Hoàn thiện môi trường pháp lý và quản lý: Giải pháp hoàn thiện môi trường pháp lý trước tiên là phải tiến tới ban hành luật doanh nghiệp chung cho mọi khu vực kinh tế, chi phối và điều chỉnh hoạt động của các pháp nhân kinh tế không phụ thuộc vào hình thức sở hữu đảm bảo cho chúng tồn tại, phát triển và bình đẳng trước pháp luật. Để đảm bảo các khu vực kinh tế, ngoài việc có một doanh nghiệp chung nêu trên cần có thêm đạo luật về chống độc quyền trong kinh doanh và đạo luật về bảo vệ quyền sở hữu. Hạn chế, doanh nghiệp Nhà nước hoạt động theo luật Nhà nước, hợp tác xã hoạt động theo luật hợp tác xã. Giải pháp hoàn thiện về quản lý Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân là hoàn thiện về quản lý Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân là hoàn thiện cơ sở pháp lý, tinh giảm thủ tục đăng ký doanh nghiệp, củng cố hệ t hống tổ giảm sát hoạt động của doanh nghiệp liên quan đến ba cơ quan quản lý Nhà nước: ngành kế hoạch và đầu tư, ngành thuế và ngân hàng.
- Chính sách khuyến khích tư nhân vào các ngành nghề thúc đẩy kinh tế phát triển theo định hướng CNH - HĐH. Muốn khuyến khích tư nhân đầu tư vào các khu vực sản xuất chế biến, đầu tư thiết bị công nghệ hiện đại cần phải có chính sách ưu đãi.
13 trang |
Chia sẻ: aloso | Lượt xem: 1779 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Phương hướng đổi mới kinh tế chính sách thúc đẩy kinh tế tư nhân ở nước ta, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lời mở đầu
Quá trình cải biến xã hội cũ, xây dựng xã hội mới xã hội chủ nghĩa không phải là quá trình chứng minh sôi động trải qua nhiều giai đoạn khác nhau. Những xu thế phát triển đi lên là phù hợp với xu thế khách quan hợp với quy luật lịch sử. Chủ nghĩa xã hội khoa học tự do dân chủ nhân đạo mà nhân dân ta mà loài người tiến bộ đang vươn tới luôn đại diện cho những giá trị tiến bộ của nhân loại, đại diện lợi ích cho người lao động. Chủ nghĩa xã hội là người đề xướng lực lượng tiên phong chống chiến tranh vì hoà bình độc lập dân tộc. Dân chủ và tiến bộ xã hội. Nó xây dựng hình thành kiến trúc xã hội cao hơn chủ nghĩa tư bản đãvà đang đạt được. Nó vì sự nghiệp cao cả giải phóng con người, vì sự phát triển tự do và toàn diện của con người, vì sự tiến bộ chung của loài người.
Việc giải quyết vấn đề kinh tế xã hội mang tính toàn cầu như: Cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường, khủng hoảng kinh tế, bùng nổ dân số, phân biệt chủng tộc và quan hệ sắc tộc đòi hỏi phải có giải pháp tổng hợp có lợi cho tất cả mọi người, mọi quốc gia. Điều đó thực hiện được là nhờ đường lối xã hội chủ nghĩa, chứ không phải nền kinh tế thị trường tự do tư bản chủ nghĩa.
Đối với nước ta mối quan hệ giữa cách mạng dân tộc dân chủ với cách mạng xã hội chủ nghĩa là cơ sở cho việc lựa chọn con đường chủ nghĩa xã hội. Mục tiêu của con đường chủ nghĩa xã hội là hoà bình, độc lập dân tộc, tự do dân chủ, chống áp bức, bóc lột, bình đẳng, phồn thịnh và văn minh. Tuy nhiên để đi lên chủ nghĩa xã hội đất nước ta phải đi qua con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, sự phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần là quá trình hợp quy luật chuyền nền sản xuất nhỏ từng bước lên nền sản xuất lớn phát triển theo định hướng chủ nghĩa xã hội. Đại hội VII của Đảng cộng sản Việt Nam khẳng định nước ta có các thành phần kinh tế sau: Kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể kinh tế cá thể tiểu chủ, kinh tế tư bản tư nhân, kinh tế tư bản Nhà nước.
Đối với kinh tế hàng hoá nhiều thành phần của nước ta, kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, có vị trí chi phối nền kinh tế, có tác dụng điều tiết thị trường và giá cả ở mức một mức độ nhất định. Kinh tế tập thể trong nông nghiệp đã chuyển sang thực hiện rộng rãi cơ chế khoán, hộ gia đình xã viên và đơn vị kinh tế tự chủ, được giao quyền sử dụng ruộng đất, bước đầu giải phóng sức sản xuất, khai thác tiềm năng lao động và vốn của nhân dân, kinh tế tư bản Nhà nước thành phần kinh tế mà chủ thể của nó là nhà tư bản Nhà nước cùng góp vốn để sản xuất kinh doanh. Đây là hình thức kinh tế trung gian, quá độ thích hợp để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta. Còn hai thành phần kinh tế là kinh tế cá thể tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân được gọi chung là kinh tế tư nhân sẽ được phân tích kỹ hơn ở phần sau của tỉêu luận.
Kết cấu tiểu luận: Tiểu luận được chia làm ba phần:
Phần I: Cơ sở khách quan tồn tại thành phần kinh tế tư nhân trong thời kỳ quá độ.
Phần II: Thực trạng của kinh tế tư nhân ở nước ta.
Phần III: Phương hướng đổi mới kinh tế chính sách thúc đẩy kinh tế tư nhân ở nước ta.
I. Cơ sở khách quan tồn tại thành phần kinh tế tư nhân ở nước ta.
Đặc điểm bao trùm, xuyên suốt, phản ánh thực chất và nội dung chủ yếu của sự phát triển kinh tế nền kinh tế quá độ. Sở dĩ nền kinh tế trong thời kỳ quá độ tồn tại nhiều thành phần kinh tế vì:
Thứ nhất, khi phân biệt sản xuất hàng hoá giản đơn và sản xuất hàng hoá tư bản chủ nghĩa, kết luận về phương pháp luận là khi giai cấp vô sản giành được chính quyền cần có thái độ khác nhau với loại tư hữu của hai loại hình sản xuất trên.
Đối với tư hữu tư bản chủ nghĩa: thái độ đối sử bằng quốc hữu hoá. Nhưng bản thân quá trình quốc hữu hoá có nhiều hình thức và giai đoạn hoặc bằng tịch thu, hoặc bằng hình thức chuộc loại và phải thực hiện tiến hành từng bước một, hoặc bằng sự liên kết của Nhà nước với các cơ sở kinh tế tư bản Nhà nước. Vì thế trong một thời gian dài vẫn còn tồn tại thành phần kinh tế tư bản tư nhân.
Đối với tư bản nhỏ của những người sản xuất hàng hoá nhỏ thì chỉ có thông qua con đường hợp tác hoá. Để tiến hành hợp tác hoá theo quy luật và nguyên tắc cần phải có thời gian. Do đó trong thời kỳ quá độ còn thành phần kinh tế cá thể của nông dân và thợ chủ công, tiểu thương là một tất yếu.
Thứ hai, các thành phần kinh tế tư nhân do lịch sử để lại, trong thời kỳ quá độ, cần phải được phát triển để sản xuất và đời sống không bịmất mát, gián đoạn, nó phù hợp với lợi ích người lao động; và có vai trò quan trọng trong việc xác lập và phát triển hệ thống kinh tế mới.
II/ thực trạng phát triển kinh tế tư nhân ở nước ta
1- Sự phát triển về số lượng của kinh tế cơ bản tư nhân ở nước ta.
Trước những năm 1980, ở nước ta kinh tế tư nhân không được khuyến khích phát triển và là đối tượng cải tạo xã hội chủ nghĩa theo kiểu mệnh lênh hành chính. Trong thời gian này, nền kinh tế nứơc ta chỉ có hai hình thức kinh tế chính là: kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể, kinh tế cá thể và kinh tế tiểu chủ yếu dưới dạng phụ thuộc vào kinh tế tập thể, hoặc kinh tế nhà nước hay công ty hợp doanh.
Kể từ sau Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (năm 1986), kinh tế tư nhân đã được hồi sinh trở lại và mở rộng quy mô, phạm vihoạt động khá nhanh chóng. Năm 1990 mới có khoảng 800.000 cơ sở kinh tế cá thể, tiểu chủ, thì đến năm 1992 - sau một năm thực hiện nghị định số 221/HĐBT, đã có 1.498.600 hộ cá thể, tiểu chủ đăng kí kinh doanh. Hai năm sau, năm 1994, đã lên tới 1.533.100 cơ sở; năm 1996 có 2.215.000 cơ sở, tăng thêm 164.900 cơ sở (so với năm 1995). Bình quân giai đoạn 1990-1996 mỗi năm tnăg 533.775 cơ sở, và tốc độ tăng hàng năm hơn 20%. Cùng với kinh tế cá thể, tiểu chủ, các doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần là 414 doanh nghiệp thì đến năm 1992 là 5.198 doanh nghiệp (tăng 1,119%); tương tự các năm 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, là: 6.808 doanh nghiệp (tăng 31% ), 10.880 doanh nghiệp (tăng 24%), 25.002 doanh nghiệp (tăng 32%) và năm 1998 đã tăng lên đến 26.021 doanh nghiệp (tăng 4%), gấp 62 lần so với số doanh nghiệp năm 1994. Tính bình quân giai đoạn 1991 - 1998, mỗi năm tăng thêm, mỗi năm tăng thêm 3.2.52. doanh nghiệp, tức là khoảng 32% và gấp 1.5. lần mức tăng của các cơ sở kinh tế cá thể, tiểu chủ trong cùng thời gian.
Nhìn chung, các loại hình doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân tăng nhanh về số lượng trong giai đoạn 1992 - 1994, có nguyên nhân sâu xa là sự khuyến khích của các chính sách vĩ mô, đặc biệt là Luật doanh nghiệp tư nhân và luật Công ty; còn sự suy giảm về số lượng doanh nghiệp trong giai đoạn 1997 - 1998 là do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, trong đó tác động của cuộc khủng hoảng tài chính khu vực, sự phát triển chậm lại của nền kinh tế nước ta nói chung và những yếu kém của bản thân các doanh nghiệp, cùng với những hạn chế của chính sách, giải pháp vĩ mô chưa theo kịp với tình hình.
2. Thực trạng của khu vực kinh tế kinh doanh
a. Những kết quả đã đạt được
Khơi dậy và phát huy tiềm năng của bộ phận dân cư tham gia vào công cuộc phát triển đất nước, thúc đẩy tăng cường kinh tế, tạo việc làm. Kinh tế cá thể, tiểu chủ tuy quy mô nhỏ nhưng với số lượng cơ sở sản xuất kinh doanh lớn nên đã động viên được nhiều nguồn vốn vào sản xuất kinh doanh từ 14.000 tỷ đồng năm 1992 đã tăng lên 26.500 tỷ đồng vào năm 1996, chiếm tới 8,5% tổng vốn đầu tư sản xuất kinh doanh của toàn xã hội. Các doanh nghiệp tư bản tư nhân đã huy động được lượng vốn vào kinh doanh là 20.665 tỷ đồng (tính đến hết năm 1996), bình quân mỗi năm trong giai đoạn 1991 - 1996 tăng thêm 3.940 tỷ đồng, chiếm khoảng 5% tổng số vốn đầu tư trong xã hội và 6.9% vốn kinh doanh của các ngành. Tính đến thời điểm năm 1996 khu vực kinh tế tư nhân đã huy động được tổng số vốn lên đến 47.155 tỷ đồng, chiếm tới 15% tổng số vốn đầu tư phát triển của toàn xã hội.
- Tạo việc làm, tuyển dụng lao động xã hội. Các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân là lực lượng tham gia tích cực và có hiệu quả đối với vấn đề giải quyết việc làm. Tính đến năm 1996 đã giải quyết việc làm cho 4.700 742 lao động, chiếm gần 70% lực lượng lao động xã hội trong khu vực sản xuất phi nông nghiệp. Xét về góc độ giải quyết việc làm thì đây là khu vực có tỷ lệ thu hút lao động trên vốn đầu tư cao nhất trong nền kinh tế, cụ thể là: Kinh tế cá thể thu hút 165 lao động 1 tỷ đồng vốn: Doanh nghiệp tư bản tư nhân thu hút 20 lao động 1 tỷ đồng vốn. Trong khi doanh nghiệp Nhà nước chỉ thu hút được 11.5 lao động/ 1 tỷ đồng vốn, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thu hút được 1,7 lao động/ 1 tỷ đồng vốn. Tóm lại, tổng số lao động thuộc khu vực kinh tế tư nhân chiếm 90,1% tổng số lao động toàn xã hội (khu vực Nhà nước chỉ giải quyết việc làm cho khoảng 90% và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài là 0,67% lao động xã hội). Đây thực sự là khu vực kinh tế có vai trò quan trọng trong việc tạo việc làm cho lao động xã hội cả hiện tại và trong tương lai.
- Đóng vai trò quan trọng trong GDP và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Bên cạnh mục tiêu cơ bản là huy động tiềm năng về vốn và giải quyết việc làm cho lao động xã hội, khu vực kinh tế cá thể, tiểu chủ và kinh tế tư bản tư nhân còn đóng góp đáng kể vào tổng sản phẩm xã hội. Năm 1995, khu vực tư nhân đóng góp 43,5% GDP trong đó hộ gia đình nông dân chiếm tỷ trọng 35,95% GDP, khối tư bản tư nhân chiếm 7,5% GDP. Mặc dù các năm 1996, 1997 có sự giảm sút nhưng năm 1998 khu vực này vẫn chiếm tỷ trọng 41,1% GDP trong đó: Hộ gia đình và nông dân chiếm 33,6% GDP, khu vực tư bản tư nhân chiếm 7,46% GDP. Nếu cộng với 9,1% GDP của khối đầu tư nước ngoài thì năm 1998, khu vực ngoại quốc doanh chiếm trên 50% GDP cả nước. Nhờ vậy, khu vực kinh tế tư nhân đã góp phần quan trọng cùng với kinh tế Nhà nước và đầu tư nước ngoài thúc đẩy nền kinh tế nước ta đạt tốc độ tăng trưởng cao trên 8%, liên tục trong giai đoạn 1992- 1997, và đỉnh cao đạt 9,5% vào năm 1995. Không chỉ đóng góp vào tổng sản phẩm nội quốc và tăng trưởng kinh tế, khu vực kinh tế tư nhân còn đóng góp phần quan trọng trong nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội đặt ra. Nếu năm 1990 khu vực kinh tế ngoài quốc doanh (không kể kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài) nộp ngân sách (qua thu thuế) là 969 tỷ đồng, chiếm 2,3% GDP, thì năm 1998 đã tăng lên 11,086 tỷ đồng, chiếm 3,5% GDP tính ra bình quân hàng năm khu vực ngoài quốc doanh đóng góp vào nguồn thu ngân sách trên dưới 3% GDP của cả nước, cao gấp trên 3 lần đóng góp của khu vực liên doanh với nước ngoài (0,9% GDP/ năm) và gần bằng đóng góp của doanh nghiệp Nhà nước vào nguồn thu ngân sách hàng năm (khoảng 7% GDP/ năm) (tính riêng các doanh nghiệp tư bản tư nhân: năm 1991 đóng góp cho ngân sách Nhà nước được 50 tỷ đồng, năm 1996 tăng lên 1.457 tỷ đồng, tăng gần 300 lần.) Điều đó cho thấy đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân có đóng góp lớn vào nguồn thu ngân sách, tăng tiềm lực cho nền kinh tế.
b. Thúc đẩy việc hình thành các chủ thể kinh tế và đổi mới cơ chế quản lý theo định hướng thị trường, tạo sự cạnh tranh trong nền kinh tế.
Trước đây hầu hết các lĩnh vực kinh tế, các ngành sản xuất kinh doanh đều do kinh tế Nhà nước và kinh tế tập thể đảm nhận. Hiện nay trừ một số lĩnh vực, ngành nghề mà Nhà nước độc quyền, kinh tế tư nhân không được kinh doanh, còn lại hầu hết các ngành nghề, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh khác kinh tế tư nhân đều tham gia. Trong đó, nhiều lĩnh vực, ngành nghề, khu vực kinh tế tư nhân chiếm tỷ trọng áp đảo như: sản xuất lương thực, thực phẩm, nuôi trồng thuỷ hải sản, đánh cá, hàng hoá bán lẻ, chế biến, sành sứ. Giày dép, dệt may v.v. Lĩnh vực sản xuất lương thực, đặc biệt là xuất khẩu gạo và các sản phẩm nông nghiệp, thuỷ hải sản, lĩnh vực dệt may, giày dép xuất khẩu, đã mang lại hàng tỷ đô la, ngoại tệ cho nền kinh tế, trong đó có đóng góp to lớn của khu vực kinh tế tư nhân.Chính sự phát triển phong phú, đa dạng các cơ sở sản xuất các ngành nghề, các loại sản phẩm dịch vụ, các hình thức kinh doanh của khu vực kinh tế tư nhân tác động mạnh đến các doanh nghiệp Nhà nước, buộc kinh tế Nhà nước phải cải tổ, sắp xếp lại, đầu tư đổi mới công nghệ, đổi mới cơ chế kinh doanh dịch vụ để tồn tại và đứng vững trong cơ chế thị trường. Qua đó khu vực kinh tế tư nhân đã thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các khu vực kinh tế, làm cho nền kinh tế trở nên năng động; đồng thời cũng tạo nên sức ép lớn buộc cơ chế quản lý hành chính của Nhà nước phải đổi mới đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của các doanh nghiệp nói riêng và trên nền kinh tế thị trường nói chung. Sự phát triển của khu vực kinh tế Sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân đã góp phần quan trọng hình thành và xác lập vai trò, vị trí của các chủ thể sản xuất kinh doanh theo yêu cầu của cơ chế thị trường, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, thúc đẩy cải cách doanh nghiệp nhà nước, cải cách cơ chế quản lý theo định hướng thị trường, mở cửa hợp tác với bên ngoài.
3. Thực trạng nền kinh tế tư nhân ở nước ta
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì thành phần kinh tế tư nhân vẫn còn những tồn tại yếu kém chủ yếu:
Một là, phần lớn các cơ sở kinh tế tư nhân đều có quy mô nhỏ, năng lực và sức cạnh tranh hạn chế, dễ bị tổn thương trong cơ chế thị trường. Hiện nay có tới 87,2% số doanh nghiệp có mức vốn dưới 1 tỷ đồng, trong đó 29,4% có mức vốn dưới 100 triệu đồng; những doanh nghiệp có mức vốn từ 10 tỷ đồng trở lên chiếm 1%, trong đó từ 100 triệu đồng trở lên có 0,1%. Thiếu vốn sản xuất để mở rộng sản xuất là hiện tượng phổ biến đối với toàn bộ các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân hiện nay và được coi là một trong những cản trở lớn nhất (sau vấn đề thị trường tiêu thụ và cạnh tranh) đến sự phát triển sản xuất kinh doanh của cơ sở kinh tế tư nhân. Hầu hết các doanh nghiệp khởi sự hoàn toàn bằng vốn ít ỏi của mình. Ngân hàng thì luôn luôn trong tình trạng thủ thế “chờ doanh nghiệp đến vay vốn với đầy đủ thế chấp” chứ không phải là “tìm các phương án kinh doanh có hiệu quả để cho vay”.
Mặt khác, bản thân doanh nghiệp cũng có những hạn chế nhất định trong việc tiếp nhận các nguồn vốn, tiếp cận thông tin. Thành lập doanh nghiệp chủ yếu dựa trên kinh nghiệm chứ chưa tính toán đầy đủ trên nhu cầu thị trường và khả năng tiêu tụ chắc chắn, nên hầu hết các chủ doanh nghiệp trong khu vực kinh tế tư nhân (nhất là hộ cá thể và tiểu chủ) hoạt động thiếu phương án cũng như kế hoạch kinh doanh, vì vậy dễ đổ vỡ trước nhu cầu của thị trường.
Hai là, máy móc, thiết bị, công nghệ lạc hậu và nguồn nhân lực còn hạn chế. Mặc dù nhận thức được nhu cầu cấp bách phải nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm hàng hoá, song khả năng đổi mới thiết bị, công nghệ của các cơ sở tư nhân hạn chế (do thiếu vốn đầu tư) vì vậy phần lớn đều đang sử dụng máy móc thiết bị cũ, lạc hậu; rất ít doanh nghiệp sử dụng máy móc công nghệ mới cũng như thuê máy móc thiết bị; có khoảng 18% số doanh nghiệp ở Thành phố Hồ Chí Minh và 5% ở thành phố Hà nội không thể tăng khả năng sản xuất với các thiết bị hiện có. Đa số các cơ sở sản xuất kinh doanh cũng như hộ cá thể, tiểu chủ đều sử dụng máy móc thiết bị cũ, lạc hậu 2- 3 thế hệ. Các hộ cá thể, tiểu chủ đều sử dụng công nghệ phổ thông, truyền thông là phổ biến. Đổi mới trang thiết bị, công nghệ hiện đại còn hạn chế, do đó hạn chế năng suất lao động, chất lượng sản phẩm của phần lớn các cơ sở sản xuất kinh doanh. Lao động trong các doanh nghiệp vừa và nhỏ của kinh tế tư nhân chủ yếu là lao động thủ công ít được đào tạo, thiếu kỹ năng, trình độ văn hoá thấp. Chỉ có 5,13% lao động có trình độ đại học, khoảng 48,4% số chủ doanh nghiệp không có bằng chuyên môn. Cùng với sự lạc hậu công nghệ kỹ thụât, sự yếu kém của đội ngũ lao động cũng là nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả sản xuất kinh doanh của khu vực kinh tế này.
Ba là, thiếu mặt bằng sản xuất và mặt bằng sản xuất không ổn định là tình trạng phổ biến đã tác dụng bất lợi tới chiến lược kinh doanh của các doanh nghiệp, luật đất đai chỉ quy định quyền sử dụng đất, không cho phép tưnhân có quyền sở hữu và hạn chế nghiêm ngặt việc mua bán đất đai. Hiệu quả là sử dụng đất không được quyền chuyển nhượng công khai, giá đất thiếu ổn định dẫn đến tình trạng đất đai bị đầu cơ,sử dụng kém hiệu quả. Trong điều kiện môi trường như vậy, bất lợi hơn cả chính là cơ sở kinh tế tư nhân mới thành lập rất khó được mặt bằng sản xuất ngay từ khi mới thành lập mà thường phải đi thuê và sử dụng đất ở và điều này ảnh hưởng không nhỏ tới việc sản xuất kinh doanh.
Bốn là, nghèo nàn về thị trường tiêu thụ sản phẩm; một số sản phẩm hàng hoá của khu vực kinh tế tư nhân cũng đã có mặt trên thị trường thế giới, tuy vậy sản phẩm đủ chất lượng xuất khẩu còn ít và chịu sức ép cạnh tranh gay gắt, còn lại phần lớn sản phẩm của khu vực kinh tế tư nhân được tiêu thụ trên thị trường nội địa. Nhưng vài năm gần đây, do tác động bất lợi của khủng hoảng tài chính khu vực, nền kinh tế tăng trưởng giảm, thu nhập của dân cư sút kém nên sức mua trong nước cũng giảm. Thêm vào đó, hàng hoá trong nước còn tồn đọng với khối lượng lớn, cùng với hàng nhập lậu tràn lan không kiểm soát được (qua biên giới) đã làm cho việc tiêu thụ hàng hoá ở khu vực kinh tế tư nhân rơi vào tình trạng cực kỳ bất lợi, làm cho nhiều cơ sở sản xuất bị đình đốn, phá sản.
Năm là, khả năng cạnh tranh để tồn tại, đứng vững trong cơ chế thị trường của các cơ sở kinh tế tư nhân còn hạn chế, một số tiêu cực nảy sinh đã làm cho tốc độ phát triển của khu vực kinh tế tư nhân đang chững lại và có biểu hiện suy giảm trong những năm gần đây. Ngoài ra còn hiện tượng đáng lưu ý là: Một số khu vực của kinh tế tư nhân lớn chia nhỏ doanh nghiệp không muốn đăng ký thành lập các doanh nghiệp lớn, mà chỉ liên doanh liên kết với doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp tập thể núp bóng trốn lậu thuế, doanh nghiệp trái phép, hoạt động kinh tế ngầm: một số chủ doanh nghiệp của kinh tế tư nhân móc nối, cấu kết với một số cán bộ Nhà nước thoái hoá để bòn rút chiếm đoạt tài sản Nhà nước, gây hiệu quả nghiêm trọng nhiều mặt đối với nền kinh tế xã hội.
III. Phương hướng, chính sách và giải pháp phát triển khu vực kinh tế tư nhân.
1. Phương hướng phát triển
Xuất phát từ mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra trong giai đoạn hiện nay, đồng thời tính đến các đặc điểm về quy mô vừa và nhỏ của khu vực kinh tế tư nhân đầu tư vào khu vực và lĩnh vực sau đây:
Đầu tư phát triển các ngành công nghiệp phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn, gồm nhóm ngành nghề như say xát, gia công chế biến lương thực, thực phẩm phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng trong nước và đẩy mạnh các mặt hàng chế biến nông sản, chuyển từ sản phẩm sơ chế sang sản phẩm tinh chế vừa tạo việc làm thu hút lao động vừa tăng được giá trị sản xuất công nghiệp, giá trị hàng xuất khẩu.
Nhóm ngành công nghiệp thu hút nhiều lao động như ngành dệt may, giầy da. Những ngành này đòi hỏi vốn không lớn, lao động không cần trình độ, đồng thời đây là những ngành nghề truyền thống của kinh tế cá thể, nếu không kích thích được mở rộng về quy mô phát triển công nghệ.
Nhóm ngành cơ khí chế tạo phục vụ sản xuất nông nghư nghiệp như sản xuất máy cày, máy tuốt lúa. Đây là những ngành cung cấp tư liệu sản xuất cho sản xuất nông nghiệp.
Nhóm ngành thủ công mỹ nghệ truyền thống phục vụ xuất khẩu các ngành hàng tiêu dung khác phục vụ cho nhu cầu trong nước.
2. Chính sách, giải pháp phát triển công nghệ, tiểu thủ công nghiệp khu vực kinh tế tư nhân.
Hoàn thiện môi trường pháp lý và quản lý: Giải pháp hoàn thiện môi trường pháp lý trước tiên là phải tiến tới ban hành luật doanh nghiệp chung cho mọi khu vực kinh tế, chi phối và điều chỉnh hoạt động của các pháp nhân kinh tế không phụ thuộc vào hình thức sở hữu đảm bảo cho chúng tồn tại, phát triển và bình đẳng trước pháp luật. Để đảm bảo các khu vực kinh tế, ngoài việc có một doanh nghiệp chung nêu trên cần có thêm đạo luật về chống độc quyền trong kinh doanh và đạo luật về bảo vệ quyền sở hữu. Hạn chế, doanh nghiệp Nhà nước hoạt động theo luật Nhà nước, hợp tác xã hoạt động theo luật hợp tác xã. Giải pháp hoàn thiện về quản lý Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân là hoàn thiện về quản lý Nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân là hoàn thiện cơ sở pháp lý, tinh giảm thủ tục đăng ký doanh nghiệp, củng cố hệ t hống tổ giảm sát hoạt động của doanh nghiệp liên quan đến ba cơ quan quản lý Nhà nước: ngành kế hoạch và đầu tư, ngành thuế và ngân hàng.
- Chính sách khuyến khích tư nhân vào các ngành nghề thúc đẩy kinh tế phát triển theo định hướng CNH - HĐH. Muốn khuyến khích tư nhân đầu tư vào các khu vực sản xuất chế biến, đầu tư thiết bị công nghệ hiện đại cần phải có chính sách ưu đãi.
- Chính sách tín dụng hàng, cần xem xét lại các thủ tục vay ngân hàng đối với khu vực kinh tế tư nhân, nên mở rộng việc cung cấp tín dụng chung và dài hạn cho các doanh nghiệp này.
- Chính sách thị trường và xuất khẩu, để tăng năng suất xuất khẩu trực tiếp hàng hoá của các doanh nghiệp tư nhân ra nước ngoài, Nhà nước ngoài cũng cung cấp thông tin về thị trường nên bỏ hoàn toàn phân phối hạn ngạch. Mặt khác, một vấn đề quan trọng trong hỗ trợ xuất khẩu hiện nay là thủ tục hải quan, cần thiết hành thủ tục và quy định thời hạn tối đa để hoàn thành một thương vụ xuất nhập khẩu. Nếu vượt quá thời hạn thì phải có chế tài và các bộ phận hải quan phải có liên quan.
- Chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, khu vực kinh tế tư nhân có trình độ quản lý và đội ngũ công nhân có trình độ kém nên gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, tiếp cận thị trường thế giới, công nghệ kỹ thuật mới. Do đó Nhà nước nên có chính sách hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, cụ thể là: nghiên cứu xây dựng chương trình đào tạo thích hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
- Thiết lập các chế độ hỗ trợ phát triển kinh tế tư nhân:
Khu vực kinh tế tư nhân đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ có nhiều yếu thể trong phát triển môi trường cạnh tranh là ở Việt Nam trong những năm trước đây. Chính vì vậy Nhà nước ta đã ban hành các định chế hỗ trợ bao gồm: thành lập quỹ hỗ trợ, hình thành ngân hàng đầu tư phát triển thiết lập hiệp hội trung tâm đào tạo cán bộ quản lý kinh doanh cho khu vực kinh tế tư nhân.
Kết luận
Qua những năm đổi mới vận dụng quy luật phát triển các thành phần sản xuất nhỏ lên nền sản xuất lớn, chủ nghĩa đã được những thành công đáng kể, thực tiễn đó cho thấy sự đúng đắn của việc đẩy mạnh, nâng cao vai trò của khu vực kinh tế tư nhân, làm cho sản xuất bung ra, tạo công ăn việc làm, đóng góp cho ngân sách Nhà nước, nâng cao đời sống nhân dân.
Do đó những chủ trương chính sách kịp thời và một hành lang pháp lý công bằng, chặt chẽ nhưng phải thông thoáng, thủ tục nhanh gọn sẽ tạo ra điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển, đấy là sản xuất đổi mới công nghệ nâng cao sức cạnh tranh của khu vực kinh tế tư nhân.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 28290.doc