Tiểu luận Hoàn thiện cơ chế chính sách đối với kinh tế tư nhân

I - PHẦN MỞ ĐẦU Đối với mọi quốc gia, khu vực kinh tế tư nhân có vai trò hết sức quá trình trong phát triển kinh tế của đất nước. Đối với nước ta, mặc dù trong quá trình phát triển trải qua nhiều thăng trầm song bước vào thời kỳ đổi mới kinh tế tư nhân đã khẳng định là một bộ hận cấu thành, có vị trí quá trình lâu dài của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Nền kinh tế của nước ta đang trong quá trình đổi mới mạnh mẽ để vươn tới nền kinh tế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Trong sự đổi mới đó, kinh tế Nhà nước vẫn đóng vai trò chủ đạo, nhưng đóng góp cho quá trình phát triển đó có sự tham gia tích cực của kinh tế tư nhân. Kinh tế tư nhân với các loại hình đa dạng, hoạt động linh hoạt góp phần giải quyết nhiều vấn đề bức xúc của xã hội, trong đó nổi cộm là giải quyết việc làm cho người lao động mà kinh tế Nhà nước chỉ giải quyết được hạn hẹp. Kinh tế tư nhân làm đa dạng hóa nền kinh tế, đáp ứng các nhu cầu vốn rất lớn cả về phía người tiêu dùng lẫn chủ sở hữu, tính đa dạng đó là ưu thế rất lớn để đưa nền kinh tế từ sản xuất nhỏ đi lên sản xuất hàng hóa lớn như nước ta. Kinh tế tư nhân vốn phạm vi hoạt động rộng lớn trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải.... cần có sự giúp đỡ, tạo điều kiện của Nhà nước. Nhận định vai trò của kinh tế tư nhân Nhà nước đã đổi mới cơ chế chính sách để phát triển thành phàn kinh tế này. Trong những năm gần đây, nhờ quan điểm đổi mới tích cực với cơ chế tác động rõ ràng, dứt khoát đã thúc đẩy kinh tế tư nhân ngày càng phát triển. Với những hiểu biết còn nhiều hạn chế, trong phạm vi đề tài cho phép em rất mong nhận được sự giúp đỡ, chỉ dẫn của thầy cô giáo về những sai sót trong quá trình làm bài. Em xin chân thành cảm ơn! II - PHẦN THÂN BÀI 1. Định nghĩa kinh tế tư nhân và vai trò của kinh tế tư nhân Kinh tế tư nhân là loại hình kinh tế dựa trên sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất với lao động của bản thân người chủ sản xuất và lao động làm thuê hoặc hoàn toàn thuê lao động, có các quy mô khác nhau về vốn, lao động, công nghệ hoạt động dưới các hình thức hộ kinh doanh cá thể và các loại hình doanh nghiệp tư nhân, Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ phần, Công ty hợp doanh. Đây là những hình thức phổ biến, được phát triển mạnh mẽ trong những năm vừa qua với các quy mô, mức độ khác nhau. Kinh tế tư nhân có ưu thế đặc biệt khi sử dụng đa dạng hóa các hình thức kinh tế cụ thể trong quá trình phát triển nền kinh tế vốn yếu kém đi lên kinh tế thị trường như nước ta. Nó không chỉ đóng vai trò là một kênh quá trình để khơi dậy, huy động và khai thác nguồn tiềm năng to lớn về vốn, sức lao động kinh nghiệm quản lý, trí tuệ và khả năng kinh doanh, khai thác thông tin và các nguồn lực khác cho phát triển kinh tế... thích ứng với sự biến đổi linh hoạt của môi trường kinh doanh trong và ngoài nước. Kinh tế tư nhân trực tiếp đóng vai trò quá trình về tạo thêm nhiều công ăn việc làm cho xã hội, giải quyết thất nghiệp, góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân, huy động ngày càng nhiều nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước... 2. Tình hình phát triển kinh tế tư nhân. Trong những năm vừa qua nhờ quá trình đổi mới kinh tế và thực hành dân chủ hóa đời sống kinh tế - xã hội kinh tế tư nhân nước ta không ngừng mở rộng phạm vi hoạt động, đóng góp đáng kể vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giải quyết nhiều vấn đề xã hội bức xúc. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ năm 2000 cả nước có gần 2167,3 nghìn cơ sở kinh tế tư nhân tăng 130,7 nghìn cơ sở so với năm 1996, trong đó 29548 doanh nghiệp tư nhân, tăng 9276 doanh nghiệp và trên 2137,7 nghìn cơ sở cá thể (chưa kể nông, lâm, thủy sản) tăng 121,4 nghìn cơ sở. Tại thời điểm tháng 12 năm 2000 các cơ sở kinh tế tư nhân có 4643 lao động đang làm việc tăng 20,1% so với năm 1996 và có gần 173000 tỷ đồng vốn đang dùng vào kinh doanh sản xuất (doanh nghiệp tư nhân 16.000 tỷ). Do có quy mô hoạt động và tiềm lực như vậy nên hàng năm kinh tế tư nhân thu hút thêm hàng vạn lao động (1996 thu hút thêm 3,1 vạn lao động, năm 2000 thêm 90.000 lao động) tạo ra khoảng 40% tổng sản phẩm trong nước và đóng góp 6,4 nghìn tỷ). Những con số thống kê ở trên khẳng định kinh tế tư nhân ở nước ta là một nguồn nội lực quá trình đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước. Kinh tế tư nhân có sự tăng trưởng đáng kể về số lượng, phát triển rộng khắp trong cả nước và trong các ngành cá thể đến năm 2000 là 9,8 triệu hộ với 20,1 triệu lao động. Trong đó có 7,7 triệu hộ nông nghiệp ngoài HTX (với 16,3 triệu lao động) và 2,1 triệu hộ kinh doanh phi nông nghiệp. Số hộ kinh doanh cá thể phân bố rộng khắp trong các ngành nghề đặc biệt trong nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, ngư nghiệp. Trong công nghiệp với mô hình VAC, kinh tế trang trại góp phần giải quyết việc làm, tăng thu nhập đáng kể, các trang trại thu hút được 363.048 lao động, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ thuần nông, phá thế độc canh, đặc biệt tạo ra mô hình cây công nghiệp, chuyên phục vụ cho xuất khẩu. Trong tiểu thủ công nghiệp với ngành nghề truyền thống được khơi dậy đặc biệt là ngành mây tre xuất khẩu, đồ gỗ mỹ nghệ - đã xuất khẩu đi nhiều nước. Ngành nuôi trồng thủy sản với mô hình nuôi tôm của các hộ gia đình thực sự tạo hiệu quả kinh tế cao phục vụ cho xuất khẩu. Nghị quyết Đại hội Đảng IX đã khẳng định "Kinh tế cá thể, tiểu chủ cả ở nông thôn và thành thị có vị trí quá trình lâu dài. Nhà nước tạo điều kiện và giúp đỡ phát triển, khuyến khích các hình thức tổ chức hợp tác tự nguyện, làm vệ tinh cho các doanh nghiệp hoặc phát triển lớn hơn". Ở khu vực thành thị, kinh tế cá thể thực sự đóng vai trò rất quá trình, loại hình kinh doanh dịch vụ và sản xuất hàng hóa nhỏ rất phù hợp với môi trường linh hoạt sôi động tạo thu nhập cho nhiều hộ gia đình. Nhà nước tạo điều kiện bằng cách hỗ trợ vốn. Về số lượng doanh nghiệp tư nhân cũng tăng rất nhanh, đặc biệt từ khi thực hiện Luật doanh nghiệp. Tính từ đầu năm 2000 đến nay có trên 36.000 doanh nghiệp tư nhân vừa và nhỏ được đăng ký, so với 6000 doanh nghiệp được đăng ký trong hai năm trước đó. Trong đó có khoảng 92% thuộc lĩnh vực phi nông nghiệp. Điều đáng chú ý là có gần 70% doanh nghiệp vừa và nhỏ mới đăng ký là những tổ chức mới điều đó cho thấy số đầu tư mới là đáng kể. Dự đoán trong vài năm tới các hoạt động của khu vực tư nhân còn tăng hơn nữa. Điều này cho thấy lòng tin của các nhà đầu tư vào hệ thống chính thức đã được tăng lên đáng kể. Sự phát triển kinh tế tư nhân trực tiếp đóng vai trò quá trình về tạo nhiều công ăn việc làm cho xã hội. Năm 2000, theo thống kê của cơ quan chuyên môn, khu vực kinh tế tư nhân chiếm 56,3% tổng số lao động có việc làm thưỡnguyên trong cả nước. Trong đó, lao động phi nông nghiệp chiếm 22%, lao động nông nghiệp chiếm 78%, điều đáng chú ý là năm 1997 - 2000 khu vực này thu hút thêm 977019 lao động gấp 6,6 lần so với khu vực kinh tế Nhà nước. Lao động ở các hộ kinh doanh cá thể chiếm 81,9% riêng trong nông nghiệp, các trang trại thu được 363048 lao động chiếm 2,22%. Lao động ở khu vực kinh tế tư nhân chiếm tỷ trọng khá cao, đóng vai trò to lớn trong giải quyết việc làm nhưng tỷ trọng trong nông nghiệp rất lớn điều đó chưa thực sự chuyển dịch cơ cấu việc làm. Khả năng tạo thêm việc làm của khu vực Nhà nước có hạn nhất là về thu hút số lượng lao động. Quy mô kinh doanh hợp pháp càng lớn càng được coi trọng chính đó là con đường tạo cầu, tăng cầu về lao động. Lớp nhà kinh doanh tạo cầu về lao động càng đông đảo, làm cho nhu cầu số lượng lao động ngày càng lớn với cơ cấu và chất lượng ngày càng cao là trực tiếp mở rộng cơ hội để mọi người lao động có thể tìm việc làm phù hợp, phấn đấu nâng cao trình độ và tăng thu nhập. Các doanh nghiệp ngày càng mở rộng về số lượng chất lượng đòi hỏi nhân lực có trình độ chuyên môn vững vàng. Tuy nhiên ở nước ta đã và còn thực trạng rất đau lòng cho xã hội và đông đảo gia đình lao động do "cung về lao động rất lớn, nhưng cầu chưa đủ mạnh" khiến quá nhiều người dân chưa có cơ hội tìm việc làm, càng khó tìm việc làm phù hợp. Nạn thừa người thiếu việc trước hết rơi vào lớp người đến tuổi ra trường, vào đời. Từ nhiều năm nay nghề nông vẫn giữ tỷ trọng trên 60% lao động xã hội khiến đời sống nhà nông rất kho cải thiện. Biết bao gia đình thu nhập trung bình và thấp chủ yếu là nông dân, đang vét cạn vốn liếng đầu tư cho con em ăn học và tìm việc làm, ly nông. Hàng triệu người lao động, nam và nữ đã tự phát dấn thân vào cuộc di cư và du cư tìm kế sinh nhai, chấp nhận mọi khó khăn để tìm việc làm có thu nhập. Mọi tầnglớp thuộc độ tuổi lao động đều cố gắng để tìm được một việc làm, có việc làm hợp pháp ổn định đã là sự đổi đời. Thực tế đó chứng tỏ người lao động nước ta rất năng động cần cù, nhẫn nại. Đồng thời cũng nói lên chính sách và môi trường xã hội chưa đủ sức tăng cầu lao động với tốc độ cao và hợp lý. Hiện nay do rất thiếu khả năng, nên Hiến pháp chưa thể đặt nhiệm vụ Nhà nước và xã hội bảo đảm quyền có việc làm của công dân, càng chưa thế bảo hiểm thất nghiệp với mọi người lao động. Gánh nặng này đang buộc các gia đình tự lo. Chiến lược phát triển kinh tế xã hội năm 2000 - 2010 được Đại hội IX thông qua mỗi năm cần tạo ra trên 1 triệu việc làm mới cho số lao động mới tăng thêm, chưa kể việc giảm thất nghiệp. Hơn nữa còn có nhu cầu rất bức bách rút bớt lao động từ nông nghiệp sang các lĩnh vực ngoài nông nghiệp - trong 10 năm tới phải phấn đầu rút trên 10 triệu lao động chỉ như vậy đời sống nông dân mới có thể cải thiện. Chính trên con đường đó, nước ta càng sớm càng tốt phải đi tới trình độ phát triển đến mức cầu lao động lớn hơn cung, tức là khan hiếm lao động nhất là lao động với chất lượng cao. Chỉ đến lúc ấy, thu nhập lao động mới chắc chắn đạt mức cao, thất nghiệp được bảo hiểm trên toàn xã hội. Như vậy, phát triển mạnh mẽ nền kinh tế thị trường nhiều thành phần theo định hướng chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước là con đường xây dựng và toàn dụng lao động với trình độ và chất lượng ngày càng cao nhằm mưu cầu tự do, hạnh phúc và phát triển toàn diện con người và cộng đồng lao động. Sự phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã thực sự góp phần vào việc xóa đói giảm nghèo, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, huy động ngày càng nhiều nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Chỉ tính riêng năm 2000 vốn đăng ký kinh doanh của các doanh nghiệp khu vực này tăng hơn 4,5 lần so với năm 1996, đạt mức 13831 tỷ đồng, vốn đầu tư phát triển kinh tế tư nhân tăng 13% so với năm 1999, chiếm một tỷ trọng đáng kể trong tổng nguồn vốn đầu tư toàn xã hội. Kinh tế tư nhân đầu tư cổ phần hóa. Trên bình diện chung toàn xã hội, sự phát triển kinh tế tư nhân những năm vừa qua đã trực tiếp góp phần vào việc tăng ngân sách Nhà nước, đóng góp đáng kể vào sự gia tăng GDP toàn xã hội chiếm 42,26% GDP toàn xã hội. Trong đó, hộ kinh doanh chiếm 34,8%, hộ nông dân ngoài HTX là 15,08%, hộ kinh doanh cá thể phi nông nghiệp là 19,72%. Kinh tế tư nhân đóng góp tới 16,9% tổng thu ngân sách. Hàng năm kinh tế tư nhân thu hút thêm hàng vạn lao động (1996 thu hút thêm 3,1 vạn lao động, 2000 thêm 9 vạn lao động) tạo ra khoảng 40% tổng sản phẩm trong nước và đóng góp vào ngân sách Nhà nước trê dưới 6000 tỷ điìng. Xét một cách cụ thể, không kể các lao động làm việc tại các doanh nghiệp Công ty có vốn lớn thì lao động ở các hộ gia đình, các cơ sở sản xuất nhỏ đã có thu nhập nhất định ổn định đời sống, thu nhập của họ có khi chủ yếu từ các nguồn đó mà đây là chiếm bộ phận khá lớn, giúp họ thoát khỏi cảnh nghèo đói dai dẳng, đó là tín hiệu đáng khích lệ của khu vực kinh tế này. Việc xóa đói giảm nghèo ở nước ta đã thực hiện rất thành công ở các vùng nông thôn, trung du, miền núi, đây là bộ phận dân cư chiếm tỷ lệ cao, tỷ lệ nghèo đói trước đây khá lớn nhưng hiện nay đã giảm nhiều đạt được nhờ chính sách đúng đắn của Nhà nước với các mô hình kinh tế phù hợp với điều kiện của nhân dân như cho vay vốn, hỗ trợ kỹ thuật phương hướng, điều đó đã mở ra một cuộc sống tuy chưa đầy đủ nhưng là tín hiệu đáng mừng cho nhiều hộ gia đình đối với vùng ven biển khuyến khích nuôi trồng thủy sản. Kinh tế tư nhân góp phần quá trình vào thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao cạnh tranh của nền kinh tế, tăng quy mô của kim ngạch xuất khẩu. Với đặc điểm và ưu thế riêng của mình, sự phát triển kinh tế tư nhân trực tiếp khơi dậy nhiều ngành nghề truyền thống trong các ngành, vùng ở các địa phương tạo ra nhiều chủng loại hàng hóa đa dạng, phong phú và cung cấp nhiều hơn hàng hóa phục vụ cho xuất khẩu. Các ngành nghề truyền thống là thủ công mỹ nghệ đồ gỗ, đồ gốm sứ, mây tre đan, tranh sơn mài... đã tạo được tiếng vang trên trường quốc tế. Chỉ tính riêng năm 2000 con số thống kê của tổng cục hải quan, kim ngạch xuật nhập khẩu trực tiếp của khu vực, phi nông nghiệp trong kinh tế tư nhân đã tăng khá. Thông qua việc mở rộng sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh của từng doanh nghiệp ở khu vực này, trong điều kiện nền kinh tế đất nước ngày càng tham gia đầy đủ hơn vào quá trình hội nhập với khu vực và thế giới, giúp cho việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế diễn ra mạnh mẽ hơn. quá trình hội nhập tác động rất lớn vào chuyển dịch cơ cấu kinh tế, làm tăng các ngành có hàm lượng kỹ thuật cao, đặc biệt ngành công nghệ thông tin, ngành công nghệ sinh học trong tương lai sẽ rất phát triển, các ngành phục vụ cho xuất khẩu cũng tăng mạnh, các Công ty tư nhân hoàn toàn với nước ngoài có xu hướng tăng. Những ngành sản phẩm có khả năng cạnh tranh khai thác được lợi thế so sánh ở các vùng, miền được chú trọng phát triển, nhờ đó khả năng cạnh tranh của nền kinh tế nói chung cũng được nâng lên, các nguồn lực đầu tư cho phát triển được khai thác có hiệu quả hơn. Vùng đồng bằng sông Cửu Long ngoài lợi thế trồng lúa còn phát triển trồng cây ăn trái có giá trị trong nước và xuất khẩu, riêng vùng ven biển ngập mặn còn phát triển nuôi trồng thủy sản, vùng trồng cây ăn quả đặc sản như vải, mận... được khai thác ở khu vực thành phố lớn các cơ sở sản xuất các mặt hàng truyền thống tạo ra các sản phẩm đặc trưng chất lượng cao. Từ đó xuất hiện các cơ sở kinh doanh điển hình làm ăn giỏi, đời sống người lao động ngày càng được nâng lên, giải quyết nhiều chỗ làm cho xã hội. 3. Phương hướng hoàn thiện cơ chế chính sách đối với kinh tế tư nhân. Nhà nước xúc tiến mạnh mẽ quá trình lập pháp tạo cơ sở pháp lý cho sự phát triển kinh tế thị trường nhiều thành phần và kinh tế tư nhân nói riêng. Năm 1990 Ban hành Luật Công ty và Luật doanh nghiệp tư nhân. Hiến pháp 1992 khẳng định vai trò hợp hiến của kinh tế tư nhân. Sau Đại hội VI đã có nhiều Nghị quyết, chỉ thị của Đảng và văn bản của Nhà nước về phát triển kinh tế ngoài quốc doanh phi nông nghiệp. Điều 22 ghi rõ "Các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đối với Nhà nước, đều bình đẳng trước pháp luật, vốn và tài sản hợp pháp được Nhà nước bảo hộ". Trong 10 năm vừa qua đã liên tục ban hành và hoàn thiện hệ thống luật dân sự, luật kinh tế và kinh doanh. Năm 2000 ban hành luật doanh nghiệp. Đạo luật này đi vào cuộc sống rất nhanh, tạo ra bước phát triển đột biến của kinh tế tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân từ năm 2000 đến nay. Như vậy, trên thực tế quá trình đổi mới Đảng và Nhà nước đã chỉ đạo thúc đẩy một lĩnh vực hệ trọng nhất trong lãnh đạo và quản lý kinh tế. Lĩnh vực thể chế hóa, đổi mới tạo lập và hoàn thiện cơ sở hợp hiến pháp cho hoạt động của các thành phần kinh tế và loại hình doanh nghiệp, thể chế hóa như vậy là chức năng, là hoạt động thực tiễn cơ bản nhất của cơ quan lãnh đạo quản lý kinh tế, là việc đưa chính sách của Đảng vào cuộc sống. Hệ thống pháp luật mới được ban hành và liên tục hoàn thiện đã cổ vũ và bảo đảm pháp lý để mọi người kinh doanh tư nhân ngày càng yên tâm phát triển. Đáng chú ý các năm sau Đại hội VIII, đã liên tục có diễn đàn hoàn toàn đối thoại giữa lãnh đạo và cơ quan Nhà nước hữu quan với giới kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế, mà chủ đề luôn luôn là xây dựng và thực thi thể chế kinh tế và kinh doanh. Nhờ thành quả ban hành và thực thi thể chế như vậy, mới có thể có bước phát triển liên tục của kinh tế tư nhân mấy chục năm vừa qua và bước phát triển đột biến từ năm 2000 đến nay. Đại hội IX, về mặt phát triển kinh tế tư nhân đã đạt được mới về hoàn thiện chính sách khẳng định cơ cấu kinh tế thị trường nhiều thành phần định hướng XHCN trong đó kinh tế tư nhân là bộ phận quá trình xác định quan hệ hoàn toàn và đấu tranh trong nội bộ nhân dân, cùng nhau đi lên CNXH dưới sự lãnh đạo của Đảng. Hội nghị lần thứ V của BCHTƯ, trong nghị quyết về kinh tế tư nhân, xác định hai điều rất quá trình. "Xây dựng quan hệ tốt đẹp giữa người sử dụng lao động và người lao động trên cơ sở pháp luật và tinh thần tương thân tương ái" và "những đảng viên đang làm chủ doanh nghiệp của tư nhân, chấp hành tốt Điều lệ Đảng và pháp luật, chính sách của Nhà nước thì vẫn là Đảng viên của Đảng". Nhìn tổng quát lại, có thể thấy rõ trong cuộc đổi mới ở nước ta nói chung và nói riêng trong bước mở đường và phát triển kinh tế tư nhân đã diễn ra cuộc tìm tòi đổi mới mang tính nhân dân, tính xã hội. Sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước có vai trò mở đường, khuyến khích, định hướng và điều tiết rất rõ. Nghị quyết Đại hội Đảng IX đã khẳng định: "Kinh tế cá thể, tiểu chủ cả ở nông thôn và thành thị có vị trí quá trình lâu dài, khuyến khích các hình thức tổ chức hoàn toàn tự nguyện, làm vệ tinh cho các doanh nghiệp hoặc phát triển lớn hơn. khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân rộng rãi trong những ngành nghề sản xuất, kinh doanh mà pháp luật không cấm. Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi về chính sách, pháp lý để kinh tế tư bản tư nhân phát triển trên những định hướng ưu tiên của Nhà nước, kể cả đầu tư ra nước ngoài". Quán triệt quan điểm nghị quyết Đại hội IX của Đảng, Hội nghị Trung Ương lần thứ V khóa IX đã đánh giá tình hình và quyết định phương hướng, giải pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, không hạn chế sự phát triển kinh tế tư nhân ở những ngành, lĩnh vực mà pháp luật không cấm, đồng thời hướng dẫn, quản lý hoạt động của kinh tế tư nhân đảm bảo định hướng XHCN của nền kinh tế. Như vậy, Nhà nước đã ban hành các chính sách luật pháp, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, khuyến khích phát triển, đó là những ưu tiên nhằm giúp các doanh nghiệp tư nhân có nền tảng vững chắc, có niềm tin để hoạt động, sự hỗ trợ đó thực sự đã là đòn bẩy có tác động to lớn đến sự phát triển của khu vực kinh tế này đã là đòn bẩy có tác động to lớn đến sự phát triển của khu vực kinh tế này đã có những cơ sở pháp lý rõ ràng. Để nhân dân yên tâm bỏ vốn xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh mới hoặc mở rộng quy mô cơ sở hiện có, Nhà nước phải cụ thể hóa đường lối chính sách bằng các văn bản pháp quy như luật kinh doanh, luật kinh tế, luật chuyển nhượng, luật thuế mướn lao động... đồng thời phải hoàn thiện chế độ đăng ký kinh doanh, chế độ kế toán, thống kê, thuế, hợp đồng kinh tế, phải giải quyết thỏa đáng quan hệ 3 lợi ích Nhà nước - chủ doanh nghiệp - người lao động. Nhà nước phải có giải pháp hỗ trợ khu vực kinh tế này trong đào tạo chủ doanh nghiệp cũng như phổ cập nghề, nâng cao tay nghề cho người lao động. Vì đây là một trong những điểm yếu của khu vực kinh tế này ở nước ta. Nhà nước điều tiết mối quan hệ kinh tế và giai cấp xã hội. Luật pháp bảo vệ quyền lợi hợp lý của người sử dụng nhân công và người làm công ăn lương trong kinh tế tư nhân. Đảng và Nhà nước phát huy vai trò định hướng và điều tiết các mối quan hệ kinh tế và giai cấp xã hội, thông qua chính sách và luật pháp, Nhà nước thực thi chính sách đó. Đương nhiên mối quan hệ giữa người sử dụng lao động làm công ăn lương cũng được định hướng và điều tiết như vậy. Đảng và Nhà nước xuất phát từ thực tế, đã đề ra và liên tục hoàn thiện chính sách và luật pháp. Từ đó nâng cao hiệu lực định hướng và điều tiết. Đại hội lần thứ IX của Đảng khẳng định: "Tiếp tục nhất quan sự phát triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần. Các thành phần kinh tế kinh doanh theo pháp luật là bộ phận cấu thành quá trình của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, cùng phát triển lâu dài, hoàn toàn và cạnh tranh lành mạnh". Sự khẳng định của Đại hội như vậy không phải là mong muốn chủ quan mà là kết quả tổng kết thực tế. Thật vậy, trên đất nước ta trong bước phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế nói chung và kinh tế tư nhân nói riêng, mối quan hệ giữa người kinh doanh sử dụng nhiều lao động vốn hàng triệu người lao động làm công ăn lương đâu còn là quan hệ giữa người có quyền áp bức bóc lột với người bị áp bức bóc lột như ở xã hội cũ. Những năm vừa qua việc thực hiện quy định: "Đảng viên có lao động, không bóc lột" đã rất lúng túng về việc xử lý Đảng viên. Đồng thời gây ra sự nghi ngại của giới kinh doanh tư nhân với chính sách khuyến khích phát triển. Xuất phát từ quan điểm cơ bản của Đại hội IX đã đẩy tới một bước sự nhất quán của chính sách trên hai điều rất quan trọng: "Bảo vệ lợi ích hợp pháp, chính đáng của cả người lao động và và người sử dụng lao động, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người sử dụng lao động và người lao động trên cơ sở pháp luật và tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái". Những quyết định đó của Đảng và Nhà nước nhanh chóng đi vào cuộc sống, được các doanh nghiệp hưởng ứng, việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người chủ và nhân viên với tinh thần đoàn kết đã tạo tâm lý thoải mái tự tin cho người lao động, tạo động lực nâng cao hiệu quả công việc, không chỉ về lợi ích kinh tế mà còn về lợi ích xã hội như đảm bảo cho người lao động có được một tinh thần tốt, giảm căng thẳng giúp họ sống một cuộc sống lành mạnh... chính vì vậy tạo ra sự tăng đột biến về số lượng doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh trong khu vực tư nhân năm 2000, đến nay vẫn trên đà phát triển mạnh, xét riêng về quan hệ giữa người sử dụng nhiều nhân công và người làm công ăn lương trong khu vực kinh tế tư nhân, luật pháp bảo vệ quyền hợp lý của cả hai phía. Trên thực tế xây dựng văn bản pháp luật và thực thi trong cuộc sống đã có tình hình không cần, không thể và chưa bao giờ trực tiếp đặt ra việc xây dựng văn bản xác định tầng lớp nào, người kinh doanh cụ thể nào, với quy mô và hình thức kinh doanh nào là thuộc loại có "bóc lột". Đã không cần và không thể đặt ra việc ban hành tiêu chuẩn phân định thành phần tiểu thủ, tư bản tư nhân... trong khi đó, Luật doanh nghiệp 2000 với việc áp dụng chế độ đăng ký kinh doanh thay cho chế độ xin phép, đã khiến đông đảo người kinh doanh càng vững tin, rất hăng hái tự đăng ký, tự xưng danh trước pháp luật và công chúng như một sự tăng đột biến bùng nổ được xã hội mong đợi. Không đặt ra việc xem xét xác định và xử lý "quan hệ bóc lột" xong Nhà nước và pháp luật từ lâu nay đã hoàn toàn cần và thực tế phải thực thi cơ chế giám sát xử lý hoạt động kinh doanh nói chung và quan hệ lao động nói riêng về tính hợp pháp hay phi pháp. Chính nền pháp chế mới đang hình thành và hoàn thiện từng bước, là công cụ định hướng tạo lập quan hệ mới, tạo khả năng đẩy lùi, loại trừ các nhân tố tiêu cực. Luật pháp như vậy đã đặt biển cấm sự xuất hiện tầng lớp người có độc quyền bóc lột cũng như tầng lớp cam chịu bóc lột. Nhìn rộng hơn, mọi doanh nghiệp còn liên tục chịu sự giám sát, không chỉ của Nhà nước mà còn của người lao động, của toàn xã hội các tổ chức chính trị xã hội và dân sự. Sự giám sát như vậy, không dừng ở tính hợp pháp hay phi pháp mà còn ở sự bình luận, phán xét theo các chuẩn mực văn hóa và tinh thần, theo thuần phong mỹ tục... Như vậy, sự điều tiết, định hướng giám sát các quan hệ kinh tế và quan hẹe lao động nói riêng còn là sự giám sát có tính văn hóa xã hội. Nhà nước đã và đang xây dựng và thực thi hệ thống luật kinh tế và kinh doanh nhằm thực thi chính sách của Đảng, khuyến khích người dân mở mang kinh doanh hợp pháp, theo mục tiêu định hướng XHCN. Yêu cầu cơ bản nhất đối với mọi người làm ăn và kinh doanh là "tuân theo pháp luật" trong đó có Luật lao động. Đây không chỉ là yêu cầu cơ bản mà còn là yêu cầu rất cao đang có yêu cầu tất yếu đi tới một hệ thống luật kinh doanh và lao động cơ bản thống nhất cho một loại hình doanh nghiệp. Nhà nước ưu tiên chuyển thành doanh nghiệp cổ phần, bán cổ phiếu cho người lao động, liên kết với nhau. Để thực hiện cụ thể cơ chế chính sách Nhà nước có những giải pháp tài chính đối với sự phát triển kinh tế tư nhân. Một là sửa đổi luật khuyến khích đầu tư trong nước (1998) thực hiện chính sách ưu đãi đầu tư cho một số ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn đầu tư kể cả việc đầu tư ra nước ngoài, không phân biệt các thành phần kinh tế. Hai là, Nhà nước cũng cho phép các loại hình doanh nghiệp tư nhân hoạt động theo Luật doanh nghiệp có quyền tham gia hợp tác, liên doanh với các Công ty nước ngoài tại việt nam. Đồng thời cũng cho phép người Việt Nam ở nước ngoài người nước ngoài thường trú ở Việt Nam được góp vốn, mua cổ phần của các doanh nghiệp việt nam với mức không quá 30% vốn điều lệ của doanh nghiệp. Ba là, Nhà nước quy định thủ tục đăng ký kinh doanh đơn giản hơn trước cho các doanh nghiệp mới thành lập, bãi bỏ khoảng 160 giấy phép kinh doanh các loại, nhiều ngành nghề không còn quy định mức vốn pháp định. Bốn là, Nhà nước đã có những giải pháp tháo gỡ từng bước các khó khăn, vướng mắc về thủ tục đầu tư khi vay vốn tín dụng ưu đãi của Nhà nước, có chính sách khuyến khích phát triển ngành nghề nông thôn, khuyến khích và bảo hộ kinh tế trang trại, phát triển giống thủy sản hệ thống ngân hàng đã có những cố gắng tháo gỡ các rào cản trong việc cho vay đối với khu vực kinh tế tư nhân, không có sự phân biệt thành phần kinh tế các nhà đầu tư được Nhà nước giao đất có trả tiền sử dụng đất được hưởng ưu đãi về quyền sử dụng đất dưới các hình thức, giảm 50% số tiền phải nộp tùy từng trường hợp, miễn nộp, tiền sử dụng đất, thuế đất, thuê sử dụng đất đến 15 năm. Nhà nước thực hiện góp vốn cho các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế thông qua các DNNN hoặc tổ chức tín dụng Nhà nước. Nếu dự án của doanh nghiệp có tính khả thi, các quỹ tài chính như quỹ hỗ trợ phát triển, quỹ bảo lãnh tín dụng sẽ cho doanh nghiệp vay vốn lãi suất ưu đãi. Nhà nước thành lập các quỹ hỗ trợ phát triển, quỹ bảo lãnh xuất khẩu quỹ hỗ trợ hoặc khen thưởng xuất khẩu. Các quỹ này bảo lãnh cho vay với lãi suất ưu đãi hoặc tiến hành bảo lãnh tiền vay cho các đối tượng ưu tiên. Nhà nước khuyến khích các ngân hàng thương mại cho các doanh nghiệp vay. Các ngân hàng thương mại thực hiện cơ chế cho vay theo lãi suất thỏa thuận đã xóa bỏ hoàn toàn sự phân biệt giữa các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế, tuân thủ quy luật quan hệ cung cầu trên thị trường. Trong chính sách thuế, không có sự phân biệt đối với các doanh nghiệp trong các thành phần kinh tế cùng với việc ban hành các luật thuế mới, ngành thuế đã có nhiều cải cách hành chính, giảm phiền hà, tạo điều kiện cho các tổ chức và cá nhân kinh doanh trong việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế. Việc ưu đãi trong thuế thu nhập chỉ áp dụng đối với các nhà đầu tư trong các lĩnh vực được ưu đãi. Từ đó có các phương hướng hoàn thiện các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Với tư tưởng chỉ đạo của Nhà nước: khuyến khích tối đa, không hạn chế sự phát triển rộng rãi của kinh tế tư nhân trong các ngành, lĩnh vực mà pháp luật không cấm, Nhà nước định hướng, tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ phát triển và quản lý đối với kinh tế tư nhân theo quy định của pháp luật, bình đẳng đối với mọi thành phần kinh tế. Phương hướng và giải pháp tài chính là: Thứ nhất, các giải pháp tài chính thúc đẩy phải là một bộ phận cấu thành trong hệ thống các giải pháp phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam. Để phát triển kinh tế tư nhân phải sử dụng tổng hợp các giải pháp kinh tế, hành chính và giáo dục. Vì vậy việc xây dựng hoàn thiện và thực hiện các giải pháp tài chính phải đặt trong tổng thể các giải pháp, có sự phối hợp nhịp nhàng giữa chúng để đảm bảo mục tiêu chung là phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của khu vực kinh tế tư nhân. Hai là, chính sách và các giải pháp tài chính phải nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, các rào cản hạn chế sự phát triển của kinh tế tư nhân vận động, phát triển theo định hướng kinh tế thị trường định hướng XHCN. Trước mắt các cơ chế chính sách và giải pháp tài chính phải tập chung tháo gỡ các khó khăn về vốn về tạo mặt bằng cho sản xuất kinh doanh, về hỗ trợ phát triển khoa học công nghệ, thông tin, xúc tiến thương mại, về tạo lập môi trường pháp luật và tâm lý xã hội thuận lợi, thông thaóng cho kinh tế Nhà nước phát triển. Ba là, các chính sách giải pháp tài chính phải đảm bảo tính nhất quán và ổn định trong một thời gian nhất định, đồng thời từng bước tiến đến sự bình đẳng, thống nhất giữa các thành phần kinh tế. Nhà nước đã thực hiện các giải pháp tài chính thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Đầu tiên là các giải pháp về vốn, tín dụng, để tạo các điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân giải quyết các khó khăn về vốn, cần thực hiện một số giải pháp xóa bỏ tình trạng đối xử không bình đẳng trên thực tế trong vay vốn giữa các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân và các DNNN. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực của các doanh nghiệp và ngân hàng thương mại sao cho nó có sự hợp tác chặt chẽ hơn nữa để giải quyết vướng mắc trên. Đối với các doanh nghiệp một mặt phải tìm mọi biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh và năng lực tài chính, đáp ứng ở mức cao nhất các yêu cầu về tài sản thế chấp khi vay vốn để đảm bảo nguyên tắc tín dụng. Mặt khác, phải chủ động xây dựng được các dự án, kế hoạch kinh doanh khả thi vì điều này quyết định sự thành công của doanh nghiệp và bảo toàn được vốn đối với bên cho vay. Các doanh nghiệp phải tạo được uy tín của mình bằng chính khả năng cạnh tranh của sản phẩm doanh nghiệp trên thị trường, bằng tính minh bạch của sổ sách kế toán, đối với các ngân hàng thương mại cần thực sự coi khách hàng, trong đó các doanh nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân là đối tượng phục vụ giúp doanh nghiệp xây dựng các dự án khả thi, cùng tháo gỡ khó khăn, nâng cao khả năng vay vốn. Các tổ chức tín dụng cũng cần xây dựng chính sách tín dụng phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp. Chủ động tìm kiếm dự án sản xuất khả thi, có hiệu quả. Thứ hai là tiếp tục đổi mới, hoàn thiện cơ chế tín dụng và đảm bảo tiền vay để vừa đáp ứng các yêu cầu phát triển của kinh tế tư nhân, phù hợp với thực trạng xã hội và thị trường. Bổ sung quyền sử dụng đất là tài sản bảo đảm tín dụng các vấn đề thế chấp về giá trị quyền sử dụng đất, phạm vi bảo đảm tiền vay, hợp đồng bảo đảm tiền vay, quy định đảm bảo tiền vay hình thành từ vốn vay cần được xem xét, bổ sung cho phù hợp với điều kiện hiện nay. Xúc tiến nhanh việc hình thành quỹ bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Thiết lập và tăng cường mối quan hệ giữa các doanh nghiệp tư nhân với các tổ chức cá nhân cung cấp dịch vụ tín dụng phi chính thức. Xúc tiến nhanh việc hình thành thị trường chứng khoán bảng II hoặc thị trường phi tập trung. Đẩy mạnh hoạt động cho thuê tài chính đối với các doanh nghiệp tư nhân thông qua việc đa dạng hóa hoạt động cho thuê, tăng cường hoạt động tư vấn cho các doanh nghiệp các vấn đề liên quan đến nghiệp vụ cho thuê tài chính. Các giải pháp tài chính tạo điều kiện về mặt bằng cho sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp tháo gỡ các thủ tục vướng mắc để sớm giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với các diện tích đất mà các hộ gia đình làm đất ở, đất sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp được Nhà nước giao không thu tiền, sửa đổi các quy định để đất ở đã được cấp quyền sử dụng đất, đất đang làm mặt bằng sản xuất, kinh doanh hoặc đất doanh nghiệp mua lại bằng quyền sử dụng hoặc đã được giao đất có thu tiền sử dụng đất đều đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận. Xóa bỏ quy định người sử dụng đất phải trả thêm tiền thuê đất. Cho phép các doanh nghiệp góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất vào liên doanh vốn nước ngoài. Hình thành và phát triển thị trường bất động sản bao gồm cả quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Nhà nước thu hồi và đền bù những diện tích đất sử dụng sai mục đích hoặc bỏ hoang để cho các doanh nghiệp thuê làm mặt bằng sản xuất không yêu cầu cơ sở sản xuất kinh doanh được thuê đất phải tự tiến hành đền bù. Chính sách tài chính hỗ trợ doanh nghiệp kinh tế tư nhân về khoa học công nghệ, bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp. Tiến bộ khoa học công nghệ luôn là một yếu tố quyết định khả năng cạnh tranh của sản phẩm doanh nghiệp trên thị trường. Vì thế có chính sách xây dựng các trung tâm này sẽ hỗ trợ giúp các doanh nghiệp trên khía cạnh: bồi dưỡng kiến thức khoa học công nghệ cho các hộ kinh doanh và doanh nghiệp nâng cao năng lực quản lý điều hành doanh nghiệp, cung cấp thông tin thị trường, mở rộng các hoạt động xúc tiến thương mại, hướng dẫn xây dựng và quản lý đầu tư cho các doanh nghiệp... Hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư đổi mới, chuyển giao công nghệ, có thuế xuất ưu đãi đối với vật tư hàng hóa nhập khẩu cần ưu đãi cho phứp hạch toán chi phí đổi mới, hiện đại hóa công nghệ được tính vào giá thành sản phẩm. Sớm giảm giá dịch vụ viễn thông, Internet bằng với mức các nước trong khu vực. Các chính sách về thuế, kế toán và kiểm toán tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện chính sách thuế theo hướng: đảm bảo sự công bằng và bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, đơn giản, rõ ràng và tạo thuận lợi cho các cơ sở sản xuất kinh doanh, hạn chế phiền hà, tiêu cực. Thực hiện nghiêm các luật thuế, hóa đơn chứng từ. Thực hiện chế độ kê khai nộp thuế GTGT đối với các hộ kinh doanh đơn giản hơn cho phù hợp với quy mô kinh doanh và trình độ quản lý. Sửa đổi biểu thuế nhập khẩu theo hướng giảm số lượng mức thuế suất, không phân biệt thuế suất theo mục đích sử dụng, mở rộng danh mục hàng hóa nhập khẩu để thuận lợi cho việc áp mã hàng hóa tính thuế. Sửa đổi bổ sung chế độ kế toán và báo cáo tài chính cho phù hợp với đặc điểm và trình độ doanh nghiệp. Mở rộng và nâng cao chất lượng hoạt động dịch vụ kế toán, kiểm toán. Nghiên cứu ban hành quy chế quản lý tài chính đối với các doanh nghiệp tư nhân, tạo cơ sở pháp lý giúp cho việc quản lý của Nhà nước và của doanh nghiệp. Tuy nhiên việc thực hiện giải pháp tài chính còn có những tồn tại, hạn chế. Việc tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp nhận đầy đủ, kịp thời các thông tin về chính sách đầu tư và khuyến khích đầu tư của Nhà nước, đặc biệt là những quy định về điều kiện được nhận ưu đãi đầu tư. Mặt khác sự thay đổi thường xuyên về chính sách thuế nhập khẩu cũng gây bị động và thiệt bại cho người kinh doanh. Những khó khăn trở ngại trong việc vay vốn từ các ngân hàng thương mại trước hết do một số quy định chưa hợp lý đối với cẩ người đi vay và các tổ chức tín dụng đồng thời cũng có nguyên nhân từ bản thân người đi vay đã làm hạn chế khả năng tiếp cận nguồn vốn vay của các doanh nghiệp tư nhân từ các ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng. Về phía doanh nghiệp đó là tình trạng kế toán không minh bạch, báo cáo tài chính không đầy đủ và chưa được kiểm toán, doanh nghiệp không có tài sản đảm bảo tiền vay rủi ro tín dụng lớn. Chính sách tạo mặt bằng sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp còn nhiều điểm bất cạp như thủ tục phiền hà, phức tạp. Một số điểm trong chính sách thuế chưa được quy định cụ thể, rõ ràng làm cho việc thực hiện gặp khó khăn, phức tạp. Ngoài ra các quy định như đối với hộ kinh doanh cá thể không áp dụng trừ chi phí tiền lương cho chủ hộ kinh doanh hoặc mức thu nhập để được miễn thuế thấp song nếu thu nhập vượt mức đó lại phải nộp thuế tính trên toàn bộ thu nhập là chưa hợp lý. Đối với thuế xuật nhập khẩu các doanh nghiệp thuộc kinh tế tư nhân cũng gặp các khó khăn như nhiều trường hợp nhập phụ tùng để sản xuất lắp ráp trong nước song chịu mức thuế cao hơn như nhập sản phẩm nguyên chiếc... Nhà nước cũng chưa có quy chế riêng về cơ chế tài chính và hạch toán kinh doanh đối với doanh nghiệp tư nhân mà đại bộ phận là quy mô nhỏ và vừa, trình độ quản lý thấp để phục vụ cho quản lý của Nhà nước và quản trị kinh doanh của doanh nghiệp. Chế độ kế toán còn chưa thật phù hợp với quy mô và nănglưcj quản lý của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa trở thành một công cụ quản lý hữu hiệu của chính các doanh nghiệp. Tuy nhiên khu vực này còn tồn tại nhiều hạn chế, yếu kém. Trước hết ở khả năng tích tụ, huy động vốn trong toàn xã hội còn thấp, quy mô kinh doanh phổ biến vẫn còn nhỏ bé, trình độ công nghệ, trang thiết bị nhìn chung còn lạc hậu, chắp vá, chậm đổi mới. Trình độ tổ chức quản lý của chủ doanh nghiệp và tay nghề của người lao động phần lớn đều thấp, số được đào tạo cơ bản còn ít, những hiểu biết về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước còn hạn chế không chỉ trong đội ngũ người lao động mà cả chủ doanh nghiệp... II – KẾT LUẬN Toàn bộ các phần đã trình bày ở trên đã làm rõ các chính sách, các giải pháp cụ thể của Nhà nước để thúc đẩy sự phát triển kinh tế tư nhân. Các chính sách và biện pháp đó rõ ràng, cụ thể làm cho khu vực kinh tế này ngày một sôi động, chiếm vị trí quan trọng trong nền kinh tế trên nhiều phương diện. Điều đó phản ánh sự linh hoạt, tầm nhìn của Đảng trong việc phát triển nền kinh tế của đất nước, trong thời buổi cạnh tranh hiện nay, muốn thoát khỏi nền kinh tế kém phát triển bắt buộc Nhà nước phải có những định hướng đúng đắn mà các giải pháp trên phần nào biểu hiện tính đúng đắn đó. Vấn đề là sự thực hiện của Nhà nước và nhân dân như thế nào, hiệu quả ra sao thì thực tế sẽ kiểm nghiệm nhưng trước mắt thì các cơ chế chính sách đó là phù hợp trong quá trình chuyển đổi của nền kinh tế còn nhiều bất cập. Là những nhà kinh tế tương lai, chúng ta phải nắm bắt được chủ trương đó để vận dụng vào đời sống kinh tế sao cho chủ động, tạo ra những bước phát triển cần phải có. Chúng ta tin tưởng và mong đợi sự đổi mới cơ chế chính sách của Nhà nước sẽ tạo ra phát triển vượt bậc của khu vực kinh tế này.