Tiềm năng du lịch biển ở thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 10 (35) - Thaùng 12/2015 86 Tiềm năng du lịch biển ở Thành phố Đồng Hới, Tỉnh Quảng Bình Dong Hoi of Quang Binh – A city with potentiality of sea tourism ThS. Phan Thị Thu Hà Trường Đại học Quảng Bình M.A. Phan Thi Thu Ha The University of Quang Binh Tóm tắt Biển Đồng Hới ở vị trí thuộc một bộ phận cuối của vịnh Bắc Bộ, có đường bờ biển trên 15,7 km từ Quang Phú đến Bảo Ninh, chiếm 13,53% chiều dài bờ biển của tỉnh Quảng Bình. Thành phố Đồng Hới với đường bờ biển dài, dọc theo dải ven biển là những làng quê yên ả với nhiều thắng cảnh đẹp cùng nền văn hóa nhiều bản sắc. Được thiên nhiên ưu đãi không phải địa phương nào cũng may mắn có được, đây chính là món quà vô giá mà thiên nhiên ban tặng cho mãnh đất này, tạo tiềm năng to lớn để thành phố phát triển du lịch biển. Với ý nghĩa đó, trong bài viết này, tác giả chia sẽ những tiềm năng du lịch biển ở thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình, góp phần thúc đẩy du lịch biển và kinh tế biển của thành phố ngày một phát triển và lớn mạnh. Từ khóa: Thành phố Đồng Hới, Tỉnh Quảng Bình, tiềm năng du lịch biển Abstract Dong Hoi beach is located in the last part of the Gulf of Bac Bo, which covers on the coastline of 15.7 km from Bao Ninh to Quang Phu, accounting for 13.53% of the coastline of Quang Binh province. Dong Hoi beach with a long coastline of quiet villages of beautiful landscapes. Be blessed not lucky local has always been, this is an invaluable gift that nature bestowed on this land, creating enormous potential for tourism development in the beach city. In that sense, in this article, the author shares potentials of sea tourism at Dong Hoi city, Quang Binh province, contributes to promoting sea tourism and the city's economic development and growth. Keywords: Dong Hoi City, Quang Binh Province, potentials sea tourism 1. Đặt vấn đề Thành phố Đồng Hới là một thành phố đẹp, có nhiều thắng cảnh nổi tiếng, nhiều di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng, du lịch biển được xem là thế mạnh nổi trội của thành phố với đường bờ biển dài, những rừng phi lao ven biển, những bãi tắm đẹp, bãi cát bằng phẳng, nước sạch và không khí trong lành, những điểm du lịch hấp dẫn đang chờ đón du khách: biển Nhật Lệ, Bảo Ninh, khu nghỉ dưỡng cao cấp Sun Spa Resort Mỹ Cảnh – Bảo Ninh, suối nước khoáng nóng Bang, hệ sinh vật biển phong phú, nhiều thực vật quý hiếm có trong sách đỏ Việt Nam và thế giới Chính vì vậy, Việc tìm hiểu, đánh giá tiềm năng du lịch biển của thành phố có ý nghĩa đặc biệt quan trong đối với tiến trình phát triển kinh 87 tế-xã hội của tỉnh nhà. Trong bài viết này, tác giả đề cập đến tiềm năng phát triển du lịch biển ở thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình dưới hai yếu tố, tiềm năng du lịch tự nhiên và tiềm năng du lịch nhân văn. Chỉ ra các giá trị tiềm năng du lịch biển của thành phố và đề xuất một số kiến nghị góp phần thúc đẩy ngành du lịch nói chung và du lịch biển của thành phố không ngừng lớn mạnh. 2. Nội dung 2.1. Tiềm năng du lịch tự nhiên Biển Đồng Hới ở vị trí thuộc một bộ phận cuối của vịnh Bắc Bộ, có đường bờ biển trên 15,7 km từ Quang Phú đến Bảo Ninh, chiếm 13,53% chiều dài bờ biển của tỉnh Quảng Bình. Biển Đồng Hới nhìn chung thấp và khá bằng phẳng, một loại bờ biển kết hợp giữa xâm thực và bồi tụ (hình dáng và cấu tạo của bờ biển hiện nay là kết quả của một quá trình phức tạp, lâu dài, diễn ra xen kẽ và tiếp tục nhau). Biển Đồng Hới không sâu lắm, biển khá bằng phẳng, bãi rộng, độ nghiêng mỏng... tạo nên nhiều bãi tắm rất lý tưởng, có sức chứa tới hàng vạn du khách đến nghỉ ngơi, vãn cảnh. Khi thủy triều xuống kiệt, nước biển rút ra ngoài xa, lúc đó bãi cát cứng lại, kéo dài vô tận như một “bạch lộ” ven biển, có thể đi xe đạp, chơi bóng thoải mái. Thực vật trên cạn ở đây chủ yếu là trảng cây bụi lúp xúp như sim, mua, lau, cỏ, thân cây thảo, dây leo nhưng mật độ không cao. Do nền đất sỏi đá và đất cát có hàm lượng dinh dưởng, độ mùn, độ ẩm thấp nên hạn chế sự phát triển của các loài thực vật trên cát. Hệ thực vật trên cát nghèo nàn với rừng phi lao chắn cát, dây leo, muống biển, cỏ chông, cỏ may, xương rồng. Đi dọc bờ biển, nhiều nhất là đoạn thuộc xã Bảo Ninh có thể nhìn thấy những hàng dừa xanh tỏa bóng, làm dịu đi cái gay gắt, chói chang của nắng, của dải cồn cát trắng đến nhức mắt. Động vật trên cạn ở đây có nhiều loài chim, cò, diệc, chim yến, dông đất cát, loài dông đất cát ở đây thuộc họ thằn lằn, hình giống như rắn mối nhưng da vàng nâu, lốm đốm trắng, có những sọc đan từ đầu đến thân. Khi rong ruổi trên các đồi cát du khách sẽ rất thú vị khi tình cờ bắt gặp những chú dông hiền lành tròn mắt ngước nhìn hoặc sợ hãi lao nhanh về hang lẫn trốn. Vùng biển ở đây có hầu hết các loại hải sản ngon, quý hiếm của Việt Nam: tôm he, tôm sú, ốc hương, hải sâm, mực, tôm hùm, cá thu, cá thiều... tập trung với mật độ cao quanh các rạn ngầm. Khu vực này còn là nơi sinh sống, đẻ trứng của một số loài rùa, vích, đồi mồi. Dọc theo bờ biển của thành phố có những cửa sông chính như sông Nhật lệ đã tạo ra nguồn cung cấp phù du sinh vật có giá trị cho việc phát triển nguồn lợi thủy sản. Biển Đồng Hới nằm ở phía Tây Nam cửa vịnh Bắc Bộ, nơi có độ sâu lớn nhưng tối đa không quá 100 m, đây chính là nơi hội tụ của các đàn cá vịnh Bắc Bộ vào mùa trú đông. Ngoài khơi có những đảo nhỏ tạo ra các vịnh có vị trí đẹp và thuận lợi cho hoạt động kinh tế biển phát triển, bờ biển có nhiều bãi tắm đẹp, vùng biển có một số ngư trường có nhiều loại hải sản quý hiếm như tôm hùm, mực, hải sâm... cho phép Đồng Hới phát huy thế mạnh của biển để phát triển tổng hợp kinh tế biển. Biển Đồng Hới với nhiều vùng biển, mũi biển, rạn ngầm, bãi sú vẹt gần cửa sông... tạo nên môi trường thuận lợi cho các loài sinh vật biển cư trú, sinh sôi nảy nở. Bởi thế mà vùng thềm lục địa này rất giàu có thủy hải sản với đủ chủng loại, kích thước, đặc biệt là những loài quý hiếm như tôm hùm, tôm sú, sò huyết, mực cơm, cá 88 thu, ốc hương... một số món ăn ngon được chế biến từ hải sản như: cá nghéo bao tử, món ăn này là thang thuốc bổ đầy đủ âm dương khí huyết, bồi dưỡng sức khỏe; mắm lẹp, cá lẹp mình dẹt, lép kẹp như tên gọi của nó, thân mềm nhũn, thịt nhão do nhiều mỡ nên không dùng được để kho nấu; mang cá thiều, tục ngữ miền biển Quảng Bình có câu: ‘Nhất gan cá nghéo, nhì mang cá thiều’. Đặc điểm, lợi thế của biển ở thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình là minh chứng cho tiềm năng to lớn trong phát triển kinh tế biển và du lịch biển của thành phố. Chính quyền và nhân dân thành phố nhận thức được rằng, nếu những tiềm năng này được phát huy theo hướng tích cực và đúng đắn thì kinh tế biển của thành phố sẽ ngày một phát triển và lớn mạnh. 2.2. Tiềm năng du lịch nhân văn Thành phố Đồng Hới với đường bờ biển dài, dọc theo dải ven biển là những làng quê yên ả với nhiều thắng cảnh đẹp cùng nền văn hóa nhiều bản sắc. Cuộc sống gắn liền với biển đã tạo cho vùng này những nét đặc sắc riêng, không thể lẫn trộn. Di chỉ Bàu Tró: Bàu Tró là một hồ nước ngọt nằm trên vùng bãi ngang phía Bắc sông Nhật Lệ, ở phía Đông Bắc thành phố Đồng Hới. Quanh hồ nước này, từ ngàn xưa đã có người nguyên thủy cư trú, dấu vết của người xưa đã chìm dần trong cát cho đến năm 1923 mới được nhà địa chất kiêm khảo cổ học Etinen Patte khai quật và công bố. Hiện thu được còn lưu trữ ở Viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam gồm có: 46 rìu đá, 140 mảnh tước, 2 hòn đá bằng thạch anh, 14 bàn nghiền hạt, 1 chì lưới... Bàu Tró là địa chỉ hấp dẫn cho những ai ưa thích khảo cứu và tìm hiểu lịch sử. Các đền thờ cá voi: Cá Ông (cá Voi) được thờ suốt từ Quảng Bình đến Nam Bộ. Ngày giỗ cá Ông là ngày hội lớn của cư dân sống trên dãi đất ven biển này. Ở Quảng Bình có 4 đền thờ cá Voi tại làng Cảnh Dương (Quảng Trạch), làng Thanh Hà (Bố Trạch), Bảo Ninh, Quang Phú (thành phố Đồng Hới). Miếu thờ cùng với những bộ cốt cá Voi được gìn giữ cẩn thận cho thấy niềm tin của người dân vào tín ngưỡng này đã trở thành một nếp sống văn hóa, một tập tục thiêng liêng và thái độ kính nể, coi trọng biển cả. Lễ hội truyền thống: Nhiều làng xã ven biển vẫn còn lưu giữ các lễ hội dân gian đặc trưng của miền biển, điều này mang ý nghĩa to lớn đối với phát triển du lịch biển như lễ hội bơi trải ở Bảo Ninh – Đồng Hới. Đua trải Đồng Hới là hình thức sinh hoạt văn hóa có sự kết hợp nhiều mặt: thể dục, nghề nghiệp, kĩ thuật và đòi hỏi sự đồng bộ, hợp sức cao độ, hội trải được tổ chức mỗi năm một lần vào dịp Lễ 02/09, trở thành ngày hội lớn trong vùng cửa sông Nhật Lệ, thu hút sự theo dõi, cổ vũ của đông đảo người dân và du khách. Phong tục tập quán: Phong tục tập quán của cư dân ven biển Quảng Bình mang đậm dấu ấn của đặc điểm vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên cũng như nghề nghiệp, những nét đẹp văn hóa này đang được gìn giữ khá tốt. Phong tục chơi bài chòi ở cửa sông Nhật Lệ (Đồng Hới): Có 2 dãy chòi làm bằng tre, mỗi bên 5 cái đối diện nhau. Các chòi được đánh số thập can, chòi 1 là Giáp đến chòi 10 là Quý. Người ta chơi bài chòi để vui xuân và còn mang trong mình ý niệm muốn xem thời vận năm mới sẽ thế nào nên đều muốn chọn những chòi hợp với tuổi của mình hoặc tuổi người thân trong nhà. Văn hóa ẩm thực: Biển Đồng Hới với nhiều vùng biển, mũi biển, rạn ngầm, bãi sú vẹt gần cửa sông... tạo nên môi trường thuận lợi cho các loài sinh vật biển cư trú, 89 sinh sôi nảy nở. Bởi thế mà vùng thềm lục địa này rất giàu có thủy hải sản với đủ chủng loại, kích thước, đặc biệt là những loài quý hiếm như tôm hùm, tôm sú, sò huyết, mực cơm, cá thu, ốc hương... Một số món ăn ngon được chế biến từ hải sản như: Cá nghéo bao tử, đây là loại cá con nằm trong bụng cá mẹ, khi bắt được cá nghéo, ngư dân chọn những con nào bụng chửa căng to, mổ lấy bọc cá con, rữa nhẹ nhàng qua nước muối ấm để tránh làm vỡ bọc. Khi nồi cháo gạo nấu vừa chín tới thì thả bọc cá vào hầm kĩ, thêm gia vị tùy sở thích, đặc biệt nên ăn cay. Món ăn này là thang thuốc bổ đầy đủ âm dương khí huyết, bồi dưỡng sức khỏe; mắm lẹp, cá lẹp mình dẹt, lép kẹp như tên gọi của nó, thân mềm nhũn, thịt nhão do nhiều mỡ nên không dùng được để kho nấu; mang cá thiều, tục ngữ miền biển Quảng Bình có câu: ‘Nhất gan cá nghéo, nhì mang cá thiều’. Tháng ba Âm lịch là mùa cá thiều ngon nhất, khi làm các loài cá thì mang cá thường là thứ bỏ đi, nhưng riêng với cá thiều, bộ mang lại rất quý; rượu đẻn, đẻn biển có 2 loại là đẻn vàng và đẻn kim. Đẻn đã được người xưa biết đến như một thứ thuốc bổ gân cốt, bồi bổ sức khỏe. Để làm rượu đẻn, cắt một khúc đằng đuôi cho máu chảy xuống pha với rượu đẻn uống liền khi đó, hoặc phơi khô ngâm với rượu. Vùng biển ở đây còn nổi tiếng với nhiều món ngon khác như tôm hùm luộc, các món nướng, hấp từ tôm sú, mực, chép biển chiên tỏi... Thành phố Đồng Hới có nhiều lợi thế để phát triển du lịch biển, với một bờ biển và dải cát dài nhất Việt Nam, những rừng phi lao ven biển, những bãi tắm đẹp, bãi cát bằng phẳng, nước sạch và không khí trong lành, những điểm du lịch hấp dẫn đang chờ đón du khách. Đồng Hới có nhiều thắng cảnh nổi tiếng, nhiều di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng: biển Nhật Lệ, Bảo Ninh, Quang Phú, khu nghỉ dưỡng cao cấp Sun Spa Resort Mỹ Cảnh – Bảo Ninh, suối nước khoáng nóng Bang, hệ sinh vật biển phong phú, nhiều thực vật quý hiếm có trong sách đỏ Việt Nam và thế giới, nhiều giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể đa dạng, phong phú cùng nhiều tài nguyên khác và hệ thống giao thông thuận lợi là cơ hội để thành phố phát triển du lịch nói chung và du lịch biển theo hướng độc đáo, đa dạng. T Biển Đồng Hới được đánh giá là một vùng biển giàu tiềm năng, cả về tự nhiên và nhân văn. Chính vì thế du lịch biển là một trong những loại hình du lịch chủ đạo của Quảng Bình. Quảng Bình với địa hình lãnh thổ hẹp ngang nhất Việt Nam, nơi hẹp nhất chỉ có , km. Một bên là biển, một bên là dãy Trường Sơn chạy dài theo hướng Tây Bắc- Đông Nam, một số đoạn ăn ra sát biển, tạo nên những thắng cảnh đẹp, hùng vỹ. Các bãi biển nằm ngay ven đường xuyên Việt, gần khu dân cư nên rất thuận lợi cho du khách dừng chân thưởng ngoạn. Đồng thời, nhiệt độ trung bình dao động từ 2 -2 độ C, độ m không khí quanh năm thuận lợi cho sức khỏe con người. Sức hấp dẫn của các bãi biển ở đây không chỉ vì cảnh quan tự nhiên mà còn do độ trong suốt, tinh khiết của nước biển. Nhiệt độ nước biển TB khoảng 2 -2 độ C, thấp nhất vào tháng , 2 và cao nhất vào tháng , . Trữ lượng hải sản theo độ sâu từ - m có khoảng 2 . tấn, từ - m có khoảng . tấn... Tiềm năng du lịch biển Đồng Hới nói riêng và biển Quảng Bình nói chung rất phong phú. Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu sử học, tiến sĩ Nguyễn Khắc Thái cho biết: “Biển Quảng Bình có đặc 90 trưng riêng, bờ biển cạn và xa. Biển Quảng Bình có lợi thế là vùng nước qu n, do địa thế đèo Ngang và đèo Hải Vân chắn ở hai đầu và nhờ hội tụ của nhiều dòng hải lưu nên tạo ra ngư trường đánh bắt hải sản phong phú. Chất lượng hải sản cũng đặc biệt ngon và chất lượng”. ựa vào đặc điểm địa lý, lãnh thổ, tài nguyên du lịch của vùng ven biển, vùng biển ven bờ... thành phố Đồng Hới có điều kiện để triển khai nhiều loại hình du lịch độc đáo và hiện tại ở Đồng Hới đang có các loại hình du lịch biển sau: - Tắm biển, nghỉ dưỡng: Nhật Lệ, Quang Phú, Bảo Ninh, Mỹ Cảnh, Đá Nhảy, Hải Ninh... với trung tâm là bãi biển Nhật Lệ - Quang Phú. - Nghĩ dưỡng thể thao giải trí: Sunspa Resort - Nghĩ dưỡng chữa bệnh: Sunspa Resort - Nghĩ dưỡng Hội nghị: thành phố Đồng Hới, hiện nay thành phố có khách sạn trên địa bàn có khả năng tổ chức hội nghị. T T TT Điểm du lịch Độ hấp dẫn Thời gian hoạt động Cơ sở hạ tầng Sức chứa khách du lịch Vị trí điểm du lịch Độ bền vững môi trường Tổng số điểm Phân loại 1 Đồng Hới 9 12 9 8 8 3 49 RTL 2 Bao Ninh 9 9 6 6 8 3 41 KTL 3 Sun spa resort 6 12 12 4 8 4 45 RTL 4 Nhật Lệ 6 9 9 8 8 2 42 KTL 5 Quang Phú 9 9 6 6 8 3 41 KTL Chú thích: Rất thuận lợi RTL : -43 Thuận lợi TL : 2-29 Trung bình TB : 28-14 Qua kết quả đánh giá, có thể thấy thành phố Đồng Hới có nhiều điểm du lịch hội tụ được nhiều yếu tố thuận lợi để có thể trở thành những điểm du lịch hấp dẫn, thu hút du khách. Tuy nhiên, trong bối cảnh cả thế giới tiến mạnh ra biển ở thế kỷ XXI thì quy mô phát triển kinh tế biển, du lịch biển của thành phố hiện nay còn chưa tương xứng với tiềm năng và những giá trị mà biển mang lại. Việc đầu tư cho du lịch biển còn nhỏ, lẻ, một số loại hình như đánh bắt thủy hải sản, câu cá, câu mực, dịch vụ tắm biển chưa đa dạng, các loại hình thể thao biển như bóng chuyền bãi biển, bóng đá bãi biển, thuyền buồm, lướt ván còn chưa được phát triển. Mặt khác, khó khăn lớn ảnh hưởng đến du lịch biển là thời tiết mưa bão kéo dài suốt cả mùa đông, tạo nên tính thời vụ mà chưa thể một sớm một chiều có thể khắc phục được. Biển Đồng Hới với lợi thế , km bờ biển cùng nhiều bãi tắm đẹp nổi tiếng như Nhật Lệ, Bảo Ninh, Quang Phú, Hải Ninh và hệ thống các di tích lịch sử, văn hóa tập trung dọc bờ biển đã tạo cho Đồng Hới một thế mạnh về du lịch biển. Mỗi năm, khi mùa hè đến, các bãi biển ở thành phố lại thu hút một lượng khách khá đông 91 như các bãi biển Nhật Lệ - Quang Phú, Mỹ Cảnh - Bảo Ninh, Hải Ninh... mùa du lịch mới đang đến gần, bên cạnh việc nỗ lực làm mới mình bằng các hoạt động phong phú và những sản phẩm du lịch độc đáo, các doanh nghiệp làm dịch vụ du lịch trên địa bàn cũng đang nâng cấp cơ sở vật chất, dịch vụ lưu trú để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của du khách. Đồng Hới đã, đang và sẽ sẵn sàng chào đón du khách với một mùa du lịch đầy hứa hẹn. .2. i n nghị Quá trình hình thành và phát triển du lịch ở Quảng Bình nói chung và thành phố Đồng Hới nói riêng còn khá mới mẻ so với các địa phương khác. Trong thời gian tới, để góp phần xây dựng thương hiệu du lịch biển Đồng Hới, thành phố phải tập trung làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vị trí vai trò của biển, vùng bờ biển, hải đảo đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước về kinh tế biển, đẩy mạnh phát triển du lịch biển. Thành phố cần tập trung khai thác có hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh để phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, góp phần vào tăng trưởng kinh tế, xã hội và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tăng dần tỷ trọng du lịch, dịch vụ trong GDP; Nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ du lịch; tạo dựng các sản phẩm đặc sắc có tính cạnh tranh cao và hấp dẫn du khách; nâng cao vị thế du lịch thành phố Đồng Hới trong cả nước và quốc tế; Khôi phục các làng nghề truyền thống, sản xuất những mặt hàng lưu niệm đặc trưng của miền biển Quảng Bình, tổ chức tốt các hoạt động văn hóa nghệ thuật dân gian, các lễ hội truyền thống...dần dần xây dựng thành phố không chỉ là điểm dừng chân của du khách trong nước và ngoài nước mà còn là điểm đến hấp dẫn, thân thiện, mến khách. Thành phố cần xác định tập trung phát triển du lịch biển, du lịch văn hóa – lịch sử, mua sắm, giải trí, du lịch hội nghị, hội thảo. Các định hướng tổ chức không gian cụ thể: quy hoạch và triển khai xây dựng bãi tắm Nhật Lệ 2, sắp xếp, tổ chức lại các nhà hàng dọc bãi biển Hải Thành, Quang Phú; tiếp tục triển khai các dự án đầu tư đã được cấp phép ở Quang Phú, Bảo Ninh như: Sun Spa Resort giai đoạn 3, dự án của công ty cổ phần du lịch Sài Gòn – Quảng Bình, công ty Hồ Thiệu Trị và cộng sự.., bảo tồn và phát triển làng nghề chế biến thủy, hải sản Bảo Ninh; hoàn thành khu đô thị mới và trung tâm thương mại ở phường Nam Lý, triển khai xây dựng tượng đài Hồ Chí Minh, công viên Cầu Rào, xây mới một số siêu thị; trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử - văn hóa, tu bổ chứng tích chiến tranh Tam Tòa, góp phần tô điểm thêm cảnh quan hai bên bờ cửa sông Nhật Lệ; hình thành khu phố ẩm thực tại đường Cô Tám, phường Hải Đình nhằm khai thác nghệ thuật ẩm thực đặc trưng phục vụ khách du lịch. Trước kia mọi người thường biết đến Quảng Bình là một vùng đất chỉ có gió Lào và cát trắng, địa danh mà người ta sẽ lướt qua trên tuyến đường du lịch vào Nam ra Bắc. Thế nhưng, thành phố Đồng Hới – tỉnh Quảng Bình hôm nay đang là một điểm du lịch hấp dẫn tuyệt vời, đầy những bất ngờ ngay cả với những người đã từng đến vùng đất này. TÀI LIỆU T AM ẢO 1. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2007), Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 09/02/2007 Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương khóa X về Chiến lược biển Việt Nam đến 92 năm 2020, Hà Nội. 2. Thanh Bình, Huy Thạo (2010), “Quảng Bình với ngày hội du lịch Thành phố Hồ Chí Minh năm 2010”, Văn hóa Quảng Bình, tr.37-38. 3. Đảng bộ Tỉnh Quảng Bình (2010), Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Quảng Bình lần thứ XV, Quảng Bình. 4. Trần Hoàng (2007), Quảng Bình thắng cảnh và văn hóa, Nxb Lao động, Hà Nội. 5. UBND tỉnh Quảng Bình (2008), Báo cáo tổng hợp quy hoạch tổng thể phát triển KT- XH tỉnh Quảng Bình đến năm 2020, Đồng Hới. 6. www.cpv.org.vn 7. www. Chicucthongke.donghoi.gov.vn Ngày nhận bài: 10/8/2015 Biên tập xong: 15/12/2015 Duyệt đăng: 20/12/2015