Thực trạng và những giải pháp góp phần thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của tổng công ty trong thời gian tới

g ho¸, gi¸ c¶, vµ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch kh¸ch hµng. 2.5. §µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång: §µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nã quyÕt ®Þnh ®Õn kh¶ n¨ng b¸n hµng, giao hµng vµ nh÷ng c«ng ®o¹n tr­íc ®ã vµ sau mµ doanh nghiÖp cè g¾ng t×m kiÕm. ViÖc ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång dùa trªn c¬ së, nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n lµ: c¨n cø vµo nhu cÇu cña thÞ tr­êng, chÊt l­îng cña s¶n phÈm, vµo ®èi t¸c, ®èi thñ c¹nh tranh vµ vµo kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp còng nh­ môc tiªu, chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp vµ vµo vÞ thÕ, mèi quan hÖ kinh doanh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Ngoµi nh÷ng nguyªn t¾c nµy, sù thµnh c«ng cña viÖc ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång cßn phô thuéc rÊt lín vµo nghÖ thuËt ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.6. Quy tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu cµ phª: Sau khi ®· ký kÕt hîp ®ång, c¸c bªn sÏ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn ®· cam kÕt trong hîp ®ång. Víi t­ c¸ch lµ nhµ xuÊt khÈu, do¹nh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång nh­ sau: Giôc më L/C vµ kiÓm tra Xin giÊy phÐp XNK ChuÈn bÞ hµng XK uû th¸c thuª tµu KiÓm ®Þnh hµng ho¸ Mua b¶o hiÓm HH(Nc) Lµm thñ tôc HQ Giao hµng lªn tµu Lµm thñ tôc thanh to¸n Gi¶i quyÕt tranh chÊp(Nc) Sau khi hoµn tÊt mét hîp ®ång xuÊt khÈu doanh nghiÖp cÇn ph¶i th­êng xuyªn liªn l¹c vµ gÆp gì b¹n hµng, th«ng qua ®ã t¹o ra nh÷ng mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a doanh nghiÖp víi b¹n hµng, gióp cho viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång sau nµy ®­îc thuËn lîi h¬n. II. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu: 1. C¸c nh©n tè cña m«i tr­êng vÜ m« 1.1. C¸c nh©n tè ph¸p luËt ë mçi quèc gia kh¸c nhau ®Òu cã nh÷ng bé luËt kh¸c nhau vµ ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña hÖ thèng ph¸p luËt tõng n­íc l¹i phô thuéc rÊt lín vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸ còng nh­ truyÒn thèng b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc riªng cña tõng n­íc. C¸c yÕu tè ph¸p luËt chi phèi m¹nh mÏ ®Õn mäi ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ, x· héi ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong n­íc ®ã. §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng nh©n tè ph¸p luËt còng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c mÆt sau: - C¸c qui ®Þnh vÒ thuÕ, gi¸ c¶, chñng lo¹i, khèi l­îng cña tõng mÆt hµng. - C¸c qui ®Þnh vÒ qui chÕ sö dông lao ®éng, tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, b¶o hiÓm phóc lîi. - C¸c qui ®Þnh vÒ giao dÞch hîp ®ång, b¶o vÖ quyÒn t¸c gi¶, quyÒn së h÷u. - C¸c qui ®Þnh vÒ c¹nh tranh ®éc quyÒn. - C¸c qui ®Þnh vÒ tù do mËu dÞch, hay x©y dùng nªn c¸c hµng rµo thuÕ quan chÆt chÏ. - C¸c qui ®Þnh vÒ chÊt l­îng, vÒ qu¶ng c¸o, vÖ sinh m«i tr­êng, c¸c tiªu chuÈn vÒ søc khoÎ. 1.2. C¸c yÕu tè v¨n ho¸, x· héi : C¸c yÕu tè nµy t¹o nªn c¸c h×nh thøc kh¸c nhau cña nhu cÇu thÞ tr­êng ®ång thêi nã còng lµ nÒn t¶ng cña thÞ hiÕu tiªu dïng, sù yªu thÝch trong tiªu dïng hay nãi c¸ch kh¸c nã chÝnh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn ®Æc ®iÓm cña nhu cÇu, qua ®ã thÓ hiÖn tr×nh ®é v¨n ho¸, ®Æc ®iÓm trong tiªu dïng vµ phong tôc tËp qu¸n trong tiªu dïng (ho¹t ®éng xuÊt khÈu chÞu sù ¶nh h­ëng cña nh©n tè nµy lµ ë nh÷ng lý do mµ ng­êi tiªu dïng cã chÊp nhËn hµng ho¸ ®ã hay kh«ng). 1.3. C¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ: C¸c yÕu tè vÒ kinh tÕ sÏ lµ nh©n tè ¶nh h­ëng chÝnh ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu, trªn b×nh diÖn m«i tr­êng vÜ m« .C¸c nh©n tè nµy lµ chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¸c hiÖp ®Þnh ngo¹i giao, sù can thiÖp thay ®æi vÒ tû gi¸ gi÷a c¸c ®ång tiÒn còng sÏ lµm cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuËn lîi hay khã kh¨n h¬n. Nh©n tè thu nhËp, møc sèng cña nh©n d©n sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn khèi l­îng, chÊt l­îng hay qui m« thÞ tr­êng hµng ho¸ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai. Nh©n tè nguån lùc, tµi nguyªn thiªn nhiªn ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt , ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ vµ quyÕt ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp còng nh­ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. Sù æn ®Þnh cña ®ång tiÒn néi tÖ lµ nh©n tè v« cïng quan träng, nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn hµnh vi cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. 1.4. C¸c yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ: C¸c yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ cã quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi riªng. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng lµm cho tèc ®é ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ tiÕn ®Õn nh÷ng b­íc cao h¬n. Khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn còng lµm cho sù giao l­u trao ®æi gi÷a c¸c ®èi t¸c ngµy cµng thuËn lîi h¬n, kho¶ng c¸ch vÒ kh«ng gian còng nh­ thêi gian kh«ng cßn lµ trë ng¹i lín, do vËy sù tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ tõ kh©u s¶n xuÊt cho ®Õn tiªu dïng ngµy cµng nhiÒu. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ®Èy m¹nh sù ph©n c«ng ho¸ vµ hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ më réng quan hÖ gi÷a c¸c quèc gia còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 1.5. C¸c nh©n tè chÝnh trÞ: C¸c nh©n tè chÝnh trÞ cã thÓ ¶nh h­ëng tíi viÖc më réng ph¹m vi thÞ tr­êng còng nh­ dung l­îng cña thÞ tr­êng, ngßai ra cßn më réng ra nhiÒu c¬ héi kinh doanh hÊp dÉn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Song mÆt kh¸c nã còng cã thÓ trë thµnh mét hµng rµo c¶n trë quyÕt liÖt, h¹n chÕ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, lµm t¾c nghÏn ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong n­íc vµ thÕ gi¬Ý bªn ngoµi. 1.6. C¸c nh©n tè vÒ c¹nh tranh quèc tÕ: Sù c¹nh tranh cña c¸c ®èi thñ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ rÊt lín m¹nh vµ quyÕt liÖt. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ngoµi ®èi phã víi c¸c nh©n tè kh¸c th× ®èi ®Çu víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh lµ th¸c thøc vµ lµ b­íc rµo c¶n nguy hiÓm nhÊt. 2. ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè vi m« (thuéc doanh nghiÖp) C¸c nh©n tè thuéc m«i tr­êng vi m« cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu bao gåm: - HÖ thèng c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn cã cña doanh nghiÖp - Ban l·nh ®¹o, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, ®éi ngò c«ng nh©n lao ®éng trong toµn doanh nghiÖp. Tr×nh ®é qu¶n lý cña ban l·nh ®¹o cã vai trß v« cïng quan träng, khi doanh nghiÖp cã mét ®Þnh h­íng, chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®óng d¾n vµ ®­îc sù chØ ®¹o cã hiÖu qu¶ th× nhÊt ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sÏ ngµy cµng ®­îc n©ng cao vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n, c¸n bé kü thuËt trong doanh nghiÖp nãi chung vµ trong bé phËn xuÊt khÈu nãi riªng còng cã vai trß hÕt søc quan träng. §©y chÝnh lµ nguån n¨ng lùc chñ yÕu cña doanh nhgiÖp, còng chÝnh lµ søc m¹nh, ®ßn bÈy vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. III. vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ doanh nghiÖp: 1. §èi víi nÒn kinh tÕ: §èi víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi, trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®ãng mét vai trß hÕt søc to lín vµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc: - Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, chóng ta sÏ cã kh¶ n¨ng ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh, sö dông triÖt ®Ó c¸c nguån lùc, cã ®iÒu kiÖn trao ®æi kinh nghiÖm còng nh­ tiÕp cËn ®­îc víi c¸c thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi - T¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng tõ ®ã kÕt hîp hµi hoµ gi÷a t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. - T¨ng nguån thu ngo¹i tÖ, t¹o nguån ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, tõ ®ã míi cã nguån lùc ®Ó phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, ®ãng gãp vµo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. - Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu chóng ta cã thÓ t¨ng c­êng hîp t¸c, n©ng cao uy tÝn cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 2. §èi víi doanh nghiÖp: §Çu tiªn cã lÏ ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã ý nghÜa nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp lµ viÖc t×m ra ®­îc cho doanh nghiÖp thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ yÕu tè quan träng nhÊt v× s¶n phÈm cã tiªu thô ®­îc míi thu ®­îc vèn, cã lîi nhuËn ®Ó t¸i s¶n xuÊt vµ më réng s¶n xuÊt, thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu th«ng qua viÖc tiªu thô s¶n phÈm sÏ mang l¹i cho doanh nghiÖp nhiÒu thuËn lîi h¬n s¶n xuÊt mµ b¸n trong nuøc nhê lîi thÕ so s¸nh. Cã nh­ vËy míi t¹o thªm nhiÒu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®µo t¹o c¸n bé, ®æi míi c«ng nghÖ tõ ®ã cã thÓ khai th¸c hÕt ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc vµ t¹o ra nhiÒu thu nhËp vµ c«ng viÖc lµm cho c«ng nh©n. Còng th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu doanh nghiÖp cã c¬ héi tiÕp thu, tiÕp xóc vµ häc hái nhiÒu kinh nghiÖm kiÕn thøc kinh doanh, còng nh­ khoa häc kü thuËt míi gióp cho viÖc trao ®æi c«ng nghÖ ngµy cµng tiªn tiÕn, ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé ngµy cµng tiÕn bé vµ ph¸t triÓn nh»m cho ra dêi nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao, ®a d¹ng vµ phï hîp víi yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Tãm l¹i ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµy cµng cã ý nghÜa rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ còng nh­ doanh nghiÖp khi xu h­íng quan hÖ quèc tÕ ngµy cµng më réng vµ hoµ nhËp th× ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ lµ con ®­êng ®Ó chóng ta ph¸t huy vµ tËn dông hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn vµ ­u thÕ trong n­íc, còng nh­ t¹o c¬ héi nhanh nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®Êt n­íc cã thÓ hoµ nhËp vµ t¹o uy tiÕn, lîi thÕ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. phÇn II Mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam I. Sù h×nh thµnh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 1. Sù h×nh thµnh: Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam cã tªn giao dÞch quèc tÕ lµ Viet nam National Coffee Corporation ( ViÕt t¾t lµ VINACAFE ) ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh 251/TTg ngµy 29/4/1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së §iÒu lÖ ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh sè : 44 – CP ngµy 15/7/1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. TiÒn th©n cña Tæng c«ng ty lµ Liªn hiÖp c¸c XÝ nghiÖp cµ phª ViÖt Nam thµnh lËp ngµy 13/10/1982 theo quyÕt ®Þnh 174/H§BT cña Chñ tÞch Héi ®ång Bé tr­ëng ( nay lµ Thñ t­íng ChÝnh phñ ) 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn: Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc trùc thuéc ChÝnh phñ, cã trô së t¹i sè 5 - ¤ng Ých Khiªm – QuËn Ba §×nh – Hµ Néi. HiÖn nay, Tæng c«ng ty cã 65 ®¬n vÞ thµnh viªn, trong ®ã cã 61 ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh vµ 4 ®¬n vÞ sù nghiÖp ®øng ch©n trªn ®Þa bµn 14 tØnh thµnh phè. §©y lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã quy m« lín bao gåm c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, h¹ch to¸n phô thuéc vµ ®¬n vÞ sù nghiÖp cã quan hÖ mËt thiÕt vÒ lîi Ých kinh tÕ, tµi chÝnh, c«ng nghÖ, cung øng vËt t­, thiÕt bÞ, dÞch vô, chÕ biÕn, nghiªn cøu…. Ho¹t ®éng s¶n xuóat, kinh doanh, xuÊt nhËp khÈu nh»m t¨ng c­êng tÝch tô, tËp trung, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸, sö dông cã hiÖu qu¶, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn Nhµ n­íc giao. 3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y Tæng c«ng ty : C¬ cÊu tè chøc bé m¸y Tæng c«ng ty hiÖn nay ®­îc bè trÝ nh­ sau : 3.1. H«i ®ång qu¶n trÞ vµ Ban kiÓm so¸t : - Héi ®ång qu¶n trÞ : gåm 5 thµnh viªn do Thñ t­ëng ChÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm, miÔm nhiÖm theo ®Ò nghÞ cña Bé tr­ëng Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n vµ Bé tr­ëng, Tr­ëng ban tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ. Héi ®ång qu¶n trÞ gåm mét sè thµnh viªn chuyªn tr¸ch, trong ®ã cã Chñ tÞch Héi ®ång qu¶n trÞ, 1 thµnh viªn lµ Tæng gi¸m ®èc, 1 thµnh viªn lµ tr­ëng ban KiÓm so¸t, vµ 2 thµnh viªn kiªm nhiÖm chuyªn gia trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, kinh doanh, ph¸p luËt. - Ban kiÓm so¸t : cã 5 thµnh viªn, trong ®ã cã 1 thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ lµm Tr­ëng ban theo ph©n c«ng cña Héi ®ång qu¶n trÞ vµ 4 thµnh viªn kh¸c do Héi ®ång qu¶n trÞ bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, lµ chuyªn viªn kÕ to¸n, ®¹i diÖn c«ng nh©n viªn chøc, ®¹i diÖn Bé qu¶n lý vµ ®¹i diÖn Tæng côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp. 3.2. Ban Tæng gi¸m ®èc vµ bé m¸y gióp viÖc : - Tæng gi¸m ®èc do Thñ t­íng ChÝnh phñ bæ nhiÖm, miÔm nhiÖm do Häi ®ång qu¶n trÞ ®Ò nghÞ, Bé tr­ëng Bé qu¶n lý nghµnh vµ Bé tr­ëng, Tr­ëng ban tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ tr×nh. Tæng gi¸m ®èc lµ ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña Tæng c«ng ty tr­íc Héi ®ång qu¶n trÞ, ChÝng phñ vµ ph¸p luËt Nhµ n­íc, lµ ng­êi cã quyÒn ®iÒu hµnh cao nhÊt trong Tæng c«ng ty. - C¸c Phã T«ng gi¸m ®èc gióp viÖc Tæng gi¸m ®èc ®iÓu hµnh mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty theo sù ph©n c«ng cña Tæng gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Tæng gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt vÒ nhiÖm vô Tæng gi¸m ®èc ph©n c«ng thùc hiÖn. - Bé m¸y gióp viÖc : gåm V¨n phßng Tæng c«ng ty, c¸c ban chuyªn m«n, nghiÖp vô cã chøc n¨ng tham m­u, gióp viÖc Héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc trong qu¶n lý, ®iÒu hµnh c«ng viÖc. HiÖn t¹i, cã V¨n phßng vµ c¸c ban : KÕ ho¹ch - ®Çu t­, Tµi ch×nh kÕ to¸n, Tæ chøc – thanh tra, Kinh doanh tæng hîp, §iÒu hµnh dù ¸n AFD 3.3. C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn : C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn lµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc h¹ch to¸n ®éc lËp, nh÷ng ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc vµ nh÷ng ®¬n vÞ sù nghiÖp. C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty cã con dÊu, ®­îc më tµi kho¶n t¹i ng©n hµng, cã ®iÒu lÖ vµ tæ chøc ho¹t ®én riªng do Héi ®ång qu¶n trÞ phª duyÖt phï hîp víi §iÒu lÖ Tæng c«ng ty. H×nh 1. S¬ ®å bé m¸y tæ chøc cña tæng c«ng ty Héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t Ban tæng gi¸m ®èc Bé m¸y gióp viÖc C¸c ®¬n vÞ thµnh viªn 4. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Tæng c«ng ty: Víi môc ®Ých thµnh lËp cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam lµ nh»m x©y dùng mét ngµnh kinh tÕ cã qui m«, tæ chøc lín m¹nh ®Ó cã ®ñ kh¶ n¨ng khai th¸c, sö dông vµ ph¸t huy cã hiÖu qu¶ nh÷ng tiÒn n¨ng cña ®Êt n­íc trong giai ®o¹n míi. Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam ®­îc coi lµ ®¬n vÞ nßng cèt cña nghµnh cµ phª ViÖt nam. Do ®ã Tæng c«ng ty cã nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô sau: - Tæng c«ng ty trùc tiÕp nhËn vèn cña Nhµ n­íc, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn cña Nhµ n­íc. Tæ chøc ph©n bæ vèn vµ giao vèn cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn - Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cña Tæng c«ng ty, x©y dùng kÕ ho¹ch 5 n¨m vµ hµng n¨m cña Tæng c«ng ty. - Tæ chøc, chØ huy, phèi hîp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thÞ tr­êng cung øng tiªu thô, xuÊt nhËp khÈu gi÷a c¸c thµnh viªn trong Tæng c«ng ty nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu chiÕn l­îc chung cña Tæng c«ng ty vµ cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn : + T×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu s¶n phÈm cµ phª, n«ng s¶n, nhËp khÈu vËt t­ thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh. + Ph©n bè thÞ tr­êng cung øng hay tiªu thô cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trªn c¬ së ®¹t ®­îc nh÷ng lîi Ých cao nhÊt. + Qu¶n lý vµ ph©n bè chØ tiªu chÊt l­îng s¶n phÈm, chØ tiªu xuÊt khÈu, nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ cã chiÕu cè thÝch ®¸ng c¸c ®¬n vÞ gÆp rñi ro, khã kh¨n trong s¶n xuÊt kinh doanh. + Tæ chøc cung cÊp kÞp thêi chÝnh x¸c vÒ th«ng tin thÞ tr­êng, gi¸ c¶ trong c¶ n­íc vµ thÕ giíi cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. + Qu¶n lý gi¸ xuÊt, gi¸ nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty vµ c«ng bè gi¸ xuÊt khÈu cµ phª vµ gi¸ trÇn nhËp khÈu vËt t­, thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh ë tõng thêi ®iÓm thÝch hîp ®Ó c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn thùc hiÖn, kh¾c phôc t×nh tr¹ng tranh mua, tranh b¸n. + Gióp c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn vµ c¸c khã kh¨n trong s¶n xuÊt, kinh doanh mµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tù m×nh kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®­îc. + T¹o ®iÒu kiÖn gióp n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt , tiªu thô s¶n phÈm cµ phª vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh¸c. - NhËn kÕ ho¹ch cña Nhµ n­íc giao (nÕu cã) hoÆc tham gia ®Êu thÇu trong vµ ngoµi n­íc ®Ó giao l¹i cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, ph©n c«ng chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - Thùc hiÖn ®iÒu hoµ ph©n phèi vèn do Tæng c«ng ty qu¶n lý tËp trung. - Th«ng qua ph­¬ng ¸n ®Çu t­ chiÒu s©u vµ ®Çu t­ më réng tËn c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, thùc hiÖn ®Çu t­ thµnh lËp c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn míi cña Tæng c«ng ty (theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp nhµ n­íc, cÊp ph¸t quyÒn cho thuª m­ín, bè trÝ sö dông, ®µo t¹o lao ®éng theo qui ®Þnh cña bé luËt lao ®éng, lùa chän c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng, th­ëng vµ c¸c quyÒn kh¸c cña ng­êi sö dông lao ®éng theo qui ®Þnh cña bé luËt lao ®éng vµ c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt) - §­îc mêi vµ tiÕp c¸c ®èi t¸c kinh doanh n­íc ngoµi cña Tæng c«ng ty ë ViÖt nam, quyÕt ®Þnh cö ®¹i diÖn Tæng c«ng ty ra n­íc ngoµi c«ng t¸c, häc tËp, tham gia kh¶o s¸t, ®èi víi chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ vµ Tæng gi¸m ®èc ph¶i ®­îc thñ t­íng chÝnh phñ cho phÐp. II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt khÈu ë Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam (Vinacafe) 1. Nh÷ng kÕt qu¶ vÒ s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt khÈu : 1.1.VÒ s¶n xuÊt : ChÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 9/1995, VINACAFE cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ kinh doanh cµ phª. Qua gÇn 9 n¨m ho¹t ®éng, VINACAFE ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß nßng cèt cña m×nh trong ngµnh cµ phª ViÖt Nam. DiÖn tÝch vµ s¶n l­îng kh«ng ngõng t¨ng lªn. B¶ng 1 : diÖn tÝch vµ s¶n l­îng cµ phª cña VINACAFE ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh 1998 1999 2000 2001 2002 DiÖn tÝch Ha 25.040 26.640 28.000 29.050 30.200 S¶n l­îng TÊn 39.370 40.000 44.000 48.680 52.140 Nguån : VINACAFE H×nh 2. BiÓu ®å s¶n l­îng vµ diÖn tÝch cµ phª cña VINACAFE n¨m 1998 – 2002 S¶n l­îng : 1000 ha DiÖn tÝch DiÖn tÝch : 1000 tÊn S¶n l­îng 60 50 40 30 20 10 1998 1999 2000 2001 2002 Nguån : VINACAFE Theo b¶ng trªn cho thÊy : n¨m 2002 so víi n¨m 1998, diÖn tÝch t¨ng 20,6% nh­ng s¶n l­îng t¨ng 32,4%. Cã ®­îc kÕt qu¶ nh­ vËy lµ do VINACAFE d· cã chÝnh s¸ch ®Çu t­ thÝch hîp cho th©m canh, x©y dùng míi vµ c¶i t¹o hÖ thèng t­ãi tiªu cho cµ phª, n©g cÊp vµ ®Çu t­ míi cho c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn cµ phª nh©n. HiÖn nay hÇu hÕt c¸c C«ng ty, N«ng tr­êng cña VINACAFE ®Òu cã hÖ thèng chÕ biÕn vµ s©n ph¬i cµ phª. ChÝnh nhê cã sù quan t©m ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vµ VINACAFE tõng b­íc ®· lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ – x· héi, ®êi sèng cña c¸c bé phËn d©n c­ phÇn lín lµ vïng s©u, vïng xa, vïng d©n téc Ýt ng­êi, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng. Nh÷ng n¬i hÎo l¸nh, xa x«i nµy ®· trë thµnh nh÷ng vïng kinh tÕ trï phó, ®êi sèng d©n sinh, d©n trÝ ®­îc c¶i thiÖn, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, gi÷ g×n an ninh x· héi trªn ®Þa bµn…§ã lµ hiÖu qu¶ lín nhÊt cña ngµnh cµ phª vµ VINACAFE. 1.2. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt Nam(VINACAFE) hiÖn nay: MÆc dï ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n­íc s¶n xuÊt cµ phª lín trªn thÕ giíi nh­ng nhu cÇu tiªu thô t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa rÊt Ýt, kho¶ng 3 – 5% tæng s¶n l­îng cßn chñ yÕu lµ xuÊt khÈu. Hiªn nay, VINACAFE ®· xuÊt khÈu sang h¬n 30 n­íc mµ chñ yÕu lµ c¸c n­íc nh­ : Thuþ SÜ, Mü, NhËt, Singapo, Hµ Lan, §øc, ý, Ph¸p. H×nh 3.ThÞ phÇn cña c¸c n­íc ®èi víi VINACAFE n¨m 2002 B¶ng 2 : C¸c thÞ tr­êng chÝnh cña VINACAFE ThÞ tr­êng N¨m 1998 N¨m 1999 N¨m2000 N¨m2001 N¨m 2002 S¶n l­îng (tÊn) Tû träng (%) S¶n l­îng (tÊn) Tû träng (%) S¶n l­îng (tÊn) Tû träng (%) S¶n l­îng (tÊn) Tû träng (%) S¶n l­îng (tÊn) Tû träng (%) Mü 19.478 25.5 14.750 20.3 44.331 25.9 49.520 30.3 52.355 30.1 Thuþ SÜ 8.373 11.0 18.700 25.7 36.970 21.6 35.250 21.8 38.242 22.0 NhËt 8.075 10.5 4.100 5.6 4.566 2.7 5.500 3.4 5.925 3.4 Singapo 6.296 8.2 11.00 15.1 17.969 10.5 20.352 12.4 21.262 12.2 Ph¸p 8.303 10.9 1.680 2.3 4.719 2.8 6.520 4.0 7.021 4.0 §øc 5.580 7.3 4.780 6.5 24.610 14.4 26.510 16.2 28.531 16.4 Hµ Lan 6.561 8.6 6.100 8.4 15.278 8.9 16.332 10.0 17.224 9.9 Anh 4.075 5.3 1.850 2.5 1.650 1.0 1.520 0.9 1.622 0.9 Th¸i Lan 3.686 4.8 1.950 2.7 1.963 1.2 1.853 1.1 1.521 0.9 Nguån : VICOFA Th«ng qua sè liÖu c¸c n¨m gÇn ®©y, ta thÊy xu thÕ chung lµ thÞ tr­êng cña VINACAFE chñ yÕu tËp trung ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, n¬i mµ cµ phª lµ mét lo¹i ®å uèng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong cuéc sèng hµng ngµy. Cã thÓ nãi thÞ tr­êng cña VINANAFE rÊt æn ®Þnh vµ kh«ng ngõng ®­îc më réng, HiÖn Mü ®ang lµ b¹n hµng lín nhÊt cña VINACAFE. Trong khèi thÞ tr­êng chung Ch©u ¢u næi lªn mét thÞ tr­êng lín lµ Thuþ SÜ. §©y lµ quèc gia B¾c ¢u cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ lµ n¬i ®Æt trô së cña nhiÒu tËp ®oµn hµng ®Çu thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®å uèng. TiÕp ®ã lµ c¸c thÞ tr­êng kh¸ æn ®Þnh nh­ Ph¸p, §øc, Hµ Lan, ý, T©y Ban Nha… Khèi thÞ tr­êng Ch©u ¸ vµ Singapo lµ hai thÞ tr­êng nhËp khÈu lín cña VINACAFE. NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng chØ chÊp nhËn cµ phª cã chÊt l­îng cao. Tuy vËy, khèi l­îng xuÊt khÈu cña VINANAFE sang NhËt B¶n lu«n lu«n chiÕm tû träng ®¸ng kÓ, chøng tá chÊt l­îng cµ phª cña VINANAFE ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ trªn thÞ tr­êng. Singapo còng chiÕm mét thÞ phÇn ®¸ng kÓ, vÒ thùc chÊt ®©y lµ thÞ tr­êng trung chuyÓn. Cho ®Õn nay, Singapo vÉn lµ thÞ tr­êng trung chuyÓn lín nhÊt cña cµ phª ViÖt Nam. Ngoµi ra Th¸i Lan, mÆc dï lµ mét n­íc s¶n xuÊt cµ phª nh­ng còng nhËp khÈu h»ng n¨m tõ VINANAFE kho¶ng 2.000 tÊn. Nh­ vËy chØ trong thêi gian kh«ng dµi, VINANAFE d· ®¹t®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trong viÖc duy tr× vµ më réng thÞ tr­êng, ®Æc biÖtlµ nh÷ng thÞ tr­êng ®­îc coi lµ khã tÝnh nhÊt víi khèi l­îng ngµy cµng t¨ng. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ ph¸t huy thÕ m¹nh cña m×nh, VINANAFE cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng nh»m æn dÞnh, gi÷ v÷ng c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng vµ më réng viÖc t×m kiÕm c¸c thÞ tr­êng míi næi lªn nh­ Trung Quèc, Hµn Quèc… 1.3. KÕt qu¶ xuÊt khÈu : N¨m 1995, khi míi thµnh lËp VINANAFE xuÊt khÈu víi sè l­îng lµ 39.966 tÊn cµ phª, kim ng¹ch ®¹t 99 triÖu USD, gi¸ b×nh qu©n 2.477 USD/tÊn, ®Õn n¨m 1998 xuÊt khÈu ®¹t sè l­îng 76.443 tÊn, kim ng¹ch ®¹t 121 triÖu USD, gi¸ b×nh qu©n 1.583USD/tÊn th× n¨m 2000 sè l­îng xuÊt khÈu ®¹t tíi 171.333 tÊn, kim ng¹ch chØ ®¹t 106 triÖu USD, gi¸ b×nh qu©n cßn 619.1 USD/ tÊn. §Æc biÖt n¨m 2001 gi¸ cµ phª trªn thÞ tr­êng ®· gi¶m xuèng møc thÊp nhÊt trong vßng 30 n¨m qua chØ cßn 445 USD/tÊn, n¨m 2002 gi¸ cµ phª cã nhÝch lªn nh­ng chØ ®¹t 37,4% so víi n¨m 1998. B¶ng 3 : kÕt qu¶ xuÊt khÈu cµ phª cña vinacafe 1997 - 2002 N¨m Sè tuyÕt ®èi Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn(n¨m tr­íc lµ 100%) Sè l­îng (tÊn) Gi¸ b×nh qu©nUsd/tÊn Kim ng¹ch (Usd) Sè l­îng (tÊn) Gi¸ b×nh qu©nUsd/tÊn Kim ng¹ch (Usd) 1997 87.515 1.295 113.411.321 ….. ….. ….. 1998 76.463 1.583 121.070.738 87,4% 122.2% 106.7% 1999 72.785 1.194 86.904.218 83% 92.2% 76.6% 2000 171.333 619 106.014.395 195.8% 47.8% 93.5% 2001 192.826 445 85.807.570 220.3% 34.4% 75.7% 2002 215.624 592 127.649.400 246.4% 45.7% 112.6% Nguån : VINACAFE Tõ sè liÖu trªn cho thÊy : sù t¨ng gi¶m vÒ khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu liªn quan mËt thiÕt ®Õn gi¸ cµ phª trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Cµ phª lµ mét mÆt hµng mang tÝnh quèc tÕ nªn gi¸ c¶ cña nã phô thuéc rÊt lín vµo c¸c n­íc xuÊt khÈu cã thÞ phÇn quèc tÕ lín, mµ chñ yÕu lµ Brazin vµ C«l«mbia. Ngoµi ra nã cßn phô thuéc vµo quan hÖ cung cÇu vÒ cµ phª, sù tÝch tr÷ cµ phª cña c¸c nhµ rang xay quèc tÕ, t×nh h×nh thêi tiÕt c¸c vïng s¶n xuÊt cµ phª chñ yÕu cña thÕ giíi vµ khèi l­îng tån kho cña c¸c n­íc s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu cµ phª. §Õn nay, ViÖt Nam trë thµnh mét n­íc s¶n xuÊt cµ phª lín trªn thÕ giíi nh­ng kh¶ n¨ng chi phèi vÒ gi¸ hÕt søc h¹n chÕ, gi¸ xuÊt khÈu chñ yÕu dùa vµo gi¸ thÞ tr­êng Lu©n §«n vµ NewYork. MÆt kh¸c, ViÖt Nam chñ yÕu s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª Robusta nªn gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ cµ phª Arabica cña c¸c n­íc. HiÖn nay sù biÕn ®éng vÒ gi¸ cµ phª theo chiÒu h­íng gi¶m ë møc b¸o ®éng ®· g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn t×nh h×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu trong n­íc nãi chung vµ VINANAFE nãi riªng. Tõ n¨m 1999, VINANAFE cã ®Õn 16 C«ng ty xuÊt khÈu, trong ®ã cã c¸c C«ng ty võa s¶n xuÊt võa thªm nhiÖm vô xuÊt khÈu nh­ng ch­a cã mét ho¹t ®éng ®èi ngo¹i nµo ®¸ng kÓ. §ã lµ mét nghÞch lý ®¸ng ph¶i suy nghÜ. Do thiÕu thång nhÊt viÖc ®Þnh gi¸ mua, chµo b¸n hµng gi÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nªn kh¸ch n­íc ngoµi lîi dông ®Ó Ðp cÊp, Ðp gi¸ cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh. Do ®ã cïng mét thêi ®iÓm, cïng mét kh¸ch hµng, cïng mét lo¹i cµ phª nh­ng c¸c doanh nghiÖp l¹i b¸n víi gi¸ kh¸c nhau §Ó h¹n chÕ t×nh h×nh trªn, VINANAFE chØ ®Þnh 4 ®¬n vÞ ph¸t gi¸ b¸n hµng ngay sau khi thÞ tr­êng Lu©n §«n më cöa. 4 ®¬n vÞ nµy trao ®æi thèng nhÊt gi¸ b¸n qua ®iÖn tho¹i vµ th«ng b¸o cho c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu tham kh¶o. 1.4. §¸nh gi¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña VINACAFE : Tõ khi thµnh lËp ®Õn nay, VINACAFE d· ®i vµo s¶n xuÊt, kinh doanh æn ®Þnh vµ ®¹t d­îc mét sè kÕt qu¶ mÆc dï trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n vÒ thiªn tai, h¹n h¸n, gi¸ c¶ biÕn ®éng, vèn ho¹t ®éng chñ yÕu lµ vay ng©n hµng. Bªn c¹nh mét sè doanh nghiÖp duy tr× ®­îc t¨ng tr­ëng, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× cßn mét sè doanh nghiÖp kinh doanh kÐm hiÖu qu¶, qu¶n lý láng lÎo l¹i bÞ c¹nh tranh nªn tèc ®é t¨ng tr­ëng kÐm, thua lç. Tuy vËy,VINACAFE lu«n ®øng ®Çu trong c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cµ phª ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña VINACAFE 3 n¨m 1996 – 1998 chiÕm 21% cña c¶ n­íc. B»ng viÖc x©y dùng nh÷ng c«ng ty xuÊt khÈu chñ lùc, niªn vô cµ phª 1999/2000, VINACAFE ®· xuÊt khÈu 171 ngµn tÊn, kim ng¹ch ®¹t 106 triÖu USD chiÕm 24% vÒ l­îng vµ 22% vÒ kim ng¹ch so víi toµn quèc. Trong nh÷ng n¨m qua, VINACAFE ®· kh«ng ngõng bæ sung thªm vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt gãp phÇn t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, më réng, ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng phôc vô tèt cho nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh. Tµi s¶n vµ vèn n¨m 2002 t¨ng lªn ®¸ng kÓ so víi khi thµnh lËp, tµi s¶n cè ®Þnh n¨m 2002/1996 t¨ng 2 lÇn, vèn s¶n xuÊt n¨m 2002/1996 t¨ng 1,3 lÇn. Vèn s¶n xuÊt kinh doanh lµ yÕu tè quan träng vµ lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù tån t¹i, t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Trong gÇn 10 n¨m qua, VINACAFE ®· kh«ng ngõng bæ sung thªm vèn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. B¶ng 4 : mét sè chØ tiªu vÒ tµi chÝnh cña VINACAFE 1996 – 2002 §¬n vÞ tÝnh : 1.000 triÖu ®ång H¹ng môc 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Tµi s¶n cè ®Þnh 712 845 990.5 1.100 1.285 1.406.5 1.467.2 Vèn KD 431.6 478.6 483.4 520 541 561.5 564.6 - Vèn cè ®Þnh 375.6 410.4 412.8 446.4 462.5 481 483.7 - Vèn l­u ®éng 56 68.2 70.6 73.6 78.5 80.5 80.9 Tæng doanh thu 1.150 1.654 1.945 1.800 2.562 2.782 2.448 Nép ng©n s¸ch 65 67 70 68.5 87.2 28 40.4 L·i thùc hiÖn 44 40 52.4 - 30 - 138 - 268 - 43 Nguån : vinacafe Ghi chó : (1) : TrÞ gi¸ tsc® cña VINACAFE > vèn cè ®Þnh v× VINACAFE cßn ph¶i ®Çu t­ x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh c«ng Ých cho c¸c bu«n lµng ®ång bµo thiÓu sè T©y nguyªn nh­ tr­êng häc, bÖnh viÖn, ®­êng s¸, v.v.. Do gi¸ cµ phª liªn tôc gi¶m liªn tiÕp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n l­îng cµ phª tiªu thô chËm, l­îng hµng tån kho trong c¸c n¨m lín, hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Òu bÞ thua lç, t×nh h×nh tµi chÝnh mÊt c©n ®èi nghiªm träng, d­ nî ng©n hµng lín, kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî rÊt khã kh¨n, vèn chiÕm dông gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong néi bé VINACAFE còng nh­ bªn ngoµi rÊt lín, mét sè ®¬n vÞ ®· mÊt vèn hoÆc tiÒm Èn mÊt vèn. Tr­íc t×nh h×nh khã kh¨n vÒ tµi chÝnh ®· t¸c ®éng ®Õn toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, VINACAFE ®· tÝch cùc lµm viÖc víi c¸c Bé, Ban Ngµnh ®Ò nghÞ Nhµ n­íc hç trî mét phÇn lç trong kinh doanh cµ phª, cÊp bæ sung vèn l­u ®éng, bè trÝ vèn ng©n s¸ch cho mét sè dù ¸n. §ång thêi ®¶o nî, gi¶m nî, khoanh nî cho mét sè doanh nghiÖp qu¸ khã kh¨n. 2.Nh÷ng tån t¹i, khã kh¨n vµ th¸ch thøc hiÖn nay cña VINACAFE : - ChÊt l­îng cµ phª xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña VINACAFE nãi riªng ®ang bÞ ®¸nh gi¸ lµ thÊp. So víi hai n­íc trong khu vùc lµ Th¸i Lan vµ Indonesia th× cµ phª ViÖt Nam cã thuû phÇn cao h¬n, tæng sè lçi, t¹p chÊt h¹t ®en vì ®Òu cao h¬n, kÝch th­íc h¹t nhá h¬n nh­ng cã ­u ®iÓm lµ Ýt s©u h¬n. Nh÷ng lçi trªn chñ yÕu do chÕ biÕn theo ph­¬ng ph¸p thñ c«ng hoÆc c¸c x­ëng chÕ biÕn cã c«ng xuÊt nhá, l¹c hËu. C¸c c¬ së ®Çu mèi xuÊt khÈu kh«ng cã c¬ së t¸i chÕ, kh©u thu ho¹ch ®ång lo¹t nªn cã lÉn nhiÒu qu¶ xanh. - VÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu, nh×n chung ngµy cµng æn ®Þnh vµ ®­îc më réng. §iÒu nµy cho thÊy c«ng t¸c tiªu thô, s¶n xuÊt cã nhiÒu chiÒu h­íng ph¸t triÓn tèt. Tuy nhiªn c«ng t¸c thu thËp c¸c tin tøc trªn thÞ tr­êng vµ ph©n tÝch th«ng tin vÒ cung vµ cÇu, gi¸ c¶,ho¹t®éng cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ch­a ®­îc chÝnh x¸c vµ kÞp thêi dÉn ®Õn thiÖt thßi trong nhiÒu th­¬ng vô. Chóng ta ch­a n¾m b¾t ®­îc thÞ hiÕu cña tõng thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng Mü, NhËt B¶n, Trung Quèc…®Ó cã nh÷ng chiÕn l­îc xuÊt khÈu dµi h¹n thÝch hîp. Mét sè thÞ tr­êng lín cã tiÒm n¨ng ë Ch©u ¢u ch­a ®­îc khai th¸c nh­ : Italia, T©y Ban Nha… - VÒ phÇn phèi s¶n phÈm, ®©y lµ kh©u ®Æc biÖt quan träng nh­ng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. HiÖn nay chóng ta ®ang thiÕu sù nghiªn cøu s©u s¾c kh©u c¬ b¶n trong kªnh ph©n phèi quèc tÕ. Møc kiÓm so¸t kªnh ph©n phèi cßn kÐm, kü thuËt ph©n phèi ®¬n ®iÖu, nªn khi tiÕp xóc víi c¸c thÞ tr­êng cã kü thuËt ph©n phèi phøc t¹p vµ tiªn tiÕn nh­ Mü, Ph¸p, NhËt B¶n…th× ch­a hiÓu ®­îc ®­îc chi tiÕt vµ quan s¸t vËn ®éng cña s¶n phÈm ®Ó ®­a ra ®­îcnh÷ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ s¶n phÈm cña m×nh. Chóng ta ch­a x©y dùng ®­îc hÖ thèng ®¹i diÖn, ®¹i lý b¸n hµng vµ c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch tiªu thô s¶n phÈm trªn c¸c thÞ tr­êng lín do tèn kÐm nh­ng diÒu nµy lµ rÊt cÇn thiÕt. - ë n­íc ta, t×nh h×nh lén xén trong xuÊt nhËp khÈu cµ phª dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, hiÖn t­îng tranh mua, tranh b¸n vµ Ðp gi¸ n«ng d©n diÔn ra kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu n¬i. Vµi n¨m gÇn ®©y cã mét sè C«ng ty, V¨n phßng ®¹i diÖn n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· nóp bãng t­ nh©n thu mua cµ phª vµ xuÊt khÈu uû th¸c qua c¸c ®Çu mèi Nhµ n­íc lµm cho thÞ tr­êng cµ phª ViÖt Nam thªm rèi ren, gi¸ xuÊt khÈu gi¶m. - VÒ vèn, khã kh¨n lín nhÊt cña VINACAFE lµ thiÕu vèn, ®Æc biÖt lµ vèn l­u ®éng. Hµng n¨m, VINACAFE ph¶i thu mua mét l­îng lín cµ phª ®Ó xuÊt khÈu. ViÖc ®ã ®ßi hái ph¶i cã mét l­îng vèn lín mµ b¶n th©n VINACAFE kh«ng thÓ ®¸p øng næi. Nhu cÇu vÒ vèn dÓ thu mua cµ phª vµo khi gi¸ rÎ ®Ó ®îi gi¸ cao míi b¸n lµ rÊt lín nh­ng trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn nªn VINACAFE kh«ng tËn dông ®­îc c¬ héi nµy. ThiÕu vèn, céng víi l·i suÊt ng©n hµng buéc c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i nhanh chãng b¸n hµng ngay dÓ quay vßng vèn nhanh, nªn thua thiÖt trong kinh doanh lµ ®iÒu khã tr¸nh khái. - C¬ së vËt chÊt cña VINACAFE cßn thÊp kÐm, ch­a ®­îc ®Çu t­ thÝch ®¸ng. HÖ thèng thuû lîi, hÖ thèng giao th«ng cßn thiÕu vµ ch­a ®ång bé. Bªn c¹nh ®ã, hÖ thèng c¸c d©y chuyÒn chÕ biÕn cña VINACAFE ®· cò kü, l¹c hËu ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm xuÊt khÈu. - Gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi diÔn biÕn rÊt phøc t¹p, n­íc ta l¹i chñ yÕu xuÊt khÈu lo¹i cµ phª Robusta, do chÊt l­îng thÊp nªn gi¸ b¸n chªnh lÖch nhiÒu so víi gi¸ c¸c n­íc trong khu vùc. - C¬ chÕ chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª mang tÝnh chÊt gi¶i quyÕt t×nh thÕ, ch­a mang tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi. PhÇn III ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty trong thêi gian tíi vµ nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty I. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty trong thêi gian tíi Ngµnh cµ phª n­íc ta trong thËp kû qua ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc. ChØ trong vßng 15 –20 n¨m, cµ phª c¶ n­íc ®· t¨ng lªn hµng chôc lÇn kÓ c¶ diÖn tÝch vµ s¶n l­îng. Cµ phª ®· tõng mang l¹i cho c¸c nhµ s¶n xuÊt, kinh doanh lîi nhuËn siªu ng¹ch, t×nh h×nh ph¸t triÓn cµ phª ®· ra khái tÇm kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc vµ v× thÕ mµ sù t¨ng tr­ëng nhanh trãng víi møc ®é lín ®· t¸c ®éngquan träng trong viÖc gãp phÇn ®Èy ngµnh cµ phª thÕ giíi ®Õn thêi kú khñng ho¶ng thõa. Gi¸ cµ phª gi¶m liªn tôc ®Õn møc kû lôc 30 n¨m trë l¹i ®©y. Theo c¸c nhµ ph©n tÝch th× thêi ®¹i hoµng kim cña ngµnh cµ phª ®· qua ®i, ngµnh cµ phª b­íc vµo thêi kú ¶m ®¹m vµ cã phÇn ho¶ng lo¹n. Niªn vô 2001 – 2002 s¶n l­îng cµ phª thÕ giíi ®· ®¹t ®Õn h¬n 115 triÖu bao, tuy nhiªn søc tiªu thô cµ phª kh«ng t¨ng theo cïng nhÞp ®é, ng­êi ta ­íc ®o¸n tæng l­îng tiªu thô vµo kho¶ng 109 triÖu bao, cã nghÜa lµ tû lÖ d­ thõa gi÷a cung vµ cÇu lµ rÊt ®¸ng kÓ. VÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh cµ phª ViÖt Nam vµ VINACAFE trong viÖc x¸c ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn tõ nay ®Õn n¨m 2005 vµ 2010 kh«ng ph¶i ®¹t diÖn tÝch vµ s¶n l­îng t¨ng tr­ëng bao nhiªu, mµ lµ c©n ®èi mét c¸ch khoa häc tû lÖ cµ phª vèi( Robusta ) vµ cµ phª chÌ( Arabica ), ®Èy nhanh c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¶m b¶o chÊt l­îng xuÊt khÈu ®Ó ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ tiªu thô tèt s¶n ph¶m lµm ra víi gi¸ chÊp nhËn ®­îc. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña VINACAFE nh­ sau : - Ch¨m sãc, th©m canh diÖn tÝch cµ phª vèi hiÖn cã, gi÷ n¨ng suÊt æn ®Þnh, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Dõng toµn bé c¸c dù ¸n ph¸t triÓn cµ phª vèi, kÓ c¶ kh«ng trång thay thÕ diÖn tÝch cµ phª giµ cçi ®· ®Õn thêi kú thanh lý. M¹nh d¹n gi¶m diÖn tÝch cµ phª vèi chØ ®¹t n¨ng suÊt d­íi 1 tÊn, chuyÓn sang s¶n xuÊt mét sè c©y hµng ho¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ h¬n nh­ : cao su, ®iÒu, ca cao…. - ChuyÓn mét sè diÖn tÝch cµ phª vèi cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i phï hîp sang trång cµ phª chÌ nh­ ë §¨kn«ng, §¨krlÊp, M’§¨k ( §¨kL¨k ) vµ mét sè vïng ë Gia Lai vµ Kon Tum. - §Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c dù ¸n ph¸t triÓn 40.000 ha cµ phª chÌ (giai ®o¹n 1) b»ng vèn vay cña c¬ quan ph¸t triÓn ph¸p(AFD) ë c¸c tØnh trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c. - Lo¹i ra khái thÞ tr­êng cµ phª cã chÊt l­îng kÐm. Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ trong viÖc thu h¸i, chÕ biÕn ®¶m b¶o chÊt l­îng xuÊt khÈu vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, tæ chøc chÕ biÕn víi quy tr×nh ®Æc biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra lo¹i cµ phª h¶o h¹ng - æn ®Þnh thÞ tr­êng tiªu thô d· cã, më réng thÞ tr­êng míi nh­ Trung Quèc, Nga vµ khuyÕn khÝch tiªu dïng trong n­íc. II. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña VINACAFE : Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé : 1.1.Tæ chøc s¶n xuÊt : X©y dùng ®Ì ¸n ®æi míi, s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp theo h­íng : - T¨ng c­êng hiÖu lùc qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn nh»m t¨ng c­êng tÝch tô, tËp trung, chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. - S¾p xÕp, bè trÝ l¹i quy m« s¶n xuÊt ph©n t¸n hiÖn nay, x©y dùng m« h×nh qu¶n lý míi theo h­íng C«ng ty vïng ( kiÓu C«ng ty mÑ ), gi¶i thÓ hoÆc s¸p nhËp nh÷ng C«ng ty, N«ng tr­êng ho¹t ®éng kinh doanh kÐm hiÖu qu¶. - Cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, tiÕn hµnh thÝ ®iÓm b¸n, kho¸n cho thuª doanh nghiÖp Nhµ n­íc. H×nh 4. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y ®­îc s¾p xÕp l¹i Héi ®ång qu¶n trÞ Ban kiÓm so¸t C¬ quan tct Ban tæng gi¸m ®èc C«ng ty cæ phÇn C¸c nhµ m¸y C«ng ty sx vïng C«ng ty xnk(MÑ) ®¬n vÞ sù nghiÖp C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt nguyªn liÖu C¸c c«ng ty n«ng tr­êng (con) C¸c c«ng ty chi nh¸nh (con) 1.2. X©y dùng ®éi ngò c¸n bé : ViÖc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé lµ mét yªu cÇu bøc thiÕt cña VINACAFE. §Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô ph¶i x©y dùng ®Ò ¸n vÒ c«ng t¸c c¸n bé theo c¸c néi dung sau : - KÕ ho¹ch ho¸ ®éi ngò c¸n bé, lùa chän c¸n bé, ®¸nh gi¸ c¸n bé, ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé, bè trÝ, sö dông c¸n bé. 2. Gi¶i ph¸p vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn : 2.1. VÒ s¶n xuÊt : VÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tiÕp tôc ch¨m sãc, th©m canh diÖn tÝch cµ phª vèi hiÖn cã, kh«ng ph¸t triÓn thªm diÖn tÝch cµ phª vèi vµ chuyÓn mét sè diÖn tÝch n¨ng suÊt thÊp, trªn vïng ®Êt xÊu sang trång mét sè loµi c©y hµng ho¸ kh¸c. VINACAFE ®ang triÓn khai ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn 100.000 ha cµ phª chÌ ë c¸c tØnh Trung du, miÒn nói phÝa B¾c vµ mét sè vïng cao ë T©y nguyªn, trong giai ®o¹n 1 thùc hiÖn 40.000 ha b»ng nguån vèn vay 42 triÖu Fr¨ng cña Ph¸p. VÒ ®Þa lý, c©y cµ phª ®­îc ph¸t triÓn ë c¶ 2 miÒn trªn 7 vïng ®Þa lý vµ 16 ¸ vïng kh¸c nhau bao gåm 25 tØnh tõ Cao b»ng, L¹ng S¬n, vïng T©y Nguyªn ®Õn §ång Nai, B×nh Ph­íc, Bµ RÞa – Vòng Tµu. Lo¹i cµ phª Robusta chñ yÕu trång ë c¸c tØnh ph¸i Nam tõ ®Ìo H¶i V©n trë vµo, cµ phª Arabica trång ë c¸c tØnh trung du vµ miÒn nói phÝa B¾c. §èi víi cµ phª vèi, th«ng qua viÖc chän gièng tèt, thay ®æi c©y gièng trong v­ên cµ phª Robusta xÊu b»ng ph­¬ng ph¸p ghÐp, c­a bá t¸n, ghÐp chåi gißng ­u tó v« tÝnh ®· ®­îc chän läc, ®¶m b¶o toµn bé diÖn tÝch cµ phª vèi ®Òu lµ gièng tèt. Cßn ®èi víi cµ phª chÌ, trong nhiÒu lo¹i gièng cµ phª chÌ ®­îc khuyÕn nghÞ t¹i ViÖt Nam nh­ gièng Tybica, gièng Bourbon ®· trång l©u n¨m ë n­íc ta, n¨ng suÊt thÊp vµ mÉn c¶m víi rØ s¾t, gièng Caturra… Qua nhiÒu lÇn kh¶o nghiÖm, hiÖn nay ë n­íc ta ®ang chän gièng cµ phª chÌ Catimor do trung t©m nghiªn cøu cµ phª Ekm¸t chän tõ thÕ hÖ Catimor F4 vµ F5 do ViÖn nghiªn cøu cµ phª Columbia lai t¹o gi÷a gièng Hibrido de Timor vµ gièng Caturra. §©y lµ lo¹i gièng thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i ë n­íc ta vµ cã kh¶ n¨ng chèng bÖnh cao, nhÊt lµ bÖnh kh« cµnh vµ bÖnh rØ s¾t. §Ó cã thÓ b¸n ®­îc gi¸ cao h¬n, chóng ta cÇn ®Çu t­ cho mét sè vïng s¶n xuÊt lo¹i cµ phª h¶o h¹ng vµ cµ phª h÷u c¬. Xu thÕ cña thÕ giíi lµ nhu cÇu víi lo¹i cµ phª h¶o h¹ng cã h­¬ng vÞ th¬m ngon ®Æc biÖt hoÆc lo¹i cµ phª h÷u c¬ Ýt bÞ s©u bÖnh, nªn kh«ng ¶nh h­ëng c¸c ®éc tè do con ng­êi t¹o ra khi ch¨m sãc cµ phª. 2.2.VÒ c«ng nghÖ : S¶n xuÊt n«ng nghiÖp tèt sÏ cung cÊp cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn nguyªn liÖu tèt. ChÕ biÕn tèt sÏ h¹n chÕ sù gi¶m mÊt chÊt l­îng vèn cã cña cµ phª ë møc thÊp nhÊt. §Çu t­ tËp trung vµo kh©u chÕ biÕn, ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, thay ®æi thiÕt bÞ chÕ biÕn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cµ phª xuÊt x­ëng, ®¶m b¶o trªn 80% cµ phª xuÊt khÈu ®¹t lo¹i tèt ®Ó ®ñ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Bªn c¹nh viÖc n©ng cao chÊt l­îng cµ phª sèng, chung ta còng cÇn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò chÕ biÕn s©u, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm cµ phª xuÊt khÈu. Tr­íc hÕt, ph¶i lo ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao c«ng suÊt chÕ biÕn cµ phª hoµ tan, x©y dùng nhµ m¸y míi ®­a s¶n l­äng cµ phª hoµ tan hµng n¨m lªn tíi 5000 tÊn/n¨m víi chÊt l­îng cao vµo n¨m 2010. Bªn c¹nh cµ phª hoµ tan, phÊn ®Êu s¶n xuÊt c¸c lo¹i s¶n phÈm míi nh­ cµ phª d¹ng láng ®ãng hép. Gi¶i ph¸p trªn ®©y triÖt ®Ó kh¾c phôc t×nh h×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn ë nøc ta nãi chung vµ VINACAFE nãi riªng hiÖn nay cßn qu¸ ph©n t¸n, tuú tiÖn vµ l¹c hËu. Tiªu chuÈn cña Nhµ n­íc vÒ cµ phª nh©n sèng ®· ®­îc ban hµnh tõ h¬n 10 n¨m nay nh­ng ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. T×nh tr¹ng ®ã dÉn ®Õn sù thua thiÖt cña nghµnh cµ phª xuÊt gi¸ thÊp h¬n c¸c n­íc. NhiÒu C«ng ty n­íc ngoµi mua cµ phª cña ta ë d¹ng “x«” vÒ t¸i chÕ l¹i vµ b¸n víi gi¸ cao h¬n. Lîi nhuËn trong kh©u chÕ biÕn v« h×nh chung ®· r¬i vµo tay ng­êi n­íc ngoµi. 3. Gi¶i ph¸p vÒ vèn : - Vèn cho trång míi cµ phª chÌ Arabica : Dùa vµo vèn vay cña quü ph¸t triÓn Ph¸p (AFD) 42 triÖu Fr¨ng, víi l·i suÊt ­u ®·i, tr¶ nî trong 15 n¨m, ©n h¹n l·i vµ gèc 3 n¨m. Ngoµi ra cßn huy ®éng vèn trong nh©n d©n. §ång thêi Nhµ n­íc hç trî cho vay dµi h¹n, trung h¹n vµ ng¾n h¹n. - Vèn cho kinh doanh : §Ó ®¶m b¶o ngån vèn kinh doanh cµ phª xuÊt khÈu, VINACAFE xin vay Nhµ n­íc víi l·i suÊt theo tiÕn ®é thu mua cµ phª. VÒ l©u dµi, VINACAFE cã thÓ huy ®éng vèn ®Çu t­ cho ph¸t triÓn theo c¸c nguån sau : + Vèn l­u ®éng ®­îc Nhµ n­íc bæ sung. + Theo h×nh thøc gãp cæ phÇn x©y dùng c¸c c¬ së chÕ biÕn, thu mua xuÊt khÈu. + §èi t¸c liªn doanh víi n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh cµ phª. + Tù tÝch luü b»ng nguån vèn tù cã trong c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. + Søc lao ®éng, cë vËt chÊt hiÖn cã vµ c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt bæ trî. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh khã kh¨n vÒ tµi chÝnh trong nh÷ng n¨m qua, VINACAFE ®· ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng vµ lµm lµnh m¹nh ho¸ nÒn tµi chÝnh cña VINACAFE nh­ sau : Mét lµ, më réng quan hÖ víi c¸c ng©n hµng ®¶m b¶o vay ®ñ vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña VINACAFE vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Hai lµ, ph¸t huy néi lùc,huy ®éng tèi ®a n¨ng lùc hiÖn cã, tËp trung cho s¶n xuÊt, dõng ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ch­a thùc sù cÇn thiÕt, gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ba lµ, bæ sung hoµn thiÖn c¸c quy chÕ, quy ®Þnh vÒ vay, b¶o l·nh t¹m øng, qu¶n lý tµi chÝnh theo ®óng nghÞ ®Þnh 27/CP. G¾n tr¸ch nhiÖm nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña doanh nghiÖp trong viÖc qu¶n lý, sö dông vèn, tµi s¶n vµ c¸c nguån lùc kh¸c ®óng nguyªn t¾c, ®óng chÕ ®é vµ triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, t¨ng c­êng gi¸m s¸t cña VINACAFE ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trªn lÜnh vùc s¶n xuÊt, x©y dùng c¬ b¶n, tæ chøc tiÒn l­¬ng… Bèn lµ, tÝch cùc thu håi c¸c kho¶n nî gi÷a c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n, tæ chøc ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n nî t¹m øng, nî kho¸n, thu mua, nî xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o nguån vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. N¨m lµ, t¨ng c­êng ®«n ®èc, gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn thùc hiÖn chÕ ®é tµi chÝnh, c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n, thùc hiÖn chÕ ®é b¸o c¸o thèng kª, b¸o c¸o kÕ to¸n. Kiªn quyÕt xö lý nghiªm tóc c¸c ®¬n vÞ, c¸ nh©n sö dông vèn, tµi s¶n sai môc ®Ých lµm tæn thÊt vèn, tµi s¶n Nhµ n­íc. 4. gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng : Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó VINACAFE xóc tiÕn viÖc tæ chøc trung t©m giao dÞch cµ phª ViÖt Nam lµm n¬i tËp trung mäi giao dÞch vÒ cµ phª, kÕ kÕt hîp ®ång víi sù cã mÆt cña ®¹i diÖn cña Bé Th­ong m¹i. §©y lµ ph­¬ng ¸n cã nhiÒu ­u ®iÓm nh»m liªn kÕt c¸c doanh nghiÖp, t¨ng c­êng sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc trªn lÜnh vùc xuÊt khÈu cµ phª. Trªn c¬ së nµy tiÕn hµnh thµnh lËp së giao dÞch cµ phª ViÖt Nam. §Ó ®¶m b¶o thùc thi chiÕn l­îc mang tÝnh quèc gia vÒ s¶n xuÊt vµ tiªu thô cµ phª, VINACAFE cÇn ®Ò ra ph­¬ng ¸n ho¹t ®éng mét c¸ch linh ho¹t vµ ®ång bé tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô, qu¶n lý quü b¶o hiÓm s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª còng nh­ kÕ ho¹ch dù tr÷ cµ phª quèc gia. H×nh thøc nay ®· ®­îc ¸p dông ë mét sè qèc gia s¶n xuÊt cµ phª lín cho thÊy cã hiÖu qu¶ tèt. §èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu cÇn tæ chøc l¹i trªn tõng khu vùc ®Ó phèi hîp víi nhau trong viÖc chµo vµ b¸n hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng tranh mua, tranh b¸n vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña cµ phª ViÖt Nam víi cµ phª c¸c n­íc. CÇn cã nh÷ng ­u ®·i riªng víi nh÷ng b¹n hµng lín vµ æn ®Þnh, t¨ng c­êng quan hÖ víi c¸c C«ng ty thµnh ®¹t vµ cã uy tÝn lín, xóc tiÕn më réng thÞ tr­êng ë c¸c n­íc ®«ng d©n nh­ Trung Quèc vµ Liªn bang Nga. Trong hoµn c¶nh hiÖn nay, chóng ta cÇn ®Èy m¹nh tiÕp cËn thÞ tr­êng, ®Çu t­ ®óng møc cho th«ng tin qu¶ng c¸o, tÝch cùc tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m quèc tÕ. §ång thêi xóc tiÕn x©y dùng c¸c v¨n phßng vµ ®¹i lý b¸n hµng ë n­íc ngoµi, dÇn dÇn tiÕn tíi x©y dùng c¸c kho dù tr÷ ë khu vùc lµm trung t©m ph©n phèi. T¨ng c­êng kiÓm so¸t c¸c kªnh ph©n phèi, h¹n chÕ nh÷ng thµnh phÇn trung gian ®Ó gi¶m chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn. KÕt hîp xuÊt khÈu qua m«i giíi hiÖn nay lµ chñ yÕu sang xuÊt khÈu trùc tiÕp. Thùc hiÖn sù b×nh æn gi¸ trªn c¬ së x©y dùng quü dù phong chung cho toµn nghµnh vµ b¶o hé s¶n xuÊt kinh doanh cµ phª trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt, nhÊt lµ trong giai ®o¹n khñng ho¶ng cµ phª quèc tÕ. Tãm l¹i, gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ thÞ tr­ßng cña ngµnh cµ phª ViÖt Nam vµ VINACAFE lµ nhiÖm vô mang tÝnh chiÕn l­îc, ch¼ng nh÷ng nã ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh vµ c¸c vïng kinh tÕ ®Êt n­íc mµ cßn gãp phÇn ®­a ViÖt Nam héi nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. 5. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch : §Ó tõng b­íc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, VINACAFE cÇn ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch nh­ sau : - Thµnh lËp quü hç trî xuÊt khÈu cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu cµ phª ®ang bÞ thua lç nguyªn nh©n do gi¸ cµ phª xuèng thÊp. §ång thêi quy ®Þnh gi¸ sµn tr¶ cho n«ng d©n khi gi¸ cµ phª trªn thÞ tr­êng thÕ giíi gi¶m, gi¸ b¸n thÊp h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt ra. DÜ nhiªn c¸c nhµ xuÊt khÈu l¹i bÞ thua thiÖt vµ th«ng qua quü hç trî xuÊt khÈu, Nhµ n­íc sÏ bï lç cho c¸c nhµ xuÊt khÈu. - Nhµ n­íc cã c¬ chÕ tÝn dông nh­ cho vay kh«ng l·i ( hoÆc bï l·i suÊt ), trõ phÇn phô thu xuÊt khÈu cho mét sè doanh nghiÖp cña VINACAFE cã nguån lùc thu gom, gom tr÷ cµ phª ngay tõ ®Çu vô víi sè l­îng kho¶ng 10% nh»m chñ ®éng xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt. - C¸c ng©n hµng Th­¬ng m¹i cho gi·n nî khi ch­a tiªu thô ®­îc hµng ho¸, ®ång thêi xem xÐt viÖc tiÕp tôc cho vay ®Ó duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh b×nh th­êng cho c¸c ®¬n vÞ khi vµo vô thu ho¹ch cµ phª, ¸p dông réng r·i ph­¬ng thøc lÊy cµ phª l­u kho lµm thÕ chÊp. - ChuyÓn giao cho c¸c ngµnh, ®¬n vÞ chøc n¨ng ®Þa ph­¬ng trùc tiÕp qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh phóc lîi, h¹ tÇng c¬ së nh­ ®iÖn, ®­êng giao th«ng, tr­êng häc, tr¹m y tÕ… mµ c¸c doanh nghiÖp ®· ®Çu t­ x©y dùng ( hiÖn nay chi phÝ nµy chiÕm mét phÇn rÊt lín trong gi¸ thµnh s¶n phÈm ), ®ång thêi thanh to¸n l¹i gi¸ trÞ thùc tÕ c¸c c«ng tr×nh d· x©y dùng cho c¸c doanh nghiÖp. - §Ò nghÞ Nhµ n­íc vµ Bé Tµi chÝnh cÊp ®ñ 30% ®Þnh møc vèn l­u ®éng cho c¸c ®¬n vÞ trong VINACAFE, cÊp vèn ng©n s¸ch ®Ó x©y dùng, n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng nh»m ®¶m b¶o ®ñ nguån n­íc t­íi cho diÖn tÝch cµ phª hiÖn cã vµ x©y dùng, n©ng cÊp trôc ®­êng giao th«ng ®Æc biÖt lµ nh÷ng dù ¸n vïng s©u, vïng xa, vïng c¨n cø c¸ch m¹ng nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. - §Ò nghÞ ChÝnh phñ, c¸c Bé ngµnh chøc n¨ng cho phÐp VINACAFE lËp ph­¬ng ¸n chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång t¹i mét sè vïng ë Phó Yªn vµ Gia Lai – Kon Tum do ®iÒu kiÖn thêi tiÕt, khÝ hËu kh«ng thuËn lîi cho ph¸t triÓn cµ phª vèi, chuyÓn sang trång c¸c lo¹i c©y hµng ho¸ thay thÕ s¶n phÈm nhËp tõ n­íc ngoµi ®Ó æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng c¸n bé, CNV. - §èi víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt cµ phª ë T©y Nguyªn cã sö dông lao ®éng lµ ®ång bµo thiÓu sè (trªn 15%), ®Ò nghÞ ChÝnh phñ cã chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ l·i ng©n hµng, miÔn 100% thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, chuyÓn c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch thµnh vèn cÊp ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng, trî c­íc trî gi¸ mét sè mÆt hµng phôc vô s¶n xuÊt, gãp phÇn æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi, an ninh quèc phßng. - §èi víi dù ¸n AFD – ph¸t triÓn 40.000 ha cµ phª chÌ ë c¸c tØnh phÝa B¾c, ®Ò nghÞ ChÝnh phñ cho kÐo dµi thêi gian thùc hiÖn dù ¸n ®Õn 2005. §èi víi c¸c hîp phÇn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cho phÐp ©n h¹n 5 n¨m c¶ gèc vµ l·i, ®èi víi hîp phÇn nghiªn cøu, ®µo t¹o, thuª chuyªn gia, qu¶n lý ®Ò nghÞ hç trî b»ng vèn ng©n s¸ch - VÒ thÞ tr­êng cµ phª : + ChÝnh phñ ®µm ph¸n ký hiÖp ®Þnh tr¶ nî b»ng s¶n phÈm cµ phª víi c¸c n­íc cã nhu cÇu víi sè l­îng hµng n¨m 100.000 tÊn – 150.000 tÊn. + §Ò nghÞ ChÝnh phñ xem xÐt hç trî cho tham gia thÞ tr­êng kú h¹n t¹i Lu©n §«n (Anh). + th¸o gì khã kh¨n trong thanh to¸n víi mét sè thÞ tr­êng nh­ Liªn bang Nga vµ §«ng ¢u. - §Ò nghÞ Bé Lao ®éng th­¬ng binh x· héi, Bé Y tÕ cho ho·n nép BHXH, BHYT cho ng­êi lao ®éng 2-3 n¨m, khi gi¸ cµ phª phôc håi tiÕp tôc hoµn tr¶. Trong thêi gian ho·n ®ãng b¶o hiÓm vÉn gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch cho ng­êi lao ®éng. kÕt luËn Qua h¬n 20 n¨m x©y dùng vµ tr­ëng thµnh, VINACAFE ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu v­¬n lªn ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu hÕt søc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn diÖn tÝch, t¨ng n¨ng suÊt s¶n l­îng, më réng thÞ tr­êng, ®Èy nhanh tèc ®é xuÊt khÈu, æn ®Þnh ®êi sèng c¸n bé, CNV, t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, tõng b­íc ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ hoµn thiÖn x©y dùng c¬ së h¹ tÇng… gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nhÊt lµ ®Þa bµn chiÕn l­îc T©y Nguyªn. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh cµ phª cßn cã ý nghÜa x· héi hÕt søc to lín, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu ng­êi lao ®éng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho bµ con ®ång bµo d©n téc vïng s©u, vïng xa, vïng c¨n cø c¸ch m¹nh, gi÷ v÷ng an ninh quèc phßng vïng biªn giíi vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng xuÊt khÈu ë VINACAFE ngµy cµng lín m¹nh vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. §©y chÝnh lµ c«ng lao cña nh÷ng nç lùc phÊn ®Êu v­¬n lªn cña toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn trong Tæng c«ng ty vµ cã phÇn ®ãng gãp rÊt lín cña c¸c c¬ quan chñ qu¶n, sù khuyÕn khÝch hç trî cña Nhµ n­íc còng nh­ sù ®ãng gãp cña nh©n d©n s¶n xuÊt trong c¶ n­íc. Song VINACAFE còng ®ang ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc to lín do gi¸ cµ phª trªn thÞ tr­êng thÕ giíi liªn tôc gi¶m m¹nh . T×nh h×nh ®ã ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu bÞ thua lç lín, tµi chÝnh tõ VINACAFE ®Õn c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn mÊt c©n ®èi nghiªm träng. MÆt kh¸c, trong thËp niªn ®Çu thÕ kû 21, theo xu thÕ héi nhËp ViÖt Nam tham gia AFTA, WTO.. ®iÒu ®ã t¹o nªn sù c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu, trong ®ã cã mÆt hµng cµ phª. V× vËy, viÖc ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña VINACAFE lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, nã võa ®¶m b¶o tõng b­íc duy tr× vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n tr­íc m¾t, võa lµ nhiÖm vô c¬ b¶n l©u dµi ®Ó x©y dùng VINACAFE trë thµnh tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, gãp phÇn ®¸ng kÕ vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc. Qua chñ ®Ò nµy phÇn nµo t«i ®· hiÓu râ h¬n vµ rót ra ®­îc nhiÒu bµi häc bæ Ých trong häc tËp vµ c«ng t¸c sau nµy. Cuèi cïng t«i xin c¶m ¬n thÇy gi¸o h­íng dÉn TiÕn sü Vò quang Anh vµ VINACAFE ®· tËn t×nh gióp ®ì t«i hoµn thiÖn luËn v¨n tèt nghiÖp. V× kiÕn thøc cßn h¹n chÕ vµ thêi l­îng thùc tËp t¹i VINACAFE kh«ng nhiÒu nªn trong luËn v¨n nµy kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt. T«i rÊt mong ®­îc sù gãp ý thªm cña c¸c c« chó trong ban xuÊt nhËp khÈu ë Tæng c«ng ty còng nh­ thÇy gi¸o h­íng dÉn ®Ó luËn v¨n tèt nghiÖp cña t«i hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o Dù ¸n ph¸t triÓn g¹o, cao su, cµ phª, d©u t»m t¬ ViÖt Nam ( Bé NN vµ CNTP – 12/1955) Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn Cµ phª ViÖt Nam (NXBNN – 1999) §Ò ¸n tæ chøc qu¶n lý ngµnh cµ phª ViÖt Nam ( TCT cµ phª VN 2002) B¸o c¸o ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cµ phª ë §«ng Nam Bé vµ T©y nguyªn (Vinacafe – 2002) C©y cµ phª vµ thÞ tr­êng thÕ giíi ( Th¹c sÜ §oµn TriÖu Nh¹n – 1999) T×nh h×nh cµ phª n¨m 2000 – 2002 ( dÞch tõ t¹p chÝ cµ phª F.O Lichts ) B¸o c¸o t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xu¸t nhËp khÈu niªn vô 1998/1999 – 2001/2002 cña Vinacafe. ThÞ tr­êng gi¸ c¶ sè 9 – 1999, 1 – 2000……10 – 2002. Gi¸o tr×nh kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ ( Tr­êng §¹i häc Qu¶n lý Kinh doanh ) Gi¸o tr×nh ChiÕn l­îc Kinh doanh ( Tr­êng §¹i häc Qu¶n lý Kinh doanh ) ------------------------------------------------------- Môc lôc Lêi nãi ®Çu 2 PhÇn I. TÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi sù nghiÖp ®æi míi cña ®Êt n­íc 3 I . Kh¸i niÖm, néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu 3 1. Kh¸i niÖm 3 2. Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu 4 II. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu 6 1. C¸c nhÊn tè cña m«i tr­êng vÜ m« 6 2. ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè vi m« 9 III. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ doanh nghiÖp 9 1. §èi víi nÒn kinh tÕ 9 2. §èi víi doanh nghiÖp 10 PhÇn II. Mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam 11 I. Sù h×nh thµnh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 11 1. Sù h×nh thµnh 11 2. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 11 3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y Tæng c«ng ty 11 4. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Tæng c«ng ty 13 II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt khÈu ë Tæng c«ng ty cµ phª ViÖt nam 15 1. Nh÷ng kÕt qu¶ vÒ s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt khÈu 15 2. Nh÷ng tån t¹i, khã kh¨n vµ th¸ch thøc hiÖn nay cña Vinacafe 23 PhÇn III. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty trong thêi gian tíi vµ nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty 25 I. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty trong thêi gian tíi 25 II. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty 26 1. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc s¶n xuÊt vµ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé 27 2. Gi¶i ph¸p vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn 28 3. Gi¶i ph¸p vÒ vèn 30 4. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng 31 5. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch 33 KÕt luËn 35 Tµi liÖu tham kh¶o 36