Tiểu luận Cái đẹp trong nghệ thuật ứng xử giữa cấp trên và cấp dưới

dọn hành lý. Thế là các tướng lĩnh ai cũng chuẩn bị rút quân về. Buổi tối Tào Tháo ra ngoài đi dạo, chứng kiến cảnh tượng này giật mình kinh sợ. Tra hỏi mấy phen thì người nói lại lời của Dương Tu cho Tào Tháo biết. Tào Tháo nổi giận lôi đình, gán cho tôi danh làm rối loạn lòng quân, đem chém Dương Tu ngoài cửa quan. Tào Tháo miệng tuy khen giỏi mà trong lòng thầm đố kị, mặt tười cười mà trong lòng có ác ý và càng nghe những chuyện về Dương Tu thì trong lòng càng căm ghét, cho nên Dương Tu mới bị Tào Tháo giết. Suy xét nguyên nhân thì cũng chỉ tại Dương Tu “ cậy tài ngông cuồng” không biết tôn trọng cấp trên, không biết giữ thể diện và củng cố địa vị cho cấp trên. Không coi cấp trên ra gì, tuy chưa đụng độ với cấp trên nhưng lúc nào cũng làm ngược với cấp trên, khoe khoang tài của mình, điều này không thể dung thứ được, tất cần nhanh chóng trừ bỏ. Việc này thực sự là bài học cho những người “ cậy có tài mà ngông cuồng kiêu ngạo”. “ Cậy tài kiêu ngạo, không coi ai ra gì” , cuối cùng kẻ chịu thiệt hại chính mình. Điều này quả thực cực kỳ là bất lơị cho kẻ thăng tiến của cấp dưới. Những người có tài kiêu ngạo thường không tôn trọng cấp trên, thích bới móc khuyết điểm của cấp trên, bọn họ sẽ chẳng làm được lãnh đạo, cũng chẳng thể tâm đầu ý hợp với cấp trên được. Như thế quan hệ giữa cấp trên và cấp dưới rất khó có sự tiến triển bình thường. Cấp trên sẽ vì nguyên nhân này mà cố làm hại uy tín của cấp dưới. Cấp dưới vì thế mà sẽ không cố gắng, trút giận lên mọi người và cảm thấy bất mãn. Những cấp trên nhẹ tay thì phê bình anh ta, người nào nặng tay thì đuổi việc. Nếu làm cho công bằng một chút thì kỷ luật, yêu cầu răn đe anh ta, nếu làm hơi quá thì đâu đâu cũng không được mọi người yêu mến, không được cấp trên hoan nghênh. Người cậy tài kiêu ngạo hay coi thường năng lực của cấp trên, hay xét nét mọi mệnh lệnh của cấp trên, không chịu để tâm thực hiện, miễn cưỡng tắc trách. Kiểu người này nếu sống trong đoàn thể tất sẽ xa rời mọi người, không thể dung hợp được cấp trên. Thêm vào lý do quá thông minh, nắm rõ việc lại thích kheo khoang, cấp trên cũng chẳng muốn tiếp người như anh ta, càng không giao việc quan trọng cho anh ta làm. Những người như thế này thì rất khó dung hợp với cấp trên nên cũng rất khó làm nên công trạng gì, cuối cùng luôn rơi vào tình cảnh đơn thương độc mã, không được đồng nghiệp hoan nghênh, cho dù ành ta có tài cũng rất khó được trọng dụng, chẳng có tiến triển gì cả. Người cậy tài kiệu ngạo, thường hay để ý mọi móc khuyết điểm của cấp trên, khoeo khoang tài học học của mình, không chịu chăm chỉ làm việc, sẽ chẳng phát huy được tài năng thật sự của mình, dần dần lòng yêu nghề cũng như tài năng cá nhân trở nên xa lạ, mai một, lâu ngày trở thành kẻ bất tài, không những hại người mà còn hại cả mình. Theo đìêu tra với bốn trăm cán bộ thì có 30,5% là cấp dưới là có tài vượt cấp trên, tình hình này rất dễ phát sinh hiện tượng cấp dưới cấp coi thường cấp trên. Nếu cấp dưới không tự giải quyết vấn đề này trong tư tưởng và hành động thực tế tất sẽ dẫn đến việc khinh thường cấp trên, không nghe lời cấp trên, làm căng thẳng mối quan hệ giữa cấp dưới và cấp trên. Làm sao để giải quyết vấn đề này? Trước tiên phải thừa nhận sự khác biệt tồn tại giữa cấp trên và cấp dưới, bạn không chỉ biết ưu điểm của mình mà còn phải nhìn nhận điểm mạnh của cấp trên. Sự phân công giữa cấp trên và cấp dưới không giống nhau, chức trách không giống nhau, có thể nhân viên tương đối giỏi về một mặt nào đó nhưng lại không hội đủ năng lực lãnh đạo. Do vậy, cấp dưới phải thường xuyên công bằng xác đáng, khách quan để nhìn nhận ưu điểm của cấp trên. Có một người làm công tác khoa học đã từng nói với tôi : “ Lúc đầu tôi luôn trách cấp trên là một người ngoài nghề, cài gì cũng không biết, ngược lại chúng tối lại là những người tinh thông chuyên ngành. Bây giờ tôi đã hiểu ra, có rất nhiều việc chúng tôi quả thực không làm được. Công việc của cấp trên không phải là việc đơn giản, vào kiến thức chuyên ngành thì chẳng thể giải quyết được. Bây giờ tôi thực lòng tin tưởng ở cấp trên, tập trung toàn bộ sức lực vào công tác nghiên cứu, tạo ra chút thành tích” Trong cuộc sống của chúng ta tồn tại tình trạng như thế này có một số nhân viên chuyên môn sau khi được đề bạt lại chẳng biết làm gì, không những không làm tốt công việc, cả chuyên môn của mình cũng bỏ phí. Điều này nói rõ, dù chuyên môn giỏi thì cũng chưa chắc hợp với vai trò lãnh đạo. Tiếp theo, nhân viên có tài nên khiêm tốn, càng khiêm tốn thì càng được mọi người khác tôn trọng, càng được cấp trên yêu mến. Duy trì sự tôn nghiêm và quyền uy của cấp trên ở mọi nơi mới có được tín nhiệm của cấp trên, mới phát huy được tài năng của mình và tạo ra thành tích. Sau cùng, cấp dưới nên tích cực chủ động hoà hợp với cấp trên.Trao đổi ý kiến một cách thẳng với cấp trên, có được sự tin cậy của cấp trên thông qua việc giúp đỡ cấp trên cải tiến công việc, đồng thời để cấp trên biết được tài năng của mình. II . Làm tốt trợ thủ của cấp trên Muốn được cấp trên tin yêu, phải thật sự ủng hộ, phục tùng và trở thành một trợ thủ tốt của cấp trên. Phục vụ cấp trên, thông thường mọi người đều có thể làm được, duy chỉ có hai chữ “ phục tùng”, tuy mọi người đều hiểu có thể làm được, vậy mà rất ít người có thế thực sự làm được. Từ xưa đến nay, mỗi người đều từng có những lúc khó khăn có phút căng thẳng với cấp trên. “ Cung kính không bằng tuân lệnh”, câu nói chí lý từ ngàn xưa của Trung Quốc này đã ân cần dặn dò người sau rằng phục tùng cấp trên đặt lên hàng đầu của việc phát triển công việc duy mối quan hệ công việc bình thường giữa cấp trên và cấp dưới, là giao ước để chung sống hoà hợp, cũng là thước đo để cấp trên quan sát, đánh giá cấp dưới của mình. Trong cuộc đời con người, luôn tồn tại đen xen nhau không ngừng nghỉ giữa muốn và không muốn, hài lòng và không hài lòng. Cái cảm giác hết vé mà vẫn phải cười, quay mặt mà khóc hầu như mỗi người đều đã nếm qua. Đối mặt với tình cảm này, có lẽ sự phản nại sẽ càng có hiệu quả hơn năng lực của bạn. Dựa vào nguyên tắc luôn cởi mở, kiên trì phục tùng để trở thành một trợ thủ đắc lực của cấp trên là một việc làm thông minh, bạn hãy dùng tấm lòng cởi mở khoáng đạt, sự kiên trì phục tùng làm nguyên tắc hành đầu, khiến cấp trên hiểu rằng, bạn tuy có sự bất mãn về tình cảm nhưng vẫn thực hiện mệnh lệnh của cấp trên theo lý trí. Cấp trên sẽ tự khắc cảm phục phong thái quả sau đó sẽ càng sáng lạng huy hoàng. Ngược lại mâu thuẫn với cấp trên khiến cho mối quan hệ với cấp trên đến một giai đoạn nhất định sẽ rơi vào trạng thái căng thẳng, ở trong bầu không khí ảo não. Cái giá phải trả để cải thiện và làm hoà dịu tình hình này sẽ lớn gấp mấy lần hoặc mấy chục lần so với lúc đầu nếu bạn có nhẫn nhịn phục tùng. Lời than “ Nếu sớm biết ngày hôm nay thì hà tất phải làm như lúc đầu” quả là đã muộn. Không có ai mãi thuận buồm xuôi gió, để được hài lòng mãn nguyện phải tạm thời nhẫn nại khéo léo phục tùng đây cũng là một phương châm sống. Đương nhiên, làm trợ thủ cũng phải khéo léo, người nào chú ý sẽ phát triển hiện ra điều như thế này, ở một cơ quan cũng là phục tùng cấp trên, tôn trọng cấp trên nhưng vị trí của mỗi người trng con mắt cấp trên lại không giống nhau, vì sao vậy? Mấu chốt của vấn đề chính là bạn có nắm được nghệ thuật làm trợ thủ không, có người chịu động não, biết cách thể hiện, chủ động xuất đầu lộ diện, luôn khiến cấp trên cảm thấy hài lòng vì mệnh lệnh của mình đã được hoàn thành tốt đẹp. Ngược lại, có người chỉ làm việc cấp trên giao cho cách đối phó qua loa, đối phó một cách bị động, thích làm một “ Anh hùng vô danh” nhưng lại muốn chơi thật chân thật. Trước tiên, nên chịu khó đề xướng ý tưởng với cấp trên. Trên cánh đồng bội thu, bác nông dân có lý do để khiến mọi người nhớ tới sự lao động mệt nhọc không ngừng nghỉ và mồ hôi đã đổ xuống của mình. Đây không phải là hư vinh, mà là sự đòi hỏi chân thực. Vậy bạn hãy nắm chắc nghệ thuật và kỹ xảo để làm một người trợ lý giỏi. Thứ nhất : Đối với cấp trên có điểm yếu rõ ràng, tích cực hợp tác là thượng sách. Thời nay có thời đại khoa học kỹ thuật, văn hóa phát triển như vũ bạo, có một số cấp về cơ bản kiến thức chuyên ngành không giỏi. Những cấp trên như thế này thường biết mình không có vị trí cao trong con mắt cấp dưới, nên họ rất mãn cảm với phản ứng của cấp dưới. Bạn cứ việc nắm lấy nhược đỉêm này. Lấy kinh nghiệm làm việc lâu năm của ông ta làm gương, dùng tài của bạn để bù đắp vào kíên thức chuyên môn bị thiếu hụt của cấp trên vừa thể hiện thích hợp khả năng của mình. Anh hùng tìm thấy đất dung võ, trở thành cánh tay đắc lực của cấp trên. Cấp trên không những sẽ chú ý tới bạn mà còn rất cảm kích, bỏ một mà thu được hai, vậy thì sao không tình nguyện vui vẻ mà làm.! Thứ hai : Cấp dưới năng động thường được cấp trên chú ý. Sự chú ý của cấp trên sẽ càng tập trung nhiều hơn vào những cấp dưới “ tinh anh”, tài năng xuất chúng. Trình độ của những người này trực tiếp quyết định số lượng và mức độ thi hành quyết sách của cấp trên. Cho nên, nếu bạn quả thật có năng lực , phương pháp đúng đắn không phải coi thường cấp trên mà là chăm chỉ thực hiện nhiệm vụ mà cấp trên giao cho, bù đắp thoả đáng những sai sót của cấp trên, thể hiện tài trí siêu phàm trong lúc phục tùng. Như vậy bạn sẽ giành được ưu thế về sự ưu đãi của cấp trên. Tài dở chính là ở chỗ khéo léo. Thứ ba: Việc cư xử của cấp trên có lúc rất khó, bạn phải dũng cảm đón nhận, thể hiện năng lực và dũng khí của mình. Có một nhân viên độc thân ở một đơn vị mắc bệnh lao phổi, phải nằm viện. Lãnh đạo động viên mọi người hãy thay nhau thường xuyên chăm sóc anh ta. Mọi người đưa mắt nhìn nhau, chẳng ai tỏ thái độ gì, khiến cấp trên lúng túng. Cuối cùng, chàng trai trẻ Lưu Quân tự động đứng ra giải quyết tình huống khó xử cho cấp trên. Cấp trên vô cùng cảm động, đã biểu dương Lưu Quân trong cuộc họp, tất nhiên sự cảm ơn không chỉ là ở lời nói. Có thể thấy ở thời khắc mấu chốt giúp cấp trên giải quyết khó khăn, sẽ ngầm khiến cấp trên cảm động và ghi nhớ trong lòng. Thứ tư : Tranh thủ sự phân công của cấp trên. Cấp trên không muốn chỉ ra lệnh để đôn đốc mọi người làm việc. Một người thân cận cấp trên đã nói : “ Làm cấp dưới phải tranh thủ cảm tình của cấp trên, xin cấp trên giao việc chứ không phải bị động chờ cấp trên sai bảo. Đây là một thủ thuật để biến bị động thành chủ động, nó không những thể hiện tính tích cực trong công tác của cấp dưới, mà còn tăng cơ hội để cấp trên biết mình. Cách làm việc này đã ngày càng được cấp trên và cấp dưới có quan điểm tiến bộ ủng hộ”. III. Duy trì khoảng cách hợp lý Nói đến làm cao dường như rất nhìêu người ghét, cho rằng đó là biểu hiện xa rời tập thể. Nhưng trên thực tế, nó đã tồn tại thì tất phải có lý do bên trong hoặc là có tính hợp lý. “ Làm cao” về thực chất là một loại tâm lý khoảng cách mà cấp trên phải tranh thủ, nó thể hiện quyền uy của họ, làm tăng về thần bí của bản thân, khiến cho họ càng có sức thu hút, đồng thời lợi dụng nó để điều tiết mối quan hệ đồng nghiệp và xử lý công việc. “ Cấp trên vì sao cần phải làm cao” vậy? Tôi nghĩ, chúng ta có thể tiến hành phân tích và tìm hiểu từ góc độ dưới đây. “Làm cao” là biểu hiện của quyền uy. Gỉải thích từ “ làm cao” trong Hán ngữ từ đỉển: Tác phong tự cao tự đại, cố làm ra vẻ. Đây chính là ấn tượng phổ biến và nguyên nhân sinh ra ác cảm với làm cao. Nhưng nhìn từ góc độ khác làm cao không chỉ làm một thứ “ tiêu cực” mà nó còn có ý nghĩa tế nhị, trở thành một phương pháp có tính nghệ thuật rất hiệu quả của nhiều cấp trên trong việc quản lý cấp dưới. “ Làm cao” thật ra có thể hiểu là một loại tâm lý khoảng cách. Rất nhiều cấp trên thông qua việc cố ý duy trì một khoảng cách đối với cấp dưới để cho cấp dưới ý thức được sự tồn tại đẳng cấp quyền lực, cảm nhận được sự chi phối quyền uy của cấp trên mà loại quyền uy này rất cần thiết đối với lãnh đạo củng cố địa vị, mở rộng việc thi hành chính sách và chủ trương của mình. Nếu cấp trên quá hiền, không chú ý ra oai với cấp dưới, cấp dưới có thể coi thường cấp trên mà lười biếng kéo dài việc hoặc cố ý phá hoại. Cho nên cấp trên muốn thông qua làm cao để thể hiện quyền lực, sử dụng quyền lực một cách hiệu quả, đây cũng là một cách để cấp trên làm tốt chức trách của mình. “ Làm cao” vừa tạo cho cấp trên, lại vừa khiến cấp trên có ấn tượng cấp trên thể hiện quyền lực bất cứ lúc nào để đạt được mục đích, uy quyền cũng biến cấp trên thành một người đáng sợ khiến cấp dưới nhận thấy phục tùng có lẽ là lựa chọn tốt nhất, còn không phục tùng có khi lại bất lợi cho mình. Thực ra, tác dụng của làm cao từ mấy trăm năm trước đã được chính trị gia Machili người Italia trình bày trong một cuốn sách. “ Quân tử luận”. Làm kinh động thế giới bằng việc vạch trần chân tướng của chính trị, đồng thời đưa ra rất nhiều kiến giải thấu triệt, chính xác về những kẻ thống trị một cách không hề lấp liếm. Cách kể chuyện ngắn gọn súc tích kiểu một mũi tên trúng luôn đích có thể so với tài năng của Hàn Phi Tử. Ông viết trong sách rằng : “ Vua buộc phải là cáo để biết được bẫy, đồng thời cũng phải là sư tử để khiến cho sài lang kinh sợ”. Vua nếu thay đổi thất thường, làm việc khinh suất nông cạn, mềm yếu nhát gan thì sẽ bị coi thường,cho nên ông ta phải cố gắng thể hiện sự vĩ đại anh dũng, luôn nghiêm túc, kiên định trong hành động của mình. Machiali không chỉ một lần đề cập rằng vua phải dùng các loại thủ đoạn, thậm chí giả vờ và dùng một số mánh khoé nhỏ để giành được sự tôn trọng, kính yêu và biết được cả sự sợ hãi tiềm tàng của người khác. Việc này nhất quán với việc khéo léo sử dụng “ làm cao”. Là cấp dưới, nếu bạn hiểu được cấp trên chỉ vì sử dụng và phát triển quyền lực mà đã vắt óc suy nghĩ, không tiếc công sức, đây chính là cơ sở để ông ta có hy vọng thành công trong sự nghiệp thì bạn sẽ hiểu được bí mật của sự làm cao của cấp trên. “Làm cao” khiến cấp trên trở nên thần bí”. Vì sao cấp trên phải làm như vậy? Vì cấp trên thuộc vào tiêu điểm của các loại mâu thuẫn cũng như lợi ích. Ông ta muốn thực hiện được mục đích của mình thì phải biết cách ân mình để dự đinh của mình không bị phá hỏng. Nếu cấp dưới dễ dàng đoán được ý đồ của cấp trên, anh ta có thể sẽ lợi dụng nó để đạt được mục đích nào đó, từ đó sẽ gây hại cho việc thực hiện ý đồ của cấp trên. Vừa không để lộ cách làm hữu hiệu nhất của mình mà cũng không làm tăng thêm khoảng cách với cấp dưới, giảm bớt tiếp xúc, duy trì cho mình một vẻ thần bí không thể đoán được. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến cho các cấp trên thích “ làm cao”. Có thể thấy,“ làm cao” không chỉ vì cấp trên muốn thể hiện mình mà còn là cách đề phòng cấp dưới. Làm cấp trên quả thật rất mệt! c. " Làm cao” giúp cho cấp trên xử lý công việc thêm hiệu quả”. Như trên đã nói thực chất là một loại “ tâm lý khoảng cách”. “ Tâm lý khoảng cách” không chỉ mang lại cảm giác an toàn về tâm lý cho cấp trên mà còn giúp xử lý mối quan hệ xã giao và công việc, tạo một chỗ để còn tiến thoái. Nhiều cấp trên dựa vào sự điều hoà của mình “ tâm lý khoảng cách” để thực hiện mục đích của mình. Trong các trường hợp, các khoảng thời gian khác nhau, áp dụng sự làm cao khác nhau với những người khác nahu sẽ hình thành một cách khác biệt với mối quan hệ giữa mọi người. Cấp trên sẽ căn cứ vào nhu cấp cầu để điều tiết loại khoảng cách này bất cứ tíên thủ của những nhân viên khác nhau, để phục vụ cho việc thực hiện ý đồ của mình. Phải tùy cơ ứng biến, nếu“ nhân có thừa mà uy không đủ” thì không những không đạt được hiệu quả mong muốn mà còn bất lợi cho việc xử lý những vấn đề phức tạp. d. “ Làm cao” từng thêm sức thu hút bề ngoài cho cấp trên. Thời đại phát triển, kiểu đi trong đám đông không biết ai lãnh đạo là cấp trên dưới một mức độ nào đó đã không còn thích hợp với cuộc sống xã hội nay nữa. Bây giờ mọi người đều tiếp thu quan điểm mỗi người đều nên chú trọng phong độ bền ngoài. Các cấp trên cũng như vậy.“ làm cao” sẽ làm tăng khí thế và vẻ uy nghiêm của cấp trên, chỉ cần không quá đáng nó sẽ khiến cấp trên càng có sức thu hút. Có một chính trị nói rằng, mọi người đều có xu hướng phục tùng quyền uy, còn cấp trên lại dựa trên sự “ làm cao” đúng mức để thể hiện sự tự tin, chú ý vị trí cao hơn quần chúng của mình để tăng thêm quyền uy khiến mình càng có sức thu hút, khiến mọi người càng thêm kính phục. e.“ Làm cao” khiến cấp trên có cảm giác hài lòng, ai cũng muốn thực hiện được giá trị cuộc đời mình. Mọi người đều có quan điểm về giá trị cuộc đời khác nhau, mức độ thực hiện nó cũng khác nhau. Người Trung Quốc nói trong việc giành quyền lực, để thực hiện giá trị cuộc sống và xã hội của mình luôn luôn là một tiêu chuẩn so sánh vô cùng quan trọng. Cấp trên cần có cảm giác hài lòng vì giá trị cuộc đời được thực hiện, nhiều lúc cấp trên còn tỏ ra vô cùng đắc ý về vấn đề này và vô tình thể hiện sự “làm cao”. Ních- Xơn đã viết trong tác phẩm “ Mũi kiếm” của mình rằng: “ Một cấp trên phải khiến cấp dưới có lòng tin và biết cách giữ quyền lực của mình”. Điều quan trọng nhất là nếu không có vẻ thần bí thì không thể uy tín, vì thế nếu để cấp trên dưới hiểu mình quá rõ thì bản thân sẽ bị coi thường. Một cấp trên không có uy tín thì sẽ không có quyền uy, trừ khi anh ta duy trì khoảng cách với cấp dưới. Cho nên sự “ làm cao” của cấp trên không phải là vấn đề đạo đức đơn giản mà nó còn bao hàm ý kỳ diệu về mặt tâm lý học. Và để làm tốt vấn đề thì cấp trên dưới phải duy trì một khoảng cách thích hợp với cấp trên. g. Nói năng nhẹ nhàng, biết giữ thể diện cho cấp trên. Người Trung Quốc rất chú ý giữ diện trong mối quan hệ giao tiếp với đồng nghiệp. Cấp trên bị xấu mặt thì ông ta sẽ nghĩ bạn có ý xấu với ông ấy và cảm thấy quyền lực bị uy hiếp và tổn hại. Cho nên cấp dưới khi góp ý với cấp trên thì phải chú ý giữ thể diện cho cấp trên. Ưu điểm của nó khiến mọi người luôn hoà nhã với nhau, dĩ hoà vi quý. Trên có trời xanh, nếu mọi người tự an phận thì sẽ chẳng xảy ra chuyện gì, sẽ vui vẻ, hòa thuận. Đây là cách thức nên được áp dụng trong mối quan hệ xã giao, một phương thức độc đáo để chỉnh hợp toàn xã hội. Từ việc tranh nhau trả tiền ở quán cơm đến việc xem mặt trong tiệc cưới đã thể hiện được tính triết lý về giữ thể diện. Ở những nơi công cộng nên chú ý giữ thể diện cho mình và cho người khác, trừ phi bất đắc dĩ nhưng quyết không nên làm mất thể diện của người khác. Cho dù kẻ đứng trước mặt là kẻ đối địch với mình, trong lòng bạn đang vô cùng tức bực, thậm chí đã tính mưu trình bày kế hãm hại kẻ đó thì mặt vẫn nên tỏ ra tươi cười vui vẻ. Còn nếu người nào nói thẳng không kiêng nể, không giữ thể diện cho người khác thì sẽ bị cho là người có ý xấu xa, khiêu khích người khác. Vì vậy chúng ta rất dễ đưa ra suy luận về mặt lôgíc là : Đầu tiên làm mất thể diện người khác đìêu này khẳng định bạn đã rơi vào tình huống cực chẳng đã, hoặc là bạn bị người khác ức hiếp, hoặc trong lòng bạn đang oán hận không nói không được. Cho nên khi bạn không có đồng quan điểm với cấp trên về một vấn đề nào đó thì đừng đưa ra một cách làm chắc chắn, hãy giữ chút thể diện cho cấp trên. Thứ nhất : Ở nơi công cộng phải chú ý tôn nghiêm của cấp trên. Với cấp trên, nếu cấp dưới của mình làm mình khó xử, mất mặt thì nhân viên này chắc là có thành kiến hoặc thù oán với mình. Đúng như vậy, một nhà tâm lý học đã nói : “ mọi người đều thích những người quý anh ta, ghét những người ghét anh ta” vậy kết quả của việc làm mất mặt cấp trên ở chỗ đông người sẽ là dùng đòn “ ăn miếng trả miếng”, sử dụng quyền lực để đòi lại chút thể diện hoặc là bụng sau này sẽ tính nợ. Đây tất nhiên không phải là kết quả mà cấp dưới mong muốn xảy ra, nó cũng trái ngược với ý muốn ban đầu của anh ta. Cấp trên vô cùng chú ý giữ thể diện của mình ở chỗ đông người, nhất là lúc có cấp trên khác và nhiềù cấp dưới có mặt. Đây không phải là xuất từ tiềm thức mà xuất phát từ góc độ thực thi quyền lực và duy trì bảo vệ sự uy nghiêm của mình. Uy tín bị tổn hại sẽ mất đi hiểu quả thi hành của quyền lực. Nó ảnh hưởng tới quyết định về thực hành, giám sát các mặt về quyết sách trước sau của cấp trên. Nếu mọi người cứ cố hỏi thì cấp trên trả lời liệu có đúng không? Liệu có hỏi thì cấp trên trả lời liệu có đúng không? Nếu cấp dưới tỏ ra hơi hoài nghi khi thi hành mệnh lệnh thì tất sẽ làm giảm tính hữu hiệu về quyền lực của cấp trên. Cũng tỏ ra phục tùng thì cũng chứng tỏ được hiểu lực mệnh lệnh của cấp trên. Thi hành lệnh rất phải lấy phục tùng có hiệu quả làm tiền đề không có phục thì mệnh lệnh của cấp trên cũng không chứng tỏ được tác dụng. Tự trọng bị tổn thương gây ảnh hưởng lớn nhất đến mỗi người vì nó động chạm đến chỗ mẫn cảm nhất của con người, làm tổn thương đến lòng tự trọng của con người, mất mặt ở nơi đông người. Điều này phản ánh cấp trên đang làm mất khả năng kiểm soát hữu hiệu với cấp dưới, khiến mọi người nghi ngờ năng lực làm việc cũng như nhân cách của cấp trên. Do vậy cấp dưới nếu làm mất mặt cấp trên thì dù đang ở trong hoàn cảnh nào đi chăng nữa, phản ánh đầu tiên của lãnh đạo vẫn là giận cháy lòng chứ không thể bình tĩnh phân tích ý kiến của cấp dưới được. Cho dù cấp trên rất có ý sĩ diện, che giấu đúng mực chuyện này thì sự bực bội trong lòng vẫn không tiêu tan, bóng đen này sẽ dần thay thế ấn tượng tốt đẹp về bạn, khiến mọi người nhiều lần phiền toái, về sau hối cũng không kịp. Do vậy, làm cấp trên mà bị cấp dưới làm xấu mặt trước trong lòng người cho dù không tiện nổi cáu tại chỗ thì sau này cũng có chút kỵ mặt, thậm chí còn trả thù vì nếu ông ta không làm như vậy thì cũng bị người khác ở đó trách móc khiến cấp trên day dứt, “ giết dà doạ khỉ” cũng bắt nguồn từ đây! Luôn thể diện cho cấp trên chứng tỏ bạn có thiện ý với cấp trên, quan tâm yêu mến cấp trên, mong muốn cấp trên làm tốt công việc của mình. Có như thế cấp trên mới chịu phân tích theo lý trí ý kiến của bạn. Giữ thể diện cho cấp trên còn thể hiện bạn tôn trọng cấp trên, nghe theo cấp trên, ý kiến của bạn không phải để chỉ trích cấp trên mà vì lo nghĩ cho công việc của ông ta. Giữ thể diện cho cấp trên cũng chính là giữ cho bạn một chỗ đứng. Cấp dưới nhờ vào chỗ đứng này mà còn có một quan hệ sâu sấc hơn cấp trên. Đồng thời chỗ đứng này còn thể hiện cấp dưới chị thực hiện một số quyền góp ý nhất định, còn cấp trên mới là người quyết định. Giữ được chỗ đứng còn giúp cấp dưới tíến thoái tự nhiên. Một khi ý kiến đưa ra không hề chuẩn xác thì mình vẫn giữ được thể diện. Tất nhiên chúng tôi không nói góp ý với cấp trên ở nơi đông người, phải nên chý ý giữ thể diện cho cấp trên nhưng không có nghĩa là khuyến khích các bạn “ gió chiều nào che chiều ấy”, làm người ba phải. Chúng tối rất tán thành bạn đưa ra những kiến nghị quý báu, đồng thời cũng rất kính trọng những người dám nói thẳng. Điểm chúng tôi muốn lưu ý là khi kiến nghị phải chú ý tình huống, chừng mực và cách thức. Kinh nghiệm lịch sử chứng minh nếu chỉ chú ý đến sự hợp lý nội dung của ý kiến mà không nghĩ đến hiệu quả thực tế của nó thì sự góp ý đó chỉ mang lại hoạ cho cấp dưới. Chúng tôi thực lòng khuyên các bạn nên giữ thể diện cho cấp trên ở nơi đông người. Thứ hai : Kiến nghị theo kiểu thỉnh giáo khiến cấp trên dễ nghe hơn, khiến cấp trên thấy mình đươc tôn trọng, nên dễ tiếp thu ý kiến của bạn hơn, từ đó sẽ làm tăng sự tin tưởng lẫn nhau giữa cấp trên và bạn, sẽ làm giảm mâu thuẫn và những ý nghĩ đối địch, giúp cho ý kiến của bạn càng dễ dàng được người khác chấp nhận. Khi cấp dưới góp ý, cấp trên có tiếp thu hay không , điều này không chỉ phụ thuộc vào sự hợp lý của nội dung, ý kiến, mà còn phụ thuộc vào cách mà cấp dưới đưa ra ý kiến. Chính là lúc nào cũng phải chú ý sự cảm nhận về tâm lý và sự thay đổi tập trung của cấp trên, tức là lúc cấp dưới góp ý phải được thừa nhận về tâm lý của cấp trên. Rất nhiều kinh nghiệm cho thấy, góp ý theo kiểu thỉnh giáo càng dễ được người khác tiếp thu. Thỉnh giáo phản ánh cấp dưới trước lúc góp ý đã nghiên cứu, cân nhắc cẩn thận phương án và kế hoạch của cấp trên, tìm hiểu tư tưởng suy nghĩ của cấp trên một cách khoa học. Do vậy, ý kiến của cấp dưới là cơ sở quan điểm của cấp trên, ấn tượng này sẽ khiến cấp trên cảm thấy tinh thần thoải mái và sẽ giảm ý nghĩ đối địch với bạn. Khi bạn học cấp III, bạn sẽ gặp các em học sinh cấp II và chúng sẽ khâm phục hỏi bạn các vấn đề về phương pháp học tập bạn sẽ trả lời từng câu hỏi của chúng một cách nhiệt tình và giành được sự hài lòng về tâm lý từ trong ánh mắt ngưỡng mộ của bọn chúng. Bình tĩnh phân tích sự việc này ta sẽ cảm giác gặt hái đã cắm rễ sớm và kiên cố trong tâm hồn mỗi con người chúng ta. Người khác thỉnh giáo , điều này chứng tỏ mình là người đi trước vể một số mặt nào đó, chúng ta được sùng bái điều này có lẽ hơi quá nhưng nói chung ta đã ít nhiều được coi trọng và có một sự ảnh hưởng nhất định thì quả không sai chút nào. Khi được thỉnh giáo, trong lòng chúng sẽ trào dâng lên cảm giác vui sướng, tự hào, đây là điều mà chúng ta không tự ý thức được và nó chi phối tình cảm của chúng ta thậm chí có lý trí, mỗi người bình thường đều rất vui khi có cảm giác này, cả cấp trên cũng không ngoại lệ. Thỉnh giáo không phải chỉ là một việc tìm ra điểm chung giữa người. Điểm chung này vừa bao gồm tính thống nhất về phương án, lại bao gồm sự tiếp thu lẫn nhau về mặt tâm lý của cấp dưới và cấp trên. Nhiều nhà tâm lý đã phát hiện “ chấp nhận” là phương pháp hiểu quả để đồng cảm giữa hai người, cũng là một phương pháp hữu hiệu để thuyết phục người khác. Nếu bạn muốn thử thay đổi sở thích cá nhân của một người nào đó thì bạn phải khiến mình giống anh ta, như vậy bạn sẽ càng có sức thuyết phục. Do vậy một người bán hàng giỏi thì luôn cố làm cho thanh điệu, âm lượng, tiết tấu của mình tương xứng với khách hàng. Đúng như nhà tâm lý học đã nói “ một ông chủ xưởng rượu có thể bảo bạn loại rượu này ngon hơn loại kia, nhưng bạn của bạn cho dù là người có kiến thức uyên thâm hay học vấn kém cỏi lại có ảnh hưởng đến việc chọn loại rượu nào”, mà sự ảnh hưởng là tiền đề của sự thuyết phục. Nhưng người có kinh nghiệm thuyết phục thường sẽ tìm hiểu trước một số tình hình của đối phương trước khi sự việc xảy ra, đồng thời dựa vào những sự việc đã biết để tạo một số chỗ đứng vững cho mình. Sau đó, trong lúc tiếp xúc với đối phương sẽ tìm được điểm chung giữa hai người, dần dần các điểm chung tăng lên, hai bên ngày càng thân mật, càng gần gũi về tâm lý, mọi nghi ngờ cảnh giác sẽ dần dần tiêu tan, từ đó đối phương sẽ càng dễ tin và tiếp thu ý kiến của bạn. Trước khi cấp dưới đề xuất ý kiến thì hãy thỉnh giáo cấp trên của mình để tìm ra điểm chung giữa hai người, xây dựng lên tâm lý hoà hợp giữa hai bên. Nếu ý kiến của bạn là ý kiến bổ sung thì trước tiên bắt đầu từ cái chung là xác nhận ý kiến của cấp, ý kiến mà bạn đưa ra là để giúp cho cách làm , phương án của cấp trên thêm hoàn thiện càng có sức thuyết phục, càng có hiệu quả thi hành hơn. Nếu ý kiến của bạn là ý kiến phản đối. Vậy thì làm sao tìm điểm chung? Thực ra điểm chung không chỉ hạn chế ở bản thân nội dung của ý kiến mà còn có vun đắp tâm lý để đối phương chịu nghe. Hơn nữa , khi bạn có ý kiến phải đối thì bạn càng dễ khiến người khác có ý đối địch với bạn,để thừa nhận về tâm lý việc này. Thỉnh giáo làm tăng sự uy tín của cấp trên với bạn, nếu bạn tạo ra sự đồng cảm với cấp trên bằng thái độ thành khẩn, cấp trên dần dần tiêu tan những suy đoán về sự bất kính của bạn, dần hiểu được động cơ của bạn và hồi phục tín nhiệm của bạn. Các nhà tâm lý xã hội học cho rằng tín nhiệm là “ cái máy lọc” của sự đồng cảm giữa con người. Chỉ có đối phương tín nhiệm bạn mới hiểu được động cơ tốt đẹp của bạn còn ngược lại, đối phương không tin bạn, cho dù động cơ đưa ra kiến nghị là tốt thì cũng sẽ qua “ lọc” không tin tưởng mà biến thành thứ khác. Điều này luôn luôn bị méo mó và mang màu sắc của chủ nghĩa hoài nghi, khiến cấp trên không thể phân tích bằng lý trí ý kiến của bạn và mỗi câu nói của bạn đều sẽ gắn liền với động cơ không tốt đẹp. IV. Cách làm khéo léo để can ngăn , khuyên giải cấp trên. a. Lấy lời để khuyên giải . Dùng lời nói của cấp trên làm một tiêu chuẩn đánh giá sự vật, sẽ giúp bạn có được một vị trí an toàn và có lợi trong lúc khuyên giải cấp trên. Vì cấp trên tuyệt đối không phản đối người khác dẫn ra quan đỉểm của mình, hơn nữa nó khiến cho cấp trên có được cảm giác thành công và sự thừa nhận, khi đó trong lòng sẽ cảm thấy vui vẻ hoặc ít nhất cũng không gây ra ác cảm nào. Khi ủng hộ quan điểm của cấp trên, cuối cùng cũng sẽ có được kết luận khả thi thể hiện rõ, sẽ làm cho lãnh đạo có được sự tỉnh táo và đồng thời cũng làm cho quan điểm của bạn có được sự thể hiện khôn khéo. Một cấp dưới thông minh là không coi nhẹ cách khuyên giải khéo léo nhưng cực kỳ hiệu quả. Trong “ Cổ kim đàm khái” có viết câu chuyện thế này : “ Khi chuẩn bị chu di chín tộc nhà Châu Thạch Phụ, mọi người trong nhà Châu Thạch Phu đã đến cầu cứu Ngãi Tử. Ngãi Tử đã đến gặp Tề Tuyên và hỏi : “ Kẻ phản nghịch chỉ có một mình Châu Thạch Phụ, mọi người họ hàng có tội vì đâu mà phải chém đầu?” Ngãi Tử nói: “ Thần cũng biết Đại Vương làm như vậy cũng là bất đắc dĩ, thần nghe nói trước đây công tử Vu Hàm Đan đầu hàng trước Tần. Công tử Vu chẳng phải là cậu của Đại Vương cũng là họ hàng của kẻ phản nghịch. Nếu theo luật thì Đại Vương cũng mắc tội, hy vọng Đại Vương hãy làm đúng chứ đừng vì lợi ích riêng mình mà làm sai luật” Nói xong, bèn đưa sợi giây thừng cho Tề Tuyên. Tề Tuyên dở cưới dở khóc, đành nói : “ Tiên sinh, được rồi, ta sẽ bỏ qua cho họ, được chưa nào!”. Trong câu chuyện này, nghệ thuật khuyên giải của Ngãi Tử cực khôn khéo. Đọc toàn bộ câu chuyện, mặc dù không có nửa lời van lớn nào để xin tha tội cho họ hàng nhà Châu Thạch Phụ nhưng cuối cùng vua Tề Tuyên cũng tự mình hiểu được và đành phải thoả thuận với đối phương. Cái khôn khéo ở đây là hoàn toàn dựa vào việc Ngã Tử nắm chắc được lời nói của Tề Tuyên, dùng câu “ giết hết những người họ hàng của kẻ phản nghịch” làm nguyên tắc và tiêu chuẩn phán đoán. Sau đó dẫn đến những việc của vua Tề Tuyên, từ đó đã kết luận hoang đường là Tề tuyên tự sát. Đương nhiên, vua Tề không thể tự sát được, mà Ngãi Tử chỉ muốn dựa vào đó để có được sự linh hoạt của lập luận mình. Như vậy là Ngãi Tử đã đạt được mục đích cứu sống được mọi người nhà Thạch Phụm khuyên can vua Tề Tuyên. Đặc sắc nhất là ở chỗ khi Tề Tuyên đang “ dở khóc dở cười” thì phải nhận lấy kiến nghị từ kẻ dưới quyền nhưng lại không thể nổi giận như trước được. Khó là chỗ Tề Tuyên không thể phủ nhận lời nói của mình và cũng không muốn tự mình tìm đến kết luận không phải cho chính mình. Lựa chọn tốt nhất của Tề Tuyên là nghe theo khuyến cáo của đối phương. b. Lấy hành động làm căn cứ để khuyên giải. Nhiều khi, có những chỗ không nhất trí giữa lời nói và việc làm của lãnh đạo. Mà ở điểm này thì tự người lãnh đạo cũng có thể chưa ý thức được. Lúc đó, cấp dưới có thể lấy những điểm thiếu sót trong quan điểm nào đó, giúp cấp trên tỉnh ngộ được. Một đại thần đời Bắc Tống là Triệu Phổ đã nói rất rõ quan điều này sau khi lập triều, trong thời gian đầu tiên, Triệu Phổ đã tổng kết được kinh nghiệm của những triều đình trước đã bị suy vong. Nguyên nhân chủ yếu là : “cướp đoạt quyền binh của trọng thần đại tướng”. Từ đó, ông đã nhiều lần khuyên Tống Thái Tổ hãy đem những kẻ đi ngược lại với Tống Thái Tổ để khuyên giải, Tống Thái Tổ đã chấp nhận kiến nghị của Triệu Phổ. Sau đó, khi xem xong vở kịch nổi tiếng “ chén rượu thâu tóm binh quyền”, tướng Tống Thái Tổ đã nói với các tướng lĩnh những điều lo âu của mình: “ Nếu một ngày nào đó, quân lính của các người mang hoàng bào dâng các người, thì các người có từ chối không?” Trong câu nói này, chúng ta có thể hiểu được rằng lời nói của Triệu Phổ đã đụng chạm đến tim đen của Tống Thái Tổ. Câu chuyện này cũng cho ta thấy rằng Triệu Phổ đã làm cho Tống Thái Tổ phải xem lại mình, từ đó khiến Tống Thái Tổ biết được những lợi hại và những nguy cơ quyền lực tiềm ẩn ở trong đó. c . Hãy khuyên bảo bằng những lời chân thật. Khi người lãnh đạo xem xét và xử lý vấn đề, do nhiều nguyên nhân, có lúc do chưa nắm vững công việc mà dẫn tới kết cục tồi tệ. Những lúc thế này, nếu cấp dưới thể hiện lòng trung thành, tìm được biện pháp thì đó là cơ hội tốt nhất để lấy được lòng tin của lãnh đạo, lần sau nhất định không vấp phải sai lầm. Hãy nói ít làm nhiều, như thế sẽ có được thiện cảm từ phía lãnh đạo. Và họ sẽ coi bạn như người bạn trung thành, tri kỷ của họ. Họ sẽ nhớ mãi công lao của bạn. Thư ký Tiểu Vương đã trải qua kinh nghiệm như thế này : Một lần trong cục có triệu tập cuộc họp đối với những người có trách nhiệm của từng khoa, phòng để chuẩn bị sắp xếp nhiệm vụ công tác cho giai đoạn sau, trong báo cáo khi khai mạc, có một vị trưởng khoa thiếu tinh thần trách nhiệm đã không hoàn thành công việc được giao, hơn thế lại trốn tránh trách nhiệm. Kết quả là khiến cho cục trưởng phải phát cáu, không khí cuộc họp hết sức căng thẳng. d. Nhân lúc cấp trên vui vẻ, hãy đưa ra ý kiến. Lúc lãnh đạo đang có tâm trạng vui vẻ, nếu đưa ra ý kiến thì sẽ dễ dàng có được sự tiếp nhận từ phía họ. Nhưng lúc này, bạn có thể sử dụng cách chuyển chủ đề nói chuyện để bàn vào công việc chính của mình. Nhưng phải rất khéo léo và phải chú ý rằng nhất định không được làm cho cấp trên mất hứng. Tâm lý học hiện đại đã chứng minh. Khi con người có tâm trạng không tốt trong lòng không được như thế lúc bình thường dễ sinh ra thất vọng và có những suy nghĩ thiếu sáng suốt. Tâm lý không ổn định cũng dễ gây ra những hành vi qúa khích. Điều này nói rõ rằng, con người là động vật có đặc trưng tâm lý và sinh lý phức tạp. Tư duy suy nghĩ sẽ bị tác động bởi một trạng thái tâm lý nào đó. Vì thế trong khi giao tiếp giữa con người với con người, chúng ta cũng phải chú ý đến thay đổi tình cảm của đối phương để tránh những tác hại và cũng là để có được lợi ích. Từ đó chiếm được sự chủ động và ưu thế trong phương diện tâm lý nào đó, tránh được cho mình những tổn thương tiêu cực không đáng có. Nhà lãnh đạo cũng là người, cũng không thoát khỏi ảnh hưởng của quy luật tư duy đã nói ở trên. Điều này đã nhắc nhỏ chúng ta rằng nhất định không được đưa ra ý kiến khi tâm trạng của lãnh đạo không vui. Đồng thời cũng gợi ý cho chúng ta rằng khi lãnh đạo có tâm trạng vui vẻ, nếu chúng ta đưa ra ý kiến thì sẽ có thể có được hiểu quả rất tốt. Trong cả hai cuộc đại chiến thế giới, những người có vai trò quan trọng về mặt quân sự của Stalin gồm hai người. Một người là thiên tài quân sự Giu- Cốp, một người là tổng tham mưu trưởng Hồng quân Liên xô Ha - xi- lin. Mọi người đều biết, trong những năm cuối đời, Stalin dần trở nên độc tài, cá tính độc tôn của chính mình đã khiến cho ông ta không thể cho phép người khác giỏi hơn ông ta, càng khó mà chấp nhận được những ý kiến không giống mình từ phía cấp dưới. Trong đại chiến thế giới thứ hai, sự“ tự mình tôn nghiêm” quá mức này của Stalin đã từng khiến cho Hồng Quân nhiều phen vất vả và đã gặp phải những tổn thất to lớn mà có lẽ ra có thể tránh được. Giu- Cốp có lần đưa ra đề nghị chính xác nhưng đã bị Stalin đuổi ra khỏi đại bản doanh. Nhưng có một người ngọai lệ Ha- xi - lin có thể làm cho Stalin nhanh chóng tiếp nhận kế hoạch tác chiến đúng đắn của ông, từ đó đã phát huy được tác dụng to lớn. Một trong những tuyệt chiêu của ông đó là gây ảnh hưởng cho Stalin một cách từ từ. Lúc Stalin trong phòng làm việc, ông thích nói những chuyện phiếm và cũng thường nói tới việc quân một cách rất tự nhiên thoải mái. Những câu chuyện đó vừa nói một cách không căng thẳng, vùa nói không ra đầu ra đũa gì cả. Nhưng điều kỳ diệu là, đợi sau khi Ha- xin- lin đi rồi thì Stalin lại thường nghĩ ra một kế hoạch hay. Sau thời gian không lâu, Stalin có thể tuyên bố được kế hoạch này tại hội nghị quân sự. Vì thế, mọi người đều tán thành và khâm phục những suy nghĩ sâu xa của Stalin, nhưng chỉ có Stalin và tổng TMT biết rõ ai là người gợi ý và ai là người suy nghĩ. Đúng là trong lúc hàn huyên với nhau thì Ha- xi- lin đã dùng suy nghĩ của mình để gợi ý cho suy nghĩ của Stalin, khiến cho ngay cả Stalin cũng cho rằng ý kiến hay là do chính mình nghĩ ra. Nhưng dù như thế nào nhìn từ hiệu quả cũng thấy được Ha- xi- lin đã đạt được mục đích của ông ta, khiến cho kiến nghị của ông ta cũng được Stalin sử dụng và ông đã trở thành một trong những chỗ dựa vững chắc của Stalin. V. Cơ hội cũng giống như con cá bên cạnh ta. Đối với những người cấp dưới, cơ hội giống như con cá bên cạnh mình, vội đến vội đi. Chỉ những người có được tình cảm tốt từ phía lãnh đạo thì mới có nhiều cơ hội. Vậy làm thế nào để có được thiện cảm từ phía lãnh đạo? a. Hãy tăng tiếp xúc với lãnh đạo, tăng thêm hiểu biết lẫn nhau. Có được thiện cảm của lãnh đạo, trở thành bạn thân của lãnh đạo thì cần phải quan hệ nhiều với họ. Tiếp xúc với lãnh đạo thì ăn nói phải tự tin, cử chỉ hành động phải tự nhiên. Con đường do người đi lại mà hình thành, công việc là do mình tự làm nên. Cách tiếp cận với lãnh đạo thì phải tích cực sáng tạo, mà nếu dùng tình cảm thì hiệu quả sẽ rất cao. “ Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng”, câu này mang ý nghĩa: Tiếp xúc với một người hay là một nhóm người thì sẽ có khả năng là chúng ta hoà đồng với họ. Khi cùng sinh sống và làm việc với cấp trên cũng vậy, nói chung mỗi lãnh đạo đều có phương pháp, phong thái và cách suy nghĩ trong công việc riêng của mình. Những người họ thích và trọng dụng đa số là những người hợp với họ. Những cấp dưới như thế này thì thật ổn quá, việc gì cũng “ đơn giản thôi”, chứ chẳng phải hỏi qua hỏi lại. Nếu muốn có được điều kiện này thì cấp dưới nên phải thường xuyên có mặt bên cạnh lãnh đạo, tăng thêm hiểu biết của mình và họ. Trong công tác thì tật xấu “ lãnh đạo xa rơi quần chúng” thường hay bị phê phán, trong báo chí cũng như trong văn chương. Nhưng đồng thời cũng tồn tại cáI tật là “ nhân viên xa rời lãnh đạo” Hãy quan sát xung quanh một chút. Xa rời lãnh đạo, ít giao tiếp với lãnh đạo, thiếu những hiểu biết về lãnh đạo, những ngừơi như thế này có những dạng dưới đây: Thứ nhất : Tự đề cao tài năng của mình, luôn cho mình là đúng nên không thích quan hệ với lãnh đạo, họ cho rằng chẳng cần lãnh đạo cũng được. Thứ hai : Thật thà, loại người này sợ rằng quan hệ nhiều với lãnh đạo thì sẽ sinh ra nhiều điều tiếng này nọ. Những người kiểu này thì ít có cơ hội và cũng không được lãnh đạo trọng dụng. Thứ ba : Tầng lớp nhân viên làm những công việc đơn giản và nặng nhọc, thiếu cơ hội để tiếp xúc với lãnh đạo. Thứ tư: Trình độ khá kém, cơ hội để gánh trọng trách cũng ít không được lãnh đạo trọng dụng và giao nhiệm vụ. Làm thế nào để tiếp xúc với lãnh đạo nhiều hơn, tăng thêm hiểu biết về họ? Thứ nhất : Phải có sự tự tin cần thiết Sự tự tin này sẽ giúp bạn sẽ vừa có thể bình đẳng hoà đồng với lãnh đạo, bình đẳng trong bàn bạc công việc, lại có thể dẹp đi được những vật cản và bỏ qua được lời di nghị từ đồng nghiệp. Khi một đơn vị nọ đang tổ chức liên hoan trong dịp tết thì ở các bàn khác có rất nhiều người, riêng chỉ có bàn của cục trưởng là chỉ có một mình cục trưởng, đương nhiên là rất cô đơn. Lúc đó, có hai chàng thanh niên đến, cục trưởng gọi hai anh lại cùng ngồi ăn. Một người nhìn xung quanh rồi bước tới bàn khác, người kia thì do dự rồi cũng ngồi lại cùng cục trưởng. Cục trưởng thở dài lắc đầu và nói : “ Đến ngồi ăn cùng tôi còn không dám thì nói gì đến làm việc lớn cơ chứ” Nếu không có sự tự tin cần thiết thì đúng như lời cục trưởng đã nói, sẽ chẳng làm được việc gì cả. Thứ hai : Tiếp xúc với lãnh đạo phải tự nhiên Rất nhiều người đứng trước mặt lãnh đạo luôn tỏ rụt rè, cử chỉ lời nói không tự nhiên, khúm núm, do quá căng thẳng nên thường “ Chữa lợn lành thành lợn què”. Kiểu giao tiếp này có hiệu quả thấp, thậm chí còn để lại cho lãnh đạo những ấn tượng không tốt về mình. Tâm trạng và hành động vui vẻ thoải mái tự nhiên là cách thể hiện tốt những khả năng của con người. Lãnh đạo cũng không phải là thần cũng chẳng phải là thánh, vậy nên có gì đáng sợ đâu? Một cô gái khi báo cáo tính hình công tác cho lãnh đạo mặt cứ đỏ gắt lên, lắp ba lắp bắp, không dám ngẩng đầu nhìn lãnh đạo, trong lúc căng thẳng còn làm rơi xuống đất. Đây đúng là quá trình vất vả. Sau đó, để giảm bớt nổi vất vả này của cô gái, lãnh đạo đã điều cô gái sang một công tác khác mà ở đó cô ít lãnh đạo phải thông báo tình hình công tác! Thứ ba: Hãy tự tạo ra cơ hội gần gũi với lãnh đạo, tranh thủ từ phía lãnh đạo. Hãy tìm hiểu thật kỹ về lãnh đạo để có được cơ hội này hay cơ hội khác, để có cơ hội cần phải “ đầu tư”. Trong lúc làm việc, hãy tăng thảo luận, bàn bạc, thỉnh giáo lãnh đạo, đó là “ đầu tư công việc”. Ngoài tám tiếng đồng hồ công tác ra, cần phải có sự “ đầu tư về tình cảm”. Ở đây chúng ta chú ý đến “đầu tư về tình cảm”. Con người vừa có cảm giác của lý tính và cũng có cả cảm tính trong công việc. Một đặc điểm của phần lớn lãnh đạo Trung Quốc là coi trọng liên lạc tình cảm. Họ căn cứ vào tình cảm cuả người khác như thế nào để quan hệ, đương nhiên đây cũng không phải là một phương pháp dùng người hay và nếu trong thời gian ngắn mà cắt đứt mối quan hệ vì lý do nào đó thì cũng không thể được. Những người thân cận như thư ký, lái xe, bạn cũ, đồng đội với lãnh đạo và đó là những đối tượng thường được trọng dụng. Vì thế đã có được tổng kết kinh nghiệm rằng “phải có những vất vả ngoài vất vả của công việc”. Cách để đầu tư tình cảm rất nhiều và đều có mặt lợi riêng. Cách nào cũng đều có thể làm cho tình cảm với lãnh đạo thân mật hơn. Càng có nhiều cách thì hiệu quả đầu tư sẽ càng cao và sẽ có quan hệ càng tốt với lãnh đạo. Một trong những cách đó là: Có quan hệ tốt với gia đình lãnh đạo, đừng để mất cơ hội đi thăm hỏi. Hãy quan tâm đời sống của lãnh đạo. Tạo cơ hội và tăng thêm sự thân mật thông qua đánh bóng, khiêu vũ, chơi cờ …Hãy hàn huyên với lãnh đạo, coi trọng nghĩa cử trong công việc, hãy giúp đỡ khi lãnh đạo gặp khó khăn. Thứ tư: Chú ý chăm sóc tinh thần của đồng nghiệp. Có người sau khi tiếp xúc với lãnh đạo thì thường được lãnh đạo giao cho nhiệm vụ, như vậy chắc chắn các đồng nghiệp khác sẽ có ý đồ nghen nghét, rồi có những lời nói không đúng mực, tất cả các rắc rối sẽ tự nhiên đến. Người nói xấu sau lưng, người nói kháy trước mặt cũng có, như vậy cần phải có sự chuẩn bị về tâm lý để dám đối mặt với tất cả. Đồng thời cũng phải tránh trong lúc đang được sự tín nhiệm của lãnh đạo, hãy hoà đồng với tập thể, để có một cơ sở tập thể vững chắc. Hãy làm tốt cả “ mạng lưới phía trên” và “ mạng lưới phía dưới”, hãy tìm cho mình vài “ người anh em” ở trong tập thể, tìm vài người bạn chí cốt. Như thế sẽ làm giảm sự đố kỵ ghen ghét. b. Hãy thể hiện thật tốt, hãy thể hiện những ưu điểm của mình với lãnh đạo. Năng lực tốt cũng không bằng biết cách thể hiện. Lãnh đạo thích những người nhanh nhẹn, chăm chỉ, cấp dưới phải hiểu được mình cần phải làm gì. Hãy thể hiện chính mình ở chỗ đông người, khiến mọi người phải tâm phục khẩu phục. Những ưu điểm được thể hiện phải phù hợp với sở thích của lãnh đạo. Biết cách thể hiện sở trường của mình và ưu điểm của bản thân, vừa chứng tỏ được mặt mạnh của mình lại vừa thể hiện được trí thông minh và năng lực trong xử thế. Có vị lãnh đạo nào lại không thích một nhân viên vừa có năng lực vừa biết cách xử lý mọi việc chứ. c. Nắm bắt những thời điểm quan trọng để thể hiện năng lực của mình. Trong những khó khăn, rất có thể lãnh đạo cũng phải bối rối. Trong thời điểm quan trọng này, những người khác đều chịu bó tay và nếu bạn ra tay giúp đỡ lãnh đạo giải quyết khó khăn, như thế các đồng nghiệp cũng sẽ khâm phục bạn và lãnh đạo chắc chắn sẽ chú ý đến bạn. Trong cuộc sống, hãy lắng nghe những điều oán trách đại thể như “ trong lúc cấp bách lại chẳng thấy ai”. Những nhân viên cấp dưới như thế này thì không thể có được cảm tình từ phía lãnh đạo được. Việc giống như thể “ hỏng rồi” thì rất nhiều. Mã Tốc là đại tướng dưới quyền Gia Cát Lượng có rất nhiều chiến công và có thể coi là một cộng thần vậy mà vẫn có những việc rất đáng tiếc. Khi Tư Mã Ý xuất quân đánh vào Nhai Sự, đó là một cơ hội tốt để Mã Tốc thể hiện khả năng của mình cho mọi người. Mã Tốc ý thức rõ được đây là thời điểm quan trọng nên đã chủ động mong muốn được bảo vệ thành Nhai Sự. Gia Cát Lượng cũng đã ý thức được rõ ý nghĩa chiến lược quan trọng của Nhai Sự nên đã cảnh báo rằng “ Nhai Sự tuy nhỏ nhưng lại rất quan trọng. Nếu Nhai Sự bị mất thì quân sĩ cũng không còn. Nếu tìm hiểu kỹ thì cũng thấy được đây là vùng thành quách, không có hiểm trở gì và việc giữ thành lại rất khó”. Mã Tốc rất muốn lập công, liền hạ lệnh cho quân sĩ thực hiện ý đồ của mình, nhưng cách nghĩ của Mã Tốc không được như ý muốn, thành Nhai Sự thất thủ, vì thế đã làm hỏng kế hoạch đi Ki Sơn của Gia Cát Lượng. Mã Tốc không những không lập được công mà còn bị mất cả tính mạng. Còn người cùng đi là Triệu Vân và Đặng Chi thì thể hiện rất tốt, không hao binh tổn tướng và còn đảo bảo an toàn nên đã nhận được sự khen ngợi từ Khổng Minh. Khổng Minh gặp Triệu Vân nói : “ Đúng thật là người tài giỏi, một mình xông pha giết giặc mà vẫn giữ được trọn vẹn một mình một người. Đặng Chi trả lời : “ Dẫn quân tiến lên phía trước liên tục giết giặc để lập công, khiến quân địch khiếp sợ. Vì thế mà quân tư trang không bị mất mát gì” Khổng Minh khen “ Đúng thật là một tướng quân!” Và thưởng cho Triệu Vân 500 lạng vàng, thưởng cho quân lính của Triệu Vân 1 vạn thùng hàng. Triệu Vân từ chối không nhận nhưng Khổng Minh đã trịnh trọng nói rằng: “ Khi còn sống, Tiên đế thường nói đến cái đức của người làm tướng, đến nay quả đúng là vậy.” Cũng trong cùng hoàn cảnh và công việc đó, Mã Tốc đã làm hỏng việc, nhưng Triệu Vân và Đặng Chi lại làm rất tốt. Một người làm tổn thương đến Khổng Minh, một người thì lại có được kính phục và tình cảm tốt từ phía Khổng Minh. Vì thế trong lúc cần thiết mà thể hiện mình sẽ rất nhiều kinh nghiệm đáng tổng kết. Trong những thời điểm khó khăn thì cũng là lúc tốt nhất để thử thách mỗi người. Có nhân viên cấp dưới rất có năng lực nhưng lại sợ khó khăn nên không dám đứng lên trong lúc gian khổ và năng lực của mình cũng không được người khác biết đến. Về phương diện này thì có thể nói Mao Thuý là bậc thầy của chúng ta. Mao Thuý cùng Bình Nguyên đến nước Sở để đàm phán hợp tác việc quân, sau rất lâu mà Binh Nguyên cùng vua nước Sở cũng chẳng thu được kết quả gì, nguyên do là vua nước Sở quá lo lắng, không mạnh bạo. Đã thấy việc đàm phán có thể thất bại, tất cả 19 người cùng đi đều nhất trí cử Mao Thuý đi đàm phán. Thời điểm thử thách đã đến, Mao Thuý rất tự tin và mạnh bạo hỏi Bình Nguyên Quân : “ Trong hai cái lợi và hại, nói câu là có thể quyết định được, thế mà tại sao ngày hôm qua mà chưa quyết định được?” Sau khi Sở Vương biết được Mao Thuý là thuộc hạ của Bình Nguyên Quân nên đã tức giận nói: “ Không thể thế được, ta vẫn nói những lời tốt đẹp với người mà sao người lại làm như vậy”. Mao Thuý bị sỉ nhục nhưng không vội vàng nóng nảy và cuối cùng cũng đã dùng lời lẽ của mình để thuyết phục được vua nước sở thế là lần đi đến nước sở của Bình Nguyên Quân đã biết được giá trị của Mao Thuý và đã khen ông rằng:“ Mao tiên sinh đến nước sở lần này đã làm cho uy tín của nước Triệu được củng cố. Mao tiên sinh đã dùng lời lẽ sáng suốt, thật đáng làm thầy của mọi người. Đương nhiên là Mao Thuý có tài năng nhưng ở đây ông tỏ rõ một dũng khí tuyệt vời, có thể nói trí dũng song toàn thì mới có được thành công này. Có trí mà không có dũng hoặc là có dũng mà không có tính toán thì hầu hết không thành công được. Ông Bồi Căn đã từng nói: “Nếu hỏi trong chính trị thì cái tài quan trọng nhất là gì? Nếu vậy thì câu trả lời sẽ là: Thứ nhất: mạnh bạo; Thứ hai: mạnh bạo; Thứ ba: vẫn là mạnh bạo. Cũng như thế, nếu hỏi cái gì sẽ được lãnh đạo khen gợi nhất trong những thời điểm quan trọng. Câu trả lời sẽ là : Thứ nhất : dũng khí; Thứ hai : dũng khí; Thứ ba : vẫn là dũng khí”. Kết luận Muốn có được sự coi trọng và tín nhiệm từ phía lãnh đạo trong những thời điểm quan trọng thì một mặt phải phát hiện sự quan trọng cho tốt và một mặt cũng phải làm tốt việc biến một thời điểm bình thường thành một thời điểm quan trọng, cũng như là biết tạo ra những thời điểm quan trọng. Nói chung là những thời điểm quan trọng thì có những tình huống sau là chủ yếu. Thứ nhất: Lúc cấp trên giao cho nhiệm vụ khó khăn, trong việc này nếu việc tốt sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến lãnh đạo. Những lúc này thì cấp dưới nên dốc hết khả năng của mình vào công việc để giúp cho lãnh đạo được thành công, nhất định không được bàng quan đứng ngoài nhìn. Thứ hai: Khi các đồng nghiệp khác đang bận công việc của họ, trong lúc công việc rất nhiều mà người lại thiếu. Nếu vậy thì cũng nên gánh vác nhiệm vụ và hãy cố gắng hoàn thành xuất sắc công việc. Khi đó lãnh đạo sẽ để ý đến bạn và sẽ rất quý bạn, vì thế không được trốn tránh trách nhiệm. Thứ ba: Lúc gặp việc phải chuyện đột xuất, lãnh đạo và đồng nghiệp không tìm được cách giải quyết. Khi đó bạn phải bình tĩnh để đưa ra giải quyết ổn thoả và thể hiện năng lực vượt trội của mình so với mọi người. Thứ tư: Ví dụ như bạn đến một cơ quan mới hay là cơ quan bạn có một vị lãnh đạo mới được điều tới phải nắm lấy cơ hội quan trọng này để thể hiện mình. Thứ năm: Khi lãnh đạo rơi vào hoàn cảnh khó khăn, nếu bạn là người nhân viên lãnh đạo cần thì bạn phải giúp họ. “ Một cục than trong đống tuyết thì ngàn vàng cũng không mua được”, hay là : “Có thêm một đường hoa văn trên tấm gấm thì thấm vào đâu”, là nói lên đạo lý này. nắm được thời điểm quan trọng cũng là một cách thể hiện năng lực. Có những nhân viên là lúc bình thường chẳng có gì là nổi trội cả, nhưng ở trong những trường hợp của cấp trên thì họ lại thể hiện một cách xuất sắc và nhận được sự lời khen ngợi từ lãnh đạo. Không thể không nói họ sáng suốt. Chỉ cần “ trí dũng song toàn” và biết cách vận dụng những công việc quan trọng để thể hiện được chính mình thì cũng không khó lắm để có được thiện cảm của lãnh đạo. Tài liệu tham khảo 1. Giáo trình Mỹ học đại cương - Đỗ Văn Khang. 2. Dương Thanh Bình - Nghệ thuật tặng quà, tặng hoa và những lời chúc tốt đẹp nhất- NXB Trẻ- 2001. 3. Hoài An LST- Nghệ thuật tặng quà và gói quà- NXB Văn nghệ. 4. Nghệ thuật ứng xử cấp trên và cấp dưới- Nhà xuất bản văn hoá thông tin. 5. Lịch sử bang giáo Việt Nam : Phan Lạc Tuyên . 6. Ngôn ngữ văn hoá giao tiếp thế ứng xử xã hội cổ truyền của người Việt châu thổ Bắc Bộ qua một số ca dao tục ngữ : Trần Thuý Anh. 7. Tìm về bản sắc văn hoá Việt Nam : Trần Ngọc Thêm- NXB TP HCM 1996. 8. Văn hoá Việt Nam xã hội và con người : Vũ Khiêu. 9. Bản sắc văn hoá Việt Nam : Phan Ngọc . 10. Chủ thể sáng tạo cái đẹp trong nghệ thuật: Phạm Thế Hùng. Mục lục