Tiểu luận Giải pháp mở rộng và phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân Hàng Nông Nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bắc Ninh

Lêi nãi ®Çu Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, tæ chøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt (TTKDTM) lµ mét chøc n¨ng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña hÖ thèng Ng©n hµng, TTKDTM liªn quan mËt thiÕt víi qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. Lµm tèt c«ng t¸c TTKDTM sÏ lµm gi¶m l­îng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ, gãp phÇn ®iÒu chØnh hîp lý khèi l­îng tiÒn trong l­u th«ng, æn ®Þnh vµ n©ng cao gi¸ trÞ søc mua cña ®ång tiÒn, h¹n chÕ tèi thiÓu viÖc g©y ¸p lùc vÒ t©m lý ®èi víi gi¸ c¶. Ngµnh Ng©n hµng ®· tËp trung ®æi míi vÒ c¬ chÕ tæ chøc, nghiÖp vô c¶i tiÕn chÕ ®é TTKDTM cô thÓ ë QuyÕt ®Þnh sè: 226 Q§-NHNN ngµy 26/03/2002 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam vµ NghÞ ®Þnh 159/2003/N§-CP ngµy 10/12/2003 cña ChÝnh phñ vÒ SÐc... Thêi gian qua c«ng t¸c thanh to¸n nãi chung vµ TTKDTM nãi riªng lµ mét c«ng cô quan träng trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ gãp phÇn vµo c«ng cuéc ®æi míi, ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, so víi tr×nh ®é cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn th× hÖ thèng TTKDTM ë n­íc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, bất cập ®ã lµ viÖc thanh to¸n cßn chËm, tû träng TTKDTM cßn ch­a cao, s¶n phÈm dÞch vô thanh to¸n cßn qu¸ nghÌo nµn... §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i trong TTKDTM th× cÇn ph¶i cã sù nghiªn cøu, ®Ò ra biÖn ph¸p kh¾c phôc ®iÒu chØnh, bæ xung vµ hoµn thiÖn phôc vô cho nhu cÇu thanh to¸n nhanh chãng - kÞp thêi - chÝnh x¸c - an toµn vµ thuËn tiÖn ®¸p øng nhu cÇu th­êng xuyªn víi khèi l­îng lín cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, ®¸p øng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. NhËn thøc râ tÇm quan träng cña c«ng t¸c TTKDTM, sau khi t×m hiÓu t¹i NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh, em nhËn thÊy cßn mét sè tån t¹i trong c«ng t¸c TTKDTM. Trªn c¬ së ®ã, Em ®· chän ®Ò tµi “Gi¶i ph¸p më réng vµ ph¸t triÓn TTKDTM t¹i Ng©n Hµng N«ng NghiÖp & ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh B¾c Ninh” ®Ó viÕt bµi tiÓu luËn cña m×nh. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn. Néi dung tiÓu luËn ®­îc kÕt cÊu thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh. Ch­¬ng 1 Lý luËn chung vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1 Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ vai trß cña Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mèi quan hÖ th­¬ng m¹i ngµy cµng ph¸t triÓn vµ më réng, vÊn ®Ò TTKDTM ®· trë thµnh mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Khi nÒn s¶n xuÊt x· héi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ ë tr×nh ®é cao th× viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt ®· béc lé râ nh÷ng nh­îc ®iÓm cña nã, bëi v× thanh to¸n lóc nµy kh«ng chØ giíi h¹n trong ph¹m vi mét vïng mµ nã lan réng ra kh¾p toµn quèc vµ quèc tÕ. H¬n thÕ n÷a khèi l­îng thanh to¸n ngµy cµng lín... Lóc nµy, ng­êi ta kh«ng thÓ dÔ dµng chi tr¶ cho nhau b»ng tiÒn mÆt v× ®iÒu nµy rÊt bÊt lîi: do chÞu chi phÝ lín cho viÖc ph¸t hµnh, in Ên, b¶o qu¶n, vËn chuyÓn vµ kiÓm ®Õm, ®é an toµn ch­a h¼n cao. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ®ßi hái ph¶i cã mét h×nh thøc thanh to¸n hîp lý vµ thuËn tiÖn h¬n... thay thÕ cho viÖc thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt, h×nh thøc ®ã chÝnh lµ TTKDTM. Nh­ vËy, TTKDTM lµ do ®ßi hái tÊt yÕu cña s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, chÝnh nã ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i vµ nã tån t¹i lµ mét thùc t¹i kh¸ch quan. Bëi v×, qua ho¹t ®éng TTKDTM Nhµ n­íc cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc kinh tÕ, gãp phÇn lµm t¨ng nguån vèn cho Ng©n hµng, tËp trung mäi nguån tiÒn tÖ nhµn rçi ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ... 1.1.2 Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt -TTKDTM gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn. -TTKDTM gãp phÇn gi¶m thÊp khèi l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng. -TTKDTM g¾n liÒn víi c«ng t¸c tæ chøc l­u th«ng tiÒn tÖ, tû träng TTKDTM cµng t¨ng th× tû träng l­u th«ng tiÒn mÆt cµng gi¶m. -TTKDTM t¹o kh¶ n¨ng tËp trung nguån vèn tÝn dông vµo Ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ. -TTKDTM t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ thuËn lîi ®Ó Ng©n hµng kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ, víi môc ®Ých cñng cè chÕ ®é thanh to¸n, ®¶m b¶o nguyªn t¾c thu chi tµi chÝnh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh sö dông vèn. 1.2 Nh÷ng Quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. HiÖn nay c«ng t¸c TTKDTM ®ang ¸p dông mét sè v¨n b¶n sau: -NghÞ ®Þnh sè 64/2001/N§-CP ngµy 20/9/2001 vÒ tæ chøc TTKDTM. -QuyÕt ®Þnh sè 226/Q§-NHNN ngµy 26/03/2002 ban hµnh thÓ lÖ TKDTM. -NghÞ ®Þnh sè 159/2003/ N§- CP ngµy 10/12/2003 Ban hµnh quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc. 1.2.1 §èi víi kh¸ch hµng (Chñ tµi kho¶n) 1.2.1.1 Thñ tôc më tµi kho¶n tiÒn göi a,* §èi víi kh¸ch hµng lµ c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, tæ chøc ®oµn thÓ. - GiÊy ®Ò nghÞ më tµi kho¶n; - C¸c giÊy tê chøng minh viÖc tæ chøc ®­îc thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; - C¸c giÊy tê chøng minh t­ c¸ch ®¹i diÖn hîp ph¸p cña chñ tµi kho¶n. * §èi víi ®ång chñ tµi kho¶n gåm c¸c giÊy tê chÝnh sau: - GiÊy ®Ò nghÞ më tµi kho¶n ®ång së h÷u; - C¸c giÊy tê chøng minh t­ c¸ch ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ng­êi ®¹i diÖn cho tæ chøc tham gia tµi kho¶n ®ång së h÷u; - v¨n b¶n tho¶ thuËn ( hîp ®ång ) qu¶n lý vµ sö dông tµi kho¶n chungcña c¸c ®ång chñ tµi kho¶n. b, §èi víi kh¸ch hµng lµ c¸c c¸ nh©n. - GiÊy ®Ò nghÞ më tµi kho¶n; - C¸c giÊy tê chøng minh t­ c¸ch cña ng­êi ®¹i diÖn, ng­êi gi¸m hé hîp ph¸p cña ng­êi ch­a thµnh niªn, ng­êi mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. C¸c yÕu tè kª khai trong bé hå s¬ më tµi kho¶n ph¶i chÝnh x¸c, ®óng sù thËt. 1.2.1.2 Sö dông tµi kho¶n tiÒn göi Chñ tµi kho¶n cã quyÒn sö dông sè tiÒn trªn tµi kho¶n th«ng qua lÖnh thanh to¸n hîp ph¸p hîp lÖ. Chñ tµi kho¶n ®­îc Ng©n hµng n¬i më tµi kho¶n t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó sö dông tµi kho¶n cña m×nh an toµn vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. 1.2.2 §èi víi c¸c ®¬n vÞ lµm dÞch vô thanh to¸n -Ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt viÖc më tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng. §­îc chñ ®éng trÝch tµi kho¶n cña kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng yªu cÇu. - Ng©n hµng th«ng b¸o cho kh¸ch hµng biÕt sè hiÖu tµi kho¶n, ngµy b¾t ®Çu ho¹t ®éng cña tµi kho¶n. 1.3 C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i ViÖt Nam hiÖn nay 1.3.1 Thanh to¸n b»ng sÐc SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp trªn mÉu do Ng©n hµng Nhµ n­íc qui ®Þnh, yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi thô h­ëng cã tªn trªn tê sÐc. a, SÐc dïng thanh to¸n chuyÓn kho¶n SÐc thanh to¸n chuyÓn kho¶n lµ lo¹i sÐc do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh vµ giao trùc tiÕp cho ng­êi thô h­ëng ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng, dÞch vô vµ c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c b, SÐc ®­îc Ng©n hµng b¶o ®¶m chi tr¶ (sÐc b¶o chi) SÐc b¶o chi lµ lo¹i sÐc thanh to¸n ®­îc ng©n hµng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ b»ng c¸ch trÝch tr­íc sè tiÒn trªn sÐc tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña ng­êi tr¶ tiÒn sang tµi kho¶n riªng nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cho tê sÐc ®ã. 1.3.2 Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi a, Uû nhiÖm chi Uû nhiÖm chi lµ lÖnh chi tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh (n¬i më tµi kho¶n tiÒn göi) trÝch tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi thô h­ëng. b, Uû nhiÖm chi- SÐc chuyÓn tiÒn SÐc chuyÓn tiÒn do Ng©n hµng ph¸t hµnh, nã ®­îc ¸p dông cho c¸c chñ thÓ thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®i ®Þa ph­¬ng kh¸c ®Ó mua hµng, tr¶ tiÒn dÞch vô… 1.3.3 Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu Uû nhiÖm thu lµ giÊy uû nhiÖm ®ßi tiÒn do ng­êi thô h­ëng göi vµo Ng©n hµng phôc vô m×nh nhê ®Ó thu tiÒn vÒ sè l­îng hµng ho¸ ®· giao, dÞch vô ®· cung øng. 1.3.4 H×nh thøc thanh to¸n th­ tÝn dông Th­ tÝn dông lµ lÖnh cña ng­¬× tr¶ tiÒn yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh tr¶ cho ng­êi thô h­ëng sè tiÒn nhÊt ®Þnh theo ®óng nh÷ng ®iÒu kho¶n ®· ghi trªn th­ tÝn dông. 1.3.5 Thanh to¸n b»ng thÎ ng©n hµng( Card) a, C¸c lo¹i thÎ thanh to¸n ThÎ ghi nî: Ng­êi sö dông thÎ nµy kh«ng ph¶i l­u ký tiÒn vµo c¸c tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n thÎ. C¨n cø ®Ó thanh to¸n thÎ lµ sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi (TKTG) cña chñ së h÷u thÎ t¹i Ng©n hµng vµ h¹n møc thanh to¸n t«Ý ®a do Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ quy ®Þnh.ThÎ nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ tÝn dông thanh to¸n th­êng xuyªn, cã tÝn nhiÖm víi Ng©n hµng, do Gi¸m ®èc Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh. ThÎ ký quü thanh to¸n: §Ó ®­îc sö dông thÎ, kh¸ch hµng l­u ký mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh vµo kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n thÎ th«ng qua viÖc trÝch TKTG hoÆc nép tiÒn mÆt, sè tiÒn ký quü lµ h¹n møc cña thÎ vµ ®­îc ghi vµo bé nhí cña thÎ. Lo¹i thÎ nµy ¸p dông réng r·i cho mäi kh¸ch hµng. ThÎ tÝn dông: ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng ®ñ ®iÒu kiÖn ®­îc Ng©n hµng ®ång ý cho vay tiÒn ®Ó mua thÎ. Møc tiÒn vay ®­îc coi nh­ h¹n møc tÝn dông vµ ®­îc ghi vµo bé nhí cña thÎ, kh¸ch hµng chØ ®­îc thanh to¸n sè tiÒn trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®· ®­îc Ng©n hµng chÊp thuËn. b, C¸c chñ thÓ tham gia thanh to¸n thÎ, gåm cã - Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ lµ Ng©n hµng b¸n thÎ cho kh¸ch hµng chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n sè tiÒn do ng­êi sö dông thÎ tr¶ cho ng­êi thô h­ëng. Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ cã thÓ uû nhiÖm cho mét sè chi nh¸nh Ng©n hµng ph¸t hµnh vµ qu¶n lý thÎ. - Ng­êi sö dông thÎ lµ ng­êi trùc tiÕp mua thÎ t¹i Ng©n hµng vµ dïng thÎ ®Ó mua hµng ho¸, dÞch vô. - Ng­êi tiÕp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ lµ c¸c doanh nghiÖp cung øng hµng ho¸, dÞch vô cho ng­êi sö dông thÎ. - Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n lµ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng do Ng©n hµng ph¸t hµnh thÎ quy ®Þnh, Ng©n hµng ®¹i lý thanh to¸n cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho ng­êi tiÕp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ khi nhËn ®­îc biªn lai thanh to¸n. 1.4 C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc sö dông c¸c h×nh thøc Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.4.1 M«i tr­êng ph¸p luËt C¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh to¸n lµ mét yÕu tè kh«ng thÓ t¸ch rêi c¬ chÕ thanh to¸n qua ng©n hµng. Sù hoµn thiÖn cña c¬ së ph¸p lý lµ ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¬ chÕ TTKDTM ph¸t triÓn. 1.4.2 NÒn t¶ng c«ng nghÖ th«ng tin Sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin ®· t¹o ra mét b­íc nh¶y vät trong TTKDTM. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ cho phÐp c¸c Ng©n hµng cã thÓ ph¸t triÓn m¹ng l­íi c¸c dÞch vô thanh to¸n kh¸c nhau ®Ó kh¸ch hµng lùa chän. Do ®ã sù tiÕn bé cña khoa häc kÜ thuËt cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi viÖc ph¸t triÓn TTKDTM. 1.4.3 T©m lý x· héi C¬ chÕ TTKDTM chÞu t¸c ®éng cña yÕu tè t©m lý – x· héi s©u s¾c. C¸c yÕu tè nµy cã thÓ bao gåm c¸c ®Æc ®iÓm v¨n ho¸, lÞch sö, tr×nh ®é d©n trÝ, quan niÖm, thãi quen, truyÒn thèng d©n téc… Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp & ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh B¾c Ninh 2.1 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi tØnh B¾c Ninh vµ ho¹t ®éng cña NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh 2.1.1 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tØnh B¾c Ninh B¾c Ninh lµ tØnh ®­îc t¸i lËp ngµy 1/1/1997 tõ tØnh Hµ B¾c cò. B¾c Ninh lµ tØnh ®ång b»ng cã diÖn tÝch nhá nhÊt trong 64 tØnh thµnh phè cña c¶ n­íc: 797 km vu«ng víi d©n sè gÇn 1 triÖu ng­êi. N¨m 2004 lµ n¨m b¶n nÒ cña kÕ ho¹ch 5 n¨m 2002 - 2006 cña tØnh B¾c Ninh vµ còng lµ n¨m x¸c ®Þnh mét b­íc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ cña tØnh, tæng s¶n phÈm GDP cña tØnh ®¹t 3736,4 tû ®ång, t¨ng 13% so víi n¨m 2003, trong ®ã khu vùc n«ng nghiÖp t¨ng 5,7%, khu vùc c«ng nghiÖp t¨ng 22,8% vµ khu vùc dÞch vô t¨ng 15,5%. Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®¹t 3536,4 tû ®ång, t¨ng 28,9% so víi n¨m 2003, nh×n chung c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi cña tØnh c¬ b¶n ®Òu t¨ng tr­ëng vµ cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn. MÆc dï cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng nh­: Gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu ®¹t thÊp gi¶m 14,9% so víi n¨m 2003. §Õn nay toµn tØnh cã 30 doanh nghiÖp Nhµ n­íc, 37 Hîp t¸c x· vµ gÇn 60 doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ho¹t ®éng. Víi vÞ trÝ ®Þa lý tù nhiªn vµ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi trªn ®· t¹o thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh B¾c Ninh nãi chung, ®ång thêi còng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo & ph¸t triÓn n«ng th«n tØnh B¾c Ninh nãi riªng. 2.1.2 §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh a, M« h×nh tæ chøc NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh (NHNo tØnh B¾c Ninh) ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 198/1998 Q§-NHNN5 ngµy 02 th¸ng 6 n¨m 1998 cña Thèng ®èc NHNN ViÖt Nam. HiÖn nay NHNo&PTNT tØnh B¾c ninh ®· cã trô së lµm viÖc khang trang n»m trªn ®­êng NguyÔn §¨ng §¹o thÞ x· B¾c Ninh. NHNo & tØnh B¾c Ninh víi chøc n¨ng, nhiÖm vô huy ®éng vèn, cho vay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, lµm dÞch vô thanh to¸n vµ cã xu h­íng më réng tíi tÊt c¶ c¸c dÞch vô Tµi chÝnh Ng©n hµng hiÖn ®¹i. Trong ho¹t ®éng cña NHNo tØnh B¾c Ninh cã nhiÒu nghiÖp vô kh¸c nhau nh­ kÕ to¸n, tÝn dông, kho quü, hµnh chÝnh, kiÓm so¸t. Do ®ã ®éi ngò c¸n bé còng ®­îc bè trÝ theo tõng nghiÖp vô cô thÓ. §èi víi c¸n bé trùc tiÕp lµm c«ng t¸c tÝn dông chiÕm 40%, c¸n bé lµm c«ng t¸c kÕ to¸n ®iÖn to¸n chiÕm 20%, sè cßn l¹i lµm c«ng t¸c kh¸c. b, Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh huy ®éng vèn Trong n¨m 2004 kh¸ch hµng göi tiÕt kiÖm, kú phiÕu, tr¸i phiÕu lµ 36.838 triÖu VN§ , kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi lµ 6.448 triÖu VN§, trong ®ã kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n: 5.860 triÖu VN§. NHNo tØnh B¾c Ninh lu«n nhËn ®­îc sù gióp ®ì, ñng hé cña Trung ­¬ng vÒ nguån vèn ®Ó gi÷ kh¸ch hµng truyÒn thèng, lµm ¨n cã hiÖu qu¶. Bảng 1: T×nh h×nh huy ®éng vèn n¨m 2004 so víi n¨m 2003 §¬n vÞ: triÖu ®ång Stt chØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 t¨ng gi¶m tèc ®é ph¸t triÓn (%) tèc ®é t¨ng (%) 1 TiÒn göi DN Trong ®ã : tiÒn göi KKH 215.084 160.392 251.394 210.098 36.310 49.706 116,90 130,90 16,90 30,99 2 TiÒn göi tiÕt kiÖm Kh«ng kú h¹n Cã kú h¹n Ngo¹i tÖ 557.593 58.279 473.821 25.493 660.365 63.297 556.914 40.154 102.772 5.018 83.093 14.661 118,43 108,61 117,54 157,51 18,43 8,61 17,54 57,51 Tæng nguån vèn huy ®éng 772.677 911.759 139.082 118,00 18,00 Nguån: Báo cáo của NHNo tØnh Bắc Ninh Sè liÖu b¶ng 1 cho thÊy: Tæng nguån vèn huy ®éng n¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 139.082 triÖu ®ång t¨ng 18% so víi n¨m 2003 ®iÒu ®ã chøng tá tèc ®é t¨ng nguån vèn ch­a cao nh­ng ®©y phÇn lín lµ kh¸ch hµng æn ®Þnh vµ nguån vèn cã l·i suÊt thÊp. VÒ tiÒn göi tiÕt kiÖm lo¹i kh«ng kú h¹n n¨m 2004 t¨ng 5018 triÖu ®ång b»ng 8.61%, tiÒn göi tiÕt kiÖm cã kú h¹n t¨ng 83.093 triÖu ®ång t¨ng 17,54% so víi n¨m 2003, t¨ng chËm ®iÒu ®ã chøng tá c«ng t¸c huy ®éng vèn cña NHNo tØnh B¾c Ninh rÊt khã kh¨n v× ph¶i c¹nh tranh víi c¸c Ng©n hµng kh¸c. c, Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh sö dông vèn Qua h¬n 3 n¨m thùc hiÖn nghiªm tóc quyÕt ®Þnh sè 67/1999/Q§-TTG ngµy 30/3/1999 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn tÝn dông Ng©n hµng phôc vô n«ng nghiÖp n«ng th«n vµ n«ng d©n. NHNo tØnh B¾c Ninh ®· tæ chøc triÓn khai cho vay trùc tiÕp ®Õn tõng hé, v× thÕ ho¹t ®éng cho vay cña NHNo tØnh B¾c Ninh ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng kÓ: KÕt qu¶ ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: Bảng 2: Tình hình dư nợ tín dụng của Ngân hàng nông nghiệp Bắc Ninh §¬n vÞ: triªô ®ång ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 Tû lÖ % 2004/2003 Tèc ®é t¨ng (%) Tæng d­ nî 785.024 1.240.338 158,00 58,00 Trong ®ã: Ng¾n h¹n Trung h¹n Tµi trî uû th¸c 454.711 235.508 89.803 674.982 434.118 126.225 148,42 184,33 140,56 48,42 84,33 Nî qu¸ h¹n 6.748 4.021 - 40,41 - 59,59 Nguån: Các báo cáo của NHNo tØnh Bắc Ninh đến năm 2004 Tõ sè liÖu b¶ng 2 ta cã 1 sè nhËn xÐt kh¸i qu¸t sau: Nh×n chung trong n¨m 2004 võa qua tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông cña NHNo tØnh B¾c Ninh lµ kh¸ (58%) chñ yÕu lµ t¨ng ë lo¹i tÝn dông trung h¹n (84,33%) ®iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch lµ v× B¾c Ninh lµ tØnh míi t¸i lËp nªn nhu cÇu vÒ vèn trung vµ dµi h¹n lín, mÆt kh¸c do doanh nghiÖp lµm ¨n cã khã kh¨n nªn nhu cÇu vay vèn ng¾n h¹n cã tû lÖ ch­a cao. Qua sè liÖu trªn ta nhËn thÊy thµnh tÝch ®¸ng kÓ cña NHNo tØnh B¾c Ninh trong viÖc thu nî qu¸ h¹n nªn nî qu¸ h¹n ®· gi¶m ®¸ng kÓ (-2727 triÖu ®ång) tõ 6.748 triÖu ®ång xuèng cßn 4.021 triÖu ®ång. N¨m 2004 nî qu¸ h¹n c¸c lo¹i so víi tæng d­ nî cho vay lµ 0,28% ®ã lµ mét Tû lÖ t­¬ng ®èi thÊp trong ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng hiÖn nay. d, Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n ViÖc tæ chøc thanh to¸n nhanh chãng, thuËn tiÖn, chÝnh x¸c, an toµn ®· t¹o ®­îc uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng, thu hót ®­îc ngµy cµng nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch chuyÓn tiÒn, më réng TTKDTM. Doanh sè TTKDTM n¨m 2004 lµ 15.712.079 tr. ®ång t¨ng so cïng kú n¨m 2003 lµ 4.796.003 tr.®ång b»ng 43,94% (doanh sè TTKDTM n¨m 2003 lµ 10.916.046 tr.®ång). e, KÕt qu¶ kinh doanh Tõ viÖc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c huy ®éng vèn, sö dông vèn, tiÕt kiÖm chi phÝ trong ho¹t ®éng kinh doanh, n¨m 2004 võa qua NHNo tØnh B¾c Ninh ®· thu ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh nh­ sau: Tæng thu: 116.029 tr. ®ång Tæng chi: 87.391 tr. ®ång Chªnh lÖch thu nhËp trõ chi phÝ lµ 28.638 tr. ®ång. 2.2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh To¸n Kh«ng Dïng TiÒn mÆt t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh. 2.2.1 Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng Thanh to¸n t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh HiÖn nay NHNo tØnh B¾c Ninh thùc hiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n víi c¸c h×nh thøc TTKDTM bao gåm: 1 Thanh to¸n sÐc 2 Uû nhiÖm thu 3 Uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn 4 Th­ tÝn dông N¨m 2004 doanh sè thanh to¸n ngo¹i tØnh lµ 6.284.694. triÖu ®ång t¨ng so víi cïng kú n¨m 2003 lµ:1.039.566 triÖu ®ång b»ng 19,81%(doanh sè thanh to¸n ngo¹i tØnh n¨m 2003 lµ 5.245.128 triÖu ®ång)Tæng sè thanh to¸n néi tØnh n¨m 2004 lµ 7.013.778 triÖu ®ång gi¶m so víi cïng kú n¨m 2003: Biểu đồ 2.1: Thanh toán tại Ngân hàng nông nghiệp & phát triển Bắc Ninh N¨m 2004 N¨m 2003 N¨m 2002 1.886.215triÖu ®ång gi¶m 21,13% ( doanh sè thanh to¸n néi tØnh n¨m 2003 lµ 8.899.128 triÖu ®ång ) C«ng t¸c TTKDTM t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ hoµn thiÖn, nã cã ­u ®iÓm h¬n h¼n so víi thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt lµ: Thanh to¸n ®­îc mét khèi l­îng tiÒn lín mµ kh«ng cÇn ph¶i tæ chøc vËn chuyÓn, kiÓm ®Õm, b¶o qu¶n, ®¶m b¶o nhanh chãng chÝnh x¸c, an toµn, cho nªn nh÷ng kho¶n thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô hÇu hÕt thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n, cßn nh÷ng kho¶n thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt chñ yÕu lµ chi tiÕt kiÖm, kú phiÕu ®Õn h¹n, chi l­¬ng… Qua sè liÖu ë b¶ng sè 03 vµ biÓu ®å 2.1 ta thÊy c«ng t¸c TTKDTM t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh t¨ng gi¶m thÊt th­êng. N¨m 2002 víi doanh sè TTKDTM lµ 4.468.000 triÖu ®ång chiÕm 71,3% doanh sè thanh to¸n chung nh­ng ®Õn n¨m 2003 th× doanh sè TTKDTM lµ 10.916.046 triÖu ®ång chiÕm 43,56%, mÆc dï sè tuyÖt ®èi vÉn t¨ng cao lµ 6.448.046 triÖu ®ång nh­ng sè t­¬ng ®èi gi¶m chØ cßn 43,56%, trong khi ®ã thanh to¸n b»ng tiÒn mÆt chiÕm 56,44% nh­ng sang ®Õn n¨m 2004 doanh sè TTKDTM lµ 15.712.049 triÖu ®ång chiÕm 54,16% doanh sè thanh to¸n chung vµ t¨ng so víi n¨m 2003 vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 4.796.003 tr.® t¨ng vÒ sè t­¬ng ®èi so víi n¨m 2003 lµ 43,96%. CÇn ph¶i nhËn thÊy r»ng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c TTKDTM sÏ t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ gióp c¸c ®¬n vÞ t¨ng c­êng chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ. 2.2.2 Thùc tr¹ng c¸c h×nh thøc Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh Qua sè liÖu ë b¶ng 04 cho ta thÊy hiÖn nay NHNo tØnh B¾c Ninh chñ yÕu thanh to¸n b»ng h×nh thøc uû nhiÖm chi - chuyÓn tiÒn cßn c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nh­ sÐc, uû nhiÖm thu, kh¸ch hµng sö dông rÊt Ýt ®Æc biÖt lµ sÐc. §èi víi c¸c n­íc ph¸t triÓn viÖc thanh to¸n b»ng sÐc lµ rÊt phæ biÕn, nh­ng t¹i ViÖt Nam sö dông sÐc ®Ó thanh to¸n cßn rÊt h¹n chÕ. Sè liÖu ë b¶ng 04 thÓ hiÖn: n¨m 2004 thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn víi doanh sè lµ 2.830.937 tr.® chiÕm 18% trong tæng sè TTKDTM, gi¶m so víi 2003 vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 3.898.095 tr.® b»ng – 57,93%. C¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c t¨ng cao, n¨m 2004 thanh to¸n b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n kh¸c cã doanh sè lµ 12.880.768 triÖu ®ång chiÕm 81,98%% trong tæng sè TTKDTM,t¨ng so víi n¨m 2003 vÒ sè tuyÖt ®èi lµ 8.693.788 tr.®, vÒ sè t­¬ng ®èi lµ 207,64%. C¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nh­ uû nhiÖm thu th× kh¸ch hµng sö dông Ýt, cßn sÐc, TTD vµ thÎ thanh to¸n th× kh«ng ®­îc kh¸ch hµng ¸p dông. 2.2.2.1 Thanh to¸n b»ng sÐc SÐc lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn TTKDTM rÊt h÷u hiÖu nã kh«ng nh÷ng lµm gi¶m khèi l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng mµ cßn gi¶m c¸c chi phÝ ph¸t sinh do viÖc ph¶i kiÓm ®Õm mét khèi l­îng tiÒn mÆt trong c¸c giao dÞch mua b¸n. MÆc dï sÐc ®· ®­îc sö dông kh¸ l©u ®êi vµ réng r·i ë nhiÒu n­íc trªn thÓ giíi, song ®èi víi ViÖt Nam viÖc thanh to¸n sÐc trong tÇng líp d©n c­ vÉn cßn lµ ®iÒu míi mÎ. Tõ khi ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh 159/CP ngµy 10/12/2003 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh qui chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc, Th«ng t­ cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc “ H­íng dÉn thùc hiÖn qui chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc”,v¨n b¶n 368/NHNo-04 ngµy 12/3/1997 cña Tæng Gi¸m ®èc vµ PTNT ViÖt Nam “H­íng dÉn thùc hiÖn quy chÕ ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc” trong hÖ thèng NHNo ViÖt Nam. NHNo tØnh B¾c Ninh ®· ¸p dông thùc thi nghÞ ®Þnh cña Nhµ n­íc, ®Ó phæ biÕn réng r·i cho kh¸ch hµng ®­îc biÕt vÒ viÖc thanh to¸n b»ng sÐc thay thÕ cho tiÒn mÆt. Biều đồ 2.2: Doanh số thanh toán không dùng tiền mÆt Qua sù ph©n tÝch ë trªn cho ta thÊy viÖc thanh to¸n b»ng sÐc ch­a ®­îc c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ d©n c­ chÊp nhËn sö dông, nã ch­a trë thµnh c«ng cô thanh to¸n phæ biÕn vµ th­êng xuyªn trong cuéc sèng hµng ngµy cña d©n c­. N¨m 2002 vµ n¨m 2003 t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh kh«ng cã kh¸ch hµng nµo sö dông sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi ®Ó thanh to¸n qua Ng©n hµng. N¨m 2004 t¹i Ng©n hµng NHNo tØnh B¾c Ninh cã mét mãn thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi víi doanh sè lµ 310 triÖu ®ång, chiÕm tØ träng 0,02% trong tæng doanh sè TTKDTM. Nh­ vËy ®Ó ®Èy m¹nh thanh to¸n sÐc trong c«ng t¸c TTKDTM, Ng©n hµng ph¶i cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ c¸ch h¹ch to¸n sÐc, ph¸t hµnh qu¸ sè d­, thêi h¹n hiÖu lùc thanh to¸n cña sÐc ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸c bªn tham gia, gióp cho viÖc kiÓm so¸t ®­îc dÔ dµng, ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n trong kh©u thanh to¸n. 2.2.2.2 Uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn Qua sè liÖu b¶ng 05 ta thÊy: tæng sè TTKDTM n¨m 2004 lµ 79.616 mãn th× thanh to¸n b»ng Uû nhiÖm chi lµ 16.451 mãn chiÕm 20,66% tæng sè mãn. Doanh sè TTKDTM n¨m 2004 lµ 15.712.049 tr.®, th× doanh sè thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn lµ 2.830.937 tr.® (chiÕm 18%). ViÖc sö dông h×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn ë NHNo tØnh B¾c Ninh hiÖn nay cã xu h­íng gi¶m so víi c¸c n¨m 2002 vµ 2003. N¨m 2004 thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn lµ 16.451 mãn gi¶m so víi cïng kú n¨m 2003 lµ 22.253 mãn (gi¶m 57,49%). Doanh sè thanh to¸n lµ 2.830.937 tr.® (gi¶m so víi cïng kú n¨m 2003 lµ 3.898.095 tr.® b»ng 57,93% vµ nÕu so víi n¨m 2002 th× thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn gi¶m 62.683 tr.® (gi¶m 2,17%). H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi-chuyÓn tiÒn cã nhiÒu ­u ®iÓm song còng cßn 1 sè h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc ®Ó c«ng t¸c thanh to¸n ®­îc tèt h¬n, cô thÓ lµ: Uû nhiÖm chi ®­îc lËp theo mÉu in s½n cña Ng©n hµng, phÇn ®Ó ghi néi dung chuyÓn tiÒn hÑp nªn kh«ng ghi ®­îc ®Çy ®ñ néi dung chuyÓn tiÒn. Uû nhiÖm chi ®­îc dïng ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tr¶ tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hoÆc chuyÓn tiÒn trong cïng hÖ thèng vµ kh¸c hÖ thèng Ng©n hµng, Kho b¹c Nhµ n­íc. §èi víi chøng tõ chuyÓn tiÕp, ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh ch­a phï hîp. Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi dÔ dÉn ®Õn tr­êng hîp ®¬n vÞ mua chiÕm dông vèn cña ®¬n vÞ b¸n. 2.2.2.3 Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu thuËn lîi ®èi víi c¸c ngµnh dÞch vô c«ng céng nh­ thu tiÒn ®iÖn n­íc sinh ho¹t, tiÒn ®iÖn th¾p s¸ng, tiÒn c­íc phÝ ®iÖn tho¹i… tuy vËy uû nhiÖm thu chiÕm tû träng rÊt nhá trong tæng doanh sè Thanh To¸n Kh«ng Dïng TiÒn MÆt ë Ng©n Hµng N«ng NghiÖp tØnh B¾c Ninh. Qua sè liÖu ë b¶ng 05 cho ta thÊy: n¨m 2002 cã 21 mãn chiÕm 0,07% trong tæng sè mãn TTKDTM. N¨m 2003 cã 37 mãn thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu chiÕm 0,07% trong tæng sè mãn TTKDTM. N¨m 2004 cã 36 mãn thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu chiÕm 0,05% trong tæng sè mãn TTKDTM. 2.2.2.4 Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông Qua c¸c n¨m 2002,2003,2004 sè liÖu ë trªn b¶ng 05 cho ta thÊy h×nh thøc thanh to¸n th­ tÝn dông ë NHNo tØnh B¾c Ninh kh«ng ®­îc kh¸ch hµng sö dông do ph¶i l­u ký mét sè tiÒn t¹i Ng©n hµng mµ kh«ng ®­îc h­ëng l·i, hiÖu qu¶ cña ®ång vèn kh«ng cao, mÆt kh¸c th­ tÝn dông chØ ®­îc më ®Ó ®i mua hµng t¹i ®¬n vÞ kh¸c ®Þa ph­¬ng víi sè tiÒn phï hîp víi sè tiÒn hµng ®· ®­îc ký kÕt vµ chØ ®­îc thanh to¸n cho 1®¬n vÞ thô h­ëng. Møc tiÒn më th­ tÝn dông lín, tèi thiÓu lµ 10 triÖu ®ång, ®©y còng lµ nh÷ng h¹n chÕ cña h×nh thøc thanh to¸n nµy t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh. Nh­ng trong thanh to¸n quèc tÕ th× Th­ tÝn dông l¹i lµ h×nh thøc thanh to¸n phæ biÕn cña c¸c Ng©n hµng. 2.2.2.5 ThÎ thanh to¸n ThÎ thanh to¸n míi ®­îc ¸p dông t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh bëi h×nh thøc thanh to¸n nµy ch­a ®­îc ¸p dông réng r·i mµ míi chØ ¸p dông ë 1 sè thµnh phè lín. Thanh to¸n b»ng thÎ ®ßi hái c¸n bé lµm nghiÖp vô thanh to¸n thÎ ph¶i cã tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ øng dông khoa häc c«ng nghÖ, tin häc tèt, ®ång thêi tr×nh ®é d©n trÝ ë ®Þa ph­¬ng ®ã ph¶i cao th× míi am hiÓu vµ ¸p dông thÓ thøc thanh to¸n b»ng thÎ ®­îc. Do vËy ë NHNo tØnh B¾c Ninh còng nh­ c¸c Ng©n hµng kh¸c trªn ®Þa bµn tØnh B¾c Ninh th¸ng 12/2004 míi b¾t ®Çu ®­a vµo sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy. 2.2.2.6 H×nh thøc thanh to¸n kh¸c C¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c hiÖn nay t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh chñ yÕu lµ thanh to¸n b»ng c¸c phiÕu chuyÓn kho¶n cña c¸c doanh nghiÖp víi Ng©n s¸ch Nhµ n­íc nh­ nép thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, c¸c kho¶n phÝ hay lµ c¸c phiÕu thu, b¶ng kª tÝch sè tÝnh l·i cña Ng©n hµng. BiÓu ®å 2. 3: Biến động số món thanh toán không dùng tiền mặt Tû träng c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh t¨ng kh¸ cao : n¨m 2002 lµ 1.574.364 triÖu ®ång chiÕm 35.23% tû. N¨m 2003 lµ 4.186.980 triÖu ®ång chiÕm 38,36%. N¨m 2004 lµ 12.88.768 triÖu ®ång chiÓm 81,98%. 2.2.3 Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph©n theo ph¹m vi thanh to¸n. B¶ng 3: Thực trang TTKDTM theo phạm vi Ph­¬ng thøc N¨m 2002 N¨m 2003 N¨m 2004 Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Sè tiÒn tr.® Tû träng (%) Thanh to¸n néi bé 2.066.003 46,24 5.295.374 48,51 5.153.552 32,80 Thanh to¸n trong hÖ thèng 1.037.023 23,21 2.701.721 24,75 7.026.428 44,72 Thanh to¸n ngoµi hÖ thèng 1.364.974 30,55 2.918.951 26,74 3.532.069 22,48 Tæng TTKDTM 4.468.000 100 10.916.046 100 15.712.049 100 Nguån: Báo cáo của NHNo tØnh Bắc Ninh năm 2004 Sè liÖu ë b¶ng 3 cho ta thÊy ph­¬ng thøc thanh to¸n néi bé trong c¸c n¨m 2002 vµ 2003 chiÕm tû träng lín 2002 lµ 46,24%, 2003 lµ 48,51% nh­ng ®Õn 2004 th× ®· gi¶m xuèng chØ cßn 32,8% trong khi ®ã thanh to¸n cïng hÖ thèng n¨m 2002 lµ 23,21% n¨m 2003 t¨ng 1 Ýt lµ 24,75% nh­ng ®Õn n¨m 2004 ®· t¨ng vät lªn cao lµ 44,72% trong tû träng TTKDTM. Tõ ®ã ta thÊy kh¸ch hµng kh«ng chØ thanh to¸n t¹i Ng©n hµng NHNo tØnh B¾c Ninh mµ cßn thanh to¸n víi kh¸ch hµng ë tØnh kh¸c trong cïng hÖ thèng. §èi víi thanh to¸n ra ngoµi hÖ thèng th× l­îng thanh to¸n qua c¸c n¨m gi¶m dÇn ®ã lµ nguyªn nh©n cña viÖc kh¸ch hµng cã xu h­íng chuyÓn tõ thanh to¸n kh¸c hÖ thèng sang thanh to¸n trong cïng hÖ thèng ®Ó chi phÝ cho thanh to¸n ®­îc rÎ h¬n. Qua ph©n tÝch ë trªn ta thÊy mçi c«ng cô TTKDTM ®Òu cã nh÷ng thuËn lîi vµ h¹n chÕ, nã phï hîp víi tõng lo¹i kh¸ch hµng. Sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM sÏ tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian, chi phÝ vµ c«ng søc cho tõng ng­êi d©n trong x· héi, t¹o hiÖu qu¶ chung cho nÒn kinh tÕ. Do vËy ph¸t triÓn, më réng vµ hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc TTKDTM trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hiÖn nay kh«ng chØ lµ mèi quan t©m cña Nhµ n­íc, cña ngµnh Ng©n hµng mµ lµ cña toµn x· héi. 2.3 §¸nh gi¸ thùc tr¹ng Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh 2.3.1 Thµnh tÝch ®¹t ®­îc. - Tæng l­îng TTKDTM qua ng©n hµng t¨ng tr­ëng ®Òu ®Æn hµng n¨m víi tèc ®é t­¬ng ®èi cao. - Ng©n hµng ®· cung cÊp dÞch vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng víi chÊt l­îng tèt, tæ chøc thanh to¸n nhanh chãng, h­íng dÉn kh¸ch hµng sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n phï hîp, nh©n viªn cã th¸i ®é hoµ nh· t«n träng kh¸ch hµng. - Trong thùc hiÖn nghiÖp vô kh«ng ®Ó ra sai sãt lín, giÊy tê chÝnh x¸c, thanh to¸n ®iÖn tö vµ bï trõ nhanh chãng, thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch. - Thùc hiÖn thanh to¸n toµn hÖ thèng ®· t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm trong qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn t¹i c¬ së. ViÖc qu¶n lý vèn chÆt chÏ nh­ng linh ho¹t, hÖ sè sö dông vèn trong kinh doanh cña toµn hÖ thèng t¨ng lªn râ rÖt. - Thùc hiÖn tèt më réng dÞch vô thanh to¸n trong d©n c­ ®©y lµ chñ tr­¬ng lín cña ngµnh ng©n hµng nh»m tiÕp tôc c¶i thiÖn viÖc thanh to¸n trong d©n c­, chuyÓn thu nhËp hµng th¸ng cña c¸n bé CNV vµo tµi kho¶n c¸ nh©n cña ng©n hµng. Mét mÆt ng©n hµng võa huy ®éng ®­îc nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi, võa tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ ph¸t sinh. 2.3.2 Tån t¹i vµ nguyªn nh©n 2.3.2.1 Tån t¹i - ViÖc TTKDTM phôc vô cho c¸c kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp nhá vµ c¸ nh©n cßn Ýt, ®a phÇn nghiÖp vô TTKDTM phôc vô cho nh÷ng doanh nghiÖp lín vµ võa, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp cßn ®¹i bé phËn d©n c­ vÉn ch­a tiÕp cËn ®­îc víi c¸c dÞch vô thanh to¸n cña ng©n hµng. - ViÖc sö dông c¸c h×nh thøc TTKDTM cßn ®¬n ®iÖu chñ yÕu lµ h×nh thøc uû nhiÖm chi- chuyÓn tiÒn. Mét sè h×nh thøc thanh to¸n míi ra ®êi nh­ thÎ thanh to¸n, sÐc c¸ nh©n… Cßn mang tÝnh h×nh thøc, hiÖu qu¶ ch­a cao. C¬ së vËt chÊt mÆc dï ®· ®­îc ®Çu t­, nh­ng vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu trong viÖc hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng ®Ó t¨ng søc c¹nh tranh. 2.3.2.2 Nguyªn nh©n Nguyªn nh©n chñ quan + Ho¹t ®éng marketing cña ng©n hµng hay c«ng t¸c tiÕp thÞ, khai th¸c t×m kiÕm vµ thu hót kh¸ch hµng ch­a chñ ®éng, cßn thiÕu c¸c biÖn ph¸p tæ chøc thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l­îc kh¸ch hµng. + Thñ tôc trong TTKDTM cßn r­êm rµ, h×nh thøc thanh to¸n cßn ®¬n ®iÖu, chÊt l­îng dÞch vô kÐm, thanh to¸n chËm vµ phøc t¹p víi một l­îng lín giÊy tê vµ rÊt nhiÒu ch÷ ký. + C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn ho¹t ®éng cña ng©n hµng thêi gian qua ®· ®­îc chó ý nh­ng hiÖu qu¶ ch­a cao. + Tr×nh ®é cña c¸n bé vÉn cßn h¹n chÕ, sè c¸n bé míi vµo nghµnh cã tr×nh ®é vÒ chuyªn m«n cã kh¶ n¨ng tiÕp thu khoa häc kü thuËt nh­ng l¹i thiÕu kinh nghiÖm trong c«ng viÖc giao tiÕp, øng xö víi kh¸ch hµng do ®ã ®· dÉn ®Õn nh÷ng kÕt qu¶ kh«ng ®­îc nh­ mong muèn. b) Nguyªn nh©n kh¸ch quan + C¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña Nhµ n­íc cña chÝnh phñ ch­a ®ång bé cßn nhiÒu ®iÒu ch­a hîp lý c¬ chÕ thanh to¸n ch­a hÊp dÉn kh¸ch hµng. + Kh¸ch hµng cßn ch­a hiÓu biÕt nhiÒu vÒ TTKDTM, cho nªn hä kh«ng thÊy ®­îc lîi Ých cña h×nh thøc thanh to¸n nµy. + H¹n chÕ lín nhÊt cho qu¸ tr×nh më réng vµ ph¸t triÓn TTKDTM cña hÖ thèng ng©n hµng hiÖn nay lµ vèn. trong nh÷ng n¨m qua chÝnh phñ vµ ng©n hµng Nhµ n­íc ®· tËp trung ®Çu t­ vèn cho viÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n nh­ng sè vèn vÉn cßn Ýt ái ch­a ®¸p øng ®­îc. + Thãi quen cña d©n chóng: Thãi quen tiªu tiÒn mÆt cña d©n chóng, còng lµ mét khã kh¨n kh«ng nhá cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung cña NHNo tØnh B¾c Ninh nãi riªng ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng TTKDTM. + Nguyªn nh©n ®Ó dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i cña c¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cßn cã c¸c nguyªn nh©n kh¸c vÝ dô nh­ trong thanh to¸n b»ng sÐc h¹n chÕ lµ do tr×nh ®é d©n trÝ cßn thÊp, thu nhËp cña ®¹i bé phËn d©n chóng ch­a cao. + Ph­¬ng tiÖn thanh to¸n míi mÎ vµ t­¬ng ®èi hiÖn ®¹i ®ã lµ thÎ thanh to¸n míi ®­îc ¸p dông t¹i c¸c ng©n hµng trªn ®Þa bµn tØnh B¾c ninh nãi chung vµ NHNo tØnh B¾c Ninh nãi riªng tõ th¸ng 12/2004. Ch­¬ng 3 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT tØnh b¾c ninh 3.1 Môc tiªu, ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña NHNo tØnh B¾c Ninh HÖ thèng thanh to¸n trong bÊt kú nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nµo còng ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ cao vai trß cña nã. Mét tÊt yÕu cùc kú quan träng trong c¬ së h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ, mét kªnh cÇn thiÕt cho qu¶n lý kinh tÕ, mét ph­¬ng tiÖn thóc ®Èy hiÖu qu¶ nÒn kinh tÕ. Do ®ã ®Ó kh¾c phôc h¹n chÕ nh÷ng tån t¹i vµ tõng b­íc n©ng cao, hoµn thiÖn c«ng t¸c TTKDTM qua hÖ thèng ng©n hµng hiÖn nay th× kh«ng nh÷ng tù ng©n hµng ph¶i ®æi míi vµ hiÖn ®¹i ho¸ mµ cÇn cã sù phèi hîp cña Nhµ n­íc, ChÝnh phñ trong viÖc x©y dùng, ph¸t triÓn nÒn tµi chÝnh quèc gia, hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c TTKDTM qua ng©n hµng ë n­íc ta hiÖn nay. Tr­íc m¾t ph­¬ng h­íng nhiÖm vô n¨m 2005 cña NHNo tØnh B¾c Ninh ®Ò ra nh­ sau: - TiÕp tôc më réng vµ thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc huy ®éng vèn vµ sö dông vèn, ®¸p øng nhu cÇu vèn cho c¸c dù ¸n cã tÝnh kh¶ thi, ®i ®«i víi t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý, thanh tra, kiÓm tra n©ng cao chÊt l­îng tµi s¶n Cã cña ng©n hµng. - TÝch cùc chñ ®éng ®Çu t­ c¸c dù ¸n cã hiÖu qu¶ phôc vô hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp cña tØnh. - TiÕp tôc t¨ng c­êng biÖn ph¸p h¹n chÕ nî qu¸ h¹n, tÝch cùc thu nî qu¸ h¹n cò vµ xö lý tµi s¶n tån ®äng. - N©ng cao mét b­íc t¸c phong giao dÞch cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ®Ó phï hîp víi sù ®æi míi cña ho¹t ®éng ng©n hµng, ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - N©ng cao sè l­îng, chÊt l­îng ho¹t ®éng dÞch vô Ng©n hµng, ®¶m b¶o ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng: “ nhanh chãng, chÝnh x¸c, an toµn, hiÖu qu¶ ”th«ng qua ho¹t ®éng thanh to¸n qua ng©n hµng, t¨ng kh¶ n¨ng ®Çu t­ tÝn dông. - Kh«ng ngõng n©ng cao c«ng t¸c kÕ to¸n TTKDTM ®Ó t¹o ch÷ tÝn cho ng©n hµng. 3.2 C¸c gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt §Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña tØnh ngµy cµng ph¸t triÓn ®ång thêi phôc vô tèt h¬n n÷a c¸c yªu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Ngµnh Ng©n hµng nãi chung vµ NHNo tØnh B¾c Ninh nãi riªng cÇn ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn, bæ xung söa ®æi chÕ ®é TTKDTM cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ trong tõng giai ®o¹n cô thÓ. Tuy nhiªn trong thêi gian tíi ®Ó c«ng t¸c TTKDTM t¹i NHNo tØnh B¾c Ninh ngµy mét tèt h¬n em xin ®­a ra 1 sè gi¶i ph¸p sau: 3.2.1 KhuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua ng©n hµng §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c TTKDTM trong d©n c­, NHNo tØnh B¾c Ninh cÇn tuyªn truyÒn m¹nh mÏ trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ §µi Ph¸t thanh, §µi TruyÒn h×nh, trªn c¸c b¸o ë ®Þa ph­¬ng, c¸c Pa n« ¸p phÝch qu¶ng c¸o… vÒ lîi Ých cña viÖc më tµi kho¶n c¸ nh©n. Tuyªn truyÒn gi¶i thÝch lµm râ néi dung, thñ tôc më tµi kho¶n tiÒn göi vµ sö dông sÐc c¸ nh©n ®Ó nh©n d©n hiÓu vµ tù nguyÖn më tµi kho¶n. 3.2.2 Mét sè biÖn ph¸p sö dông ®Ó thu hót kh¸ch hµng C¸c Ng©n hµng cã thÓ giíi thiÖu víi kh¸ch hµng vÒ h×nh thøc nµo thanh to¸n phï hîp, thuËn tiÖn vµ cã mét sè tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng cho linh ho¹t nh­ gi¶m bít sè liªn trong thanh to¸n b»ng h×nh thøc uû nhiÖm chi, hay ¸p dông h×nh thøc thÊu chi trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n víi c¸c kh¸ch hµng cã uy tÝn. ¦u tiªn cho vay víi kh¸ch hµng cã doanh sè thanh to¸n qua ng©n hµng cao, nhÊt lµ ®èi víi kh¸ch hµng truyÒn thèng cña Ng©n hµng. 3.2.3 X©y dùng c¬ së vËt chÊt, ®æi míi kÜ thuËt vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ §Ó TTKDTM ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a Ng©n hµng trong thêi gian tíi cÇn ®Èy nhanh tèc ®é thùc hiÖn dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n, nh»m sím ®­a vµo sö dông t¨ng nhanh tèc ®é thanh to¸n qua Ng©n hµng, gi¶m chi phÝ cho ho¹t ®éng thanh to¸n, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c c«ng cô thanh to¸n míi, t¨ng kh¶ n¨ng cung cÊp c¸c dÞch vô thanh to¸n vµ c¸c dÞch vô cã liªn quan ®Õn më vµ sö dông tµi kho¶n cña kh¸ch hµng t¹i Ng©n hµng. CÇn x©y dùng c¬ së vËt chÊt khang trang, ®Çu t­ trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®ång bé cña ng©n hµng ®Ó cã vÞ trÝ quan träng quyÕt ®Þnh tíi sù thµnh c«ng. §©y lµ nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc, nhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. Sù c¹nh tranh gay g¾t vµ quyÕt liÖt dÔ dÉn ®Õn sù thÊt b¹i hay thµnh c«ng v× thÕ ®ßi hái ng©n hµng cÇn chó träng quan t©m tíi ®æi míi c«ng nghÖ, x©y dùng c¬ së vËt chÊt khang trang h¬n nhÊt lµ trô së vµ c¸c ®iÓm giao dÞch cña ng©n hµng n«ng nghiÖp c¸c huyÖn ®Ó tõ ®ã thu hót sè l­îng kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch víi ng©n hµng ®«ng h¬n, gãp phÇn t¹o nªn chu chuyÓn vèn nhanh trong nÒn kinh tÕ, gi¶m thêi gian ø ®äng vèn trong thanh to¸n vµ thêi gian chê ®îi cho kh¸ch hµng, ®¶m b¶o bÝ mËt an toµn, t¨ng thªm doanh thu cho ng©n hµng. 3.2.4 Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc x©y dùng tèt chÝnh s¸ch ®µo t¹o vµ tuyÓn dông c¸n bé nh©n viªn. §Ó ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao trong c«ng t¸c TTKDTM ng©n hµng cÇn nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña kh©u c¸n bé lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh mäi ho¹t ®éng, hÖ thèng ng©n hµng ®· ®Æc biÖt coi träng t¹o nguån nh©n lùc ®Ó ®¶m b¶o vËn hµnh cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ng©n hµng trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. Trong ho¹t ®éng ng©n hµng nãi chung vµ nghiÖp vô TTKDTM nãi riªng yÕu tè tæ chøc vµ s¾p xÕp con ng­êi cho khoa häc lµ rÊt quan träng quyÕt ®Þnh lín ®Õn chÊt l­îng vµ sè l­îng c«ng viÖc. Cho nªn NHNo tØnh B¾c Ninh cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i cho c¸n bé nhÊt lµ c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh to¸n ph¶i trang bÞ cho m×nh ®Çy ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é v÷ng vµng, ®¹o ®øc, t¸c phong nhanh nhÑn, cã th¸i ®é hoµ nh·, lÞch sù, tËn t×nh víi kh¸ch hµng lu«n coi “ kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ “… HiÓu biÕt ®­êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng, n¾m v÷ng chñ tr­¬ng ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, quy ®Þnh cña ngµnh, ®Æc biÖt lµ ph¶i th«ng hiÓu vµ thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt. 3.2.5 T¨ng c­êng C«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm to¸n néi bé T¨ng c­êng h¬n n÷a c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm to¸n néi bé, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é kiÓm tra, kiÓm to¸n cao. §¸p øng kÞp nhu cÇu cña mét ng©n hµng hiÖn ®¹i. Ng©n hµng lu«n chó träng c«ng t¸c nµy ®Ó th­êng xuyªn ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ng©n hµng cã kû c­¬ng, cã uy tÝn v× ®©y lµ lÜnh vùc quan träng rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho ng©n hµng ho¹t ®éng an toµn, h¹n chÕ thÊp nhÊt rñi ro trong thanh to¸n vµ t¨ng søc c¹nh tranh. §¸nh gi¸ viÖc tu©n thñ ph¸p luËt, nghÜa vô ng©n s¸ch vµ ®Æc biÖt lµ kiÓm tra b¸o c¸o tµi chÝnh theo c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n. §ã lµ viÖc lµm cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®Ó kh¸ch hµng yªn t©m tin t­ëng më tµi kho¶n vµ sö dông c¸c c«ng cô thanh to¸n cña ng©n hµng. 3.3 Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1 CÇn t¹o lËp mét m«i tr­êng ph¸p lý æn ®Þnh, ®ång bé. C¬ së ph¸p lý cã thÓ ®­îc xem nh­ gi÷ vai trß nÒn t¶ng trong viÖc ph¸t triÓn c¬ chÕ thanh to¸n. TÇm quan träng cña c¬ chÕ tæ chøc thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i cã sù quan t©m tho¶ ®¸ng tõ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc mµ c¬ së ph¸p lý chÝnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn c¬ chÕ tæ chøc thanh to¸n phï hîp. Sù kh«ng ®Çy ®ñ vµ nhÊt qu¸n vÒ c¬ chÕ ph¸p lý chÝnh lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn c¸c rñi ro liªn quan ®Õn ho¹t ®éng thanh to¸n qua ng©n hµng. Do vËy cÇn ph¶i t¹o lËp mét m«i tr­êng ph¸p lý æn ®Þnh, ®ång bé . Hoµn thiÖn vµ n©ng cao c¸c quy ®Þnh vÒ ph¸p lý nh­ c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan ®Õn thanh to¸n ®iÖn tö, x©y dùng nghÞ ®Þnh thanh to¸n phï hîp víi luËt Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông. Bæ xung, ®iÒu chØnh nghÞ ®Þnh ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc thanh to¸n, tiÕn tíi ban hµnh luËt sÐc. Ho¹t ®éng cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i n»m trong mét m«i tr­êng ph¸p lý do Nhµ n­íc quy ®Þnh, chÞu sù t¸c ®éng cña hÖ thèng ph¸p luËt vÒ kinh doanh Ng©n hµng. Do vËy viÖc t¹o lËp m«i tr­êng ph¸p lý æn ®Þnh, ®ång bé lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ cao theo ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt. HiÖn nay hÖ thèng luËt kinh tÕ cña n­íc ta cã ®iÒu chØnh söa ®æi phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ chung cña ®Êt n­íc song ch­a thùc sù thèng nhÊt vµ ®ång bé . ViÖc ban hµnh hÖ thèng ph¸p lý ®ång bé râ rµng sÏ t¹o niÒm tin cho d©n chóng, ®ång thêi víi nh÷ng quy ®Þnh khuyÕn khÝch cña Nhµ n­íc sÏ cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn viÖc ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm, t¸c ®éng ®Õn thãi quen cÊt tr÷, n¾m gi÷ tiÒn mÆt b»ng viÖc më vµ sö dông tµi kho¶n khi thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô vµ rót tiÒn mÆt. 3.3.2 KiÕn nghÞ vÒ h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng nhÊt cña viÖc ph¸t triÓn ph­¬ng thøc TTKDTM trong nÒn kinh tÕ ®ã lµ viÖc më réng ph¹m vi sö dông sÐc trong nÒn kinh tÕ. - SÐc b¶o chi lµ mét h×nh thøc thanh to¸n ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng lùa chän khi thanh to¸n, cÇn cã h­íng xö lý ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi sö dông dÞch vô thanh to¸n. Ng©n hµng cã thÓ dïng biÖn ph¸p khoanh tµi kho¶n, mµ kh«ng cÇn ph¶i trÝch riªng tµi kho¶n ®¶m b¶o thanh to¸n sÐc b¶o chi. Kh¸ch hµng kh«ng ®­îc sö dông sè tiÒn nµy nh­ng vÉn ®­îc h­ëng l·i, ®iÒu nµy lµm cho kh¸ch hµng cã lîi h¬n mµ ng©n hµng cµng cã ®iÒu kiÖn ®Ó khuyÕn khÝch kh¸ch hµng sö dông dÞch vô. Mét h¹n chÕ n÷a cña sÐc b¶o chi lµ míi chØ ®­îc ¸p dông thanh to¸n trong toµn hÖ thèng chø ch­a ®­îc ¸p dông thanh to¸n ®èi víi tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng KiÕn nghÞ ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn më réng kh«ng gian thanh to¸n cña sÐc b¶o chi, sÐc b¶o chi kh«ng chØ bã hÑp thanh to¸n ra ngoµi tØnh nh­ng trong cïng hÖ thèng ng©n hµng mµ cÇn ph¶i thanh to¸n ra ngoµi tØnh nh­ng kh¸c hÖ thèng. Tê sÐc cÇn ph¶i nghiªn cøu sao cho kh¸ch hµng khi sö dông, thuËn tiÖn nh­ng ph¶i an toµn v× vËy cÇn ph¶i m· ho¸ tµi kho¶n cña kh¸ch hµng ®Ó nh©n viªn Ng©n hµng dÔ kiÓm tra, chÊt liÖu giÊy lµm tê sÐc cÇn nghiªn cøu sao cho kh«ng dÔ lµm gi¶, mùc viÕt trªn tê sÐc kh«ng thÓ tÈy xo¸ b»ng c¸c chÊt ho¸ häc. Néi dung cña tê sÐc cÇn rót gän cho bít phøc t¹p nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng­êi sö dông. VÒ mÉu sÐc vµ c¸c yÕu tè quy ®Þnh trªn tê sÐc cßn phøc t¹p vµ kh«ng cÇn thiÕt, kÝch th­íc cña c¸c dßng trªn tê sÐc h¬i nhá nªn rÊt khã kh¨n cho viÖc viÕt ®Çy ®ñ c¸c néi dung cña tê sÐc. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn nghiªn cøu bá 1 sè yÕu tè trªn tê sÐc nh­ bá ngµy vµ n¬i cÊp chøng minh th­… HiÖn nay mçi hÖ thèng Ng©n hµng cã mét mÉu sÐc riªng ®· c¶n trë ®Õn viÖc sö dông sÐc thanh to¸n. CÇn sím nghiªn cøu c¸c ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn ®Ó ®­a vµo sö dông mét mÉu sÐc duy nhÊt cho tÊt c¶ c¸c hÖ thèng Ng©n hµng. §Ó më réng thanh to¸n sÐc c¸c Ng©n hµng ph¶i ph¸t triÓn tr­íc mét b­íc vÒ khoa häc kÜ thuËt, ®Çu t­ thÝch ®¸ng vµo lÜnh vùc nµy, nh­ tæ chøc thanh to¸n bï trõ trªn ph¹m vi réng sÏ më réng ®­îc ph¹m vi thanh to¸n cña sÐc. NÕu thùc hiÖn tèt c¸c vÊn ®Ò trªn h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng, cïng víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c phôc vô tèt cho c«ng t¸c TTKDTM, thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. 3.3.3 KiÕn nghÞ vÒ h×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ®¬n vÞ b¸n kh«ng bÞ ®¬n vÞ mua chiÕm dông vèn, nªn dïng uû nhiÖm chi cã ph¹t chËm tr¶. Sè tiÒn ph¹t = Sè tiÒn x Sè ngµy x Tỷ lÖ ph¹t chËm tr¶ chËm tr¶ chËm tr¶ chËm tr¶ Tû lÖ ph¹t chËm tr¶ b»ng l·i suÊt nî qu¸ h¹n lo¹i cho vay cao nhÊt t¹i Ng©n hµng phôc vô ng­êi ph¸t hµnh. NÕu thùc hiÖn ®­îc quy ®Þnh nµy th× ®Õn ngµy ®¬n vÞ mua trÝch tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ b¸n, ®¬n vÞ b¸n ®­îc h­ëng thªm phÇn ph¹t chËm tr¶. C¸ch xö lý trªn sÏ ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi cho ng­êi b¸n. §Ó ®Èy m¹nh h×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi trong thanh to¸n, th× cÇn ph¶i cã mét m«i tr­êng ph¸p lý cho thanh to¸n uû nhiÖm chi v× ë n­íc ta hiÖn nay thanh to¸n uû nhiÖm chi míi giíi h¹n ë c¸c quyÕt ®Þnh, th«ng t­, v¨n b¶n, chØ thÞ cho nªn c¸c bªn chÊp hµnh ch­a nghiªm v× vËy cÇn ph¶i cã luËt hoÆc ph¸p lÖnh vÒ uû nhiÖm chi. §Ó cã sù ph©n ®Þnh râ rµng vÒ quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tham gia thanh to¸n uû nhiÖm chi cã c¨n cø luËt ph¸p xö lý c¸c tr­êng hîp ph¸t sinh. ChÝnh phñ cÇn ban hµnh bé luËt ®ång bé vµ toµn diÖn vÒ uû nhiÖm chi. Ngµnh Ng©n hµng cÇn phæ biÕn réng r·i gióp mäi ng­êi th«ng hiÓu vÒ h×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi – chuyÓn tiÒn, tõ ®ã ®Èy m¹nh viÖc sö dông uû nhiÖm chi trong thanh to¸n. 3.3.4 KiÕn nghÞ vÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n bï trõ §Ó c¶i tiÕn c«ng t¸c thanh to¸n bï trõ ngµy mét tèt h¬n ng©n hµng Nhµ n­íc, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn nghiªn cøu thùc hiÖn nèi m¹ng gi÷a c¸c ®¬n vÞ tham gia thanh to¸n bï trõ vµ më réng ®èi t­îng tham gia, thanh to¸n bï trõ kh«ng chØ bã hÑp ë c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tØnh. HiÖn nay chóng ta ®ang thùc hiÖn thanh to¸n bï trõ b»ng ®iÖn tö cho nªn cã thÓ më réng ph¹m vi thanh to¸n ®Õn c¸c ng©n hµng huyÖn. C¸c ng©n hµng ë cÊp huyÖn trùc tiÕp tham gia thanh to¸n bï trõ víi ng©n hµng cÊp tØnh hoÆc t¹i cÊp huyÖn cã nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i cïng ho¹t ®éng th× nªn tæ chøc thanh to¸n bï trõ gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau. Lµm ®­îc nh­ thÕ th× qu¸ tr×nh thanh to¸n sÏ ®­îc rót ng¾n, tèc ®é lu©n chuyÓn chøng tõ sÏ nhanh h¬n. 3.3.5 KiÕn nghÞ vÒ thÎ thanh to¸n §Ó tiÕn kÞp vµ hoµ nhËp víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, hiÖn nay c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· vµ ®ang triÓn khai dÞch vô thÎ thanh to¸n, mét s¶n phÈm dÞch vô hiÖn ®¹i gãp phÇn lµm hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng vµ x¸c ®Þnh r»ng s¶n phÈm dÞch vô nµy cã kh¶ n¨ng t¹o ®­îc mét b­íc ®ét ph¸ trong viÖc t¨ng Tû träng TTKDTM trong d©n c­, n©ng cao d©n trÝ, t¹o ®iÒu kiÖn qu¶n lý x· héi vµ qu¶n lý kinh tÕ hiÖu qu¶ h¬n. Do ®ã cÇn triÓn khai dÞch vô thÎ réng r·i trªn c¸c ®Þa bµn ®èi víi c¸c hÖ thèng Ng©n hµng bëi n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ mµ thÎ Ng©n hµng l¹i ®­îc sö dông trong c¶ thanh to¸n néi ®Þa vµ quèc tÕ. Tuy nhiªn viÖc sö dông thÎ vÉn cßn mét sè bÊt cËp, ch­a tiÖn lîi cho kh¸ch hµng cho nªn thÎ thanh to¸n vÉn ch­a ®­îc ¸p dông réng r·i. §Ó thÎ thanh to¸n ®­îc ph¸t triÓn trong tÇng líp d©n c­, Ng©n Hµng nªn ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p: Mét lµ: Ngµnh ng©n hµng cÇn ®Çu t­ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, tiªu chuÈn ho¸ hÖ thèng th«ng tin, n©ng cÊp hÖ thèng tin häc ng©n hµng ®Ó øng dông c¸c c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®a d¹ng ho¸ kªnh ph©n phèi s¶n phÈm dÞch vô ®Ó ®­a vµo sö dông nhiÒu c¸c m¸y mãc hiÖn ®¹i gióp kh¸ch hµng sö dông thÎ cã thÓ võa tù m×nh rót tiÒn mÆt, kiÓm tra tµi kho¶n, chuyÓn kho¶n, kiÓm tra sè d­, thanh to¸n tiÒn ®iÖn, ®iÖn tho¹i, phÝ b¶o hiÓm vµ ®Æc biÖt göi tiÒn vµo tµi kho¶n qua m¸y ATM nh­ ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Hai lµ: NHNN, c¸c NHTM cÇn nghiªn cøu nèi m¹ng vµ cã trung t©m xö lý thanh to¸n bï trõ thÎ, ®Ó ng­êi sö dông thÎ cã thÓ göi tiÒn ë NHTM nµy mµ rót tiÒn ë m¸y cña NHTM kh¸c. Ba lµ: HiÖn nay thanh to¸n b»ng thÎ ®ang ph¶i tr¶ phÝ t­¬ng ®èi cao.C¸c ng©n hµng cÇn nghiªn cøu gi¶m phÝ thanh to¸n, ®Ó hÊp dÉn kh¸ch hµng sö dông h×nh thøc thanh to¸n nµy. kÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc, c«ng t¸c TTKDTM lµ mét c«ng cô quan träng trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cã hiÖu qu¶ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Lµm tèt c«ng t¸c TTKDTM sÏ lµm gi¶m t­¬ng øng l­îng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ, nh»m gãp phÇn ®iÒu chØnh hîp lý khèi l­îng tiÒn trong l­u th«ng, æn ®Þnh vµ n©ng cao søc mua cña ®ång tiÒn. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ th× viÖc cung øng c¸c s¶n phÈm dÞch vô thanh to¸n cã nhiÒu tÝnh n¨ng ­u viÖt ®ã lµ tr¸ch nhiÖm cña ngµnh Ng©n hµng. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc trªn trong nh÷ng n¨m võa qua Ban l·nh ®¹o NHNo nãi chung vµ Ban l·nh ®¹o NHNo tØnh B¾c Ninh nãi riªng lu«n quan t©m c¶i tiÕn c«ng nghÖ thanh to¸n ®Ó c«ng t¸c TTKDTM ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn kh«ng chØ trong kh¸ch hµng truyÒn thèng mµ cßn c¶ nh÷ng kh¸ch hµng c¸ nh©n mét thÞ phÇn tiÒm n¨ng cña Ng©n hµng trong t­¬ng lai. Do thêi gian vµ kinh nghiÖm nghiªn cøu cßn h¹n chÕ nªn bµi tiÓu luËn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c Thµy, C« gi¸o. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! môc lôc lêi nãi ®Çu ch­¬ng 1: lý luËn chung vÒ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1 sù cÇn thiÕt kh¸ch quan vµ vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 1.1.1 sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.1.2 Vai trß cña thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.2 nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c trong thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.2.1 §èi víi kh¸ch hµng (chñ tµi kho¶n) 1.2.2 §èi víi c¸c ®¬n vÞ lµm dÞch vô thanh to¸n 1.3 c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i ViÖt Nam hiÖn nay 1.3.1 Thanh to¸n b»ng sÐc 1.3.2 Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm chi 1.3.3 Thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu 1.3.4 H×nh thøc thanh to¸n th­ tÝn dông 1.3.5 Thanh to¸n b»ng thÎ Ng©n hµng( Card) 1.4 c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 1.4.1 M«i tr­êng ph¸p luËt 1.4.2 NÒn t¶ng c«ng nghÖ th«ng tin 1.4.3 T©m lý x· héi ch­¬ng 2: thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT tØnh B¾c Ninh 2.1 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi tØnh b¾c ninh vµ ho¹t ®éng cña NHNo&PTNT tØnh b¾c ninh 2.1.1 Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tØnh b¾c ninh 2.1.2 §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña NHNo&PTNT tØnh b¾c ninh 2.2 thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo&PTNT tØnh b¾c ninh 2.2.1 Kh¸i qu¸t vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n t¹i NHNo tØnh b¾c ninh 2.2.2 Thùc tr¹ng c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo tØnh b¾c ninh 2.2.3 Thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph©n theo ph¹m vi thanh to¸n 2.3 ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo tØnh b¾c ninh 2.3.1 Thµnh tÝch ®¹t ®­îc 2.3.2 Tån t¹i vµ nguyªn nh©n ch­¬ng 3: mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt t¹i NHNo tØnh b¾c ninh 3.1 Môc tiªu, ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña NHNo tØnh b¾c ninh 3.2 c¸c gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ ph¸t triÓn c«ng t¸c thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt 3.2.1 KhuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n më tµi kho¶n vµ thanh to¸n qua ng©n hµng 3.2.2 Mét sè biÖn ph¸p sö dông ®Ó thu hót kh¸ch hµng 3.2.3 X©y dùng c¬ së vËt chÊt, ®æi míi kü thuËt vµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ 3.2.4 Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc x©y dùng tèt chÝnh s¸ch ®µo t¹o vµ tuyÓn dông c¸n bé nh©n viªn 3.2.5 T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm to¸n néi bé 3.3 Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1 CÇn t¹o lËp mét m«i tr­êng ph¸p lý æn ®Þnh, ®ång bé 3.3.2 KiÕn nghÞ vÒ h×nh thøc thanh to¸n b»ng sÐc 3.3.3 KiÕn nghÞ vÒ h×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi 3.3.4 KiÕn nghÞ vÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n bï trõ 3.3.5 KiÕn nghÞ vÒ thÎ thanh to¸n KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o