MỤC LỤC
TRANG
LỜI NÓI ĐẦU
CHƯƠNG I. LÍ LUẬN CHUNG VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA HÀNG THUỶ SẢN XUẤT KHẨU VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG MỸ 1
1.1 LÍ LUẬN CHUNG VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH 1
1.1.1 NĂNG LỰC CẠNH TRANH LÀ GÌ 1
1.1.2 CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH NĂNG LỰC CẠNH TRANH 2
1.1.2.1 CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH QUỐC GIA 2
1.1.2.2 CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH NGÀNH HÀNG 3
1.1.2.3 CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH SẢN PHẨM 4
1.2 BỐI CẢNH VÀ XU THẾ CẠNH TRANH CỦA HÀNG THUỶ SẢN XUẤT KHẨU TRÊN THẾ GIỚI 6
1.2.1 TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG THUỶ SẢN TRÊN THẾ GIỚI 6
1.2.2 CÁC THỊ TRƯỜNG NHẬP KHẨU THUỶ SẢN LỚN 9
1.2.2.1 THỊ TRƯỜNG MỸ 10
1.2.2.2 THỊ TRƯỜNG NHẬT BẢN 11
1.2.3 CÁC NƯỚC XUẤT KHẨU THUỶ SẢN LỚN TRÊN THẾ GIỚI VÀ XU THẾ CẠNH TRANH VỀ XUẤT KHẨU THUỶ SẢN GIỮA CÁC NƯỚC NÀY 13
1.2.3.1 THÁI LAN 14
1.2.3.2 TRUNG QUỐC 15
1.3. SỰ CẦN THIẾT NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH MẶT HÀNG XUẤT KHẨU THUỶ SẢN VIỆT NAM. 18
1.3.1 VỊ TRÍ NGÀNH THUỶ SẢN XUẤT KHẨU TRONG XUẤT KHẨU NÓI CHUNG 18
1.3.1.1 TỔ CHỨC XUẤT KHẨU THUỶ SẢN 20
1.3.1.2 CÁC THỊ TRƯỜNG XUẤT KHẨU THUỶ SẢN CHÍNH CỦA VIỆT NAM 24
1.3.2 SỰ CẦN THIẾT NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH MẶT HÀNG THUỶ SẢN XUẤT KHẨU CỦA VIỆT NAM 27
CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG XUẤT KHẨU THUỶ SẢN SANG THỊ TRƯỜNG MỸ VÀ ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA HÀNG THUỶ SẢN XUẤT KHẨU VIỆT NAM SANG THỊ TRƯỜNG MỸ 29
2.1BỨC TRANH CHUNG VỀ THỊ TRƯỜNG THUỶ SẢN MỸ 29
2.1.1 THỊ HIẾU TIÊU DÙNG VÀ TẬP QUÁN KINH DOANH CỦA NGƯỜI MỸ 29
2.1.1.1 THỊ HIẾU TIÊU DÙNG CỦA NGƯỜI MỸ 29
2.1.1.2 TẬP QUÁN KINH DOANH CỦA NGƯỜI MỸ 31
2.1.2 Các sản phẩm thuỷ sản trong và ngoài nước được người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng 33
2.1.3 Các quốc gia chủ yếu về xuất khẩu thuỷ sản sang Mỹ 39
2.1.3.1 Canada 40
2.1.3.2 Thái Lan 42
2.1.3.3 Trung Quốc 43
2.1.4 Chính sách thương mại và hệ thống luật pháp Mỹ liên hệ trực tiếp đến ngành thuỷ sản 45
2.2 Thực trạng xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang thị trường Mỹ trong những năm gần đây 48
2.2.1 Kết quả xuất khẩu hàng thuỷ sản Việt Nam sang thị trường Mỹ trong thời gian qua 48
2.2.2 Các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu thuỷ sản mạnh sang Mỹ 50
2.2.3 Các sản phẩm thuỷ sản xuất khẩu chính 52
2.2.3.1 Mặt hàng tôm: 53
2.2.3.2 Mặt hàng cá đông lạnh 55
2.2.3.3 Thuỷ sản khác 57
2.2.4 Vấn đề thương hiệu, uy tín và an toàn thực phẩm của hàng thuỷ sản xuất khẩu sang Mỹ 58
2.3 Đánh giá năng lực cạnh tranh của thuỷ sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ 61
2.3.1 Năng lực cạnh tranh cấp quốc gia 62
2.3.2 Năng lực cạnh tranh cấp ngành 66
2.3.3 Năng lực cạnh tranh cấp sản phẩm 69
Chương III. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của thủy sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ 72
3.1 Giải pháp về nguồn hàng 72
3.1.1 Nâng cao năng lực khai thác và nuôi trồng thuỷ sản 72
3.1.2 Nâng cao năng lực chế biến 77
3.1.3 Thực hiện tốt vệ sinh an toàn thực phẩm 79
3.2 Giải pháp về thị trường 82
3.2.1 Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại hỗ trợ xuất khẩu. 82
3.2.2 Phát huy vai trò của Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) trong việc hỗ trợ xuất khẩu. 82
3.3.3 Thay đổi thuế và thành lập quỹ tín dụn_ hỗ trợ xuất khẩu 83
3.3.4 Chú trọ9Ămở rộng thị trường xuất khẩu, nâng cao sức cạnh tranh của hàng thuỷ sản trên thị trường Mỹ. 83
3.3 Giải pháp về phân phối sản phẩm 84
3.3.1 Hiểu rõ các chính sách thương mại và nắm chắc hệ thống pháp luật trong ngành thuỷ sản Mỹ 84
3.3.2 Giải quyết tốt vấn đề thương hiệu sản phẩm 85
3.3.3 Lựa chọn kênh phân phối hiệu quả nhất 87
3.3.4 Thực hiện tốt mối quan hệ ngoại giao 87
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
LỜI NÓI ĐẦU
Trong dự thảo Luật Thủy sản lần thứ 12 đã được Quốc hội thông qua ngày 11/11/2003 và sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2004, Đảng và Nhà nước ta đã xác định ngành Thuỷ sản l!ẳmột ngàkh kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế quốc dân. Với đường bờ biển dài hơn 3000 km, hệ thống sông ngòi ao hồ dày đặc, hơn 4 triệu lao động nghề cá, tiềm năng phát triển ngành thuỷ sản của Việt Nam là rất lớn. Đóng góp trên 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước năm 2002, đưa Việt Nam đứng vào hàng thứ 11 trong số các nước xuất khẩu thuỷ sản lớn nhất thế giới năm 2000, xuất khẩu thuỷ sản đã trở thành ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam trong điều kiện hiện nay khi đất nước đang trên đà phát triển, mở cửa kinh tế hội nhập với khu vực và thế giới. Đây là hướng đi rất đúng đắn của Đảng và nhà nước ta vì xuất khẩu thuỷ sản phù hợp với khả năng của Việt Nam, phát huy được lợi thế so sánh khi cạnh tranh với các nước khác.
Các thị trường xuất khẩu thuỷ sản lớn của Việt Nam là Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc và EU. Lô hàng thuỷ sản Việt Nam đầu tiên cập cảng nước Mỹ vào tháng 7/1994, sau 4 tháng Mỹ bãi bỏ lệnh cấm vận kinh tế với Việt Nam, mở ra cho thuỷ sản Việt Nam một thị trường mới đầy hứa hẹn. Từ đó đến nay, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản vào thị trường Mỹ không ngừng tăng lên, đặc biệt là sau khi “Hiệp định thương mại Việt Nam- Hoa Kỳ” được ký kết (7.2000) và chính thức có hiệu lực (10/12/2001), Việt Nam đã được hưởng Quy chế Tối huệ quốc của Mỹ. Từ năm 2001, Mỹ đã trở thành bạn hàng lớn nhất của Việt Nam về xuất khẩu thuỷ sản. Đây là một thị trường không chỉ phong phú về nhu cầu nhập khẩu hàng thuỷ sản mà giá nhập khẩu cũng cao hơn các thị trường khác, và lượng nhập khẩu cũng lớn vào hàng đầu thế giới. Hơn nữa thị trường này cũng không khắt khe như thị trường EU về các yêu cầu kiểm dịch vệ sinh an toàn thực phẩm hay dư lượng kháng sinh đối với thuỷ sản nhập khẩu.
Xuất khẩu thuỷ sản vào Mỹ đúng là có rất nhiều thuận lợi và thị trường này thật sự là một mảnh đất màu mỡ, tuy nhiên cũng chính vì thế nên nó vô cùng hấp dẫn, là mục tiêu của rất nhiều các quốc gia, không phải chỉ dành riêng cho Việt Nam. Hiệp định thương mại Việt Mỹ mở ra cho ngành thuỷ sản xuất khẩu Việt Nam rất nhiều cơ hội nhưng cũng đầy thách thức trong đó thách thức lớn nhất là tính cạnh tranh quyết liệt tại thị trường này. Đặc biệt khi chúng ta mới chỉ nổi lên ở Mỹ từ 2 năm nay, chúng ta chưa có nhiều kinh nghiệm như các nước đi trước như Thái Lan, Trung Quốc là hai cường quốc về xuất khẩu thuỷ sản và là các nước xuất khẩu thuỷ sản lớn nhất vào Mỹ. Việc nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng thuỷ sản xuất khẩu là rất cần thiết và vô cùng quan trọng, nó sẽ là vũ khí quyết định khả năng tồn tại, đứng vững của doanh nghiệp. Đây không chỉ là nhiệm vụ của riêng doanh nghiệp mà của cả chính phủ và tất cả những ai quan tâm đến sự phát triển ngành thuỷ sản Việt Nam.
“Làm thế nào để nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng thuỷ sản Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường Mỹ?”, đây một câu hỏi lớn cho tất cả các doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam. Hi vọng bài khoá luận tốt nghiệp này có thể trả lời được phần nào câu hỏi đó với các nội dung sau:
Chương I. Lí luận chung về năng lực canh tranh và tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng thuỷ sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ, trong đó có nêu cả khái quát về tình hình xuất nhập khẩu thuỷ sản trên thế giới và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam trong những năm qua.
Chương II. Thực trạng xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường Mỹ và đánh giá năng lực năng lực cạnh tranh của hàng thuỷ sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ, phản ánh thực trạng các mặt hàng thuỷ sản được người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng, các nước xuất khẩu thuỷ sản chính vào Mỹ với các sản phẩm thế mạnh, kinh nghiệm của các nước, từ đó so sánh và đánh giá năng lực cạnh tranh của hàng thuỷ sản Việt Nam so với các nước đó.
Chương III. Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của thủy sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ.
Cuối cùng em xin chân thành cảm ơn thầy giáo hướng dẫn Thạc sĩ Trần Việt Hùng, các thầy cô giáo khoa Kinh tế ngoại thương, Trung tâm thông tin Bộ Thuỷ sản (10 Nguyễn Công Hoan, Hà Nội), công ty TNHH Minh Phú (tỉnh Cà Mau) đã giúp đỡ em hoàn thành khoá luận tốt nghiệp này.
107 trang |
Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1790 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thực trạng xuất khẩu thuỷ sản sang thị trường Mỹ và đánh giá năng lực cạnh tranh của hàng thuỷ sản xuất khẩu Việt Nam sang thị trường Mỹ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
giíi vÒ khoa häc c«ng nghÖ vµ vÒ thÓ chÕ c«ng th× møc ®é ®¹t ®îc cßn thÊp so víi nhiÒu níc trong vïng. C«ng nghÖ s¶n xuÊt thñy s¶n cña ViÖt Nam nh×n chung cßn rÊt l¹c hËu so víi c¸c níc c¹nh tranh. V× vËy chóng ta ph¶i cã nh÷ng nç lùc vît bËc ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chÝnh s¸ch ®æi míi vµ chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ. Theo c¸c so s¸nh quèc tÕ, hiÖn nay ViÖt Nam cã thø h¹ng c¹nh tranh cao h¬n In®«nªxia, nhng lµ níc yÕu kÐm nhÊt vÒ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ so víi c¸c níc §«ng B¾c ¸ vµ ASEAN-6 trong ®ã cã Th¸i Lan. MÆt kh¸c nÕu so s¸nh víi Trung Quèc th× còng kh«ng thÓ so s¸nh ®îc v× hiÖn nay Trung Quèc lµ níc ph¸t triÓn cßn ViÖt Nam míi lµ níc ®ang ph¸t triÓn.
N¨ng lùc qu¶n lÝ cña Nhµ níc vµ doanh nghiÖp cha ®¸p øng yªu cÇu chung. §Ó t¹o ra s¶n phÈm vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ ra níc ngoµi, cÇn cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ nhÊt qu¸n trong c¶ qu¸ tr×nh tõ kh©u x©y dùng kÕ ho¹ch, chuÈn bÞ nguån nguyªn liÖu, lµm hµng xuÊt khÈu, vµ xuÊt khÈu hµng ®i, liªn quan tíi qu¸ tr×nh ®ã lµ mét lo¹t c¸c ho¹t ®éng cña c¸c nhµ lµm chÝnh s¸ch, lËp kÕ ho¹ch, ngêi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm, ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan H¶i quan, ThuÕ, Ng©n hµng v.v.., råi vÊn ®Ò hç trî ng d©n b»ng vèn vµ chÝnh s¸ch, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng thuû s¶n g× ®Ó phï hîp víi nhu cÇu tiªu dïng cña thÕ giíi, Nhµ níc ph¶i lµm g× ®Ó qu¶n lÝ vµ híng dÉn c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn s¶n xuÊt lµm ra c¸c s¶n phÈm ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, kh«ng ¶nh hëng tíi m«i trêng, cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó xuÊt khÈu ®îc v v… Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÇn nhanh chãng gi¶i quyÕt ®ã lµ hÖ thèng v¨n b¶n híng dÉn, quy ®Þnh cña Trung ¬ng cßn cha g¾n víi thùc tÕ. Nh NghÞ ®Þnh 80 TTCP (ngµy 24/6/2002) vÒ khuyÕn khÝch g¾n vïng nguyªn liÖu víi nhµ m¸y chÕ biÕn cha thùc sù ph¸t huy t¸c dông cña nã. C¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng cßn bÞ ®éng trong viÖc triÓn khai c¸c kÕ ho¹ch cña cÊp trªn.
VÒ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i mµ Mü ¸p dông víi níc ta vµ c¸c níc dÉn ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü lµ Canada, Th¸i Lan, Trung Quèc th× cã thÓ nãi ngay, Canada lµ níc ®îc u ®·i nhÊt trong sè c¸c níc nh ®· nãi ë trªn v× hai níc Mü vµ Canada ®Òu n»m trong “HiÖp ¦íc tù do mËu dÞch B¾c Mü”. §iÒu nµy t¸c ®éng mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn c¹nh tranh vµ thÞ phÇn ®Æc biÖt lµ c¹nh tranh vÒ gi¸ do thuÕ nhËp khÈu víi Canada thÊp h¬n c¸c níc kh¸c. Canada vµ Th¸i Lan ®· gia nhËp WTO n¨m 1995, Trung Quèc gia nhËp n¨m 2001, v× thÕ c¶ 3 níc nµy ®Òu ®îc hëng chÝnh s¸ch nhËp khÈu mµ Mü ¸p dông ®èi víi c¸c níc ë nhãm 1- c¸c níc thµnh viªn WTO. C¸c níc nµy ®îc hëng Quy chÕ th¬ng m¹i b×nh thêng (NTR), theo ®ã hµng ho¸ tõ tÊt c¶ c¸c níc ®îc hëng NTR ®Òu chÞu cïng mét møc thuÕ khi vµo thÞ trêng Mü vµ møc nµy kh¸ thÊp chØ tõ 0-3%; vµ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kh¸c trong LuËt thùc hiÖn nh÷ng tho¶ thuËn cña Vßng ®µm ph¸n th¬ng m¹i ®a biªn Uruguay. ViÖt Nam ®· kÝ hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü nhng vÉn cha lµ thµnh viªn cña WTO. ChÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Hoa Kú ®èi víi ViÖt Nam lµ ngay khi hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü cã hiÖu lùc th× ViÖt Nam sÏ ®îc hëng NTR t¬ng ®¬ng víi c¸c níc ®· lµ thµnh viªn cña WTO vÒ mÆt th¬ng m¹i, chØ cã ®iÓm kh¸c lµ chÕ ®é NTR cã thÓ ph¶i xem xÐt l¹i hµng n¨m theo kÕt qu¶ miÔn ¸p dông §iÒu kho¶n Jackson-Vanik §iÒu kho¶n yªu cÇu tæng thèng Mü ph¶i x¸c nhËn quèc gia hëng NTR thõa nhËn quyÒn tù do di tró cña c«ng d©n
2.3.2 N¨ng lùc c¹nh tranh cÊp ngµnh
HiÖn nay kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®ãng gãp h¬n 10% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ níc, trong ®ã kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü chiÕm h¬n 30 %. Trong khi ®ã, tû träng hµng thuû s¶n xuÊt khÈu trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c quèc gia Th¸i Lan vµ Trung Quèc lµ 6,4% vµ 1,4% n¨m 2000 T¹p chÝ TT Khoa häc c«ng nghÖ vµ thuû s¶n sè 3/2002
(T¹p chÝ KH vµ CN thuû s¶n sè 3-2002). Tû lÖ ®ã thÊp h¬n cña ViÖt Nam rÊt nhiÒu ®Æc biÖt lµ tû lÖ cña Trung Quèc. Tuy nhiªn n¨m 2002 hµng thuû s¶n Th¸i Lan xuÊt khÈu sang Mü cã gi¸ trÞ lín h¬n gÊp 2,2 lÇn so víi ViÖt Nam, cßn Trung Quèc lín gÊp 1,4 lÇn. Nh thÕ cã thÓ thÊy ®îc n¨ng lùc xuÊt khÈu thuû s¶n cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan vµo Mü lín nh thÕ nµo so víi ViÖt Nam. TÝnh ®Õn th¸ng 9 n¨m 2003, Canada lµ níc ®øng ®Çu vÒ tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu víi Mü, Trung Quèc vît qua NhËt B¶n ®øng thø 3 vµ Th¸i Lan gi÷ v÷ng vÞ trÝ thø 6 Phô lôc 2
. Nh vËy, c¸c quèc gia ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü nµy ®Òu lµ c¸c b¹n hµng lín nãi chung cña Mü, do ®ã hä cã kinh nghiÖm h¬n, uy tÝn h¬n vµ ViÖt Nam cßn ph¶i rÊt cè g¾ng míi cã thÓ gi÷ v÷ng vÞ trÝ, ®uæi kÞp vµ v¬n lªn vît qua c¸c níc nµy vÒ riªng mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu lµ mÆt hµng chñ lùc vµ cã thÕ m¹nh cña ta.
Ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam tr¶i qua gÇn 50 n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh, ®Õn n¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n ®¹t 2 tû USD, dù tÝnh n¨m 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n sÏ ®¹t chØ tiªu ®Ò ra lµ 2,3 tû USD. Tæng sè lao ®éng nghÒ c¸ kho¶ng 4 triÖu ngêi, tæng sè tµu thuyÒn m¸y lµ 81.800 chiÕc víi tæng c«ng suÊt 4 tû CV, trong ®ã cã h¬n 6 ngh×n thuyÒn m¸y cã c«ng suÊt 90 CV trë lªn. Tæng sè doanh nghiÖp chÕ biÕn ®«ng l¹nh lµ 275, sè doanh nghiÖp cã code xuÊt khÈu vµo EU lµ 68, sè doanh nghiÖp ¸p dông HACCP ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu vµo Mü lµ 128 Thèng kª nghÒ c¸ ViÖt Nam tõ n¨m 1959-2002, Bé Thuû s¶n
. Trong khi ®ã Trung Quèc cã h¬n 10 triÖu lao ®éng nghÒ c¸, mÊy tr¨m ngh×n tµu ®¸nh c¸. N¨m 1997 Trung Quèc cã tÊt c¶ 5866 doanh nghiÖp thuû s¶n chÕ biÕn ®«ng l¹nh, n¨ng lùc chÕ biÕn 9,072 triÖu tÊn/n¨m. C¸c tµu c¸ viÔn d¬ng cña Trung Quèc ®· cã trang bÞ c¸c thiÕt bÞ l¹nh ®«ng ®Ó b¶o qu¶n t¬i s¶n phÈm n©ng cao ®é t¬i vµ chÊt lîng thuû s¶n khai th¸c. HiÖn nay nghÒ c¸ Trung Quèc ph¸t triÓn thµnh hÖ thèng ngµnh nghÒ t¬ng ®èi hoµn chØnh ®ång bé hç trî lÉn nhau gi÷a nu«i trång, khai th¸c, chÕ biÕn vµ lu th«ng, c«ng nghiÖp phôc vô nghÒ c¸, nghiªn cøu khoa häc, phæ biÕn kü thuËt v.v… NghÒ c¸ Trung Quèc thùc hiÖn chÝnh s¸ch c¶i c¸ch më cöa tõ n¨m 1979 (trong khi ViÖt Nam chÊm døt ®éc quyÒn nghÒ c¸ sau h¼n 10 n¨m, n¨m 1989) vµ tõ ®ã ®Õn nay nghÒ c¸ t¨ng trëng víi tèc ®é cao vµ bÒn v÷ng, s¶n lîng thuû s¶n cña Trung Quèc lu«n ®øng ®Çu vµ chiÕm 30% tæng s¶n lîng thuû s¶n cña ThÕ giíi. MÆt hµng thuû s¶n cña Th¸i Lan, níc ®øng ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n trªn thÕ giíi, cã s¶n phÈm ®a d¹ng, ®· qua chÕ biÕn, kh¶ n¨ng cung cÊp lín, ®îc ®a vµo Mü qua nhiÒu kªnh ph©n phèi. Thuû s¶n Canada cã hÖ thèng ph©n phèi trùc tiÕp, thêi gian b¶o qu¶n ng¾n, chi phÝ vËn t¶i thÊp v× ë gÇn Mü. Nh vËy, so víi c¸c níc xuÊt khÈu thuû s¶n ®øng ®Çu vµo Mü, ngµnh thñy s¶n ViÖt Nam cã møc ®é trang bÞ chÕ biÕn, b¶o qu¶n h¶i s¶n cña doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ. Chi phÝ s¶n xuÊt cao v× n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, gi¸ ®iÖn, níc, dÞch vô ®iÖn tho¹i, Fax, telex, Internet cña ViÖt Nam cao h¬n so víi c¸c níc trong khu vùc. Cha cã th¬ng hiÖu hµng ho¸ næi tiÕng, xuÊt khÈu qua gia c«ng xuÊt khÈu, qua kªnh trung gian lµ nhiÒu nªn hiÖu qu¶ cßn thÊp. C¸c doanh nghiÖp xu©t khÈu thuû s¶n ®a sè cã quy m« võa vµ nhá, tÝnh hîp t¸c láng lÓo cho nªn kh¶ n¨ng ®¸p øng xuÊt khÈu khèi lîng hµng thuû s¶n lín vµ ®ång chÊt gÆp nhiÒu khã kh¨n. Nguån nh©n lùc s¶n xuÊt khai th¸c nu«i trång thuû s¶n ph©n bè cha ®Òu qu¸ d thõa ë c¸c vïng ven biÓn, Ýt ®îc ®µo t¹o, khai th¸c nu«i trång mang tÝnh tù ph¸t, g©y ¶nh hëng ®Õn kinh tÕ x· héi vµ m«i trêng sinh th¸i. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cha hiÓu nhiÒu vÒ thÞ trêng Mü, trong khi kh¶ n¨ng tiÕp thÞ yÕu h¬n so víi Trung Quèc lµm gi¶m kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi thÞ trêng. C«ng nghÖ s¶n xuÊt thuû s¶n nh×n chung cßn rÊt l¹c hËu so víi c¸c níc c¹nh tranh. Nh÷ng ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ yªu cÇu vÖ sinh vµ chÊt lîng s¶n phÈm thuû s¶n cña Mü còng cã thÓ coi lµ mét rµo c¶n th¬ng m¹i víi ViÖt Nam. ThÞ trêng Mü ë qu¸ xa ViÖt Nam so víi Canada, chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o hiÓm chuyªn chë hµng xuÊt khÈu lín. Thêi gian vËn chuyÓn dµi lµm cho thuû s¶n t¬i sèng bÞ gi¶m vÒ chÊt lîng gi¶m tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm. ViÖt Nam trong vµi n¨m nay míi ph¸t triÓn xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü, cã nghÜa ta lµ ®èi t¸c cßn rÊt míi trong khi Canada, Trung Quèc, Th¸i Lan lµ b¹n hµng l©u n¨m cña Mü, cã thÞ trêng æn ®Þnh vÒ ngêi mua, mèi b¸n, thãi quen së thÝch vÒ s¶n phÈm, v× thÕ ®©y còng lµ mét th¸ch thøc khi ViÖt Nam muèn thay ®æi së thÝch vµ thãi quen ngêi tiªu dïng thuû s¶n Mü chuyÓn sang mua hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam.
Tãm l¹i: Ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc tiÕn dµi trong viÖc xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ trêng Mü, nhng ®Ó ®uæi kÞp ®îc c¸c níc dÉn ®Çu vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n ë thÞ trêng nµy th× cßn lµ c¶ mét vÊn ®Ò lín v× c¸c níc ®ã ®Òu cã ngµnh thuû s¶n rÊt ph¸t triÓn vµ lÞch sö ph¸t triÓn dµi h¬n ViÖt Nam rÊt nhiÒu. Hä cã kinh nghiÖm xuÊt khÈu thuû s¶n h¬n ta, c¹nh tranh víi ta vÒ chÊt lîng, gi¸ c¶ vµ c¶ ph¬ng thøc thanh to¸n. Hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam xuÊt sang Mü cßn chñ yÕu ë d¹ng s¬ chÕ nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp, chóng ta cha cã sù ®Çu t hîp t¸c víi ®èi t¸c Mü vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n ë ViÖt Nam. C¸c yÕu tè c¬ b¶n thóc ®Èy sù ph¸t triÓn thuû s¶n æn ®Þnh vµ l©u dµi nh quy ho¹ch, gièng, nu«i trång, ®¸nh b¾t cßn mang nhiÒu yÕu tè tù ph¸t, cha trë thµnh c«ng nghÖ hoµn chØnh mang tÝnh c«ng nghÖ ë t©m vÜ m«. N¾m b¾t th«ng tin vµo thÞ trêng Mü cßn Ýt.
2.3.3 N¨ng lùc c¹nh tranh cÊp s¶n phÈm
Mét sè s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao nh t«m, c¸ tra vµ c¸ basa. Nh÷ng s¶n phÈm nµy cã gi¸ c¹nh tranh, chÊt lîng cao vµ quy m« thÞ trêng t¬ng ®èi lín.
VÒ mÆt hµng t«m, chóng ta ®øng sau Th¸i Lan vµ t¬ng ®¬ng víi Ên §é vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu t«m sang Mü, tuy nhiªn kim ng¹ch xuÊt khÈu t«m thùc tÕ chóng ta cßn c¸ch Th¸i Lan mét kho¶ng c¸ch kh¸ xa khã cã thÓ ®uæi kÞp. Cã mét thùc tÕ lµ nhu cÇu t«m ë thÞ trêng Mü nãi riªng vµ 3 thÞ trêng lín nãi chung lµ Mü, NhËt, EU rÊt lín t¹o thêi c¬ cho c¸c níc trªn thÕ giíi ®æ x« vµo nu«i t«m, tõ £cua®o, Mªhic«, ®Õn Th¸i Lan (bá lÖnh cÊm nu«i t«m trªn ruéng lóa), Trung Quèc (t¨ng gÊp ®«i diªn tÝch nu«i t«m so víi n¨m 2002). H¬n n÷a hµng tån kho cña c¸c nhµ nhËp khÈu Mü cßn rÊt lín. V× vËy, nguån cung cÊp t«m trªn thÕ giíi hiÖn nay ®ang vît nhu cÇu tiªu thô kho¶ng 30%, vµ tû lÖ nµy cµng lín do c¸c níc nu«i t«m ngµy cµng nhiÒu. Gi¸ t«m trªn thÕ giíi vµ ë Mü còng gi¶m nhiÒu. Trong khi ®ã so víi gi¸ t«m cña c¸c níc c¹nh tranh (Th¸i Lan còng ®ang gi¶m gi¸ t«m nguyªn liªu), t«m nguyªn liÖu ViÖt Nam dï ®· h¹ 25- 30% nhng vÉn ë møc cao nhÊt. §iÒu nµy lµm t«m ViÖt Nam gi¶m bít n¨ng lùc c¹nh tranh.
B¶ng 2.5: S¶n lîng, gi¸ trÞ vµ gi¸ t«m xuÊt khÈu vµo Mü 2000- 6/2003.
Níc
S¶n lîng
(MT)
Gi¸ trÞ
1000 USD
Gi¸
(USD/kg)
Níc
2000
2001
2002
1-6 2003
2000
2001
2002
1-6 2003
2000
2001
2002
1-6 2003
Th¸i Lan
80.9
84.5
58.3
32.9
945
799
508
259
11.6
9.4
8.7
7.8
ViÖt Nam
12.5
26.0
33.0
22.7
181
296
359
238
14.5
11.3
10.8
10.4
£cua®o
18.5
25.6
28.4
22.6
186
214
190
143
10.0
8.3
6.6
6.3
T. Quèc
17.4
25.7
36.4
20.9
127
171
201
111
7.3
6.6
5.5
5.3
Ên §é
25.7
28.8
40.8
20.9
222
243
343
192
8.6
8.4
8.4
9.1
Braxin
5.8
9.79
17.6
15.6
53
63
87
70
9.0
6.4
4.9
4.5
In®«nªxia
15.5
14.6
15.6
12.6
179
143
137
103
11.5
9.8
8.7
8.1
Guy an
8.6
14.4
9.6
7.8
40
53
36
27
4.6
3.6
3.8
3.4
Venezuela
14.8
9.5
10.3
6.7
141
78
65
41
9.5
8.2
6.3
6.1
Mexico
28.9
29.7
24.1
5.1
401
379
262
71
13.8
12.7
10.8
13.8
Nguån: Georgetowm Economic Services
Trong sè c¸c níc xuÊt khÈu t«m vµo Mü th× gi¸ t«m cña ViÖt Nam chØ thÊp h¬n Mexico, nhng lµ níc cã gi¸ xuÊt khÈu t«m lín nhÊt so víi c¸c níc ®øng ®Çu lµ Th¸i Lan, Ên §é. 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 t«m ViÖt Nam ®uæi gÇn kÞp t«m Th¸i Lan vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu. MÆt hµng t«m cã thÕ m¹nh cña ViÖt Nam lµ t«m só. Tuy nhiªn, chóng ta vÊp ph¶i sù c¹nh tranh m¹nh cña T«m ch©n tr¾ng Trung Quèc, c¸c mÆt hµng t«m ®a d¹ng vèn vÉn lµ thÕ m¹nh cña Th¸i Lan trªn thÞ trêng Mü.
VÒ c¸c mÆt hµng kh¸c kh«ng ph¶i t«m nh c¸, mùc, cua ...; tû träng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng nµy cña ViÖt Nam sang Mü thÊp, chiÕm 40,9% n¨m 2002, trong khi riªng t«m chiÕm 59,1% trong tæng gi¸ trÞ thuû s¶n xuÊt khÈu sang Mü.
B¶ng 2.6: S¶n lîng, gi¸ trÞ vµ gi¸ c¸c mÆt hµng thuû s¶n kh«ng ph¶i t«m xuÊt khÈu vµo Mü 2000- 6/2003.
Níc
S¶n lîng
(MT)
Gi¸ trÞ
1000 USD
Gi¸
(USD/kg)
Níc
2000
2001
2002
1-6 2003
2000
2001
2002
1-6 2003
2000
2001
2002
1-6 2003
T. Quèc
421.8
401
415.5
190.5
6973
7707
7343
3692
16.5
19.2
17.6
19.3
Ên §é
169.6
302.1
355.6
186.8
4573
7577
8119
4297
26.9
25.0
22.8
22.9
Canada
333.8
220.4
326.6
147.8
1730
1506
1875
1282
5.1
6.8
5.7
8.6
Th¸i Lan
169.6
94.3
93.4
72.5
3414
790
1066
1086
20.1
8.3
11.4
14.9
ViÖt Nam
0.9
33.5
44.4
57.1
8
116
249
285
8.8
3.4
5.6
4.9
§µi Loan
68.0
74.3
106.1
37.1
626
1171
1557
420
9.2
15.7
14.6
11.2
Malaysia
9.0
5.4
19.9
20.8
69
32
166
155
7.6
5.8
8.3
7.42
In®«nªxia
100.6
33.5
27.2
18.1
629
458
383
214
6.2
13.6
14.0
11.7
Mexico
136.9
205.9
140.6
17.2
1044
861
626
96
7.6
4.1
4.4
5.5
£cua®o
0
0.9
1.8
9.9
0
11
18
74
12.1
9.9
7.4
Nguån: Goergetowm Economic Services
C¸c mÆt hµng kh«ng ph¶i t«m ®· cã bíc ph¸t triÓn vît bËc trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 víi tæng s¶n lîng ®¹t 57tÊn, kim ng¹ch xuÊt khÈu 285 triÖu USD chØ trong 6 th¸ng. Tuy nhiªn gi¸ xuÊt khÈu l¹i gi¶m m¹nh. Gi¸ c¸c mÆt hµng nµy so víi c¸c níc xuÊt khÈu m¹nh kh¸c lµ thÊp nhÊt, cho thÊy c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®a sè ë d¹ng nguyªn liÖu hoÆc s¬ chÕ, gi¸ trÞ thÊp h¬n so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh.
Nh vËy, thuû s¶n ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü cã thÕ m¹nh vÒ t«m nhng c¸c mÆt hµng kh¸c nh×n chung kh«ng cã gi¸ trÞ thÊp vµ cha cã vÞ trÝ lín trong sè c¸c mÆt hµng thuû s¶n nhËp khÈu cña Mü trõ c¸ tra vµ c¸ basa. Tuy nhiªn t«m ViÖt Nam còng nh c¸c níc xuÊt khÈu m¹nh kh¸c ®ang bÞ ®e do¹ bëi vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ t«m cña c¸c nhµ s¶n xuÊt t«m Mü, vµ c¸ tra, c¸ basa cña ta trªn thùc tÕ bÞ ®¸nh thuÕ rÊt cao sau vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ hai lo¹i thuû s¶n nµy. C¬ cÊu xuÊt khÈu cßn cha c©n ®èi tËp trung qu¸ nhiÒu vµo t«m. MÆt hµng xuÊt khÈu cßn cha ®a d¹ng, mÆc dï tiÒm n¨ng trong níc cha khai th¸c hÕt. Nh ®· ph©n tÝch ë trªn, tr×nh ®é s¶n xuÊt chÕ biÕn ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ trong ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam cßn yÕu kÐm so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh v× thÕ ViÖt Nam cÇn n©ng cao h¬n n÷a vÒ mÆt nµy ®Ó cã gi¸ trÞ gia t¨ng cao ®Æc biÖt vÒ c¸c mÆt hµng c¸ ®«ng l¹nh.
Ch¬ng III. Gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña thñy s¶n xuÊt khÈu ViÖt Nam sang thÞ trêng Mü
§¶ng vµ Nhµ níc ®· x¸c ®Þnh xuÊt khÈu thuû s¶n lµ mòi nhän trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh hµng thuû s¶n kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ níc, cña bé Thuû s¶n, mµ cßn lµ tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶ mäi ngêi ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. §Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm thuû s¶n cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao cho c¸c thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ, chèng l¹i sù gi¶m sót cña nguån lîi biÓn, t¨ng kh¶ n¨ng phôc héi tù nhiªn cña c¸c nguån lîi biÓn, nhng vÉn duy tr× ®îc tèc ®é ph¸t triÓn cao, cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau:
3.1 Gi¶i ph¸p vÒ nguån hµng
3.1.1 N©ng cao n¨ng lùc khai th¸c vµ nu«i trång thuû s¶n
C¸c ®Þnh híng chiÕn lîc n©ng cao n¨ng lùc khai th¸c thuû s¶n lµ:
-TiÕn hµnh quy ho¹ch vµ qu¶n lý ph¸t triÓn nghÒ khai th¸c h¶i s¶n theo ng trêng vµ ®Þa ph¬ng mét c¸ch hîp lý trªn c¬ së sù bÒn v÷ng cña nguån lîi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ.
- TiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i nghÒ c¸ ven bê mét c¸ch hîp lý, ph¸t triÓn nghÒ nu«i trång thuû s¶n biÓn vµ c¸c nghÒ kh¸c trong céng ®ång ng d©n ®Ó chuyÓn mét phÇn lao ®éng ®¸nh c¸ sang ho¹t ®éng ë c¸c lÜnh vùc kh¸c.
- Ph©n ®Þnh râ rµng c¸c ng trêng, khu vùc vµ mïa vô khai th¸c. Quy ho¹ch quy m« khai th¸c cho tõng ®Þa ph¬ng. Qu¶n lý chÆt chÏ ng trêng, n¬i sinh sèng, m«i trêng vµ c¸c gièng loµi thuû h¶i s¶n.
- Ph¸t triÓn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho nghÒ khai th¸c h¶i s¶n, t¨ng cêng sù hç trî cña nhµ níc cho nghÒ c¸ th¬ng m¹i. C«ng t¸c khuyÕn ng cho khai th¸c ph¶i tËp trung vµo viÖc truyÒn b¸ c¸c kü thuËt c¬ b¶n vÒ xö lý, b¶o qu¶n thuû s¶n cho c¸c ®èi tîng lµ chñ tµu vµ nh©n d©n trùc tiÕp khai th¸c trªn biÓn.
- T¨ng cêng hÖ thèng dù b¸o, c¶nh b¸o, cøu n¹n, cøu hé.
§Ó lµm ®îc c¸c néi dung trªn cÇn ®iÒu tra kh¶o s¸t x©y dùng c¸c hå s¬ vÒ c¸c b·i c¸ vµ c¸c vïng c tró, sinh trëng, nguån lîi vµ mïa vô khai th¸c thÝch hîp ë tõng vïng biÓn, tõng thuû vùc ®Ó lµm c¨n cø ra quyÕt ®Þnh.
- T¨ng cêng n¨ng lùc hµnh chÝnh vµ kÕ ho¹ch, ®ång thêi gióp ®ì c¸c ®Þa ph¬ng quy ho¹ch vµ so¹n th¶o c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn khai th¸c hîp lÝ vµ t¨ng cêng qu¶n lÝ nguån lîi.
- §i ®«i víi c¬ cÊu l¹i lùc lîng khai th¸c ven bê mét c¸ch hîp lÝ, chuyÓn dÇn sang ph¸t triÓn canh t¸c trªn vïng biÓn ven bê: võa khai th¸c, võa nu«i, nu«i ®Ó khai th¸c.
- Chó träng lµm tèt c¸c kh©u b¶o qu¶n ngay trªn biÓn vµ t¹i bê, gi¶m m¹nh c¸c thÊt tho¸t sau thu ho¹ch ®Ó c¶i thiÖn c¬ cÊu nguyªn liÖu h¶i s¶n chÊt lîng tèt, gãp phÇn gia t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Çu t x©y dùng hÖ thèng kho b·i hiÖn ®¹i.
Muèn vËy cÇn sím thùc tÝnh to¸n l¹i cêng ®é vµ c¬ cÊu nghÒ nghiÖp hîp lÝ cho tõng ®Þa ph¬ng, tõng ng trêng, tríc m¾t h¹n chÕ viÖc më réng quy m« nghÒ c¸ gÇn bê. Hç trî x©y dùng c¸c khu b¶o tån biÓn, c¸c b·i r¹n nh©n t¹o, l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ dô c¸, c¸c b·i chµ r¹o, c¸c vïng c tró cã tÝnh chÊt chiÕn lîc cho c¸c gièng loµi thuû s¶n. §ång thêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt sinh s¶n nh©n t¹o th¶ gièng mét sè gièng loµi ra mét sè vïng biÓn. KhuyÕn khÝch hç trî c¸c céng ®ång ng d©n nu«i biÓn b»ng mäi h×nh thøc, giao cho c¸c céng ®ång nhÊt ®Þnh quyÒn khai th¸c vµ nghÜa vô qu¶n lÝ, b¶o vÖ tõng vïng ven bê nhÊt ®Þnh, ®ång thêi qu¶n lÝ vïng biÓn tõ bê ra ®Õn 6 h¶i lý.
SÏ ph¸t triÓn xa bê mét c¸ch thËn träng, hîp lÝ trªn c¬ së lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµm thíc ®o. Do ®ã sÏ:
- T¨ng cêng nghiªn cøu nguån lîi ®Ó cã thÓ ®i ®Õn quy ®Þnh cô thÓ, hîp lÝ viÖc ph©n bæ vµ khai th¸c c¸c nguån lîi xa bê thuéc quyÒn ph¸n xÐt quèc gia cho c¸c ®Þa ph¬ng vµ c¸c ng trêng kh¬i trªn c¬ së quy ®Þnh h¹n møc cêng lùc khai th¸c, chñng lo¹i tµu thuyÒn, nghÒ nghiÖp khai th¸c cho mçi ®Þa ph¬ng.
- Thêng xuyªn tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ kinh tÕ tµi chÝnh toµn diÖn cña nghÒ c¸ xa bê. TiÕn hµnh thêng xuyªn viÖc kh¶o s¸t kü thuËt ®Ó chän lùa c¸c lo¹i tµu thÝch hîp, c«ng nghÖ khai th¸c thÝch hîp cho nghÒ kh¬i. Kh«ng ®ãng tµu å ¹t khi cha x¸c ®Þnh râ c¬ cÊu ®éi tµu vµ kü thuËt c«ng nghÖ hîp lÝ ®Ó tr¸nh l·ng phÝ c¶i ho¸n vÒ sau.
- T¨ng cêng hç trî cña nhµ níc cho c¸c khu vùc nghÒ c¸ th¬ng m¹i tham gia vµo ph¸t triÓn nghÒ c¸ xa bê víi sù u ®·i trong vay vèn víi c¸c ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i vµ t¹o m«i trêng thuËn lîi vÒ ®Çu t (u ®·i thuÕ, thñ tôc ®¬n gi¶n).
- Ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng, c¸c hÖ thèng bu«n b¸n vµ tiÕp thÞ hîp lÝ, tËp trung.
- ChØ x©y dùng cho mét sè c¶ng tô ®iÓm lín cã tÝnh chÊt tËp trung phôc vô c¸c ®éi tÇu khai th¸c xa bê. C¸c ®Þa ph¬ng kh¸c cã thÓ ®¨ng kÝ sö dông c¶ng t¹i c¸c tô ®iÓm lín nµy.
- C«ng t¸c khuyÕn ng cho khai th¸c ph¶i tËp trung vµo viÖc truyÒn b¸ c¸c kü thuËt c¬ b¶n vÒ xö lý, b¶o qu¶n thuû s¶n cho c¸c ®èi tîng lµ chñ tµu vµ nh©n d©n trùc tiÕp khai th¸c trªn biÓn.
-T×m gi¶i ph¸p tæ chøc ®Ó t¨ng cêng n¨ng lùc khai th¸c h¶i s¶n ë c¸c ng trêng träng ®iÓm.
- ThÝ ®iÓm vµ më réng tõng bíc v÷ng ch¾c hîp t¸c ®¸nh c¸ víi c¸c níc, tríc hÕt lµ c¸c níc l¸ng giÒng trong khu vùc.
- Ph¸t triÓn khai th¸c h¶i s¶n g¾n víi c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ nguån lîi h¶i s¶n.
- Sím tÝnh to¸n cêng ®é vµ c¬ cÊu nghÒ nghiÖp hîp lý cho tõng ®Þa ph¬ng, tõng ng trêng, tríc m¾t h¹n chÕ viÖc më réng quy m« nghÒ c¸ gÇn bê.
VÒ nu«i trång thuû s¶n, cÇn lÊy ph¸t triÓn m¹nh nu«i trång thuû s¶n, trong ®ã ®Æc biÖt lµ nu«i biÓn, níc lî, phôc vô xuÊt khÈu lµm ®Þnh híng chiÕn lîc c¬ b¶n nhÊt cho tõ nay ®Õn n¨m 2010 theo c¸c chiÕn lîc sau:
- Ph¸t triÓn ngµnh nu«i trång h¶i s¶n (nu«i biÓn) vµ níc lî víi u tiªn chiÕn lîc cho nu«i phôc vô xuÊt khÈu, nhÊt lµ nu«i t«m, c¸ biÓn vµ nhuyÔn thÓ.
- Më réng thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ cho nu«i níc ngät, u tiªn chän lùa c¸c ®èi tîng nu«i n¨ng suÊt cao, dÔ vËn chuyÓn xa vµ cã kh¶ n¨ng ®a d¹ng chÕ biÕn. Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghÖ chÕ biÕn, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn, vµ th¬ng m¹i hµng thuû s¶n níc ngät.
- Ph¸t triÓn c«ng nghÖ sinh häc lµ u tiªn hµng ®Çu ®Ó rót ng¾n c¸c kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ, ®Æc biÖt trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng, thøc ¨n vµ phßng trõ dÞch bÖnh.
- Ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n trªn nguyªn t¾c an toµn sinh th¸i.
Muèn thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu chiÕn lîc trªn, cÇn ph¶i:
- §Èy nhanh qu¸ tr×nh quy ho¹ch, x©y dùng b¶n ®å thÝch nghi c¸c hÖ thèng sinh th¸i cho nu«i trång, ph©n lËp, thiÕt kÕ c¸c khu s¶n xuÊt gièng, nu«i t«m vµ c¸c loµi c¸ biÓn tËp trung.
- Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò kh¸t vèn cho ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n theo híng n¨ng suÊt cao vµ bÒn v÷ng.
- Quy ho¹ch diÖn tÝch mÆt níc sö dông vµ tÝch cùc chuyÓn tõ qu¶ng canh sang b¸n th©m canh vµ th©m canh, chuyÓn dÞch c¬ cÊu nu«i trång kÕt hîp víi c©y l¬ng thùc truyÒn thèng.
- §Èy nhanh tèc ®é c¶i tiÕn, n©ng cao c«ng nghÖ nu«i t«m xuÊt khÈu, ®Èy nhanh tiÕn ®é x©y dùng c¸c c¬ së hËu cÇn vµ dÞch vô cho nghÒ nu«i t«m, c¸ biÓn.
- Nghiªn cøu, nhËp nhanh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gièng, thøc ¨n vµ c«ng nghÖ nu«i biÓn (t«m hïm, mét sè lo¹i c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, nhuyÔn thÓ vµ mét sè loµi rong t¶o). KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn gièng thuû s¶n: u tiªn cho c¸c hé gia ®×nh cã nhu cÇu vay ®Ó ph¸t triÓn gièng thuû s¶n. §ång thêi tËp trung gi¶i quyÕt kh©u ®ét ph¸ lµ cung øng ®ñ gièng thuû s¶n cã chÊt lîng vµ gi¸ b¸n hîp lý.
- ChuyÓn giao nhanh nh÷ng kü thuËt nu«i trång thuû s¶n tiªn tiÕn cho ng d©n. TiÕn hµnh ¸p dông qu¶n lý vïng nu«i tèt, ®¶m b¶o vÖ sinh m«i trêng vïng nu«i, vÖ sinh chÊt lîng tõ vïng nu«i, x©y dùng vµ phæ biÕn m« h×nh qu¶n lý céng ®ång ë c¸c vïng nu«i thuû s¶n, kh«ng sö dông ho¸ chÊt, kh¸ng sinh bÞ cÊm. Lµm tèt c«ng t¸c kiÓm dÞch gièng thuû s¶n, nu«i th¶ ®óng thêi vô, h¹n chÕ rñi ro dÞch bÖnh. §a d¹ng ho¸ c¸c loµi t«m ngoµi t«m só (t¹i phÝa B¾c); ®a t«m thÎ ch©n tr¾ng vµo lµm mét trong c¸c ®èi tîng nu«i chÝnh, t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh b»ng t«m só cã kÝch cì lín. Ph¸t triÓn nu«i sinh th¸i ë c¸c vïng phï hîp, më réng nu«i c¸ basa, c¸ tra, r« phi ®¬n tÝnh, c¸c ®èi tîng níc ngät xuÊt khÈu kh¸c. MÆt kh¸c, ®Çu t hoµn thiÖn c¸c trung t©m nghiªn cøu gièng h¶i s¶n ë mét sè vïng träng ®iÓm vµ tÝnh trªn c¬ së sè lîng vµ chÊt lîng gièng theo yªu cÇu cña tõng ®èi tîng ®Ó nhËp khÈu mét sè lîng gièng cÇn thiÕt cho yªu cÇu ph¸t triÓn nu«i thuû s¶n.
- §Èy m¹nh c«ng t¸c quy ho¹ch cña c¸c tØnh cã ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ sinh th¸i thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn nu«i c¸ biÓn vµ c¸ níc ngät, x©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n ph¸t triÓn c¸c vïng nu«i c¸ tËp trung ë quy m« c«ng nghiÖp.
- T¨ng cêng hîp t¸c nghiªn cøu víi c¸c níc cã c«ng nghÖ cao trong khu vùc vµ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ nh÷ng c«ng nghÖ di truyÒn, chän gièng c¸c ®èi tîng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ xö lý m«i trêng, c«ng nghÖ vÒ chuÈn ®o¸n phßng trõ dÞch bÖnh.
- Qu¶n lý tèt viÖc nhËp khÈu, s¶n xuÊt vµ lu th«ng thøc ¨n vµ c¸c chÕ phÈm dïng trong nu«i trång thuû s¶n. Trong khi vÉn ®¶m b¶o sù th«ng tho¸ng theo m«i trêng chÝnh s¸ch ®æi míi ®Ó ph¸t huy cao nguån lùc trong d©n cho ph¸t triÓn.
- §Èy nhanh tiÕn ®é x©y dùng c¸c c¬ së hËu cÇn vµ dÞch vô cho nghÒ nu«i t«m, c¸ biÓn.
- KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi th«ng tin c«ng nghÖ, th«ng tin thÞ trêng , th«ng tin ng trêng vµ quü b¶o hiÓm t¬ng hç träng hiÖp héi.
3.1.2 N©ng cao n¨ng lùc chÕ biÕn
C¸c môc tiªu chiÕn lîc n©ng cao n¨ng lùc chÕ biÕn ngµnh thuû s¶n lµ:
- T¨ng cêng n¨ng lùc nghiªn cøu c«ng nghÖ, tiÕp thu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ chÕ biÕn tiªn tiÕn.
- Huy ®éng c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi níc ®Ó n©ng cao c¸c c¬ së chÕ biÕn hiÖn cã c¶ vÒ c¬ së h¹ tÇng vµ ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ nh»m ®¸p øng yªu cÇu vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm cña quèc tÕ vµ n©ng cao chÊt lîng.
- Nhanh chãng cã nh÷ng chÝnh s¸ch u tiªn vµ hç trî ®Çu t nh»m c¶i tæ l¹i m¹ng líi chÕ biÕn, vËn chuyÓn, bu«n b¸n, b¸n lÎ hµng thuû s¶n trong thÞ trêng néi ®Þa.
- Duy tr× vµ gi÷ v÷ng thÞ trêng truyÒn thèng ®ång thêi më réng quan hÖ quèc tÕ ®Ó t¹o thÞ trêng míi, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c thÞ trêng lín nh Mü, NhËt B¶n, Trung Quèc, EU. §Æc biÖt lu ý më réng thÞ trêng phÝa t©y Trung Quèc, thÞ trêng c¸ næi nhá vµ c¸ níc ngät ch©u Phi.
- Ph¸t triÓn mét sè trung t©m chÕ biÕn c«ng nghÖ cao ®Ó t¸i chÕ biÕn c¸c hµng s¬ chÕ trong m¹ng líi c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn quy m« nhá n»m r¶i r¸c ë c¸c vïng nguyªn liÖu.
- T¹o lËp c¸c trung t©m chuyªn s¶n xuÊt gièng quy m« lín võa ®Ó qu¶n lý chÊt lîng võa ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n xuÊt gièng, chèng l¹i sù « nhiÔm m«i trêng.
- T¹o lËp c¸c khu nu«i th©m canh vµ c«ng nghiÖp cao ®ñ søc t¹o nh÷ng qu¶ ®Êm lín vÒ s¶n phÈm xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng nµo ®ã (t«m, c¸) kÓ c¶ nu«i biÓn, nu«i lî vµ nu«i ngät.
- T¹o lËp mét sè c¸c c¶ng c¸ lín ®ñ søc phôc vô cho nghÒ c¸ xa bê, nghÒ c¸ th¬ng m¹i quy m« lín, kÕt hîp ph¸t triÓn ë ®©y c¸c trung t©m lín vÒ th¬ng m¹i thuû s¶n (chØ nªn x©y dùng ë H¶i Phßng, §µ N½ng, Kh¸nh Hoµ, Vòng Tµu, Mü Tho, T¾c CËu).
- X©y dùng mét vµi nhµ m¸y lín s¶n xuÊt thøc ¨n t«m c¸.
- X©y dùng míi mét sè nhµ m¸y hoÆc liªn kÕt víi c¸c c«ng ty ®ãng tµu ®Ó ®ãng tÇu vµ trang bÞ tµu c¸ cho nghÒ kh¬i cã quy m« lín (kh«ng ®ãng tµu c¸ kh¬i trµn lan nh hiÖn nay).
- Mënréng c¸‰fnhµ m¸y s¶n xuÊt ng cô.
- X©y dùng mét sè nhµ m¸y s¶n xuÊt thiÕt bÞ phôc vô nu«i tr«ng thuû s¶n.
- Ph¸t triÓn xÝ nghiÖp s¶n xuÊt c¬ ®iÖn l¹nh ë TP. Hå ChÝ Minh thµnh mét ®ÇuÀmèi chÝ,p c¬ ®iÖn l¹nh víi c¸c vÖ tinh cña nã ë c¸c miÒn ®Ó phôc vô ngµnh c¸.
- Ph¸t triÓn ë mçi vïng mét trung t©m lín nhµ m¸y s¶n xuÊt hµng thuû s¶n chÊt lîng cao phôc vô xuÊt khÈu ( cã thÓ ®Æt l¹i c¸c c¶ng c¸ kh¬i lín) kh«ng ®Çu t n©ng cÊp trµn lan.
- KhuyÕn khÝch ®Çu t x©y dùng mét sè xÝ nghiÖp chÕ biÕn hµng thuû s¶n tiªu dïng néi ®Þa s¶n xuÊt ®a d¹ng.
Muèn thùc hiÖn ®îc c¸c môc tiªu chiÕn lîc trªn cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau:
- Quy ho¹ch l¹i hÖ thèng c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n ®Ó tiÕp tôc ®Çu t n©ng cÊp vµ x©y dùng míi.
- Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn nh»m x· héi ho¸ ®Çu t cho ngµnh.
- Ph¸t triÓn mèi quan hÖ quèc tÕ réng r·i ®Ó thu hót sù trî gióp tµi chÝnh vµ trao ®æi kinh nghiÖm còng nh sù hç trî cho c«ng t¸c nghiªn cøu, ®µo t¹o c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n giái vµ cao.
- Thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p m¹nh, ®ång bé tõ c¸c Bé, Ngµnh ®Õn UBND c¸c tØnh, c¸c së triÖt ®Ó chèng ®a t¹p chÊt vµo nguyªn liÖu thuû s¶n. Lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra chÊt lîng an toµn vÖ sinh thùc phÈm, ®Æc biÖt lµ kiÓm so¸t d lîng kh¸ng sinh tõ kh©u nguyªn liÖu ®Õn s¶n phÈm chÕ biÕn.
- Huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ quü ph¸t triÓn thÞ trêng xuÊt khÈu.
- KhuyÕn khÝch viÖc thu hót nguån nguyªn liÖu c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc trong khu vùc nh»m t¨ng cêng nhËp nguyªn liÖu ®Ó chÕ biÕn t¸i xuÊt. PhÊn ®Çu ®¹t tû träng nguyªn liÖu nhËp 5-8% vµo 2005. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thñ tôc cho doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Ó t¸i xuÊt.
- KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt, phèi hîp s¶n xuÊt gi÷a s¶n xuÊt nguyªn liÖu víi chÕ biÕn xuÊt khÈu, tËn dông tèi ®a nguån nguyªn liÖu ®a vµo s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, gi¶m thÊt tho¸t sau thu ho¹ch.
- T¨ng cêng c«ng t¸c khuyÕn ng tËp trung vµo c¸c chñ nËu vùa, cung cÊp khai th¸c vµ hç trî cho ®Çu t c¸c biÖn ph¸p b¶o qu¶n cho ng d©n.
- X©y dùng hÖ thèng chî c¸ t¹i c¸c c¶ng c¸ cña c¸c tØnh träng ®iÓm, c¸c trung t©m c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ tiªu thô, hÖ thèng c¸c chî ®êng biÓn còng nh c¸c chî c¸ quy m« nhá ë c¸c ®Þa ph¬ng.
- §Çu t n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt vµ n¨ng lùc nghiªn cøu, triÓn khai cña trung t©m c«ng nghÖ sinh häc vµ c«ng nghÖ chÕ biÕn thuéc viÖn nghiªn cøu nu«i trång thuû s¶n II thuéc Bé thuû s¶n ®Çu t kh¶ n¨ng nghiªn cøu ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp.
3.1.3 Thùc hiÖn tèt vÖ sinh an toµn thùc phÈm
§æi míi c«ng t¸c gi¸m ®Þnh chÊt lîng
- Thèng nhÊt chñ tr¬ng gi¶m dÇn viÖc b¾t buéc kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt lîng thuû s¶n. SÏ bá h¼n kiÓm tra Nhµ níc vÒ chÊt lîng khi tiªu chuÈn ngµnh 130 vµ c¸c tiªu chuÈn kh¸c vÒ vÖ sinh dîc phÈm ®îc phÇn lín c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn.
- Gi¸o vô khoa häc c«ng nghÖ chñ tr× cïng víi NAFIQACEN (trung t©m kiÓm tra chÊt lîng vµ vÖ sinh thuû s¶n) tæ chøc thùc hiÖn ¸p dông chÕ ®é kiÓm tra gi¶m ®èi víi c¸c l« hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ®· ®îc chÊp nhËn ®¹t c¸c tiªu chuÈn ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm tõ 1/7/2000 theo tinh thÇn Quy chÕ kiÓm tra vµ chøng nhËn Nhµ níc vÒ chÊt lîng hµng ho¸ thuû s¶n ban hµnh t¹i QuyÕt ®inh sè 08/2000/Q§_BTS ngµy 7/1/2000 cña bé trëng Bé Thuû s¶n, ®ång thêi gÊp rót söa ch÷a, bæ sung quy chÕ nµy phï hîp víi quy ®Þnh cña LuËt doanh nghiÖp.
- Vô khoa häc c«ng nghÖ chñ tr× cïng c¸c Vô, Côc, NAFIQACEN söa ®æi néi dông quy chÕ kiÓm tra vµ chøng nhËn c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh thuû s¶n ®¹t tiªu chuÈn ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm ban hµnh kÌm quyÕt ®Þnh sè 01/2000/Q§-BTS ngµy 3/1/2000 cña bé trëng Bé Thuû s¶n, cã kÕt hîp ®¸nh gi¸ ¸p dông hÖ thèng HACCP (Hazand Analysis Critical Control Point) ®Ó tr¸nh c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra trïng l¾p vµ gi¶m chi phÝ kiÓm tra ®èi víi doanh nghiÖp.
C¶i tiÕn n¨ng lùc s¶n xuÊt chÕ biÕn b»ng c¸ch ¸p dông hÖ thèng HACCP nh»m n©ng cao tû träng cña s¶n phÈm tinh chÕ
- X¸c ®Þnh râ nguån gèc nguyªn liÖu ®Çu vµo: nÕu cÇn thiÕt th× doanh nghiÖp nªn ®Ò xuÊt hç trî tõ phÝa Nhµ níc, cô thÓ lµ NAFIQACEN.
- §µo t¹o vµ gi¸o dôc ý thøc vÒ HACCP trong néi bé doanh nghiÖp: ban l·nh ®¹o vµ c¸c c¸n bé phô tr¸ch trùc tiÕp s¶n xuÊt sau khi lµm quen vµ tham gia c¸c kho¸ häc, héi th¶o vÒ HACCP sÏ híng dÉn cho c«ng nh©n tõng yªu cÇu, tõng c«ng ®o¹n ph¶i thùc hiÖn.
- §Èy m¹nh n©ng cÊp c¬ së s¶n xuÊt vµ ®æi míi c«ng nghÖ ë nh÷ng kh©u cÇn thiÕt, tr¸nh l·ng phÝ viÖc c¶i t¹o nhµ xëng thiÕt bÞ lµ rÊt tèn kÐm vµ mÊt nhiÒu thêi gian, do ®ã cÇn c©n nh¾c viÖc n©ng cÊp chØ ë nh÷ng c«ng ®o¹n quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt lîng, vÊn ®Ò kh«ng ph¶i bá vèn lín cho m¸y mãc mµ lµ vËn dông c«ng nghÖ mét c¸ch cã lîi nhÊt vµ thÝch hîp víi t×nh h×nh tõng c«ng ty.
- X©y dùng m« h×nh HACCP cña riªng tõng doanh nghiÖp trªn c¬ së t vÊn tõ c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ chuyªn gia níc ngoµi.
- Chó träng s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cã chÊt lîng cao, cã trong tay chøng nhËn tiªu chuÈn chÊt lîng Haccp- ®©y lµ ®iÒu kiÖn b¾t buéc ®Ó giao dÞch víi kh¸ch hµng chÝnh yÕu trªn thÞ trêng mü. NÕu cã ®îc giÊy th«ng hµnh haccp, dn sÏ cã ®îc lßng tin cña ngêi tiªu dïng tr¸nh ®îc nhiÒu r¾c rèi khi xuÊt hµng, gi¶m chi phÝ, n©ng cao kh¶ n¨ng th©m nhËp thÞ trêng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thu hót kh¸ch hµng míi.
- C¸c doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña viÖc hoµn thiÖn, n©ng cao hiÖu qu¶ viÖc thùc thi ch¬ng tr×nh qu¶n lÝ chÊt lîng theo GMP, HACCP, ISO. ViÖc ¸p dông hÖ thèng ®¶m b¶o c¸c ch¬ng tr×nh chÊt lîng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp. Tríc m¾t c¸c nhµ m¸y ph¶i thùc thi HACCP cô thÓ lµ:
+ Nhµ m¸y ph¶i thµnh lËp ®éi ngò qu¶n lý chÊt lîng HACCP.
+ X©y dùng kÕ ho¹ch HACCP cho tõng s¶n phÈm.
+ So¹n th¶o hå s¬ qu¶n lý chÊt lîng theo HACCP.
+ LËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o theo nhiÒu møc kh¸c nhau tõ c¸n bé qu¶n lý ®Õn ngêi s¶n xuÊt.
+ Phèi hîp thêng xuyªn víi c¸c trung t©m t vÊn (TT c«ng nghÖ vµ sinh häc thuû s¶n cña ViÖn nghiªn cøu nu«i trång thuû s¶n II NAFIQACEN) ®Ó kÞp thêi th¸o gì c¸c khiÕm khuyÕt.
- T¨ng cêng ®Çu t n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, c«ng nghÖ s¶n xuÊt phï hîp víi yªu cÇu cña ch¬ng tr×nh qu¶n lý chÊt lîng.
- Hç trî vèn tÝn dông u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n ®Çu t n©ng cÊp ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ®¸p øng yªu cÇu vÒ an toµn vÖ sinh thùc phÈm cã thÓ xuÊt sang Mü.
- Tµi trî tÝn dông xuÊt khÈu ®Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp hiÖn ®¹i ho¸ vµ më réng c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ còng nh t¨ng cêng nghiªn cøu c«ng nghÖ bao gåm khoa häc c«ng nghÖ cøng vµ c«ng nghÖ mÒm, khoa häc kinh tÕ qu¶n lý.
+ KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu c«ng nghÖ cao tõ c¸c níc ph¸t triÓn, bÝ quyÕt c«ng nghÖ, thuª chuyªn gia níc ngoµi giái.
+ X©y dùng, ban hµnh vµ triÓn khai ¸p dông b¾t buéc c¸c tiªu chuÈn Nhµ níc vµ tiªu chuÈn ngµnh vÒ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt an toµn vÖ sinh tèi thiÓu ®èi víi c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n, c¶ng c¸, chî c¸. ViÖc thiÕt lËp c¸c tiªu chuÈn nµy ®îc xem lµ n©ng cÊp dÇn tõng bíc c¸c ho¹t ®éng an toµn chÊt lîng.
3.2 Gi¶i ph¸p vÒ thÞ trêng
3.2.1 §Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i hç trî xuÊt khÈu.
- Cung cÊp c¸c th«ng tin míi nhÊt vÒ thÞ trêng, kü thuËt c«ng nghÖ vµ t×nh h×nh c¹nh tranh nhê ®ã c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã c¬ së ®Ó ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh thÝch hîp.
- VÒ chi phÝ cho ho¹t ®éng xóc tiÕn ViÖt Nam cÇn häc tËp m« h×nh hiÖu qu¶ cña c¸c tæ chøc nh JETRO cña NhËt, KOTRA cña Hµn Quèc hay THAITRADE cña Th¸i Lan hoÆc nh ë §µi Loan c¸c nhµ xuÊt khÈu nép 4,25% doanh thu ®Ó ChÝnh phñ chi cho ho¹t ®éng xóc tiÕn.
Ph¸t huy vai trß cña HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam (VASEP) trong viÖc hç trî xuÊt khÈu.
§Ó n©ng cao tinh thÇn hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong hiÖp héi, ph¸t triÓn nguån nguyªn liÖu thuû s¶n, kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ thuû s¶n ViÖt Nam trong khu vùc ASEAN, ph¸t triÓn nhanh kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ héi nhËp, t«n vinh c¸c nhµ doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam, hiÖp héi ®· ®Ò ra 7 ch¬ng tr×nh ho¹t ®éng:
Kh¸ch hµng cho héi viªn
Thuû s¶n ViÖt Nam an toµn vµ c¹nh tranh
Ph¸t triÓn nguyªn liÖu thuû s¶n
Nhµ l·nh ®¹o doanh nghiÖp t¬ng lai
Ngêi ®ång hµnh tin cËy
Thuû s¶n ViÖt Nam – Thuû s¶n ASEAN
Tù hµo VASEP
Thay ®æi thuÕ vµ thµnh lËp quü tÝn dông hç trî xuÊt khÈu
- §Ò nghÞ Nhµ níc cho gi¶m thuÕ suÊt mÆt hµng ®«ng l¹nh tõ 3% xuèng 1%.
- Nhµ níc nªn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp tõ 32% xuèng 15% ®Ó xÝ nghiÖp cã ®iÒu kiÖn n©ng cÊp trang thiÕt bÞ do hiÖn nay t×nh h×nh c¹nh tranh gay g¾t c¸c doanh nghiÖp cÇn ®Çu t kh«ng ngõng vµo c«ng nghÖ kü thuËt míi mong ®øng v÷ng trªn thÞ trêng.
- Thay ®æi møc khÊu trõ VAT ®èi víi thu mua hµng thuû s¶n theo híng nÕu mua cã b¶ng kª th× khÊu trõ 2% vµ nÕu cã ho¸ ®¬n th× khÊu trõ 3%, ¸p dông cho c¶ doanh nghiÖp trong níc lÉn doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu.
- TiÕn tíi ¸p dông thuÕ suÊt 0% khi nhËp khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n dïng chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu.
- Gi¶m dÇn thuÕ kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp trong thêi gian xuÊt khÈu hµng thuû s¶n.
- Thµnh lËp quü tÝn dông hç trî xuÊt khÈu; biÖn ph¸p chñ yÕu lµ bï l·i suÊt vay vèn, c¨n cø theo mét danh môc c¸c mÆt hµng, ngµnh nghÒ xuÊt khÈu ®îc hç trî l·i suÊt.
Chó träng më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng thuû s¶n trªn thÞ trêng Mü.
- C¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu cÇn cã gi¶i ph¸p cô thÓ thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 80/2002/Q§-TTg ngµy 24/6/2002 cña thñ tíng ChÝnh phñ th«ng qua thùc hiÖn s¶n xuÊt theo hîp ®ång, ®¶m b¶o tiªu thô s¶n phÈm cho ng d©n.
- §Çu t cho bao b×, nh·n m¸c vµ ®¨ng ký b¶n quyÒn th¬ng hiÖu s¶n phÈm. TiÕp tôc ®Çu t hoµn thiÖn c«ng nghÖ chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó n©ng sè lîng doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n vµ danh s¸ch ®ù¬c phÐp xuÊt khÈu vµ Mü.
- T¨ng cêng kh¶ n¨ng hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®Ó gi¶i quyÕt tèt kh©u tiªu thô; t¨ng cêng mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi viÖt kiÒu mü; t¨ng cêng sö dông internet trong c«ng t¸c tiÕp thÞ.
3.3 Gi¶i ph¸p vÒ ph©n phèi s¶n phÈm
3.3.1 HiÓu râ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vµ n¾m ch¾c hÖ thèng ph¸p luËt trong ngµnh thuû s¶n Mü
V× Mü lµ quèc gia rÊt hay kiÖn tông, hÖ thèng luËt ph¸p phøc t¹p vµ ngêi Mü khi kinh doanh rÊt g¾n víi luËt ph¸p nªn khi xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã luËt s t vÊn hoÆc Ýt nhÊt lµ cã c¸c chuyªn giái cã thÓ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh liªn quan ®Õn luËt ph¸p. B¶n th©n doanh nghiÖp còng cÇn Ýt nhiÒu am hiÓu luËt lÖ Mü ®Ó ®¶m b¶o khi mêi luËt s thêi gian lµm viÖc ng¾n nhng hiÖu qu¶.
N¾m râ c¸c chÝnh s¸ch th¬ng m¹i Mü ®ang ¸p dông víi ViÖt Nam nhÊt lµ trong t×nh h×nh hiÖn nay khi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü ®· cã hiÖu lùc ®Ó kÞp thêi thay ®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu theo híng t¨ng tû lÖ hµng chÕ biÕn cao cÊp cã gi¸ trÞ cao (hiÖn nay chñ yÕu ViÖt Nam xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü díi d¹ng th«). Nh vËy ViÖt Nam sÏ t¨ng nhanh ®îc kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ giµnh ®îc quyÒn chñ ®éng trong kinh doanh, kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña m×nh trªn thÞ trêng quan träng nµy.
B¶ng 3.1: ThuÕ nhËp khÈu thuû s¶n vµo thÞ trêng Mü
M· thuÕ
MÆt hµng
N»m trong diÖn hëng NTR
Kh«ng n»m trong diÖn hëng NTR
0301
C¸ t¬i sèng
0%
0%
0302
C¸c bé phËn cßn l¹i sau khi c¾t Philª t¬i hoÆc ®«ng l¹nh
0%
2.2-4.4 cent/kg
0304
Philee c¸, thÞt c¸ ®· lãc x¬ng t¬i hoÆc ®«ng l¹nh
0%
Mét sè 0%, mét sè 5,5 cent/kg
0305
C¸ kh«, íp muèi, x«ng khãi
4-7%
25-30%
0305.13
T«m c¸c lo¹i ®«ng l¹nh
0%
0%
0305(14-24)
ThÞt cua ®«ng l¹nh
7,5%
15%
0307
C¸c lo¹i nghªu sß
0%
0%
0307.60
èc
5%
20%
1601-1604
C¸c lo¹i thùc phÈm chÕ biÕn tõ c¸
0,9-6 cent/kg
6,6-22 cent/kg
1605-10.05
Cua chÕ biÕn chÝn
10%
20%
1605-10.20
ThÞt cua
0%
22,5%
1605-30.05
T«m hïm chÕ biÕn
10%
20%
Nguån: H¶i quan Mü 1999
ChuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn khai th¸c, nu«i trång, s¶n xuÊt, chÕ biÕn ®Ó vît qua c¸c hµng rµo kü thuËt TBT vµ hµng rµo vÖ sinh SPS cña Mü. §iÒu nµy gióp doanh nghiÖp dÔ dµng th©m nhËp thÞ trêng Mü vµ còng n©ng cao ®îc uy tÝn cña doanh nghiÖp ®èi víi ngêi tiªu dïng.
3.3.2 Gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò th¬ng hiÖu s¶n phÈm
Doanh nghiÖp cÇn chó träng x©y dùng th¬ng hiÖu sau c¸c bµi häc lín vÒ viÖc cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ th¬ng hiÖu lµ “cuéc chiÕn Catfish” hay nh·n hiÖu “cµ phª Trung Nguyªn”. Ngay khi cã ý ®Þnh hay b¾t ®Çu th¬ng m¹i ho¸ s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ trêng Mü, h·y nép ®¬n ®¨ng kÝ b¶o hé th¬ng hiÖu ngay t¹i V¨n phßng S¸ng chÕ vµ Th¬ng hiÖu Mü (USPTO) ®Ó tr¸nh trêng hîp bÞ ®èi t¸c Mü hít tay trªn. HiÖn nay nhiÒu s¶n phÈm thuû s¶n ViÖt Nam xuÊt sang Mü qua trung gian, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp mang c¸c th¬ng hiÖu kh¸c nhau do ®èi t¸c ®Æt, v× thÕ mµ nhiÒu doanh nghiÖp vÉn cha nhËn thÊy tÇm quan träng cña viÖc ®¨ng ký th¬ng hiÖu. H·y nghÜ ®Õn mét chiÕn lîc dµi h¹n ®Ó x©y dùng mét nh·n hiÖu cho riªng m×nh trªn ®Êt Mü, cã nh vËy míi cã thÓ n©ng cao vÞ thÕ hµng ViÖt Nam vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh tèt nhÊt.
Khi bÞ mÊt quyÒn sö dông th¬ng hiÖu doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®Êu tranh ®Ó giµnh l¹i quyÒn cña m×nh. HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt – Mü vµ c¸c C«ng íc Quèc tÕ cã liªn quan sÏ lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó doanh nghiÖp ViÖt Nam b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña m×nh.
C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam h·y ®¨ng kÝ nh·n hiÖu cña m×nh t¹i ViÖt Nam tríc v× khi ®¨ng ký nh·n hiÖu ë níc ngoµi, th× ®iÒu kiÖn lµ ph¶i cã ®¨ng ký trong níc.
C¸c doanh nghiÖp cÇn tÝch cùc tham gia vµo HiÖp héi ChÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam VASEP ®Ó n©ng cao søc m¹nh vµ u thÕ cña m×nh, khi x¶y ra tranh chÊp còng dÔ dµng huy ®éng sù tham gia cña c¸c ban ngµnh cã liªn quan. HiÖp héi còng lµ n¬i c¸c doanh nghiÖp cïng trao ®æi th«ng tin, häc hái kinh nghiÖm cña nhau. NhiÖm vô cña HiÖp héi lµ n¾m b¾t, thu thËp, xö lý, ph©n tÝch, dù b¸o t×nh h×nh, th«ng tin ph¸p luËt cña thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, kÞp thêi cung cÊp cho c¸c héi viªn vµ c¬ quan nhµ níc. HiÖp héi còng khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ho¹t ®éng th«ng tin tiÕp thÞ ë c¸c doanh nghiÖp. §©y lµ híng gi¶i quyÕt tèt nhÊt kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu th«ng tin cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®èi víi thÞ trêng Mü.
3.3.3 Lùa chän kªnh ph©n phèi hiÖu qu¶ nhÊt
ThÞ trêng Mü lµ thÞ trêng cã hÖ thèng ph©n phèi kh¸ bµi b¶n, nhng c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ta míi chØ chó ý ®Õn tiÕp cËn c¸c nhµ nhËp khÈu, cha víi tíi c¸c nhµ b¸n lÎ vµ siªu thÞ. ViÖt Nam ®· cã h¬n 100 doanh nghiÖp xuÊt hµng thuû s¶n sang Mü nhng nh÷ng nh·n hiÖu næi tiÕng míi chØ tiÕp cËn ®îc víi c¸c nhµ nhËp khÈu. Hµng b¸n lÎ cha tíi tay ngêi tiªu dïng. C¸c doanh nghiÖp cÇn ®Èy m¹nh tiÕp cËn thÞ trêng, xóc tiÕn th¬ng hiÖu, t×m hiÓu nhu cÇu, thÞ hiÕu, së thÝch ngêi tiªu dïng vµ kiÓu d¸ng s¶n phÈm.
3.3.4 Thùc hiÖn tèt mèi quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Nam- Hoa Kú
Thùc hiÖn tèt mèi quan hÖ ngo¹i giao gi÷a hai níc, gi÷a c¸c doanh nghiÖp cña hai níc vµ gi÷a c¸c c¸ nh©n sÏ lµ ch×a kho¸ cho sù thµnh c«ng chiÕn lîc vÒ l©u dµi ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü.
Quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Mü ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ trong thËp kû qua, më ®Çu b»ng viÖc B×nh thêng ho¸ quan hÖ ViÖt Nam- Hoa Kú ngµy 12/7/1995. Tõ ®ã c¸c quan hÖ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, th¬ng m¹i, v¨n ho¸, khoa häc , kü thuËt v.v. tõng bíc ®îc më réng. Tõ ®ã ®Õn nay cã rÊt nhiÒu c¸c cuéc viÕng th¨m gi÷a c¸c nguyªn thñ, c¸c quan chøc cña 2 quèc gia, më ra mét thêi kú míi gi÷a hai níc. Ngµy 17/11/2000 Cùu Tæng thèng Mü Bill Clinton ®· sang th¨m ViÖt Nam. N¨m 1998, Mü miÔn ¸p dông luËt Jackson Vanik cho ViÖt Nam. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Mü 14/7/2000 ®· hoµn tÊt qu¸ tr×nh b×nh thêng ho¸ quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú, t¹o c¬ së cho viÖc t¨ng cêng quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc. HiÖp ®Þnh më ra thÞ trêng cho c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam vµ t¨ng thªm c¬ héi ®Çu t cña Mü vµ c¸c níc kh¸c vµo ViÖt Nam. ThuÕ nhËp khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam vµo thÞ trêng Mü gi¶m tõ kho¶ng 40% xuèng 3%. Hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng gi÷a chÝnh phñ cña hai níc nh»m ®Èy m¹nh h¬n n÷a c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc cïng ph¸t triÓn trong ®ã cã c¶ ngµnh thuû s¶n. Th«ng tin chi tiÕt h¬n vÒ quan hÖ ngo¹i giao ViÖt Nam- Hoa Kú cã thÓ tham kh¶o qua trang Web díi ®©y:
Míi ®©y, ngµy 3/12/2003, ®oµn ®¹i biÓu cña ViÖt Nam do Phã Thñ tíng Vò Khoan dÉn ®Çu ®· cã cuéc héi ®µm tiÕp xóc víi nhiÒu nhµ l·nh ®¹o ChÝnh phñ vµ nghÞ sÜ Mü, trong ®ã cã Ngo¹i trëng Mü Colin Powell, §¹i diÖn Th¬ng m¹i Robert Zoellick, Bé trëng N«ng nghiÖp Veneman vµ QuyÒn Bé trëng Th¬ng m¹i Botman. C¸c vÞ l·nh ®¹o chÝnh phñ vµ c¸c nghÞ sÜ Mü kh¼ng ®Þnh s½n sµng më réng c¸c lÜnh vùc hîp t¸c vÒ kinh tÕ, c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®ång thêi ñng hé ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi WTO.
TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®Òu ®Èy m¹nh quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc ®ång thêi gãp phÇn níi láng h¬n c¸c chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t gi÷a hai níc ViÖt Nam- Hoa Kú. Nhê ®ã kim ng¹ch thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü ngµy cµng ®îc n©ng lªn.
Thùc hiÖn tèt mèi quan hÖ ngo¹i giao gi÷a hai níc lµ c¬ së, nÒn t¶ng ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam sang Mü, nhng ®©y lµ gi¶i ph¸p vÜ m«, gi÷a hai quèc gia víi nhau. Nh thÕ vÉn cha ®ñ. Chóng ta cßn cÇn ph¶i gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau.
§èi víi thÞ trêng Mü, viÖc xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp nhá, ®¬n lÎ thêng gÆp khã kh¨n do c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa thêng liªn kÕt thµnh c¸c hiÖp héi nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh rÊt cao. Chóng ta cã thÓ th©m nhËp thÞ trêng Mü b»ng c¸ch hîp t¸c, liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu thuû s¶n Mü, ký kÕt hîp ®ång lµm ¨n l©u dµi. Nh vËy phÝa ®èi t¸c cã thÓ gióp ®ì chóng ta trong c¸c ho¹t ®éng thñ tôc nhËp khÈu, vµ kÞp thêi th«ng tin nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña níc Mü. Nãi nh thÕ còng kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta lu«n phô thuéc vµo c¸c nhµ nhËp khÈu. Khi ®· ®ñ m¹nh, ®ñ hiÓu thÞ trêng vµ ®ñ lßng tin cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn tiÕp tôc c¸c bíc tiÕn kh¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ cña m×nh, vai trß ®éc lËp cña m×nh trªn c¬ së, tinh thÇn hîp t¸c víi c¸c nhµ nhËp khÈu trong níc.
Ngoµi ra mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n cña hai níc còng kh«ng kÐm phÇn quan träng thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n. Tõ chç quen biÕt ®Õn viÖc ®i du lÞch tham quan ®Êt níc cña nhau, t¹o lËp c¸c mèi quan hÖ kh¸c vÒ lµm ¨n kinh tÕ, t¹o luång d luËn tèt cho s¶n phÈm thuû s¶n cña m×nh. HoÆc quan hÖ gi÷a th¬ng nh©n ViÖt Nam víi ®éi ngò ViÖt kiÒu Mü ®«ng ®¶o ®ang sèng trªn ®Êt Mü còng lµ mét thÞ trêng kh«ng nhá. §ã còng chÝnh lµ mét c¸ch qu¶ng c¸o s¶n phÈm, mét søc m¹nh tõ bªn trong lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n.
KÕt luËn
Kinh tÕ ViÖt Nam sau gÇn 20 n¨m ®æi míi thùc sù ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît bËc, tõ mét níc cßn nghÌo vµ l¬ng thùc kh«ng ®ñ ¨n, chóng ta ®· trë thµnh níc xuÊt khÈu g¹o thø hai trªn thÕ giíi. C¸c ngµnh s¶n xuÊt nh dÖt may, thñ c«ng mü nghÖ, giµy dÐp, n«ng s¶n, thuû s¶n v.v… rÊt ph¸t triÓn, gãp phÇn tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, ®Èy nhanh c«ng cuéc CNH- H§H ®Êt níc. Ngµnh thuû s¶n, mµ träng t©m lµ thuû s¶n xuÊt khÈu, rÊt ®îc Nhµ níc chó träng vµ ®Çu t khuyÕn khÝch. Nã gãp phÇn kh«ng nhá gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, tËn dông ®îc nguån lîi thuû h¶i s¶n phong phó s½n cã trong thiªn nhiªn, ph¸t huy tinh thÇn cÇn cï chÞu khã, tÝnh s¸ng t¹o cña ng d©n trong nu«i trång thuû s¶n, øng dông khoa häc kü thuËt trong chÕ biÕn b¶o qu¶n c¸c mÆt hµng thuû s¶n, h¬n n÷a l¹i lµ ngµnh ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao h¬n c¶ so víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n kh¸c. Ph¸t triÓn xuÊt khÈu thuû s¶n lµ tÊt yÕu kh¸ch quan phï hîp víi tr×nh ®é nÒn kinh tÕ hiÖn nay cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh chung cña thÞ trêng thÕ giíi.
Tham gia vµo qu¸ tr×nh lu th«ng quèc tÕ, hµng thuû s¶n ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi sù c¹nh tranh rÊt gay g¾t víi hµng thuû s¶n cña rÊt nhiÒu nhµ xuÊt khÈu c¸c níc kh¸c trªn thÞ trêng Mü. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trë thµnh vÊn ®Ò cÊp thiÕt, nãng báng kh«ng chØ ®èi víi cÊp quèc gia, ngµnh hµng mµ cßn thùc sù lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n.
Kho¸ luËn ®îc hoµn thµnh víi sù híng dÉn rÊt nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o híng dÉn Th¹c sü TrÇn ViÖt Hïng vµ sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o Khoa Kinh tÕ Ngo¹i th¬ng, c¸c c¬ quan thuéc Bé Thuû s¶n, C«ng ty TNHH Minh Phó céng víi sù nç lùc cè g¾ng rÊt lín cña ngêi viÕt. RÊt mong nã sÏ gióp Ých ®îc mét phÇn nµo ®ã cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam khi muèn t×m hiÓu vÒ thÞ trêng Mü vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ trêng nµy.
Cuèi cïng, mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o, ngêi th©n, b¹n bÌ, nh÷ng ngêi ®· gióp ®ì em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nhng kho¸ luËn kh«ng tr¸nh khái sai sãt, rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c« vµ b¹n ®äc.
Tµi liÖu tham kh¶o
- T¹p chÝ Th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ thuû s¶n tõ sè 1/2000 ®Õn sè 9/2003
B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2002 cña Bé Thuû s¶n
Trung t©m th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ thuû s¶n – Bé Thuû s¶n
National Marine Fisheries Service
Goergetown Economic Services
CÈm nang vÒ x©m nhËp thÞ trêng Mü- Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 2003- TS Hå SÜ Hng- NguyÔn ViÖt Hng.
ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Hoa Kú vµ nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ trêng Hoa Kú sau khi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt Nam- Hoa Kú cã hiÖu lùc- 2002- PGS,TS. NguyÔn ThÞ M¬ (chñ biªn).
T¹p chÝ xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n
T¹p chÝ Thuû s¶n tõ sè 1/2000- 9/1003
Bµi viÕt “N¨ng lùc c¹nh tranh cña níc ta trong t¬ng quan quèc tÕ” - PGS, TSKH. NguyÔn Quang Th¸i - t¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o.
Dù th¶o luËt thuû s¶n lÇn thø 12- Quèc héi níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam.
C¸c trang Web:
+ www.fistenet.gov.vn
+ www.mofa.gov.vn
+ www.mpi.gov.vn
+ www.census.gov/foreign-trade/balance/index.html
+ www.infofish.org
+ v.v…
C¸c nguån kh¸c
Phô lôc
B¶ng P.1 Ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam qua c¸c con sè tõ th¸ng 4-1959 ®Õn th¸ng 4/2003
Tổng sản lượng thủy sản
2.410.900 tấn
- Khai th¸c thuû s¶n
1.434.800 tấn
- NTTS & khai th¸c nội địa
976.100 tấn
Kim ngạch XKTS
2.023 triệu USD
Tổng số lao động nghề c¸
Khoảng 4 triệu người
Khai th¸c thuỷ sản
Sản lượng khai th¸c thuỷ sản
1.434.800 tấn
Tổng số tàu, thuyền m¸y
81.800 chiếc
- Tæng c«ng suÊt
4.038.365 CV
- Trong đã, tàu 90 CV trở lªn
6.075 chiếc
Nu«i trồng thuỷ sản
Tổng diện tÝch nu«i trồng thủy sản
955.000 ha
- Diện tÝch nu«i níc ngät
425.000 ha
- Diện tÝch nu«i mặn, lợ
530.000 ha
Sản lượng nu«i trồng thuỷ sản
976.100 tấn
Trong ®ã + T«m níc lî
193.973 tấn
+ Ngao & Sß huyết
130.000 tấn
+ Cua biển
13.000 tấn
+ C¸ nước lợ
6.500 tấn
Sản lượng sản xuất giống
+ T«m (Só, r¶o, he ch©n tr¾ng) P15
19.088 triệu con giống
+ T«m càng xanh
115 triệu con giống
+ R« phi đơn tÝnh
35 triệu con giống
+ C¸ da trơn
300 triệu con giống
Trại sản xuất giống
5.168 trại
+ T«m nước lợ
4.774 trại
+ C¸c đối tượng kh¸c
384 trại
Chế biến thuỷ sản
Tổng số doanh nghiệp chế biến đ«ng lạnh
275
- Số doanh nghiệp cã code xuất khẩu vào EU
68
- Số doanh nghiÖp ¸p dông HACCP, ®ñ tiªu chuÈn XK vào Mỹ
128
Nguån: Trung t©m th«ng tin KHKT vµ kinh tÕ Thuû s¶n- Bé Thuû s¶n.
B¶ng P.2 Top Ten Countries with which the U.S. Trades
For the month of September 2003
The values given are for Imports and Exports added together.These Countries represent 68.83% of U.S. Imports, and 66.33% of U.S. Exports in goods.
Year To Date
Total in Total in
Billions Billions
Country Name of U.S. $ of U.S. $
CANADA 34.37 292.20
MEXICO 20.27 172.95
CHINA 16.89 127.52
JAPAN 13.49 125.47
FEDERAL REPUBLIC OF GERMANY 7.16 70.61
UNITED KINGDOM 6.29 56.77
KOREA, REPUBLIC OF 4.92 43.95
TAIWAN 4.22 35.80
FRANCE 3.76 33.89
MALAYSIA 3.26 26.43
Top Ten Countries with which the U.S. Trades
For the month of December 2002
The values given are for Imports and Exports added together.These Countries represent 69.98% of U.S. Imports, and 65.24% of U.S. Exports in goods.
Year To Date
Total in Total in
Billions Billions
Country Name of U.S. $ of U.S. $
CANADA 28.73 371.39
MEXICO 17.54 232.26
JAPAN 15.35 172.93
CHINA 13.74 147.22
FEDERAL REPUBLIC OF GERMANY 8.55 89.11
UNITED KINGDOM 5.91 74.12
KOREA, REPUBLIC OF 5.23 58.17
TAIWAN 4.20 50.59
FRANCE 3.91 47.43
ITALY 3.22 34.38
B¶ng P.3 §ãng gãp cña thuû s¶n xuÊt khÈu trong xuÊt khÈu c¸c níc n¨m 2000
Nước
Giá trị XKTS năm 2000, triệu USD
% đóng góp của XKTS trong giá trị XK chung của đất nước
Grinlen
261
94
Xâysen
113
78,2
Pharôê
354
75,3
Aixơlen
1.228
64,4
Manđivơ
41
53,8
Panama
256
34,7
Xênêgan
260
27,0
Namibia
290
20,0
Pêru
1.128
16,1
Mianma
185
13,2
Marốc
950
12,8
Việt Nam
1.480
10,3
Chilê
1.784
9,8
Thái Lan
4.367
6,4
Nauy
3.532
5,9
Ðan Mạch
2.755
5,4
Cuba
78
4,9
Inđônêxia
1.584
2,6
Trung Quốc
3.605
1,4
Nguån: Trung t©m Th«ng tin KHKT vµ Kinh tÕ Thuû s¶n- Bé Thuû s¶n
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- khoa luan tot nghiep.doc