Thực trạng về quản lí chiến lược của tổng công ty bưu chính viễn thông Việt nam

­u chÝnh ViÔn th«ng,...) C¸c ®¬n vÞ thuéc khèi nµy ®­îc tù chñ ho¹t ®éng kinh doanh theo lÜnh vùc phô tr¸ch vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh. (2) Khèi c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ( gåm 70 ®¬n vÞ: 61 B­u ®iÖn tØnh thµnh phè, côc B­u ®iÖn Trung ­¬ng, c¸c c«ng ty däc VPS, VTI, VTN, VDC,...) C¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®­îc quyÒn chñ ®éng trong ®iÒu hµnh c«ng viÖc nh­ng thùc hiÖn kÕt to¸n tµi chÝnh tËp trung, do Tæng c«ng ty ®iÒu vèn ®Çu t­ vµ tæ chøc nh©n lùc. Së dÜ Tæng c«ng ty thùc hiÖn chÕ ®é h¹ch to¸n tËp trung lµ do tÝnh chÊt d©y chuyÒn trong s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dÞch vô B­u ®iÖn: ®Ó cung cÊp mét s¶n phÈm cÇn cã sù tham gia cña nhiÒu ®¬n vÞ, cã khi trong cïng mét lóc. (3) Khèi sù nghiÖp phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu, ®µo t¹o theo chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty bao gåm: c¸c ®¬n vÞ ®µo t¹o B­u chÝnh ViÔn th«ng, trung t©m th«ng tin B­u ®iÖn...(cã 9 ®¬n vÞ ). (4) 8 c«ng ty liªn doanh vµ 4 c«ng ty cæ phÇn. S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc cña Tæng c«ng ty nh­ sau: 3. §Æc ®iÓm s¶n phÈm B­u chÝnh ViÔn th«ng. S¶n phÈm ngµnh B­u ®iÖn thuéc lo¹i s¶n phÈm dÞch vô truyÒn th«ng, lµ h¹ng môc n¨ng ®éng nhÊt trong nhãm dÞch vô kinh doanh. Nã võa lµ dÞnh vô tiªu dïng, võa lµ dÞch vô s¶n xuÊt. S¶n phÈm B­u ®iÖn lµ dÞch vô tiªu dïng khi nã ®¸p øng c¸c nhu cÇu vÒ th«ng tin liªn l¹c trong ®êi sèng sinh ho¹t hµng ngµy cña d©n c­. Nã lµ dÞch vô s¶n xuÊt khi nã tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt l­u th«ng, truyÒn t¶i c¸c th«ng tin dÞch vô cÇn thiÕt phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. * DÞch vô ngµnh B­u ®iÖn mang ®Çy ®ñ tÝnh chÊt chung cña s¶n phÈm dÞch vô: - TÝnh phi vËt chÊt cña s¶n phÈm. - TÝnh kh«ng t¸ch rêi nguån gèc - Qóa tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra ®ång thêi víi qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm - ChÊt l­îng s¶n phÈm bÞ ¶nh h­ëng do c¸c yÕu tè kh¸ch quan nh­: thêi tiÕt, khÝ hËu... * Ngoµi nh÷ng tÝnh chÊt trªn, s¶n phÈm dÞch vô B­u ®iÖn cßn cã mét sè ®Æc thï riªng: - TÝnh chÊt d©y chuyÒn trong s¶n xuÊt dÞch vô: §èi víi ngµnh B­u ®iÖn, sù liªn kÕt trong t¸c nghiÖp ®Ó thùc hiÖn hoµn chØnh mét c«ng viÖc ®ßi hái ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u, nhiÒu c«ng ®o¹n ®an chÐo nhau. §Ó cung cÊp mét dÞch vô ®ßi hái sù tham gia cña nhiÒu ®¬n vÞ, nhiÒu bé phËn ë nh÷ng vÞ trÝ c¸ch xa nhau, cã khi trong cïng mét lóc. - TÝnh kh«ng ®ång ®Òu vÒ thêi gian vµ kh«ng gian TÝnh chÊt ®a d¹ng vÒ nhu cÇu khiÕn cho m¹ng l­íi dÞch vô B­u ®iÖn lu«n lu«n ph¶i ®¶m b¶o ®­îc ®é tin cËy vµ an toµn m¹ng l­íi ®Ó ho¹t ®éng trong mäi ®iÒu kiÖn, mäi hoµn c¶nh. V× thÕ m¹ng l­íi ho¹t ®éng ph¶i ®ñ lín vµ hiÖn ®¹i ®Ó ®¶m b¶o l­u tho¸t hÕt khèi l­îng nghiÖp vô trong nh÷ng ngµy, giê cã t¶i träng lín. 4. Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña VNPT (giai ®o¹n chiÕn l­îc 1996-2000) Giai ®o¹n 1996-2000 lµ giai ®o¹n 2 cña thêi k× t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng (1993-1995; 1996-2000). §©y lµ giai ®o¹n chiÕn l­îc cuèi chuÈn bÞ b­íc sang thiªn niªn kØ míi nªn cã nhiÒu th¸ch thøc lín ®èi víi B­u ®iÖn ViÖt Nam. Th¸ng 5-1996, Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· x©y dùng xong b¶n chiÕn l­îc kinh doanh cho giai ®o¹n 1996-2000. §Õn nay Tæng C«ng ty ®· hoµn thµnh viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc, kÕt thóc thêi k× t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng. Sau 5 n¨m thùc hiÖn qu¶n lÝ chiÕn l­îc kinh doanh, Tæng C«ng ty ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ chñ yÕu nh­ sau: 4.1. C¸c chØ tiªu chiÕn l­îc ®· thùc hiÖn ®­îc 4.2. Mét sè kÕt qu¶ kh¸c TÝnh ®Õn n¨m 2000, Tæng C«ng ty ®· x©y dùng ®­îc mét m¹ng l­íi B­u chÝnh ViÔn th«ng ph¸t triÓn réng kh¾p c¶ n­íc. - M¹ng ®iÖn tho¹i phñ 85.8% sè x· trªn toµn quèc; - Cã 7 ®iÓm in b¸o tõ xa, ®¶m b¶o phôc vô cho 60/61 tØnh, thµnh phè cã b¸o hµng ngµy; - Cã gÇn 8000 ®iÓm phôc vô (bao gåm c¶ B­u côc, B­u ®iÖn V¨n ho¸ x· vµ ®¹i lý); N¨ng lùc m¹ng l­íi ®­îc cñng cè më réng, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô víi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt bao gåm: mét sè chØ tiªu vÒ m¹ng l­íi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt b­u ®iÖn TT ChØ tiªu Sè l­îng §¬n vÞ TÝnh ®Õn n¨m 1 Tæng sè B­u côc Tæng B­u ®iÖn v¨n ho¸ x· vµ ®¹i lý 3000 4895 B­u côc ®iÓm 2000 2 TuyÕn ®­êng th­ bay -trong n­íc -quèc tÕ 9 20 tuyÕn 2000 3 TuyÕn ®­êng th­ sö dông xe chuyªn ngµnh 30 (cÊp I ) 302 (cÊp II) c¸i 2000 4 M¸y in c­íc thay tem 1292 c¸i 1999 5 M¸y xo¸ tem 97 c¸i 1999 6 ¤t« phôc vô BC-PHBC 697 c¸i 1999 7 M¸y tÝnh phôc vô -s¶n xuÊt -qu¶n lÝ 4890 4609 c¸i 1999 8 M¹ng ViÔn th«ng ®i quèc tÕ 5540 kªnh 2000 9 M¹ng ViÔn th«ng ®i trong n­íc 2242 tæng ®µi 2000 10 Sè tr¹m th«ng tin vÖ tinh 8 tr¹m 1999 11 Sè kªnh th«ng tin vÖ tinh 2972 kªnh 1999 12 M¸y ph¸t v« tuyÕn ®iÖn 226 c¸i 1999 13 M¸y thu v« tuyÕn ®iÖn 97 c¸i 1999 14 M¸y thu v« tuyÕn ®iÖn liªn hîp 1077 c¸i 1999 15 Sè tr¹m ®iÖn tho¹i thÎ 6074 tr¹m 2000 16 Sè tr¹m ph¸t nh¾n tin 85 c¸i 2000 17 Sè tæng ®µi PABX 6955 1999 N¨m 2000, doanh thu cña VNPT ®¹t 15.300 tû ®ång VN, t­¬ng ®­¬ng víi 1.088 tû USD (tû gi¸ 14057 ®ång/1USD). §©y lµ lÇn ®Çu tiªn doanh thu cña Tæng C«ng ty ®¹t trªn 1 tû USD; Tæng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn cho n¨m 2000 lµ 4700 tû ®ång; Tæng doanh thu cña Tæng C«ng ty qua 5 n¨m (1996-2000): 57803 tû ®ång tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n: 18.13%/n¨m; Tæng nép ng©n s¸ch nhµ n­íc qua 5 n¨m h¬n 10000 tû VND, t¨ng b×nh qu©n 12.7%/ n¨m; Tæng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn lµ 21796 tû ®ång, t¨ng b×nh qu©n 4.77%/n¨m; II. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lÝ chiÕn l­îc cña VNPT (giai ®o¹n 1996-2000) A. §¸nh gi¸ vÒ c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc 1. Sø mÖnh cña VNPT ChiÕn l­îc kinh doanh cña VNPT ®· kh¼ng ®Þnh Tæng c«ng ty lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc cã vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng, thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ kinh doanh vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. NhiÖm vô cña VNPT lµ kinh doanh vµ phôc vô c¸c s¶n phÈm dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng. HiÖn t¹i, VNPT khai th¸c B­u chÝnh ViÔn th«ng chñ yÕu ë thÞ tr­êng trong n­íc vµ ®ang cã xu h­íng më réng ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Quan ®iÓm cña VNPT trong thêi k× nµy ®· thay ®æi. Tr­íc ®©y, ho¹t ®éng cña ngµnh B­u ®iÖn mang tÝnh sù nghiÖp, toµn ngµnh B­u ®iÖn lµ c¬ quan sù nghiÖp cã thu, lÊy thu bï chi, coi phôc vô lµ nhiÖm vô chÝnh, lµ môc ®Ých tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §­¬ng nhiªn nhiÖm vô cña VNPT còng nh­ vËy. Nh­ng hiÖn nay Tæng C«ng ty lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng theo h­íng tËp ®oµn trong c¬ chÕ thÞ tr­êng cã ®Þnh h­íng XHCN, kÕt hîp hµi hoµ gi÷a kinh doanh víi phôc vô: ph¸t triÓn kinh doanh ®Ó phôc vô. ChiÕn l­îc kinh doanh ®· x¸c ®Þnh ®óng ®¾n sø mÖnh cña VNPT, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña ngµnh B­u ®iÖn: - B­u ®iÖn lµ mét ngµnh thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ -x· héi. - B­u ®iÖn lµ ngµnh võa phôc vô c«ng Ých võa kinh doanh. - B­u ®iÖn ®­îc coi lµ c«ng cô th«ng tin liªn l¹c cña giai cÊp cÇm quyÒn cña qu¶n lÝ x· héi. - M¹ng l­íi B­u chÝnh ViÔn th«ng ë bÊt k× n­íc nµo còng ®­îc ph¸t triÓn kh¾p c¶ n­íc vµ nèi m¹ng quèc tÕ. Do ®ã, Tæng c«ng ty kh«ng thÓ t¸ch rêi nhiÖm vô phôc vô víi kinh doanh. Tæng c«ng ty ho¹t ®éng ph¶i h­íng vµo kh¸ch hµng, ®a d¹ng ho¸ kinh doanh b»ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh»m ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn vµ hoµ nhËp víi m¹ng B­u chÝnh ViÔn th«ng quèc tÕ. 2. Nghiªn cøu vµ dù b¸o Ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ dù b¸o cña Tæng c«ng ty ®­îc tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn th«ng tin kh¸ ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh doanh ®· nghiªn cøu vµ dù b¸o c¸c néi dung sau: 2.1. VÒ m«i tr­êng quèc tÕ vµ khu vùc C¸c xu h­íng quèc tÕ ®ang diÔn ra cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ho¹t ®éng cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng, bao gåm: - Xu h­íng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi - Xu h­íng ph¸t triÓn c«ng nghÖ B­u chÝnh ViÔn th«ng: + xu h­íng héi tô ViÔn th«ng- Tin häc- TruyÒn th«ng + tÝnh chÊt toµn cÇu ho¸ vµ c¸ nh©n ho¸ m¹ng l­íi c«ng nghÖ B­u chÝnh ViÔn th«ng + xu h­ãng c¶i c¸ch tù do ho¸ trong ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng ®ang diÔn ra kh¸ m¹nh ë nhiÒu n­íc. C¸c xu h­íng ph¸t triÓn c«ng nghÖ B­u chÝnh ViÔn th«ng sÏ lµm cho tÝnh c¹nh tranh vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng ë mçi n­íc vµ trªn thÕ giíi ngµy cµng gay g¾t; dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng liªn tôc thay ®æi theo h­íng hiÖn ®¹i h¬n, ®a d¹ng h¬n. §iÒu ®ã ®ßi hái VNPT ph¶i nhËn thøc ®­îc vµ ph¶i cã chiÕn l­îc thÝch hîp ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ b¾t kÞp tr×nh ®é B­u chÝnh ViÔn th«ng quèc tÕ. 2.2. M«i tr­êng vÜ m« a) M«i tr­êng kinh tÕ Tæng c«ng ty ®· nghiªn cøu c¸c chØ tiªu kinh tÕ chung cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ®· nhËn thøc ®­îc xu h­íng thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ cña nÒn kinh tÕ n­íc ta: - NÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®ang t¨ng tr­ëng æn ®Þnh nh­ng néi lùc vÉn cßn kÐm, nguy c¬ tôt hËu cao. - Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m - Tèc ®é t¨ng tr­ëng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô - Tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt nhËp khÈu - Dù b¸o d©n sè ViÖt nam, tèc ®é t¨ng d©n sè - C¬ cÊu ngµnh nghÒ thay ®æi theo h­íng t¨ng tû lÖ lao ®éng tham gia s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, dÞch vô; gi¶m tû lÖ lao ®éng tham gia s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. - Qóa tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm ®ßi hái sù ph¸t triÓn tr­íc mét b­íc cña c¬ së h¹ tÇng, trong ®ã cã B­u chÝnh ViÔn th«ng. - ThÞ tr­êng chøng kho¸n s¾p h×nh thµnh vµ ®i vµo ho¹t ®éng còng ®ßi hái mét hÖ thèng dÞch vô ViÔn th«ng cao cÊp. b) M«i tr­êng chÝnh trÞ, chÝnh s¸ch vµ quan hÖ quèc tÕ. - Chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc: ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã ®Þnh h­íng XHCN. - ChÝnh s¸ch më cöa ngµy cµng tÝch cùc cña Nhµ n­íc. - TriÓn khai tÝch cùc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó huy ®éng vèn, t¹o thªm ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶. - ViÖt Nam hoµn toµn tho¸t khái lÖnh cÊm vËn cña Mü, trë thµnh thµnh viªn cña ASEAN, tham gia AFTA vµ còng ®ang tiÕn tr×nh gia nhËp APEC, WTO, kÝ kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü. - B­u ®iÖn ViÖt Nam lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña UPU, ITU,... vµ tróng cö vµo héi ®ång ®iÒu hµnh cña ITU nhiÖm k× 4 n¨m (1993-1997). M«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ trong n­íc vµ quan hÖ quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam vµ Tæng c«ng ty. Nh­ng v× nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn ®ang ph¸t triÓn nªn viÖc huy ®éng vèn trong n­íc lµ rÊt khã kh¨n. Do ®ã Tæng c«ng ty ph¶i tËn dông c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. 2.3. M«i tr­êng ngµnh N¨m 1995, Tæng côc B­u ®iÖn cho phÐp thµnh lËp C«ng ty §iÖn tö ViÔn th«ng Qu©n ®éi (Vietel) vµ C«ng ty cæ phÇn B­u chÝnh ViÔn th«ng Sµi Gßn (Saigon Postel) cïng tham gia khai th¸c vµ cung cÊp dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng, chÊm døt sù ®éc quyÒn cña VNPT. Vietel vµ Saigon Postel hiÖn t¹i vÉn ch­a lµ ®èi thñ c¹nh tranh thùc sù cña VNPT bëi bÒ dµy truyÒn thèng ngµnh cña Tæng c«ng ty vµ sù thua kÐm vÒ tiÒm lùc. H¬n n÷a trong t­¬ng lai VNPT vÉn lµ doanh nghiÖp ®ãng vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng. Tuy nhiªn VNPT vÉn ph¶i x©y dùng mét chiÕn l­îc kinh doanh cho phï hîp víi giai ®o¹n c¹nh tranh míi v× thêi gian tíi cßn cã sù tham gia cña Tæng c«ng ty §iÖn lùc, C«ng ty ViÔn th«ng Hµng h¶i vµ c¸c c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng n­íc ngoµi vµo khai th¸c B­u chÝnh ViÔn th«ng trong n­íc víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i h¬n. Trªn c¬ së nghiªn cøu vµ dù b¸o c¸c yÕu tè cña m«i tr­êng, Tæng c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc lín sau ®©y: - Tr­íc nh÷ng xu h­íng héi nhËp quèc tÕ, VNPT cã c¬ héi rót ng¾n ®­îc thêi gian hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng B­u chÝnh ViÔn th«ng trong n­íc, hoµ m¹ng B­u chÝnh ViÔn th«ng quèc tÕ nhê tËn dông thµnh qu¶ khoa häc c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lÝ vµ vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. Tuy nhiªn ®i kÌm víi c¬ héi lµ nguy c¬ Tæng c«ng ty sÏ bÞ tôt hËu vµ kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh ngay c¶ víi thÞ tr­êng trong n­íc nÕu kh«ng n¾m b¾t ®­îc c¬ héi. - Nhu cÇu vÒ sö dông dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng tiÕp tôc t¨ng sÏ lµ c¬ héi cho VNPT më réng thÞ tr­êng, t¨ng doanh thu, t¨ng lîi nhuËn... - TÝnh chÊt c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t khi cã sù tham gia cña c¸c c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng kh¸c g©y søc Ðp rÊt lín ®èi víi Tæng c«ng ty vÒ c«ng nghÖ, gi¸ c­íc, chÊt l­îng dÞch vô, lµm mÊt ®i vai trß chñ ®¹o cña Tæng c«ng ty vµ c¸c lîi thÕ vÒ quy m«, vÒ bÒ dµy truyÒn thèng cña Tæng c«ng ty. - Nhu cÇu vÒ vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng lµ rÊt lín. 2.4. Nghiªn cøu néi lùc cña Tæng c«ng ty a) Nh÷ng ®iÓm m¹nh C¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ®· x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÓm m¹nh cña Tæng c«ng ty dùa vµo viÖc ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng chñ yÕu giai ®o¹n 1991-1995. TÝnh ®Õn n¨m 1995: - Tæng sè l­îng B­u côc vµ ®iÓm phôc vô cña Tæng c«ng ty lµ: 2318 ®iÓm - Tæng sè m¸y ®iÖn tho¹i trªn toµn m¹ng: 76600 m¸y - MËt ®é ®iÖn tho¹i: 1.06 m¸y/100 d©n - Vèn ®Çu t­: 2331 tû ®ång ViÖt Nam - Tæng sè lao ®éng:---? - Tr×nh ®é ®éi ngò lao ®éng ®· ®­îc c¶i thiÖn - C¬ së kÜ thuËt m¹ng B­u chÝnh ViÔn th«ng ®· ®­îc ®Çu t­ n©ng cÊp trªn së ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ cao. Tæng c«ng ty cßn cã lîi thÕ lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng, kÕ thõa bÒ dµy truyÒn thèng ngµnh víi m¹ng l­íi B­u chÝnh ViÔn th«ng réng kh¾p c¶ n­íc. b) Nh÷ng ®iÓm yÕu MÆc dï trong thêi k× qua víi sù nç lùc cña toµn thÓ nh©n viªn, Tæng c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn trong giai ®o¹n cuèi cña thÕ kû 20, nh­ng Tæng c«ng ty vÉn cã mét sè vÊn ®Ò cßn tån t¹i nh­: - Quy m« m¹ng l­íi cßn nhá bÐ vµ ch¾p v¸ - Kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng dÞch vô vµ gi¸ c­íc cßn kÐm - Kh¶ n¨ng ®¸p øng vèn thÊp - §éi ngò lao ®éng cßn kÐm vÒ chuyªn m«n (kÜ thuËt, kinh tÕ, qu¶n lÝ ), sè l­îng lao ®éng ch­a qua ®µo t¹o cßn nhiÒu. - N¨ng suÊt lao ®éng thÊp. C«ng t¸c dù b¸o cña Tæng c«ng ty cho chiÕn l­îc giai ®o¹n 1996-2000 cã nhiÒu tiÕn bé. Tæng c«ng ty ®· tæ chøc ®­îc c¸c nhãm chuyªn gia nghiªn cøu, ®· trang bÞ cho ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ dù b¸o nhiÒu ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i. C¸c nhãm nghiªn cøu ®· tæ chøc thu thËp th«ng tin nghiªn cøu thÞ tr­êng, nghiªn cøu c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nhu cÇu, nghiªn cøu ph©n tÝch m«i tr­êng kinh doanh vµ dù b¸o nhu cÇu dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng. §Æc biÖt Tæng c«ng ty ®· nghiªn cøu kh¸ kÜ c¸c xu h­íng quèc tÕ vµ ®· ý thøc ®­îc m«i tr­êng quèc tÕ cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi sù ph¸t triÓn cña ngµnh B­u chÝnh ViÔn th«ng. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc vµ qu¶n lÝ chiÕn l­îc lµ nh÷ng c«ng viÖc cßn míi mÎ ®èi víi phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta. V× thÕ c«ng t¸c nghiªn cøu dù b¸o cña VNPT cßn nhiÒu h¹n chÕ, nh­ng mét khi ®· cã kinh nghiÖm th× ho¹t ®éng nghiªn cøu, dù b¸o sÏ Ýt tèn kÐm h¬n vµ hoµn thiÖn h¬n: - Tæng c«ng ty tuy ®· nghiªn cøu ®­îc c¸c xu thÕ c¹nh tranh trong m«i tr­êng ngµnh nh­ng ch­a ph©n tÝch kÜ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vÒ triÓn väng vµ thùc lùc cña hä. - Trong ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng, Tæng c«ng ty míi chØ ph©n chia thÞ tr­êng thµnh vïng phôc vô vµ vïng kinh doanh mµ ch­a nghiªn cøu mét c¸ch kÜ l­ìng kh¸ch hµng vµ ®Æc ®iÓm tõng vïng thÞ tr­êng. - C¸c ph­¬ng ph¸p dù b¸o mµ Tæng c«ng ty ®ang sö dông chØ phï hîp víi dù b¸o ng¾n h¹n; c¸c dù b¸o dµi h¹n cã ®é chÝnh x¸c ch­a cao. - Tæng c«ng ty ch­a cã kÕ ho¹ch cô thÓ cho c«ng t¸c nghiªn cøu vµ dù b¸o 3. X¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l­îc C¬ së ®Ó Tæng c«ng ty x©y dùng môc tiªu bao gåm: - KÕt qu¶ nghiªn cøu thµnh tÝch giai ®o¹n 1991-1995 - KÕt qu¶ dù b¸o c¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn m¹ng vµ dÞch vô: thu nhËp quèc d©n, møc t¨ng tr­ëng d©n sè, nhu cÇu ®iÖn tho¹i,... - Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña ngµnh - KÕt qu¶ ph©n tÝch nguån lùc cña Tæng c«ng ty 3.1. Môc tiªu tæng qu¸t Tæng c«ng ty x¸c ®Þnh giai ®o¹n 1996-2000 lµ giai ®o¹n t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn cña thÕ kØ 21, v× thÕ ph¶i tiÕp tôc ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt m¹ng B­u chÝnh ViÔn th«ng theo h­íng hiÖn ®¹i, ®ång bé vµ réng kh¾p. §a d¹ng ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô víi chÊt l­îng ngµy cµng cao, qui m« vµ sè l­îng ngµy cµng lín, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ, ®Ó ®Õn n¨m 2000 B­u ®iÖn n­íc ta ®¹t møc trung b×nh cña khu vùc. * H×nh thµnh m¹ng th«ng tin liªn l¹c quèc gia thèng nhÊt, ®ång bé réng kh¾p vµ v÷ng ch¾c - Më réng, n©ng cÊp c¸c tuyÕn truyÒn dÉn th«ng tin ®i quèc tÕ vµ trong n­íc víi c¸c hÖ thèng thiÕt bÞ truyÒn dÉn hiÖn ®¹i b»ng vi ba, c¸p quang, vÖ tinh. - Më réng, n©ng cÊp c¸c hÖ thèng chuyÓn m¹ch quèc tÕ, khu vùc, trong n­íc theo h­íng hiÖn ®¹i, ®ång bé tiÕn tíi ®a dÞch vô (m¹ng ISDN). - Ph¸t triÓn m¹nh m¹ng ®iÖn tho¹i cè ®Þnh, ®Õn n¨m 2000 ®¹t 5 m¸y/ 100 d©n, 100% sè x· cã m¸y ®iÖn tho¹i. - Cñng cè, më réng vµ ph¸t triÓn m¹ng B­u chÝnh vµ ph¸t hµnh B¸o chÝ theo h­íng c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸ vµ tin häc ho¸. * TriÓn khai vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng víi chÊt l­îng cao: -TiÕp tôc ph¸t triÓn réng r·i c¸c c¬ së B­u ®iÖn n«ng th«n, miÒn nói, h¶i ®¶o, biªn giíi, vïng s©u. - Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô míi nh­: c¸c dÞch vô chuyÓn ph¸t nhanh (EMS), ®iÖn hoa, ®iÖn tho¹i thÎ, c¸c dÞch vô internet, truyÒn sè liÖu, c¸c dÞch vô qua ®iÖn tho¹i, th­ ®iÖn tö, dÞch vô tiÕt kiÖm b­u ®iÖn, ®iÖn tho¹i thÊy h×nh, truyÒn h×nh c¸p... 3.2. C¸c chØ tiªu c¬ b¶n B¶n chØ tiªu chiÕn l­îc cña Tæng c«ng ty ®­îc x©y dùng theo 3 m¶ng lín: a) ChØ tiªu ph¸t triÓn m¹ng l­íi b) ChØ tiªu ph¸t triÓn dÞch vô c) ChØ tiªu tµi chÝnh kinh tÕ Nh­ng dùa vµo nhiÖm vô vµ môc tiªu ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng cña VNPT, nh÷ng chØ tiªu tæng qu¸t vµ c¬ b¶n nhÊt lµ: - ChØ tiªu ph¸t triÓn m¸y ®iÖn tho¹i, mËt ®é ®iÖn tho¹i; - ChØ tiªu ph¸t triÓn B­u côc vµ ®iÓm phôc vô, b¸n kÝnh phôc vô b×nh qu©n; - ChØ tiªu doanh thu, vèn ®Çu t­, nép ng©n s¸ch nhµ n­íc; (xem b¶ng 1: B¶ng chØ tiªu kÕt qu¶ ®¹t ®­îc so víi chiÕn l­îc giai ®o¹n 1996-2000 cña VNPT) HÖ thèng môc tiªu chiÕn l­îc ®· ®­îc x¸c ®Þnh nh­ trªn chøng tá sù biÕt kÕt hîp hîp lÝ gi÷a nhiÖm vô kinh doanh víi nhiÖm vô phôc vô cña Tæng c«ng ty. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn cña m«i tr­êng vµ cña b¶n th©n, Tæng c«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®óng ®¾n c¸c môc tiªu chiÕn l­îc. §ã lµ c¬ së gãp phÇn vµo nh÷ng thµnh qu¶ v­ît bËc mµ Tæng c«ng ty ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m chiÕn l­îc (1996-2000) võa qua. MÆc dï ®· ®­îc l­îng ho¸ nh­ng c¸c chØ tiªu chiÕn l­îc ®Ò ra cßn mang tÝnh chñ quan; do xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn cña ®Êt n­íc ph¸t triÓn nhanh vµ tèc ®é ph¸t triÓn kh¶ quan cña VNPT trong giai ®o¹n 1991-1995 nªn c¸c chØ tiªu chiÕn l­îc cßn cao. KÕt qu¶ lµ mét sè chØ tiªu ®· kh«ng thùc hiÖn ®­îc. (Xem b¶ng 1: B¶ng chØ tiªu kÕt qu¶ ®¹t ®­îc so víi chiÕn l­îc giai ®o¹n 1996-2000) 4. ChiÕn l­îc ®­îc lùa chän vµ c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l­îc Trªn c¬ së ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ m«i tr­êng kinh doanh, xem xÐt c¸c môc tiªu, nhiÖm vô ®· x¸c ®Þnh, c¸c nhµ qu¶n lý cña VNPT ®· lùa chän chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng vÞ thÕ cña Tæng c«ng ty b»ng c¸ch tËp trung ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm dÞch vô mµ hiÖn lµ thÕ m¹nh cña Tæng c«ng ty nh­: ®iÖn tho¹i quèc tÕ, ®iÖn tho¹i trong n­íc, c¸c dÞch vô th«ng tin di ®éng. Tæng c«ng ty cßn thùc hiÖn chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng b»ng c¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô: - më thªm c¸c dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng míi nh­: c¸c dÞch vô internet, ®iÖn tho¹i thÎ, truyÒn sè liÖu, ®iÖn tho¹i sè ®a dÞch vô (ISDN), dÞch vô m¹ng th«ng minh (IN), m¹ng c¸ nh©n (PSC), tiÕt kiÖm b­u ®iÖn, chuyÓn tiÒn nhanh,... - phæ cËp vµ më réng ph¹m vi thÞ tr­êng cho c¸c dÞch vô: ®iÖn hoa, b­u phÈm kh«ng ®Þa chØ, dÞch vô 108, b­u phÈm chuyÓn ph¸t nhanh (EMS), c¸c dÞch vô B­u chÝnh ViÔn th«ng ®Æc biÖt kh¸c. ChiÕn l­îc t¨ng tr­ëng sÏ gióp cho VNPT më réng qui m« vÒ thÞ tr­êng, vÒ s¶n phÈm, thùc hiÖn ®­îc môc tiªu võa kinh doanh võa phôc vô, chiÕm ­u thÕ vÒ thÞ phÇn còng nh­ ¶nh h­ëng ®èi víi kh¸ch hµng vµ c¸c b¹n hµng tr­íc khi c¸c ®èi thñ kÞp tham gia thÞ tr­êng vµ kÞp lín m¹nh. HÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p chiÕn l­îc bao gåm: - C¸c gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn s¶n phÈm, qu¶ng c¸o; gi¸ c­íc, tiÕp thÞ; - C¸c gi¶i ph¸p vÒ ®Çu t­, tµi chÝnh; - C¸c gi¶i ph¸p vÒ hîp t¸c quèc tÕ; - C¸c gi¶i ph¸p vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; - C¸c gi¶i ph¸p vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lÝ; - C¸c gi¶i ph¸p vÒ khoa häc c«ng nghÖ. C¸c gi¶i ph¸p ®­îc ®Ò ra ®Çy ®ñ cho c¸c lÜnh vùc nh­ng mét sè gi¶i ph¸p cßn mang tÝnh ®Þnh h­íng vµ ch­a cô thÓ. Chñ tr­¬ng ®­a c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo ph¸t triÓn B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam lµ ®óng ®¾n nh­ng ch­a x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc c«ng nghÖ; ch­a cã qui ho¹ch vµ cÊu h×nh m¹ng B­u chÝnh ViÔn th«ng theo chiÕn l­îc c«ng nghÖ ®ã; ®Ó tõ ®ã lùa chän thiÕt bÞ, x©y dùng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé, nh©n viªn, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®éi ngò c¸n bé; ®Þnh h×nh cÊu tróc hoµn chØnh m¹ng l­íi ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé vµ t­¬ng thÝch cho c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi. ChiÕn l­îc ch­a ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B­u chÝnh ViÔn th«ng, th­¬ng m¹i vµ x©y l¾p. Tæng c«ng ty còng ch­a x©y dùng chiÕn l­îc dù phßng ®Ó ®èi phã víi nh÷ng diÔn biÕn cña m«i tr­êng. B. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng thùc hiÖn chiÕn l­îc 1. X©y dùng c¬ cÊu bé m¸y thùc hiÖn chiÕn l­îc C¬ cÊu bé m¸y thùc hiÖn chiÕn l­îc lµ c¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng (Xem s¬ ®å). ViÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc do Tæng gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o, c¸c phßng ban chøc n¨ng vµ c¸c Gi¸m ®èc ®¬n vÞ thµnh viªn chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai thùc hiÖn. Bao gåm: 1.1. Ban KÕ ho¹ch. - LËp c¸c kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh ng¾n h¹n cho viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc - Tham m­u cho Tæng Gi¸m ®èc vÒ viÖc ph©n giao nhiÖm vô cho c¸c bé phËn, c¸c c«ng ty. 1.2 Ban Tµi chÝnh - KÕ to¸n. - Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý Tµi chÝnh. -LËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, L©p c¸c quyÕt to¸n - Hoµn tÊt thñ tôc thuÕ, vay vèn, ®Çu t­ ChuÈn bÞ nguån vèn cho viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc. 1.3. Ban Tæ chøc c¸n bé - Lµm c¸c thñ tôc bæ nhiÖm, ®iÒu ®éng, bè trÝ c¸c c¸n bé thuéc Tæng C«ng ty - LËp kÕ ho¹ch cho viÖc ®µo t¹o vµ thùc hiÖn tuyÓn lao ®éng 1.4. Ban Gi¸ c­íc - Hoµn thiÖn B¶ng gi¸ c­íc cho c¸c dÞch vô - Phèi hîp víi Ban tµi chÝnh kÕ to¸n, c¸c nhãm nghiªn cøu vµ c¸c ban kh¸c nghiªn cøu vÒ viÖc t¨ng gi¶m gi¸ c­íc. 1.5. Ban B­u chÝnh vµ ph¸t hµnh b¸o chÝ. - Thùc hiÖn qu¶n lý cÊp Tæng c«ng ty c¸c dÞch vô, c¸c s¶n phÈm vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c thuéc lÜnh vùc B­u chÝnh vµ ph¸t hµnh b¸o chÝ. - Tham m­u cho Tæng gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc B­u chÝnh vµ ph¸t hµnh b¸o chÝ. 1.6. Ban ViÔn th«ng - Thùc hiÖn qu¶n lý cÊp Tæng c«ng ty vÒ lÜnh vùc ViÔn th«ng. - Tham m­u cho Tæng gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc ViÔn th«ng 1.7. Ban Hîp t¸c quèc tÕ - Thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c hîp t¸c quèc tÕ. - Hoµn tÊt c¸c thñ tôc hîp t¸c, vay vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, chuyÓn giao c«ng nghÖ. - Tham gia c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ B­u chÝnh ViÔn th«ng. - ChuÈn bÞ tµi liÖu häpHéi ®ång qu¶n trÞ c¸c liªn doanh, gÆp c¸c ®èi t¸c. 1.8. V¨n phßng - Thùc hiÖn c«ng t¸c v¨n th­, l­u tr÷, qu¶n trÞ, dÞch vô.... - Tæ chøc c¸c cuéc häp, héi nghÞ... C¸c Gi¸m ®èc ®¬n vÞ thµnh viªn chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai chiÕn l­îc vµ c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n ë ®¬n vÞ m×nh. C¸c phßng ban víi c¸c chøc n¨ng riªng cña m×nh tham gia vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc, cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi nhau, víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng c«ng ty ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tõng b­íc thùc hiÖn chiÕn l­îc. Nh­ ta ®· xem xÐt, c¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng cã nh÷ng ­u ®iÓm phï hîp víi c«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh c¸c c«ng ty lín. VNPT ®· lùa chän h×nh thøc c¬ cÊu rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña ngµnh B­u ®iÖn vµ quy m« cña Tæng c«ng ty. 2. ChØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn l­îc ViÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc cña VNPT ®­îc tæ chøc kh«ng th«ng qua v¨n b¶n cô thÓ. V× thÕ c¸c ®¬n vÞ tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc tù ph¸t, kh«ng cã kÕ ho¹ch phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn, c¸c nguån lùc. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc, Tæng c«ng ty ®· x©y dùng ®­îc c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n, c¸c kÕ ho¹ch hµng n¨m nh»m ®iÒu chØnh chiÕn l­îc cho phï hîp víi nh÷ng biÕn ®æi cña m«i tr­êng vµ cña b¶n th©n Tæng c«ng ty. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ®­îc ®iÒu chØnh so víi kÕ ho¹ch nh­ sau: HÇu hÕt c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ®­îc ®iÒu chØnh gi¶m so víi chiÕn l­îc. Nguyªn nh©n lµ do c¸c chØ tiªu chiÕn l­îc ®­îc ®Ò ra ch­a s¸t víi thùc tÕ. Ngoµi ra cßn do c¸c yÕu tè kh¸c thay ®æi. §Æc biÖt lµ chØ tiªu sè l­îng c¸c ®iÓm phôc vô. Tr­íc khi VNPT cã s¸ng kiÕn x©y dùng m« h×nh B­u ®iÖn V¨n ho¸ x· n¨m 1998, c¸c ®iÓm phôc vô chØ bao gåm m« h×nh ®¹i lý vµ B­u côc. Do vËy chØ tiªu nµy cã sù thay ®æi lín, lµm cho c¸c chØ tiªu b¸n kÝnh phôc vô b×nh qu©n vµ sè d©n phôc vô b×nh qu©n gi¶m mang tÝnh tÝch cùc. §©y lµ mét trong nh÷ng thµnh c«ng lín cña VNPT trong giai ®o¹n t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn (1993-2000). 3. KiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh chiÕn l­îc Sau khi chØ ®¹o triÓn khai chiÕn l­îc nh÷ng c«ng viÖc cuèi cïng cÇn ph¶i lµm lµ kiÓm tra, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc, ®iÒu chØnh chiÕn l­îc ®Ó ®¶m b¶o cho chiÕn l­îc ®­îc thùc hiÖn hiÖu qu¶ nhÊt. Nh­ chóng ta ®· biÕt, kiÓm tra lµ viÖc cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc. Cã nhiÒu h×nh thøc kiÓm tra kh¸c nhau, tuú theo tõng môc ®Ých kh¸c nhau. VNPT ®· tæ chøc hÖ thèng kiÓm tra nh­ sau: - Ban kiÓm so¸t tiÕn hµnh kiÓm tra th­êng xuyªn c¸c ho¹t ®éng cña Ban gi¸m ®èc, c¸c phßng ban; - kiÓm tra ®ét xuÊt ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Sau ®ã lËp b¸o c¸o tr×nh Héi ®ång qu¶n trÞ - Tæng gi¸m ®èc vµ bé phËn gióp viÖc tiÕn hµnh kiÓm tra ®Þnh kú hoÆc ®ét xuÊt ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. C¸c kªnh th«ng tin néi bé bao gåm: c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o s¬ kÕt hµng quý, b¸o c¸o tæng kÕt cuèi n¨m.... VNPT cßn tæ chøc thu thËp th«ng tin tõ bªn ngoµi nh­ th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa kh¸ch hµng (sæ ®ãng gãp ý kiÕn), th«ng tin vÒ ®èi thñ c¹nh tranh... Tõ c¸c nguån th«ng tin thu thËp ®­îc l·nh ®¹o Tæng c«ng ty tiÕn hµnh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vÒ tiÕn tr×nhthùc hiÖn chiÕn l­îc, t×nh h×nh cña m«i tr­êng ®Ó tõ ®ã xem xÐt vµ ®iÒu chØnh chiÕn l­îc. Hµng n¨m Tæng c«ng ty ®· ®iÒu chØnh c¸c chØ tiªu chiÕn l­îc vµ viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc b»ng c¸c kÕ ho¹ch n¨m; thùc hiÖn viÖc ®iÒu chØnh gi¸ c­íc; nghiªn cøu c¶i thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh... Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc, Tæng c«ng ty ®· chó ý tíi c«ng t¸c kiÓm tra, ®· thu thËp ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµ cã sù ®iÒu chØnh hîp lý, kÞp thêi. Tuy nhiªn Tæng c«ng ty vÉn ch­a x©y dùng ®­îc kÕ ho¹ch vµ ng©n s¸ch cho c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra. HÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña VNPT ch­a ®­îc tiÕn hµnh ®Çy ®ñ, chñ yÕu lµ c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm c«ng nghiÖp B­u ®iÖn, mét sè c«ng ty c«ng nghiÖp B­u chÝnh ViÔn th«ng ®· ¸p dông vµ ®­îc chøng nhËn ISO 9000, cßn ®èi víi c¸c s¶n phÈm dÞch vô B­u ®iÖn th× ch­a triÓn khai ®­îc vµ ch­a cã hÖ tiªu chuÈn hoµn thiÖn. Tãm l¹i, nh­ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp n­íc ta, viÖc x©y dùng chiÕn l­îc vµ tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc cña VNPT cßn cã nhiÒu kho¶ng c¸ch. VNPT míi chØ quan t©m ®Õn giai ®o¹n ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, cßn viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc diÔn ra theo qu¸n tÝnh. C«ng t¸c ®iÒu hµnh chiÕn l­îc chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c v¨n b¶n kÕ ho¹ch ng¾n h¹n ch­a cã c¸c v¨n b¶n cô thÓ chØ ®¹o chiÕn l­îc thèng nhÊt tõ cÊp Tæng c«ng ty. Tuy vËy, chØ qua mét thêi gian ng¾n tiÕn hµnh qu¶n lý chiÕn l­îc. VNPT ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng mÆc dï chiÕn l­îc kinh doanh cßn ch­a hoµn thiÖn vµ viÖc tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc ch­a ®­îc thùc hiÖn ®óng møc. Trong thêi gian qua, chiÕn l­îc kinh doanh cho giai ®o¹n 2 cña thêi kú 1996-2000 tuy kh«ng ®¹t ®­îc hÕt c¸c chØ tiªu nh÷ng ®· lµ ®Þnh h­íng cho ho¹t ®éng kinh doanh, lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña toµn Tæng c«ng ty. Víi nç lùc cña toµn thÓ c«ng nh©n viªn chiÕn l­îc kinh doanh ®· ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt so víi nguån lùc cña Tæng c«ng ty. ChiÕn l­îc kinh doanh ®· gãp phÇn gióp cho Tæng c«ng ty ®­¬ng ®Çu víi nh÷ng thö th¸ch, v­ît qua nh÷ng khã kh¨n trong giai ®o¹n cuèi cña thÕ kû XX, t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn ë thÕ kû míi víi nh÷ng th¸ch thøc vµ c¬ héi míi. §Õn cuèi n¨m 2000 VNPT ®ãng gãp vµo GDP 4%, t¨ng 19 lÇn so víi n¨m 1991 (0,21%). TiÒm lùc cña VNPT ®· t¨ng gÊp nhiÒu lÇn so víi n¨m 1991: Sè l­îng ®iÓm phôc vô t¨ng gÇn 5 lÇn Vèn ®Çu t­ t¨ng h¬n 100 lÇn MËt ®é ®iÖn tho¹i/ 100 d©n t¨ng tõ 0,18 m¸y lªn 4,23 m¸y ... Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc lµ thµnh c«ng to lín cña VNPT trªn con ®­êng ®æi míi, thùc hiÖn hiÖn ®¹i ho¸ - c«ng nghiÖp ho¸. §Ó ph¸t huy truyÒn thèng ngµnh B­u ®iÖn vµ nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc, VNPT ph¶i tiÕn hµnh x©y dùng mét chiÕn l­îc kinh doanh hoµn chØnh cho giai ®o¹n tíi trong m«i tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng quyÕt liÖt. §ång thêi tæ chøc tèt viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc ®Ó ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cña chiÕn l­îc vµ sù ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty. III. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i Muèn kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n cña c¸c vÊn ®Ò ®ã. Qua nghiªn cøu vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý chiÕn l­îc cña VNPT thêi gian qua. Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trªn nh­ sau: (1) Qu¶n lý chiÕn l­îc lµ c«ng t¸c cßn míi mÎ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. V× thÕ viÖc vËn dông nh÷ng kiÕn thøc hiÖn ®¹i ®Ó qu¶n lý chiÕn l­îc ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý ë n­íc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ. Chóng ta thùc sù lóng tóng khi biÕn lý thuyÕt qu¶n lý thµnh nh÷ng c«ng viÖc thùc tiÔn. (2) TÝnh chÊt c¹nh tranh thÞ tr­êng ë n­íc ta ch­a thùc sù m¹nh. Trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng, møc ®é cßn chÞu sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ch­a c¶m thÊy tÝnh chÊt mÊt cßn trong c¹nh tranh. Do ®ã viÖc x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh ®ang lµ h×nh thøc, ch­a lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. (3) §èi víi VNPT, mÆc dï ®· cã ®èi thñ c¹nh tranh nh­ng VNPT vÉn lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong lÜnh vùc B­u chÝnh ViÔn th«ng nªn tÝnh chÊt ®éc quyÒn vÉn cßn tån t¹i. Mét sè l·nh ®¹o vµ nh©n viªn cña Tæng c«ng ty cßn mang t­ t­ëng bao cÊp. §iÒu nµy g©y h¹n chÕ nhiÒu cho viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc. (4) C¬ chÕ qu¶n lý néi bé Tæng c«ng ty cßn nhiÒu h¹n chÕ. C¬ chÕ h¹ch to¸n tËp trung g©y ra sù kh«ng hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ còng nh­ x· héi: - Kh«ng ph©n chia ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh víi ho¹t ®éng phôc vô - Sù b×nh qu©n gi÷a B­u chÝnh víi ViÔn th«ng Mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c B­u ®iÖn tØnh, thµnh phè cßn lµ xin cho, cÊp ph¸t g©y sù kh«ng linh ho¹t trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ. (5) Trong qu¸ tr×nh x©y dùng chiÕn l­îc Tæng c«ng ty ch­a vËn dông c¸c m« h×nh ph©n tÝch chiÕn l­îc kinh doanh. (6) §éi ngò lao ®éng cña Tæng c«ng ty tuy ®· cã b­íc ph¸t triÓn míi vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng nh­ng tr×nh ®é vµ n¨ng lùc vÉn cßn h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý chiÕn l­îc cña Tæng c«ng ty B¦u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam I. Hoµn thiÖn c«ng t¸c x©y dùng chiÕn l­îc. 1. T¨ng c­êng ho¹t ®éng nghiªn cøu vµ dù b¸o. 1.1. VÒ mÆt tæ chøc C«ng t¸c nghiªn cøu, dù b¸o cña VNPT chñ yÕu do nh©n viªn Ban kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Ngoµi ra Tæng c«ng ty cßn cã ®­îc c¸c kÕt qu¶ ®Ò tµi cña c¸c nhãm nghiªn cøu ë ViÖn kinh tÕ vµ ViÖn kü thuËt (thuéc häc viÖn C«ng nghÖ B­u chÝnh ViÔn th«ng), nh­ng ®©ylµ nh÷ng kÕt qu¶ cña c¸c ®Ò tµi riªng lÎ, tù ph¸t mµ kh«ng thuéc kÕ ho¹ch nghiªn cøu, dù b¸o tõ Tæng c«ng ty vµ ch­a s¸t víi thùc tÕ. Ban kÕ ho¹ch nªn x©y dùng mét kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c ViÖn nghiªn cøu trªn ®Ó tËn dông ®­îc ®éi ngò nghiªn cøu viªn trÎ tuæi, nhiÖt t×nh vµ cã n¨ng lùc nµy. §ång thêi phèi hîp víi ban Tæ chøc c¸n bé ®Ó cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o n©ng cao kiÕn thøc cho hä. C«ng t¸c nghiªn cøu dù b¸o ë ban kÕ ho¹ch do tÊt c¶ c¸c nh©n viªn thùc hiÖn mét c¸ch chung chung, chång chÐo nhau. Ban kÕ ho¹ch nªn ph©n thµnh c¸c nhãm, mçi nhãm phô tr¸ch nghiªn cøu mét sè néi dung cô thÓ. Ho¹t ®éng kh¶o s¸t, nghiªn cøu thÞ tr­êng ®èi víi VNPT t­¬ng ®èi khã kh¨n. Lý do lµ m¹ng l­íi khai th¸c B­u chÝnh ViÔn th«ng cña Tæng c«ng ty réng kh¾p c¶ n­íc vµ sù ®a d¹ng cña dÞch vô. C«ng t¸c nµy chØ míi ®­îc chó ý nghiªn cøu cho c¸c s¶n phÈm dÞch vô th«ng tin di ®éng ë c¸c thµnh phè lín. Trong thêi gian tíi Tæng c«ng ty nªn cho phÐp thµnh lËp tæ Marketing ë phßng khai th¸c cña c¸c B­u ®iÖn TØnh, Thµnh phè. Ban kÕ ho¹ch ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi ViÖn kinh tÕ; më réng ph¹m vi vµ quyÒn h¹n vÒ ho¹t ®éng cña nhãm nghiªn cøu thÞ tr­êng; thu thËp th­êng xuyªn th«ng tin thÞ tr­êng tõ c¸c bé phËn Marketing cña c¸c c«ng ty vµ c¸c B­u ®iÖn tØnh, thµnh phè trùc thuéc. Ban tæ chøc c¸n bé cÇn ph¶i liªn tôc cã kÕ ho¹ch båi d­ìng n©ng cao nghiÖp vô cho c¸c c¸n bé bé phËn nghiªn cøu dù b¸o, c¸c c¸n bé kÕ ho¹ch chiÕn l­îc. Nghiªn cøu thÞ tr­êng hiÖn t¹i ch­a ph¶i lµ ho¹t ®éng thiÕt thùc ®èi víi Tæng c«ng ty v× phÇn lín c¸c dÞch vô cña Tæng c«ng ty ch­a bÞ c¹nh tranh. Nh­ng Tæng c«ng ty nªn ®Èy m¹nh c«ng t¸c nµy ®Ó chuÈn bÞ cho t­¬ng lai lµm c¬ së cho c«ng t¸c x©y dùng kÕ ho¹ch, chiÕn l­îc ®­îc thùc tÕ h¬n. 1.2 VÒ c«ng nghÖ nghiªn cøu vµ dù b¸o Ph­¬ng ph¸p dù b¸o hiÖn t¹i Tæng c«ng ty ®ang dïng lµ ph­¬ng ph¸p ngo¹i suy xu thÕ. Tæng c«ng ty nªn tham kh¶o, cËp nhËt thªm c¸c ph­¬ng ph¸p hiÖn ®¹i mµ thÕ giíi ®ang sö dông, cã thÓ vËn dông c¸c m« h×nh kinh tÕ l­îng cho c«ng t¸c dù b¸o cña m×nh nh­ c¸c ph­¬ng ph¸p håi quy. 1.3 VÒ mÆt tµi chÝnh Bëi v× Tæng c«ng ty ch­a cã kÕ ho¹ch cô thÓ cho c«ng t¸c nghiªn cøu dù b¸o vµ c«ng viÖc nµy vÉn cßn kh¸ míi mÎ nªn nguån tµi chÝnh cho nã vÉn rÊt khiªm tèn. Trong khi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp míi vËn dông qu¶n lý chiÕn l­îc rÊt tèn kÐm cho c«ng t¸c nµy c¶ vÒ thêi gian, nh©n lùc vµ tiÒn l­¬ng. Trong thêi gian tíi Tæng c«ng ty nªn cã kÕ ho¹ch nghiªn cøu dù b¸o vµ kÕ ho¹ch tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. CÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ cho viÖc thu thËp th«ng tin, chi phÝ cho dù b¸o, c«ng t¸c phÝ cho nh©n viªn... 2. Hoµn thiÖn hÖ thèng thu thËp th«ng tin Th«ng tin lµ nguyªn liÖu ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l­îc. §Ó qu¶n lý chiÕn l­îc hiÖu qu¶ ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i thu thËp vµ xö lý c¸c nguån th«ng tin- gäi lµ qu¶n lý th«ng tin. Trong khi ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin qu¶n lý, tr­íc m¾t Tæng c«ng ty nªn hoµn thiÖn hÖ thèng thu thËp th«ng tin phôc vô cho viÖc x©y dùng chiÕn l­îc nãi riªng vµ qu¶n lý chiÕn l­îc nãi chung ®­îc hiÖu qu¶. Cã ba c¸ch thu thËp th«ng tin: kh«ng th­êng xuyªn, ®Þnh kú vµ liªn tôc. C¸ch thu thËp kh«ng th­êng xuyªn th­êng thô ®éng, t×m kiÕm nh÷ng th«ng tin qu¸ khø phôc vô cho c¸c quyÕt ®Þnh hiÖn t¹i vµ t­¬ng lai gÇn. C¸ch thu thËp th«ng tin ®Þnh kú t×m kiÕm nh÷ng d÷ liÖu hiÖn t¹i vµ qu¸ khø phôc vô cho c¸c quyÕt ®Þnh ng¾n h¹n (t­¬ng lai gÇn). Thu thËp th­êng xuyªn lµ c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt, c¸ch nµy thu thËp c¸c th«ng tin, sè liÖu mang tÝnh dù b¸o phôc vô cho c¸c quyÕt ®Þnh dµi h¹n. HÖ thèng thu thËp th«ng tin ®­îc biÓu diÔn ë s¬ ®å sau: Th«ng tin vÒ m«i tr­êng bªn ngoµi vµ néi bé Tæng c«ng ty NhiÖm vô t×m kiÕm bÊt th­êng Kh«ng Truy t×m th«ng tin Ng©n hµng d÷ liÖu ®Þnh kú th­êng xuyªn T×m kiÕm bÊt th­êng ChuÈn bÞ b¸o c¸o Kh«ng Kh«ng Lo¹i bá Nh©n viªn kÕ ho¹ch Tæng c«ng ty Yªu cÇu vÒ th«ng tin Cã th«ng tin trong ng©n hµng d÷ liÖu kh«ng? D÷ liÖu sö dông ngay ®­îc kh«ng D÷ liÖu cã thÓ ®­îc dïng trong t­¬ng lai kh«ng? Cã Cã Cã Luång th«ng tin vµo cña Tæng c«ng ty hiÖn nay phÇn lín ®­îc thu thËp theo c¸ch kh«ng th­êng xuyªn vµ ®Þnh kú. Nh­ng nhiÒu khi c¸ch thu thËp th«ng tin kh«ng th­êng xuyªn tèn kÐm thêi giê vµ kinh phÝ h¬n so víi hÖ thèng th«ng tin liªn tôc. Tæng c«ng ty nªn tËp trung nhiÒu h¬n vµo hÖ thèng th«ng tin liªn tôc, ng©n hµng d÷ liÖu do trung t©m Th«ng tin B­u ®iÖn qu¶n lý, th«ng tin ph¶i ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn. Tæng c«ng ty cÇn ®æi míi ph­¬ng thøc lµm viÖc cña trung t©m Th«ng tin B­u ®iÖn, thµnh lËp tæ chuyªn thu thËp vµ xö lý s¬ cÊp th«ng tin cho hÖ thèng th«ng tin th­êng xuyªn. 3. øng dông m« h×nh ph©n tÝch chiÕn l­îc kinh doanh C¸c kü thuËt ph©n tÝch, lùa chän chiÕn l­îc kinh doanh cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc x©y dùng chiÕn l­îc kinh doanh. Nã gióp cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc mét c¸i nh×n tæng quan vÒ mèi quan hÖ gi÷a nguån lùc cña doanh nghiÖp, yªu cÇu ph¸t triÓn vµ c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc nh»m chän ra mét chiÕn l­îc hiÖu qu¶ nhÊt. ë Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam, chiÕn l­îc kinh doanh ®­îc x©y dùng chñ yÕu dùa vµo nh÷ng nhËn ®Þnh chñ quan, kinh nghiÖm, nh÷ng nghiªn cøu ®Þnh tÝnh chø ch­a thùc sù ¸p dông c¸c kü thuËt ph©n tÝch vµ lùa chän chiÕn l­îc kinh doanh. Trong c¸c kü thuËt ph©n tÝch chiÕn l­îc kinh doanh, ng­êi ta th­êng sö dông m« h×nh ph©n tÝch ®iÓm yÕu, ®iÓm m¹nh, c¬ héi vµ nguy c¬ (ma trËn SWOT) vµ ma trËn BCG (Boston Consulting Group). Cã thÓ øng dông 2 m« h×nh trªn cho VNPT nh­ sau: 3.1. Tæng hîp ma trËn SWOT vµ ®Ò xuÊt mét sè ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc kinh doanh cho VNPT giai ®o¹n 2001 - 2010. §Ó tæng hîp ma trËn nµy, chóng ta tiÕn hµnh c¸c b­íc sau: - LiÖt kª c¸c c¬ héi lín tõ m«i tr­êng bªn ngoµi cña Tæng c«ng ty. - LiÖt kª c¸c nguy c¬ lín tõ m«i tr­êng bªn ngoµi cña Tæng c«ng ty. - LiÖt kª c¸c ®iÓm m¹nh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty. - LiÖt kª c¸c ®iÓm yÕu cña Tæng c«ng ty. §Ò ra c¸c chiÕn l­îc: - ChiÕn l­îc S/O: kÕt hîp ®iÓm m¹nh bªn trong víi c¬ héi bªn ngoµi; dïng ®iÓm m¹nh ®Ó tËn dông thêi c¬ - ChiÕn l­îc S/T: chiÕn l­îc kÕt hîp ®iÓm m¹nh víi nguy c¬; dïng ®iÓm m¹nh ®Ó v­ît qua nguy c¬ - ChiÕn l­îc W/O: chiÕn l­îc kÕt hîp ®iÓm yÕu víi c¬ héi; kh¾c phôc ®iÓm yÕu ®Ó tËn dông c¬ héi - ChiÕn l­îc W/T: chiÕn l­îc kÕt hîp ®iÓm yÕu víi nguy c¬; chiÕn l­îc nµy ®Ò ra nh»m kh¾c phôc c¸c ®iÓm yÕu vµ nÐ tr¸nh, h¹n chÕ nguy c¬ ViÖc phèi hîp c¸c yÕu tè chñ yÕu cña m«i tr­êng bªn trong vµ bªn ngoµi lµ nhiÖm vô khã kh¨n nhÊt cña viÖc x©y dùng ma trËn SWOT, nã ®ßi hái ph¶i cã sù ph¸n ®o¸n tèt, vµ th­êng sÏ kh«ng cã mét sù kÕt hîp tèt nhÊt. Cã thÓ ®­a ra nh÷ng chiÕn l­îc phèi hîp mét c¸ch tæng thÓ c¸c mÆt m¹nh, mÆt yÕu, c¬ héi vµ nguy c¬ lµm cho doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t huy ®­îc mÆt m¹nh, tËn dông ®­îc c¬ héi, võa cã thÓ kh¾c phôc ®­îc c¸c mÆt yÕu vµ h¹n chÕ tèi ®a nguy c¬. 3.2. Ma trËn BCG Ma trËn BCG lµ mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch danh môc vèn ®Çu t­ do nhãm t­ vÊn Boston ®Ò xuÊt. Ma trËn h×nh thµnh trªn c¬ së ph©n tÝch 2 yÕu tè lµ thÞ phÇn t­¬ng ®èi vµ tû lÖ t¨ng tr­ëng thÞ phÇn cña mçi ®¬n vÞ kinh doanh (SBU). C¸c SBU cña VNPT lµ ViÔn th«ng quèc tÕ, ViÔn th«ng trong n­íc, DÞch vô th«ng tin di ®éng, dÞch vô b­u chÝnh, v.v... Ma trËn BCG bao gåm: - Trôc hoµnh biÓu thÞ thÞ phÇn t­¬ng ®èi cña mçi SBU so víi ®¬n vÞ ®øng ®Çu ngµnh. - Trôc tung biÓu thÞ tû lÖ t¨ng tr­ëng thÞ phÇn hµng n¨m cña ngµnh mµ mèi SBU tham gia - Mçi vßng trßn biÓu thÞ vÞ trÝ t¨ng tr­ëng /thÞ phÇn cña SBU. KÝch th­íc cña mçi h×nh trßn tû lÖ thuËn víi doanh thu cña SBU ®ã - T×nh h×nh l­u chuyÓn tiÒn kh¸c nhau ë mçi gãc vu«ng. Ng«i sao GPC VMS Nghi vÊn VDC DÞch vô tiÕt kiÖm B­u ®iÖn Bß s÷a VTI, VTN, VPS DÞch vô Internet Ph¸t hµnh b¸o chÝ §iÓm chÕt Telex Cokyvina ThÞ phÇn T¨ng tr­ëng ThÞ phÇn Møc ®Çu t­ cÇn thiÕt ®Ó duy tr× Møc sinh lîi C¸c s¶n phÈm cña VNPT ®­îc ph©n nhãm trªn ma trËn BCG nh­ sau: (1) Nhãm “Ng«i sao”: bao gåm c¸c SBU cã møc t¨ng tr­ëng, thÞ phÇn cao. Cã kh¶ n¨ng t¹o ®ñ nguån thu ®Ó tù duy tr×. Nhãm “Ng«i sao” cña VNPT bao gåm: - C¸c s¶n phÈm dÞch vô ViÔn th«ng (c«ng ty GPC): dÞch vô th«ng tin di ®éng, ®iÖn tho¹i thÎ. - C¸c s¶n phÈm cña c«ng ty VMS Nhãm nµy ®ái hái Tæng c«ng ty ph¶i cè g¾ng tËp trung nguån lùc, duy tr× vÞ thÕ cña nã. (2) Nhãm “Bß s÷a”: c¸c SBU cã møc t¨ng tr­ëng thÊp, thÞ phÇn cao. Nhãm nµy cã kh¶ n¨ng t¹o ra sè d­ tiÒn ®Ó hç trî cho c¸c SBU kh¸c, nhÊt lµ c¸c SBU thuéc nhãm “nghi vÊn” vµ nhãm “ng«i sao”. - C¸c dÞch vô ViÔn th«ng quèc tÕ (C«ng ty ViÔn th«ng quèc tÕ - VTI) - C¸c dÞch vô ViÔn th«ng trong n­íc (c«ng ty ViÔn th«ng liªn tØnh vµ trong n­íc - VTN) - C¸c dÞch vô B­u chÝnh (C«ng ty VPS) - DÞch vô Internet (VDC) - Ph¸t hµnh b¸o chÝ Nhãm nµy cÇn ®Çu t­ víi møc ®é cÇn thiÕt ®Ó duy tr× cµng l©u cµng tèt (3) Nhãm “Nghi vÊn”: C¸c ®¬n vÞ cã møc t¨ng tr­ëng cao, thÞ phÇn thÊp. - DÞch vô truyÒn sè liÖu (c«ng ty VDC) - DÞch vô tiÕt kiÖm B­u ®iÖn Tæng c«ng ty cÇn ®Çu t­ rÊt nhiÒu cho nhãm nµy ®Ó chóng trë thµnh “Ng«i sao” hoÆc “Bß s÷a” (4) Nhãm “§iÓm chÕt”: C¸c ®¬n vÞ cã møc t¨ng tr­ëng thÊp, thÞ phÇn thÊp. - DÞch vô Telex - Nh¾n tin (GPC) - C¸c s¶n phÈm vËt t­ thiÕt bÞ (Cokyvina) Tæng c«ng ty cÇn ®Çu t­, c¶i c¸ch, s¾p xÕp tæ chøc l¹i c¸c ®¬n vÞ kinh doanh ®Ó biÕn chóng thµnh “Bß s÷a”, “Nghi vÊn” hoÆc lo¹i bá. II. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc Tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc lµ giai ®o¹n 2 cña qu¸ tr×nh chiÕn l­îc. §©y lµ giai ®o¹n quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc cã trë thµnh hiÖn thùc hay kh«ng. V× vËy Tæng c«ng ty cÇn ph¶i tæ chøc viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc thËt tèt ®Ó ®¶m b¶o chiÕn l­îc cã hiÖu qu¶. 1. Hoµn thiÖn bé m¸y c¬ cÊu C¬ cÊu bé m¸y tæ chøc trùc tuyÕn chøc n¨ng rÊt phï hîp víi mét c«ng ty lín ho¹t ®éng ®a lÜnh vùc nh­ Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng. C¬ cÊu tæ chøc hiÖn nay cña Tæng c«ng ty kh¸ gän nhÑ so víi quy m« cña Tæng c«ng ty. Nh­ng Tæng c«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô, chøc n¨ng cña tõng bé phËn chiÕn l­îc ®Ó triÓn khai, thùc hiÖn chiÕn l­îc tèt h¬n. Cho ®Õn nay, ý thøc ®­îc tÝnh chÊt c¹nh tranh vµ vai trß cña thÞ tr­êng ®èi víi Tæng c«ng ty, Tæng c«ng ty ®· cã ho¹t ®éng tiÕp thÞ qu¶ng c¸o nh­ng do ban Gi¸ c­íc thùc hiÖn. Trong thêi gian tíi, ®Ó phæ cËp c¸c dÞch vô ViÔn th«ng, cñng cè vÞ trÝ cña Tæng c«ng ty tr­íc c«ng chóng vµ h¬n c¶ lµ ®Ó cã mét chiÕn l­îc Marketing thèng nhÊt Tæng c«ng ty nªn thµnh lËp bé phËn Marketing, t¸ch ho¹t ®éng tiÕp thÞ qu¶ng c¸o khái ban Gi¸ c­íc, tinh gi¶n sè l­îng nh©n lùc cña ban nµy. Bé m¸y chÞu tr¸ch nhiÖm triÓn khai viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¶i ®­îc tæ chøc chÆt chÏ h¬n th«ng qua c¸c v¨n b¶n cô thÓ. C¸c v¨n b¶n ®ã sÏ quy ®Þnh c¬ chÕ, c¸ch thøc phèi hîp gi÷a c¸c bé phËn. MÆt kh¸c Tæng c«ng ty nªn tæ chøc ®µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô cho c¸c c¸n bé, lo¹i bá t­ t­ëng bao cÊp, ®éc quyÒn vÉn cßn tån t¹i. CÇn ph¶i gi¸o dôc cho toµn bé nh©n viªn cña Tæng c«ng ty hiÓu râ vai trß cña chiÕn l­îc ®èi víi sù sèng cßn cña Tæng c«ng ty. ChÝnh t­ t­ëng bao cÊp, ®éc quyÒn, coi nhÑ chiÕn l­îc g©y h¹n chÕ rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn l­îc cña Tæng c«ng ty. C¸c c¸n bé, nh©n viªn cña Tæng c«ng ty còng cÇn ph¶i thay ®æi t¸c phong lµm viÖc. Ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty trong m«i tr­êng c¹nh tranh míi kh«ng cho phÐp nh©n viªn lµm viÖc theo kiÓu hµnh chÝnh, cÇn ph¶i n©ng cao n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ lao ®éng cña mçi nh©n viªn, t¨ng nhanh qu¸ tr×nh truyÒn ®¹t quyÕt ®Þnh cña Tæng c«ng ty xuèng cÊp d­íi. Ngoµi ra: - Tæng c«ng ty cÇn rµ so¸t ®¸nh gi¸ l¹i nhiÖm vô chøc n¨ng cña c¸c ban tham m­u, ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña c¸c ban ®ã ®ång thêi thay ®æi, s¾p xÕp l¹i sè l­îng nh©n viªn. - TiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ v÷ng ch¾c vµ cã hiÖu qu¶ nh»m ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh së h÷u, ®a d¹ng ho¸ nguån huy ®éng vèn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cho Tæng c«ng ty. - Tæng c«ng ty ph¶i ®Èy nhanh tiÕn tr×nh nghiªn cøu ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh, hoµn thiÖn hÖ thèng gi¸ c­íc cho c¸c s¶n phÈm dÞch vô. 2. §¸nh gi¸, ph©n bæ nguån lùc hîp lý §Ó ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc, Tæng c«ng ty cÇn tæ chøc ®¸nh gi¸, huy ®éng nguån lùc. C«ng t¸c nµy do Ban kÕ ho¹ch phèi hîp víi c¸c ban chøc n¨ng kh¸c, chñ yÕu lµ Ban tµi chÝnh kÕ to¸n vµ Ban tæ chøc c¸n bé. Sau khi n¾m râ ®­îc kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cho chiÕn l­îc, c¸c bé phËn chiÕn l­îc ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ nguån tµi chÝnh, nh©n lùc, quü thêi gian. Khi ph©n bæ c¸c nguån lùc ph¶i c¨n cø vµo c¸c môc tiªu, gi¶i ph¸p cña chiÕn l­îc vµ c¸c kÕ ho¹ch ng¾n h¹n, kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp cña Tæng c«ng ty. ViÖc ph©n bæ c¸c nguån lùc ph¶i thÓ hiÖn qua c¸c v¨n b¶n râ rµng vµ ®­îc c«ng bè réng r·i cho c¸c ®¬n vÞ chiÕn l­îc. 3. Hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin chØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn l­îc. HÖ thèng th«ng tin gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý chiÕn l­îc truyÒn ®¹t c¸c quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc xuèng cÊp d­íi vµ nhËn nh÷ng ph¶n håi tõ cÊp d­íi lªn. ViÖc ®Çu tiªn cña b­íc triÓn khai chiÕn l­îc lµ c¸c nhµ qu¶n lý chiÕn l­îc ph¶i vËn dông hÖ thèng th«ng tin. + Kªnh th«ng tin qu¶n lý: Ban kÕ ho¹ch cña Tæng c«ng ty cã nhiÖm vô ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn chiÕn l­îc kÌm theo c¸c v¨n b¶n c«ng bè chiÕn l­îc do Tæng gi¸m ®èc ý duyÖt; lËp b¸o c¸o kÕ ho¹ch thùc hiÖn chiÕn l­îc; x©y dùng phæ biÕn c¬ chÕ, quy chÕ thùc hiÖn chiÕn l­îc cho c¸c bé phËn chiÕn l­îc. C¸c c¸n bé qu¶n lý cÊp kinh doanh (cÊp trung) sÏ triÓn khai chiÕn l­îc cÊp kinh doanh trªn c¬ së thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh doanh; x©y dùng, quyÕt ®Þnh c¸c kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp. TruyÒn ®¹t quyÕt ®Þnh b»ng c¸c v¨n b¶n vµ c¸c h×nh thøc kh¸c xuèng cÊp c¬ së. Kªnh th«ng tin qu¶n lý ph¶i ®¶m b¶o th«ng suèt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc. ViÖc triÓn khai chiÕn l­îc tõ Tæng c«ng ty xuèng c¸c ®¬n vÞ c¬ së ph¶i ®­îc kÕ ho¹ch ho¸ vµ thÓ chÕ ho¸ mét c¸ch râ rµng. HÖ thèng c¸c v¨n b¶n nµy lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó cÊp d­íi thùc hiÖn vµ lµ c¨n cø ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra. NÕu th«ng tin qu¶n lý kh«ng th«ng suèt vµ râ rµng, viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chiÕn l­îc sÏ bÞ chång chÐo, lÉn lén vµ ¸ch t¾c, c¸c nguån lùc sÏ ®­îc sö dông mét c¸ch l·ng phÝ, g©y ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn l­îc. + Kªnh th«ng tin ph¶n håi: th«ng tin ph¶n håi rÊt cÇn thiÕt ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý chiÕn l­îc vµ ®èi víi c«ng t¸c kiÓm tra. Th«ng tin ph¶n håi gióp cho c¸c cÊp qu¶n lý chiÕn l­îc x¸c ®Þnh ®­îc tiÕn ®é thùc hiÖn chiÕn l­îc, c¸c kÕt qu¶ thùc hiÖn chiÕn l­îc ®· ®¹t ®­îc ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng ®iÒu chØnh phï hîp nh»m ®Èy nhanh viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ chiÕn l­îc. Luång th«ng tin ph¶n håi ph¶i th­êng xuyªn, liªn tôc vµ ®­îc xö lý chän läc qua c¸c cÊp qu¶n lý chiÕn l­îc nh»m ®¶m b¶o cho c¸c nhµ qu¶n lý cËp nhËt ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt mµ kh«ng bÞ qu¸ t¶i. Th«ng tin ph¶n håi lu«n ®i liÒn víi qu¸ tr×nh kiÓm tra; ®­îc thu thËp qua c¸c b¸o c¸o hµng ngµy ë cÊp c¬ së, qua c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o tæng kÕt hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m. 4. Thùc hiÖn nghiªm chØnh c«ng t¸c kiÓm tra KiÓm tra lµ mét giai ®o¹n kh«ng thÓ thiÕu trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý chiÕn l­îc kinh doanh nãi riªng. KiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh nh»m kh¾c phôc nh÷ng sai lÖch vµ khuyÕt ®iÓm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc. Tuú theo ph¹m vi vµ cÊp qu¶n lý chiÕn l­îc mµ Tæng c«ng ty lùa chän h×nh thøc kiÓm tra kh¸c nhau cho phï hîp. VÝ dô, Tæng c«ng ty cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra ®Þnh kú vµ kiÓm tra ®ét xuÊt nh÷ng khu xung yÕu ®èi víi c¸c ban chøc n¨ng vµ c¸c ®¬n vÞ chiÕn l­îc; c¸c nhµ qu¶n lý cÊp c¬ së ph¶i tiÕn hµnh kiÓm tra th­êng xuyªn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh. MÆt kh¸c, quan träng nhÊt lµ Tæng c«ng ty ph¶i gi¸o dôc ®­îc toµn bé nh©n viªn ý thøc tù gi¸c, chÊp hµnh tèt kû luËt cña Tæng c«ng ty. Qu¸ tr×nh kiÓm tra ph¶i ®­îc lËp kÕ ho¹ch cô thÓ, ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tõ cÊp l·nh ®¹o cao nhÊt cña Tæng c«ng ty: Héi ®ång qu¶n trÞ th«ng qua ban kiÓm so¸t thùc hiÖn kiÓm tra ®ét xuÊt vµ th«ng qua c¸c b¸o c¸o cña Ban gi¸m ®èc thùc hiÖn kiÓm tra ®Þnh kú. ViÖc kiÓm tra ph¶i do nhiÒu chñ thÓ kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c ®Çy ®ñ vµ kh¸ch quan. Tuy nhiªn Tæng c«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh sè l­îng c¸c chñ thÓ kiÓm tra, ph¹m vi kiÓm tra sao cho hîp lý ®Ó c«ng t¸c kiÓm tra kh«ng g©y c¶n trë ®èi víi viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc. 5. §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, lùa chän bæ nhiÖm nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt. §éi ngò c¸n bé nh©n viªn cu¶ Tæng c«ng ty tuy ®· cã tiÕn bé c¶ vÒ tr×nh ®é, sè l­îng vµ c¬ cÊu nh­ng vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do ®ã, ®Ó qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc ®­îc tæ chøc tèt vµ hiÖu qu¶ h¬n, Tæng c«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong ®ã cã kÕ ho¹ch tuyÓn mé, ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i lao ®éng. Tæng c«ng ty cÇn ®Ò cao vai trß cña c¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp nh­ Häc viÖn C«ng nghÖ B­u chÝnh ViÔn th«ng, c¸c tr­êng c«ng nh©n, bÖnh viÖn... trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn con ng­êi. Tæng c«ng ty cÇn thùc hiÖn tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé, lùa chän bæ nhiÖm nh÷ng c¸n bé cã n¨ng lùc thùc sù vµo c¸c vÞ trÝ c«ng t¸c chiÕn l­îc nh»m n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý chiÕn l­îc cña Tæng c«ng ty. III. Mét sè kiÕn nghÞ kh¸c 1. §Èy m¹nh nghiªn cøu ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng HiÖn t¹i qu¶n lý chÊt l­îng ®· ®­îc tiÕn hµnh ë Tæng c«ng ty nh­ng phÇn lín míi chØ thùc hiÖn ë c¸c ®¬nvÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt thiÕt bÞ B­u chÝnh viÔn th«ng ®· ®­îc cÊp chøng chØ ISO 9000 vµ ®ang xóc tiÕn hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ®Ó nhËn chøng chØ ISO 9000-2000. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, Tæng c«ng ty cÇn ®Èy m¹nh viªc ¸p dông c¸c m« h×nh qu¶n lý chÊt l­îng cho lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng còng nh­ tiªu chuÈn chÊt l­îng cho s¶n phÈm dÞch vô B­u chÝnh viÔn th«ng. ViÖc x©y dùng tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cho s¶n phÈm dÞch vô lµ rÊt khã. H¬n n÷a dÞch vô B­u chÝnh viÔn th«ng cßn cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng g©y ra nhiÒu khã kh¨n h¬n. Quy m« m¹ng l­íi B­u chÝnh viÔn th«ng tr¶i réng kh¾p c¶ n­íc còng ®ßi hái Tæng c«ng ty ph¶i nç lùc nhiÒu c¶ vÒ nh©n lùc, chi phÝ, thêi gian. §©y lµ c«ng viÖc ®ßi hái thùc hiÖn trong mét thêi gian dµi nªn Tæng c«ng ty còng cÇn cã chiÕn l­îc, kÕ ho¹ch cô thÓ; ph¶i ®µo t¹o c¸c c¸n bé chuyªn m«n vÒ chÊt l­îng, tham kh¶o c¸c chuyªn gia t­ vÊn. 2. TiÕn hµnh t¸ch B­u chÝnh víi ViÔn th«ng, hoµn thiÖn m« h×nh chuyÓn Tæng c«ng ty thµnh TËp ®oµn. Mét trong c¸c nguyªn nh©n cña tÝnh kÐm hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty lµ sù kh«ng ph©n t¸ch ®­îc kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña B­u chÝnh víi ViÔn th«ng. HiÖn nay B­u chÝnh ®ang ho¹t ®éng tr× trÖ, kh«ng hiÖu qu¶ víi møc ®é hiÖn ®¹i ho¸ chËm, sö dông nh©n c«ng lµ chÝnh: lao ®éng trong lÜnh vùc B­u chÝnh chiÕm gÇn 50% tæng sè lao ®éng, trong khi doanh thu chØ ®¹t 50% so víi tæng doanh thu. Sù b×nh qu©n gi÷a B­u chÝnh víi ViÔn th«ng lµm cho b­u chÝnh ngµy cµng tr× trÖ vµ kh«ng linh ho¹t, lµm gi¶m tÝnh tÝch cùc tíi sù ph¸t triÓn cña ViÔn th«ng. Trong giai ®o¹n 2001-2010, Tæng c«ng ty sÏ tiÕn hµnh t¸ch B­u chÝnh víi ViÔn th«ng, thµnh lËp Tæng c«ng ty B­u chÝnh vµ Tæng c«ng ty ViÔn th«ng; c¶i tiÕn Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng thµnh TËp ®oµn ho¹t ®éng ®a lÜnh vùc (B­u chÝnh - ViÔn th«ng - C«ng nghiÖp-Tµi chÝnh-Du lÞch). ViÖc t¸ch B­u chÝnh víi ViÔn th«ng lµ mét vÊn ®Ò khã v× B­u chÝnh tr­íc ®©y h¹ch to¸n tËp trung víi ViÔn th«ng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña B­u chÝnh ®­îc bï b»ng ho¹t ®éng ViÔn th«ng. B­íc ®Çu t¸ch ra B­u chÝnh sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ sè l­îng lao ®éng qu¸ ®«ng trong khi kÕt qu¶ kinh doanh thÊp. Tæng c«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc ®Çu t­ hiÖn ®¹i ho¸ B­u chÝnh; ph©n bæ s¾p xÕp l¹i nguån lùc vµ c¬ cÊu lao ®éng; hç trî Tæng c«ng ty B­u chÝnh vÒ mÆt tµi chÝnh, kü thuËt, c¬ chÕ. §©y còng lµ mét vÊn ®Ò cña chiÕn l­îc kinh doanh trong giai ®o¹n 2001-2010 cña Tæng c«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam. Môc lôc