Tiểu luận Lý luận hình thái kinh tế xã hội với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam

Lêi më ®Çu Tr¶i qua rÊt nhiÒu th¨ng trÇm cña lÞch sö tõ khi ®Êt n­íc ®­îc h×nh thµnh n­íc ta ®· qua nhiÒu cuéc c¶i c¸ch, nh­ng cuéc c¶i c¸ch n¨m 1986 ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt lín trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña n­íc ta. §¹i héi ®¶ng toµn quèc lÇn thø VIII ®· ®Ò ra môc tiªu: X©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc CNH-HĐH, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Môc tiªu ®ã lµ sù cô thÓ ho¸ häc thuyÕt h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi. Lý luËn, h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi lµ lý luËn c¬ b¶n cña chñ nghÜa duy vËt lÞch sö do C.M¸c x©y dùng lªn. Nhê cã lý luËn ®ã, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö loµi ng­êi, M¸c ®· chØ râ nguån gèc, néi t¹i cña sù ph¸t triÓn x· héi, chØ râ ®­îc b¶n chÊt cña tõng chÕ ®é x· héi. Lý luËn ®ã gióp chóng ta nghiªn cøu mét c¸ch ®óng ®¾n vµ khoa häc sù vËn hµnh cña x· héi trong giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh còng nh­ tiÕn tr×nh vËn ®éng lÞch sö nãi chung cña x· héi loµi ng­êi. HiÖn nay, n­íc ta ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C«ng cuéc ®ã ®ang ®Æt ra hµng lo¹t vÊn ®Ò ®ßi hái c¸c nhµ khoa häc trªn c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau ph¶i tËp chung nghiªn cøu gi¶i quyÕt. Trªn c¬ së lµm râ gi¸ trÞ khoa häc cña lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ-x· héi, viÖc vËn dông lý luËn ®ã vµo ®iÒu kiÖn ViÖt Nam, v¹ch ra nh÷ng mèi liªn hÖ hîp quy luËt vµ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc ViÖt Nam thµnh mét n­íc giµu, m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh còng lµ mét nhiÖm vô thùc tiÔn ®ang ®Æt ra. §Ò tµi: Lý luận h×nh th¸i kinh tÕ x· héi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn - ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam lµ mét néi dung phøc t¹p vµ réng vµ do ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn em nghiªn cøu viÕt mét bµi tiÓu luËn h¼n cßn thiÕu sãt em rÊt mong ®­îc sù giúp đỡ của thầy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! I/ HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ Xà HỘI: 1/ Khái niệm: Các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác-Lênin phát hiện ra quy luật khách quan của quá trình biến chuyển cách mạng căn bản và khẳng định lịch sử xã hội loài người là lịch sử kế tiếp nhau của các hình thái kinh tế - xã hội phát triển từ thấp đến cao diễn ra như một “quá trình lịch sử - tự nhiên”. Hình thái kinh tế - xã hội là một phạm trù của chủ nghĩa duy vật lịch sử dùng để chỉ xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định, với một kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho xã hội đó, phù hợp với một trình độ nhất định của lực lượng sản xuất, và với một kiến trúc thượng tầng tương ứng được xây dựng trên những quan hệ sản xuất ấy. Thực tế lịch sử nhân loại đã có năm hình thái kinh tế - xã hội kế tiếp nhau (công xã nguyên thuỷ, nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa, xã hội chủ nghĩa) là những nấc thang kế tiếp nhau trong quá trình phát triển của nhân loại như một quá trình phát triển lịch sử tự nhiên. Trên cơ sở khái niệm chung về hình thái kinh tế - xã hội, thì hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa là chế độ phát triển cao nhất, có quan hệ sản xuất dựa trên sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất, thích ứng với lực lượng sản xuất ngày càng phát triển, tạo thành cơ sở hạ tầng có trình độ cao hơn so với cơ sở hạ tầng của chủ nghĩa tư bản; có kiến trúc thượng tầng tương ứng thực sự là của nhân dân với trình độ xã hội hóa ngày càng cao. 2/ Các điều kiện cơ bản của sự ra đời hình thái kinh tế - xã hội: Hình thái kinh tế - xã hội là một hệ thống hoàn chỉnh, có cấu trúc phức tạp, trong đó có các mặt cơ bản là lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng. Mỗi mặt của hình thái kinh tế - xã hội có vị trí riêng và tác động qua lại lẫn nhau, thống nhất với nhau. Thứ nhất, theo học thuyết hình thái kinh tế - xã hội của Mác thì lực lượng sản xuất, xét đến cùng, bao giờ cũng là cái đóng vai trò quyết định trong việc thay đổi phương thức sản xuất, dẫn đến thay đổi toàn bộ các quan hệ xã hội, thay đổi một chế độ xã hội mà Mác gọi là hình thái kinh tế - xã hội. Những lực lượng sản xuất, đặc biệt là nền công nghiệp hiện đại, dựa trên các thành tựu khoa học – kỹ thuật phát triển cao của chủ nghĩa tư bản, càng phát triển cao thì trình độ xã hội hóa cũng càng cao. Sự kiện đó tạo ra mâu thuẫn ngày càng gay gắt với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất chủ yếu. Chủ thế làm ra những thành quả lực lượng sản xuất đó chủ yếu là giai cấp công nhân và nhân dân lao động, trong khi đó chủ thể chiếm hữu tư liệu sản xuất và sản phẩm lại chủ yếu là giai cấp tư sản thống trị xã hội. Thứ hai, trong chủ nghĩa tư bản có hai giai cấp cơ bản tiêu biểu nhất, đối lập nhau về lợi ích cơ bản đó là giai cấp công nhân đại biểu cho lực lượng sản xuất hiện đại, xã hội hóa cao và giai cấp tư sản thống trị xã hội, đại biểu cho quan hệ sản xuất tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Hai giai cấp này mâu thuẫn với nhau ngày càng rõ rệt, sâu sắc, và gay gắt. Các cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân (gắn với nhân dân lao động bị áp bức bóc lột) chống giai cấp tư sản áp bức bóc lột phát triển từ trình độ thấp quy mô nhỏ, tự phát tiến tới trình độ cao hơn, quy mô lớn hơn, tính tự giác ngày càng thể hiện rõ hơn. Đến độ chín muồi của sự phát triển, phong trào công nhân hình thành đảng chính trị của mình với hệ thống tư tưởng và tổ chức tiên phong để lãnh đạo giai cấp công nhân và nhân dân lao động chống lại, lật đổ ách thống trị của giai cấp tư sản. Mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản là biểu hiện về mặt xã hội của mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất trong chủ nghĩa tư bản. Thứ ba, kiến trúc thượng tầng được hình thành và phát triển phù hợp với cơ sở hạ tầng nhưng nó lại là công cụ để bảo vệ duy trì và phát triển cơ sở hạ tầng đã sinh ra nó. Cấu trúc thượng tầng và cơ sở hạ tầng là hai phạm trù của chủ nghĩa duy vật lịch sử dùng để chỉ những thành phần cơ cấu quan trọng nhất của mỗi hình thái kinh tế - xã hội. Cơ sở hạ tầng là tổng hợp các lực lượng sản xuất và các quan hệ sản xuất, hợp thành kết cấu kinh tế của xã hội trong từng giai đoạn lịch sử nhất định. Trong mỗi hình thái kinh tế - xã hội, cơ sở hạ tầng được đặc trưng trước hết bởi kiểu quan hệ sản xuất thống trị tiêu biểu cho xã hội ấy, đồng thời còn bao gồm cả những quan hệ sản xuất quá độ (tàn dư cũ, mầm mống mới của những thành phần kinh tế khác). Song, cái có vai trò chủ đạo và quyết định đối với các thành phần kinh tế khác trong xã hội vẫn là kiểu quan hệ sản xuất thống trị. Cơ sở hạ tầng thuộc phạm trù vật chất là quan hệ vật chất tồn tại một cách khách quan, độc lập với ý chí và ý thức của con người. Cơ sở hạ tầng hình thành trong quá trình sản xuất vật chất và trực tiếp biến đổi theo sự tác động và phát triển của lực lượng sản xuất, của trình độ khoa học - kĩ thuật. Phép biện chứng của sự phát triển xã hội thể hiện như sau: các lực lượng sản xuất của một xã hội vận động và phát triển tới một giai đoạn nhất định thì mâu thuẫn với các quan hệ sản xuất hiện có. Từ chỗ là hình thức thích hợp thúc đẩy sự phát triển của các lực lượng sản xuất, các quan hệ sản xuất biến thành những trở lực nghiêm trọng đối với sự phát triển đó. Xã hội bắt đầu đòi hỏi một cuộc biến đổi cách mạng làm thay đổi quan hệ sản xuất cho phù hợp với tinh chất, yêu cầu và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất mới đang phát triển. 3/ Mối quan hệ giữa các yếu tố: a) Quan hệ giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất: Gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt cã mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau biÓu hiÖn ë chç: + Xu h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng biÕn ®æi ph¸t triÓn. Sù biÕn ®æi ®ã bao giê còng b¾t ®Çu b»ng sù biÕn ®æi vµ ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ tr­íc hÕt lµ c«ng cô. + C«ng cô lao ®éng ph¸t triÓn dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi quan hÖ s¶n xuÊt hiÖn cã vµ xuÊt hiÖn đßi hái kh¸ch quan, ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt cò thay thÕ b»ng quan hÖ s¶n xuÊt míi. + Quan hÖ s¶n xuÊt vèn lµ h×nh thøc ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (phï hîp) nh­ng do m©u thuÉn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (®«ng) víi quan hÖ s¶n xuÊt (æn ®Þnh t­¬ng ®èi) quan hÖ s¶n xuÊt l¹i trë thµnh xiÒng xÝch k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (kh«ng phï hîp). Phï hîp vµ kh«ng phï hîp lµ biÓu hiÖn m©u thuÉn biÖn chøng cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, tøc lµ sù phï hîp trong m©u thuÉn vµ bao hµm m©u thuÉn. + Khi phï hîp còng nh­ kh«ng phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt lu«n cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn trong néi dung sù t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi lùc l­îng s¶n xuÊt, môc ®Ých x· héi cña lùc l­îng s¶n xuÊt, xu h­íng ph¸t triÓn cña quan hÖ lîi Ých. Tõ ®ã h×nh thµnh nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù t¸c ®éng trë l¹i nãi trªn cña quan hÖ s¶n xuÊt bao giê còng th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n. Phï hîp vµ kh«ng phï hîp gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ kh¸ch quan vµ phæ biÕn cña mäi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. TÝnh chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt lµ tÝnh chÊt cña t­ liÖu lao ®éng. Khi c«ng cô lao ®éng s¶n xuÊt ®ược sö dông bëi tõng c¸ nh©n riªng biÖt ®Ó s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm cho x· héi kh«ng cÇn ®Õn lao ®éng cña nhiÒu ng­êi th× lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt c¸ thÓ, c«ng cô s¶n xuÊt ®­îc nhiÒu ng­êi sö dông. Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é tinh x¶o vµ hiÖn ®¹i cña c«ng cô s¶n xuÊt, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, kü n¨ng, kü x¶o cña ng­êi lao ®éng, tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi , tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ quy m« cña nÒn s¶n xuÊt. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt cµng cao th× chuyªn m«n ho¸ vµ ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u. Tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ lµ thước ®o tr×nh ®é cña ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ gi¶m bít lao ®éng nÆng nhäc con ng­êi kh«ng ngõng c¶i tiÕn, hoµn thiÖn vµ chÕ t¹o ra nh÷ng c«ng cô, tri thøc khoa häc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ mäi kü n¨ng cña ng­êi lao ®éng còng ngµy cµng ph¸t triÓn. YÕu tè n¨ng ®éng nµy cña lùc l­îng s¶n xuÊt ®ßi hái quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i thÝch øng víi m«i tr­êng. Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh vµ biÕn ®æi cña quan hÖ s¶n xuÊt. Khi kh«ng thÝch øng víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt sÏ k×m h·m thËm chÝ ph¸ ho¹i sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, m©u thuÉn cña chóng tÊt yÕu sÏ n¶y sinh. BiÓu hiÖn cña m©u thuÉn nµy trong x· héi lµ giai cÊp lµ m©u thuÉn gi÷a c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng. LÞch sö ®· chøng minh r»ng do sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, loµi ng­êi ®· bèn lÇn thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi bèn cuéc c¸ch m¹ng x· héi, dÉn ®Õn sù ra ®êi nèi tiÕp nhau cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi. Vµo giai ®o¹n cuèi cïng cña x· héi phong kiÕn, ë c¸c n­íc T©y ¢u lùc l­îng s¶n xuÊt ®· mang yÕu tè x· héi ho¸ g¾n víi quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. MÆc dï h×nh thøc bãc lét cña c¸c l·nh chóa phong kiÕn ®­îc thay ®æi liªn tôc tõ ®Þa t« lao dÞch ®Õn ®Þa t« hiÖn vËt, ®Þa t« b»ng tiÒn song quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn chËt hÑp vÉn kh«ng chøa ®ùng ®­îc néi dung míi cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa ra ®êi thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt phong kiÕn. Trong lßng nÒn s¶n xuÊt t­ b¶n, lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cïng víi sù ph©n c«ng lao ®éng vµ tÝnh chÊt x· héi ho¸ c«ng cô s¶n xuÊt ®· h×nh thµnh lao ®éng chung cña ng­êi d©n cã tri thøc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸ cao. Sù lín m¹nh nµy cña lùc l­îng s¶n xuÊt dÉn ®Õn m©u thuÉn gay g¾t víi chÕ ®é së h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa. Gi¶i quyÕt m©u thuÉn ®ã ®ßi hái ph¶i xo¸ bá quan hÖ s¶n xuÊt t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa, x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi, quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa. b) C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng: C¬ së h¹ tÇng nµo th× kiÕn tróc th­îng tÇng ®ã (giai cÊp nµo gi÷ vÞ trÝ thèng trÞ vÒ mÆt kinh tÕ th× ®ång thêi còng lµ giai cÊp thèng trÞ x· héi vÒ tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kh¸c). Quan hÖ s¶n xuÊt nµo thèng trÞ còng sÏ t¹o ra kiÕn tróc th­îng tÇng t­¬ng øng. M©u thuÉn giai cÊp, m©u thuÉn gi÷a c¸c tËp ®oµn trong x· héi vµ dêi sèng tinh thÇn cña hä ®Òu xuÊt ph¸t trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp tõ m©u thuÉn kinh tÕ, tõ nh÷ng quan hÖ ®èi kh¸ng trong c¬ së h¹ tÇng. C¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× nhÊt ®Þnh sím hay muén sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi vÒ kiÕn tróc th­îng tÇng. Qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra ngay trong nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi còng nh­ khi chuyÓn tiÕp tõ h×nh th¸i nµy sang h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c. Trong c¸c x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp m©u thuÉn cña c¬ së h¹ tÇng ®­îc biÓu hiÖn lµ m©u thuÉn cu¶ giai cÊp thèng trÞ vµ giai cÊp bÞ trÞ. Khi h¹ tÇng cò bÞ xo¸ bá th× kiÕn tróc th­îng tÇng cò còng mÊt ®i vµ thay thÕ vµo ®ã lµ kiÕn tróc th­îng míi ®­îc h×nh thµnh tõng b­íc thÝch øng víi c¬ së h¹ tÇng míi. Sù thèng trÞ cña giai cÊp thèng trÞ cò ®èi víi x· héi cò bÞ xo¸ bá, thay b»ng hÖ t­ t­ëng thèng trÞ kh¸c vµ c¸c thÓ chÕ t­¬ng øng cña giai cÊp thèng trÞ míi. §­¬ng nhiªn kh«ng ph¶i “Khi c¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× lËp tøc sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi cña kiÕn tróc th­îng tÇng”.Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kiÕn tróc th­îng tÇng míi, nhiÒu yÕu tè cña kiÕn tróc th­îng tÇng cò cßn tån t¹i g¾n liÒn víi c¬ së kinh tÕ ®· n¶y sinh ra nã. V× vËy giai cÊp cÇm quyÒn cÇn ph¶i biÕt lùa chä mét sè bé phËn hîp lý ®Ó sö dông nã x©y dùng x· héi míi. Sù biÕn ®æi cña c¬ së h¹ tÇng dÉn ®Õn sù biÕn ®æi vÒ kiÕn tróc th­îng tÇng lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra hÕt søc phøc t¹p, th­êng trong x· héi cã ®èi kh¸ng giai cÊp, tÝnh chÊt phøc t¹p Êy ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c cuéc ®Êu tranh giai cÊp. TÝnh chÊt nµy ®­îc béc lé râ nÐt nhÊt lµ ph­¬ng thøc s¶n xuÊt céng s¶n chñ nghÜa (giai ®o¹n thÊp nhÊt lµ x· héi chñ nghÜa), giai cÊp c¸ch m¹ng ph¶i thùc hiÖn cuéc ®Êu tranh lËt ®æ kiÕn tróc th­îng tÇng cò thiÕt lËp hÖ thèng chuyªn chÝnh cña m×nh, sö dông nã nh­ lµ mét c«ng cô tõng b­íc ®Êu tranh c¶i t¹o ®Þnh h­íng x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ sá h¹ tÇng míi. c) TÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ sù t¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc th­îng tÇng víi c¬ së h¹ tÇng. C¸c bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng kh«ng ph¶i phô thuéc mét chiÒu vµo c¬ së h¹ tÇng mµ trong qóa tr×nh ph¸t triÓn, chóng cã nh÷ng t¸c ®éng qua l¹i víi nhau vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn c¬ së h¹ tÇng còng nh­ c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi.Vai trß cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c mÆt sau: Chøc n¨ng x· héi c¬ b¶n cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ thùc hiÖn nhiÖm vô ®Êu tranh thñ tiªu c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cò, x©y dùng b¶o vÖ cñng cè ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng míi. KiÕn tróc th­îng tÇng chÝnh lµ c«ng cô cña giai cÊp thèng trÞ, c¸c bé phËn kh¸c cña kiÕn tróc th­îng tÇng còng cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®èi víi c¬ së h¹ tÇng nh­ng th­êng nh÷ng t¸c ®éng Êy ph¶i th«ng qua hÖ thèng chÝnh trÞ, ph¸p luËt hay thÓ chÕ t­¬ng øng kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay vai trß cña kiÕn tróc th­îng tÇng kh«ng gi¶m ®i mµ ng­îc l¹i t¨ng lªn vµ t¸c ®éng m¹nh ®Õn tiÕn tr×nh lÞch sö. Tr¸i l¹i kiÕn tróc th­îng tÇng x· héi chñ nghÜa b¶o vÖ c¬ së h¹ tÇng x· héi x· héi chñ nghÜa nh»m x©y dùng l¹i x· héi míi. ChÝnh môc ®Ých ®ã quyÕt ®Þnh tÝnh tÝch cùc cµng t¨ng cña kiÕn tróc th­îng tÇng. T¸c ®éng cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®Õn c¬ së h¹ tÇng ®­îc thÓ hiÖn trong hai tr­êng hîp tr¸i ng­îc nhau nÕu kiÕn tróc th­îng tÇng phï hîp víi quan hÖ kinh tÕ tiÕn bé th× sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x· héi. Ng­îc l¹i, nÕu kiÕn tróc th­îng tÇng lµ c¬ së cña nh÷ng quan hÖ kinh tÕ lçi thêi th× sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi. Nh÷ng sù t¸c ®éng k×m h·m ®ã chØ lµ t¹m thêi sím muén còng bÞ c¸ch m¹ng kh¾c phôc. VÒ c¬ b¶n, b¶n chÊt gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng chÝnh lµ b¶n chÊt gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong ®ã kinh tÕ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cßn chÝnh trÞ lµ biÓu hiÖn tËp trung cña kinh tÕ cã t¸c ®éng m¹nh mÏ trë l¹i. 4/ Quá trình phát triển hình thái kinh tế xã hội là quá trình lịch sử - tự nhiên: Quá trình lịch sử tự nhiên của hình thái kinh tế xã hội có nguồn gốc sâu xa từ sự phát triển thường xuyên, liên tục của lực lượng sản xuất. Lực lượng sản xuất được tạo ra bởi năng lực thực tiễn của con người. Năng lực của con người trong chinh phục tự nhiên cũng bị quy định bởi điều kiện khách quan nhất định. Chính sự phát triển của lực lượng sản xuất đã làm thay đổi quan hệ sản xuất. Đến lượt mình, khi quan hệ sản xuất thay đổi sẽ làm kéo theo sự thay thế của kiến trúc thượng tầng. Do đó, tất cả các yếu tố của hình thái kinh tế xã hội đã thay đổi dẫn đến hình thái kinh tế - xã hội cũ mất đi thay vào đó là hình thái kinh tế - xã hội mới tiến bộ hơn. Quá trình đó diễn ra một cách khách quan không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan. Lênin viết: “ Chỉ có đem quy những quan hệ xã hội vào những quan hệ sản xuất, và đem quy những quan hệ sản xuất vào trình độ của những lực lượng sản xuất thì người ta mới có được một cơ sở vững chắc để quan niệm sự phát triển của những hình thái xã hội là một quá trình lịch sử - tự nhiên” Hình thái kinh tế - xã hội là một phạm trù cơ bản của chủ nghĩa duy vật lịch sử, chỉ một cấu trúc xã hội ở từng giai đoạn lịch sử, dựa trên một phương thức sản xuất nhất định với kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho cơ sở kinh tế của xã hội và với một kiến trúc thượng tầng được xây dựng trên cơ sở đó. Các hình thái kinh tế - xã hội đã có trong lịch sử qua các chế độ xã hội khác nhau là những nấc thang kế tiếp nhau trong quá trình phát triển của nhân loại như một quá trình phát triển lịch sử tự nhiên. Không phải tất cả các quốc gia dân tộc đều tuần tự trải qua tất cả các nấc thang của quá trình phát triển xã hội nói trên. Trong những hoàn cảnh lịch sử và điều kiện kinh tế - xã hội nhất định của thời đại, có những quốc gia dân tộc có thể bỏ qua một hoặc hai nấc thang của quá trình phát triển xã hội để tiến thẳng lên một hình thái cao hơn. Mỗi hình thái kinh tế -xã hội cũng là một "cơ thể xã hội" cụ thể, bao gồm trong đó tất cả các thành phần vốn có và các hiện tượng xã hội trong sự thống nhất hữu cơ và sự tác động biện chứng. Mỗi một hình thái kinh tế - xã hội đều có cấu trúc phổ biến và tính quy luật chung, có những mối liên hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, giữa kiến trúc thượng tầng và cơ sở hạ tầng, giữa tồn tại xã hội và ý thức xã hội. Sự tác động lẫn nhau giữa các thành phần cơ bản nói trên là động lực bên trong thúc đẩy sự vận động của hình thái kinh tế - xã hội và sự tiến bộ lịch sử, làm chuyển biến xã hội từ hình thái kinh tế - xã hội thấp lên hình thái kinh tế - xã hội cao hơn, thường là thông qua những chuyển biến có tính cách mạng về xã hội. II/ VẬN DỤNG CỦA HỌC THUYẾT KINH TẾ - Xà HỘI VÀO CNH -HĐH: 1. Sù cÇn thiÕt vµ tÝnh tÊt yÕu ph¶i CNH-HĐH n­íc: Loµi ng­êi ®· ph¶i tr¶i qua 5 h×nh th¸i kinh tÕ. Mçi h×nh th¸i sau v¨n minh tiÕn bé h¬n h×nh th¸i tr­íc. §Çu tiªn lµ h×nh th¸i kinh tÕ tù nhiªn (céng s¶n nguyªn thuû) con ng­êi chØ biÕt s¨n b¾n h¸i l­îm, ¨n thøc ¨n sèng, cuéc sèng cña hä phô thuéc hoµn toµn vµo thiªn nhiªn, hä ch­a biÕt ch¨n nu«i trång trät, ch­a biÕt tÝch luü thøc ¨n. Cã thÓ nãi ®©y lµ thêi kú s¬ khai cña loµi ng­êi. Sau ®ã ®Õn h×nh th¸i chiÕm h÷u n« lÖ con ng­êi ®· v¨n minh h¬n hä kh«ng cßn biÕt ¨n sèng vµ ®· biÕt lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ra ®êi ®­a loµi ng­êi lªn nÊc thang cao h¬n cña nÒn v¨n minh, x· héi ®· phong phó h¬n vÒ giai cÊp. Giai cÊp thèng trÞ lµ giai cÊp c¬ b¶n. Thñ ®o¹n bãc lét cña chóng tinh vi h¬n gÊp nhiÒu lÇn so víi sù bãc lét tr­íc trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ vµ phong kiÕn. Ng­êi c«ng nh©n lµm thuª bÞ bãc lét søc lao ®éng qua gi¸ trÞ thÆng d­, sù lµm viÖc qu¸ søc. MÆc dï t­ b¶n x· héi chñ nghÜa t¹o ra mét l­îng cña c¶i vËt chÊt rÊt lín cho x· héi, nh­ng b¶n chÊt bãc lét cïng nh÷ng m©u thuÉn kh¸c lµ kh«ng thÓ ®iÒu hoµ. PhÇn ®«ng con ng­êi trong x· héi t­ b¶n chñ nghÜa ®Òu bÞ mÊt quyÒn lîi, mÊt b×nh ®¼ng. C¶ ba chÕ ®é n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng nh­ng nã ®Òu lµ chÕ ®é cã sự khác nhau giữa nh÷ng m©u thuÉn ®èi kh¸ng kh«ng thÓ ®iÒu hßa gi÷a giai cÊp bãc lét vµ giai cÊp bÞ bãc lét, vµ dùa trªn sù t­ h÷u vÒ s¶n xuÊt. Giai cÊp bãc lét lµ giai cÊp thèng trÞ, mäi ho¹t ®éng vÒ mÆt kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi ®Òu chØ phôc vô cho quyÒn lîi cña chÝnh hä. Mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi tån t¹i ®­îc th× nã ph¶i cã nh÷ng mÆt tèt nhÊt ®Þnh cña nã chóng ta còng kh«ng thÓ phñ nhËn nh÷ng thµnh qu¶ mµ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nãi trªn ®· ®¹t ®­îc. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ chÕ ®é x· héi b­íc ®Çu võa ph¸t huy thõa kÕ nh÷ng thµnh qu¶ cña chñ nghÜa t­ b¶n, ®ång thêi kh¾c phôc nh÷ng m©u thuÉn nh÷ng h¹n chÕ cña t­ b¶n chñ nghÜa. QHSX ®­îc x©y dùng trªn c¬ së cña LLSX vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, cơ sở hạ tầng phù hợp với kiến trúc thượng tầng. Song ViÖt Nam tõ mét nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng muèn tho¸t ra khái nghÌo nµn l¹c hËu vµ nhanh chãng ®¹t ®Õn tr×nh ®é mét n­íc ph¸t triÓn b»ng con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2. Môc ®Ých cña viÖc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸: Môc tiªu cña CNH-HĐH ë n­íc ta hiÖn nay nh­ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh lµ: x©y dùng n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ lËp hiÕn, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng v¨n minh, vµ n­íc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú ph¸t triÓn míi thêi kú ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §©y lµ nh÷ng nhËn ®Þnh rÊt quan träng ®èi víi nh÷ng b­íc ®i tiÕp theo trong sù nghiÖp ®æi míi. C«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh nh»m ®­a n­íc ta tõ mét nÒn c«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. HiÖn ®¹i ho¸ lµ môc tiªu c¬ b¶n cña v¨n minh hiÖn ®¹i thÓ hiÖn xu h­íng lÞch sö tiÕn bé loµi ng­êi. §ã lµ nhiÖm vô quan träng cã tÇm cì lín ®ßi hái ph¶i ®i tõ c¸i cô thÓ ®Õn c¸i tæng thÓ. Tr­íc hÕt cÇn hiÓu râ thùc tr¹ng vµ nh÷ng ®Þnh h­íng chung cña ViÖt Nam. Tr×nh ®é LLSX ë møc ®é thÊp, qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, l¹i kh«ng ph¶i tõ chñ nghÜa t­ b¶n mµ tõ b­íc qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chñ nghÜa t­ b¶n. V× vËy, cÇn ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ vµ s¸ng t¹o c¸c quy luËt kh¸ch quan trong ®ã quy luËt QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX. Lµ quy luËt c¬ b¶n nhÊt nh»m c¶i t¹o c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt. Ph¸t huy tÝnh chñ ®¹o s¸ng t¹o cña chñ thÓ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Chóng ta ph¶i ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ sö dông c¸c h×nh thøc kinh tÕ trung gian qu¸ ®é trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta mµ §¹i héi VI v¹ch ra lµ ®óng ®¾n. Ngµy nay trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi CNH-HĐH ®ang ®­îc coi lµ ph­¬ng h­íng chñ ®¹o, ph¶i tr¶i qua cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn 3. Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam: Vµo cuèi nh÷ng n¨m 70, ®Êt n­íc ®· l©m vµo khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi víi nh÷ng khã kh¨n gay g¾t. Trong s¶n xuÊt s¶n phÈm lµm ra kh«ng ®ñ chÊt l­îng l¹m ph¸t cµng t¨ng. K×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc ®êi sèng x· héi thÊp kÐm, nghÌo khæ vµ do kh«ng thÊy ®­îc quy luËt LLSX ph¸t triÓn sÏ kÐo theo QHSX ph¸t triÓn nªn chóng ta ®· ®i ng­îc l¹i quy luËt nµy vµ muèn ¸p ®Æt mét QHSX ®Ó kÐo theo sù ph¸t triÓn cña LLSX. Sau khi tiÕn hµnh ®æi míi chóng ta ®· tu©n theo nh÷ng quy luËt chuyÓn nÒn kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹t ®éng trªn c¬ chÕ thÞ tr­êng lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng, LLSX ph¸t triÓn do ®ã QHSX cµng ph¸t triÓn theo. Nh­ng mÆt kh¸c ph¶i t¹o ra yÕu tè tÝch cùc biÕn c¸c yÕu tè chñ quan v× nã cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi v× r»ng ý thøc cã tÝnh v­ît tr­íc nªn QHSX cã kh¶ n¨ng v­ît so víi LLSX. §©y lµ sù phï thuéc cã tÝnh v­ît tr­íc dùa trªn c¬ së suy luËn khoa häc l«gÝc, dùa trªn c¸c quy luËt cao h¬n lµ sù v­ît tr­íc kiến trúc thượng tầng so với cơ sở hạ tầng. Nã còng ph¶i dùa trªn sù phï hîp víi quy luËt vµ c¬ së lý luËn khoa häc logic. Nh­ng tiÕc r»ng v× chóng ta muèn rót ng¾n thêi kú qu¸ ®é nªn chóng ta ®· tuyÖt ®èi ho¸ nh©n tè chñ quan vµ chÝnh trÞ cho r»ng chØ cÇn cã sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n th× chóng ta cã thÓ lµm cho QHSX phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña LLSX. H¬n n÷a do ch­a hiÓu thÊu ®¸o vÒ c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi, chóng ta ®· hµnh ®éng tr¸i quy luËt, ®· kh«ng lµm nh÷ng viÖc ph¶i lµm, gi¸o ®iÒu m« h×nh kinh tÕ cña ng­êi kh¸c. Trong khi nh÷ng m« h×nh kinh tÕ ®ã chØ lµ s¶n phÈm cña t­ëng t­îng chñ quan duy ý thøc. Trong mét thêi gian dµi chóng ta ®· qu¸ ®Ò cao vai trß cña QHSX. Chóng ta ®· kh«ng thÊy râ b­íc ®i cã tÝnh quy luËt trªn con ®­êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. V× thÕ ph¶i tiÕn hµnh ngay cuéc c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. NÒn kinh tÕ tuy ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhÊt ®Þnh nh­ng sù t¨ng tr­ëng ®ã kh«ng cã ph¸t triÓn v× dùa vµo bao cÊp, bëi chi ng©n s¸ch l¹m ph¸t vay nî n­íc ngoµi. KÕt qu¶ cuèi cïng ®em l¹i lµ nÒn kinh tÕ quèc doanh kÐm hiÖu qu¶ cßn kinh tÕ ngoµi quèc doanh l¹i bÞ k×m h·m kh«ng ngãc ®Çu lªn ®­îc. KÕ ho¹ch kinh tÕ cña n­íc ta hÇu nh­ dËm ch©n t¹i chç víi nh÷ng viÖn nghiªn cøu bao cÊp chØ ®¹o th× lµm sao kh«ng thÓ ph¸t huy ®­îc n¨ng lùc s¸ng t¹o víi ®ång vèn Ýt kh«ng ®ñ ®Ó cho nghiªn cøu, kh«ng cung cÊp ®Çy ®ñ kinh phÝ cho c¸c viÖc øng dông nã vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt. Trong khi ®ã nh×n ra bªn ngoµi khoa häc kü thuËt cña c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ vò b·o vµ trë thµnh LLSX trùc tiÕp thÊm vµo tÊt c¶ c¸c yÕu tè cña con ng­êi. 4. Mét sè biÖn ph¸p ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc: CNH-HĐH lµ con ®­êng tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh víi bÊt cø n­íc nµo, nhÊt lµ n­íc cã xuÊt ph¸t ®iÓm tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta muèn x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. a. X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ míi: CNH-HĐH ngµy nay kh«ng thÓ hiÓu nh­ tr­íc kia. CNH-HĐH ngµy nay kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ ngµnh c«ng nghiÖp mµ cßn lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ phï hîp víi sù ®æi míi c¬ b¶n vÒ kinh tÕ vµ CNH-HĐH tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Tõ ®ã t¹o ra sù c©n ®èi hµi hoµ gi÷a c¸c ngµnh trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ quèc doanh. CÇn ph¶i ®æi míi c¶ t­ duy suy nghÜ vµ hµnh ®éng. C«ng cuéc ®æi míi mµ §¶ng ®· lùa chän lµ ®óng ®¾n, con ®­êng ®ã lµ CNH-HĐH víi viÖc h×nh thµnh vµ chuyÓn dÞch kinh tÕ. b. C«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n: N­íc ta hiÖn nay lµ mét Nhµ n­íc víi 80% d©n c­ ®ang sinh sèng b»ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §©y lµ mét ®Þa bµn tËp trung ®¹i bé phËn ng­êi nghÌo. V× vËy, ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ x· héi n«ng th«n ®· ®ang vµ sÏ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña chóng ta. Song n«ng nghiÖp kh«ng thÓ tù m×nh thay ®æi, ®æi míi c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt c«ng nghÖ kh«ng cã kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng nhanh ®Ó t¹o thªm nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho n«ng d©n mµ ph¶i cã t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp, dÞch vô. ChØ cã nh­ vËy sÏ xo¸ vì ®­îc tr¹ng th¸i tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp s¶n xuÊt nhá, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo n©ng cao møc thu nhËp b×nh qu©n. c. X©y dùng míi kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ: KÕt cÊu h¹ tÇng võa lµ ®iÒu kiÖn, võa lµ môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. §Ó chuÈn bÞ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao h¬n vµo nh÷ng n¨m b­íc sang thÕ kû 21 th× c¬ së h¹ tÇng cÇn ph¶i ®­îc hiÖn ®¹i ho¸ mét phÇn ®¸ng kÓ. §ã lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i ph¶i ®­îc n©ng cÊp cao h¬n n÷a, hiÖn ®¹i ho¸ sím hÖ thèng b­u chÝnh viÔn th«ng trong vµ ngoµi n­íc, b¶o ®¶m cung cÊp ®iÖn cho ®« thÞ, cho c«ng nghiÖp ph¶i liªn tôc, ph¶i ®iÖn khÝ ho¸ mét phÇn quan träng. Vïng n«ng th«n cung cÊp n­íc s¹ch cho ®« thÞ tõng b­íc hoµn chØnh kÕt cÊu h¹ tÇng cho tõng vïng l·nh thæ, tr­íc hÕt lµ khu vùc c«ng nghiÖp, c¸c ®« thÞ lín. d. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn: CNH-HĐH ®ßi hái sù tham gia cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Sau nh÷ng n¨m më cöa, nÒn kinh tÕ cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc khuyÕn khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn. Kh«ng nh­ tr­íc kia ngµy nay c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tõ quèc doanh ®Õn t­ nh©n ph¸t huy hÕt tiÒm n¨ng cña m×nh n»m trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Chóng bæ sung cho nhau c¹nh tranh nhau t¹o nªn mét sù ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ ®Èy n­íc ta lªn mét nÊc thang cao h¬n cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc.Kinh nghiÖm cña chÝnh n­íc ta ®· chøng tá c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i cã sù tham gia cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. KÕt luËn Lý luËn h×nh thµnh kinh tÕ x· héi lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu khoa häc mµ C.M¸c ®· ®Ó l¹i cho nh©n lo¹i. Nã cã vÞ trÝ quan träng trong triÕt häc M¸c. Lý luËn ®ã ®· ®­îc thõa nhËn lý luËn khoa häc vµ lµ ph­¬ng ph¸p luËn c¬ b¶n trong viÖc nghiªn c­ó lÜnh vùc x· héi. ChÝnh nhê xuÊt ph¸t tõ con ng­êi hiÖn thùc C.M¸c ®· v¹ch ra s¶n xuÊt vËt chÊt lµ c¬ së ®êi sèng x· héi. X· héi lµ mét hÖ thèng mµ trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña X· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. C¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi thay thÕ nhau tõ thÊp ®Õn cao th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi. Sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi võa bÞ chi phèi bëi c¸c quy luËt chung, võa bÞ t¸c ®éng bëi c¸c ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ cña tõng quèc gia, tõng d©n téc. Lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi còng lµ ph­¬ng ph¸p luËn khoa häc ®Ó ph©n tÝch c«ng cuéc x©y ®ùng ®Êt n­íc hiÖn nay, luËn chøng ®­îc tÊt yÕu cña ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. Ph©n tÝch ®óng nguyªn nh©n cña t×nh h×nh khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi vµ chØ ra ®­îc: §æi míi theo ®Þnh h­íng cña x· héi võa phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn thêi ®¹i võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ViÖt Nam. Qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi nµy em cµng hiÓu râ vµ s©u s¾c h¬n vÒ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong n­íc còng nh­ thÕ giíi cïng nh÷ng chÝnh s¸ch, ®­êng lèi cña §¶ng ta hiÖn nay vµ trong mÊy n¨m gÇn ®©y. Tµi liÖu tham kh¶o · Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c-Lªnin, nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc Gia n¨m 2005 · B¸ch khoa tri thøc phæ th«ng, NXB v¨n ho¸ th«ng tin · V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII. · Báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam các bài: - Chủ nghĩa xã hội – sự phát triển hợp quy luật lịch sử (ngày 25/7/2006) Vấn đề hình thái kinh tế - xã hội (ngày 8/3/2007) - Mô hình CNH-HĐH theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam (ngày 1/4/2008) - Tiếp tục xây dựng và đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước (ngày 12/3/2007) · Tạp chí cộng sản tháng 5/2008 tháng 12/2007 · Thời báo kinh tế Việt Nam (9/2006) · Kinh tế dự báo tháng 5/2007 · Tạp chí Triết học · Từ điển bách khoa điện tử · Một số các tài liệu khác MỤC LỤC