể ự ạ ề ệ ướ đ xu t m t s gi i pháp đ phát tri n t t h n ngành nông nghi p, em m nhề ấ ộ ố ả ể ể ố ơ ệ ạ d n ch n ti n hành nghiên c u đ tài ti u lu n: ”ạ ọ ế ứ ề ể ậ Th c tr ng và gi i pháp phátự ạ ả tri n n n nông nghi p b n v ng c a Vi t Nam”. ể ề ệ ề ữ ủ ệ Do đi u ki n h n ch về ệ ạ ế ề trình đ , th i gian nên trong ti u lu n s có nhi u h n ch và thi u sót, r tộ ờ ể ậ ẽ ề ạ ế ế ấ mong đ c s đóng góp thêm c a th y cô giáo và các b n đ c quan tâm đ emượ ự ủ ầ ạ ọ ể có th hoàn thi n thêm hi u bi t c a mình.ể ệ ể ế ủ 1.2 M c tiêu nghiên c u c a đ tàiụ ứ ủ ề - H th ng hóa m t s c s lý lu n v phát tri n nông nghi p b n v ngệ ố ộ ố ơ ở ậ ề ể ệ ề ữ - Đánh giá th c tr ng ngành nông nghi p Vi t Namự ạ ệ ệ - Đ ra m t s gi i pháp đ phát tri n n n nông nghi p b n v ngề ộ ố ả ể ể ề ệ ề ữ 1.3 Ph ng pháp nghiên c u c a đ tàiươ ứ ủ ề * Ph ng pháp thu th p s li u ươ ậ ố ệ Do đi u ki n h n ch , nên chúng tôi ch y u ti n hành thu th p s li u th c pề ệ ạ ế ủ ế ế ậ ố ệ ứ ấ t các ngu n:ừ ồ + Nh ng thông tin, s li u đ c thu th p t các báo, t p chí, lu n văn có liênữ ố ệ ượ ậ ừ ạ ậ quan đ n v n đ đang nghiên c u t i th vi n tr ng Đ i h c Nông nghi p Hàế ấ ề ứ ạ ư ệ ườ ạ ọ ệ N và th vi n khoa Kinh t và phát tri n nông thôn. T đó ch n l c nh ngộ ư ệ ế ể ừ ọ ọ ữ ki n th c, nh ng k t qu có th s d ng đ c. ế ứ ữ ế ả ể ử ụ ượ + Thu th p t các trang web có liên quan trên m ng Internetậ ừ ạ * Ph ng pháp x lý s li uươ ử ố ệ Căn c vào m c đích c a đ tài, tôi ti n hành thu th p nh ng s li u c nứ ụ ủ ề ế ậ ữ ố ệ ầ có bên trên và phân tích các s li u đó. Tuy nhiên, đ phân tích đ c, tôi s phânố ệ ể ượ ẽ tích các s li u đó ra theo th i gian, sau đó s p x p chúng l i đ t o thành m tố ệ ờ ắ ế ạ ể ạ ộ chu i th i gian nh m cho th y s thay đ i qua t ng năm trong lĩnh v c Nôngỗ ờ ằ ấ ự ổ ừ ự nghi p nông thôn Vi t Nam. T đó có th nh n bi t đ c nh ng thành t u đãệ ệ ừ ể ậ ế ượ ữ ự đ t đ c và nh ng h n ch c n kh c ph c đ đ a Nông nghi p nông thôn Vi tạ ượ ữ ạ ế ầ ắ ụ ể ư ệ ệ Nam phát tri n theo h ng Công nghi p hoá - Hi n đ i hoá.ể ướ ệ ệ ạ Tuy nhiên, đ đ nh l ng chính xác đ c m t s nh ng thành t u và h nể ị ượ ượ ộ ố ữ ự ạ ch , tôi s d ng các ch ng trình (tính toán, x p h ng,…) trong ph n m mế ử ụ ươ ế ạ ầ ề Excel. M t ph ng pháp n a ph c v tôi trong quá trình phân tích và x lý sộ ươ ữ ụ ụ ử ố li u là ệ ph ng pháp so sánhươ , nh m so sánh gi a các năm v i nhau và so sánhằ ữ ớ gi a Nông nghi p v i các ngành khác cũng nh gi a Nông nghi p v i t ng thữ ệ ớ ư ữ ệ ớ ổ ể n n kinh t .ề ế PH N II: C S LÝ LU N C A V N Đ NGHIÊN C UẦ Ơ Ở Ậ Ủ Ấ Ề Ứ 2.1 M t s khái ni m liên quanộ ố ệ - Phát tri n b n v ng là s phát tri n trong đó l ng ghép các quá trình s nể ề ữ ự ể ồ ả xu t v i b o t n tài nguyên và làm t t h n v môi tr ng, đ m b o th a mãnấ ớ ả ồ ố ơ ề ườ ả ả ỏ nh ng nhu c u hi n t i mà không làm ph ng h i đ n kh năng đáp ng nh ngữ ầ ệ ạ ươ ạ ế ả ứ ữ nhu c u c a t ng lai.ầ ủ ươ - Phát tri n b n v ng là s phát tri n đáp ng đ c yêu c u c a hi n t i,ể ề ữ ự ể ứ ượ ầ ủ ệ ạ nh ng không gây tr ng i cho vi c đáp ng nhu c u c a các th h mai sau.ư ở ạ ệ ứ ầ ủ ế ệ (H i đ ng th gi i v môi tr ng và Phát tri n c a Liên h p qu c - WCED)ộ ồ ế ớ ề ườ ẻ ủ ợ ố - Phát tri n b n v ng là quá trình phát tri n có s k t h p ch t ch , h pể ề ữ ể ự ế ợ ặ ẽ ợ lý và hài hòa gi a 3 m t c a s phát tri n g m: phát tri n kinh t (đ c bi t làữ ặ ủ ự ể ồ ể ế ặ ệ tăng tr ng kinh t ), phát tri n xã h i (đ c bi t là ti n b xã h i, công b ng xãưở ế ể ộ ặ ệ ế ộ ộ ằ h i, gi m nghèo và gi i quy t công ăn vi c làm) và b o v môi tr ng (đ cộ ả ả ế ệ ả ệ ườ ặ bi t là x lý, kh c ph c ô nhi m, ph c h i và c i thi n ch t l ng môi tr ng,ệ ử ắ ụ ễ ụ ồ ả ệ ấ ượ ườ phòng ch ng cháy và ch t phá r ng, khai thác h p lý và s d ng ti t ki m tàiố ặ ừ ợ ử ụ ế ệ nguyên thiên nhiên). - Nông nghi p b n v ng là n n nông nghi p th a mãn đ c yêu c u c aệ ề ữ ề ệ ỏ ượ ầ ủ th h hi n t i mà không làm gi m kh năng th a mãn yêu c u c a th h maiế ệ ệ ạ ả ả ỏ ầ ủ ế ệ sau (T ch c sinh thái và môi tr ng Th gi i – WORD)ổ ứ ườ ế ớ - N n nông nghi p b n v ng là n n nông nghi p ph i đáp ng đ c 2ề ệ ề ữ ề ệ ả ứ ượ yêu c u c b n: Đ m b o đáp ng c u nông s n hi n t i và duy trì đ c tàiầ ơ ả ả ả ứ ầ ả ệ ạ ượ nguyên thiên nhiên cho các th h mai sau (bao g m: gìn gi qu đ t, n c,ế ệ ồ ữ ỹ ấ ướ r ng, không khí, khí quy n và tính đa d ng sinh h c…..ừ ể ạ ọ - Nông nghi p b n v ng là ph m trù t ng h p, v a đ m b o các yêu c uệ ề ữ ạ ổ ợ ừ ả ả ầ v sinh thái, k thu t v a thúc đ y kinh t xã h i phát tri n.ề ỹ ậ ừ ẩ ế ộ ể PH N III: K T QU NGHIÊN C UẦ Ế Ả Ứ 3.1 Vai trò c a Nông nghi p nông thôn trong n n kinh t Vi t Namủ ệ ề ế ệ . V i kho ng h n 70 % dân s là nông dân, Vi t Nam luôn coi tr ng nh ngớ ả ơ ố ệ ọ ữ v n đ liên quan đ n nông dân, nông nghi p và nông thôn. Trong c ng lĩnh xâyấ ề ế ệ ươ d ng đ t n c, các ngh quy t c a Đ ng đ u r t chú tr ng t i v n đ này, cự ấ ướ ị ế ủ ả ề ấ ọ ớ ấ ề ụ th trong Ngh quy t Đ i h i X c a Đ ng đã nêu rõ:ể ị ế ạ ộ ủ ả V nông nghi p:ề ệ “phát tri n n n nông nghi p toàn di n”, trên c sể ề ệ ệ ơ ở “b o đ m an ninh l ng th c qu c gia trong m i tình hu ng”, “chuy n d ch cả ả ươ ự ố ọ ố ể ị ơ c u kinh t nông nghi p theo h ng công nghi p hóa, hi n đ i hóa, tăng nhanhấ ế ệ ướ ệ ệ ạ kh i l ng s n ph m hàng hóa, nh t là hàng nông, lâm, th y s n qua ch bi n;ố ượ ả ẩ ấ ủ ả ế ế tăng kim ng ch xu t kh u”ạ ấ ẩ ; và ti n t i “ế ớ Xây d ng m t n n nông nghi p s nự ộ ề ệ ả xu t hàng hóa l n, hi u qu và b n v ng, có năng su t, ch t l ng và s c c nhấ ớ ệ ả ề ữ ấ ấ ượ ứ ạ tranh cao”. V nông thôn:ề “Phát tri n nông nghi p và nông thôn theo h ng côngể ệ ướ nghi p hóa, hi n đ i hóa và h p tác hóa, dân ch hóaệ ệ ạ ợ ủ ”; “chuy n d ch c c uể ị ơ ấ kinh t g n v i phân công l i lao đ ng nông thônế ắ ớ ạ ộ ở ”; và “Xây d ng nông thônự ngày càng giàu đ p, dân ch , công b ng, văn minh, có c c u kinh t h p lý,ẹ ủ ằ ơ ấ ế ợ quan h s n xu t phù h p, k t c u h t ng kinh t xã h i phát tri n ngày càngệ ả ấ ợ ế ấ ạ ầ ế ộ ể hi n đ iệ ạ ”, trên c s th c hi n các bi n pháp:ơ ở ự ệ ệ “Phát tri n c s h t ng kinh tể ơ ở ạ ầ ế - xã h i nông thôn, chú tr ng phát tri n h th ng th y l i, b o đ m đ ng giaoộ ọ ể ệ ố ủ ợ ả ả ườ thông thông su t đ n trung tâm xã, có đ tr ng h c, tr m y t và n c s chố ế ủ ườ ọ ạ ế ướ ạ cho sinh ho t. ạ B o v môi tr ng sinh thái”ả ệ ườ ; “Gi m t l lao đ ng nông nghi p,ả ỷ ệ ộ ệ tăng t tr ng công nghi p, d ch v trong c c u kinh t nông thôn”. ỷ ọ ệ ị ụ ơ ấ ế N n kinh t Vi t Nam trong h n 20 năm Đ i m i v a qua (1986-2008) đãề ế ệ ơ ổ ớ ừ đ t đ c nhi u thành t u phát tri n kh quan. Trong lĩnh v c nông nghi p, s nạ ượ ề ự ể ả ự ệ ả l ng các lo i nông s n đ u tăng, n i b t nh t là s n l ng l ng th c đ uượ ạ ả ề ổ ậ ấ ả ượ ươ ự ề tăng v i t c đ cao t năm 1989 đ n nay.ớ ố ộ ừ ế Năm 1989 là năm đ u tiên s n l ngầ ả ượ l ng th c v t qua con s 20 tri u t n, xu t kh u 1,4 tri u t n g o, đ t kimươ ự ượ ố ệ ấ ấ ẩ ệ ấ ạ ạ ng ch 310 tri u USD. Đ n năm 2008 v a qua s n l ng l ng th c đã đ t đ nạ ệ ế ừ ả ượ ươ ự ạ ế con s k l c 39 tri u t n và đã xu t kh u 4,5 tri u t n g o, đ t kim ng ch 1,7ố ỷ ụ ệ ấ ấ ẩ ệ ấ ạ ạ ạ t USD.ỷ T m t n c th ng xuyên thi u và đói, hàng năm ph i nh p hàng tri uừ ộ ướ ườ ế ả ậ ệ t n l ng th c c a n c ngoài, h n th p niên qua đã tr thành n c xu t kh uấ ươ ự ủ ướ ơ ậ ở ướ ấ ẩ g o đ ng th hai trên th gi i (sau Thái Lan). GDP trong lĩnh v c nông nghi pạ ứ ứ ế ớ ự ệ bình quân hàng năm tăng 3,3%. Thu nh p và đ i s ng nhân dân ngày càng c iậ ờ ố ả thi n h n, t l h nghèo nông thôn gi m bình quân 1,5% năm; b m t nôngệ ơ ỉ ệ ộ ở ả ộ ặ thôn thay đ i theo h ng văn minh; trình đ văn hoá, khoa h c, k thu t c aổ ướ ộ ọ ỹ ậ ủ nhi u nông dân đ c nâng lên cao h n tr c.ề ượ ơ ướ Nông nghi p ngày càng có nhi u đóng góp tích c c h n vào ti n trình phátệ ề ự ơ ế tri n, h i nh p c a kinh t c n c vào n n kinh t toàn c u. Năm 1986, kimể ộ ậ ủ ế ả ướ ề ế ầ ng ch xu t kh u nông-lâm-thu s n m i đ t 400 tri u USD. Đ n năm 2007 đãạ ấ ẩ ỷ ả ớ ạ ệ ế đ t t i 12 t USD, tăng g p 30 l n. Nh có nh ng thành t u, k t qu đó, nôngạ ớ ỷ ấ ầ ờ ữ ự ế ả nghi p không ch đã góp ph n quan tr ng vào vi c n đ nh chính tr -xã h i nôngệ ỉ ầ ọ ệ ổ ị ị ộ thôn và nâng cao đ i s ng nông dân trên ph m vi c n c, mà nông nghi p đãờ ố ạ ả ướ ệ ngày càng t o ra nhi u h n n a nh ng ti n đ v t ch t c n thi t, góp ph n tíchạ ề ơ ữ ữ ề ề ậ ấ ầ ế ầ c c vào s đ y nhanh tăng tr ng kinh t và đ y m nh CNH, HĐH đ t n cự ự ẩ ưở ế ẩ ạ ấ ướ trong nh ng năm qua.ữ Th c ti n xây d ng, b o v T qu c cũng nh quá trình CNH-HĐH đ tự ễ ự ả ệ ổ ố ư ấ n c theo đ nh h ng XHCN đ u kh ng đ nh t m vóc chi n l c c a v n đướ ị ướ ề ẳ ị ầ ế ượ ủ ấ ề nông nghi p, nông dân, nông thôn. Chính vì v y, Đ ng ta luôn đ t nông nghi p,ệ ậ ả ặ ệ nông dân, nông thôn v trí chi n l c quan tr ng, coi đó là c s và l c l ngở ị ế ượ ọ ơ ở ự ượ đ phát tri n kinh t -xã h i b n v ng, n đ nh chính tr , b o đ m an ninh, qu cể ể ế ộ ề ữ ổ ị ị ả ả ố phòng; gi gìn, phát huy b n s c văn hoá dân t c và b o v môi tr ng sinh thái.ữ ả ắ ộ ả ệ ườ 3.2 Tình hình phát tri n nông nghi p - nông thôn trong th i gian v a qua.ể ệ ờ ừ 3.2.1 M t s thành t u đ t đ cộ ố ự ạ ượ V đánh giá th c tr ng, k t qu đ t đ c trong phát tri n nông nghi p,ề ự ạ ế ả ạ ượ ể ệ nông thôn và nâng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n c a nông dân n c ta trongờ ố ậ ấ ầ ủ ướ nh ng năm v a qua là khá toàn di n và to l n, khái quát thành năm thành t u: ữ ừ ệ ớ ự M t là, nông nghi p ti p t c phát tri n v i nh p đ khá cao theo h ngộ ệ ế ụ ể ớ ị ộ ướ tăng năng su t, ch t l ng và hi u qu , b o đ m v ng ch c an ninh l ng th cấ ấ ượ ệ ả ả ả ữ ắ ươ ự qu c gia; xu t kh u nông, lâm th y s n tăng nhanh; trình đ khoa h c - côngố ấ ẩ ủ ả ộ ọ ngh đ c nâng cao h n. Ðáng chú ý là giá tr xu t kh u nông lâm th y s n tăngệ ượ ơ ị ấ ẩ ủ ả bình quân 16,8%/năm, năm 2009 t ng kim ng ch xu t kh u đ t 15,4 t USDổ ạ ấ ẩ ạ ỷ chi m 27,2% kim ng ch xu t kh u c a c n c, m t s s n ph m có v th caoế ạ ấ ẩ ủ ả ướ ộ ố ả ẩ ị ế trên th tr ng th gi i, nh g o, cao-su, cà-phê, h tiêu, h t đi u, đ g , th yị ườ ế ớ ư ạ ồ ạ ề ồ ỗ ủ s n.ả Hai là, Ti n b k thu t đ c áp d ng r ng rãi, công nghi p ch bi nế ộ ỹ ậ ượ ụ ộ ệ ế ế đ c ti p t c phát tri n góp ph n thúc đ y công nghi p hoá, hi n đ i hoá nôngượ ế ụ ể ầ ẩ ệ ệ ạ nghi p, nông thôn. Chúng ta đã có nh ng b c ti n đáng m ng trong vi c ngệ ữ ướ ế ừ ệ ứ d ng các bi n pháp k thu t m i trong lai t o gi ng, c khí hóa nông nghi p vàụ ệ ỹ ậ ớ ạ ố ơ ệ đ y m nh đ c công ngh ch bi n.ẩ ạ ượ ệ ế ế Bai là, k t c u h t ng kinh t - xã h i nông thôn đ c tăng c ng, nh tế ấ ạ ầ ế ộ ượ ườ ấ là th y l i, giao thông, góp ph n thúc đ y phát tri n s n xu t, t ng b c làmủ ợ ầ ẩ ể ả ấ ừ ướ thay đ i b m t nông thôn. N i b t là s quan tâm đ u t phát tri n th y l iổ ộ ặ ổ ậ ự ầ ư ể ủ ợ theo h ng đa m c tiêu. T năm 2000 đ n nay đã tăng nhanh c năng l c t iướ ụ ừ ế ả ự ướ và năng l c tiêu, b o đ m t i tiêu ch đ ng cho 83% di n tích gieo tr ng lúa,ự ả ả ướ ủ ộ ệ ồ m t s cây tr ng khác và c p n c cho sinh ho t, công nghi p, d ch v . Hộ ố ồ ấ ướ ạ ệ ị ụ ệ th ng đê sông, đê bi n đ c c ng c , nâng c p m t b c, nhi u công trình tiêuố ể ượ ủ ố ấ ộ ướ ề thoát lũ và trên 1.100 c m tuy n dân c đ ng b ng sông C u Long đ c xâyụ ế ư ở ồ ằ ử ượ d ng và phát huy tác d ng... ự ụ B n là, các hình th c t ch c s n xu t nông thôn ti p t c đ c đ iố ứ ổ ứ ả ấ ở ế ụ ượ ổ m i; kinh t nông thôn phát tri n theo h ng tăng công nghi p, d ch v , ngànhớ ế ể ướ ệ ị ụ ngh góp ph n t o vi c làm và tăng thu nh p cho c dân nông thôn. Kinh t hề ầ ạ ệ ậ ư ế ộ ti p t c phát tri n theo h ng m r ng s l ng và quy mô. Đ n nay c n cế ụ ể ướ ở ộ ố ượ ế ả ướ đã có kho ng trên 12 tri u h nông dân ho t đ ng trong các lĩnh v c tr ng tr t,ả ệ ộ ạ ộ ự ồ ọ nuôi tr ng th y s n …. Nh chính sách d n đi n đ i th a mà quy mô di n tíchồ ủ ả ờ ồ ề ổ ử ệ c a các h đ c t p trung h n. Kinh t trang tr i phát tri n m nh đa d ng vàủ ộ ượ ậ ơ ế ạ ể ạ ạ hi u qu h n. Đ n 2007 c n c đã có ệ ả ơ ế ả ướ 113,7 nghìn trang tr i, tăng so v i nămạ ớ 2001(52.682 trang tr i) là 85,4%. Quy mô trang tr i ngày càng m r ng, gópạ ạ ở ộ ph n tích c c vào chuy n đ i c c u s n su t; là mô hình s n xu t hàng hoá cóầ ự ể ổ ơ ấ ả ấ ả ấ hi u qu , góp ph n t o vi c làm và tăng thu nh p cho lao đ ng nông thôn.ệ ả ầ ạ ệ ậ ộ Năm là, đ i s ng v t ch t, tinh th n c a c dân các vùng nông thôn ngàyờ ố ậ ấ ầ ủ ư càng đ c c i thi n; xóa đói gi m nghèo đ t thành t u to l n. Năm 2007 thuượ ả ệ ả ạ ự ớ nh p bình quân đ u ng i khu v c này tăng 2,7 l n so v i năm 2000, đ c bi tậ ầ ườ ở ự ầ ớ ặ ệ là v c b n đã xóa đ c đói, t l h nghèo h xu ng còn 18%, thành t u nàyề ơ ả ượ ỷ ệ ộ ạ ố ự đ c c ng đ ng qu c t đánh giá cao. Ð ng th i, các công tác chăm sóc s cượ ộ ồ ố ế ồ ờ ứ kh e, khám ch a b nh, ph c p giáo d c, văn hóa, thông tin, th thao cũng đ cỏ ữ ệ ổ ậ ụ ể ượ quan tâm và đ y m nh h n. ẩ ạ ơ -20 0 20 40 60 80 100 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 % Tèc ®é t¨ng tr- ëng gi¸ trÞ SXNN (%) Tèc ®é t¨ng tr- ëng gi¸ trÞ xuÊt khÈu n«ng nghiÖp (%) Tèc ®é t¨ng tr- ëng d©n sè (%) Bi u đ 3.1: m t s thành t u trong tăng tr ng ngành nông nghi p Vi t Namể ồ ộ ố ự ưở ệ ệ 3.3 Nh ng thách th c trong phát tri n b n v ng n n nông nghi p Vi tữ ứ ể ề ữ ề ệ ệ Nam Bên c nh nh ng thành t u đã đ t đ c nh trên thì s phát tri n b nạ ữ ự ạ ượ ư ự ể ề v ng trong nông nghi p nông thôn n c ta còn g p r t nhi u thách th c:ữ ệ ướ ặ ấ ề ứ - Ru ng đ t manh mún, không phù h p v i vi c s n xu t hàng hóa l n,ộ ấ ợ ớ ệ ả ấ ớ t p trung. Khi mà n n nông nghi p đã l n m nh đ m b o an ninh l ng th cậ ề ệ ớ ạ ả ả ươ ự trong n c thì m c tiêu là ph i xu t kh u nông s n ph m, mang l i hi u quướ ụ ả ấ ẩ ả ẩ ạ ệ ả cao h n cho ng i nông dân. Tuy nhiên, đi u này c n có khu s n xu t hàng hóaơ ườ ề ầ ả ấ t p trung, s n xu t đ ng lo t theo quy trình k thu t nh t đ nh. Tuy nhiên, Vi tậ ả ấ ồ ạ ỹ ậ ấ ị ệ nam có dân s làm nông nghi p đông, đ t s n xu t nông nghi p ch t h p. Doố ệ ấ ả ấ ệ ậ ẹ đó, ru ng đ t manh mún nh t là vùng đ ng b ng Sông H ng di n tích đ tộ ấ ấ ở ồ ằ ồ ệ ấ nông nghi p trung bình c a m i h nông dân ch kho ng 0,3hecta. Vì v y, khóệ ủ ỗ ộ ỉ ả ậ khăn đ áp d ng máy móc, c gi i hóa vào s n xu t, năng su t lao đ ng th p.ể ụ ơ ớ ả ấ ấ ộ ấ - Quá trình c gi i hóa nông nghi p và vi c áp d ng các quy trình k thu tơ ớ ệ ệ ụ ỹ ậ s n xu t tiên ti n di n ra ch m. Đa s các khâu s n xu t trong nông nghi p đ uả ấ ế ễ ậ ố ả ấ ệ ề làm th công nên năng su t lao đ ng trong nông nghi p r t th p. Đi u này là doủ ấ ộ ệ ấ ấ ề tình tr ng ru ng đ t manh mún gây nên, di n tích nh h p khó có th đ a cácạ ộ ấ ệ ỏ ẹ ể ư máy móc l n vào s d ng, ch y u ch có th s d ng các máy nh g n côngớ ử ụ ủ ế ỉ ể ử ụ ỏ ọ su t th p. Ngoài ra, còn do ng i nông dân còn thi u v n đ đ u t mua s mấ ấ ườ ế ố ể ầ ư ắ máy móc trang thi t b cho quá trình s n xu t. H ch y u s d ng s c lao đ ngế ị ả ấ ọ ủ ế ử ụ ứ ộ c a gia đình và đ i công theo ph ng châm “l y công làm lãi” nên năng su t laoủ ổ ươ ấ ấ đ ng ch a đ c cao.ộ ư ượ - S k t h p gi a công nghi p và nông nghi p còn ch a t t, nh t là côngự ế ợ ữ ệ ệ ư ố ấ nghi p ch bi n sau thu ho ch.ệ ế ế ạ Chúng ta còn r t thi u các s n ph m côngấ ế ả ẩ nghi p, máy móc hi n đ i ph c v cho s n xu t nông nghi p, các lo i thi t bệ ệ ạ ụ ụ ả ấ ệ ạ ế ị này ch y u v n là đi nh p kh u, giá thành cao c n tr vi c đ u t c a ng iủ ế ẫ ậ ẩ ả ở ệ ầ ư ủ ườ nông dân. Đ c bi t công ngh ch bi n nông s n sau khi thu ho ch c a chúng taặ ệ ệ ế ế ả ạ ủ còn r t thi u. Ng i nông dân ch y u bán các s n ph m thô, t i s ng có giáấ ế ườ ủ ế ả ẩ ươ ố tr th p. Khi vào th i v do không có các c s ch bi n nên các s n ph m c aị ấ ờ ụ ơ ở ế ế ả ẩ ủ ng i dân b gi m ph m c p nhanh, b nh ng ng i thu mua ép giá ho c khôngườ ị ả ẩ ấ ị ữ ườ ặ th tiêu th đ c. Đi n hình nh : V i thi u xu t kh u sang Trung Qu c b épể ụ ượ ể ư ả ề ấ ẩ ố ị th i gian nên đã b h ng r t nhi u c a kh u; lúa g o b r t giá vào mùa thuờ ị ỏ ấ ề ở ử ẩ ạ ị ớ ho ch ……ạ - Th tr ng nông s n b p bênh thi u n đ nh, giá c bi n đ ng theo h ngị ườ ả ấ ế ổ ị ả ế ộ ướ b t l i cho ng i nông dân. Ng i nông dân do trình đ còn h n ch nên v nấ ợ ườ ườ ộ ạ ế ấ đ n m b t thông tin th tr ng còn y u, khó có kh năng bán s n ph m c aề ắ ắ ị ườ ế ả ả ẩ ủ mình v i giá cao. H n n a, ngay c các doanh nghi p xu t kh u nông s n thì sớ ơ ữ ả ệ ấ ẩ ả ự n m b t thông tin th tr ng, lu t th ng m i qu c t cũng còn y u, do đó cácắ ắ ị ườ ậ ươ ạ ố ế ế s n ph m nông s n c a Vi t Nam có th tr ng không n đ nh. Chúng ta th ngả ẩ ả ủ ệ ị ườ ổ ị ườ b b t l i trong các th ng v c nh tranh xu t kh u nông s n ho c b ép giá.ị ấ ợ ươ ụ ạ ấ ẩ ả ặ ị Tiêu bi u nh th tr ng tiêu th cá Da tr n, cà phê, g o …… th ng xuyênể ư ị ườ ụ ơ ạ ườ x y ra nh ng v khi u ki n, ép giá c a b n hàng. Ng i nông dân chính làả ữ ụ ế ệ ủ ạ ườ ng i thi t thòi nh t khi ph i ch u ngh ch lý đ c mùa thì nông s n r t giá, khiườ ệ ấ ả ị ị ượ ả ớ m t mùa giá cao thì l i không có nông s n đ bán. Đi u này làm cho l i nhu nấ ạ ả ể ề ợ ậ c a ng i nông dân th p, đ i s ng g p nhi u khó khăn.ủ ườ ấ ờ ố ặ ề - Áp d ng ngày càng nhi u các gi ng cây tr ng v t nuôi m i thay th cácụ ề ố ồ ậ ớ ế gi ng truy n th ng đã làm cho d ch b nh, sâu b nh ngày càng nhi u và khó khănố ề ố ị ệ ệ ề cho công tác phòng ch ng d ch. Đi u này đã làm cho vi c s d ng l m d ng cácố ị ề ệ ử ụ ạ ụ s n ph m hóa h c, thu c tr sâu ngày càng nhi u gây ô nhi m môi tr ng, suyả ẩ ọ ố ừ ề ễ ườ thoái đ t, ngu n n c và nh h ng nghiêm tr ng đ n s c kh e con ng i.ấ ồ ướ ả ưở ọ ế ứ ỏ ườ Ng i nông dân có trình đ còn h n ch , ch a ý th c đ c vi c b o v môiườ ộ ạ ế ư ứ ượ ệ ả ệ tr ng nên đã s d ng b a bãi các s n ph m thu c hóa h c gây ra ô nhi mườ ử ụ ừ ả ẩ ố ọ ễ n ng n v môi tr ng nông thôn. Đi n hình vào các đ t sâu b nh n r thì nhàặ ề ề ườ ể ợ ệ ở ộ nhà đi phun thu c tr sâu, gây ra ô nhiêm không hhí n ng n trên đ ng ru ng.ố ừ ặ ề ồ ộ Tác h i lâu dài là các hóa ch t này ng m xu ng đ t, n c ng m, ng i dân bạ ấ ấ ố ấ ướ ầ ườ ị đe d a nghiêm tr ng v s c kh e. Ngày càng có nhi u căn b nh l nguy hi mọ ọ ề ứ ỏ ề ệ ạ ể xu t hi n, có nh ng n i đã xu t hi n “làng ung th ” …… m t ph n là do môiấ ệ ữ ơ ấ ệ ư ộ ầ tr ng s ng b ô nhi m t ho t đ ng s n xu t nông nghi p.ườ ố ị ễ ừ ạ ộ ả ấ ệ - Tình tr ng s d ng lãng phí ngu n tài nguyên v n di n ra ph bi n cácạ ử ụ ồ ẫ ễ ổ ế ở vùng nông thôn. Ng i nông dân vì l i tr c m t mà đã khai thác m t cáchườ ợ ướ ắ ộ quy t qu các ngu n tài nguyên quý nh r ng, đ ng th c v t ….. làm m t khệ ệ ồ ư ừ ộ ự ậ ấ ả năng tái t o t nhiên c a chúng gây m t cân b ng sinh thái. Đ t đai ngày càng bạ ự ủ ấ ằ ấ ị sói mòn, thoái hóa, ô nhi m mà không đ c quan tâm c i t o ph c h i m t cáchễ ượ ả ạ ụ ồ ộ th a đáng. ỏ 3.4 M t s đ xu t gi i pháp đ phát tri n n n nông nghi p n c nhàộ ố ề ấ ả ể ể ề ệ ướ b n v ngề ữ - Th c hi n t t ch tr ng d n đi n đ i th a c a Đ ng, Nhà n c đã đự ệ ố ủ ươ ồ ề ổ ử ủ ả ướ ề ra. Đây là ch tr ng đúng đ n đ t o ra kh năng tích t ru ng đ t có th ápủ ươ ắ ể ạ ả ụ ộ ấ ể d ng công ngh , máy móc hi n đ i vào s n xu t, nâng cao năng su t lao đ ng.ụ ệ ệ ạ ả ấ ấ ộ Đ ng th i có th hình thành các vùng s n xu t hàng hóa l n ph c v cho nhuồ ờ ể ả ấ ớ ụ ụ c u trong n c và xu t kh u. Đ làm đ c đi u này, đòi h i các c p các ngànhầ ướ ấ ẩ ể ượ ề ỏ ấ c n tuyên truy n v n đ ng nông dân hi u đ c ch tr ng, nâng cao ý th cầ ề ậ ộ ể ượ ủ ươ ứ c ng đ ng m i có th th c hi n đ c. Vi c d n đi n đ i th a ph i đ c ápộ ồ ớ ể ự ệ ượ ệ ồ ề ổ ử ả ượ d ng linh ho t phù h p v i t ng đ a ph ng, chuy n đ i m c đích s d ng đ tụ ạ ợ ớ ừ ị ươ ể ổ ụ ử ụ ấ ph i th c hi n đúng lu t đ nh. ả ự ệ ậ ị - Đ u t xây d ng hoàn thi n c s h t ng nông thôn nh đ ng giaoầ ư ự ệ ơ ở ạ ầ ư ườ thông, h th ng th y l i ..... ph c v t t cho công tác t i tiêu, áp d ng c gi iệ ố ủ ợ ụ ụ ố ướ ụ ơ ớ hóa vào s n xu t và v n chuy n giao l u bán các nông s n ph m. Nh v y sả ấ ậ ể ư ả ẩ ư ậ ẽ làm nâng cao đ c năng su t và giá tr s n ph m.ượ ấ ị ả ẩ - Các c p, các ngành có liên quan c n t o th tr ng tiêu th nông s nấ ầ ạ ị ườ ụ ả ph m cho nông dân đ c thu n l i và minh b ch. Cung c p thông tin v thẩ ượ ậ ợ ạ ấ ề ị tr ng cho ng i nông dân và có nh ng bi n pháp đ n đ nh th tr ng trongườ ườ ữ ệ ể ổ ị ị ườ n c. Đ ng th i h tr các doanh nghi p xu t kh u nông s n n m b t thướ ồ ờ ỗ ợ ệ ấ ẩ ả ắ ắ ị tr ng qu c t , đ y m nh xu t kh u nông s n.ườ ố ế ẩ ạ ấ ẩ ả - Đ u t phát tri n các ngành công nghi p ph c v s n xu t nông nghi pầ ư ể ệ ụ ụ ả ấ ệ nh s n xu t máy nông nghi p. Phát tri n các c s ch bi n nông s n ph mư ả ấ ệ ể ơ ở ế ế ả ẩ ngay t i các đ a ph ng đ ch bi n, b o qu n sau thu ho ch. Nh v y m i cóạ ị ươ ể ế ế ả ả ạ ư ậ ớ th nâng cao đ c giá tr hàng nông s n, tránh tình tr ng ép giá khi đ c mùa.ể ượ ị ả ạ ượ - Thúc đ y quá trình chuy n d ch c c u cây tr ng v t nuôi có giá tr kinhẩ ể ị ơ ấ ồ ậ ị t cao, phù h p v i th c t c a đ a ph ng vào s n xu t. N u đ a đ c cácế ợ ớ ự ế ủ ị ươ ả ấ ế ư ượ lo i gi ng cây tr ng, v t nuôi thích h p vào s n xu t s mang l i hi u qu kinhạ ố ồ ậ ợ ả ấ ẽ ạ ệ ả t cao, góp ph n nâng cao thu nh p, c i thi n đ i s ng cho bà con nông dân.ế ầ ậ ả ệ ờ ố Nh ng năm qua nh th c hi n t t ch tr ng này mà nhi u vùng canh tác lúaữ ờ ự ệ ố ủ ươ ề kém hi u qu đã đ c chuy n sang nuôi troòng th y s n mang l i l i nhu n caoệ ả ượ ể ủ ả ạ ợ ậ cho ng i nông dân. M t s vùng ven đô đã chuy n t tr ng thu n lúa sangườ ộ ố ể ừ ồ ầ tr ng rau m u, hoa, cây c nh cung c p cho n i đô thành ph . Nh đó mà có r tồ ầ ả ấ ộ ố ờ ấ nhi u t m g ng nông dân làm gi u lên nhanh chóng.ề ấ ươ ầ - S d ng h p lý, hi u qu ngu n lao đ ng t i đ a ph ng. C n có bi nử ụ ợ ệ ả ồ ộ ạ ị ươ ầ ệ pháp đào t o nâng cao trình đ và s d ng h p lý ngu n lao đ ng nông thôn. Đaạ ộ ử ụ ợ ồ ộ d ng hóa c c u s n xu t kinh doanh đ t o vi c làm t i ch v a t o thêm thuạ ơ ấ ả ấ ể ạ ệ ạ ỗ ừ ạ nh p, phân công lao đ ng nông thôn làm cho dân c nông thôn n đ nh, gi m b tậ ộ ư ổ ị ả ớ s c ép di dân ra thành ph . Th c hi n ch tr ng ”ly nông b t ly h ng” b ngứ ố ự ệ ủ ươ ấ ươ ằ cách phát tri n thêm các ngành ngh ph nông thôn nh : hàng mây tre đan,ể ề ụ ở ư g m s , đúc đ ng ...... v a gi đ c b n s c làng ngh v a thu hút đ ng laoố ứ ồ ừ ữ ượ ả ắ ề ừ ượ đ ng nông nhàn tăng thêm thu nh p cho ng i dân.ộ ậ ườ - Đ y m nh công tác nghiên c u ng d ng công ngh sinh h c trong phátẩ ạ ứ ứ ụ ệ ọ tri n các gi ng cây tr ng v t nuôi m i có năng su t, ch t l ng và s c ch ngể ố ồ ậ ớ ấ ấ ượ ứ ố ch u sâu b nh cao, không thoái hóa, không làm t n h i đ n đa d ng sinh h c.ị ệ ổ ạ ế ạ ọ Nh ng năm v a qua, chúng ta cũng đã nghiên c u đ c nhi u lo i gi ng câyữ ừ ứ ượ ề ạ ố tr ng v t nuôi có giá tr t t theo h ng này nh : gi ng lúa ch u khô h n choồ ậ ị ố ướ ư ố ị ạ đ ng bào dân t c vùng cao, gi ng lua kháng r y (CR203) ...... nh ng s l ngồ ộ ố ầ ư ố ượ còn ít. Chúng ta ch y u v n ph i nh p kh u các gi ng ch t l ng cao t n củ ế ẫ ả ậ ẩ ố ấ ượ ừ ướ ngoài nh : Xoài Thái Lan, các gi ng lúa c a Trung Qu c nh Khang Dân,ư ố ủ ố ư Syngenta ...... Trong th i gian t i c n có chính sách đ u t cho các Vi n nghiênờ ớ ầ ầ ư ệ c u, các trung tâm s n xu t gi ng ch t l ng cao đ lai t o các gi ng m i b nứ ả ấ ố ấ ượ ể ạ ố ớ ả đ a s có kh năng thích nghi t t h n các gi ng nh p ngo i. Đ ng th i c n cóị ẽ ả ố ơ ố ậ ạ ồ ờ ầ bi n pháp th m đ nh, ch n l c k các gi ng cây tr ng, v t nuôi nh p ngo iệ ẩ ị ọ ọ ỹ ố ồ ậ ậ ạ tránh hi n t ng nh p kh u tràn lan nh th i gian qua đã làm cho ”l i b t g pệ ượ ậ ẩ ư ờ ợ ấ ặ h i” nh : c b u vàng, rùa tai đ .......ạ ư Ố ươ ỏ - Phát tri n ngành s n xu t phân bón h u c , phân sinh h c, thu c tr sâu sinhể ả ấ ữ ơ ọ ố ừ h c đ thay th cho các lo i phân bón hóa h c vô c , thu c tr sâu đ c h i đangọ ể ế ạ ọ ơ ố ừ ộ ạ b s d ng l m d ng nh hi n nay. Vi c l m d ng các ch ph m hóa h c th iị ử ụ ạ ụ ư ệ ệ ạ ụ ế ẩ ọ ờ gian qua trong s n xu t nông nghi p đã làm cho môi tr ng b nh h ngả ấ ệ ườ ị ả ưở nghiêm tr ng, đ t đai b thoái hóa, m t cân b ng sinh thái. Do đó, vi c s d ngọ ấ ị ấ ằ ệ ử ụ các ch ph m sinh h c h u c có ngu n g c t nhiên s là gi i pháp đúng đ nế ẩ ọ ữ ơ ồ ố ự ẽ ả ắ đ c i thi n môi tr ng đ t, làm tăng đ phì, gi m thi u ô nhi m mà v n làmể ả ệ ườ ấ ộ ả ể ễ ẫ tăng năng su t và hi u qu s d ng.ấ ệ ả ử ụ - T ch c t p hu n nâng cao hi u bi t, tuyên truy n cho ng i nông dân hi u vàổ ứ ậ ấ ể ế ề ườ ể áp d ng thép h ng s n xu t nông nghi p h u c , s d ng bi n pháp phòng trụ ướ ả ấ ệ ữ ơ ử ụ ệ ừ d ch h i t ng h p IPM. Làm t t đ c đi u này s nâng cao đ c ý th c c aị ạ ổ ợ ố ượ ề ẽ ượ ứ ủ c ng đ ng trong vi c b o v môi tr ng, góp ph n làm cân b ng sinh thái trộ ồ ệ ả ệ ườ ầ ằ ở l i. Nhi u đ a ph ng đã áp d ng s d ng các con thiên đ ch thay cho vi c sạ ề ị ươ ụ ử ụ ị ệ ử d ng thu c b o v th c v t nh : nuôi ki n trong v n cam đ tr sâu đ c thân,ụ ố ả ệ ự ậ ư ế ườ ể ừ ụ hay nuôi ong m t đ đ tr r p .......ắ ỏ ể ừ ệ - C n có bi n pháp đ b o t n ngu n gen quý c a nh ng gi ng cây tr ng, v tầ ệ ể ả ồ ồ ủ ữ ố ồ ậ nuôi t i đ a ph ng. Chúng ta có r t nhi u gi ng cây con quý nh : L n móng cáiạ ị ươ ấ ề ố ư ợ m n đ , gà di có ch t l ng th t ngon, các gi ng cây ăn qu quý nh B i Đoanắ ẻ ấ ượ ị ố ả ư ưở Hùng, Phúc Tr ch ....... Nh ng năm qua chúng ta đã không b o v và l u tr t tạ ữ ả ệ ư ữ ố nh ng gen quý này nên nhi u gi ng quý đã d n b tuy t ch ng. Do đó c n cóữ ề ố ầ ị ệ ủ ầ bi n pháp đ l u tr chúng, ph c v cho vi c lai t o gi ng m i ch t l ng caoệ ể ư ữ ụ ụ ệ ạ ố ớ ấ ượ sau này. PH N IV: K T LU NẦ Ế Ậ Nông nghi p Vi t Nam đóng vai trò to l n trong vi c phát tri n kinh tệ ệ ớ ệ ể ế đ t n c, đ c bi t góp ph n xóa đói gi m nghèo, gi i quy t vi c làm, tăng thuấ ướ ặ ệ ầ ả ả ế ệ nh p cho c dân nông thôn. ậ ư Nông nghi p đã tr thành ngành s n xu t hàng hoáệ ở ả ấ quan tr ng, tham gia ngày càng sâu s c vào quá trình h i nh p kinh t qu c t .ọ ắ ộ ậ ế ố ế N n nông nghi p c a Vi t Nam đã và đang chuy n m nh t s n xu t theo m cề ệ ủ ệ ể ạ ừ ả ấ ụ tiêu s l ng sang hi u qu và ch t l ng, đ m b o an toàn v sinh th c ph mố ượ ệ ả ấ ượ ả ả ệ ự ẩ và b n v ng. Phát tri n b n v ng nông nghi p nông thôn luôn là v n đ tr ngề ữ ể ề ữ ệ ấ ề ọ tâm mà Đ ng và Chính ph quan tâm và đã đ c th hi n b ng nhi u chả ủ ượ ể ệ ằ ề ủ tr ng, chính sách nh Ch th 100 c a Ban Bí th (khoá IV), Ngh quy t 10 c aươ ư ỉ ị ủ ư ị ế ủ B Chính tr (khoá VI) đ c tri n khai cùng các ch th , ngh quy t khác c a cácộ ị ượ ể ỉ ị ị ế ủ Đ i h i và H i ngh Trung ng c a các khoá V, VI, VII đã đ a đ n nh ngạ ộ ộ ị ươ ủ ư ế ữ thành t u to l n trong nông nghi p, nông thôn n c ta. Đ i h i X c a đ ng đãự ớ ệ ướ ạ ộ ủ ả nh n m nh Hi n nay và trong nhi u năm t i, v n đ nông nghi p, nông dân,ấ ạ ệ ề ớ ấ ề ệ nông thôn có t m chi n l c đ c bi t quan tr ng; Đ y m nh công nghi p hoá,ầ ế ượ ặ ệ ọ ẩ ạ ệ hi n đ i hoá nông nghi p và nông thôn, gi i quy t đ ng b các v n đ nôngệ ạ ệ ả ế ồ ộ ấ ề nghi p, nông thôn và nông dân. Cũng là v n đ “Tam nông” trong giai đo n hi nệ ấ ề ạ ệ nay có nhi u H i th o quy t r t nhi u các nhà khoa h c, các chuyên gia hàngề ộ ả ụ ấ ề ọ đ u trong lĩnh v c Nông nghi p-Nông thôn chúng ta có quy n hy v ng s cóầ ự ệ ề ọ ẽ nh ng chính sách và gi i pháp thi t th c và phù h p nh m đ a Nông nghi p-ữ ả ế ự ợ ằ ư ệ nông thôn Vi t Nam phát tri n hài hoà và phù h p v i yêu c u c a h i nh pệ ể ợ ớ ầ ủ ộ ậ kinh t qu c t . ế ố ế Đ ng trên nh ng thành công to l n đã đ t đ c và đ ng tr c nh ngứ ữ ớ ạ ượ ứ ướ ữ thách th c đang g p ph i c a vi c phát tri n nông nghi p b n v ng n n nôngứ ặ ả ủ ệ ể ệ ề ữ ề nghi p n c nhà thì c n có nh ng bi n pháp, đ ng l i phát tri n phù h p đệ ướ ầ ữ ệ ườ ố ể ợ ể cân đ i gi a phát tri n và tính b n v ng. Có nh v y m i làm cho nông nghi pố ữ ể ề ữ ư ậ ớ ệ phát tri n n đ nh lâu dài, th c hi n thành công xây d ng b m t nông thôn m iể ổ ị ự ệ ự ộ ặ ớ theo tinh th n Ngh quy t 26 c a Ban Bí th Trung ng Đ ng đã đ ra.ầ ị ế ủ ư ươ ả ề Tài li u tham kh oệ ả 1. Giáo trình Nguyên lý kinh t nông nghi p, Đ Kim Chung, NXB nôngế ệ ỗ nghi p 2009ệ 2. Đ án “V n đ nông nghi p, nông dân, nông thôn”ề ấ ề ệ 3. Phát tri n và h i nh p: Phát tri n Nông nghi p nông thôn trong th i kỳể ộ ậ ể ệ ờ đ i m i, Vi n Chính sách và Chi n l c phát tri n Nông nghi p nông thôn, Báoổ ớ ệ ế ượ ể ệ Nông nghi pệ 4. Website c a B Nông nghi p và PTNT: ủ ộ ệ www.mard.gov.vn 5. Website c a T ng c c th ng kê: ủ ổ ụ ố 6. Theo vneconomy, chính sách nào đ phát tri n Nông thôn, nâng cao thuể ể nh p nông dân, Châu Văn Lyậ