Tiểu luận Lãi Suất và vai trò của Lãi Suất trong việc huy động vốn

Më bµi L·i suÊt lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a ng­êi cho vay vµ ng­êi ®i vay, ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu vÒ tiÒn tÖ, thùc tr¹ng kinh tÕ cña mét n­íc. Th«ng qua sù biÕn ®éng cña L·i suÊt, ng­êi ta cã thÓ dù ®o¸n nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn hay ®ang suy tho¸i.L·i suÊt lµ mét trong nh÷ng biÕn sè ®­îc theo dâi chÆt chÏ nhÊt trong nÒn kinh tÕ. Sù dao ®éng cña L·i SuÊt ®­îc ®­a trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nã trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cña chÝnh phñ, doanh nghiÖp, còng nh­ nhiÒu ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông vµ sù th¨ng trÇm cña toµn bé nÒn kinh tÕ. L·i suÊt lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò trung t©m cña nÒn kinh tÕ, v× nã t¸c ®éng ®Õn chi phÝ ®Çu t­, do ®ã nã lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh tæng møc ®Çu t­ vµ tæng møc cÇu vÒ tiÒn tÖ(GNP). ViÖt Nam trong h¬n 10 n¨m ®æi míi nh÷ng chÝnh s¸ch L·i SuÊt ng©n hµng nhµ n­íc sö dông ®· cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi viÖc huy ®éng vèn vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ng©n hµng Th­¬ng m¹i vµ c¸c doanh nghiÖp. §Ó t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng Th­¬ng m¹i vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®ßi hái Ng©n hµng nhµ n­íc ph¶i tiÕp tôc ®æi míi h¬n n÷a c¬ chÕ ®iÒu hµnh L·i SuÊt. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm còng nh­ nhu cÇu thùc tiÔn ®ã em xin chän ®Ò tµi: “ L·i SuÊt vµ vai trß cña L·i SuÊt trong viÖc huy ®éng vèn” Do tµi liÖu cña em ch­a ®­îc dåi dµo còng nh­ vèn kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi tiÓu luËn cña em cã thÓ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em kÝnh mong c¸c thÇy c¸c c« gãp ý vµ bæ xung thªm cho em ®Ó bµi tiÓu luËn cña em ®­îc tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Sinh viªn : NguyÔn ThÞ Thanh Hoa Néi dung I. C¬ së lý luËn chung vÒ L·i suÊt. 1. Mét sè kh¸i niÖm vÒ L·i SuÊt. L·i suÊt lµ mét c«ng cô nh¹y c¶m trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña mäi Ng©n hµng trung ­¬ng. §· cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm vÒ L·i suÊt chóng ta cã thÓ ®­a ra mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ L·i suÊt nh­ sau: - L·i suÊt lµ : Tû sè gi÷a tæng sè lîi tøc vµ t«ng sè tiÒn cho vay. - L·i suÊt lµ tû sè gi÷a tæng sè lîi tøc hµng n¨m vµ tæng sè vèn ®· bá ra cho vay trong n¨m. Nãi c¸ch kh¸c ®i, L·i suÊt lµ gi¸ c¶ mµ con nî ph¶i tr¶ cho chñ nî ®Ó sö dông kho¶n tiÒn vay trong mét kú h¹n nhÊt ®Þnh. - L·i suÊt lµ tû sè gi÷a tæng sè lîi tøc hµng n¨m vµ tæng sè vèn ®· bá ra cho vay trong n¨m. - L·i suÊt hoµn vèn: Lµ mét l·i suÊt lµm c©n b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn thanh to¸n nhËn ®­îc theo mét c«ng cô nî víi gi¸ trÞ h«m nay cña c«ng cô ®ã. - L·i suÊt danh nghÜa lµ L·i suÊt b»ng tiÒn trªn c¸c tµi s¶n b»ng tiÒn. - L·i suÊt t¸i cÊp vèn lµ L·i suÊt do Ng©n Hµng nhµ n­íc ¸p dông khi t¸i chiÕt khÊu. 2. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn L·i SuÊt. L·i suÊt lu«n lu«n biÕn ®éng do nh÷ng nh©n tè sau: * Sù thay ®æi cña tæng cÇu(GNP). Khi GNP t¨ng lªn, nÒn kinh tÕ ®ßi hái ph¶i t¨ng khèi l­îng tiÒn cung øng( nÕu tèc ®é l­u th«ng tiÒn tÖ kh«ng thay ®æi) ®Ó ®¶m b¶o cung cÇu t­¬ng øng. NÕu trong ®iÒu kiÖn ®ã, khèi l­îng cung øng tiÒn(M1 hoÆc M2) t¨ng qu¸ cÇu th× MV>PQ, cung vèn ®Çu t­ lín h¬n cÇu vèn ®Çu t­ lµm cho l·i suÊt gi¶m . Ng­îc lai, khi GNP gi¶m th× khèi l­îng tiÒn cung øng thùc tÕ còng gi¶m theo, nÕu tèc ®é l­u th«ng tiÒn tÖ kh«ng thay ®æi mµ gi¶m khèi cung øng tiÒn tÖ xuèng qu¸ thÊp s÷ ®­a ®Õn t×nh tr¹ng MV>PQ. Lóc ®ã, cung vèn ®Çu t­ nhá h¬n cÇu vèn ®Çu t­ th× l·i suÊt sÏ t¨ng. *.Sù chi tiªu cña chÝnh phñ. Trong khi l­îng cung øng tiÒn tÖ(M1 hoÆc M2) kh«ng thay ®æi mµ chÝnh phñ chi tiªu nhiÒu h¬n sÏ lµm gi¶m bít nhu cÇu chi cho ®©u t­ vµ tiªu dïng cña c¸ nh©n ,nhu cÇu tiÒn cña nh©n d©n trë nªn khan hiÕm, nguån cung øng vèn nhá h¬n nhu cÇu vèn, l·i suÊt sÏ t¨ng lªn. *. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña chÝnh phñ. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña chÝnh phñ ban hµnh lµ nh»m môc®Ých kiÓm so¸t l­îng cung øng tiÒn tÖ, kiÓm so¸t t×nh tr¹ng l¹m ph¸t vµ c¸c t¸c ®éng ®Õn l·i suÊt ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®· ®Þnh. *.Nhu cÇu tiªu dïng vµ ®Çu t­. Trong thùc tiÔn khi nhu cÇu tiªu dïng t¨ng th× kÐo theo l·i suÊt t¨ng vµ ng­îc l¹i. Còng gièng nh­ nhu cÇu ®Çu t­, khi mµ ng­êi d©n ®æ x« vµo ®Çu t­ kinh doanh kiÕm lîi nhuËn th× cÇu vÒ khèi l­îng tiÒn, tµi s¶n lín dÉn ®Õn l·i suÊt t¨ng. Khi nhu cÇu tiªu dïng, ®Çu t­ gi¶m th× l·i suÊt sÏ gi¶m xuèng. II. Vai trß, t¸c ®éng cña L·i suÊt ®Õn viÖc huy ®éng vèn trong nÕn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1. L·i suÊt víi sù ph©n bæ c¸c nguån lùc. L·i suÊt lµ mét lo¹i gi¸ c¶, nã cã vai trß ph©n bæ hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm cña x· héi. §Ó quyÕt ®Þnh ®Çu t­ mét nghµnh kinh tÕ, mét dù ¸n hay mét t¸i s¶n nµo ®ã chóng ta ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ tû suÊt lîi tøc thu ®­îc tõ ngµnh kinh tÕ ®ã, dù ¸n ®ã hay tµi s¶n ®ã víi chi phÝ ban ®Çu. Nh­ vËy l·i suÊt lµ tÝn hiÖu, lµ c¨n cø ®Ó cã sù ph©n bæ hiÖu qu¶ cña c¸c nguån khan hiÕm trong x· héi, l·i suÊt lµ yÕu tè cÇn thiÕt ban ®Çu tr­íc khi ®i ®Õn quyÕt ®Þnh ®Çu t­. 2. L·i suÊt víi tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm. Thu nhËp cña c¸c hé gia ®×nh th­êng ®­îc chia lµm hai bé phËn: Tiªu dïng vµ TiÕt kiÖm. Tû lÖ ph©n chia nµy phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè nh­ thu nhËp, vÊn ®Ò hµng l©u bÒn vµ tÝn dông tiªu dïng, hiÖu qu¶ cña tiÕt kiÖm trong ®ã tiÒn tÖ vµ l·i suÊt cã t¸c dông tÝch cùc tíi c¸c nh©n tè kh¸c. Khi l·i suÊt thÊp, chi phÝ tÝn dông tiªu dïng thÊp, ng­êi ta vay nhiÒu h¬n cho viÖc mua s¾m c¸c hµng ho¸, nghÜa lµ tiªu dïng nhiÒu h¬n. Ng­îc lai, khi l·i suÊt cao ®em l¹i thu nhËp tõ kho¶n tiÒn ®Ó dµnh nhiÒu h¬n sÏ khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, do ®ã tiÕt kiÖm t¨ng. 3. L·i suÊt víi ®Çu t­. Ho¹t ®éng ®Çu t­ chÞu nhiÒu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè nh­ thu nhËp, chi phÝ kú väng trong kinh doanh. Khi l·i suÊt ë møc cao, Ýt kho¶n ®Çu t­ vµo vèn hiÖn vËt sÏ mang l¹i thu nhËp nhiÒu h¬n chi phÝ l·i tr¶ cho c¸c kho¶n ®i vay, do vËy chi tiªu cho ®Çu t­ gi¶m, ng­îc l¹i khi l·i suÊt gi¶m c¸c doanh nghiÖp sÏ quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho vèn hiÖn vËt nhiÒu h¬n, chi tiªu ®Çu t­ sÏ t¨ng. 4. L·i suÊt víi tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Tû gi¸ trong ng¾n h¹n chÞu ¶nh h­ëng cña L·i suÊt: L·i suÊt lµ tiÒn göi néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Sù thay ®æi l·i suÊt tiÒn göi néi tÖ ë ®©y lµ sù thay ®æi l·i suÊt danh nghÜa. NÕu l·i suÊt danh nghÜa t¨ng do tû lÖ l¹m ph¸t dù tÝnh t¨ng( L·i suÊt thùc kh«ng ®æi) th× tû gi¸ gi¶m. NÕu l·i suÊt danh nghÜa t¨ng do l·i suÊt thùc tÕ t¨ng( tû lÖ l¹m ph¸t kh«ng ®æi)th× gi¸ ®ång tiÒn trong n­íc t¨ng, tû gi¸ t¨ng. Khi l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ t¨ng, ®ång néi tÖ gi¶m gi¸( tû gi¸ gi¶m) vµ ng­îc l¹i. 5. L·i suÊt víi l¹m ph¸t. Trong thêi kú l¹m ph¸t, t¨ng l·i suÊt sÏ cho phÐp hÖ thèng ng©n hµng cã thÓ thu hót phÇn lín sè tiÒn cã nhiÒu trong l­u th«ng khiÕn cho ®ång tiÒn trong l­u th«ng gi¶m, c¬ sã tiÒn vµ l­îng tiÒn cung øng gi¶m, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ. Nh­ v©y, l·i suÊt còng gãp phÇn chèng l¹m ph¸t. 6. Vai trß cña L·i suÊt ®Õn viÖc huy ®éng vèn. L·i suÊt lµ chi phÝ huy ®éng vèn cña doang nghiÖp vµ ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt kh¶ n¨ng lîi nhuËn thu ®­îc víi chi phÝ huy ®éng vèn bá ra ®Ó quyÕt ®Þnh huy ®éng vèn tõ nguån nµo vµ ®Çu t­ vµo ®©u ®Ó cã lîi cho doanh nghiÖp nhÊt. Cßn ng©n hµng ph¶i xem xÐt gi÷a l·i suÊt huy ®éng víi kh¶ n¨ng cho vay ë møc l·i suÊt cao h¬n ®Ó ®­a ra ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng ®¶m b¶o môc tiªu cña ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. III. Vai trß, t¸c ®éng cña L·i suÊt ®Õn viÖc huy ®éng vèn ë ViÖt Nam trong thêi gian qua 1. Giai ®o¹n tõ th¸ng3/1989 trë vÒ tr­íc. §©y lµ thêi kú ®iÒu hµnh l·i suÊt theo c¬ chÕ l·i suÊt ©m, chÝnh s¸ch l·i suÊt cøng nh¾c, cã l¹m ph¸t phi m· nªn khiÕn l·i suÊt lu«n trong t×nh tr¹ng ©m, nghÜa lµ: L·i suÊt tiÒn göi< Møc l¹m ph¸t. L·i suÊt cho vay< L·i suÊt huy ®éng< Møc l¹m ph¸t. * §èi víi ng©n hµng th­¬ng m¹i. - ChÝnh s¸ch l·i suÊt cøng nh¾c khiÕn cho c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh«ng linh ho¹t trong ho¹t ®éng tÝn dông tr­íc mäi biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ. - L·i suÊt tÝn dông lu«n ë møc qui ®Þnh b¾t buéc nªn kh«ng khuyÕn khÝch c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. - L·i suÊt tiÒn göi( L¹m ph¸t kh«ng nªn khuyÕn khÝch ng­êi d©n vµ c¸c tæ chøc göi tiÒn vµo ng©n hµng hoÆc göi mét thêi gian ng¾n. Do ®ã chØ huy ®éng ®­îc vèn huy ®éng ng¾n h¹n, sö dông vèn ng¾n h¹n cho vay ®Çu t­ trong vµ dµi h¹n. KÕt qu¶ lµ ng©n hµng th­¬ng m¹i bÞ lì. - L·i suÊt chi vay( L·i suÊt huy ®éng vèn vµ møc l¹m ph¸t nªn ng©n hµng trong t×nh tr¹ng bao cÊp ®èi víi doanh nghiÖp vay vèn th«ng qua hÖ thèng tÝn dông l·i suÊt thÊp, ng©n hµng lu«n trong t×nh tr¹ng lç, vµ ho¹t ®éng kh«ng b×nh th­êng. * §èi víi doanh nghiÖp. - V× l·i suÊt cho vay< L¹m ph¸t nªn c¸c doanh nghiÖp thi nhau vay vèn, t×m mäi c¬ héi vay vèn ®Ó h­ëng bao cÊp. - Doanh nghiÖp vay nhiÒu nh­ng lîi nhuËn thu ®­îc kh«ng ph¶i do s¶n xuÊt kinh doanh mµ do h­ëng bao cÊp cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i t¹o møc lîi nhuËn gi¶ cho c¸c doanh nghiÖp. 2. Giai ®o¹n tõ 1989 – 1993. ChÝnh s¸ch L·i suÊt thùc d­¬ng ®· ph¸t huy hiÖu qu¶ víi L·i suÊt tiÕt kiÖm kh«ng kú h¹n lµ 109%/n¨m, L·i suÊt 3 th¸ng lµ 12%/th¸ng tøc 144%/n¨m huy ®éng ®­îc nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­, t¹o thÕ æn ®Þnh t­¬ng ®èi vÒ tiÒn tÖ mét tiÒn ®Ò quan träng ®Ó æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn x· héi. *. T¸c ®éng tÝch cùc cña chÝnh s¸ch l·i suÊt d­¬ng. - §èi víi ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM): L·i suÊt cho vay tÝn dông> L·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm > Tû lÖ l¹m ph¸t. Cho nªn NHTM kh«ng cßn ph¶i bao cÊp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vay vèn th«ng qua tÝn dông n÷a. L·i xuÊt thùc d­¬ng cao ®· thu hót mét sè l­îng tiÒn göi lín vµo c¸c ng©n hµng lµm l­îng tiÒn dù tr÷ cña c¸c ng©n hµng t¨ng cao ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vay vèn cña doanh nghiÖp. - §èi víi Doanh nghiÖp (DN): Khi l·i suÊt tiÒn göi cao dÉn ®Õn l·i suÊt cho vay cao buéc c¸c doang nghiÖp ph¶i c©n nh¾c viÖc vay vèn ®Çu t­, ph¶i xem xÐt vµ lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ tèt nhÊt. C¬ cÊu tæ chøc cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc tæ chøc mét c¸ch hîp lý h¬n, gi¶m thiÓu bé phËn qu¶n lý cång kÒnh ®Ó gi¶m thiÓu chi phÝ. * T¸c ®éng tiªu cùc cña chÝnh s¸ch L·i suÊt d­¬ng. - §èi víi NHTM: Do l·i suÊt tiÒn göi cao dÉn ®Õn l·i suÊt cho vay cao nªn cµng khuyÕn khÝch göi tiÒn h¬n lµ vay tiÒn, l·i suÊt thùc d­¬ng cao cña ng©n hµng ®em l¹i kh¶ n¨ng thu ®­îc lîi nhuËn lín h¬n lµ ®­a tiÒn vµo ®Çu t­ mµ rñi ro l¹i thÊp nªn còng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp göi tiÒn vµo ng©n hµng h¬n lµ vay vèn ®Ó kinh doanh. §Õn mét lóc do l­îng tiÒn göi vÉn t¨ng, khèi l­îng vay gi¶m dÉn ®Õn tµi s¶n nî trong b¶ng c©n ®èi cña NHTM lín h¬n tµi s¶n cã. - §èi víi doanh nghiÖp: L·i suÊt vay vèn kh«ng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ mµ c¸c doanh nghiÖp tÝch cùc göi tiÒn vµo ng©n hµng h¬n. Trong tæng sè vèn ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh, mét phÇn lín lµ ®i vay cña ng©n hµng, bëi l·i suÊt vèn cao dÉn ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lín do ®ã gi¸ thµnh phÈm cao, gi¸ hµng ho¸ cao vµ nh­ vËy hµng ho¸ sÏ gi¶m tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. 3. Giai ®o¹n 1996 – 2005. - Thêi gian nµy ng©n hµng nhµ n­íc võa cÇu l·i suÊt trÇn. l·i suÊt tho¶ thuËn. - Tho¶ thuËn tr­êng hîp ng©n hµng kh«ng huy ®éng ®ñ vèn ®Ó cho vaytheo l·i suÊt qui ®Þnh ph¶i tr¶ ph¸t hµnh kú phiÕu víi l·i suÊt cao h¬n th× ®­îc cÇu l·i su©t. L·i suÊt huy ®éng cã thÓ cao h¬n l·i suÊt tiÕt kiÖm cïng thêi h¹n lµ 0,2% th¸ng vµ cho vay cao h¬n møc l·i suÊt trÇn lµ 2,1% th¸ng. - T¨ng l·i suÊt tiÒn göi...... - L·i suÊt cao lµm cho ng­êi kinh doanh chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt cã lîi nhuËn cao tøc thêi vµ thu håi vèn nhanh nh­: Dich vô, Th­¬ng m¹i, s¶n xuÊt nhá t¹o nªn sù mÊt c©n b»ng trong nÒn kinh tÕ. IV. Giai ®o¹n thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn. Sau khi cã nghÞ quyÕt sè 381/Q§ NH1 ngµy 28/12/1995 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam, tõ ngµy 1/1/1996 chÝnh s¸ch l·i suÊt ®­îc ®­a vµo thùc hiÖn. 1. ChÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn t¸c ®éng ®Õn c¸c NHTM. * TÝch cùc. - ViÖc tæ chøc qu¶n lý l·i suÊt trÇn cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc tù do æn ®Þnh c¸c møc l·i suÊt cho vay vµ tiÒn göi trong ph¹m vi trÇn do NHNN cho phÐp, chÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn ®· chÊm døt thÞ tr­êng NHNN qui ®Þnh c¸c møc d­ nî l·i suÊt cô thÓ, xo¸ bá l·i suÊt cho vay theo tho¶ thuËn vµ tõng b­íc tiÕn hµnh tù do h¸o l·i suÊt. - §Ó n©ng cao lîi nhuËn c¸c NHTM ph¶i n©ng cao møc d­ nî cho vay vµ huy ®éng vèn gÊp nhiÒu lÇn. * H¹n chÕ: Do l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt huy®éng( ng¾n, trung , dµi h¹n) liªn tôc gi¶m, nhiÒu NHTM kh«ng l­êng tr­íc ®­îc ®· huy ®éng vèn cã thêi h¹n 1-3 n¨m ®Ó cho vay trung vµ dµi h¹n. N¨m 1999 NHNN 5 lÇn c¾t gi¶m l·i suÊt cho vay tèi ®a, cã lÇn NHNN cßn buéc NHTM gi¶m ngay c¶ l·i suÊt d­ nî ®· cho vaykhi ®ã vèn lao ®éng theo l·i suÊt thêi kú tr­íc vÉn ®­îc gi÷ nguyªn cho tíi khi hÕt h¹n, ®ång thêi l·i suÊt cho vay vµ l·i suÊt huy ®éng vèn nhá(= kh«ng hoÆc thÊp h¬n). VËy rñi ro l·i suÊt lu«n ®Æt g¸nh nÆng lªn c¸c NHTM. 2. ChÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp . *. TÝch cùc. - §¸p øng tèt nhu cÇu vèn s¶n xuÊt cho doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp kh«ng ph¶i vay víi møc l·i suÊt v­ît trÇn, tøc lµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng bÞ c¸c ng©n hµng Ðp khi ®i vay tiÒn. - Trong thêi kú hµng c¶ n­íc cã 6000 doanh nghiÖp nhµ n­íc h¬n 1000 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, 230000 doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n(ph¸t biÓu cña thñ t­íng Ph¹m V¨n Kh¶i t¹i cuéc gÆp c¸c nhµ doanh nghiÖp t¹i Hµ Néi 1/1998) hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc vèn ng©n hµng hç trî 80 -90 % trong s¶n xuÊt kinh doanh c¶i tiÕn vµ ®æi míi c«ng nghÖ. *.H¹n chÕ. ViÖc gi¶m l·i suÊt lµ ®iÒu kiÖn cÇn nh­ng kh«ng ®ñ ®Ó t¹o vèn cho doanh nghiÖp. - L·i suÊt cßn cao, khã kh¨n trong thñ tôc vay NH. Cho dï l·i suÊt cho vay ®· gi¶m kh¸ m¹nh song c¸c DN vÉn kh«ng d¸m vay tiÒn v× tû lÖ l·i suÊt cho vay ng©n hµng vµo kho¶ng 10%-11% n¨m. - NhiÒu DN lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶ do trang thiÕt bÞ cò kü, c«ng nghÖ l¹c hËu nh­ng muèn c¬ cÊu vèn lín, b¾t buéc ph¶i ®i vay, víi sè vèn lín DN ph¶i tr¶ l·i lín trong khi lîi nhuËn thu ®­îc l¹i ch­a æn ®Þnh do vËy l·i suÊt gi¶m DN vÉn kh«ng d¸m vay. - C¸c NH c¹nh tranh dÉn ®Õn t¨ng møc l·i suÊt tiÒn göi c¸c DN c¾t gi¶m tÊt c¶ nh÷ng kho¶n ®Çu t­ kh«ng ®­a l¹i lîi nhuËn cao b»ng göi tiÕp vµo NH. - ViÖc vay vèn trung vµ dµi h¹n cña c¸c DN kh«ng thuËn lîi v× c¸c NH cho vay dÔ gÆp rñi ro tõ viÖc huy ®éng vèn NH cho vay trungvµ dµi h¹n trong khi møc chªnh lÖch gi­· l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n bÞ xo¸ bá. V. Giai ®o¹n thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt c¬ b¶n. 1. §Þnh nghÜa vÒ l·i suÊt c¬ b¶n. Kho¸ 12 ®iÒu 19 luËt NHNNVN gi¶i thÝch “ L·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do NHNN c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh” 2. T¸c ®éng cña l·i suÊt c¬ b¶n ®Õn ho¹t ®éng cña NHTM vµ DN. ChÝnh s¸ch l·i suÊt c¬ b¶n ®­îc thùc hiÖn trong h¬n mét n¨m qua ®· ph¸t huy phÇn nµo t¸c dông ®èi víi NHTM vµ c¸c DN a. §èi víi c¸c NHTM: C¬ chÕ l·i suÊt linh ho¹t cµng t¹o ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng NH ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô: ThÎ tÝn dông, thÎ ATM... L·i suÊt gi¶m. Tuy nhiªn cuèi th¸ng 8/20001 l·i suÊt huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm b»ng VN§ t¨ng ®ét biÕn, nhÊt lµ c¸c NHTM cæ phÇn. So víi cuèi th¸ng 6/2001 l·i suÊt huy®éng VN§ t¨ng tõ 0.05%/th¸ng lªn 0.17%/th¸ng, ®­a l·i suÊt huy ®éng b»ng VN§ sÊp xØ l·i suÊt cho vay c¬ b¶n do NHNN c«ng bè, thËm chÝ cßn cao h¬n 0,02%/th¸ng nh­ NHTM cæ phÇn VPB. §ã lµ do c¸c NHTM ®ang gÆp khã kh¨n vÒ chi tr¶ vµ cho vay b¾ng tiÒn mÆt. b. §èi víi c¸c doanh nghiÖp: L·i suÊt gi¶m ®· khuyÕn khÝch c¸c DN vay vèn . Tuy nhiªn cã sù chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a ®ång néi tÖ vµ ngo¹i tÖ(USD) vµ xu h­íng t¨ng gi¸ cña ®ång ®« la nªn nhiÒu DN g¨m gi÷ ngo¹i tÖ do ®ã mµ thiÕu VND ®Ó phôc vô s¶n xuÊt kinhdoanh. §iÒu nµylµm cho t×nh tr¹ng ®« la ho¸ cña nÒn kinh tÕ cµng thªm trÇm träng. Cuèi n¨m 200o ®Çu n¨m 2001 c¸c NHTM ®· ®­a ra c¸c møc l·i suÊt tiÒn göi nh­ nhau ®èi víi VN§ vµ USD. ViÖc mÆt b»ng l·i suÊt cña VN§ vµ USD b»ng nhau nh­ng võa qua ®· khuyÕn khÝch thªm qu¸ tr×nh USD ho¸ vµ vÒ l©u dµi cã thÓ dÉn tíi viÖc VN§ bÞ lÊn ¸p hoµn toµn. VI. H­íng tíi tù do ho¸ l·i suÊt vµ thùc tÕ tù do ho¸ l·i suÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay. HiÖn nay ViÖt Nam míi chØ thùc hiÖn c¬ chÕ tù do ho¸ L·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ. Theo nghÞ quyÕt sè 718 ngµy 29/5/2001 thèng ®èc ng©n hµng ®· b¸c bá c¬ chÕ l·i suÊt cho vau USD = L·i suÊt Sibov vµ biªn ®é cho phÐp. C¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay = USD trªn c¬ së l·i suÊt thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cung cÇu vèn tÝn dông b»ng ngo¹i tÖ ë trong n­íc. Thùc hiÖn tù do h¸o l·i suÊt cho vay ngo¹i tÖ lóc nµy lµ mét b­íc tiÕn phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ®ã lµ mét quyÕt ®Þnh ®øng ®¾n, phï hîp víi môc tiªu ®­îc thÓ hiÖn ngµycµng râ rµng h¬n cña NHNN trong viÖc tiÕn tíi xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng, ®iÒu nµy sÏ mang l¹i nh÷ng t¸c ®éng lín ®èi víi thÞ tr­êng vèn cña ViÖt Nam, ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam còng nh­ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung. ¸p dông l·i suÊt cho vay hé nghÌo thuéc c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n. Thñ t­íng chÝnh phñ võa cho phÐp ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo ®­îc ¸p dông møc l·i suÊt cho vay ®èi víi hé nghÌo ë c¸c x· thuéc ph¹m vi ch­¬ng tr×nh ph¶t triÓn kinh tÕ x· héi c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n miÒn nói, vïng s©u, vïng xa theo quyÕt®Þnh sè 1232/1999/Q§-TTg ngµy 24/12/1999 vµ quyÕt ®Þnh sè 42/2001/Q§ -TTg ngµy 26/3/2001 cña thñ t­íng chÝnh phñ b»ng møc l·i suÊt cho vay ®èi víi hé nghÌo ë c¸c x· thuéc khu vùc III miÒn nói. Bé tµi chÝnh thùc hiÖn cÊp bï chªnh lÖch l·i suÊt cho vay ­u ®·i nªu trªn ®èi víi ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo. KÕt luËn L·i suÊt lµ mét trong c«ng cô thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia cña NHNN. Lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia, lµ môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tiÒn tÖ quèc gia. æn ®Þnh tiÒn tÖ, ®¶m b¶o møc l¹m ph¸t hîp lý(4-5%) kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¹o ra sù c¹nh tranh c«ng b»ng vµ lµnh m¹nh gi÷a nh÷ng tæ chøc tÝn dông t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶m chi phÝ tÝn dông. ViÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n dùa vµo viÖc tham kh¶o l·i suÊt cho vay th«ng th­êng trªn thÞ tr­êng, diÔn biÕn vÒ l·i suÊt vµ tiÒn tÖ ë thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc... L·i suÊt nµy cã thÓ hiÖn tÝnh b¾t buéc hay kh«ng hoÆc ë møc ®é nµo phô thuéc vµo sù ®iÒu tiÕt cña NHNN. Ngoµi ra chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cßn ph¶i ®¶m b¶o cã sù chªnh lÖch l·i suÊt kinh doanh, sö dông vèn hiÖu qu¶ t¨ng s¶n phÈm x· héi chÝnh phñ ViÖt Nam th«ng qua NHNN còng cã thÓ trong tõng thêi ®iÓm nµo ®ã cña NHNN l¹i ®iÒu tiÕt l·i suÊt theo h­íng quy ®Þnh t¹i BLDS vµ BLHS thay ®æi trong c¸ch nh×n nhËn vÒ tù do ho¸ l·i suÊt tõ ®ã cã nh÷ng chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay. Trong thêi gian tíi chÝnh s¸ch l·i suÊt tiÕp tôc ®iÒu chØnh theo h­íng tù do ho¸ l·i suÊt phï hîp víi møc ®é thÞ tr­êng tµi chÝnh khu vùc vµ quèc tÕ theo chÝnh s¸ch thÞ tr­êng quèc tÕ. Tµi liÖu tham kh¶o Môc lôc Më ®Çu. Néi dung. I. C¬ së lý luËn chung vÒ l·i suÊt. 1. Kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt. 2. C¸c nh©n tè t¸c®éng ®Õn l·i suÊt. II. Vai trß t¸c ®éng cña l·i suÊt ®Õn viÖc huy ®éng vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. 1. L·i suÊt víi sù ph©n bæ c¸c nguån lùc. 2. L·i suÊt víi tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm. 3. L·i suÊt víi ®Çu t­. 4. L·i suÊt víi tû gi¸ hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng suÊt khÈu. 5. L·i suÊt víi l¹m ph¸t. 6. Vai trß cña l·i suÊt ®Õn viÖc huy ®éng vèn. III. Vai trß t¸c ®éng cña l·i suÊt ®Õn viÖc huy ®éng vèn ë ViÖt Nam trong thêi gian qua. 1. Giai ®o¹n tõ th¸ng 3/1989 trë vÒ tr­íc. 2. Giai ®o¹n tõ 1996 ®Õn 2005. VI. Giai ®o¹n thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn. 1. ChÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn vµ l·i suÊt trÇn t¸c ®éng ®Õn c¸c NHTM. 2.ChÝnh s¸ch l·i suÊt trÇn ®èi víi doanh nghiÖp. V. Giai ®o¹n thùc hiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt c¬ b¶n. VI. H­íng tíi tù do ho¸ l·i suÊt vµ thùc tÕ tù do ho¸ l·i suÊt ë ViÖt Nam hiÖn nay. KÕt luËn