Tiểu luận Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta

A- Phần mở đầu Nước ta là một nước có nền kinh tế nông công nghiệp thủ công lạc hậu, không những thế còn trải qua nhiều cuộc chiến tranh chống giặc ngoại xâm nên nền kinh tế kém phát triển, bị tàn phá nặng nề bởi chiến tranh. Do vậy để thoát khỏi tình trạng đói nghèo tụt hậu Đảng và Nhà nước ta thấy được tính cấp thiết, tất yếu là tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Tại Đại hội của ban chấp hành Đảng khoá VIII đã đề ra đường lối phát triển nền kinh tế nước ta "đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá, xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hoá, ưu tiên phát triển lực lượng sản xuất đồng thời xây dựng quan hệ sản xuất phù hợp theo nguồn lực bên ngoài chủ động hội nhập nền kinh tế quốc tế để phát triển nhanh có hiệu quả bềnvững tăng trưởng kinh tế đi liền việc phát triển văn hoá. Thực hiện tiến độ công bằng xã hội". Mặc dù trong quá trình phát triển nền kinh tế đất nước gặp nhiều khó khăn nhưng cùng với sự cố gắng của Đảng và Nhà nước đã dần đưa nền kinh tế nước ta thoát khỏi tình trạng khủng hoảng và đưa nền kinh tế nước ta bước qua thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Bằng những kiến thức thực tiễn của mình em xin trình bày về quá trình: "Công nghiệp hoá - hiện đại hoá trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta". Em thấy vấn đề này đang là vấn đề cấp thiết của các cấp lãnh đạo, của Đảng Nhà nước và toàn dân đang được đề cập đến và là vấn đề bức xúc nhằm đưa nền kinh tế nước ta thoát khỏi tình trạng đói nghèo để sánh vai với các nước trên thế giới. B- Phần nội dung I- Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hoá - hiện đại hoá 1. Khái quát về quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta. Nước ta là một nước có nền kinh tế kém phát triển do trong quá trình phát triển kinh tế gặp nhiều khó khăn đó là bị chiến tranh tàn phá nặng nề, sau khi hoà bình bắt đầu xây dựng kinh tế theo định hướng của chủ nghĩa xã hội thì rơi vào tình trạng bao cấp một thời gian dài do sự bảo thủ của một số nhà lãnh đạo làm cho nền kinh tế nước ta tụt hậu. Trong khi đó một số nước trên thế giới đã tiến hành công nghiệp hoá. Bắt đầu từ thế kỷ thứ 18 và mở đầu là nước Anh. Chính vì thế đến Đại hội thứ VI để đổi mới nền kinh tế đất nước, tránh khỏi sự tụt hậu so với các nước trên thế giới Đảng và Nhà nước quyết định " công nghiệp hoá - hiện đại hoá" là một trong những vẫn đề cấp thiết và chỉ có phát triển nền theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá trong cả lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp thì nền kinh tế nước ta mới tránh khỏi sự đói nghèo. 2. Quan niệm về công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Trong lịch sử có một số nước đã tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá bắt đầu từ thế kỷ 18 đặc biệt là nước Anh đã mở đầu bằng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất. Thực chất của công nghiệp hoá - hiện đại hoá trong thời kỳ đó là quá trình chuyển nền kinh tế nông nghiệp thủ công sang kỹ thuật bằng máy móc. Ngày nay trên thế giới đã và đang diễn ra cuộc cách mạng khoa học công nghệ nó là một lực lượng sản xuất cho sự phát triển mới về chất có tính quyết định tới sự phát triển của nền kinh tế thế giới, làm thay đổi sâu sắc mọi mặt đời sống xã hội. Điều đặt ra trong thời kỳ này là công nghiệp hoá - hiện đại hoá phải gắn liền với công nghệ khoa học là nền tảng của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá là quá trình chuyển đổi cơ bản toàn diện các loại hình hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và quản lý kinh tế xã hội, từ sử dụng lao động thủ công sang sử dụng một cách phổ biến lao động được đào tạo. Cùng với công nghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến, hiện đại dựa trên sự phát triển công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Như vậy: công nghiệp hoá - hiện đại hoá là quá trình phát triển đầyđủ cơ sở vật chất kỹ thuật, cả tổ chức cơ cấu kinh tế. Xây dựng một cơ cấu ngành đa dạng nhằm đảm bảo tiến bộ kinh tế xã hội. Do đó công nghiệp hoá - hiện đại hoá tạo ra những biến đổi về kinh tế, kỹ thuật nhằm hình thành một nền sản xuất dựa trên cơ sở máy móc được tổ chức theo kiểu công nghiệp. 3. Tất yếu khách quan của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Nước ta lựa chọn con đường lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, từ nền kinh tế nông công nghiệp thủ công lạc hậu. cho nền việc phát triển công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước là một vấn đề khó khăn, bên cạnh những thành công trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước có nhiều những thất bại nên vấn đề đặt ra cho nước ta là: Một là: Liệu công nghiệp hoá - hiện đại hoá có là tất yếu nữa không? Hai là: Có thể thực hiện thành công công nghiệp hoá - hiện đại hoá được không? Ba là: Con đường mục tiêu nội dung bước đi công nghiệp hoá ở nước ta còn phải thế nào? Ta thấy để thực hiện được quá trình phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Ta thấy trước tiên phải trả lời cho 3 câu hỏi trên. Một là: công nghiệp hoá - hiện đại hoá có còn tất yếu nữa không? Nước ta là một nước có nền kinh tế phát triển thì công nghiệp hoá - hiện đại hoá là con đường tất yéu tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật của nền sản xuất hiện đại của chủ nghĩa xã hội. Quá trình này được thực hiện một cách có kế hoạch trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Thực hiện quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá là tất yếu bởi vì: - Bằng con đường thực hiện công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước nước ta sẽ xây dựng được cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội. Phát triển lực lượng sản xuất, tăng năng suất lao động xã hội đảm bảo sự thắng lợi hoàn toàn của chủ nghĩa xã hội. - Công nghiệp hoá - hiện đại hoá tạo điều kiện vật chất để củng cố khôi phục liên minh công - nông - trí thức của xã hội chủ nghĩa. - Công nghiệp hoá - hiện đại hoá là điều kiện vật chất để nâng cao trình độ dân trí và sự phát triển toàn diện của con người. - Công nghiệp hoá - hiện đại hoá tạo điều kiện vật chất cho sự củng cố và tăng cường vai trò kinh tế của Nhà nước, giải quyết những vấn đề phát triển kinh tế. Với công bằng và tiến bộ xã hội thực hiện sự bình đẳng giữa các dân tộc, giữa thành thị, nông thôn, giữa miền xuôi và miền ngược. - Công nghiệp hoá - hiện đại hoá tạo điều kiện vật chất cho sự tăng cường an ninh quốc phòng. - Công nghiệp hoá - hiện đại hoá tạo điều kiện vật chất để xây dựng nền kinh tế phát triển độc lập tự chủ có đủ sức để thực hiện sự phân công và hợp tác quốc tế ngày càng phát triển. Qua sự phân tích trên ta thấy công nghiệp hoá - hiện đại hoá có ý nghĩa hết sức to lớn trong quá trình phát triển nền kinh tế mới của mỗi nước. Đặc biệt là nền kinh tế lạc hậu của nước ta, có một nền tảng kinh tế nông nghiệp lạc hậu, còn phải công nghiệp hoá - hiện đại hoá để khẳng định vị trí của nước Việt Nam chúng ta trên trường quốc tế. Đồng thời để khắc phục tình trạng nghèo đói, lạc hậu của nước ta là cơ sở để củng cố hoà bình độc lập, thống nhất đất nước. Ngày ngày khoa học ngày càng phát triển, khoa học làm cho khoảng cách giữa các nước giàu và nghèo ngày càng có khoảng cách, ngày càng có chênh lệch, tạo sự thách thức cho mỗi nước nghèo, hoặc vươn lên trong thế giới hiện đại hoặc dừng lại như vậy nghĩa là tụt hậu và phụ thuộc. Hiện nay nước ta vẫn là nước có nền kinh tế chậm phát triển, lạc hậu nền đòi hỏi chúng ta phải đẩy lùi công nghiệp hoá - hiện đại hoá là con đường thoát khỏi sự tụt hậu nghèo nàn. Nên Đảngvà Nhà nước có những cách khắc phục hết sức đúng đắn và tại Đại hội thứ VIII các nhà lãnh đạo đã đưa ra chiến lược phát triển kinh tế 2001 đến 2010 "Đưa nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời sống vật chất, tinh thần củ nhân dân. Tạo nền tảng cho năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại hoá. Nguồn lực con người, năng lực khoa học và kết cấu hạ tầng tiềm lực con người, tăng thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa". Đảng và Nhà nước thấy được phát triển công nghiệp hoá - hiện đại hoá là nhiệm vụ trọng tâm thấy được con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá cần rút ngắn thời gian vừa có những bước tuần tự, vừa có những bước nhảy vọt, phát huy những thuận lợi của đất nước, tận dụng những thuận lợi, tận dụng những khả năng để đạt được công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Do vậy công nghiệp hoá - hiện đại hoá là tất yếu khách quan để đưa nền kinh tế đất nước phát triển thoát khỏi sự lạc hậu để sánh vai cùng với các cường quốc trên thế giới. II- công nghiệp hoá - hiện đại hoá và đặc điểm của nó. 1. Khái niệm công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá là quá trình chuyển đổi căn bản toàn diện các hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản lý sử dụng lao động thủ công chuyển sang sử dụng lao động một cách phổ biến. Dựa trên sự phát triển của công nghiệp hoá và tiến bộ khoa học. Như vậy công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta thực chất là quá trình phát triển lực lượng sản xuất, từng bước hiện đại hoá nền kinh tế cho phù hợp với trình độ phát triển của các nước trên thế giới. 2. Đặc điểm công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. a. Đặc điểm thứ nhất. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta tiến hành trong điều kiện là một nước công nghiệp lạc hậu, bên cạnh đó chịu hiệu quả của chiến tranh nặng nền, bình quân ruộng đất thấp 0,1ha một người, dân số đông. Do đó công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước là một nhiệm vụ trọng tâm, của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đồng thời phát triển nông nghiệp nông thôn là vấn đề quan trọng công nghiệp hoá - hiện đại hoá. b. Đặc điểm thứ hai: Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước diễn ra trong thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại một cách nhanh chóng. Do vậy trong bối cảnh đó công nghiệp hoá - hiện đại hoá phải gắn liền với khoa học kỹ thuật công nghệ, giáo dục, đào tạo nền tảng của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. c. Đặc điểm thứ ba: Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước tiến hành gắn với quá trình chuyển nền kinh tế sang hoạt động cơ chế thị trường quản lý của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Kế hoạch chủ yếu mang định hướng thị trường quyết hình thành cơ cấu kinh tế mới trên cơ sở lấy hiệu quả kinh tế xã hội làm thước đo. d. Đặc điểm thứ năm: Công nghiệp hoá - hiện đại hoá nước ta diễn ra trong bối cảnh khu vực hoá và toàn cầu hoá nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Do đó, công nghiệp hoá - hiện đại hoá được tiến hành phát triển kinh tế mở cả nước và với bên ngoài trên cơ sở giữ vững độc lập chủ quyền: Mặc dù con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá của nước ta theo định hướng xã hội chủ nghĩa gặp nhiều khó khăn. Nhưng Đảng và Nhà nước cùng với toàn dân đã vượt mọi khó khăn đã và đang phát triển nền kinh tế đất nước theo con đường công nghiệp hoá - hiện đại hoá. 3. Những quan điểm chủ đạo sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta tiến hành theo định hướng của Đảng Cộng sản Việt Nam điều hành và quản lý Nhà nước do dân và vì dân những quan điểm đó là. Một là: Giữ vững độc lập chủ quyền đi đôi với mở rộng hợp tác quốc tế, đa dạng hoá, đa phương hoá dựa vào nguồn lực trong nước và đi đôi với nguồn lực bên ngoài. Xây dựng nền kinh tế mở hoà nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới hướng về xuất khẩu trong nước sản xuất có hiệu quả. Hai là: công nghiệp hoá - hiện đại hoá là nhiệm vụ của toàn dân của mọi ngành kinh tế trong đó kinh tế Nhà nước là chủ đạo, nền kinh tế được vận hành theo cơ cấu thị trường có quản lý của Nhà nước. Thông qua luật pháp và chính sách, Nhà nước tạo môi trường cho các thành phần kinh tế phát triển, bình đẳng trước pháp luật. Ba là: Lấy việc phát triển nguồn lực con người làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh và bền vững. Động viên toàn dân cần kiệm xây dựng đất nước không ngừng tăng tích luỹ cho đầu tư phát triển, tăng trưởng kinh tế gắn với cải thiện đời sống và phát triển văn hoá, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo vệ môi trường. Bốn là: Khoa học công nghệ là nền tảng công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Kết hợp với truyền thống công nghệ hiện đại tranh thủ đi nhanh vào hiện đại ở những khâu quyết định. Chú trọng phát triển khoa học công nghệ phục vụ nông nghiệp phát triển toàn diện toàn, phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ. Ưu tiên các hướng nghiên cứu ứng dụng, đồng thời chú trọng đúng mức về khoa học và nhân văn. Năm là: Lấy hiệu quả kinh tế xã hội làm chuẩn cơ bản để xác định phương án phát triển, lựa chọn dự án, đầu tư và công nghệ. Đầu tư chiến lược sâu khai thác tối đa sản xuất, ưu tiên phát triển công nghệ tiên tiến, tạo nhiều việc làm thu hồi nguồn vốn nhanh. Sáu là: Kết hợp kinh tế - quốc phòng - an ninh coi chính sách đầu tư vào vùng cao, vùng sâu, vùng xa, áp dụng kịp thời khoa học kỹ thuật bên cạnh đó kết hợp hài hoà giữa phát triển công nghiệp dân dụng và phát triển công nghiệp quốc phòng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng. 4. Mục tiêu của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Xuất phát từ nền kinh tế của đất nước và căn cứ vào cương lĩnh của Đảng cần tiếp tục nắm vững hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ tổ quốc. Đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Mục tiêu của công nghiệp hoá - hiện đại hoá là xây dựng đất nước thành một bước công nghiệp cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại. Cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, đời sống vật chất, tinh thần cao, quốc phòng an ninh vững chắc dân giàu nước mạnh, xã hội chủ nghĩa văn minh. Đảng và Nhà nước đã đưa ra mục tiêu từ nay đến năm 2020 ra sức đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp. III- Nội dung chủ yếu của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta bao hàm hai nội dung chủ yếu đó là: 1. Tiến hành cách mạng khoa học và công nghệ xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội. Đây là quá trình biến đổi cơ bản các yếu tố vật chất của lực lượng sản xuất quá trình này diễn ra trên nhiều lĩnh vực tiến trình của nó phụ thuộc vào thời đại. ở nước ta quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá được tiến hành trải qua hai cuộc cách mạng diễn ra theo phương hướng chủ yếu là điện tử tin học tự động hoá, vật liệu mới, công nghệ sinh học, năng lượng mới. Ta thấy ở nước ta thực hiện công nghiệp hoá - hiện đại hoá trong điều kiện các cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại đang phát triển vô cùng nhanh chóng cùng với xu thế quốc tế hoá đơì sống kinh tế. Đó là những lợi thế quan trọng của những nước đi sau "công nghiệp hoá sau". Chúng ta có thể rút ngắn thực hiện quá trình đó tiếp thu được những thành tựu của thế giới. Đó là những thuận lợi của quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở nước ta. Và đây cũng là những thử thách nghiệt ngã của thời đại vì trong thời đại này có thể làm tăng khoảng cách giữa các nước giàu và nghèo. Do vậy đòi hỏi nước ta phải đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá để thoát khỏi nguy cơ tụt hậu so với các nước khác. Để thực hiện điều đó đòi hỏi phải quán triệt theo nguyên tắc sau: Một là: Lấy hiệu quả kinh tế xã hội làm tiêu chuẩn cơ bản để xác định phương hướng phát triển lựa chọn các dự án đầu tư về công nghệ, đáp ứng đòi hỏi cơ sở vật chất kỹ thuật trong nền kinh tế quốc dân, nâng cao trình độ công nghệ qua đó dịch chuyển cơ cấu kinh tế. Hai là: Hiện đại hoá công nghệ thông tin truyền thông và tiếp thu công nghệ mới một cách thích hợp đổi mới căn bản về khoa học công nghệ. Ba là: Thực hiện phương châm kết hợp công nghệ truyền thống với công nghệ hiện đại đảm bảo tính tiên tiến của thiết bị. Bốn là: Thực hiện phương châm kết hợp những bước tiến tuần tự về công nghệ với việc tranh thủ cơ hội đi tắt đón đầu hình thành những mũi nhọn phát triển theo trình độ tiên tiến của khoa học công nghệ thế giới theo các hướng cơ bản. Xuất phát từ tầm quan trọng của việc công nghiệp hoá - hiện đại hoá Đảng đã xác định rằng cách mạng khoa học kỹ thuật là theo chốt thúc đẩy công nghiệp hoá - hiện đại hoá. 2. Xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý. Cơ cấu kinh tế là tổng thể các mối quan hệ về lượng và chất giữa các yếu tố các bộ phận hợp thành nền kinh tế. Cơ cấu kinh tế của nền sản xuất xã hội chủ nghĩa là cơ cấu tiến bộ đó là sản phẩm của quá trình phát triển phân công lao động xã hội và hợp tác theo ngành, vùng. Xây dựng cơ cấu công nghiệp hoá - hiện đại hoá là một trong hai nhiệm vụ quan trọng của quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá, cơ cấu kinh tế hợp lý đảm bảo các yếu tố sau: - Quán triệt đường lối phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước. - Phản ánh đúng đắn yêu cầu của các qui luật khách quan đặc biệt là qui luật kinh tế. - Phù hợp với xu hướng phát triển của khoa học - kỹ thuật và công nghệ hiện đại thế giới. - Cho phép tối ưu hoá các lợi thế để phát triển kinh tế về tài nguyên, lao động. Điều kiện của một nước công nghiệp hoá - hiện đại hoá nhằm khai thác tối đa tiềm năng của đất nước. Để từng bước đổi mới cơ cấu kinh tế, quá trình chuyển dịch cơ cấu từng bước. Phải đảm bảo thực hiện sự kiết hợp tối ưu các loại trình độ kỹ thuật công nghệ. Tranh thủ đầu tư các ngành mũi nhọn, chú trọng các qui mô vừa và nhỏ, vốn đầu tư ít, thu hồi nhanh. Quá trình xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý không chỉ đơn giản là tăng tốc độ và tỷ trọng sản xuất trong nền kinh tế mà còn là quá trình thực hiện kết hợp mức tiến chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới về căn bản khoa học và công nghệ theo các nguyên tắc. Một là: Tỷ lệ lao động nông nghiệp giảm, tỷ lệ lao động công nghiệp tăng với mức để phù hợp. Hai là: Tỷ lệ lao động trí óc ngày càng tăng và chiếm phần lớn trong tổng số lao động xã hội. Ba là: Tốc độ tăng lao động trong ngành dịch vụ nói chung nhanh hơn tốc độ tăng lao động trong các ngành sản xuất vật chất. Bốn là: Đảm bảo sự phát triển cân đối giữa các vùng, các ngành trong cả nước: kết hợp xây dựng các đô thị lớn, các trung tâm kinh tế, khoa học kỹ thuật, thương mại dịch vụ, các vùng kinh tế mới khu công nghiệp mới. Trong giai đoạn hiện nay (chặng đường đầu của thời kỳ quá độ) quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá tập trung thực hiện theo hướng chủ yếu sau: - Ưu tiên phát triển toàn diện nông, lâm, ngư nghiệp với công nghiệp chế biến nông lâm thuỷ sản. - Tăng tốc độ tỷ trọng của công nghiệp sản xuất. - Phát triển có chọn lọc các ngành công nghiệp then chốt phục vụ nhu cầu thiết yếu của nền kinh tế như: dầu khí, than, thép, xi măng. - Khôi phục phát triển các ngành nghề truyền thống. - Ưu tiên phát triển các cơ sở công nghiệp có qui mô vừa và nhỏ đầu tư ít vốn, sử dụng nhiều lao động. - Cải tạo, mở rộng, nâng cấp và xây dựng mới trọng điểm kết cấu hạ tầng ở những khâu trọng điểm. - Đẩy mạnh thăm dò khai thác dầu khí và khoảng sản, sử dụng và kịp thời các nguồn tài nguyên thiên nhiên của đất nước. Đẩy mạnh các hình thức hoạt động kinh tế đối ngoại phù hợp với khả năng điều kiện trong nước và quốc tế. IV- Những tiền đề và điều kiện cần thiết để thực hiện quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Để thực hiện thắng lợi công nghiệp hoá - hiện đại hoá cần có những tiên đề và điều kiện chủ yếu sau: 1. Đảm bảo sự ổn định chính trị xã hội. Sự ổn định chính trị xã hội giữ vị trí quan trọng hàng đầu để thực hiện thắng lợi công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước mà còn tạo điều kiện ổn định, tăng cường và phát triển nền kinh tế quốc dân. Đối với nước ta để tạo sự ổn định chính trị xã hội cần phải không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng. 2. Tạo nguồn vốn tích luỹ. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đòi hỏi nhiều vốn đây làđiều kiện quan trọng mang tính chất quyết định đến tốc độ kết quả của quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Có hai nguồn vốn tích luỹ vốn chính là: Một là: Từ nội bộ kinh tế quốc dân. Hai là: Vốn bên ngoài qua con đường nhận viện trợ vay vốn đầu tư. Xét về lâu dài thì nguồn vốn nội bộ là yếu tố quyết định nhất song vốn bên ngoài cũng rất quan trọng đặc biệt là chặng đường đầu của thời kỳ quá độ. Cùng với vốn để tạo ra vốn quan trọng phải có phương thức sử dụng quản lý tốt ưu tiên mọi nguồn vốn để sử dụng có hiệu quả trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. 3. Làm tốt công tác điều tra cơ bản, xác định đúng tình hình kinh tế xã hội của đất nước. Điều này có ảnh hường trực tiếp đến hiệu quả khai thác và sử dụng nguồn lực của đất nước. Xây dựng kế hoạch bước đi, mục tiêu của từng giai đoạn trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Do vậy công tác điều tra cơ bản, nắm vững nguồn tài nguyên và tình hình kinh tế xã hội của đất nước. Cần phải tiến hành trước và đảm bảo chính xác, cụ thể, kịp thời. 4. Đào tạo cán bộ khoa học kỹ thuật cán bộ quản lý. Thắng lợi của sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá trong thời đại này được giải quyết bởi quá trình nâng cao dân trí đẩy mạnh công tác giáo dục và đào tạo của đất nước chỉ có những người lao động có trí tuệ mới thực hiện được sự nghiệp quan trọng này. Bởi vậy Đảng ta đã chủ động phải đặt con người vào vị trí trung tâm trong sự nghiệp phát triển kinh tế. con người chính là động lực của sự phát triển. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ và công nhân lành nghề phải được tiến hành một cách kế hoạch đồng bộ với cơ cấu tóc độ qui mô thích hợp nhằm đáp ứng của quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. 5. Đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ. Đây là điều kiện quan trọng ảnh hưởng quyết định đến việc thực hiện nội dung của công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Để tạo tiền đề này phải có chính sách cụ thể, hợp lý đầu tư đúng mức cho các ngành. Các lĩnh vực nghiên cứu khoa học đặc biệt là khoa học kinh tế. 6. Mở rộng quna hệ kinh tế đối ngoại. Điều này có ảnh hưởng quyết định đến việc khai thác và sử dụng các nguồn lực bên ngoài để phát huy mọi nguồn lực lợi thế của đất nước thực hiện chủ trương kết hợp dân tộc đất nước và sức mạnh quốc tế, sức mạnh thời đại cho quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. 7. Xây dựng kết cấu hạ tầng phù hợp với yêu cầu của quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Kết cấu hạ tầng là toàn bộ các ngành, các loại hình hoạt động phục vụ quá trình sản xuất và không sản xuất của nền kinh tế quốc dân, điều kiện này được coi là tiền đề không thể thiếu thậm chí phải có kế hoạch sớm hơn nhiều lĩnh vực khác mới có điều kiện thực hiện công nghiệp hoá - hiện đại hoá. V- công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở Việt Nam những khó khăn và thuận lợi. 1. Những khó khăn khi nước ta tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá. a. Những khó khăn hiện nay của thời kỳ đầu. Trong thời kỳ đầu của quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá nước ta đã đứng trước nhiều điều mới mẻ, nhận thức về công nghiệp hoá - hiện đại hoá còn hạn chế bởi vì nước ta vừa thoát khỏi cuộc chiến tranh tàn khốc chống đế quốc Mỹ và đế quốc Pháp. Đội ngũ cán bộ của chúng ta không có điều kiện nâng cao nhận thức về vấn đề công nghiệp hoá - hiện đại hoá, cơ sở hạ tầng còn thiếu thốn gây cản trở rất mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước. Trong lúc đó có những hạn chế như vậy chúng ta đã nóng vội tiến hành công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước mà không theo những tuần tự của nó. b. Nền kinh tế đất nước đang xếp vào hạng chậm phát triển. Lạm phát chưa được kiềm chế nguồn vốn còn hạn hẹp lại đương đầu với cuộc cạnh tranh thị trường gay gắt, tình hình an ninh quốc phòng còn nhiều phức tạp, đội ngũ trí thức còn hạn chế. Bộ máy Nhà nước còn kém hiệu lực, tình trạng tham nhũng quan liêu, lãng phí vẫn còn là một vấn đề nhức nhối. Tích luỹ vốn nội bộ nền kinh tế còn quá thấp Nhà nước thiếu chính sách huy động, vận động trong dân. Năm 1995 đầu tư xây dựng cơ bản vốn trong nước chiếm 16,7% GDP trong đó phần vốn chính sách chiếm 4,2% GDP. Đây còn là con số khiêm tốn so với yêu cầu phát triển kinh tế để tiếp thu hiệu quả nguồn vốn bên ngoài. Trong phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần việc lãnh đạo quan hệ sản xuất mới vừa lúng túng vừa có tình trạng buông lỏng chưa phát huy tối đa tiềm năng. Trong khi nền kinh tế của ta phát triển chậm thì nền kinh tế thế giới phát triển một cách mạnh mẽ. Cơ sở khoa học công nghệ càng đòi hỏi nước ta phải công nghiệp hoá để theo kịp các nước trên thế giới. 2. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Trong quá trình công nghiệp hoá nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội. Đất nước ta đã hoà bình chính trị ổn định đó là những thuận lợi cơ bản để đẩy mạnh quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Mặt khác nước ta là một nước tiến hành công nghiệp hoá sau nên đã thu được những kinh nghiệm quí báu của quá trình công nghiệp hoá ở nhiều nước và thừa hưởng những thuận lợi của các cuộc cách mạng khoa học để công nghiệp hoá. VI- Những giải pháp của nước ta để công nghiệp hoá - hiện đại hoá được thắng lợi. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước phải thực hiện trên mọi lĩnh vực cả nông nghiệp và các ngành kinh tế khác và thực hiện theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Tận dụng mọi khả năng về tài nguyên để đạt được công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Để quá trình công nghiệp hoá được tốt thì công nghệ thế giới, công nghệ sinh học sẽ không thể thiếu, mặt khác còn phải phát huy tinh thần của con người Việt Nam. Công nghiệp hoá - hiện đại hoá phải đảm bảo nền kinh tế tự chủ trước hết là độc lập tự chủ về đường lối chính sách đồng thời tiềm lực kinh tế đủ mạnh có mức tích luỹ nguồn vốn ngày càng cao từ nguồn vốn nội bộ có sức mạnh cạnh tranh và kết cấu hạ tầng ngày càng hiện đại. Chú trọng đầu tư vào các ngành công nghiệp then chốt Nhà nước ta đã có những giải pháp trong quá trình phát triển kinh tế "phát triển kinh tế nhanh, có hiệu quả và bên vững, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá mỗi hoạt động kinh tế đánh giá bằng hiệu quả tổng hợp, về kinh tế tài chính trước mắt tập trung nâng cao hiệu quả sản xuất". Để phát triển nền kinh tế đất nước Đảng và Nhà nước đã có những giải pháp hết sức đúng đắn để thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá- hiện đại hoá trong thời kỳ quá độ đi lên theo chủ nghĩa xã hội. C- Kết luận Đứng trước những khó khăn nhưng Đảng và Nhà nước đã có những chính sách để phát triển kinh tế, để đưa nền kinh tế đất nước khỏi sự tụt hậu để đóng góp của nền kinh tế đất nước theo xu hướng công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Là một nhà kinh tế tương lai, em sẽ hứa sẽ học tập để đóng góp một phần vào quá trình phát triển kinh tế của đất nước để đưa đất nước thoát khỏi tục hậu và kịp thời phát triển với nền kinh tế thế giới. Tài liệu tham khảo 1. Triết học Mác - Lênin - PGS. Vũ Ngọc Pha. 2. Nghiên cứu kinh tế - Viện kinh tế khoa học - Trung tâm khoa học xã hội nhân văn quốc gian - Tổng biên tập Chư Văn Lâm. 3. Những vấn đề kinh tế học chính trị trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam - Tập thể tác giả: TS. Phạm Thị Cần (chủ biên) TS. Đỗ Quang Vinh Th.sỹ. Lê Minh Bảo Th.sỹ. Tạ Thị Đoàn Th.sỹ. Nguyễn Thị Thâm Th.sỹ. Vũ Thanh Sơn Th.sỹ. Phạm Thị Xiêm GVC. Phạm Ngọc Châu GVC. Bùi Nhưng CN. Đỗ Đức Quân CN. Nguyễn Thị Thanh Lân CN. Đặng Tố Tâm Mục lục Trang A- Phần mở đầu 1 B- Phần nội dung 2 I- Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hoá - hiện đại hoá 2 II- Công nghiệp hoá - hiện đại hoá và đặc điểm của nó 5 III- Nội dung chủ yếu của công nghiệp ohá - hiện đại hoá 7 IV- Những tiền đề và điều kiện cần thiết để thực hiện quá trình công nghiệp hoá - hiện đại hoá 10 V- Công nghiệp hoá - hiện đại hoá ở Việt Nam những khó khăn và thuận lợi 12 VI- Những giải pháp của nước ta để công nghiệp hoá - hiện đại hoá được thắng lợi 13 C- Kết luận 15