Tiểu luận Chiến lược phát triển kinh doanh cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam

®ång thuª mua tµi chÝnh ®· ®­îc ký chØ cã mät hîp ®ång bÞ ®æ vì. + C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tham gia vµo c¸c hîp ®ång thuª mua ®ang tá ra lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã ®é tin cËy cao, v× ®Õn nay trong sè 54 doanh nghiÖp chØ cã 5 doanh nghiÖp lµ thanh to¸n chËm. + Sau khi nhËn thøc ®­îc lîi Ých thuª mua tµi chÝnh rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh thuª mua tiÕp. + Thêi gian gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc thuª mua tµi chÝnh th­êng chØ tõ 2 – 3 tuÇn, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh râ møc ®é tiÖn lîi h¬n so víi c¸c kho¶n vay ng©n hµng. + NghiÖp chñ hiÓu ®­îc thuª mua tµi chÝnh lµ g×, vµ nghiÖp cô thuª mua tµi chÝnh ®­îc tiÕn hµnh nh­ thÕ nµo. 3.3. Nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. MÆc dï lµ nguån huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ kh¸ phong phó, nh­ng trªn thùc tÕ nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn kh«ng ®­îc ®¸p øng ®ñ, v× sè doanh nghiÖp thµnh c«ng trong viÖc tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn nµy lµ rÊt Ýt, ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ qua sè kiÖu ®iÒu tra cña VCCI vÒ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. B¶ng 9: Nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh Nguån tÝn dông Tû lÖ doanh nghiÖp võa vµ nhá thö tiÕp cËn víi nguån vèn (%) Tû lÖ thµnh c«ng khi tiÕp cËn (%) NHNN vµ t­ nh©n 24.7 20.2 Quü tÝn dông cña CP 8.7 7.1 Dù ¸n quèc tÕ 1.9 1.3 B¹n bÌ vµ gia ®×nh 38.8 38.5 C¸ nh©n cho vay l·i 11.2 10.6 C¸c nguån kh¸c 2.6 1.9 Nguån: Theo sè liÖu thèng kª cña VCCI n¨m 2001 Qua sè liÖu b¶ng 9 ta cã thÓ thÊy tû lÖ thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khi tiÕp cËn víi nguån vèn tÝn dông tõ ng©n hµng rÊt thÊp kho¶ng 20.2% (tû lÖ thö tiªpa cËn 24.7%), tõ dù ¸n quèc tÕ lµ 1.3% (tû lÖ tiÕp cËn lµ 1.9%), cßn tõ phÝa b¹n bÌ vµ gia ®×nh l¹i rÊt cao 38.5% (trong khi ®ã tû lÖ thö tiÕt kiÖm lµ 38.8%). VËy nguyªn nh©n v× sao c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i muèn tiÕp cËn c¸c nguån vèn tõ gia ®×nh vµ b¹n bÌ (38.8%) trong khi ®ã chØ cã 24.7% (nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi 38.8%) muèn tiÕp cËn tõ phÝa ng©n hµng Nhµ n­íc. C©u tr¶ lêi thËt ®¬n gi¶n, ®øng vÒ phÝa doanh nghiÖp võa vµ nhá th× c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng hoµn toµn høng thó ®èi víi viÖc vay vèn tõ c¸c nguån tÝn dông cña Nhµ n­íc do nh÷ng chi phÝ, nh÷ng thñ tôc kh«ng râ rµng, nh÷ng quy ®Þnh ngÆt nghÌo cña chÝnh s¸ch tÝn dông. Nh÷ng chi phÝ ®ã cã thÓ lµ: + Chi phÝ c«ng chøng tµi s¶n thÕ chÊp. + Gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp bÞ ng©n hµng ®¸nh gi¸ thÊp so víi gi¸ thÞ tr­êng. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã ®ñ sè tiÒn c©n thiÕt vµ ph¶i t×m nguån vèn vay kh¸c, do ®ã ph¶i chi phÝ nhiÒu h¬n cho c¸c thñ tôc thªm nµy. Trong tr­êng hîp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, khi ph¸t m¹i, gi¸ cña tµi s¶n thÕ chÊp cßn bÞ Ðp xuèng g©y thiÖt h¹i cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. + Ng©n hµng kh«ng chÞu c¸c kho¶n chi phÝ m«i giíi “tÝn dông”, c¸c kho¶n chi phÝ nµy ®Òu do doanh nghiÖp ph¶i chÞu, mÆc dï trªn nguyªn t¾c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam lµ kh¸ch hµng, ng­êi mang l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng. + C¸c kho¶n chi phÝ t­ vÊn, lËp luËn chøng kh¶ thi. + C¸c kho¶n chi béi d­ìng cho c¸n bé cña c¸c tæ chøc tÝn dông khi thanh tra t×nh h×nhcña doanh nghiÖp vµ tiÕn ®é tr¶ nî. + C¸c chi phÝ do mÊt thêi gian, c«ng søc vµ nh÷ng øc chÕ vÒ t©m lý do th¸i ®é cña c¸n bé tÝn dông. ChÝnh v× vËy mµ mÆc dï l·i xuÊt vay hiÖn nay kho¶ng 0.8 – 1%. Song do c¸c chi phÝ tÝn dông kh«ng chÝnh thøc nµy céng l¹i ®· v­ît qu¸ møc chÞu ®ùng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nªn lµm cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng chØ ho¹t ®éng trong ph¹m vi vèn cña m×nh. Vµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th× nguån vèn tõ gia ®×nh, b¹n bÌ d­êng nh­ lµ phæ biÕn. Qua ®ã chóng cho thÊy sù kh«ng tin t­ëng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam vµ kh¶ n¨ng thµnh c«ng khi tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh tõ c¸c ng©n hµng. MÆt kh¸c nã còng cho thÊy sù bÊt cËp cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. HiÖn t¹i nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt lín, nh­ng nhu cÇu trong t­¬ng lai cßn lín h¬n rÊt nhiÒu, v× ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi thÞ t­êng trong vµ ngoµi n­íc, th× chÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i cao, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c¶u kh¸ch hµng. Nh­ng thùc tÕ cho thÊy chÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá á ViÖt Nam th­êng rÊt thÊp, thÊp h¬n so víi hµng nhÊp khÈu, bëi v× tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp, kÜ n¨ng qu¶n lý cßn yÕu kÐm do kh«ng ®­îc ®µo t¹o vµ thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i. Muèn kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®­îc mét nguån vèn lín ®Ó cã thÓ ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é nhµ qu¶n lý, më réng s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá luån luån lín vµ lµ vÊn ®Ò bøc xóc nhÊt ®èi víi chóng. §Æc biÖt trong t­¬ng lai khi thêi h¹n tham gia thùc hiÖn lé tr×nh AFTA,hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®ang tiÕn ®Õn rÊt gÇn, xa h¬n mét chót lµ APECH vµ WTO, vµ sù lín m¹nh kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc khi ®· tham gia WTO, th× viÖc ®Æt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vµo vÞ trÝ trung t©m sù ph¸t triÓn lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña lÞch sö. Do ®ã kh«ng chØ hiÖn t¹i mµ ngay c¶ trong t­¬ng lai nhu cÇu vÒ vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt lín. ChÝnh v× vËy, t×m ®­îc nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c trong vÊn ®Ò huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt cÇn thiÕt v× th«ng qua ®ã shóng ta sec cã biÖp ph¸p gi¶i quyÕt cô thÓ ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn. 4. Mét sè tiªu chÝ ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá Søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn ë møc rÊt thÊp, hÇu hÕt c¸c s¶n phÈm ®Òu c¹nh tranh kÐm. C¬ cÊu s¶n phÈm ch­a hîp lý, vµ sù kÐm hÊp dÉn cña s¶n phÈm ViÖt Nam. Nh·n hiÖu, b¶n quyÒn ch­a ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc nªn cßn nhiÒu hµng ho¸ gi¶ lµm mÊt uy tÝn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Theo mét sè kÕt qu¶ ®iÒu tra, chØ cã 25% nhãm hµng c¹nh tranh cã ®iÒu kiÖn (cã sù b¶o trî cña nhµ n­íc), 20% nhãm hµng cã tÝnh c¹nh tranh yÕu. Ngay c¶ trong 25% nhãm hµng cã tÝnh c¹nh tranh th× còng chØ cã 7,5% nhãm hµng thuéc vÒ s¶n phÈm c«ng nghiÖp, trong ®ã chñ yÕu lµ gia c«ng s¶n phÈm n­íc ngoµi. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp th× ®Õn gi÷a n¨m 1998, ngµnh c«ng nghiÖp míi cã 26,9% sè doanh nghiÖp dµnh ®­îc ­u thÕ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc; 58,8% sè doanh nghiÖp chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng nh­ng ch­a ch¾c ch¾n; 14,3% sè doanh nghiÖp hoµn toµn kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ngay trªn thÞ tr­êng trong n­íc. T×nh h×nh nµy còng lµ t×nh h×nh chung cho c¶ doanh nghiÖp ë ViÖt Nam . Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam tiÕn hµnh ®iÒu tra 800 doanh nghiÖp míi ®©y cho thÊy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ d¸m chÊm 2,87 ®iÓm ( theo thang ®iÓm tõ 1 ®Õn 5 ) cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ n­íc ngoµi vµ chØ thùc sù v÷ng tin trong c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ vµ thÞ tr­êng quen thuéc.Tuy nhiªn ®èi víi thÞ tr­êng trong n­íc c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá mÆc dï chiÕm sè l­îng lín nh­ng vÉn bÞ c¸c hµng ho¸ cña doanh nghiÖp lín vµ hµng ho¸ nhËp ngo¹i lÊn ¸t, ®Æc biÖt lµ hµng ho¸ nhËp lËu. Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ do : 4.1. Chi phÝ s¶n xuÊt HiÖn nay chi phÝ ®Çu vµo cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn kh¸ cao. Theo cuéc ®iÒu tra cña Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam gÇn ®©y cho biÕt cã tíi 29% doanh nghiÖp trong sè 800 doanh nghiÖp ®­îc hái vÉn ph¶i sö dông trªn 40% nguyªn, phô liÖu nhËp khÈu, thËm chÝ cã nghµnh ph¶i sö dông 70-80% ) nguån nguyªn vËt liÖu trong n­íc kh«ng s½n cã hay cã th× ch¸t l­îng l¹i kÐm. ChÝnh v× ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµy mµ tû lÖ gi¸ trÞ gia t¨ng trong hµng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam bÞ ®¸nh gi¸ thÊp. V× vËy chi phÝ ®Çu vµo ë c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cao h¬n 30% ®Õn 50% so víi c¸c ®èi t¸c ASEAN, ®©y qu¶ lµ mét bÊt lîi lín trong c¹nh tranh vÒ gi¸ cña hµng ho¸ ViÖt Nam. N­íc ta hiÖn ®ang cã lîi thÕ vÒ lao ®éng, gi¸ nh©n c«ng lao ®éng ViÖt Nam rÎ nhÊt khu vùc Ch©u ¸ tõ 0,16-0,35 USD/giê so víi 0,32 USD/giê cña In®«nªsia, 1,13 USD/giê cña Malaixia, 1,18 USD/giê cña Th¸i Lan, 3,16 USD/giê cña Singapore. Nh­ vËy víi chi phÝ nh©n c«ng rÎ h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c n­íc trong khu vùc, ta cã lîi thÕ trong viÖc h¹ chi phÝ s¶n xuÊt. Tuy nhiªn lîi thÕ nµy ®ang mÊt dÇn trong thêi gian gÇn ®©y, mét sè nghµnh ë n­íc ta ®ang cã chi phÝ lao ®éng cao h¬n ë n­íc kh¸c vµ tr×nh ®é lao ®éng cßn kh¸ thÊp nªn chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a cao. VÒ chi phÝ trung gian nh­ vËn chuyÓn, th«ng tin liªn l¹c th× ngµy cµng t¨ng. Gi¸ c­íc vËn chuyÓn t¨ng 130% tõ n¨m 1996 ®Õn nay, thuÕ sö dông ®Êt t¨ng 90,9%, ngo¹i tÖ t¨ng 20,2%… Chi phÝ s¶n xuÊt cao cßn do tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu vµ do gi¸ c¶ cao nh­ x¨ng dÇu, ®iÖn vµ cã xu h­íng ngµy cµng t¨ng. Tõ n¨m 1996 tíi nay gi¸ x¨ng dÇu t¨ng 42,8%, ®iÖn t¨ng 37,5%. Tr×nh ®é c«ng nghÖ cßn c¸ch xa thÕ giíi 20-30 n¨m vµ tr×nh ®é lao ®éng thÊp nªn s¶n xuÊt tèn kÐm, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao mµ chÊt l­îng l¹i bÞ h¹n chÕ. Bëi vËy, trªn thùc tÕ, trªn thÞ tr­êng hiÖn nay gi¸ b¸n cña c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam th­êng cao h¬n so víi s¶n phÈm cïng lo¹i n­íc ngoµi. Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ c¬ së h¹ tÇng l¹c hËu : Chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn rÊt cao. Trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn phÝ tæn cho th«ng tin liªn l¹c vµ vËn chuyÓn, thuÕ nhËp khÈu linh kiÖn. MÆt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c n­íc l¸ng giÒng ®· gi¶m xuèng do ®ång tiÒn cña hä bÞ mÊt gi¸. Do ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhËp lËu lµm cho mét luång hµng gi¸ rÎ h¬n å ¹t vµo trong n­íc. Vèn ®Çu t­ cña c¸c DNVVN thÊp nªn viÖc ®Çu t­ vµo n©ng cÊp c«ng nghÖ cßn khã kh¨n. ViÖc nhËp khÈu m¸y mãc vµ thiÕt bÞ ph¶i chÞu c¸c møc thuÕ suÊt cao. MÆt kh¸c c¸c DNVVN thiÕu th«ng tin vÒ thÞ truêng m¸y mãc vµ nhËn ®­îc Ýt sù hç trî trong viÖc x¸c ®Þnh c«ng nghÖ thÝch øng víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt.Ngoµi ra, viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi vµo gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n do thñ tôc phøc t¹p, kh¾t khe vµ møc thuÕ cao vµ chi phÝ ®¾t. 4.2. ChÊt l­îng s¶n phÈm HiÖn nay hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã mÉu m· vµ chÊt l­îng cßn thua kÐm c¸c hµng n­íc ngoµi. Nh­ng s¶n phÈm ViÖt Nam ®· vµ ®ang cè g¾ng hÕt søc ®Ó chinh phôc kh¸ch hµng, n©ng cao vÞ thÕ c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam. Thêi gian qua, viÖc thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng ISO ®ang dÇn trë thµnh yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi ngµnh khi tham gia c¹nh tranh. Tuy nhiªn, nh×n chung chÊt l­îng s¶n phÈm ViÖt Nam cßn thÊp ch­a thÓ so ®­îc víi s¶n phÈm quèc tÕ. §èi víi thÞ tr­êng trong n­íc, hµng ho¸ ViÖt Nam kh«ng nh÷ng c¹nh tranh ®­îc víi s¶n phÈm cïng lo¹i n­íc ngoµi nhËp vµo, mµ nã cßn chÞu nhiÒu tai tiÕng vÒ mÆt chÊt l­îng, lµm gi¶m sót niÒm tin cña ng­êi tiªu dïng. §èi víi thÞ tr­êng quèc tÕ, bªn c¹nh mét sè s¶n phÈm ®ang sö dông chÊt l­îng ®Ó c¹nh tranh, còng kh«ng Ýt nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng ch­a cao, lµm ¶nh h­ëng kh¸ lín tíi n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam. Tõ ®ã lµm cho s¶n phÈm khã tiªu thô, gi¸ b¸n thÊp h¬n nhiÒu so víi s¶n phÈm cïng lo¹i n­íc ngoµi.§ã lµ do hµng ho¸ trong n­íc chÊt l­îng cßn thÊp. §¬n cö ®iÓn h×nh lµ cµ phª, tuy ViÖt Nam xuÊt khÈu víi khèi l­îng lín song l¹i ch­a cã vÞ thÕ lín trªn thÞ tr­êng v× hµng ho¸ bÞ xem lµ kÐm chÊt l­îng, lÉn nhiÒu t¹p chÊt, tû lÖ h¹t ®en vµ non cao… mÆc dï chÊt l­îng cµ phª tù nhiªn cña ta rÊt tèt. §iÒu nµy chøng tá hiÖn nay viÖc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm ë n­íc ta nãi chung vµ ®èi víi c¸c DNVVN nãi riªng cßn rÊt yÕu. + Kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ xö lý th«ng tin cña c¸c DNVVN cßn kÐm, dÉn ®Õn viÖc bá qua mét sè c¬ héi kinh doanh vµ ®«i khi cßn chÞu lç do kh«ng biÕt râ vÒ gi¸ c¶. C¸c trung t©m t­ vÊn vµ hç trî cho c¸c DNVVN cßn rÊt Ýt vµ lµm viÖc kÐm hiÖu qu¶, ch­a cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c trung t©m . + ë trong n­íc cßn cã sù ®éc quyÒn cña c¸c c«ng ty lín vµ ch­a cã luËt c¹nh tranh nµo ®­îc ®­a ra ®Ó ®iÒu tiÕt sù ®éc quyÒn. 4.3. ThÞ tr­êng tiªu thô Kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng cña c¸c DNVVN cßn rÊt yÕu kÐm. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tiÕp cËn th«ng tin vÉn cßn rÊt thô ®éng, chñ yÕu chØ míi dõng l¹i ë viÖc nhËn c¸c th«ng tin qua nguån nhÊt ®Þnh chø kh«ng chñ ®éng t×m kiÕm th«ng tin. §iÒu nµy mét mÆt do thãi quen cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. MÆt kh¸c do nh÷ng h¹n chÕ cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. Nh÷ng h¹n chÕ nµy gåm cã c¶ nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn, vÒ am hiÓu thÞ tr­êng n­íc ngoµi. §Ó tiÕn hµnh mét chuyÕn kh¶o s¸t thÞ tr­êng n­íc ngoµi c¸c doanh nghiÖp ph¶i bá ra vµi chôc triÖu ®ång, hoÆc hµng tr¨m triÖu , mµ hiÖu qu¶ còng ch¼ng biÕt ra sao. §èi víi thÞ tr­êng trong n­íc c¸c DNVVN còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n tõ c¸c doanh nghiÖp lín. C¸c DNVVN tiÕp cËn thÞ tr­êng theo nhiÒu c¸ch nh­ng c¸ch tèt nhÊt ®èi víi c¸c DNVVN hiÖn nay lµ tiÕp cËn theo nhãm kh¸ch hµng môc tiªu kh¶ dÜ cã thÓ n¾m b¾t vµ ph©n tÝch ®­îc ®éng th¸i cña sù thay ®æi. III) ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh doanh cho c¸c DOANH NghIÖP Võa Vµ NHá §­êng lèi ®æi míi cña §¶ng ta lµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt x· héi, d©n chñ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ. V× vËy doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tiÒm n¨ng to lín, tiÒm Èn trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ trong toµn d©n, ®ang ®­îc kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn. §Ó c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã nh÷ng b­íc ®i ®óng ®¾n trong t­¬ng lai, cÇn thùc hiÖn tèt c¸c chiÕn l­îc sau: 1. ChiÕn l­îc chi phÝ thÊp Theo ®uæi chiÕn l­îc nµy c¸c DNVVN sÏ cã thÓ ®Æt gi¸ thÊp h¬n ®èi thñ nh­ng vÉn cã møc lîi nhuËn b»ng hä hoÆc nÕu ®Æt gi¸ b»ng ®èi thñ th× hä sÏ cã lîi nhuËn cao h¬n. MÆt kh¸c nÕu xÈy ra sù c¹nh tranh trong nghµnh th× hä sÏ cã kh¶ n¨ng chÞu ®ùng sù c¹nh tranh tèt h¬n c¸c c«ng ty kh¸c. Chi phÝ s¶n xuÊt cña mét s¶n phÈm ®­îc quyÕt ®Þnh bëi gi¸ ®Çu vµo, chi phÝ trung gian vµ gi¸ s¶n xuÊt. NÕu theo ®uæi th× c¸c DNVVN cÇn ph¶i ®Æc biÖt l­u t©m ®Õn mèi ®e do¹ tõ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. C¸c ®èi thñ còng ®ang t×m c¸ch h¹ gi¸ lao ®éng b»ng c¸ch chuyÓn dÇn nhµ m¸y s¶n xuÊt sang c¸c n­íc ph¸t triÓn ë ch©u ¸, Nam Mü ®Ó tËn dông lao ®éng gi¸ rÎ ë c¸c n­íc nµy, tõ ®ã cã chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n. Hä cßn ngÊm ngÇm s¶n xuÊt víi chi phÝ thÊp h¬n, b¾t ch­íc c¸ch s¶n xuÊt vµ hä cã thÓ thay ®æi c«ng nghÖ lµm cho hä cã ®­îc lîi thÕ h¬n h¼n so víi c¸c doanh nghiÖp. Vµ c¸c DNVVN còng ph¶i chó ý vÒ s¶n phÈm ®Ó nhËn biÕt ®­îc sù thay ®æi trong kh¸ch hµng. Do vËy cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p ®óng ®¾n cho c¸c DNVVN ph¸t triÓn. §ã lµ: a) VÒ phÝa doanh nghiÖp VÒ nguyªn,vËt liÖu Tr­íc hÕt doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c s¶n xuÊt s¶n phÈm g×, sau ®ã dùa trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp: tr×nh ®é c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ s¶n xuÊt ®Ó quyÕt ®Þnh sÏ sö dông yÕu tè ®Çu vµo nh­ thÕ nµo vµ lùa chän yÕu tè ®Çu vµo thÝch hîp nhÊt ®èi víi doanh nghiÖp. Sau ®ã, doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc t×m kiÕm, thu hót nguån nguyªn, nhiªn vËt liÖu, nh©n c«ng víi gi¸ c¶ hîp lý vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng cao, tõ ®ã sÏ gióp doanh nghiÖp h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §Ó c«ng t¸c t×m kiÕm yÕu tè ®Çu vµo ®¹t kÕt qu¶ cao, doanh nghiÖp cÇn chó ý c¸c vÊn ®Ò sau Thø nhÊt: Lùa chän nhµ cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cã chÊt l­îng cao, æn ®Þnh, cã uy tÝn, gi¸ thµnh rÎ, cã ®Þa ®iÓm cung cÊp thuËn lîi. Thø hai: Sö dông tiÕt kiÖm c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi dù phßng nguån nguyªn liÖu bæ sung, thay thÕ nh»m æn ®Þnh s¶n xuÊt khi t×nh h×nh thÞ tr­êng biÕn ®éng. Thø ba: TiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i c¨n cø vµo tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¸c vïng nguyªn liÖu. §æi míi c«ng nghÖ Thø nhÊt: Ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c vµ chØ c¶i tiÕn vµ ®æi míi c¸c c«ng nghÖ, kü thuËt thùc sù cÇn thiÕt, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Thø hai: Khi mua s¾m, chuyÓn giao c«ng nghÖ, chóng ra kh«ng nªn kho¸n trän gãi cho ng­êi cung øng mµ cÇn mua s¾m, nhËp c¸c linh kiÖn, thiÕt bÞ theo tõng phÇn mét vµ kÕt hîp víi c¸c chuyªn gia ®Ó tù l¾p r¸p, hoµn chØnh trang thiÕt bÞ míi. Nh­ vËy, kh«ng nh÷ng tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ mµ cßn cã c¬ héi häc tËp, tiÕp cËn víi tiÕn bé khoa häc, kü thuËt, phôc vô cho chiÕn l­îc l©u dµi cña c¸c doanh nghiÖp cña mçi ngµnh. Thø ba: CÇn ph¶i cã chiÕn l­îc huy ®éng vèn ®Ó t×m kiÕm nguån vèn cho viÖc ®æi míi c«ng nghÖ Thø t­: C¸c ngµnh ph¶i chñ ®éng liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c tæ chøc, quèc gia n­íc ngoµi ®Ó thu hót nguån vèn, chuyÓn dao c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý, thu hót c«ng nh©n kü thuËt tiªn tiÕn… phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh. Tèi ­u ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt Ph¶i ®Æt c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt gÇn khu vùc cã nguyªn vËt liÖu vµ n¬i tiªu thô s¶n phÈm, tÝnh to¸n sao cho chi phÝ vËn chuyÓn lµ thÊp nhÊt. Bè trÝ d©y chuyÒn s¶n xuÊt hîp lý, tiết kiệm thời gian, tiền bạc, nguyên vật liệu và giảm số lượng phế liệu tạo ra một môi trường làm việc an toàn hơn cho công nhân, giảm tối đa sự di chuyển nguyên vật liệu vµ cña c«ng nh©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Ph¶i s¾p xÕp m¸y mãc, dông cô æn ®Þnh, cã nh÷ng chç nhÊt ®Þnh ®Ó lµm kho chøa nguyªn vËt liÖu thµnh phÈm. Ngoµi ra người chủ doanh nghiệp ph¶i có ý thức của trong việc lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát cả quá trình sản xuất. Việc kiểm soát quá trình sản xuất bao gồm: Duy trì hiệu quả tối đa trong quá trình sản xuất bằng cách kiểm soát các yếu tố đầu vào quan trọng nhất bao gồm: đảm bảo sự luân chuyển liên tục của nguyên vật liệu, kiểm soát khối lượng phế liệu, tìm ra các phương pháp khác nhau nhằm nâng cao năng suất của công nhân, đảm bảo các máy móc, trang thiết bị luôn được sắp xếp trật tự Luôn bảo đảm việc sản xuất diễn ra đúng theo kế hoạch đã đề ra. Nếu việc sản xuất không đúng theo kế hoạch đó thì hoặc là phải điều chỉnh lại kế hoạch hoặc là phải đánh giá lại hệ thống sản xuất nhằm phát hiện ra những trục trặc hay nguyên nhân làm ngừng trệ sản xuất. b) VÒ phÝa nhµ n­íc Hç trî vÒ c«ng nghÖ + Cho phÐp khÊu hao nhanh thËm chÝ khuyÕn khÝch khÊu hao nhanh + T¨ng thêi h¹n ®­îc xÐt miÔn, gi¶m thuÕ cho c¸c dù ¸n ®æi míi c«ng nghÖ + Më réng c¸c h×nh thøc kinh doanh tµi chÝnh nh­ thuª mua , vay mua nh»m gi¶i quyÕt viÖc thiÕu vèn tÝn dông trung vµ dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®æi míi c«ng nghÖ. + Níi láng c¸c thñ tôc nhËp c¶nh ®èi víi c¸c kü thuËt viªn n­íc ngoµi. Hç trî vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt + Cho phÐp c¸c c«ng ty thuéc mäi thanh phÇn kinh tÕ trùc tiÕp thuª ®Êt víi gi¸ tho¶ thuËn trªn thÞ tr­êng tõ c¸c chñ cho thuª quyÒn sö dông ®Êt lµ nhµ n­íc hay t­ nh© + Thùc hiÖn ®©ó thÇu thuª ®Êt ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch c«ng khai. + X©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung dµnh cho doanh nghiÖp võa vµ nhá . Gi¶m gi¸ thuª ®Êt t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp nµy cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh. Hç trî vÒ gi¸ c¶ + Qu¶n lý vµ gi¶m gi¸ ®iÖn, n­íc, dÇu… nh÷ng yÕu tè liªn quan ®Õn s¶n xuÊt + X©y dùng tèt hÖ thèng giao th«ng t¹o thuËn lîi trong viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp. 2. ChiÕn l­îc kh¸c biÖt ho¸ s¶n phÈm Thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy lµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm mµ kh¸ch hµng cho r»ng cã ®iÓm ®Æc biÖt. C«ng ty theo ®uæi chiÕn l­îc nµy cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu kh¸ch hµng mµ c¸c ®èi thñ kh¸c kh«ng lµm ®­îc. V× vËy mµ hä cã thÓ thu ®­îc lîi nhuËn cao h¬n b»ng c¸ch ®Æt gi¸ cao. Th«ng th­êng gi¸ cña s¶n phÈm c«ng ty theo chiÕn l­îc nµy th­êng cao h¬n gi¸ s¶n phÈm cña c«ng ty theo chiÕn l­îc chi phÝ thÊp nh­ng kh¸ch hµng s½n sµng tr¶ v× hä tin t­ëng vµo s¶n phÈm vµ v× thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng. Theo ®uæi chiÕn l­îc nµy ph¶i t¹o ra s¶n phÈm cã mÉu m· tèt vµ chÊt l­îng cao. ChiÕn l­îc c¹nh tranh b»ng gi¸ sÏ dÇn bÞ thay thÕ b»ng chiÕn l­îc c¹nh tranh b»ng chÊt l­îng. §Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc cÇn cã c¸c gi¶i ph¸p : §æi míi c«ng nghÖ: ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ kh¸c víi trong chiÕn l­îc chi phÝ thÊp lµ ph¶i hoµn thiÖn c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i cã thÓ cã chi phÝ cao. Chän nh÷ng s¶n phÈm mµ c¸c ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cã thÕ m¹nh, kh«ng ngõng c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm theo nhu cÇu ngµy cµng ph¸t triÓn cña x· héi (tinh chÕ, nhiÒu gi¸ trÞ sö dông, h×nh thøc bao b×, mÉu m· ®Ñp..). Khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña tõng ngµnh ë tõng quèc gia trong viÖc lùa chän s¶n phÈm xuÊt khÈu. Chó träng ®Õn kh©u nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm míi,hiÖn ®¹i ho¸ kh©u thiÕt kÕ s¶n phÈm, chän lùa hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng tiªn tiÕn trªn thÕ giíi phï hîp víi quy m« vµ tÝnh chÊt mçi ngµnh ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ thÊp chi phÝ ®Çu vµo, chi phÝ trung gian…®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, t¨ng lîi nhuËn, cã thÓ chÊp nhËn b¸n ra thÞ tr­êng víi gi¸ c¹nh tranh thÊp nhÊt. C¸c ngµnh cÇn t×m mäi c¸ch (nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn) ®Ó s¶n phÈm cña m×nh cã tÝnh ®éc ®¸o riªng biÖt ë mét ®iÓm nµo ®ã so víi s¶n phÈm cïng lo¹i cña c¸c ®èi thñ, t¨ng ch÷ “tÝn” c¸c s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ, nghiªn cøu c¶i tiÕn mÉu m· nh·n hiÖu, bao b× cho thÝch hîp nhu cÇu, thÞ hiÕu ngµy cµng kh¾t khe cña kh¸ch hµng. Mét ®iÒu rÊt quan träng trong viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy lµ ph¶i kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm mét c¸ch nghiªm tóc. Phát hiện và sửa chữa nguyên nhân gây ra phế phẩm , các phế phẩm và các sản phẩm không đạt tiêu chuẩn và thông số kỹ thuật của sản phẩm. Hệ thống kiểm tra chất lượng phải bao gồm 2 phương pháp: sửa và phòng. Mục đích của phương pháp sửa là loại ra các phế phẩm trong giai đoạn cuối của quy trình sản xuất để bảo đảm chỉ có các sản phẩm đạt tiêu chuẩn đã đặt ra mới đến tay khách hàng. Mục đích của phương pháp phòng là xác định những nguyên nhân gây ra phế phẩm tại các thời điểm hay các giai đoạn khác nhau của quy trình sản xuất nhằm giảm tối đa số lượng phế phẩm trong suốt quá trình sản xuất. Việc kiểm tra chất lượng sản phẩm đòi hỏi...Cam kết đối với chất lượng của hàng ngũ lãnh đạo doanh nghiệp . Nâng cao tay nghề cho công nhân vÒ tay nghÒ vµ vÒ c¶ c¸c tiªu chuÈn cÇn cã cña s¶n phÈm. Phát triển hệ thống khen thưởng cho công nhân khi đạt được các tiêu chuẩn vầ chất lượng. ViÖt Nam cÇn khuyÕn khÝch ¸p dông hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng theo hÖ thèng cña tæ chøc tiªu chuÈn quèc tÕ ISO ( ISO 9000, ISO 14000 ) vµ mét sè hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, m«i tr­êng ngoµi ISO ( GMH, HACCP, Q – Base, TQM…). Song song víi viÖc ¸p dông c¸c hÖ thèng qu¶n lý ®ã, doanh nghiÖp cÇn nghiªm tóc trong c«ng t¸c ®¸nh gi¸ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ngµy cµng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng chøng chØ ISO chØ lµ “h÷u danh v« thùc”. Phát triển nhãn hiệu và bao bì sản phẩm: Việc lựa chọn nhãn hiệu cho sản phẩm có ý nghĩa quan trọng bảo đảm thành công của phát triển sản phẩm mới. Việc lựa chọn nhãn hiệu phải bảo đảm những yêu cầu tối thiểu sau: hàm ý về lợi ích của sản phẩm, ý đồ về định vị , về chất lượngBao bì sản phẩm phải đảm bảo thực hiện đồng thời bốn chức năng: bảo quản và bán hàng hoá, thông tin về hàng hoá, thẩm mỹ, tạo nên sự hấp dẫn của sản phẩm với khách hàng và chức năng thương mại. Tên nhãn hiệu phải dễ phát âm và dễ nhớ, không trùng hoặc không tương tự với nhãn hiệu của doanh nghiệp khác, hợp với phong tục tập quán của thị trường mục tiêu. §¶m b¶o yếu tố của một nhãn hàng tốt, gợi mở một cái gì đó về đặc tính của sản phẩm chẳng hạn như lợi ích, giá trị sử dụng của sản phẩm.Thích nghi với sản phẩm mới để có thể thêm vào dòng sản phẩm sẵn có của doanh nghiệp. Đúng luật lệ để có thể đăng ký nhãn hàng với cơ quan có thẩm quyền. 3. ChiÕn l­îc vÒ vèn vµ tÝn dông Thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc nµy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá sÏ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n vÒ vèn vµ tÝn dông vµ t¹o ra mét nguån vèn ®ñ ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ më réng s¶n xuÊt . CÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p : VÒ phÝa doanh nghiÖp : Ph¶i tù m×nh t×m hiÓu luËt lÖ cã liªn quan. T×m hiÓu c¸c ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ trong viÖc vay vèn Ng©n hµng, ph¶i kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm trong c«ng t¸c lËp ph­¬ng ¸n kind doanh, thèng kª, kÕ to¸n, quyÕt to¸n tµi chÝnh chÝnh x¸c, kÞp thêi, ph¶i thùc hiÖn kiÓm to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh, lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n c«ng nî, b¶o ®¶m vèn kind doanh …§­îc nh­ vËy viÖc vay vèn cña ng©n hµng sÏ thuËn lîi h¬n. Thµnh lËp c¸c quü b¶o l·nh tÝn dông: §©y lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch, ChÝnh Phñ ®· ra nghÞ ®Þnh sè 90/2001/10-CP ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ thµnh lËp quü tÝn dông, vµ chóng ta nªn nhanh chãng thµnh lËp quü nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. C¸c quÜ nµy nªn lµ mét tæ chøc trung gian gi÷a Ng©n hµng vµ Doanh nghiÖp vµ chÞu sù chi phèi cña Ng©n hµng nhµ n­íc. Nguyªn lý c¬ b¶n cña quü b¶o l·nh tÝn dông lµ: Doanh nghiÖp võa vµ nhá ®i vay ng©n hµng víi sù b¶o l·nh cña quü tÝn dông. Ngoµi ra Nhµ n­íc cßn cã thÓ hç trî quü theo h­íng: + Nhµ n­íc cung cÊp vèn ban ®Çu, kh«ng hoÆc cã thÓ rót dÇn them møc tÝch luü vèn cña quü. + Nhµ n­íc t¸i b¶o l·nh miÔn phÝ (mét tØ lÖ bÊt ky) cho quü. + Còng cho vay ­u ®·i (mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn sè d­ b¶o l·nh khi cÇn thiÕt). Ng©n hµng nªn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vèn th«ng qua h×nh thøc níi láng c¸c quy ®Þnh vay vèn + §iÒu cÇn thiÕt lµ ng©n hµng ph¶i nhËn thøc ®óng vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ tõ ®ã t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho mäi doanh nghiÖp trong viÖc vay vèn ng©n hµng. + C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®­îc vay vèn tÝn dông víi c¸c thñ tôc kh«ng nªn qua r­êm rµ, phøc t¹p, c¸c quy ®Þnh vÒ thÕ chÊp, c«ng chøng, lÖ phÝ, thêi gian cÇn söa ®æi cho râ rµng, hîp lý vµ ®¬n gi¶n h¬n. + T¨ng thªm nguån vèn trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ. + Kh«ng nªn hç trî vèn chØ dõng l¹i ë hç trî ban ®Çu mµ nªn tiÕp tôc hç trî trong c¶ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi qu¶n lý sao cho doanh nghiÖp võa vµ nhá æn ®Þnh ho¹t ®éng l©u dµi. Níi láng trong viÖc tµi s¶n thÕ chÊp : Ng©n hµng kh«ng nªn coi viÖc thÕ chÊp b¶o ®¶m tiÒn vay nh­ lµ mét yÕu tè tiªn quyÕt trong ho¹t ®éng tÝn dông. Kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cã ®ñ 30% vèn tù cã tham gia dù ¸n míi cho vay mµ ph¶i ®Æt lªn hµng ®Çu tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. Ng©n hµng còng cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé lµm c«ng t¸c tÝn dông doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ viÖc thÈm ®Þnh cho vay. Ngoµi ra cßn ph¶i ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch ®Êt ®ai hîp lý ®Ó ®Þnh gi¸ ®óng tµi s¶n thÕ chÊp. Cô thÓ : + Lµm râ vµ ®Èy nhanh c¸c thñ tôc cÊp quyÒn sö dông ®Êt ®ai cho doanh nghiÖp. + Thèng nhÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ viÖc ®¨ng ký ®Êt ®ai vµ nhµ x­ëng, hîp lý ho¸ c¸c thñ tôc ®¨ng ký ®Êt ®ai vµ nhµ x­ëng. + PhÝ vµ thuÕ trong viÖc ®¨ng ký ®Êt ®ai nªn v­ît qu¸ 25% gi¸ trÞ tµi s¶n. Tæ chøc thµnh lËp quü theo kiÓu hiÖp héi kinh doanh. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp th­êng kh«ng ®­îc hiÓu nh­ lµ mét nguån lîi v× hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu coi c¸c doanh nghiÖp kh¸c lµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong viÖc tiÕp cËn víi nguån vèn, nguyªn liÖu, lao ®éng cña ®¸t n­íc. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy tõ cuèi nh÷ng n¨m 90, ChÝnh Phñ ®· khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ, víi môc tiªu x©y dùng c¸c ®Çu mèi cÊp quèc gia cho c¸c doanh nghiÖp trong hÇu hÕt c¸c ngµnh nghÒ vµ ngµnh hµng xuÊt khÈu. Nh­ng trªn thùc tÕ cã rÊt Ýt c¸c hiÖp héi ®­îc ra ®êi nh­ hiÖp héi giµy da (LESAFO), hiÖp héi hµng dÖt may (VITAS), hiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thuû s¶n (VASEP), vµ hiÖp héi rau qu¶ ViÖt Nam (Vina Fruit)… vµ chøc n¨ng cña c¸c hiÖp héi chØ hç trî cho c¸c thµnh viªn xóc tiÕn xuÊt khÈu th«ng qua héi trî triÓn l·m, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng…. Ch­a cã qu¶ng c¸o, hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. V× vËy ®Ó t¨ng thªm chøc n¨ng nµy th× c¸c hiÖp héi nªn tæ chøc ra mét quü chung cho c¸c thµnh viªn. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña quü nµy cã thÓ lµ: C¸c thµnh viªn cña hiÖp héi hµng th¸ng, hµng quý ph¶i ®ãng gãp mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cho hiÖp héi, sau ®ã bèc th¨m ®Ó ph©n chia thø tù øng tiÒn quü (thùc ra ®©y lµ c¸ch “chiÕm dông” vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong mét thêi gian ng¾n). Víi c¸ch thµnh lËp theo kiÓu nµy th× sÏ thu ®­îc rÊt nhiÒu lîi Ých: + Gióp cho chñ doanh nghiÖp nhanh chãng cã ®­îc nguån vèn lín ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. + T¹o ra sù hîp t¸c, hç trî gi÷a c¸c ngµnh cã liªn quan tõ ®ã tån t¹i mét mèi liªn kÕt vµ bæ sung gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ ®©y lµ mét ngu«ng mang l¹i lîi thÕ c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp. T¨ng c­êng nghiÖp vô thuª, mua tµi chÝnh: §Ó cung cÊp vèn mét c¸ch kh¶ thi, cã hiÖu qu¶ cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam th«ng qua h×nh thøc thuª mua tµi chÝnh, nªn ch¨ng cã mét sè chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng h¬n cho nghµnh thuª, mua tµi chÝnh. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam cã thÓ ®Ò nghÞ c¸c c«ng ty nµy cho thuª bÊt ®éng s¶n vµ ®éng s¶n mµ hä dù kiÕn, ký hîp ®ång víi c¸c c«ng ty tµi chÝnh vµ cã sù høa hÑn vÒ viÖc b¸n tµi s¶n tuú theo t×nh h×nh. 4. ChiÕn l­îc liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp §Ó cã thÓ b¾t kÞp tr×nh ®é c«ng nghÖ, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, thùc hiÖn ®i t¾t ®ãn ®Çu c¸c Doanh nghiÖp trong khu vùc vµ thÕ giíi, c¸c Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i cã sù hç trî lÉn nhau- ®©y hiÖn ®ang lµ mét ®iÓm yÕu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Hay nãi c¸ch kh¸c “ mçi ng­êi cÇn ph¶i ch¹y nhanh h¬n ®ång ®éi (tinh thÇn c¹nh tranh), nh­ng ®ång thêi còng s½n sµng trao chiÕc gËy cña m×nh cho ®ång ®éi vµo lóc cÇn thiÕt (tinh thÇn hîp t¸c)”. Lµm ®­îc ®iÒu nµy, chóng ta sÏ tËn dông ®­îc ­u thÕ c¹nh tranh vµ hîp t¸c: lµ c¹nh tranh ®Ó cã ®­îc s¶n phÈm tèt nhÊt vµ gi¸ c¶ thÊp nhÊt, hîp t¸c ®Ó hç trî c¸c Doanh nghiÖp trong vµ ngoµi C«ng ty cïng ph¸t triÓn. Trong quá trình đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế, các hình thức liên kết đa dạng của các doanh nghiệp sÏ phát huy thế mạnh cộng đồng, nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của các doanh nghiệp. HiÖn nay, ®iÒu quan träng lµ ph¶i n©ng cao nhËn thøc cña DNVVN. Ph¶i cho hä thÊy râ lîi Ých cña viÖc gia nhËp m¹ng l­íi doanh nghiÖp. Tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i hç trî lÉn nhau. C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i gióp ®ì nhau trong viÖc t×m kiÕm nguyªn vËt liÖu, ®¬n ®Æt hµng. Khi mét doanh nghiÖp c¶m thÊy m×nh kh«ng ®¶m nhËn ®­îc hÕt c¸c ®¬n ®Æt hµng kh«ng thÓ ®¸p øng hÕt nhu cÇu kh¸ch hµng th× ph¶i nh­êng l¹i cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c. HoÆc khi m×nh thiÕu s¶n phÈm th× cã thÓ hái vay cña doanh nghiÖp kh¸c. Muèn ®­îc nh­ vËy th× Nhµ n­íc ph¶i quy ho¹ch chuyªn m«n ho¸ c¸c vïng s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. C¸c h·ng lín trªn thÕ giíi nh­ TOYOTA,SONY,…lu«n lu«n cã mét ®éi ngò thÇu phô víi tay nghÒ cao vµ lu«n s½n sµng ®¸p øng yªu cÇu kü thuËt phøc t¹p. V× vËy trong bÊt kú hoµn c¶nh nµo c¸c s¶n phÈm nµy lu«n phï hîp víi thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng, ®¹t doanh sè cao. Do vËy ph¶i thµnh lËp c¸c hiÖp héi nghµnh nghÒ ®Ó c¸c héi viªn hç trî lÉn nhau ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh.. Từ nhận thức như vậy, đòi hỏi việc tăng cường hoạt động của các hiệp hội doanh nghiệp không những không được làm hạn chế các hình thức liên kết khác của doanh nghiệp, mà còn phải bảo đảm tạo lập một môi trường thể chế tạo thuận lợi hỗ trợ các doanh nghiệp phát triển, tăng cường liên kết nhưng tránh được độc quyền. Hay nói một cách khác, yêu cầu đặt ra là: + Việc phát triển các dịch vụ hỗ trợ kinh doanh cần được xây dựng trên nguyên tắc: chỉ những dịch vụ nào các doanh nghiệp làm không hiệu quả do không tận dụng được ưu thế về mặt qui mô thì các hiệp hội sẽ đảm nhận. Khi cung cấp dịch vụ, các hiệp hội doanh nghiệp phải bảo đảm tính công bằng, bình đẳng, tuyệt đối không tạo các hình thức độc quyền, hoặc hạn chế các doanh nghiệp khác tham gia thị trường. + Trong quan hệ phối hợp giữa chính quyền và doanh nghiệp, cần xuất phát từ nguyên tắc những công việc gì mà doanh nghiệp và tổ chức của doanh nghiệp có thể thực hiện có hiệu quả thì để cho các doanh nghiệp và các tổ chức của doanh nghiệp đảm nhiệm, chuyển giao các dịch vụ công từ cơ quan chính quyền sang cho các hiệp hội doanh nghiệp. + Bên cạnh việc xác định rõ ràng hơn vai trò thực hiện nhiệm vụ hỗ trợ kinh doanh của các cơ quan chính quyền theo nguyên tắc trên, Nhà nước cẩn phát huy hơn nữa vai trò "bà đỡ", người hỗ trợ" đối với các doanh nghiệp. Cần mở rộng hơn khả năng để các hiệp hội doanh nghiệp có thể tham gia vào các chương trình, dự án hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ. Tõ ®ã cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p : + Phải xây dưng cơ sở pháp lý. cho các hiệp hội doanh nghiệp hoạt động. Xây dựng cơ sở pháp lý cho các hiệp hội doanh nghiệp bao gồm hai bộ phận cấu thành quan trọng: Xác lập hành lang pháp lý chung đối với việc tổ chức và quản lý hội. Những quy định này cụ thể hóa quyền lập hội được Hiến pháp qui định, xác định cụ thể hơn thủ tục thành lập, sáp nhập, giải thể hội, quyền và nghĩa vụ pháp lý của hiệp hội và qui định biện pháp quản lý nhà nước đối với hội; Thể chế hóa các mối quan hệ phối hợp công tác giữa hiệp hội doanh nghiệp với các cơ quan chính quyền, thúc đẩy các hình thức liên kết doanh nghiệp, cung cấp các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp thâm nhập, phát triển thị trường, đồng thời bảo đảm để các doanh nghiệp thông qua các hiệp hội doanh nghiệp tham gia xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường ở Việt Nam. Nói cách khác, bên cạnh một văn bản pháp luật qui định về tổ chức, thủ tục thành lập, giải thể... cho các loại hình hiệp hội, cần có một văn bản riêng thể chế hóa những quan điểm, chính sách của Ðảng và Nhà nước đối với các hiệp hội doanh nghiệp + Cần xây dựng chương trình nâng cao hỗ trợ năng lực hoạt động của các hiệp hội doanh nghiệp. Một chương trình như vậy cần tập trung vào việc chuyển giao kỹ năng tập hợp, phân tích thông tin, kỹ năng đánh giá nhu cầu và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, phát triển và nâng cao năng lực cho cán bộ nhân viên chuyên trách của các hiệp hội, phát huy khả năng sáng tạo, phát triển các hình thức dịch vụ mới nhằm tạo sự cân đối về nguồn thu, nâng cao khả năng phát triển bền vững của các hiệp hội... + Song song với việc nâng cao năng lực của từng hiệp hội doanh nghiệp, cũng cần nâng cao khả năng hợp tác, trao đổi thông tin, kinh nghiệm tổ chức hoạt động, đặc biệt là khả năng phối hợp hoạt động giữa các hiệp hội doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả hỗ trợ cho các doanh nghiệp của toàn bộ hệ thống hiệp hội doanh nghiệp. + Trong quá trình nâng cao năng lực của các hiệp hội doanh nghiệp, cũng cần thiết tiến hành đánh giá, nghiên cứu những hình thức liên kết, hợp tác của các doanh nghiệp để một mặt hạn chế những hình thức liên kết tạo độc quyền và cạnh tranh không bình đẳng giữa các doanh nghiệp; mặt khác cũng tổng kết những mô hình liên kết hỗ trợ doanh nghiệp tốt như việc tiếp thị tập thể, hợp tác thông qua các hiệp hội doanh nghiệp xây dựng các khu công nghiệp nhỏ .v.v... + Từng bước chuyển giao các dịch vụ công cho các hiệp hội doanh nghiệp thực hiện. Chúng ta biết rằng trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc xây dựng một cơ chế bảo đảm tính linh hoạt, năng động của các bộ phận cấu thành và tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh là điều hết sức quan trọng. Vì vậy điều quan trọng và cần thiết là cần xác định nhiệm vụ trọng tâm của các bộ phận cấu thành các thiết chế điều tiết sự phát triển (Nhà nước, thị trường) bảo đảm cạnh tranh bình đẳng tạo sự đồng thuận, tin tưởng và cùng hưởng những lợi ích của sự phát triển đem lại cho xã hội. 5. ChiÕn l­îc vÒ thÞ tr­êng N©ng cao kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr­êng cho c¸c DNVVN vµ tõ ®ã lµm cho c¸c DNVVN cã ®ñ thÞ tr­êng ®Ó tiªu thô s¶n phÈm cña m×nh. Khi s¶n phÈm tiªu thô ®­îc th× sÏ thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµm cho c¸c DNVVN phat triÓn m¹nh. MÆt kh¸c nÕu n¾m b¾t ®­îc tèt thÞ tr­êng th× c¸c DNVVN cã thÓ æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn v× ®· cã nh÷ng kh¸ch hµng tin t­ëng vµo s¶n phÈm cña hä. Cã thÓ theo c¸c lo¹i chiÕn l­îc : ChiÕn l­îc thÞ tr­êng ng¸ch : §ã lµ chiÕn l­îc thÞ tr­êng víi c¸c nhãm kh¸ch hµng môc tiªu kh¶ dÜ cã thÓ n¾m b¾t vµ ph©n tÝch ®­îc c¸c ®éng th¸i cña sù thay ®æi. NghÜa lµ c¸c DNVVN cÇn ph¶i n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vµ sù thay ®æi trong thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng. Tõ ®ã ph©n tÝch vµ phôc vô tËn tay kh¸ch hµng nh÷ng s¶n phÈm hä cÇn vµ yªu thÝch. VÝ dô nh­ trong dÞch vô Gas, c¸c nhµ b¸n Gas ph¶i biÕt kho¶ng lóc nµo th× kh¸ch hµng cña m×nh cÇn Gas vµ trog kho¶ng thêi gian ®ã ph¶i lµm sao nhËn ®­îc th«ng b¸o cña kh¸ch hµng lóc nµo hä cÇn Gas vµ lóc ®ã ph¶i mang Gas ®Õn tËn nhµ mét c¸ch nhanh nhÊt ®Ó ®¶m b¶o sù tin t­ëng chua kh¸ch hµng. HoÆc trong dÞch vô cung cÊp thÎ ®iÖn tho¹i th× ph¶i tÝnh to¸n thêi gian mµ ng­êi sñ dông cã thÓ cÇn thÎ vµ b¸o cho hä biÕt cã thÓ nhËn thÎ tËn tay tõ ng­êi phôc vô vµo lóc nµo hä cÇn ®Ó ®Õn lóc kh¸ch hµng hÕt thÎ sÏ gäi ®Õn doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp cã thÓ giao tËn tay kh¸ch hµng trong mét thêi gian ng¾n… Chính sách giá hớt váng và giá thâm nhập thị trường : Khi xác định giá cho một sản phẩm, nhất là sản phẩm mới, doanh nghiệp cần xem xét nên áp dụng chính sách giá hớt váng thị trường (skimming) hay giá thâm nhập thị trường (penetration pricing). + Chính  sách giá hớt váng thị trường: hớt váng thị trường liên quan đến việc định giá cao so với giá thị trường. Chính sách này đặc biệt thích hợp với các sản phẩm mới vì:  Trong giai đoạn đầu của chu kỳ sống của một sản phẩm, giá cả không phải là yếu tố quan trọng  nhất; Thị trường sẽ được phân định theo thu nhập nhờ giá cao; Nó có thể là một yếu tố bảo vệ một khi giá cả xác định sai; Giá cao ban đầu sẽ hạn chế nhu cầu ở mức sản xuất ban đầu của doanh nghiệp.   + Chính sách giá thâm nhập thị trường: Trong chiến lược này, một mức giá thấp ban đầu sẽ giúp sản phẩm có được thị phần lớn ngay lập tức.  Tuy nhiên, để áp dụng chính sách này, nên có những điều kiện:  Sản phẩm có mức cầu giãn lớn; Giá đơn vị của sản phẩm sẽ phải giảm đi đáng kể khi sản phẩm được sản xuất theo quy mô lớn; Doanh nghiệp cần dự tính trước là sản phẩm đó sẽ phải chịu cạnh tranh mạnh ngay khi nó xuất hiện trên thị trường; Gi¶i ph¸p : VÒ phÝa doanh nghiÖp : Tr­íc hÕt c¸c DNVVN cÇn ph¶i nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng , tõ ®ã xóc tiÕn ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, marketing. C¸c DNVVN cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o, marketing s¶n phÈm, lu«n cã kÕ ho¹ch më réng thÞ tr­êng. Ph¸t triÓn m¹ng l­íi tiªu thô, th­êng xuyªn cã c¸c ch­¬ng tr×nh qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i, khuÕch tr­¬ng danh tiÕng cho s¶n phÈm do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. N©ng cao chÊt l­îng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ph©n phèi kÓ c¶ dÞch vô tr­íc vµ sau khi b¸n hµng, x©y dùng m¹ng l­íi kªnh tiªu thô cã hiÖu qu¶…®Ó n¾m b¾t vµ ph¶n øng nhanh tr­íc c¸c thay ®æi cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ tr­íc sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. §Ó cã ®­îc vÞ thÕ cao, chóng ta ph¶i t¹o ®­îc uy tÝn, tiÕng nãi, ®ã chÝnh lµ th­¬ng hiÖu s¶n phÈm.Víi mét th­¬ng hiÖu m¹nh cã thÓ gióp cho ngµnh ®¹t ®­îc vÞ thÕ cao trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.Th­¬ng hiÖu cµng næi tiÕng th× cµng cã thÓ t¨ng søc c¹nh tranh, t¨ng thÞ phÇn cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng. Nhê ®ã thËm chÝ cã thÓ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng, ®Þnh gi¸ cao hoÆc thÊp, chi phèi ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ®èi thñ, lµm cho hä ph¶i chÞu thÊt thÕ trong viÖc c¹nh tranh víi ngµnh kinh tÕ cña m×nh. ChiÕn l­îc Marketing tr­íc khi ®­îc ¸p dông réng r·i cÇn ph¶i qua nghiªn cøu vµ thö nghiÖm, sau ®ã lùa chän mét chiÕn l­îc hîp lý nhÊt, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña doanh nghiÖp cña tõng ngµnh nh»m phï hîp víi yªu cÇu cña n©ng c¹nh tranh c¹nh tranh. §Æc biÖt lµ ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ qu¶ng c¸o, cÇn ph¶i cã nhãm c¸n bé thµnh th¹o, chuyªn nghiÖp. Nhãm c¸n bé Marketing nµy cã thÓ ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch tuyÓn dông míi hoÆc cö c¸n bé theo häc c¸c kho¸ ®µo t¹o c¸n bé Marketing t¹i c¸c trung t©m båi d­ìng hoÆc c¸c tr­êng ®¹i häc. §Ó c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, Marketing tiÕn hµnh ®­îc hiÖu qu¶, c¸c DNVVN cÇn chó ý gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cô thÓ: Thø nhÊt: §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ c¸c yÕu tè t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng vµ xu h­íng thÞ tr­ßng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, c¸c DNVVN kh«ng nh÷ng ph¶i nghiªn cøu c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng mµ cßn t¨ng c­êng nghiªn cøu c¸c thÞ tr­êng s¬ khai, thÞ tr­êng tiÒm n¨ng vÒ c¸c thay ®æi cung- cÇu, c¸c biÕn ®éng gi¸ c¶, l¹m ph¸t , m«i tr­êng chÝnh trÞ…Nghiªn cøu hµnh vi t©m lý kh¸ch hµng (thÞ hiÕu, phong tôc, kiÓu d¸ng, thêi trang…) vµ t×m hiÓu kü l­ìng vÒ ®èi thñ c¹nh tranh hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai nh»m t×m ra ph­¬ng ¸n tèi ­u ®Ó chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh. Thø hai: TiÕn hµnh nghiªn cøu, c¶i tiÕn, ®æi míi bao b×, mÉu m·, th­¬ng hiÖu s¶n phÈm theo h­íng Ên t­îng ®éc ®¸o nh»m t¹o sù thu hót cña kh¸ch hµng ®èi víi s¶n phÈm. Thø ba: Më réng c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ trªn nhiÒu ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, ®ång thêi t¨ng c­êng chi cho c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o ®Ó ®­a s¶n phÈm ®Õn víi kh¸ch hµng. VÝ dô: §¨ng c¸c trang qu¶n c¸o mÉu m·, chÊt l­îng s¶n phÈm cña ngµnh m×nh trªn c¸c trang b¸o uy tÝn hµng ngµy. X©y dùng trang WEB riªng cña ngµnh ®Ó qu¶ng b¸ s¶n phÈm In c¸c logo qu¶ng c¸o cña ngµnh qua c¸c ch­¬ng tr×nh tµi trî( thÓ thao, gi¶i trÝ…) C¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn m¹i cã gi¶i th­ëng lín… Thø t­: Hoµn thiÖn, tæ chøc tèt c¸c dÞch vô tr­íc, trong vµ sau b¸n hµng. Më réng dÞch vô b¶o hµnh s¶n phÈm, tæ chøc c¸c trung t©m b¶o d­ìng, trung t©m t­ vÊn miÔn phÝ, biÕu tÆng, khuyÕn m·i, h­íng dÉn tØ mØ cho kh¸ch hµng sö dông s¶n phÈm qua c¸c b¨ng h×nh s¸ch chuyªn m«n, catal«…Bªn c¹nh ®ã, më réng c¸c ho¹t ®éng nh»m n©ng cao uy tÝn cña doanh nghiÖp nh­ tæ chøc héi nghÞ kh¸ch hµng, tham gia c¸c héi chî th­¬ng m¹i quèc tÕ, häp b¸o, tµi trî c¸c ch­¬ng tr×nh v¨n nghÖ, thÓ dôc thÓ thao… Thø n¨m: C¸c ngµnh ph¶i cã chiÕn l­îc ®µo t¹o c¸n bé nghiªn cøu thÞ tr­êng, c¸n bé marketing chÊt l­îng cao. C¸c c¸n bé nµy ®­îc tuyÓn chän th«ng qua n¨ng lùc thùc sù vµ qua c¸c lß, tr­êng ®µo t¹o chÝnh quy… VÒ phÝa nhµ n­íc : Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m thÞ tr­êng cho doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ . + Tr­íc hÕt , Nhµ n­íc cÇn t¹o ra ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tham gia c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®­îc ®Çu t­ b»ng nguån vèn ng©n s¸ch. Trong khi ChÝnh phñ trë thµnh chñ ®Çu t­ trong c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng qui m« lín mµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá rÊt Ýt cã kh¶ n¨ng tham gia th× c¸c dù ¸n ë qui m« nhá h¬n th­êng do c¸c chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp lµm chñ ®Çu t­ cã vÎ rÊt thÝch hîp víi n¨ng lùc h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh, kinh tÕ vµ qu¶n lý cña mét hoÆc mét sè doanh nghiÖp võa vµ nhá tËp hîp l¹i .ViÖc giao thÇu ho¨c t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong ®Êu thÇu cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®¶m nhiÖm nh÷ng c«ng tr×nh c«ng céng lµ biÖn ph¸p hç trî cÇn thiÕt cña nhµ n­íc .Ngay c¶ trong lÜnh vùc chi tiªu c«ng céng kh¸c cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp ,doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh còng cã thÓ ®ãng vai trß nhµ cung øng quan träng . Nhµ n­íc cã thÓ gióp ®ì b»ng c¸ch : c«ng khai ho¸ th«ng tin vÒ kÕ ho¹ch x©y dùng c¬ b¶n ,kÕ ho¹ch mua s¾m trang thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c ... cña c¬ quan nhµ n­íc c¸c cÊp gióp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh cã kÕ ho¹ch tham gia ®Êu thÇu ; nÕu cã thÓ vµ phï hîp víi qui ®Þnh th× chia dù ¸n thµnh c¸c gãi thÇu nhá ®Ó doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh cã thÓ tham gia . + Thø hai , nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lín cña nhµ n­íc lµm ¨n víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó doanh nghiÖp lín cã thÓ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th«ng qua viÖc ký kÕt c¸c hîp ®ång cung øng nguyªn nhiªnliÖu , b¸n thµnh phÈm, gia c«ng c¸c chi tiÕt,bé phËn, ph©n phèi s¶n phÈm... NghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh lµm thÇu phô (subcontractors) cho c¸c doanh nghiÖp lín cña nhµ n­íc .T¨ng c­êng mèi quan hÖ kinh tÕ nµy, võa cã t¸c dông b¶o ®¶m thÞ tr­êng ,c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh cho c¸c chñ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng ,võa t¹o ®IÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chuyÓn giao c«ng nghÖ, kü n¨ng qu¶n lý tõ doanh nghiÖp lín sang doanh nghiÖp võa vµ nhá . + Thø ba : Nhµ n­íc cÇn x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý vµ thÓ chÕ, ®Ó thÞ tr­êng ho¹t ®éng n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶, cã trËt tù kû c­¬ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, c«ng khai, minh b¹ch, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh doanh. Cã gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i. Cô thÓ Nhµ n­íc chó träng ph¸t triÓn c¸c lo¹i thÞ tr­êng c¬ b¶n vµ c¶ nh÷ng thÞ tr­êng míi, s¬ khai nh­: thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng khoa häc c«ng nghÖ, thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng t­ vÊn…Nhµ n­íc t«n träng nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng kh¸ch quan cña thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t huy mÆt tÝch cùc, ®ång thêi kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña thÞ tr­êng. Nhµ n­íc tËp trung lµm tèt chøc n¨ng ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ®Þnh h­íng ph¸t triÓn, thùc hiÖn nh÷ng dù ¸n träng ®iÓm b»ng nguån lùc tËp trung; ®æi míi thÓ chÕ qu¶n lý, c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, kinh doanh; gi¶m m¹nh sù can thiÖp b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 6. ChiÕn l­îc vÒ con ng­êi Víi sù yÕu kÐm cña c¸c doanh nh©n hiÖn nay th× ph¶i ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, b¾t kÞp thêi ®¹i cïng víi ®éi ngò c«ng nh©n viªn lµnh nghÒ, nhiÖt t×nh, tr¸ch nhiÖm, cã kiÕn thøc s©u réng, cã chuyªn m«n cao… Gi¶i ph¸p : Thø nhÊt: Thu hót tuyÓn dông c¸n bé c«ng nh©n viªn giái vµo c«ng t¸c t¹i doanh nghiÖp b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch ®ßn bÈy thùc sù hÊp dÉn nh­ l­¬ng, giê lµm viÖc, c¸c chÝnh s¸ch ­u tiªn… Thø hai: Më réng phong trµo thi ®ua, ph¸t huy s¸ng kiÕn trong ngµnh, thùc hiÖn chÝnh s¸ch th­ëng ph¹t c«ng b»ng, c«ng khai trong c¸c ngµnh nh»m ph¸t huy tèi ®a kh¶ n¨ng lao ®éng, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña tõng c¸n bé c«ng nh©n. Thø ba: X©y dùng c¸c tr­êng ®µo t¹o chÊt l­îng cao nh»m ®µo t¹o míi vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, ®éi ngò c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp cho phï hîp víi t×nh h×nh míi cña doanh nghiÖp, cña thÞ tr­êng. C¸c doanh nh©n ph¶i tham gia vµo c¸c kho¸ häc ng¾n h¹n t¹i VCCI, t¹i ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n…MÆt kh¸c khi tuyÓn dông lao ®éng cho nh÷ng vÞ trÝ cèt c¸n cÇn tuyÓn chän nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc, cã kinh nghiÖm vµ ®­îc ®µo t¹o cã chÊt l­îng. Thø t­ : Ph¸t triÓn n¨ng lùc qu¶n trÞ chiÕn l­îc cña c¸c c¸n bé qu¶n lý trong c¸c DNVVN . Cã doanh nghiÖp ho¹t ®éng rÊt thµnh c«ng ë quy m« nhá nh­ng thÊt b¹i khi b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn më réng qui m«. §ã lµ do sù yÕu kÐm trong tÇm nh×n chiÕn l­îc dµi h¹n. C¸c DNVVN ®Òu ph¶i x©y dùng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng v× nÕu kh«ng DNVVN sÏ khã trô v÷ng trong c¹nh tranh, ®iÓn h×nh lµ c¸c vô ®æ vì nh­ Minh Phông, Epco, Tamexco … §Ó båi d­ìng, ph¸t triÓn n¨ng lùc qu¶n lý chiÕn l­îc vµ t­ duy chiÕn l­îc cho c¸c ®éi ngò gi¸m ®èc vµ c¸n bé kinh doanh trong c¸c DNVVN, cÇn chó träng ®Æc biÖt nh÷ng kü n¨ng sau : Kü n¨ng ph©n tÝch kinh doanh Dù ®o¸n vµ ®Þnh h­íng chiÕn l­îc Lý thuyÕt vµ kü n¨ng qu¶n trÞ chiÕn l­îc Qu¶n trÞ rñi ro vµ tÝnh nh¹y c¶m trong qu¶n lý Thø n¨m : Ph¸t triÓn n¨ng lùc qu¶n lý cña c¸c gi¸m ®èc vµ c¸n bé qu¶n lý trong c¸c DNVVN : §Ó ph¸t triÓn nan­g lùc nµy, cÇn cã sù hç trî cña b¶n th©n mçi ng­êi vµ cã sù hç trî cña c¸c c¬ quan, c¸c tæ chøc h­u quan: nh­ng trog ®ã sù chñ ®éng, tÝch cùc phÊn ®Êu cña b¶n th©n mçi gi¸m ®èc vµ nhµ kind doanh lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh. Qua nh÷ng nghiªn cøu cña ViÖn qu¶n trÞ vÒ ®éi ngò doanh nh©n vµ c¸n bé qu¶n trÞ kinh doanh cña n­íc ta cho thÊy r»ng, doanh nh©n cÇn ®­îc chó träng bbåi d­ìng nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt vµ cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc + X©y dùng c¸c “v­ên ­¬m doanh nghiÖp” cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh . "Vườn ươm doanh nghiÖp ” là nơi cung cấp cho các doanh nhân những kiến thức ban đầu về thành lập doanh nghiệp, như tư vấn chọn lựa phương án sản xuất, công nghệ, máy móc thiết bị, kỹ năng quản lý doanh nghiệp , đồng thời cung cấp địa điểm và một số trang bị ban đầu để doanh nhân thực hiện ý tưởng của mình, tiến hành thử nghiệm trước khi chính thức kinh doanh. Đối với các doanh nghiÖp võa vµ nhá nước ta, đây là một loại hoạt động rất cần khuyến khích các thành phố lớn có điều kiện ,các hiệp hội đứng ra chủ trì nghiên cứu thành lập, có sự giúp đỡ của Nhà nước, ví dụ như về địa điểm, mặt bằng. Việc thành lập các "vườn ươm doanh nghiệp " ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn trong N§ 90/2001 ban hµnh ngµy 23/11/2001 cña ChÝnh phñ vÒ Trî gióp c¸c doanh nghiÖp nhá vµ võa. Chính phủ, các Bộ, ngành và ủy ban nhân dân địa phương cung cấp các thông tin cần thiết qua các ấn phẩm và qua mạng Internet cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, thông qua Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Cục Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa) phối hợp với các cơ quan liên quan và các tổ chức xã hội nghề nghiệp trợ giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chính phủ trợ giúp kinh phí để tư vấn và đào tạo nguồn nhân lực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua chương trình trợ giúp đào tạo. Kinh phí trợ giúp về đào tạo được bố trí từ ngân sách nhà nước cho giáo dục và đào tạo. Chính phủ khuyến khích các tổ chức trong và ngoài nước trợ giúp các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc cung cấp thông tin, tư vấn và đào tạo nguồn nhân lực. KÕt luËn Qua sù ph©n tÝch trªn ta cã thÎ thÊy ®èi víi mçi doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸c chiÕn l­îc kh¸c nhau, tïy thuéc vµo c¸c môc tiªu, kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi doanh nghiÖp mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông chiÕn l­îc nµo cho hîp lý nhÊt. Do vai trß quan träng cña doanh nghiÖp võa vµ nhá nªn Nhµ n­íc ph¶i cÇn cã sù quan t©m, ®Çu t­ ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, thªm vµo ®ã th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù t×m h­íng ®i lªn, t×m ®óng “con ®­êng” ®Ó tiÕn tíi t­¬ng lai. Do tr×nh ®é cßn nhiÒu h¹n chÕ, do kinh nghiÖm cßn ch­a nhiÒu nªn qua bµi viÕt nµy chØ míi nghiªn cøu mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ c¸c chiÕn l­îc, nh­ng em hy väng tiÓu luËn nµy gãp mét phÇn nhá trong viÖc ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong thêi gian tíi. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy NguyÔn Quang Ch­¬ng ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh viÕt. Tµi liÖu tham kh¶o C¸c bµi trong héi th¶o khoa häc vÒ “ ChiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn ®Êt n­íc b­íc vµo thÕ kû XXI ” – Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T­. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn sè chuyªn ®Ò th¸ng 11/2002 :” T¨ng c­êng n¨ng lùc hîp t¸c quèc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp” Kû yÕu héi th¶o “ChÝnh s¸ch, ph¸p luËt vµ mét sè gi¶i ph¸p hç trî doanh nghiÖp võa vµ nhá ngoµi quèc doanh” Trung t©m nghiªn cøu vµ hç trî ph¸p lý thuéc tr­êng §¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. NXB ChÝnh trÞ quèc gia 2002 - Nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. T¹p chÝ Ng©n hµng 1,2/2000 - Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta tiÒm n¨ng vµ h¹n chÕ. T¹p chÝ KTPT 114/2000 - Nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî cÊp thiÕt ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta. T¹p chÝ KTPT sè 133/1999 Vµ mét sè s¸ch b¸o chuyªn nghµnh kh¸c. Môc lôc Trang