Tiểu luận Địa lý kinh tế xã hội đảo Cát Bà

òng cã nhiÒu nÐt riªng ®Æc s¾c phï hîp víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña m«i tr­êng. Theo ®iÒu tra trªn ®¶o C¸t Bµ cã 28 loµi thó, 37 loµi chim vµ 20 loµi bß s¸t, l­ìng c­. Nh×n chung khu hÖ ®éng vËt trªn ®¶o tuy kh«ng phong phó nh­ khu hÖ ®éng vËt ë ®Êt liÒn nh­ng l¹i mang s¾c th¸i ®Æc thï mét khu hÖ ®éng vËt cña hÖ sinh th¸i vïng nói ®¸ ven biÓn. C¸c loµi ®éng vËt nh­: S¬n d­¬ng, KhØ vµng, NhÝm, Sãc ®en. Nh÷ng loµi ®éng vËt cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh­: Nai, CÇy gi«ng, mÌo rõng, nhÝm, vµ c¸c loµi khØ. Mét loµi thó rÊt quý ®Æc tr­ng cña ®¶o lµ Voäc ®Çu tr¾ng, hiÖn trªn thÕ giíi chØ cßn duy nhÊt ë C¸t Bµ cã. 1.2 kh¸I qu¸t chung vÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ë ®¶o c¸t bµ 1.2.1 d©n sè vµ nguån d©n c­ Theo thèng kª n¨m 1997, d©n sè toµn huyÖn c¸t bµ lµ 27 051 ng­êi chiÕm 1.6% d©n sè toµn thµnh phè h¶i phßng. MËt ®é d©n sè trung b×nh toµn huyÖn lµ 80 ng­êi /km2. NÕu phÊn ®Êu gi¶m tØ lÖ t¨ng d©n sè xuèng cßn 1,2%/n¨m th× ®Õn n¨m 2020 cã thÓ ®¶m b¶o møc ®é 45-50 ngh×n ng­êi. Sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng hiÖn nay lµ 10 500 ng­êi. §Õn n¨m 2000 sÏ cã kho¶ng 12 000 ng­êi vµ n¨m 2010 sÏ cã kho¶ng 15 000 ng­êi. §©y lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë C¸t Bµ. Tuy nhiªn, viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm cho sè ng­êi thÊt nghiÖp ë C¸t Bµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng. 1.2.2 C¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi 1.2.2.1 S¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp C¸c ho¹t ®éng c¬ khÝ nhá, söa ch÷a tÇu thuyÒn, s¶n xuÊt ®¸, n­íc kho¸ng, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, ®iÖn, n­íc ph¸t triÓn nhanh phôc vô kÞp thêi s¶n xuÊt vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng ngµn lao ®éng. Cô thÓ, xÝ nghiÖp ®iÖn n­íc C¸t Bµ ®ang tiÕn hµnh ®ãng chai n­íc kho¸ng. N¨m 1985-1986 s¶n xuÊt 500 000 chai trªn n¨m, ®Õn n¨m 1990 s¶n xuÊt 5-8 triÖu chai. S¶n l­îng ®iÖn tù ph¸t ®¹t 442 520kwh, t¨ng 119-408kwh so víi n¨m 1996. Nh÷ng n¨m 1998 ®­êng ®iÖn l­íi quèc gia ®· nèi ra ®¶o C¸t Bµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh kinh tÕ cña ®¶o. VÒ l­îng khai th¸c n­íc sinh ho¹t n¨m 1997 ®¹t 17 500m3 Söa ch÷a tµu thuyÒn ®¹t 700 tÊn b»ng 80% kÕ ho¹ch n¨m S¶n l­îng ®¸ (n­íc) b»ng 2320 tÊn, ®¹t 67% kÕ ho¹ch n¨m Nh×n chung c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ch­a m¹nh, cßn manh móm, t¶n m¹n vµ tËp trung ë thÞ trÊn. Ngoµi ra ë C¸t Bµ cßn ph¸t triÓn ®­îc mét sè nghÒ truyÒn thèng nh­ ®an l­íi, s¶n xuÊt ®å hép... 1.2.2.2 s¶n xuÊt n«ng nghiÖp H¶i ®¶o C¸t Bµ cã ®Þa h×nh lµ nói ®¸ v«i nªn phÇn lín lµ thiÕu n­íc bÒ mÆt. C¸c x· trªn ®¶o cã diÖn tÝch ®¸t n«ng nghiÖp kh«ng qu¸ 200ha. ChØ cã mét sè n¬i lé ra n­íc bÒ mÆt nh­ suèi Trung Trang, nguån n­íc mïa kh« ®¹t xÊp xØ 11 lÝt/ ; suèi Treo C¬m ë ®ång cá (khe s©u) 71 lÝt/ , vÒ mïa m­a ®¹t 261 lÝt/ . X· ViÖt H¶i cã suèi TiÒn Tøc n­íc quanh n¨m phong phó. Nguån n­íc dåi dµo nhÊt ë suèi thuång luång thuéc x· tr©n ch©u. ë x· Xu©n §¸m c¸c suèi lé ra phong phó. Nh÷ng nguån n­íc trªn chØ ®¸p øng ®­îc 1/3 diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. B¶ng diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp(ha): Tªn x· lóa Ng« khoai S¾n L¹c, võng V­ên qu¶ Xu©n §¸m 59 9 4 25 Tr©n Ch©u 45 15 2 16 HiÒn Hµo 11 8 2 2 1 Gia LuËn 3 6 ViÖt H¶i 18 5 114 Qua b¶ng trªn ta thÊy ®Êt trång lóa trªn 100ha ®a sè lµ lóa mét vô, s¶n l­îng kh«ng cao (2,5 tÊn/ha) do vËy l­¬ng thùc kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu cho nh©n d©n c¸c x· n«ng nghiÖp còng nh­ c­ d©n sèng trªn ®¶o. §iÒu kiÖn tù nhiªn trªn trong mçi khu vùc trªn ®¶o t¹o ra m« h×nh kinh tÕ riªng biÖt cho tõng khu vùc. VÝ dô nh­ ë Gia luËn diÖn tÝch lóa n­íc kh«ng cã mµ chñ yÕu lµ v­ên víi 37ha ®Êt v­ên trång v¶i thiÒu, 7,2 ha trång cam giÊy, ngoµi ra cßn cã mét sè lo¹i hoa qu¶ nh­ b­ëi, na, hång... ë x· Tr©n Ch©u v­ên chñ yÕu lµ c©y bå kÕt, ph¸t triÓn tèt vµ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu; ë khu vùc khe s©u, Trung Trang ®ang chñ tr­¬ng ph¸t triÓn c¸c v­ên c©y ¨n qu¶ nh­: v¶i thiÒu, na... ®Ó t¨ng nguån thu nhËp cho hé gia ®×nh. VÒ ch¨n nu«i: theo sè liÖu n¨m 1997 vÒ ch¨n nu«i c¸c con: lîn, tr©u, bß, dª ë c¸c x· nh­ sau: Tªn x· Lîn Tr©u Bß Dª Xu©n §¸m 500 117 2 700 Tr©n Ch©u 500 46 53 500 HiÒn Hµo 105 38 210 Gia LuËn 40 50 Qua b¶ng trªn ta thÊy ë x· HiÒn Hµo nu«i dª theo ®µn trªn 200 con, ë Gia LuËn cã ®µn lîn hµng n¨m cung cÊp cho huyÖn 4-5 tÊn thÞt. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y huyÖn ®· vµ ®ang khuyÕn khÝch t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c x· ph¸t triÓn ch¨n nu«i lîn h­íng n¹c vµ gµ c«ng nghiÖp nh»m phôc vô nhu cÇu cho nh©n d©n trªn ®¶o, n©ng cao møc sèng cho ng­êi d©n n¬i ®©y... 1.2.2.3 Kinh tÕ rõng §¶o C¸t Bµ cã diÖn tÝch rõng lµ 15 200 ha, trong ®ã ®Êt rõng do v­ên Quèc Gia qu¶n lÝ lµ >9800 ha cßn l¹i >6500 ha do c¸c x· qu¶n lÝ. Rõng gç tù nhiªn cã kho¶ng 293 ha (rõng c©y bôi). Rõng trång: Th«ng nhùa 126 ha ph©n bè nhiÒu ë x· HiÒn Hµo, B¹ch ®µn, Keo 66 ha chñ yÕu ë Trung Trang, Phi lao, Xoan 8 ha, Sa méc 30 ha, Tre nøa 40 ha. HiÖn nay c«ng t¸c ®iÒu tra quy ho¹ch, giao ®Êt, giao rõng cho d©n theo nghÞ ®Þnh 02 cña chÝnh phñ ®­îc thùc hiÖn tèt; tiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n 327. Trong nh÷ng n¨m qua toµn ®¶o C¸t Bµ ®· trång ®­îc121ha, n¹n ph¸ rõng dÇn dÇn ®­îc h¹n chÕ. 1.2.2.4 Khai th¸c thuû s¶n KÕ ho¹ch tæng s¶n phÈm n¨m 1997 (kÓ c¶ c«ng ti s¶n xuÊt C¸t H¶i) lµ 3500 tÊn b»ng 95% kÕ ho¹ch. Trong ®ã c«ng ti thuû s¶n ®¹t 226 tÊn b»ng 575% kÕ ho¹ch. Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm ®¹t 43 tØ, gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®¹t 25 tØ. VÒ nu«i trång thuû s¶n cã khëi s¾c míi, nu«i t«m só vµ c¸ r« phi ®¬n tÝnh theo h­íng qu¶ng canh, c¶i tiÕn ph¸t triÓn m¹nh. DiÖn tÝch nu«i t«m só lµ 100ha víi 6,5 triÖu con gièng cña 140 hé nu«i. VÒ nu«i trång thuû s¶n, ®¶o C¸t Bµ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nh­ trªn. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt vÒ vèn vµ khoa häc kÜ thô©t ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, c¸c dù ¸n v­¬n ra ng­ tr­êng gi¶i quyÕt chËm. MÆc dï ®­îc tËp huÊn kü thuËt vµ ®i thùc tÕ song viÖc tiÕp thu vµ øng dông tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt vµo s¶n xuÊt cßn nhiÒu h¹n chÕ ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Do vËy ®êi sèng nh©n d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Ngoµi ra ë ®¶o C¸t Bµ ®· thu ®­îc mét sè kÕt qu¶ trong chÕ biÕn thuû s¶n vµ lµm muèi: ChÕ biÕn thuû s¶n: s¶n l­îng n­íc m¾m ®¹t 4 640 800 lÝt b»ng 100% kÕ ho¹ch n¨m, thu mua 3 816 tÊn c¸ chÊt l­îng. Riªng c«ng ty Quang H¶i s¶n xuÊt 940000lit. C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt lu«n n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm nªn vÉn gi÷ ®­îc uy tÝn trªn thÞ tr­êng. S¶n xuÊt muèi: n¨m qua, nh©n d©n ®· ®Çu t­ c«ng søc vµ vèn trÞ gi¸ ra tiÒn lµ 250 triÖu vµ quy ho¹ch l¹i ®· ®­a ngµnh muèi ra khái bÕ t¾c, s¶n l­îng trung b×nh ®¹t 7744 tÊn b»ng 70% kÕ ho¹ch n¨m. Tuy nhiªn, cho ®Õn nay s¶n l­îng khai th¸c cßn xa tiÒm n¨ng cho phÐp, sè hµng xuÊt khÈu cßn Ýt, c¸c mÆt hµng ch­a ®a d¹ng, ch­a më réng quy m« s¶n xuÊt. 1.2.2.5 giao th«ng vËn t¶I vµ th«ng tin liªn l¹c §Þa h×nh ®¸ v«i hiÓm trë còng lµ mét nguyªn nh©n c¶n trë cho viÖc ph¸t triÓn giao th«ng ®­êng bé. Cho ®Õn nay c¶ ®¶o míi cã mét sè trôc ®­êng ®­îc x©y dùng nh­ ®­êng trôc chÝnh ch¹y tõ c¶ng BÕn BÌo ë phÝa §«ng Nam thÞ trÊn C¸t Bµ ®Õn phÝa §«ng B¾c c¶ng Gia luËn dµi 23 km vµ mét con ®­êng kh¸c nèi víi trôc ®­êng chÝnh ë Trung Trang ch¹y qua phÝa T©y (dèc Eo Bïa ®æ xuèng Mèc tr¾ng ®Õn phï long ®èi diÖn víi BÕn Gãt cña ®¶o C¸t H¶i. T­¬ng lai ®©y sÏ lµ con ®­êng bé nèi H¶i Phßng qua nÎo §×nh Vò, C¸t H¶i b»ng hai con phµ biÓn §×nh Vò - Ninh TiÕp vµ BÕn Gãt - Phï Long ®ã lµ con ®­êng du lÞch tuyÖt ®Ñp cña H¶i Phßng. PhÝa T©y Nam con ®­êng giao th«ng lªn x· ë ven ®¶o ®ang ®­îc h×nh thµnh nã sÏ nèi víi con ®­êng trôc chÝnh ë khu vùc b·i biÓn HiÒn Hµo vµ sÏ lµ con ®­êng du lÞch rÊt ®Ñp ven bê biÓn phÝa T©y Nam ®¶o C¸t Bµ. Nh×n chung, ë ®¶o C¸t Bµ giao th«ng ®­êng thuû ph¸t triÓn m¹nh h¬n do ë ®©y ®é s©u t­¬ng ®èi xung quanh ®¶o >10m nªn tµu bÌ qua l¹i thuËn lîi cã 2 c¶ng kh¸ch lín: C¶ng thÞ trÊn vµ C¶ng C¸i BÌo. VÒ b­u ®iÖn ®· ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu th«ng tin liªn l¹c, ®· chó träng ph¸t triÓn m¹ng l­íi. §Õn nay, toµn huyÖn ®· cã trªn 400 m¸y ®iÖn tho¹i ®¹t gÇn 2 m¸y/100 d©n. C¸c x· ®· cã m¸y ®iÖn tho¹i. Ngoµi ra, ë thÞ trÊn C¸t Bµ ®· cã 1 vµi hép b­u ®iÖn dïng thÎ rÊt thuËn tiÖn cho kh¸ch du lÞch trong qu¸ tr×nh tham quan, ng¾m c¶nh... Cã mét sè cöa hµng kÕt nèi m¹ng Internet, ®©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ®èi víi kh¸ch du lÞch trong n­íc còng nh­ n­íc ngoµi sau qu¸ tr×nh tham quan ®Ó th­ gi·n, gi¶i trÝ trong thêi gian rçi... 1.2.2.6 DÞch vô Ho¹t ®éng du lÞch n¨m 1997 trë ®i ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi tèc ®é nhanh, phong phó vµ ®a d¹ng h¬n tr­íc. §Õn hÕt n¨m 1997 c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· ®Çu t­ kho¶ng 10 tû ®ång ®Ó söa ch÷a n©ng cÊp vµ x©y dùng kh¸ch s¹n, nhµ nghØ. §­a mét sè kh¸ch s¹n vµ nhµ nghØ ë C¸t Bµ lªn 24 chiÕc víi 233 phßng, 534 gi­êng gÊp h¬n 2 lÇn so víi n¨m 1996. §¸p øng ngµy cµng tèt nhu cÇu cho du kh¸ch. L­îng kh¸ch du lÞch ®Õn C¸t Bµ ngµy cµng ®«ng. Trung b×nh n¨m 1997 - 1998 ®ãn h¬n 40 000 ng­êi gÊp hín 1,5 lÇn so víi n¨m 1996, trong ®ã kh¸ch n­íc ngoµi kho¶ng chiÕm kho¶ng 1/3. C¸c dÞch vô phôc vô ¨n uèng, ®i l¹i, t¾m biÓn, vui ch¬i, gi¶i trÝ cã sù ®æi míi vµ ®a d¹ng, phong phó h¬n. B­íc ®Çu ®· t¹o sù hÊp dÉn ®èi víi kh¸ch du lÞch. 1.2.2.7 LÞch sö - v¨n ho¸ Víi nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ®a d¹ng vµ phong phó, ngay tõ thêi xa x­a, tæ tiªn ta ®· biÕt sö dông vµ chÕ ngù thiªn nhiªn ®Ó phôc vô ®êi sèng. Nh÷ng ph¸t hiÖn vµ nghiªn cøu kh¶o cæ häc ®· b­íc ®Çu cho thÊy ®­îc nh÷ng nÐt c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña con ng­êi c­ tró vµ sinh sèng trªn ®¶o C¸t Bµ. §ã lµ nguån tµi nguyªn v¨n ho¸ l©u ®êi t«n thªm gi¸ trÞ to lín cho viÖc x©y dùng v­ên quèc gia C¸t Bµ. Nh÷ng dÊu tÝch c­ tró vµ ho¹t ®éng cña con ng­êi thuéc thêi kú tiÓu sö trªn ®¶o tuy ph¸t hiÖn ch­a ®­îc nhiÒu nh­ng tiªu biÓu cho c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña con ng­êi tõ kho¶ng 7 000 n¨m ®Õn 4 000 n¨m tr­íc ®©y trªn vïng ven biÓn §«ng B¾c n­íc ta. §Çu tiªn, ng­êi ta ®· ph¸t hiÖn ra c¸c di s¶n cña ng­êi d©n c­ tró trong c¸c hang ®éng nh­ hang §ôc, hang Eo Bïa. Trong c¸c hang ®éng nµy ®· tÝch ®Çy nh÷ng vá èc cña con ng­êi b¾t vÒ ¨n, lÇn vµo ®ã lµ nh÷ng hßn kª, hßn ®Ëp, hßn nghiÒn... b»ng ®¸, rïi mµi, mét sè dông cô dïng ®un nÊu b»ng ®Êt nung. B­íc vµo giai ®o¹n tiÕp theo, dÊu vÕt c­ tró cña con ng­êi ph¸t hiÖn cßn rÊt Ýt - di chØ C¸i BÌo ë ®¶o C¸t Bµ. §©y lµ di chØ ngoµi trêi kh¸c víi c¸c giai ®o¹n tr­íc. Quy m« di chØ lín h¬n d©n sè t¨ng lªn râ rÖt. Di chØ C¸i BÌo n»m trªn b·i c¸t s¸t bê biÓn c¸ch thÞ trÊn C¸t Bµ 1.5 km vÒ phÝa §«ng Nam. Nh÷ng di vËt vÒ con ng­êi ®Ó l¹i ë khu di chØ nµy chñ yÕu n»m ë ®é s©u tõ 1-3m thÓ hiÖn sù tiÕn bé cña con ng­êi ë giai ®o¹n nµy, nh÷ng di chØ kh«ng ph¶i cã nguån gèc n­íc ngät mµ chñ yÕu ®éng vËt sèng trong n­íc biÓn, x­¬ng c¸, x­¬ng r¨ng ®éng vËt mµ con ng­êi sö dông lµm thøc ¨n vµ chÕ t¹o ra c«ng cô ®Ó sö dông. Ngoµi di cèt ®éng vËt biÓn, c¸c thµnh phÇn vËt chÊt kh¸c trong tÇng v¨n ho¸ nµy còng cã nguån gèc tõ biÓn. Râ rµng con ng­êi ë ®©y ®· sèng vµ ho¹t ®éng trong mét m«i tr­êng cã biÓn vµ ®Êt ë C¸t bµ. §¶o ®· t¸ch khái lôc ®Þa vµ trë thµnh hßn ®¶o lín nhÊt cña vung biÓn §«ng n­íc ta. Vµo kho¶ng 5000 n¨m ®Õn 4000 n¨m c¸ch ngµy nay, líp ng­êi thuéc giai ®o¹n cuèi cïng cña thêi kú tiÒn sö - “ng­êi H¹ Long” ®· më réng ph¹m vi c­ tró cña m×nh ra biÓn, ra c¸c h¶i ®¶o §«ng B¾c nø¬c ta. Di vËt ng­êi H¹ Long ®Ó l¹i phong phó thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn nhiÒu mÆt cña con ng­êi trong ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña m«i tr­êng so víi ng­êi d©n C¸i BÌo. C«ng cô s¶n xuÊt cã nh÷ng biÕn ®æi lín, chÕ t¹o rÊt tinh vi, kÝch th­íc nhá, nhiÒu kØÓu d¸ng míi ra ®êi... Trªn c¸c ®å gèm ngoµi lo¹i v¨n ho¸ mang tÝnh chÊt kü thuËt, cßn ®­îc trang trÝ b»ng hoa v¨n mang tÝnh chÊt nghÖ thuËt cao thÓ hiÖn sù t­ duy, s¸ng t¹o cña con ng­êi lóc ®ã. §Æc biÖt cuéc sèng tinh thÇn cña con ng­êi H¹ Long còng ®­îc quan t©m nhiÒu vßng tay, khuyªn tai, chuçi h¹t chÕ t¹o hÕt søc tinh tÕ. Nh÷ng di vËt ®iÓn h×nh cña v¨n ho¸ H¹ Long kh«ng chØ giíi h¹n trong ph¹m vi ph©n bè cña vïng v¨n ho¸ nµy. §Õn nay qua tµi liÖu cña mét sè n­íc §«ng Nam ¸ còng ®· ph¸t hiÖn di vËt nµy trong mét nÒn v¨n ho¸ ®­¬ng thêi kh¸c. §ã lµ nh÷ng chøng cí vÒ mèi quan hÖ th©n thiÕt gi÷a ng­êi H¹ Long vµ c¸c c­ d©n kh¸c cïng thêi trong kh¾p c¶ vïng. Ngoµi ra ë ®¶o C¸t Bµ cßn ghi l¹i nhiÒu chiÕn c«ng lÞch sö trong c«ng cuéc kh¸ng chiÕn chèng ph¸p, chèng MÜ nh­ truyÒn thuyÕt “b¶y ngµy ba b·o” hay nguån gèc tªn ®¶o C¸t Bµ xuÊt ph¸t tõ C¸c Bµ t­¬ng truyÒn r»ng trong cuéc chiÕn chèng giÆc ngo¹i x©m c¸c ¤ng ë ®¶o tuyÕn tr­íc ®Ó chiÕn ®Êu nay vÉn gäi lµ ®¶o C¸c ¤ng, c¸c Bµ ë tuyÕn sau lo hËu cÇn nªn gäi lµ ®¶o C¸c Bµ. §Æc biÖt, ngµy ®Çu xu©n ë C¸t Bµ cã nhiÒu lÔ héi trß ch¬i g¾n víi biÓn c¶ nh­ Héi xuèng biÓn b¬i thuyÒn rång (nhiÒu ng­êi cïng trªn mét thuyÒn), ®ua thuyÒn thóng (thuyÒn h×nh trßn). Nh×n chung, ®¶o C¸t Bµ ghi l¹i nhiÒu lÞch sö vÎ vang cña c­ d©n sinh sèng n¬i ®©y, cã nhiÒu t©p tôc, v¨n ho¸ kh¸c nhau lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó du kh¸ch më réng tÇm hiÓu biÕt, còng nh­ ®­îc hoµ m×nh vµo c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ n¬i ®©y... 1.2.2.8 Gi¸o dôc ®µo t¹o HiÖn nay ®¶o ®· cã mét tr­êng tiÓu häc vµ phæ th«ng c¬ së. Sè líp trong mét tr­êng cßn Ýt. ë thÞ trÊn C¸t Bµ cã mét tr­êng phæ th«ng trung häc. N¨m 1996-1997 toµn huyÖn cã 34 häc sinh ®Ëu vµo c¸c tr­êng trung häc chuyªn nghiÖp, cao ®¼ng vµ ®¹i häc HuyÖn cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ míi tr­êng PTTH C¸t Bµ, tr­êng PTCS Gia LuËn phÊn ®Êu duy tr× tèt sè l­îng häc sinh, cho thÊy sè l­îng häc sinh bá häc Ýt (tiÓu häc 0 . 4%; THCS 1 . 1%; PTTH 1 . 5%), tû lÖ häc sinh lªn líp ®¹t > 98%, phong trµo thi ®ua häc tèt ®­îc ®Èy m¹nh. NhiÒu tËp thÓ, c¸ nh©n ®¹t danh hiÖu thi ®ua tiªn tiÕn, riªng tr­êng tiÓu häc thÞ trÊn ®¹t danh hiÖu ®¬n vÞ l¸ cê ®Çu tiÓu häc trong toµn quèc. §· hoµn thµnh viÖc ®iÒu tra, lËp kÕ ho¹ch vÒ triÓn khai thµnh c«ng phæ cËp gi¸o dôc, THCS ®Õn n¨m 2000. §Õn nay cã 5 x·, thÞ trÊn hoµn thµnh phæ cËp THCS theo tiªu chuÈn quèc gia. 1.2.2.9 C«ng t¸c y tÕ - kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh HiÖn nay, toµn huyÖn cã 2 trung t©m y tÕ lµ C¸t Bµ vµ C¸t H¶i. ë c¸c x·, c¸n bé y tÕ tr×nh ®é chuyªn m«n cßn kÐm, phÇn lín lµ y tÕ vµ hé lý. Trong t­¬ng lai sÏ ®Çu t­ hai bÖnh viÖn, n©ng cao vµ t¨ng c­êng ®éi ngò y tÕ vÒ tËn lµng. Tuy thÕ, trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¶m b¶o cho viÖc kh¸m ch÷a bÖnh cho nh©n d©n. TriÓn khai thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh y tÕ quèc gia nh­ tiªm chñng më réng vµ uèng vitamin A, tËp huÊn cã kÕt qu¶ ch­¬ng tr×nh dïng muèi Ièt chèng bÖnh sèt rÐt vµ chèng c¨n bÖnh thÕ kû HIV. Y tÕ c¬ së kh«ng ngõng t¨ng c­êng vÒ c¬ së vËt chÊt vµ con ng­êi. C«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh n¨m 1997 trë ®i toµn huyÖn phÊn ®Êu gi÷ æn ®inh tû lÖ ph¸t triÓn d­íi møc 1,25% vµ phÊn ®Êu trong t­¬ng lai gi¶m xuèng 0,9%. Ch­¬ng 2: §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng tù nhiªn vµ kinh tÕ - x· héi cho viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c lo¹i h×nh du lÞch ë C¸t Bµ 2.1 §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng tù nhiªn 2.1.1 YÕu tè ®i¹ chÊt - ®Þa h×nh ë C¸t Bµ t×m thÊy c¸c lo¹i ho¸ th¹ch tuæi C2 - P1. Trªn ®¶o cã kiÓu trÇm tÝch lôc nguyªn tuæi C - P xen kÏ víi c¸c trÇm tÝch hiÖn ®¹i. §¸ mÑ chñ yÕu lµ ®¸ v«i hoa c­¬ng víi nhiÒu h×nh d¹ng kh¸c nhau vµ lÉn nhiÒu kho¸ng vËt kh¸c. Nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh ®Æc tr­ng cña C¸t Bµ lµ kÕt qu¶ cña mét qóa tr×nh lÞch sö kiÕn t¹o ®Þa chÊt phøc t¹p, cã liªn quan ®Õn nhiÒu ho¹t ®éng kiÕn t¹o h×nh thµnh nªn vïng biÓn §B viÖt nam. Ng­êi ta cho r»ng C¸t Bµ cïng víi ®åi nói Qu¶ng Ninh thuéc r×a ®Þa m¶ng Th¸i B×nh D­¬ng ®­îc h×nh thµnh tõ cuèi vËn ®éng t¹o s¬n cale®«ni ®Çu vËn ®éng t¹o s¬n Hecxini thuéc nguyªn ®¹i cæ sinh vµ cã liªn quan ®Õn thêi kú biÓu tiÕn. V× vËy còng nh­ c¸c vïng nói ®¸ v«i kh¸c ®¶o C¸t Bµ cã rÊt nhiÒu hang ®éng víi nhiÒu d¸ng vÎ kh¸c nhau. Hang nhá xinh xinh bªn bê b·i t¾m, hang to chiÕm mét kho¶ng kh«ng gian lín trong lßng qu¶ nói. §©y chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm dõng ch©n cña kh¸ch du lÞch . hä cã thÓ tham quan chiªm ng­ìng nh÷ng c¶nh quan kú thó lµm mª hån lßng ng­êi. Hay hä cã thÓ t×m hiÓu, nghiªn cøu nguån gèc thµnh t¹o cña c¸c hang. §«i khi cã nh÷ng du kh¸ch l¹i thÝch ®­îc nghØ ng¬i, ch×m m×nh trong kh«ng gian tuyÖt ®Ñp nµy víi nh÷ng nhò ®¸, m¨ng ®¸, trô ®¸... t¹o ra c¸c h×nh d¹ng thËt ®Ñp, ®a d¹ng, phong phó tuú vµo sù liªn t­ëng còng nh­ ãc t­ëng t­îng cña tõng du kh¸ch mµ nh÷ng h×nh d¹ng ®ã cã tªn gäi kh¸c nhau... Du kh¸ch cã thÓ ®Õn hang Luån vµ lèi vµo bÕn HiÒn Hµo lµ nh÷ng kú quan hiÕm cã. N»m ë x· tr©n ch©u ®éng Hµ Sen gièng nh­ con ®­êng hÇm xuyªn nói, réng ®Ñp bëi nhiÒu th¹ch nhò vµ nguån n­íc ngÇm rãc r¸ch ch¶y quanh n¨m. N¬i ®©y cßn ghi l¹i nh÷ng chiÕn tÝch oanh liÖt cña ng­êi d©n huyÖn ®¶o trong nh÷ng n¨m ®¸nh ph¸p vµ ®¸nh Mü. ë C¸t Bµ mçi ®éng mçi vÎ ®Ñp riªng . song trung trang lµ ®éng mang nhiÒu m¸u s¾c ®éc ®¸o h¬n c¶. N¬i ®©y thiªn nhiªn vµ bµn tay s¸ng t¹o thÇn kú cña t¹o ho¸ sÏ lµm phong phó trÝ t­ëng t­îng cña kh¸ch tham quan t¨ng vèn hiÓu biÕt cña con ng­êi ®èi víi c¶nh quan thiªn nhiªn xung quanh chóng ta. §Õn víi ®éng ®¸ Gia LuËn víi nh÷ng chïm nh÷ng khèi nh÷ng rõng hoa ®¸ long lanh huyÒn ¶o soi bãng xuèng lµn n­íc trong xanh cña nªn hang cµng t«n lªn vÎ ®Ñp huyÒn bÝ cña thiªn nhiªn bÊt diÖt lµm cho du kh¸ch nh­ hoµ m×nh theo nh÷ng c¶nh quan nµy ®Õn c¶nh quan kh¸c cña thiªn nhiªn n¬i ®©y. §Õn víi hang Khe S©u (hang Qu©n Y) th× du kh¸ch nh­ ®­îc ®­a vÒ thêi kú oanh liÖt, s«i ®éng, quyÕt th¾ng cña c­ d©n trªn ®¶o ®¸nh mü. TÊt c¶ vÉn cßn ®ã phßng cÊp cøu, phßng kh¸m bÖnh, phßng gi¶i phÉu, phßng ph¸t thuèc, phßng kh¸ch, phßng ®iÒu trÞ, phßng ¨n, c©u l¹c bé, r¹p chiÕu phim. TÊt c¶ nh­ hiÖn ra tr­íc m¾t du kh¸ch mét kh«ng khÝ hoµnh tr¸ng mét thêi cña c­ d©n trªn ®¶o. ChiÕc hang lÞch sö nµy sÏ tho¶ m·n nhu cÇu nghØ ng¬i, gi¶I trÝ cña du kh¸ch kh¾p n¬ trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Õn tham quan. Hµng tr¨m chiÕc hang lín nhá kh¸c nhau gi÷a rõng s©u lµ n¬i c­ tró cña nh÷ng loµi chim thó vµ còng lµ môc tiªu ®Çy hÊp dÉn lµm say mª nh÷ng nhµ kh¶o s¸t, nghiªn cøu vµ tham quan. §Õn víi C¸t Bµ du kh¸ch kh«ng chØ say s­a quan s¸t vÎ ®Ñp cña c¸c hang ®éng c¸c c¶nh quan tù nhiªn n¬i ®©y. Du kh¸ch cßn cã thÓ th¶ m×nh trong c¸c b·i t¾m thËt th¬ méng - phong c¶nh h÷u t×nh. N­íc biÓn C¸t Bµ trong xanh vµ Ýt t¹p chÊt nh÷ng b·i c¸t réng, c¸t vµng ãng ¸nh, mÞn chÝnh lµ n¬i lý t­ëng ®Ó kh¸ch du lÞch ph¬i m×nh trong ¸nh n¾ng ban mai, hay ch¬i c¸c m«n thÓ thao nh­ bãng chuyÒn, bãng ræ... t¨ng c­êng trÝ lùc, thÓ lùc cho du kh¸ch. §­êng Gianh lµ b·i t¾m lín cña hµng ngµn ng­êi t¾m. NÕu nh÷ng du kh¸ch cÇn sù yªn tÜnh vµ kÝnh ®¸o h¬n biÓn C¸t Bµ còng sÏ giµnh cho kh¸ch nh÷ng b·i t¾m riªng. §ã lµ nh÷ng b·i t¾m nhá h¬n n»m lät gi÷a c¸c däi nói ®¸ v«i nh« ra mÐp n­íc nh­ C¸t Cß, C¸t Døa, C¸t Trai G¸i... vµ nh÷ng b·i t¾m kh¸c ®Òu cã sù hÊp dÉn riªng bëi tÝnh ®éc ®¸o vÒ phong c¶nh xung quanh t¹o nªn vÎ th¬ méng riªng cña mçi vïng b·i biÓn... ®ã còng chÝnh lµ sù kÕt hîp hµi hoµ cña thiªn nhiªn n¬i ®©y. Qua con ®­êng hÇm bª t«ng dµi trªn 100 km xuyªn nói sÏ ®­a du kh¸ch ®Õn mét thung lòng nhá t­¬i m¸t ®Ó ®Õn hang Giã, du kh¸ch sÏ ph¶i ngì ngµng tr­íc c¶nh ®Ñp n¬i ®©y. Víi ¸nh n¾ng chan hoµ trong giã biÓn më ra mét th¶m c¸t mÞn mµng ®ã lµ b·i t¾m C¸t Cß 1, C¸t Cß 2, C¸t Cß 3. Xung quanh c¸c b·i t¾m lµ hµng chôc hang ®¸ nhá víi nhiÒu h×nh d¸ng kh¸c nhau bao quanh c¸c b·i t¾m. N»m trªn b·i c¸t vµng tho¶i dµi cña b·i C¸t Cß du kh¸ch ngì m×nh nh­ ®ang ë trong c¸i n«i khæng lå cña thiªn nhiªn. Khi ®· tho¶ m·n nh÷ng con sãng biÓn x« bê, ghi nhËn c¸i ®Ñp cña b·i t¾m nµy, nhiÒu du kh¸ch cßn cã së thÝch s­u tËp c¸c lo¹i vá sß víi nhiÒu h×nh hµi l¹ m¾t, mµu s¾c ®a d¹ng ®­îc lé ra trong lµn n­íc trong xanh, ph« bµy sù k× diÖu cña thiªn nhiªn vïng biÓn quý. C¸t bµ cã nhiÒu ¸ng n­íc ®Ñp vµ cã gi¸ trÞ, cã nhiÒu ¸ng n­íc mÆn do tiÕp xóc víi ngoµi biÓn kh¬i vµ cã nh÷ng ¸ng n­íc lî nhê cã nguån n­íc ngät tõ c¸c khe hoµ lÉn mµ ®é mÆn gi¶m ®i rÊt nhiÒu, còng cã nh÷ng ¸ng chØ cã n­íc ngät. Mçi ¸ng lµ mét vÎ k× thó riªng mµ chØ nghe nãi th«i còng ®· gîi lªn niÒm thÝch thó say mª, ®ã lµ nh÷ng ¸ng th¶m, ¸ngVÑm , ¸ng x«i... Víi ¸ng Th¶m n»m lät gi÷a mét hßn ®¶o ®¸ ngay gi÷a biÓn kh¬i vµ chØ th«ng ra víi biÓn b»ng chiÕc cæng thiªn nhiªn rÊt®Ñp. ¸ng nµy tr­íc ®©y ®· thö nghiÖm nu«i ®åi måi thµnh c«ng... ¸ng VÑm lµ mét chiÕc hå lín dµi h¬n nöa km n­íc lî vµ còng lµ n¬i tËp trung c¸c lo¹i vÑm ®Æc s¾c, sß , vµ nhiÒu c¸, t«m, cua kh¸c. ¸ng X«i lµ mét ¸ng lín víi diÖn tÝch S= 100 ha lµ n¬i sinh s¶n tèt cña nhiÒu lo¹i t«m c¸… §Õn c¸c ¸ng nµy du kh¸ch cã thÓ tham quan, nghiªn cøu... c¸c loµi t«m cua c¸ ®ång thêi cã thÓ t×m hiÓu ph­¬ng thøc nu«i trång ë ®©y t¨ng vèn hiÓu biÕt cña m×nh. Kh¸ch du lÞch cã thÓ däc theo bê ¸ng ®Ó quan s¸t c¸c luång c¸, t«m rÊt ®Ñp m¾t. §Æc biÖt c¸c luång c¸ víi ®a d¹ng mµu s¾c hiÖn lªn rÊt râ trong lµn n­íc trong xanh, t¹o c¶m gi¸c thÝch thó trong qu¸ tr×nh quan s¸t ë ®©y du kh¸ch cã thÓ lµm quen víi mét “m«n thÓ thao du lÞch” hÕt søc thó vÞ vµ hÊp dÉn ®ã lµ nghÒ “ng¸n t«m” mµ bÊt cø ng­êi nµo ham mª nã ®Òu cã thÓ lµm ®­îc... §Õn ¸ng C¸ Hång ta b¬i thuyÒn ®i vµo Tïng GÊu ng¾m c¶nh biÓn vÞnh ®Ñp víi nh÷ng hßn cÆp Gµ, Hßn §è Nh¸y, Hßn Ghå... Nh×n chung ®Õn víi C¸t Bµ du kh¸ch ®­îc tËn h­ëng mét c¶nh quan thiªn nhiªn kú diÖu, l«i cuèn ®Õn mª hån vµ kh«ng thÓ kh«ng ng¹c nhiªn tr­íc c¶nh ®Ñp n¬i ®©y, nµo c¸c hang ®éng, víi nhiÒu h×nh, nhiÒu vÎ kh¸c nhau, nµo c¸c b·i t¾m n­íc trong xanh, c¸t vµng ®­îc ph¬i bµy d­íi ¸nh s¸ng mÆt trêi víi c¸c ¸ng cã mét vÎ kú thó riªng . thiªn nhiªn n¬i ®©y sÏ ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c së thÝch cña tõng du kh¸ch nh­ tham quan nghiªn cøu nghØ d­ìng hay ch¬i mét sè m«n thÓ thao cã thÓ. 2.1.2 YÕu tè khÝ hËu C¸t Bµ còng nh­ vïng §«ng B¾c n­íc ta ¶nh h­ëng trùc tiÕp cña khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa. Ngoµi ra do n»m gi÷a vïng biÓn nªn khÝ hËu mang tÝnh chÊt H¶I D­¬ng. §©y lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó du kh¸ch thay ®æi m«i tr­êng sèng cña m×nh. VÒ mïa hÌ khÝ hËu ë C¸t Bµ m¸t mÎ, dÔ chÞu, vÒ mïa ®«ng th× Êm h¬n. + NhiÖt ®é trung b×nh n¨m 230C - 24 0C. Tuy nhiªn do cÊu t¹o ®Þa h×nh ®· t¹o nªn nh÷ng vïng tiÓu khÝ hËu kh¾c nghiÖt h¬n so víi nh÷ng vïng ven biÓn. NhiÖt ®é chªnh lÖch gi÷a ngµy vµ ®ªm 30C - 5 0C, riªng vïng trung t©m cã thÓ lªn 10 0c. Th¸ng nãng nhÊt (th¸ng 7 ) nhiÖt ®é : 28 – 29 0c Th¸ng l¹nh nhÊt ( th¸ng 1 ) nhiÖt ®é : 16 – 17 0c Theo nhiÖt ®é C¸t Bµ chia ra hai mïa: Mïa nãng tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 9 vµ mïa l¹nh tõ th¸ng 11 ®Õn th¸ng 3 n¨m sau . NhiÖt ®é chªnh lÖch gi÷a hai mïa tõ 110C - 12 0C. + VÒ ®é Èm, trung b×nh: 85%. Th¸ng 1 thÊp nhÊt 76%, th¸ng cao nhÊt 91%. + VÒ l­îng m­a: tæng l­îng m­a 1700mm - 1800mm. Theo l­îng m­a chia ra 2 mïa râ rÖt: Mïa m­a tõ th¸ng 4 - th¸ng 11, chiÕm 80 - 90 % l­îng m­a c¶ n¨m Mïa kh« tõ th¸ng 12 - th¸ng 3 n¨m sau. §Çu mïa th­êngkh« hanh vµ cuèi mïa th­êng Èm ­ít v× cã m­a phïn tõ th¸ng2 - th¸ng 3. Nh­ vËy, dùa vµo ®iÒu kiÖn khÝ hËu mµ du kh¸ch cã thÓ lùa chän ®­îc thêi gian ®i du lÞch vµ lo¹i h×nh du lÞch mµ m×nh ­a thÝch nh­: Du lÞch lÆn biÓn ®Ó tham quan, nghiªn cøu c¸c r¹n san h« th­êng thuËn lîi vµo mïa h¹. KhÝ hËu ®· trë nªn Êm ¸p ( võa thuËn lîi cho du kh¸ch ®i du lÞch ®©y còng lµ thêi kú c¸c r¹n san h« ph¸t triÓn m¹nh) hoÆc cã thÓ t¾m biÓn, nghØ ng¬i... Du lÞch sinh th¸i ®Ó tham quan, nghiªn cøu hÖ sinh th¸i rõng rõng Èm nhiÖt ®íi ch¾c ch¾n sÏ phong phó vµ lµm hµi lßng kh¸ch du lÞch vµo mïa m­a tuy nhiªn viÖc ®i l¹i tham quan l¹i khã kh¨n. Du lÞch tham quan ®Ó tham quan c¸c v­ên c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n nh­ nh·n lång, v¶i thiÒu, xoµi c¸t... vµo mïa h¹ vµ cam giÊy, cam ®­êng vµ mïa ®«ng. 2.1.3 YÕu tè thuû v¨n Do ®Þa h×nh nói ®¸ v«i, hiÖn t­îng caxt¬ m¹nh víi nhiÒu hang ®éng ngÇm nªn ë C¸t Bµ kh«ng cã s«ng suèi lín, n­íc ch¶y quanh n¨m mµ chØ cã suèi nhá dÉn n­íc tíi c¸c khe tiªu vÒ mïa m­a t¹i vïng trung t©m ®¶o trong c¸c thung, c¸c ¸ng mïa m­a tõ c¸c m¸i nói ®æ xuèng lµm ngËp trµn kh¾p mÆt thung. Sau mét thêi gian ng¨n n­íc rót hÕt vµo c¸c hang vµ s­èi n­íc ngÇm ®Ó råi ch¶y ra c¸c “ Cöa hiÖu” t¹o thµnh dßng n­íc ngÇm cung cÊp n­íc ngät cho d©n sèng trªn ®¶o vµ kh¸ch du lÞch trong qu¸ tr×nh tham quan. §ã lµ suèi thuång luång ë x· tr©n ch©u, suèi treo c¬m ë khu §ång Cá, suèi trung trang, suèi ViÖt H¶i, tiÒn ®øc lµ nh÷ng nguån cung cÊp n­íc kho¸ng cã t¸c dông gi¶i nhiÖt, gi¶i kh¸t tèt cho kh¸ch tham quan ®Æc biÖt vµo mïa hÌ. Theo c¸c nhµ chuyªn m«n n­íc kho¸ng ë suèi Thuång luång cã t¸c dông tèt ch÷a mét sè c¨n bÖnh m·n tÝnh ë thËn ®­êng tiÕt liÖu gan, ®­êng tiªu ho¸, cßn dïng ®Ó gi¶i ®éc mét sè bÖnh nhiÔm ®éc ho¸ chÊt. §©y lµ tiÒm n¨ng quan träng ®Ó ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch nghØ d­ìng. Bªn c¹nh ®ã cã mét nguån n­íc ®Æc biÖt cã gi¸ trÞ lµ ao Õch. §ã lµ chiÕc hå tù nhiªn trªn nói ®¸ v«i. DiÖn tÝch hå b»ng 3 ha quanh n¨m gi÷ mét mùc n­íc > 50 cm gi÷a mét vïng nói non hiÓm trë ë ngay trung t©m khu rõng nguyªn sinh. Nguån n­íc nµy quanh n¨m cung cÊp cho chim thó trong rõng. Lªn ao Õch ta ®­îc nh×n thÊy lµn lµn n­íc trong xanh ®Õn tuyÖt vêi, Èn hiÖn d­íi nã lµ c¸c loµI t«m, c¸... víi mu«n mµu s¾c, tÊt c¶ nh­ hoµ quÖn vµo nhau t¹o ra mét bøc tranh thËt ®Ñp. Ch¼ng nh÷ng thÕ du kh¸ch cßn ®­îc quan s¸t c¸c ho¹t ®éng, còng nh­ vÎ ®Ñp tuyÖt vêi cña c¸c loµi chim thó. §©y lµ ®iÓm du lÞch hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ nghiªn cøu còng nh­ c¸c du kh¸ch cã nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ... VÒ chÕ ®é thuû triÒu h¶i ®¶o C¸t Bµ cã chÕ ®é nhËt triÒu ®iÓn h×nh nhÊt cña vïng bê biÓn ViÖt Nam. Thuû triÒu lªn xuèng kh¸ ®Òu ®Æn, mçi ngµy mét lÇn. Mùc n­íc triÒu 3,3 - 3,5 m. Møc cao nhÊt 4 m. ChÕ ®é ho¹t ®éng cña thuû triÒu tuy cã chu kú ®Òu ®Æn song kh¸ phøc t¹p. Hµng nöa th¸ng cso mét con n­íc c­êng vµ mét con n­¬c kÐm phï hîp víi vÞ trÝ cña mÆt tr¨ng. Con n­íc c­êng diÔn ra sau vµi ba ngµy khi mÆt tr¨ng cã ®é xÝch vÜ cao nhÊt tøc vµo ngµy tr¨ng trßn gi÷a th¸ng (ngµy väng ) vµ ngµy kh«ng tr¨ng ( ngµy sãc ) chu kú cña con n­íc kho¶ng 13 - 14 ngµy . vµo kú con n­íc c­êng thuû triÒu lªn cao nhÊt vµ xuèng thÊp nhÊt. Con n­¬c kÐm diÔn ra sau vµi ba ngµy khi mÆt tr¨ng ë ®é xÝch thÊp nhÊt tøc lµ vµo nh÷ng ngµy ®Çu tr¨ng vµ cuèi tuÇn tr¨ng kú con n­íc kÐm mùc n­íc thuû triÒu dao ®éng nhá nh­ng l¹i xuÊt hiÖn d¹ng b¸n nhËt triÒu. Trong mïa h¹, thuû triÒu lªn cao nhÊt vµo th¸ng 5, 6, 7 vµ lªn thÊp nhÊt vµo th¸ng 8, 9. Trong mïa ®«ng, thuû triÒu lªn cao nhÊt vµo th¸ng 10, 11, 12 lªn thÊp nhÊt vµo th¸ng 3, 4. ChÕ ®é thuû triÒu ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trªn ®¶o v× vËy cÇn ph¶i tÝnh to¸n chu kú con n­íc phôc vô tèt cho ho¹t ®éng du lÞch. Nh×n chung, chÕ ®é thuû triÒu ë C¸t Bµ ®Òu ®Æn møc n­íc triÒu kh«ng cao lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn du lÞch t¾m biÓn ®Æc biÖt vµo mïa h¹ sè l­îng ng­êi cã thêi gian rçi nhiÒu, ta thÊy mçi n¬i mçi ®IÓm ë C¸t Bµ ®Òu cã thÓ ph¸t triÓn thµnh khu tham quan, nghØ ng¬i, nghiªn cøu , hay du lÞch sinh th¸i, thÓ thao m¹o hiÓm. Khã cã n¬i nµo nh­ n¬I ®©y, phôc vô mäi løa tuæi, víi c¸c nhu cÇu du lÞch kh¸c nhau. 2.1.4 YÕu tè thæ nh­ìng ë C¸t Bµ ®Þa h×nh ®¸ v«i lµ chñ yÕu trªn c¸c s­ên vµ ®Ønh lµ s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ v«i, trong c¸c thung ¸ng lµ c¸c s¶n phÈm båi tô vµ ®Êt peralit trªn diÖp th¹ch sÐt. C¸c ®åi träc chñ yÕu lµ ®Êt phong ho¸ t¹i chç víi c¸c qu¸ tr×nh peralit lµ chÝnh, trªn diÖp th¹ch sÐt, ®Êt mµu n©u x¸m víi nhiÒu ®¸ lÉn. Ngoµi ra, ®Êt båi tô do phï sa s«ng cña vïng s«ng, ®Êt ngËp mÆn lµ n¬i ®øng ch¾n cña nhiÒu c©y só vÑt ®Æc tr­ng cho kiÓu rõng ngËp mÆn cña bê biÓn n­íc ta. ChÝnh sù ®a d¹ng phong phó cña c¸c lo¹i ®Êt t¹o c¬ së cho viÖc h×nh thµnh c¸c th¶m thùc vËt xanh tèt quanh n¨m, kiÓu rõng ngËp mÆn víi c¸c c©y ®Æc tr­ng só vÑt. §ã còng lµ tiÒm n¨ng ®Ó C¸t Bµ ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i... 2.1.5 YÕu tè sinh vËt Thùc vËt C¸t Bµ phong phó vÒ chñng lo¹i, ®a d¹ng vÒ sè loµi, mÆt kh¸c do ®Þa h×nh nói ®¸ v«i hiÓm trë n¬i ®©y cßn gi÷ l¹i mét th¶m rõng m­a nhiÖt ®íi th­êng xanh ®Æc tr­ng cña MiÒn B¾c. Rõng C¸t Bµ cã mét kiÓu chÝnh lµ rõng nhiÖt ®íi th­êng xanh m­a mïa ë ®¹i thÊp. Nh­ng do ®Þa h×nh ®Êt ®ai vµ chÕ ®é n­íc nªn ë ®©y cã mét sè kiÓu phô. Rõng trªn nói ®¸ v«i, rõng ngËp mÆn, rõng ngËp n­íc víi ®Æc tr­ng lµ c©y vµ n­íc ë khu ao Õch t¹o ra mét c¶nh quan rÊt ®Æc s¾c. Du kh¸ch cã thÓ ®Õn tham quan rõng ë c¸c thung ¸ng vµ ch©n nói ®¸ v«i. KiÓu rõng nµy Ýt bÞ t¸c ®éng nªn du kh¸ch cã thÓ ®­îc quan s¸t trùc tiÖp th¶m rõng nguyªn s¬ nµy, më réng vèn hiÓu biÕt cña m×nh vÒ thiªn nhiªn ViÖt Nam nãi chung vµ C¸t Bµ nãi riªng. ë ®©y cã mét sè loµi cã gi¸ trÞ khoa häc: trai lý, l¸t hoa, géi nÕp, chß ®·i, kim giao, th¶m thùc vËt dµy víi nhiÒu tÇng t¸n che phñ, v× vËy rõng ë ®©y lµ n¬i lý t­ëng, hÊp dÉn nh÷ng du kh¸ch cã nhu cÇu nghØ d­ìng, t¨ng c­êng søc kháe còng nh­ phôc vô cho sinh viªn trong nghiªn cøu khoa häc. Còng nh­ rõng trªn thung, ¸ng vµ ch©n nói ®¸ v«i th× rõng trªn s­ên vµ gi«ng ®¸ v«i còng rÊt ®Ñp, khi du kh¸ch trÌo lªn trªn ®Ønh ®¸ v«i, cã thÓ quan s¸t bao qu¸t khung c¶nh n¬i ®©y nµo lµ ë gi«ng nói t¹o thµnh bøc tranh hoµn h¶o lµm mª hån lßng ng­êi. §Õn víi rõngkim giao (khu vùc trung trang) cßn mét rõng non cña c©y kim giao mäc kh¸ tËp trung trªn S = 3 ha. §©y lµ khu rõng rÊt quý, cã gi¸ trÞ trong hÖ thùc vËt h¹t trÇn hiÖn nay ®ang ®­îc tu bæ, c¶i t¹o thªm vµ chuyÓn ho¸ dÇn trë thµnh khu rõng gièng b¶o vÖ gen phôc vô cho c«ng t¸c khoa häc vµ tham quan du lÞch cã gi¸ trÞ cao. Rõng ngËp mÆn trªn n­íc ë khu ao Õch ®ã lµ rõng th­êng xuyªn bÞ ngËp n­íc S = 3 ha. Mùc n­íc trung b×nh ë khu ao Õch lµ 50 cm, d­íi ®©y cã bïn lÇy thôt, ®Ó thÝch nghi víi m«i tr­êng th­êng xuyªn ngËp n­íc mçi c©y ®Òu cã hÖ thèng rÔ thë rÊt ®éc ®¸o. ChØ cã mét lo¹i c©y tËp trung chiÕm ­u thÕ ®©y lµ kiÓu rõng ®Æc s¾c kh«ng n¬i nµo MiÒn B¾c cã ®­îc. Cïng víi nã lµ kiÓu rõng ngËp mÆn ®iÓn h×nh cña miÒn b¾c thuéc khu vùc phï long - c¸i viÒng. Rõng ë ®©y bao gåm c¸c c©y th­êng xanh lµ cøng. §ã lµ lo¹i c©y cã gi¸ trÞ sinh häc ®Æc biÖt. Rõng ngËp mÆn cßn lµ hÖ sinh th¸i ®Æc biÖt quan träng ®èi víi m«I tr­êng biÓn. N¬i ®©y võa lµ n¬i c­ tró sinh s¶n cña c¸c loµi t«m c¸ vµ nh÷ng loµi gi¸p s¸t cña vïng biÓn, cöa s«ng nã cßn lµ rõng phßng hé gi÷ ®Êt, ng¨n sãng t¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c b·i båi. Lo¹i c©y chiÕm ­u thÕ: §­íc xanh, só trang... lo¹i rõng nµy còng lµ ®iÓm thu hót rÊt nhiÒu kh¸ch tham quan. VÒ ®éng vËt: Cïng víi sù ®a d¹ng, phong phó cña c¸c th¶m thùc vËt th× ®éng vËt còng rÊt phong phó thÝch nghi víi sinh c¶nh ®¸ v«i nh­ s¬n d­¬ng, khØ vµng, nhÝm, sãc ®en, trong sè nh÷ng loµi ®éng vËt ë C¸t Bµ cã mét sè loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh­ nai, ho½ng, s¬n d­¬ng, cÇy gi«ng, mÌo rõng vµ mét sè loµi khØ. Do n¹n s¨n b¾n bõa b·i cña mét sè ng­êi d©n trªn ®¶o nªn nhiÒu loµi thó ®· bÞ v¾ng bãng hoÆc gi¶m sè l­îng. Voäc ®Çu vµng còng lµ mét loµi ®Æc h÷u ë C¸t Bµ, läµi voäc nµy ®ang ®­îc b¶o vÖ nghiªm ngÆt vµ trë thµnh biÓu t­îng cña v­ên quèc gia C¸t Bµ. Ngoµi ra cßn cã mét sè loµi quý hiÕm kh¸c nh­ mÌo rõng, khØ ®u«i lîn, khØ mÆt ®á... Bªn c¹nh ®ã cã rÊt nhiÒu loµi chim th­êng sèng thµnh bÇy ®µn ë c¸c vïng cöa s«ng, b·i c¸t. NhiÒu loµi chim hãt hay vµ mµu s¾c rùc rì nh­ B¸ch tranh kh­íu, s¬n ca, cao c¸t... vµ c¸c loµi ong mËt cã gi¸ trÞ kinh tÕ. Nh×n chung thùc vËt vµ ®éng vËt ®¶o C¸t Bµ lµ ®iÓm tham quan ®éc ®¸o d­êng nh­ rót ng¾n kho¶ng c¸ch ®­a con ng­êi vÒ víi thiªn nhiªn tõ ®ã gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc cho kh¸ch du lÞch cã tr¸ch nhiÖm vÒ b¶o tån sù toµn vÑn cña c¸c gi¸ trÞ thiªn nhiªn. §ã lµ ®Æc tr­ng cña lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i cÇn më réng ph¸t triÓn. §Õn víi C¸t Bµ du kh¸ch kh«ng thÓ kh«ng ®Õn th¨m c¸c b·i san h« ®Æc biÖt lµ løa tuæi thanh niªn cã thÓ lÆn ®Ó ng¾m nh÷ng rõng hoa ®¸ mu«n mµu trong nÒn n­íc trong xanh nhÊt lµ lóc triÒu xuèng lµ c¶ thÕ giíi huyÒn diÖu cña c¸c loµi san h«. §©y ®ã tõng ®µn c¸ b¬i léi tung t¨ng len lái gi÷a rõng hoa, tõng con cua, con t«m nhiÒu h×nh d¸ng luån l¸ch d­íi nh÷ng khãm hoa ®¸ mang mµu s¾c kú ¶o. Vµo kú con n­íc triÒu c­êng xuèng thÊp mét vµi b·i hoa ®¸ nh« lªn mÆt n­íc ph¬i bµy ®Çy ®ñ d¸ng vÎ huyÒn diÖu cña nã d­íi ¸nh mÆt trêi. §©y lµ thÕ m¹nh lín nhÊt ®Ó C¸t Bµ më réng lo¹i h×nh du lÞch thÓ thao thu hót nhiÒu du kh¸ch trong n­íc vµ n­íc ngoµi. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng kinh tÕ - x· héi cho viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng c¸c lo¹i h×nh du lÞch trªn ®¶o C¸t Bµ. Du lÞch ph¸t triÓn lµ do t¸c ®éng tæng thÓ c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ kinh tÕ x· héi. Trong ®ã c¸c yÕu tè tù nhiªn ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, cßn c¸c yÕu tè x· héi t¹o ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt ®Ó ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng tù nhiªn cña vïng. Khã cã n¬i nµo mµ thiªn nhiªn l¹i phôc vô cho con ng­êi chu ®¸o nh­ n¬i ®©y, võa ®­îc chiªm ng­ìng nh÷ng phong c¶nh tuyÖt vêi ®­îc nghØ ng¬i s¶ng kho¸i ë c¸c b·i biÓn ®Ñp, ®­îc lÆn, ng¾m nh×n c¸c r¹n san h« mu«n mµu s¾c… võa ®­îc ¨n ®Æc s¶n võa ®­îc uèng n­íc kho¸ng sau giê ®i tham quan, vui ch¬i gi¶i trÝ… ë C¸t Bµ, sè kh¸ch s¹n t¨ng lªn râ rÖt, sÏ ®¶m b¶o cho du kh¸ch sè phßng nghØ vµ tiÖn nghi sö dông tiÖn lîi, còng nh­ c¸c mãn ¨n ®Æc s¶n cã gi¸ trÞ lµm võa lßng tÊt c¶ du kh¸ch khi ®Õn ®©y du lÞch. Khi chia tay C¸t Bµ sÏ chuÈn bÞ ®Çy ®ñ cho kh¸ch du lÞch nh÷ng mãn quµ l­u niÖm b»ng nh÷ng mÆt hµng mÜ nghÖ phong phó vµ ®Æc s¾c: nh÷ng con ®åi måi ®ñ lo¹i, l­îc, vßng tay, nhÉn ®eo, trai ngäc, san h«, nh÷ng bøc tranh kh¾c gç Kim Giao… Giê ®©y, C¸t Bµ cïng víi thµnh phè ®ang chuÈn bÞ dän ®­êng ®ãn kh¸ch tíi tham quan. §ã lµ con ®­êng xuyªn ®¶o thËt k× vÜ vµ còng ®Çy th¬ méng, « t« du lÞch sÏ ®i th¼ng tõ trung t©m ®Õn c¸c ®iÓm du lÞch, tuy nhiªn ë C¸t Bµ giao th«ng ®­êng thuû vÉn lµ chñ yÕu. C¸t Bµ cã sè l­îng ®iÖn tho¹i kho¶ng 400 m¸y, ®¹t gÇn 2 m¸y/100 d©n. TËp trung nhiÒu ë trung t©m ®¶o C¸t Bµ, lµ ®iÓm mµ du kh¸ch trong n­íc vµ quèc tÕ lùa chän lµm ®iÓm dõng ch©n, cßn cã mét sè cöa hµng truy cËp internet, rÊt thuËn tiÖn cho liªn l¹c ®èi víi du kh¸ch. Ngoµi ra s¶n l­îng n«ng nghiÖp, chÕ biÕn l©m s¶n, còng nh­ c¸c nghÒ phô, c¸c chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ. Gióp cho c­ d©n sinh sèng ë khu vùc nµy t¨ng thªm thu nhËp, ®¶m b¶o møc sèng. ®ång thêi víi nã lµ sù n©ng cao ý thøc b¶o vÖ tµi nguyªn, cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng còng nh­ c¸ch c­ xö cña hä ®èi víi du kh¸ch. V× vËy ®Ó cho du lÞch ph¸t triÓn bÒn v÷ng cÇn cã sù kÕt hîp ®ång bé gi÷a c¸c c¸n bé qu¶n lÝ còng nh­ c­ d©n sinh sèng t¹i ®©y. tõ ®ã nhiÒu x· ®· trång ®­îc c¸c v­ên c©y ¨n qu¶ cã gi¸ trÞ kinh tÕ còng nh­ gi¸ trÞ du lÞch. C¸c yÕu tè v¨n ho¸, gi¸o dôc, y tÕ, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh còng gãp phÇn thóc ®Èy ®êi sèng d©n c­ n©ng cao, tõ ®ã x¸c lËp ý thøc tr¸ch nhiÖm vÒ b¶o tån toµn vÑn c¸c gi¸ trÞ thiªn nhiªn, v¨n ho¸ - lÞch sö, ®ång thêi hä thÊy ®­îc lîi Ých cña viÖc b¶o vÖ c¸c nguån tµi nguyªn ®Ó ph¸t triÓn c¸clo¹i h×nh du lÞch. Ch­¬ng 3: hiÖn tr¹ng du lÞch vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ®¶o C¸t Bµ 3.1 HiÖn tr¹ng ph¸t triÓn du lÞch cña ®¶o C¸t Bµ C¸t Bµ cã vÞ trÝ rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn du lÞch. §¶o C¸t Bµ lµ ®¶o lín nhÊt vµ ®Ñp nhÊt trong quÇn thÓ ®¶o cña vÞnh H¹ Long næi tiÕng. HiÖn nay, C¸t Bµ cã søc thu hót kh¸ch du lÞch kh¸ m¹nh do c¶nh ®Ñp hoang d·, m«i tr­êng sinh th¸i trong lµnh vµ khu rõng nguyªn sinh nhiÖt ®íi quý hiÕm víi hÖ ®éng vËt vµ thùc vËt phong phó ®­îc l­u gi÷ hÇu nh­ nguyªn vÑn. N¨m 1986 khu rõng nguyªn sinh nµy ®· ®­îc chÝnh phñ cho phÐp thµnh lËp v­ên quèc gia ®Ó b¶o tån c¸c loµi ®éng thùc vËp quý hiÕm. V­ên quèc gia C¸t Bµ ®· ®­îc ®­a vµo danh môc v­ên quèc gia thø 1000 cña thÕ giíi. HÖ tÇng nói ®¸ v«i cña C¸t Bµ ®· tr¶i qua thêi gian vµ sù x©m thùc cña thiªn nhiªn ®· t¹o nªn nh÷ng b·i t¾m vµ hang ®éng ®Ñp. Cã thÓ nãi C¸t Bµ cïng víi §å S¬n lµ thÕ m¹nh lµ niÒm tù hµo cña du lÞch H¶i Phßng. ë C¸t Bµ cã thÓ khai th¸c ®­îc hÇu hÕt c¸c lo¹i h×nh du lÞch hiÖn ®ang ®­îc thÕ giíi ­a chuéng: du lÞch tham quan, du lÞch nghiªn cøu hÖ sinh th¸i vïng biÓn (rõng ngËp mÆn, cöa s«ng, d¶i san h« biÓn ®¸y biÓn), du lÞch lÆn biÓn, du lÞch thÓ thao b·i biÓn ( bãng chuyÒn, bãng ®¸, ch¬i cÇu ...), du lÞch thÓ thao d­íi n­íc (lÆn, l­ít v¸n, b¬i, nh¶y sãng, ®ua thuyÒn buåm ...) du lÞch tham quan b¶o tµng sinh vËt biÓn, thuû cung, du lÞch thuyÒn buåm... §Ó chñ ®éng më réng thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ khai th¸c lîi thÕ cña H¶i Phßng, thêi gian qua së du lÞch còng ®· hÕt søc cè g¾ng cung víi c¸ ban ngµnh trong thµnh phè më réng hµnh nghiÖp l÷ hµnh ®­a kh¸ch vÒ H¶i Phßng, th«ng tuyÕn du lÞch ®­êng biÓn tõ thµnh phè B¾c H¶i (Trung Quèc) ®Õn H¶i Phßng vµ chuÈn bÞ khai th«ng tuyÕ du lÞch ®­êng biÓn tõ ®¶o H¶i Nam (Trung Quèc) ®Õn H¶i Phßng. Sè l­îng kh¸ch du lÞch néi ®Þa vµ quèc tÕ ®Õn C¸t Bµ n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, nhÞp ®é t¨ng tr­ëng vÒ kh¸ch vµ doanh thu t¨ng nhanh. Tuy nhiªn, thùc tr¹ng hiÖn nay cña du lÞch C¸t Bµ ch­a ph¶n ¸nh ®óng víi tiÒm n¨ng vèn cã cña nã. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do nhËn thøc vÒ sù ph¸t triÓn cña du lÞch ch­a ®Çy ®ñ cßn gi¶n ®¬n, ch­a thùc sù coi du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ x· héi tæng hîp quan träng... Sù l·nh ®¹o, chØ ®¹o ®èi víi du lÞch cßn ch­a toµn diÖn, c«ng t¸c tæ chøc ch­a quan t©m ®óng møc sù phèi hîp c¸c cÊp, c¸c ngµnh thiÕu chÆt chÏ ®ång bé... C¸c ®iÓm du lÞch: C¸t Bµ cã khu rõng nhiÖt ®íi th­êng xanh trªn nói ®¸ v«i tuy kh«ng phong phó vµ réng lín nh­ rõng Cóc Ph­¬ng næi tiÕng nh­ng l¹i ®éc ®¸o víi nÐt riªng lµm say mª lßng ng­êi. Trong rõng cã rÊt nhiÒu c©y thuèc vµ c©y gç quý . Nh÷ng c©y ch©n chim chØ mäc trªn nh÷ng bøc v¸ch ®¸ cheo leo, cã t¸c dông kh«ng thua kÐm g× nh©n s©m. §i qua nh÷ng t¸n rõng rËm trong v­ên quèc gia v­ît qua nh÷ng thung ¸ng ta b¾t gÆp mét hå n­íc trªn nói. §ã lµ hå Õch, mét läai hå l¬ löng gi÷a nói t¹o nªn c¶nh t­îng ®Æc s¾c hiÕm n¬i nµo cã ®­îc. Trªn mÆt hå lµ c¶ mét rõng c©y, hiªn ngang mäc lªn cao vót soi bãng lung linh trªn lµn n­íc trong xanh. D­íi hå lµ v« sè nh÷ng loµi t«m cua vµ c¸ sinh sèng, t¹o nªn c¶nh trÝ tuyÖt vêi. Ao Õch ®· ®­îc vÝ nh­ chÞ H»ng Nga qua mÊy c©u th¬ : “ §· qua Ao Õch, M©y BÇu ch­a em ? Gi÷a rõng ngåi t¾m ®Çm sen ChÞ H»ng Nga tùa nµng tiªn kiªm rõng” Ao Õch lµ n¬i cung cÊp n­íc cho mu«n loµi chim thó cña vïng rõng rËm nµy. Nh÷ng ngµy n¾ng kÐo dµi th× Ao Õch lµ ®iÓm duy nhÊt cßn n­íc cho chim thó trong rõng sinh sèng. Víi ®Æc ®iÓm tù nhiªn ®Æc s¾c, ch¾c h¼n Ao Õch sÏ lµ ®iÓm thu hót ®­îc mét l­îng du kh¸ch ®«ng ®¶o ®Õn tham quan. C¸t Bµ cã khu rõng non gÇn nh­ thuÇn lo¹i ®ang t¸i sinh m¹nh mÏ, ®ã lµ rõng kim giao víi diÖn tÝch 32 ha. Míi ®©y kh«ng chØ cã ý nghÜa ®èi víi nhµ khoa häc mµ cßn lµm võa lßng kh¸ch bëi sù yªn tÜnh, kho¸ng ®¹t vµ hÕt søc th¬ méng. HÖ ®éng vËt C¸t Bµ tuy kh«ng phong phó nh­ hÖ ®éng vËt trªn ®Êt liÒn nh­ng l¹i ®Æc tr­ng cho khu hÖ ®éng vËt cña rõng nói ®¸ v«i ven biÓn. §Æc biÖt ë ®©y cã loµi Voäc ®Çu tr¾ng (d©n trªn ®¶o th­êng gäi lµ khØ ®en) lµ loµi thó duy nhÊt chØ cã ë C¸t Bµ. Tuy thµnh phÇn ®éng vËt phong phó nh­ng hiÖn nay khi ®i du lÞch trong v­ên Quèc Gia ta khã cã thÓ b¾t gÆp mét con vËt nµo. Nguyªn nh©n do nh÷ng loµi thó ë ®©y ®· bÞ s¨n b¾n bõa b·i, qu¸ møc nªn ®· gi¶m vÒ sè l­îng vµ do t¸c ®éng cña con ng­êi c¶ s¨n b¾n c¶ x©y dùng c¸c tuyÕn du lÞch trong rõng ®· ¶nh h­ëng ®Õn cuéc sèng tù nhiªn cña c¸c loµi thó. HiÖn nay nh÷ng con thó chØ t×m thÊy trong rõng s©u. Gièng nh­ c¸c vïng nói ®¸ v«i kh¸c, ®¶o C¸t Bµ tËp trung rÊt nhiÒu hang ®éng, nhiÒu d¸ng vÎ kh¸c nhau: Hang luån, ®éng Hµ Sen, ®éng Trung Trang, nh÷ng thµnh t¹o cña ®¸ v«i ®· t¹o nªn c¸c m¨ng nhò víi nh÷ng h×nh thï ®Ñp m¾t, mu«n h×nh mu«n vÎ, thu hót trÝ tß mß cña kh¸ch tham quan, ®éng ®¸ hoa Gia LuËn víi nh÷ng chïm nh÷ng khèi nh÷ng vïng ®¸ hoa long lanh huyÒn ¶o, hang Khe S©u, ngµy nay mang tªn míi lµ hang Qu©n Y. N¬i ®©y lµ dÊu tÝch cña bÖnh viÖn víi ®Çy ®ñ tiÖn nghi trong chiÕn tranh chèng Mü. ChiÕc hang lÞch sö nµy sÏ tho¶ m·n nhu cÇu nghØ ng¬i cña du kh¸ch khi ®Õn th¨m v­ên Quèc Gia C¸t Bµ. Ngoµi ra cßn nhiÒu hang kh¸c lµ n¬i c­ tró cña nhiÒu loµi chim thó, còng lµ môc tiªu hÊp dÉn lµm say mª nh÷ng nhµ kh¶o s¸t vµ th¨m thó c¶nh s¾c n¬i ®©y. Sù ®an xen gi÷a biÓn vµ rõng nói lµ mét thÕ m¹nh cña ®¶o C¸t Bµ. Sau mét chÆng ®­êng leo nói mÖt nhäc du kh¸ch cã thÓ th¶ m×nh nªn nh÷ng chiÕc thuyÒn c©u vµ cã thÓ dÔ dµng chuÈn bÞ cho m×nh ®­îc mét b÷a ¨n h¶i s¶n ®Çy lý thó . §Õn C¸t Bµ du kh¸ch kh«ng thÓ kh«ng t¾m biÓn. N­íc biÓn C¸t Bµ trong xanh, Ýt t¹p chÊt bÈn, lÆng sãng sÏ lµm võa lßng du kh¸ch tíi nghØ m¸t. N¬i ®©y cã b·i §­êng Gianh lµ mét b·i t¾m lín cã ®ñ chç cho hµng ngµn ng­êi t¾m. Ngoµi ra du kh¸ch cã thÓ ®Õn nh÷ng b·i t¾m kÝn ®¸o , nhá h¬n vµ yªn tÜnh h¬n nh­: C¸t Cß 1, C¸t Cß 2, C¸t Cß 3, C¸t Døa, C¸t Trai G¸i, C¸p Quan... C¸t Bµ cã nh÷ng ¸ng n­íc ®Ñp vµ cã gi¸ trÞ, cã nh÷ng ¸ng n­íc mÆn do tiÕp xóc víi biÓn kh¬i, cã nh÷ng ¸ng n­íc lî. Nhê cã nguån n­íc ngät tõ c¸c khe hoµ lÉn mµ ®é mÆn hoÆc gi¶m ®i Ýt nhiÒu, còng cã nhiÒu ¸ng chØ chøa n­íc ngät. Mçi ¸ng lµ mét vÎ kú thó riªng mµ chØ nghe thÊy th«I còng ®· gîi niÒm thÝch thó, say mª. C¸c ¸ng nh­ ¸ng Tham, ¸ng VÑm, nh÷ng ¸ng nµy lµ nguån khai th¸c thùc phÈm dåi dµo cña ®¶o. Ngoµi ra C¸t Bµ cßn cã nhiÒu ¸ng víi mËt ®é c¸ dµy ®Æc nh­ ¸ng C¸ Bèng, ¸ng C¸ Hång ... Ngoµi vÞnh cã nh÷ng hßn ®¶o xinh ®Ñp nh­: hßn CÆp Gµ, hßn ChÐt Sµo, hßn §è Nh¸y, hßn Quay t¬, hßn O¶n, hßn Gå... Nguån n­íc nãng quanh n¨m vµ suèi n­íc kho¸ng dåi dµo lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi lµm phong phó thªm c¸c ®iÓm du lÞch trªn ®¶o. N¬i ®©y cßn ph¸t triÓn du lÞch nghØ d­ìng, ch÷a bÖnh nhê chøc n¨ng ®Æc biÖt cña suèi n­íc kho¸ng Thuång Luång ë x· Tr©n Ch©u, nguån n­íc nãng ë x· Xu©n §¶m HiÖn nay, kh¸ch ®Õn du lÞch ®¶o C¸t Bµ th­êng kÕt hîp du lÞch sinh th¸i rõng víi du lÞch biÓn víi c¸c tuyÕn du lÞch sau : - Du lÞch trong ®¶o C¸t Bµ: + TuyÕn du lÞch v­ên rõng quèc gia tõ thÞ trÊn C¸t Bµ - Trung Trang - v­ên Kim Giao - Ao Õch - ViÖt H¶i + TuyÕn du lÞch sinh th¸i rõng ngËp mÆn: tõ thÞ trÊn C¸t Bµ - bÕn Phï Long + TuyÕn du lÞch biÓn: t¾m biÓn, ng¾m c¶nh biÓn - TuyÕn du lÞch ®¶o C¸t Bµ kÕt hîp víi c¸c ®iÓm du lÞch ra ngoµi ®¶o: + BÕn BÝnh - C¸t Bµ - VÞnh H¹ Long + TuyÕn Néi thµnh - §å S¬n - C¸t Bµ - VÞnh H¹ Long §¸nh gi¸ chung: §¶o C¸t Bµ tuy cã lîi thÕ ph¸t triÓn nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch nh­ng hiÖn nay ch­a tËn dông ®­îc hÕt nh÷ng thÕ m¹nh ®ã. VÝ dô du lÞch thÓ thao d­íi n­íc nh­ lÆn, l­ít v¸n, nh¶y sãng, ®ua thuyÒn buåm , hÇu nh­ ch­a xuÊt hiÖn. C¸c ho¹t ®éng ®i l¹i tham quan cña kh¸ch hÇu nh­ ë d¹ng tù ph¸t, kh«ng cã tæ chøc chØ dÉn. C¸c tuyÕn du lÞch kh«ng râ dµng, kh¸ch muèn tham quan ph¶i thuª d©n b¶n ®Þa dÉn ®­êng nªn g©y nhiÒu khã kh¨n. Nguyªn nh©n dÉn tíi t×nh h×nh nµy lµ do sù ho¹t ®éng thiÕu thèng nhÊt vµ ®ång bé gi÷a ban qu¶n lý v­ên quèc gia vµ l·nh ®¹o huyÖn C¸t H¶i. C¬ së dÞch vô vµ ®éi ngò phôc vô h­íng dÉn thiÕu thèn kh«ng ®¸p øng ®­îc du kh¸ch, ngay t¹i c¸c ®iÓm dõng còng kh«ng cã dÞch vô chu ®¸o nÕu cã chØ lµ cña ng­êi d©n - rÊt s¬ sµi g©y t©m lý kh«ng tho¶i m¸i, thiÕu thèn ®èi víi du kh¸ch. Tµi nguyªn sinh vËt ®ang bÞ ph¸ huû m¹nh nhiÒu loµi bÞ mÊt ®i hay rÊt Ýt gÆp . C¸c loµi thó ch­a ®­îc quy tô ®Ó ch¨m sãc vµ cho du kh¸ch ®­îc tËn m¾t ng¾m nh×n. C¸c h×nh thøc du lÞch ®Ó l«i cuèn du kh¸ch rÊt ®¬n gi¶n, dÔ g©y c¶m gi¸c nh»m ch¸n nh­: T¾m biÓn, nghØ d­ìng. V× vËy cÇn ph¶i kÕt hîp nhiÒu h×nh thøc du lÞch míi. Du kh¸ch th­êng kh«ng vµo s©u trong v­ên rõng quèc gia mµ chØ ë ven ngoµi råi quay l¹i thÞ trÊn (trõ nh÷ng ®oµn ®i nghiªn cøu khoa häc). HiÖn t­îng chÆt ph¸ rõng vµ s¨n b¾t thó quý vÉn x¶y ra lµm suy gi¶m nhiÒu nguån tµi nguyªn du lÞch cña ®¶o C¸t Bµ. Sù xuèng cÊp cña c¸c lo¹i h×nh dÞch vô du lÞch. NhiÒu kh¸ch s¹n qua nhiÒu n¨m sö dông ch­a ®ñ hoÆc ch­a cã ®iÒu kiÖn t«n t¹o, n©ng cÊp ®· dÇn dÇn kh«ng phï hîp víi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. S¶n phÈm du lÞch cßn nghÌo nµn, chÊt l­îng, gi¸ c¶, ch­a hîp lý ch­a gi÷ ®­îc kh¸ch ë l¹i dµi ngµy. H¶i phßng ch­a cã c¶ng du lÞch riªng ®Ó cã thÓ tËn dông lîi thÕ ®ãn kh¸ch du lÞch ®­êng biÓn. Bªn c¹nh ®ã ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch ®­êng biÓn cßn chËm ph¸t triÓn, ®Æc biÖt víi c¸c lo¹i tµu cao tèc cã chÊt l­îng phôc vô cao nh»m rót ng¾n qu·ng ®­êng vµ thêi gian ®i l¹i. ViÖc ph¸ nói tuú tiÖn ®Ó x©y dùng c¬ së h¹ tÇng g©y mÊt c©n b»ng träng lùc, rÊt nguy hiÓm ®Õn tÝnh m¹ng ng­êi d©n. Ngoµi ra c¸c ho¹t ®éng xÎ nói lµm ®­êng x©y nhµ... g©y ra tiÕng ån khã chÞu ®èi víi du kh¸ch du lÞch. Tuy du lÞch ®em l¹i nguån lîi kinh tÕ rÊt lín cho ®¶o C¸t Bµ. Nh­ng mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ tr¸nh khái mµ t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng, ®ã lµ l­îng r¸c th¶i t¨ng lªn khi l­îng du kh¸ch ®Õn cµng ®«ng. Ngoµi ra viÖc thu mua c¸ vµ s¶n phÈm ®¸nh b¾t tõ biÓn g©y ra mïi tanh khã chÞu cho du kh¸ch. 3.2 §Þnh h­íng cho ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ë C¸t bµ 3.2.1 Kh¸i niÖm du lÞch bÒn v÷ng Du lÞch bÒn v÷ng lµ lo¹i h×nh du lÞch rÊt míi mÎ nh­ng nã ®· g©y ®­îc sù chó ý réng r·i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. ViÖc ph¸t triÓn du lÞch cã chó ý ®Õn tÝnh bÒn v÷ng lµ ®iÒu rÊt quan träng. Du lÞch trªn ®¶o C¸t Bµ, hiÖn nay chñ yÕu lµ du lÞch tù ph¸t ch­a chó ý ®Õn viÖc ph¸t triÓn bÒn v÷ng l©u dµi . V× vËy cÇn ph¶i cã ®Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ®¶o C¸t Bµ ®Ó n¬I ®©y m·i lµ mét danh th¾ng tuyÖt ®Ñp cña ViÖt Nam . Theo héi ®ång du lÞch vµ l÷ hµnh quèc tÕ (WTTC) 1996 th× : “DLBV lµ viÖc ®¸p øng c¸c nhu cÇu hiÖn t¹i cña du kh¸ch vµ vïng du lÞch mµ vÉn b¶o ®¶m nh÷ng kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu cho c¸c thÕ hÖ du lÞch t­¬ng lai”. DLBV ®ßi hái ph¶i qu¶n lý tÊt c¶ c¸c d¹ng tµi nguyªn theo c¸ch nµo ®ã ®Ó chóng ta cã thÓ ®¸p øng c¸c nhu cÇu kinh tÕ, x· héi vµ thÈm mü trong khi vÉn duy tr× ®­îc b¶n s¾c v¨n ho¸, c¸c qóa tr×nh sinh th¸i c¬ b¶n, ®a d¹ng sinh häc vµ c¸c hÖ ®¶m b¶o sù sèng. Môc tiªu cña DLBV lµ : - Ph¸t triÓn, gia t¨ng sù ®ãng gãp cña du lÞch vµo kinh tÕ vµ m«i tr­êng - C¶i thiÖn tÝnh c«ng b»ng x· héi trong ph¸t triÓn - C¶i thiÖn chÊt l­îng cuéc sèng cña céng ®ång b¶n ®i¹ - §¸p øng cao ®é nhu cÇu cña du kh¸ch - Duy tr× chÊt l­îng m«i tr­êng 3.2.2 §Þnh h­íng ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng ®¶o C¸t Bµ C¸t Bµ lµ ®Þa danh du lÞch næi tiÕng víi nh÷ng g× ®· vµ sÏ cã ë ®©y. Trong t­¬ng lai, tiÒm n¨ng s½n cã cña khu du lÞch nµy sÏ ®­îc kh¬i dËy, ph¸t huy b»ng nhiÒu dù ¸n - nh÷ng dù ¸n liªn doanh víi Ph¸p, Malayxia... SÏ cã ®éng thuû cung trªn b·i C¸t Cß, cã lµng næi theo kiÕn tróc nhµ sµn mÐp n­íc cña ng­êi Hoa trë thµnh ®iÓm héi tô tïng, vông víi nh÷ng ng«i nhµ khÐp kÝn ®Çy ®ñ tiÖn nghi. C¸t Bµ l¹i ®ang gia t¨ng kh¸ch s¹n nhµ nghØ. HiÖn nay ®iÖn l­íi Quèc Gia ®· s¸ng lªn trªn ®¶o. §· cã dù ¸n nèi liÒn C¸t Bµ víi ®Êt liÒn b»ng phµ tù hµnh, ®­êng « t« ®Õn ®­îc §×nh Vò, c¸ch C¸t H¶i 5 km vµ tõ C¸t Bµ sang C¸t H¶i ®o¹n gÇn nhÊt chõng ngh×n mÐt. Mét dù ¸n ®ang ®­îc x¸c lËp, theo ®ã du kh¸ch cã thÓ ®i b»ng « t« hoÆc xe m¸y xuèng tËn ®¶o vµ ng­îc l¹i. H­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch C¸t Bµ lµ du lÞch sinh th¸i kÕt hîp víi du lÞch thÓ thao, du lÞch nghØ d­ìng, nghiªn cøu khoa häc vµ c¸c lo¹i h×nh du lÞch sinh th¸i. VÊn ®Ò tr­íc m¾t hiÖn nay lµ ph¶i khÈn tr­¬ng xóc tiÕn viÖc phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt viÖc phª duyÖt quy ho¹ch chi tiÕt ®èi víi khu du lÞch C¸t Bµ. H­íng viÖc ®Çu t­ vµo x©y dùng, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng: ®­êng, ®iÖn, cÊp tho¸t n­íc, c¸c c¬ së dÞch vô du lÞch, b¶o vÖ c¶nh quan m«i tr­êng. TiÕp thªm mét b­íc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch, më réng thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch quèc tÕ, tr­íc m¾t lµ thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch Trung Quèc. §Çu t­ cho c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt du lÞch tr­íc hÕt lµ lo¹i tµu du lÞch cao tèc, ®­a kh¸ch ra th¨m ®¶o C¸t Bµ - vÞnh H¹ Long vµ xa h¬n lµ huyÖn ®¶o B¹ch Long VÜ. X©y dùng c¸c khu tæ hîp vui ch¬i gi¶i trÝ víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn ®¶o C¸t Bµ. TiÕn hµnh c«ng t¸c ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho ngµnh. B¶o ®¶m ®ñ lao ®éng cã tr×nh ®é biÕt ngo¹i ng÷ ®Ó phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Thµnh phè ®· ®­a ra “dù ¸n x©y dùng quÇn thÓ khu du lÞch C¸t Bµ” ®Ó kªu gäi ®Çu t­ ®Õn n¨m 2010. ViÖc ®Çu t­ cho c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ ë khu du lÞch C¸t Bµ lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt t¹o bé mÆt cña khu du lÞch nµy cã thªm nh÷ng nÐt hÊp dÉn riªng; vÝ nh­ dßng ®iÖn ch¹y vßng quanh ®¶o, ®­êng c¸p treo xuyªn ®¶o ®­a kh¸ch ra th¨m vÞnh Lan H¹... gióp cho du kh¸ch th­ëng ngo¹n c¶nh ®Ñp, t¹o thuËn lîi an toµn cho viÖc ®i l¹i cña kh¸ch du lÞch, võa ®ång thêi lµm gi¶m mËt ®é giao th«ng trong nh÷ng ngµy th¸ng cao ®iÓm. Cïng víi sù bïng næ vÒ du lÞch cña thÕ giíi vµ cña khu vùc, du lÞch C¸t Bµ víi tiÒm n¨ng vµ lîi thÕ riªng cña m×nh nhÊt ®Þnh sÏ ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng, tù tin b­íc vµo thiªn niªn kØ míi. 3.2.3 §Þnh h­íng x©y dùng vµ b¶o vÖ v­ên quèc gia C¸t Bµ theo h­íng bÒn v÷ng. Qu¶n lý b¶o vÖ khu rõng cÊm, mét khu dù tr÷ thiªn nhiªn trªn ®¶o C¸t Bµ, gi÷ g×n vµ phôc håi c¸c nguån gien ®éng vËt, thùc vËt quý hiÕm cßn tån t¹i vµ ®· bÞ mÊt trªn ®¶o. Tæ chøc nghiªn cøu khoa häc vÒ ®éng vËt vµ thùc vËt rõng, tiÕp thu c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt trong n­íc vµ ngoµi n­íc ®Ó phôc håi vµ ph¸t triÓn c¸c nguån gien ®éng vËt, thùc vËt trong ®èi t­îng b¶o vÖ cña v­ên quèc gia C¸t Bµ. G©y trång vµ phôc håi l¹i rõng vµ c¶nh quan ®· bÞ ph¸ ho¹i, ®Ó t¸i t¹o th¶m thùc vËt tù nhiªn cña khu rõng, b¶o vÖ m«i sinh vµ nguån n­íc cho nh©n d©n trªn ®¶o. Tõng b­íc tæ chøc kinh doanh ®Æc s¶n kÕt hîp n«ng l©m vµ x©y dùng c¸c ®iÓm tham quan du lÞch,®Ó n©ng cao dÇn ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña c¸n bé, c«ng nh©n vµ nh©n d©n. §èi t­îng b¶o vÖ cña v­ên quèc gia bao gåm: B¶o vÖ tµi nguyªn thiªn: c¸c lo¹i thùc vËt quý hiÕm, c¸c lo¹i ®éng vËt rõng cßn tån t¹i trªn ®¶o. B¶o vÖ c¸c c¶nh quan thiªn nhiªn: c¸c hang ®éng ®Ñp trªn vïng rõng vµ ven biÓn. B¶o vÖ mét sè khu vùc ven biÓn phôc vô cho tham quan du lÞch nghØ ng¬i gi¶i trÝ. B¶o vÖ khu di chØ kh¶o cæ häc C¸i BÌo vµ c¸c di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö, c¸ch m¹ng trªn ®¶o. Trong quy ho¹ch nghiªn cøu khoa häc, v­ên quèc gia C¸t Bµ sÏ cã mét sè tr¹m nghiªn cøu g©y nu«i, b¶o vÖ tµi nguyªn: TiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu thùc nghiÖm vÒ g©y trång c¸c lo¹i c©y quý hiÕm cña rõng C¸t Bµ. TiÕn hµnh c¸c nghiªn cøu thùc nghiÖm vÒ nu«i vµ nhËp l¹i c¸c loµi thó quý hiÖn cßn ë ®¶o C¸t Bµ hoÆc tr­íc ®©y cã nh­ng ®· bÞ khai th¸c ®Õn nay kh«ng cßn trªn ®¶o n÷a. TiÕp thu c¸c tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó phôc vô cho viÖc g©y nu«i vµ b¶o vÖ tµi nguyªn. X©y dùng c¸c b¶o tµng khoa häc ®éng vËt, thùc vËt cña v­ên quèc gia, b¶o tµng kh¶o cæ vµ di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, khu tr­ng bµy ®éng vËt biÓn. §ãn tiÕp kh¸ch tíi th¨m quan, th­ëng thøc vµ tiÕp cËn víi thiªn nhiªn giµu ®Ñp cña ®Êt n­íc lµ mét nhiÖm vô cña v­ên quèc gia. Quy ho¹ch vÒ vÊn ®Ò nµy, v­ên quèc gia C¸t Bµ sÏ: X©y dùng c¸c ®iÓm tham quan ®Ó t×m hiÓu vÒ thùc vËt rõng, ®éng vËt rõng víi c¸c loµi thó quý, hiÕm cã gi¸ trÞ, c¸c hang ®éng ®Ñp, c¸c b·i biÓn, b·i t¾m vµ du lÞch trªn vÞnh biÓn cña C¸t Bµ. X©y dùng ch­¬ng tr×nh giíi thiÖu vµ h­íng dÉn tham quan du lÞch trong v­ên quèc gia, kÓ c¶ phim ¶nh khoa häc, ®Ìn chiÕu... X©y dùng c¸c quy ®Þnh b¶o vÖ ®IÓm tham quan du lÞch lµ tµi s¶n chung cña ®Êt n­íc. MôC LôC