Tích hợp sản xuất, phân phối và tiêu thụ cần sa trong các tài khoản kinh tế quốc gia Canada

19 THỐNG KÊ QUỐC TẾ VÀ HỘI NHẬP 57 TÍCH HỢP SẢN XUẤT, PHÂN PHỐI VÀ TIÊU THỤ CẦN SA TRONG CÁC TÀI KHOẢN KINH TẾ QUỐC GIA CANADA Những phát triển mới nhất trong tài khoản kinh tế Canada Giới thiệu Ngày 13 tháng 4 năm 2017, Chính phủ Canada đã xây dựng luật tại Hạ viện để hợp pháp hóa, điều chỉnh và hạn chế việc sử dụng cần sa cho các mục đích phi y tế. Dự thảo Luật C-45 đã được Quốc hội phê chuẩn và được sự đồng ý của Hoàng gia vào ngày 01 tháng 6 năm 2018, có hiệu lực từ ngày 17 tháng 10 năm 2018. Cơ quan Thống kê Canada (StatCan) chịu trách nhiệm tổng hợp và phổ biến các chỉ số kinh tế vĩ mô quan trọng của Canada như Tổng sản phẩm trong nước (GDP), chi tiêu hộ gia đình, đầu tư, xuất khẩu, nhập khẩu, thu chi của chính phủ và sản lượng công nghiệp. Khi tổng hợp các chỉ số này, StatCan tuân theo các khuyến nghị về tài chính kinh tế vĩ mô được nêu trong Hướng dẫn quốc tế về Hệ thống tài khoản quốc gia 2008 (SNA 2008). Điều này đảm bảo rằng số liệu thống kê về hoạt động kinh tế của Canada phù hợp và có thể so sánh với các ước tính được sản xuất ở các quốc gia khác như Mỹ, có thước đo GDP được tính toán bởi Cục Phân tích Kinh tế. Công việc này tương tự như một kế toán doanh nghiệp tuân theo Chuẩn báo cáo tài chính quốc tế khi đưa ra các báo cáo tài chính cho một doanh nghiệp. SNA 2008 khuyến nghị các quốc gia bao gồm cả hoạt động hợp pháp và bất hợp pháp khi tính GDP. Trong 60 năm qua, StatCan đã không thực hiện khuyến nghị này vì nhiều lý do. Đầu tiên, do sự khác biệt trong việc đo lường hoạt động bất hợp pháp, người ta đánh giá rằng các biện pháp đáng tin cậy không thể được phát triển và do đó, việc thêm hoạt động bất hợp pháp có thể đã làm mất uy tín, thay vì tăng cường đo lường GDP. Thứ hai, các hoạt động kinh tế bất hợp pháp được coi là nhỏ và ít ảnh hưởng đến chu kỳ kinh doanh nên việc loại trừ chúng sẽ không ảnh hưởng lớn đến sự hiểu biết về xu hướng kinh tế. Thứ ba, Hoa Kỳ không đưa các hoạt động bất hợp pháp trong ước tính GDP và do đó bằng cách loại trừ chúng khỏi thước đo của Canada, cái sau có thể so sánh với cái trước. Với sự chấp thuận của Dự thảo Luật C- 45, góp phần đáng kể trong sản xuất và tiêu thụ cần sa đang chuyển từ bất hợp pháp sang thị trường hợp pháp. Hoạt động hợp pháp này hiện tại là phạm vi để đưa vào các ước tính của Canada về GDP giống như các hoạt động kinh tế hợp pháp khác. Sự thay đổi về địa vị pháp lý giúp StatCan dễ dàng thu thập dữ liệu đáng tin cậy hơn để đo lường quy mô của thị trường. Khi Chính phủ đưa ý định hợp pháp hóa việc sử dụng cần sa cho các mục đích phi y tế, các công ty bắt đầu xin giấy phép và thiết lập các hoạt động để sản xuất và phân phối cần sa. Đầu tư đáng kể vào hoạt động nhà kính và nhà máy chế biến đã được thực hiện. Cây trồng đã được trồng và thu hoạch, hàng tồn kho đã  20 được tích lũy và mạng lưới phân phối đang được thiết lập. Hoạt động này đã hợp pháp và hiện tại đã được Canada đưa vào ước tính GDP. Các công ty được ủy quyền bắt đầu bán sản phẩm hợp pháp mới này, mặc dù được quy định cho người tiêu dùng trong quý IV năm 2018. Giá trị gia tăng liên quan đến việc sản xuất các hàng hóa này trước quý IV và bất kỳ hoạt động sản xuất, phân phối và bán hàng hợp pháp mới thực hiện trong quý IV đều được ước tính GDP của Canada. Sự thay đổi cần sa phi y tế này từ tình trạng bất hợp pháp sang tình trạng hợp pháp có khả năng phá vỡ chuỗi thời gian trong ước tính GDP của Canada. Để tránh sự phá vỡ này, StatCan đã quyết định tích hợp cả sản xuất cần sa hợp pháp và bất hợp pháp vào các ước tính chính thức về GDP. Ngoài ra, cơ quan này đã quyết định sửa đổi các ước tính trước đây về GDP, bao gồm các ước tính về sản xuất và tiêu thụ cần sa bất hợp pháp. Những thay đổi này, cho cả giai đoạn hiện tại và trước đó sẽ được thực hiện với việc công bố ước tính GDP quý IV năm 2018. Bài viết này giới thiệu cách các tài khoản kinh tế quốc gia Canada sẽ được điều chỉnh để kết hợp cả việc sản xuất và tiêu thụ bất hợp pháp hiện nay và tiêu thụ cần sa phi y tế trong khoảng những năm 1961. Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh tế quốc gia Năm trước, StatCan đã cập nhật hệ thống thống kê để có thể đo lường các hoạt động kinh tế và xã hội liên quan đến sản xuất, phân phối và tiêu thụ cần sa. Công việc này bao gồm phát triển các biện pháp sản xuất cần sa bất hợp pháp, tổng giá trị gia tăng và chi tiêu hộ gia đình từ cần sa. Những dữ liệu này hiện cần được tích hợp vào các biện pháp tài khoản kinh tế quốc gia chính thức. Các tài khoản kinh tế quốc gia là một hệ thống tích hợp các báo cáo kinh tế để đo lường sản xuất, tạo thu nhập, phân phối thu nhập, chi tiêu tài chính của hoạt động này và tác động dẫn đến sự đa dạng. Thông tin này được ghi lại trong các tài khoản sau: Tài khoản sản xuất; Tạo tài khoản thu nhập; Phân bổ tài khoản thu nhập chính; Phân phối thứ cấp của tài khoản thu nhập; Sử dụng tài khoản thu nhập khả dụng; Tài khoản vốn; Tài khoản tài chính; Thay đổi khác trong tài khoản tài sản; Tài khoản bảng cân đối kế toán. Các tài khoản này đều liên quan đến nhau, dẫn đến hệ thống thuật ngữ. Mỗi tài khoản cần được điều chỉnh để bao gồm hoạt động cần sa cho cả giai đoạn trước khi hợp pháp hóa và cho các giai đoạn tiếp theo sau khi hợp pháp hóa. Trước các ước tính có thể được tích hợp, cần phải cập nhật các hệ thống phân loại được sử dụng xây dựng các tài khoản này để chúng phản ánh hoạt động cần sa bất hợp pháp và hợp pháp. Nhiều hệ thống phân loại của Canada đang được điều chỉnh để tất cả các sản phẩm từ cần sa, chẳng hạn như các sản phẩm để bán lẻ và bán buôn và nông nghiệp15. Trong các tài khoản kinh tế quốc gia hàng tháng và hàng quý, các hệ thống phân loại quan trọng bị ảnh hưởng bởi việc bao gồm cần sa bất hợp pháp, bao gồm hệ thống phân loại công nghiệp, hệ thống phân loại chi tiêu tiêu dùng hộ gia đình, phân loại thu thuế và hệ thống phân loại thương mại quốc tế. Mặc dù trong số này, về khái niệm đã bao gồm việc sản xuất, tiêu thụ và phân phối cần sa, hoạt động này hiện được nhóm tương tự như các sản phẩm khác. StatCan đã mở rộng các phân 1 Trung tâm thống kê cần sa (13-610-X) liệt kê các hệ thống phân loại liên quan đến cần sa được sử dụng bởi StatCan.  21 loại này để bao gồm các cấp chi tiết liên quan cụ thể đến cần sa hợp pháp và bất hợp pháp. Bảng 1 cho thấy các cấp mới đã được thêm vào để làm rõ hơn việc sản xuất, phân phối và sử dụng cần sa trong các báo cáo thống kê về các tài khoản kinh tế quốc gia hàng tháng và hàng quý. Bảng 1: Hệ thống phân loại tài khoản quốc gia thay đổi để bao gồm cần sa Hệ thống phân loại Mô tả Hệ thống phân ngành Bắc Mỹ (NAICS) 111412 Cần sa được trồng phi pháp 111995 Cần sa được trồng mở rồng trong các cánh đồng 413410 Cần sa được bán buôn cho thương gia 453993 Cần sa được bán ở các cửa hàng Hệ thống phân loại sản phẩm Bắc Mỹ (NAPCS) 11513 Các sản phẩm trồng trọt lẫn lộn khác Phân loại xuất khẩu của Canada 1211.90.10 Cây cần sa, thảo mộc và hạt, được sử dụng trong dược phẩm 1301.90.10 Nhựa hoặc dầu cần sa 1302.19.10 Dầu, chiết xuất và cồn cần sa Thuế hải quan (nhập khẩu) 1211.90.90.50 Cây cần sa, thảo mộc và hạt, được sử dụng trong dược phẩm 1301.90.00.10 Nhựa hoặc dầu cần sa 1302.19.00.10 Dầu, chiết xuất và cồn cần sa Cán cân điều chỉnh thanh toán26 • Xuất khẩu cần sa từ sản xuất bất hợp pháp (buôn lậu) • Nhập khẩu cần sa từ sản xuất bất hợp pháp (buôn lậu) Chi tiêu tiêu dùng trong gia đình2 • Chi tiêu hợp pháp từ các sản phẩm cần sa cho mục đích phi y tế • Chi tiêu bất hợp pháp từ các sản phẩm cần sa cho mục đích phi y tế • Dược phẩm và các sản phẩm thuốc khác (không bao gồm cần sa) • Chi tiêu từ các sản phẩm cần sa cho mục đích y tế Thu thuế2 • Chính phủ liên bang đánh thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các sản phẩm cần sa • Chính phủ thuộc tiểu bang và thuộc hạt (quận/huyện) đánh thuế đối với các sản phẩm cần sa Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada Việc phân ngành thể chế không thay đổi. Các lĩnh vực hiện được xác định trong các tài khoản kinh tế quốc gia được thể hiện trong Bảng 2. 2 Một số trong các phân loại này là các tài khoản kinh tế quốc gia và không được chia ra rõ ràng trong các bảng được công bố.  22 Bảng 2: Phân loại theo khu vực và đơn vị thể chế của Canada Mã Mô tả S1 Tổng nền kinh tế (trong nước) S11 Các tập đoàn phi tài chính S12 Các tập đoàn tài chính S13 Chính phủ S14 Hộ gia đình S15 Tổ chức phi lợi nhuận phục vụ hộ gia đình S2 Khu vực ngoài nước Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada Các giả định chính Trong năm 2018, StatCan đã tổng hợp các ước tính về việc sản xuất và tiêu thụ cần sa, cả sản xuất hợp pháp và bất hợp pháp. Những ước tính này đã được ghi lại trong một sản phẩm gọi là tài khoản kinh tế cần sa. Những thống kê này sẽ được tích hợp trong các tài khoản kinh tế quốc gia với việc công bố ước tính quý IV năm 2018. Đối với mục đích tích hợp này, một số giả định hoặc mô hình đã được phát triển. Các mô hình được yêu cầu do thiếu dữ liệu nguồn đáng tin cậy để tính toán các ước tính chính xác của các hoạt động bất hợp pháp. Giả định đầu tiên liên quan đến khu vực hoặc các khu vực sản xuất cần sa bất hợp pháp. SNA 2008 phân biệt năm khu vực trong nước và một khu vực ngoài nước. Theo ghi nhận, khu vực trong nước là các hộ gia đình (bao gồm các doanh nghiệp chưa hợp nhất), các tập đoàn tài chính, các tập đoàn phi tài chính, chính phủ nói chung và các tổ chức phi lợi nhuận phục vụ các hộ gia đình. Rất khó có khả năng các tập đoàn tài chính, chính phủ nói chung hoặc các tổ chức phi lợi nhuận phục vụ các hộ gia đình tham gia vào việc sản xuất cần sa bất hợp pháp ở bất kỳ mức độ đáng kể nào. Theo đó, người ta cho rằng không có việc sản xuất cần sa bất hợp pháp trong các khu vực này của nền kinh tế. Việc cơ quan hải quan thu giữ cần sa được nhập lậu vào Canada là bằng chứng cho thấy một số cần sa được tiêu thụ ở Canada có nguồn gốc từ bên ngoài quốc gia. Những hàng nhập khẩu này đại diện cho phần cần sa bất hợp pháp được sản xuất bởi khu vực ngoài lãnh thổ. Nguồn cung cần sa bất hợp pháp còn lại bắt nguồn từ các hộ gia đình và/hoặc các tập đoàn phi tài chính. Các tài khoản kinh tế quốc gia định nghĩa một tập đoàn phi tài chính là một thực thể pháp lý hoặc xã hội, có sự tồn tại của pháp luật hoặc xã hội độc lập với người đó hoặc các thực thể khác, có thể sở hữu hoặc kiểm soát nó (SNA 2008, đoạn 4.6). Nếu một công ty như vậy sản xuất cần sa bất hợp pháp, nó có thể sẽ che giấu hoạt động này đằng sau các hoạt động kinh doanh hợp pháp của nó. Trên thực tế, nó sẽ sử dụng các hoạt động kinh doanh hợp pháp của mình để che đậy các hoạt động bất hợp pháp của mình. Ví dụ, giả sử rằng một doanh nghiệp trong ngành trồng cà chua có nhà kính mà nó sử dụng trồng cà chua để bán. Ngoài việc trồng cà chua, doanh nghiệp còn sử dụng trái phép một số không gian nhà kính để trồng cần sa, che giấu chính quyền. Doanh nghiệp sau đó bán cần sa và ghi lại các giao dịch là doanh số bán cà chua. Nếu chúng ta cho rằng hoạt động của loại hình chung này đang diễn ra thì việc tích hợp cần sa vào tài khoản kinh tế quốc gia là một sự phân bổ lại của hoạt động đã được đo lường, được ghi lại trong các báo cáo tài chính của công ty, hơn là việc bổ sung sản xuất chưa được ghi nhận vào tài khoản. Sản xuất đơn giản sẽ được phân bổ lại từ ngành công nghiệp cà chua sang ngành công nghiệp cần sa.  23 Trong khi hoạt động sản xuất cần sa của công ty có thể đang diễn ra, việc thu thập thông tin hoặc mô hình hóa là không khả thi. Sản xuất bất hợp pháp không thể được phân chia giữa khu vực hộ gia đình và khu vực công ty phi tài chính. Các ngành công nghiệp cụ thể trong lĩnh vực tập đoàn phi tài chính đang che giấu việc sản xuất cần sa bất hợp pháp (như, có thể hình dung, ngành công nghiệp nhà kính, công nghiệp thuốc lá, công nghiệp giặt khô và ngành bán lẻ ô tô đã qua sử dụng chẳng hạn) có thể được xác định. Ngay cả khi có thể, phần hoạt động của họ liên quan đến việc sản xuất cần sa bất hợp pháp không thể được định lượng. Theo đó, với mục đích tích hợp cần sa vào tài khoản kinh tế quốc gia, giả định được đưa ra là tất cả sản xuất cần sa bất hợp pháp là do các doanh nghiệp chưa hợp nhất trong khu vực hộ gia đình. Giả định đơn giản hóa này có ý nghĩa quan trọng. Đầu tiên, do nhiều nhà sản xuất hộ gia đình bất hợp pháp này có thể đang điều hành các doanh nghiệp hoàn toàn không được báo cáo bởi chính quyền, thay vì che giấu các hoạt động của họ đằng sau các hoạt động kinh doanh hợp pháp và được báo cáo khác, họ cũng bị che giấu phần lớn khỏi hệ thống thống kê. Hàm ý là giá trị gia tăng của ngành công nghiệp hiện tại không được ghi nhận này bị thiếu và phải được đưa vào mức giá trị gia tăng hiện tại của Canada. Nhóm giả định thứ hai liên quan đến cách thức khu vực hộ gia đình sản xuất cần sa, vì những gì cần thêm vào GDP là giá trị của sản lượng đầu ra của ngành trừ giá trị của các đầu vào mua được sử dụng để sản xuất cần sa. Các hộ gia đình giả định đã sử dụng ba loại đầu vào trung gian để sản xuất cần sa: Tiền thuê (không gian để trồng cần sa), các tiện ích (như nước và điện) và các vật dụng gia đình linh tinh (như phân bón và hàng hóa lâu bền, xây dựng các cấu trúc để trồng cây). Người ta cũng cho rằng các hộ gia đình này đã chi trả theo giá thị trường cho các đầu vào này. Những giả định này là các khối xây dựng được sử dụng, thực hiện các tính toán cần thiết để tích hợp sản xuất cần sa bất hợp pháp vào tài khoản kinh tế quốc gia. Các quốc gia đặt và đưa vào các ước tính trong tài khoản kinh tế quốc gia được minh họa trong một tập hợp các bảng. Chúng cho thấy các ước tính tài khoản kinh tế quốc gia hiện có và các điều chỉnh tổng thể cần thiết để tích hợp các ước tính của cần sa bất hợp pháp. Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh tế quốc gia: Tác động đến GDP theo phương pháp sản xuất GDP tính theo phương pháp sản xuất (thường được gọi là tổng giá trị gia tăng) được đo bằng cách lấy giá trị đầu ra của một ngành hoặc khu vực nào đó và trừ đi chi phí trung gian của nó. Giá trị ước tính của cần sa sản xuất trong nước (cả hợp pháp và bất hợp pháp) trong năm 2017 là 6,22 tỷ USD. Điều này có thể được chia nhỏ giữa giá trị bán cho sử dụng y tế (0,51 tỷ đô la)37 và giá trị được bán cho sử dụng phi y tế (5,71 tỷ đô la). Người ta cho rằng trong năm 2017, tất cả việc sản xuất cần sa cho mục đích y tế là sản xuất hợp pháp và tất cả việc sản xuất cần sa cho mục đích phi y tế là sản xuất bất hợp pháp. 0,51 tỷ đô la cần sa được sản xuất và tiêu thụ cuối cùng cho mục đích y tế đã được ghi nhận trong tài khoản Canada do việc sản xuất này được thực hiện bởi các doanh nghiệp hợp pháp từ đó StatCan và Bộ Y tế 3 Giá trị này bao gồm 30 triệu đô la sản xuất y tế của tài khoản riêng, giả định là đo lường được hoàn toàn.  24 Canada thu thập thông tin liên quan đến sản xuất, đầu vào và đầu tư. Do đó, doanh thu này không cần bổ sung vào tổng sản lượng toàn nền kinh tế. Thay vào đó, sẽ có sự phân bổ lại sản lượng từ ngành “các sản phẩm nông nghiệp khác” sang ngành “trồng cần sa phi pháp”. 5,71 tỷ đô la đầu ra còn lại thể hiện giá trị hiện không được ghi nhận trong các tài khoản kinh tế quốc gia. Sản lượng này được phân chia giữa hai ngành: Ngành “trồng cần sa phi pháp” và ngành “tiêu thụ cần sa”. Sản lượng ước tính trước đây là 3,84 tỷ đô la trong khi sản lượng ước tính của sau này là 1,87 tỷ đô la. Để sản xuất 5,71 tỷ đô la tiền bán cần sa bất hợp pháp, các ngành công nghiệp này đòi hỏi lao động, vốn và đầu vào sản phẩm trung gian. Với mục đích tích hợp cần sa bất hợp pháp vào tài khoản kinh tế quốc gia, StatCan cho rằng các nhà sản xuất cần sa bất hợp pháp đã sử dụng bốn đầu vào trung gian chính là: Tiền thuê (để trả tiền thuê mặt bằng), nước, điện và nguyên vật liệu như phân bón. Để có được ước tính giá trị gia tăng, chi phí trung gian này phải được trừ vào giá trị đầu ra. Trong năm 2017, chi phí trung gian ngành “trồng cần sa phi pháp” là 1,55 tỷ đô la trong khi ước tính chi phí trung gian ngành “tiêu thụ cần sa” là 0,41 tỷ đô la. Ước tính kết hợp của giá trị gia tăng là 3,75 tỷ đô la (đầu ra ít hơn chi phí trung gian) là giá trị sẽ được thêm vào ước tính GDP của Canada. Các tính toán được thể hiện trong Bảng 3. Bảng 3: Điều chỉnh tổng giá trị gia tăng do ngành công nghiệp cần sa bất hợp pháp Năm Đầu ra trong ngành công nghiệp cần sa bất hợp pháp Chi phí trung gian trong ngành công nghiệp cần sa bất hợp pháp Tổng giá trị gia tăng trong ngành công nghiệp cần sa bất hợp pháp Ước tính được công bố trước đây của GDP Ước tính sửa đổi GDP Điều chỉnh tỷ lệ phần trăm trên GDP Tỷ đô la % 2017 5,71 1,96 3,75 2,138 2,141 0,18 2016 6,32 2,17 4,15 2,024 2,028 0,21 2015 6,62 2,27 4,35 1,986 1,990 0,22 2014 6,76 2,33 4,43 1,990 1,995 0,22 2013 6,74 2,31 4,43 1,898 1,902 0,23 2012 6,28 2,18 4,10 1,823 1,827 0,22 Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada Ngoài tài khoản sản xuất vừa bàn luận, các yếu tố khác trong khung tài khoản kinh tế quốc gia cũng cần được điều chỉnh để ghi lại thu nhập từ tài khoản sản xuất này cũng như chi tiêu đối với tài khoản sản xuất này. Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh tế quốc gia: Tác động đến GDP dựa trên phương pháp thu nhập Khi hàng hóa được sản xuất, thu nhập chảy vào các yếu tố sản xuất. Trong khuôn khổ tài khoản kinh tế quốc gia, thu nhập có thể chảy vào lao động và vốn hoặc có thể bị chính phủ thu thông qua đánh thuế vào sản xuất. Phần thu nhập tích lũy cho đầu vào lao động được gọi là “tiền bồi thường của người lao động”. Phần tích lũy cho đầu vào vốn được gọi là tổng thặng dư hoạt động. Phần  25 thu của chính phủ được gọi là các loại thuế khác đối với sản xuất. Khi không thể phân biệt giữa thu nhập tích lũy cho lao động và thu nhập tích lũy vào vốn, cả hai được ghi lại trong một loại thu nhập tổng hợp có tên là “thu nhập hỗn hợp”. Ước tính thu nhập hỗn hợp thường được tìm thấy trong khu vực hộ gia đình (doanh nghiệp chưa hợp nhất), nơi rất khó phân chia thu nhập giữa phần tích lũy cho đầu vào lao động hộ gia đình và phần tích lũy cho đầu vào vốn. Vì người ta cho rằng tất cả cần sa bất hợp pháp ở Canada được sản xuất bởi khu vực hộ gia đình, tất cả thu nhập chảy vào khu vực này được phân loại là thu nhập hỗn hợp. Tương tự như vậy, vì hoạt động này bị ẩn khỏi các cơ quan chức năng nên không có thuế khác đối với sản xuất. Điều này có nghĩa là toàn bộ giá trị gia tăng từ quá trình sản xuất là thu nhập hỗn hợp. Các điều chỉnh đối với GDP dựa trên phương pháp thu nhập từ cần sa bất hợp pháp được thể hiện trong Bảng 4. Bảng 4: Điều chỉnh GDP dựa trên phương pháp thu nhập từ ngành cần sa bất hợp pháp Năm Tổng thu nhập hỗn hợp trong sản xuất cần sa bất hợp pháp Ước tính được công bố trước đây của tổng thu nhập hỗn hợp Ước tính điều chỉnh của tổng thu nhập hỗn hợp bao gồm cả sản xuất cần sa Ước tính được công bố trước đây của GDP Ước tính sửa đổi GDP Điều chỉnh tỷ lệ phần trăm trên GDP Tỷ đô la % 2017 3,75 250,57 254,32 2,138 2,141 0,18 2016 4,15 240,32 244,47 2,024 2,028 0,21 2015 4,35 230,76 235,11 1,986 1,990 0,22 2014 4,43 222,46 226,89 1,990 1,995 0,22 2013 4,43 216,36 220,79 1,898 1,902 0,23 2012 4,10 209,19 213,29 1,823 1,827 0,22 Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada Tích hợp cần sa vào tài khoản kinh tế quốc gia: Tác động đến GDP dựa trên phương pháp tiêu dùng Năm 2017, ước tính các hộ gia đình Canada đã chi 5,53 tỷ đô la cho cần sa. Ngoài ra, người ta ước tính rằng Canada đã xuất khẩu 1,09 tỷ đô la cần sa bất hợp pháp cho phần còn lại của thế giới và nhập khẩu 0,32 tỷ đô la cần sa bất hợp pháp từ phần còn lại của thế giới. Để kết hợp đầy đủ cần sa bất hợp pháp vào tài khoản kinh tế quốc gia, các thành phần của GDP dựa trên phương pháp tiêu dùng như chi tiêu tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình, xuất khẩu và nhập khẩu phải được điều chỉnh. Việc điều chỉnh chi tiêu hộ gia đình không đơn giản. Nó không chỉ đơn giản liên quan đến việc thêm 5,53 tỷ đô la vào danh mục chi tiêu cần sa mới. Đầu tiên, một phần chi tiêu cần sa đã hợp pháp trong vài năm và những khoản chi này đã được đưa vào tài khoản. Chi tiêu hợp pháp cho cần sa cho sử dụng trong y tế hiện đang được ghi nhận trong danh mục chi tiêu “các sản phẩm dược phẩm và các sản phẩm dược phẩm khác (không bao gồm cần sa)” (xem Bảng 1). Giá trị ước tính của chi tiêu tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình đối với cần sa cho sử dụng y tế trong năm 2017 là 0,59 tỷ đô la. Do đó, điều chỉnh đầu tiên là chuyển chi tiêu từ danh mục “sản phẩm dược phẩm và các sản  26 phẩm dược phẩm khác (trừ cần sa)” sang loại chi tiêu mới “chi tiêu cho các sản phẩm cần sa sử dụng cho y tế”. Giá trị ước tính của chi tiêu Canada cho cần sa bất hợp pháp trong năm 2017 là 4,94 tỷ đô la. Điều này sẽ được thêm vào một danh mục chi tiêu mới, “chi tiêu bất hợp pháp trên các sản phẩm cần sa cho sử dụng phi y tế”. Các điều chỉnh tiếp theo liên quan đến chi tiêu hộ gia đình cho tiền thuê mướn, nước, điện và phân bón trong các quy trình sản xuất cần sa bất hợp pháp. Người ta cho rằng những hộ gia đình này không ăn cắp các hàng hóa này mà chỉ trả theo giá thị trường. Điều này có nghĩa là những khoản chi này hiện được ghi nhận trong tài khoản kinh tế quốc gia nhưng được phân bổ không chính xác vào chi tiêu tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình. Các hộ gia đình đã không sử dụng các sản phẩm bổ sung cho tiêu dùng hộ gia đình như hiện tại được giả định, mà là sử dụng chúng làm đầu vào trung gian trong sản xuất cần sa bất hợp pháp. Theo đó, các khoản chi này phải được loại bỏ khỏi chi tiêu tiêu dùng cuối cùng của hộ gia đình và được thay vào đó là tiêu dùng trung gian trong tài khoản sản xuất. Cuối cùng, như đã lưu ý trước đó, một số cần sa được các hộ gia đình tiêu thụ được nhập khẩu bất hợp pháp từ nước ngoài và một số sản xuất tại Canada được xuất khẩu ra nước ngoài. Do đó, điều chỉnh là cần thiết với nhập khẩu và xuất khẩu hàng hóa. Các điều chỉnh đối với GDP dựa trên phương pháp tiêu dùng từ cần sa bất hợp pháp được trình bày trong Bảng 5. Bảng 5: Điều chỉnh GDP dựa trên phương pháp tiêu dùng từ ngành cần sa bất hợp pháp Năm Chi tiêu hộ gia đình cho sử dụng cần sa trong y tế Chi tiêu hộ gia đình cho sử dụng cần sa phi y tế Cho thuê, cung cấp nước, điện và phân bón liên quan đến sản xuất cần sa Nhập khẩu cần sa bất hợp pháp Xuất khẩu cần sa bất hợp pháp Tổng giá trị gia tăng trong ngành công nghiệp cần sa bất hợp pháp Ước tính được công bố trước đây của GDP Ước tính sửa đổi GDP Điều chỉnh tỷ lệ phần trăm trên GDP Tỷ đô la % 2017 0 4,94 -1,96 -0,32 1,09 3,75 2,138 2,141 0,18 2016 0 5,46 -2,17 -0,35 1,21 4,15 2,024 2,028 0,21 2015 0 5,72 -2,27 -0,37 1,27 4,35 1,986 1,990 0,22 2014 0 5,84 -2,33 -0,38 1,30 4,43 1,990 1,995 0,22 2013 0 5,83 -2,31 -0,38 1,29 4,43 1,898 1,902 0,23 2012 0 5,51 -2,18 -0,36 1,13 4,10 1,823 1,827 0,22 Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada Điều chỉnh GDP trong quá khứ Các phần trước giải thích các điều chỉnh hàng năm sẽ được thực hiện cho các ước tính GDP của Canada do kết quả của việc sản xuất và tiêu thụ cần sa bất hợp pháp trước đây không được ghi nhận. Hầu hết người dùng dựa vào các tài khoản kinh tế quốc gia để theo dõi xu hướng. Nhu cầu về chuỗi thời gian nhất quán có nghĩa là StatCan sẽ áp dụng các thay đổi được ghi chú trong các phần trước vào toàn bộ tài khoản kinh tế quốc gia hàng quý để tránh phá vỡ thống kê. Điều này liên quan đến việc phát triển các ước tính hàng tháng và hàng quý cần  27 thiết để thực hiện các điều chỉnh này theo thời gian. Biểu đồ 1 cho thấy Canada ước tính danh nghĩa GDP như hiện được công bố và loạt điều chỉnh cho thông tin mới nhất được ghi trong tài khoản kinh tế cần sa. Rõ ràng, việc tích hợp cần sa vào tài khoản dẫn đến sự thay đổi mức độ nhẹ trong GDP và không có tác động đáng kể đến xu hướng và tốc độ tăng trưởng chung. Việc sửa đổi tốc độ tăng trưởng GDP năm 2017 sẽ không được nhìn thấy ở bất kỳ mức độ công bố nào về tốc độ tăng trưởng. Mặc dù thị trường cần sa ở Canada rất quan trọng và tổng chi tiêu cho cần sa nằm trong khoảng 5-6 tỷ đô la, nhưng phần lớn hoạt động này đã được ghi lại trong các tài khoản kinh tế quốc gia, mặc dù được phân loại khác nhau. Biểu đồ 1: Sự khác biệt về tốc độ tăng trưởng GDP Đơn vị tính: % Nguồn: Cơ quan Thống kê Canada GDP quý IV năm 2018 Việc điều chỉnh trong quá khứ để bao gồm sản xuất và tiêu thụ cần sa bất hợp pháp trong các tài khoản kinh tế quốc gia sẽ được thực hiện với việc công bố các ước tính cho quý IV năm 2018. Do đó, sẽ không có sự phá vỡ thống kê trong quý IV khi cần sa trở thành hợp pháp cho mục đích phi y tế. Tuy nhiên, có thể có sự gia tăng trong tiêu dùng hộ gia đình do người tiêu dùng mới của sản phẩm bị lôi kéo vào thị trường, bù lại ở một mức độ nào đó mức tiêu thụ thấp hơn các sản phẩm khác. Hơn nữa, trong khi tổng lượng tiêu thụ cần sa có thể cao hơn, phần lớn sản xuất và đầu tư liên quan đã diễn ra trong các quý trước khi các nhà sản xuất cần sa chuẩn bị hợp pháp hóa bằng cách xây dựng nhà máy và tích lũy hàng tồn kho. Nếu hàng tồn kho được giảm xuống trong quý IV, điều này sẽ có xu hướng bù đắp cho việc tăng mức tiêu thụ. Vì vậy, GDP quý IV có thể nhỏ và không đáng chú ý trong các ước tính, mặc dù điều này vẫn còn được xác định. Kết luận Mục đích của bài viết này là giúp người dùng các tài khoản kinh tế vĩ mô của Canada hiểu các điều chỉnh tài khoản sẽ được thực hiện theo ước tính trong quý IV để tích hợp việc sản xuất, phân phối và tiêu thụ cần sa bất hợp pháp. Trong khi một số điều chỉnh sẽ được thực hiện, việc mở rộng ranh giới sản xuất để bao gồm sản xuất cần sa bất hợp pháp sẽ dẫn đến sự thay đổi tối thiểu trong GDP mà không có sự thay đổi nguyên liệu trong tăng trưởng. Đỗ Ngát (lược dịch) Nguồn: “Integrating the production, distribution and consumption of cannabis in the Canadian national economic accounts”, https://www150.statcan.gc .ca/n1/en/pub/13-605- x/2018001/article/54969- eng.pdf?st=YPuAImXY