Tiểu luận Quan hệ kinh tế thương mại của Việt Nam và Mỹ từ 1991 đến nay

iao ®Ó ®Èy môc tiªu kinh tÕ lªn hµng ®Çu nh­ mét sù triÓn khai ®Ó chiÕn l­îc toµn cÇu cña m×nh t¹i khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng mµ §«ng Nam ¸ lµ mét tiªu ®iÓm. ViÖt Nam víi d©n sè gÇn 80 triÖu ng­êi, trong ®ã nguån nh©n lùc dåi dµo cÇn cï, gi¸ nh©n c«ng thÊp, ®éi ngò trÝ thøc trÎ n¨ng ®éng, cïng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó ch­a ®­îc khai th¸c, ®Æc biÖt lµ tiÒm n¨ng vÒ dÇu má, n«ng l©m h¶i s¶n.. qu¶ lµ høa hÑn vÒ mét thÞ tr­êng tiªu thô lín khi mµ møc sèng cña ng­êi d©n ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, nhu cÇu tiªu dïng vµ thÈm mü ngµy cµng cao. Nh÷ng lîi thÕ kinh tÕ kÓ trªn ®· thu hót m¹nh mÏ giíi kinh doanh quèc tÕ. H¬n n÷a, søc hÊp dÉn cña thÞ tr­êng nµy còng ®­îc xÐt ®Õn nhê vÞ trÝ ®Þa lý chÝnh trÞ quan träng khi ViÖt Nam n»m ë trung t©m cña tuyÕn ®­êng biÓn huyÕt m¹ch tõ B¾c ¸ xuèng §«ng Nam ¸ vµ Ên §é D­¬ng. §èi víi Mü, ViÖt Nam cßn cã ý nghÜa ®Þa lý -chÝnh trÞ trong viÖc kiÒm chÕ Trung Quèc. Ngoµi ra, ViÖt Nam cã qu©n c¶ng chiÕn l­îc Cam Ranh, tõ ®ã cã thÓ khèng chÕ mét vïng réng lín ë §«ng Nam ¸. Kho¶ng 3 th¸ng ( tÝnh tõ ®Çu th¸ng 10/1995) sau khi tæng thèng Bill Clinton tuyªn bè b×nh th­êng ho¸ quan hÖ ViÖt Mü, héi ®ång th­¬ng m¹i Mü-ViÖt do Visginia Foot lµm chñ tÞch ®· c«ng bè mét tµi liÖu ghi nhËn r»ng hiÖn nay Mü rÊt mong muèn ®­îc tham gia vµo viÖc ph¸t triÓn ViÖt Nam. Tuy dung l­îng thÞ tr­êng ch­a ®­îc lín m¹nh vµ VN ch­a ph¶i lµ träng t©m trong chiÕn l­îc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng cña Mü ®èi víi ViÖt Nam tÊt yÕu h­íng tíi níi láng cÊm vËn, b×nh th­êng ho¸ mèi quan hÖ, më réng thÞ tr­êng, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. III ChÝnh s¸ch cña ViÖt Nam ®èi víi Hoa Kú vµ sù cÇn thiÕt ph¶i thóc ®Èy quan hÖ ViÖt -Mü Khi tæng thèng Mü Bill Clinton tuyªn bè : " Giê ®©y chóng ta cã thÓ tiÕn tíi mét nÒn t¶ng chung. BÊt kÓ nh÷ng g× ®· chia sÎ chóng ta tr­íc ®©y, chóng ta h·y xÕp vµo qu¸ khø. H·y ®Ó cho giê phót nµy lµ mét thêi ®iÓm ®Ó hµn g¾n vµ thêi ®iÓm kiÕn t¹o" th× còng lµ lóc ViÖt Nam më cöa ®ãn nhËn luång giã míi cña xu h­íng toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, trong ®ã viÖc " khÐp l¹i qu¸ khø , h­íng tíi t­¬ng lai " ®èi víi Mü còng n»m trong chiÕn l­îc nµy. §ã còng lµ lóc c¶ hai n­íc ®Òu ý thøc ®­îc tiÒm n¨ng cña viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ vµ viÖc ký kÕt mét hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a hai n­íc. ViÖc b×nh th­êng ho¸ ®­îc b¾t ®Çu tõ sù thiÕt lËp mèi quan hÖ ngo¹i giao b»ng c¸ch ®Æt §SQ ë thñ ®« cña hai n­íc, tiÕp ®ã lµ viÖc níi láng cÊm vËn, dì bá c¸c rµo c¶n kinh tÕ th­¬ng m¹i. Trong hai n¨m qua, Mü vµ ViÖt NAm ®· tiÕn hµnh ®µm ph¸n vÒ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng (BTA) vµ ®· ®¹t ®­îc mét tho¶ thuËn trªn nguyªn t¾c cho c¸c ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh nµy. BTA lµ b­íc khëi ®Çu cho viÖc thùc hiÖn dÇn dÇn nh÷ng thay ®æi thiÕt chÕ quan hÖ kinh tÕ trong nhiÒu n¨m. ViÖt Nam nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng thay ®æi nµy ®Ó héi nhËp kinh tÕ vµ tham gia vµo tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Tù do ho¸ th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc thùc hiÖn cïng lóc víi nhiÒu lo¹i h×nh c¶i c¸ch kinh tÕ kh¸c. §èi víi VN, Ých lîi quan träng nhÊt mµ BTA ®em l¹i lµ giµnh ®­îc quy chÕ quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng cña Hoa Kú. Quy chÕ nµy sÏ gióp c¸c nhµ xuÊt khÈu ViÖt Nam tiÕp cËn ®­îc víi thÞ tr­êng tiªu dïng lín nhÊt thÕ giíi, vµ mÆt kh¸c nã gióp VN trë thµnh n¬i hÊp dÉn c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña VN. N¨m 1998, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü chñ yÕu lµ hµng tiªu dïng nh­ cµ phª, gia vÞ, dÇu ¨n, h¶i s¶n, ®¹t 553 triÖu USD. NÕu cã quy chÕ NTR ( Quan hÖ mËu dÞch b×nh th­êng) hµng VN xuÊt khÈu vµo Mü cã thÓ lªn tíi 800 triÖu USD, chñ yÕu lµ hµng may mÆc. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i còng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty Mü th©m nhËp vµo khu vùc dÞch vô nh­ viÔn th«ng, b¶o hiÓm, ng©n hµng. Nã lµ mét yÕu tè rÊt quan träng ®Ó gióp s¶n phÈm cña VN cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Quèc tÕ. Ngoµi ra, tiÕp cËn víi thÞ tr­êng Hoa Kú còng t¨ng kh¶ n¨ng thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi cña VN tiÕn tíi viÖc ph¸t triÓn nhiÒu nghµnh CN míi. Tõ ®ã, sù gia t¨ng nhiÒu nghµnh nghÒ míi sÏ t¹o ra hµng triÖu viÖc lµm cho ng­êi d©n, dÉn ®Õn viÖc n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cho toµn thÓ nh©n d©n ViÖt nam. Trong thêi ®iÓm hiÖn nay, khi mµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ hµng n¨m suy gi¶m tõ ®Ønh cao 9,5% n¨m 1995 xuèng d­íi 5% n¨m 1999, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi kÝch thÝch chÝnh cña sù t¨ng tr­ëng ®· tôt xuèng 600 triÖu USD n¨m 1999 møc thÊp nhÊt kÓ tõ n¨m 1992, th× nã ®­îc coi nh­ lµ nh©n tè quan träng trong ban l·nh ®¹o VN nhËn thÊy ®Çu t­ cña Mü vµo VN lµ c¸ch thøc chÝnh ®Ó VN quay ng­îc c¸c tû lÖ t¨ng tr­ëng ®ang gi¶m sót. Cho tíi nay Mü míi chØ lµ nguån ®Çu t­ n­íc ngoµi ®øng thø 9 t¹i VN vµ thu hót d­íi 5% xuÊt khÈu cña VN. Mét hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng cã thÓ lµm thay ®æi c¸c con sè nµy b»ng viÖc Mü chÊp nhËn t¹o ­u ®·i thuÕ theo MFN cho VN, qua ®ã dµnh cho c¸c nhµ xuÊt khÈu cña VN c¸c møc thuÕ nh­ ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c n­íc kh¸c ®· ®­îc nhËn MFN. Ký kÕt ®­îc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Mü, VN sÏ cã c¬ héi tiÕn gÇn h¬n víi viÖc nhËn ®­îc lîi tøc th­¬ng m¹i tõ Mü d­íi hÖ thèng ­u ®·i phæ cËp (GSP), quy chÕ cho phÐp nhiÒu hµng nhËp khÈu tõ c¸c quèc gia kÐm ph¸t triÓn h¬n vµo thÞ tr­êng Mü mµ kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ. H¬n n÷a, c¸c quan chøc VN coi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng lµ mét b­íc ®Öm quan träng tiÕn tíi gia nhËp WTO. Hä kh«ng chØ coi BTA lµ viÖc cÇn thiÕt ®Ó giµnh sù ñng hé cña Mü cho viÖc VN gia nhËp WTO, mµ hä cßn coi c¸c tiÕn tr×nh ®µm ph¸n vµ thùc hiÖn hiÖp ®Þnh nµy lµ h÷u Ých cho viÖc n©ng cao c¸c hÖ thèng kinh tÕ, quy ®Þnh vµ luËt ph¸p theo tiªu chuÈn cña WTO. VÒ phÝa Mü, c¸c quan chøc chÝnh quyÒn còng nãi r»ng b¶n hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng nµy sÏ hèi thóc VN h­íng tíi mét XH d©n chñ h¬n bëi nã g¾n ChÝnh phñ (VN) vµo viÖc thùc hiÖn nh÷ng c¶i c¸ch thÞ tr­êng, xiÕt chÆt vßng luËt ph¸p, héi nhËp hoµn toµn c¸c xÝ nghiÖp cña VN vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu, vµ vÒ kinh tÕ trao quyÒn hîp ph¸p cho c¸ nh©n. VÒ mÆt chiÕn l­îc, ChÝnh quyÒn lËp luËn r»ng cïng víi c¸c BTA míi hoµn tÊt víi Campuchia vµ Lµo, BTA Mü -VN sÏ khuyÕn khÝch sù æn ®Þnh khu vùc th«ng qua viÖc héi nhËp mét c¸ch ªm ¶ §«ng D­¬ng vµo céng ®ång toµn cÇu vµ khu vùc. Ch­¬ngII Quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i cña ViÖt Nam vµ Mü tõ 1991®Õn nay I LÞch sö vµ thùc tr¹ng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt -Mü tõ 1991 cho ®Õn tr­íc khi ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. 1.1 Giai ®o¹n tr­íc khi b×nh th­êng ho¸ (1991-1994) Th¸ng 4/1991, chÝnh quyÒn BUSH ®· trao cho c¸c quan chøc VN mét lé tr×nh trong ®ã v¹ch ra nh÷ng b­íc mµ VN vµ Mü, mçi bªn sÏph¶i thùc hiÖn ®Ó tiÕn tíi b×nh th­êng ho¸ c¸c quan hÖ ®· bÞ ®×nh chØ vÒ c¨n b¶n kÓ tõ khi kÕt thóc chiÕn tranh n¨m 1975. Theo lé tr×nh nµy, sù tiÕn bé vcña VN trong viÖc gióp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò POW/MIA lµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c sÏ ®­îc Mü ®¸p l¹i b»ng mét lo¹t nh÷ng b­íc cô thÓ nh»m më réng c¸c quan hÖ. Lé tr×nh nµy gåm 4 giai ®o¹n mµ kÕt thóc b»ng viÖc Mü sÏ thiÕt lËp c¸c quan hÖ ngo¹i giao, cÊp ®Þa vÞ bu«n b¸n tèi huÖ quèc vµ ñng hé viÖc c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ (IFI) gióp ®ì c¸c nhu cÇu kh«ng c¬ b¶n cña con ng­êi ë VN. N¨m 1992, Mü ®· cung cÊp3 triÖu USD viÖn trî nh©n ®¹o cho ViÖt Nam ®ång ý t¸i thiÕt liªn l¹c viÔn th«ng trùc tiÕp víi VN, ®ång ý cho phÐp c¸c c«ng ty th­¬ng m¹i Mü b¸n hµng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu con ng­êi c¬ b¶n ë VN vµ lo¹i bá nh÷ng h¹n chÕ víi c¸c dù ¸n ë VN do c¸c tµi chÝnh phi chÝnh phñ("NGOs") Mü thùc hiÖn. Vµo th¸ng 7 /1993, ®¸p l¹i sù tiÕn bé cña chÝnh phñ VN, Mü ®· th«i ph¶n ®èi viÖc kh«iphôc c¸c dù ¸n cña IFI. Ngay sau ®ã, vµo th¸ng9/1993, chÝnh quyÒn Clinton ®· gia h¹n thªm lÖnh cÊm vËn th­¬ng m¹i nh­ng l¹i cho phÐp c¸c c«ng ty Mü ®©ó thÇu c¸c dù ¸n ph¸t triÓn ë VN do IFI tµi trî. 1.2 Giai ®o¹n sau khi b×nh th­êng ho¸ ( Tõ 1994 ®Õn nay) 1.2.1 B·i bá lÖnh cÊm vËn: Th¸ng 2/1994, tæng thèng Clinton ®· b·i bá lÖnh cÊm vËn bu«n b¸n kÐo dµi ë VN vµ tuyªn bè cho phÐp cã nh÷ng giao dÞch tµi chÝnh th­¬ng m¹i lµ giao dÞch míi kh¸c víi VN vµ c¸c c«ng d©n VN. Cïng ngµy 3/2 Tæng thèng cßn tuyªn bè ý ®Þnh cho phÐp lËp c¸c v¨n phßng phi ngo¹i giao Washington vµ HN. §­îc Mü coi nh­ lµ mét ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt, mét hiÖp ®Þnh gi¶i quyÕt c¸c tµi s¶n ngo¹i giao vµ nh÷ng yªu cÇu cßn tån t¹i kh¸c ®· ®­îc ký kÕt c¸c tµi s¶n ngo¹i giao vµ nh÷ng yªu cÇu cßn tån t¹i kh¸c ®· ®­îc ký kÕt t¹i HN vµo ngµy 28/1/1995 vµ chÝnh thêi ®iÓm ®ã c¸c VP nµy ph¶i cã mét quan chøc phô tr¸ch ngo¹i th­¬ng nµo tiÕp theo tuyªn bè 3/2/1994 lµ viÖc xem xÐt l¹i ®Þa vÞ cña VN trong hÖ thèng nh÷ng quy ®Þnh kiÓm so¸t xuÊt khÈu Mü. 1.2.2 ThiÕt lËp c¸c quan hÖ ngo¹i giao. Vµo ngµy 11/7/1995, tæng thèng Clinton ®· tuyªn bè r»ng VN vµ Mü sÏ thiÕt lËp mèi quan hÖ ngo¹i giao b»ng viÖc trao ®æi ®¹i sø. Hµnh ®éng nµy ®· cã nhiÒu hµm ý quan träng ®èi víi giíi kinh doanh Mü. Tr­íc khi c¸c ®¹i sø qu¸n vËn hµnh víi ®Çy ®ñ chøc n¨ng vµ quan hÖ kinh tÕ ®­îc chÝnh phñ Mü b¶o hé, tÊt nhiªn sÏ ph¶i hoµn tÊt. 1.2.3 §èi xö tèi huÖ quèc ViÖc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao chØ lµ sù khëi ®Çu cña mét qu¸ tr×nh ph¶i tu©n thñ tr­íc khi chÝnh phñ Mü cã thÓ më réng ®Þa bµn bu«n b¸n tèi huÖ quèc (MFN) cho VN vµ tr­íc khi c¸c c«ng ty Mü cã thÓ c¶m thÊy an toµn vÒ c¸c c«ng viÖc lµm ¨n vµ ®©ï t­ cña m×nh ë VN.. Tèi huÖ quèc ®Ò cËp ®Õn mét ®¬n vÞ bu«n b¸n cã tiªu chuÈn c«ng b»ng hay b×nh th­êng. §ã lµ sù ®èi xö kh«ng ph©n biÖt mµ Mü ¸p dông víi nh÷ng ®èi t¸c th­¬ng m¹i cña m×nh. §ã lµ tiªu chuÈn n©ng ®ì, lµm nÒn t¶ng c¬ së cho nh÷ng mèi quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng gi÷a Mü vµ hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c ®«Ý t¸c bu«n b¸n cña Mü. HiÖn nay, Mü tõ chèi ®èi xö MFN chØ víi mét sè n­íc nh­: ViÖt Nam, Cuba, Campuchia, Lµo, B¾c TriÒu Tiªn, ..Tuy Mü cã dµnh MFN cho Lybia vµ Ir¾c nh­ng viÖc cÊm vËn vÒ bu«n b¸n chèng l¹i nh÷ng n­íc nµy ®· khiÕn ®Þa vÞ tèi huÖ quèc cña hä trë thµnh v« gi¸ trÞ. §Ó ph©n biÖt c¸c s¶n phÈm ®­îc h­ëng MFN vµ c¸c s¶n phÈm kh«ng ®­îc h­ëng ®Þa vÞ ®ã, Mü ®· duy tr× mét b¶n thuÕ quan gåm hai cét hoÆc hai danh s¸ch vÒ c¸c lo¹i thuÕ. Cét 1 thùc tÕ ®­îc ph©n thµnh 2 phÇn chung vµ ®Æc biÖt,. PhÇn chung cña cét cho thÊy thuÕ suÊt ¸p dông cho nh÷ng hµng ho¸ ®­îc chÕ t¹o ë nh÷ng n­íc ®­îc h­ëng ®¹i vÞ tèi huÖ quèc ; phÇn ®Æc biÖt cña cét liÖt kª c¸c thuÕ quan ­u ®·i hoÆc ®èi xö ®Æc biÖt mµ Mü ¸p dông theo c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®Æc biÖt nh­ hiÖp ®Þnh mËu dÞch tù do B¾c Mü. Cét 2 cho thÊy thuÕ xuÊt ¸p dông cho nh÷ng hµng ho¸ cña nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng MFN. ThuÕ quan cña cét 2, trong nhiÒu tr­êng hîp, hÕt søc cao. Sù kh¸c nhau gi÷a thuÕ suÊt tèi huÖ quèc vµ thuÕ suÊt kh«ng tèi huÖ quèc lµ ®¸ng kÓ. §ã lµ v× thuÕ quan tèi huÖ quèc ®­îc gi¶m ®Òu ®Æn theo thêi gian do kÕt qu¶ cña c¸c cuéc th­¬ng l­îng bu«n b¸n nhiÒu bªn trong ®ã Mü vµ c¸c b¹n hµng cña Mü ®ång ý gi¶m thuÕ quan mµ hä ¸p dông cho c¸c hµng ho¸ cña nhau trªn c¬ së cã ®i cã l¹i. Trong khi ®ã thuÕ quan ë cét 2 vÉn kh«ng thay ®æi kÓ tõ khi chóng ®­îc ®Þnh ra lÇn ®Çu. ThuÕ quan tèi huÖ quèc trung b×nh cña c¸c hµng ho¸ hoµ nhËp vµo thÞ tr­êng Mü lµ d­íi 4% cßn thuÕ quan trung b×nh trong cét 2 lµ trªn 50%. Do ®ã kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn lµ mÆt hµng xuÊt khÈu hµng ®Çu cña VN cho ®Õn nay chØ lµ cµ phª. (VN xuÊt khÈu gÇn 30 triÖu USD sang Mü vµo n¨m 1994, trë thµnh n­íc cung cÊp lín thø 5 cña Mü). Tr­íc khi cã vßng th­¬ng l­îng cña hiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch (GATT) Mü chØ ®èi xö tèi huÖ quèc víi nh÷ng n­íc ®· th­¬ng l­îng c¸c hiÖp ­íc bu«n b¸n tay ®«i. VÒ sau, cïng víi viÖc h×nh thµnh GATT Mü ®· chÊp nhËn nghÜa vô cña GATT lµ ph¶i më réng ®Þa vÞ tèi huÖ quèc v« ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña GATT, kÓ c¶ nh÷ng n­íc mµ Mü ch­a th­¬ng l­îng mét hiÖp ®Þnh bu«n b¸n tay ®«i nµo. Tuy vËy, nh÷ng lo ng¹i vÒ chñ nghÜa céng s¶n ®· dÉn ®Õn Quèc héi vµ chÝnh quyÒn Mü ®Õn chç ®×nh chØ tèi huÖ quèc ®èi víi c¸c n­íc céng s¶n. Theo ®¹o luËt hiÖn hµnh ban hµnh ngµy 3/1/1975, tæng thèng Mü ®· ph¶i tiÕp tôc tõ chèi ®èi xö tèi huÖ quèc víi bÊt cø n­íc nµo ®· bÞ tõ chèi ®Þa vÞ ®ã vµo ngµy ban hµnh ®¹o luËt ®ã. V× (B¾c) VN kh«ng ®­îc h­ëng ®Þa vÞ tèi huÖ quèc vµo ngµy 3/1/1975, nªn hiÖn nay VN ®­îc yªu cÇu ph¶i ®¸p øng 3 ®iÒu kiÖn ®Ó hµng ho¸ cña m×nh cã thÓ ®­îc h­ëng thuÕ quan tèi huÖ quèc khi hä cã quan hÖ bu«n b¸n víi Mü. Kh¼ng ®Þnh hoÆc b·i bá yªu cÇu vÒ di c­: Tæng thèng hoÆc ph¶i kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng VN ®· cho phÐp c¸c c«ng d©n cña m×nh di c­ tù do hoÆc ph¶i b·i bá yªu cÇu vÒ di c­ ®ã trªn c¬ së cho r»ng viÖc b·i bá ®ã sÏ ®Èy m¹nh ®­îc c¸c môc tiªu di c­ cña Mü. Theo ®iÒu 603 cña §¹o luËt mËu dÞch n¨m 1974, tæng thèng cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng mét n­íc kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng hîp t¸c víi Mü ®Ó tiÕn hµnh kiÓm kª ®Çy ®ñ nh÷ng ng­êi Mü bÞ mÊt tÝch trong chiÕn tranh ("MIA" ®Ó cho nh÷ng ng­êi cßn sèng håi h­¬ng hoÆc tr¶ l¹i nh÷ng di vËt cña hä. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng: Mü vµ VN ph¶i ký víi nhau mét hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®Ó dµnh cho nhau sù ®èi xö kh«ng ph©n biÖt. Lo¹i hiÖp ®Þnh nµy Mü ®· th­¬ng l­îng víi nhiÒu chÝnh phñ céng s¶n tr­íc ®©y vµ hiÖn nay ®¶m b¶o b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, viÖc cã s½n c¸c thñ tôc b¶o vÖ nÕu nhËp khÈu t¨ng g©y ra ®e do¹ g©y rèi lo¹n thÞ tr­êng trong n­ãc vµ c¸c tiªu chuÈn ph©n xö trong tr­êng hîp x¶y ra bÊt ®ång bu«n b¸n. NÕu lµ mét hiÖp ®Þnh 3 n¨m th× ph¶i ®­îc c¶ hai viÖn quèc héi th«ng qua. Tuy vËy, mét khi ®­îc th«ng qua, nã sÏ tù ®éng gia h¹n thªm 3 n¨m n÷a. Phª chuÈn quèc héi: B­íc thø 3 ®Ó ®èi xö tèi huÖ quèc ®èi víi c¸c hµng xuÊt khÈu cña VN sang Mü lµ sù phª chuÈn cña quèc héi ®èi víi hiÖp ®Þnh mËu dÞch. Mét khi ®­îc tr×nh bµy cho quèc héi th× hiÖp ®Þnh mËu dÞch nµy cã thÓ bÞ chÊt vÊn gay g¾t c¶ vÒ lÞch sö quan hÖ víi VN bëi v× quèc héi rÊt chó ý c¸c vÊn ®Ò nh©n quyÒn, nh­ c¸c cuéc tranh luËn x¶y ra suèt 5 n¨m qua mçi khi viÖc gia h¹n ®Þa vÞ tèi huÖ quèc cña Trung Quèc ®Æt ra tr­íc Quèc héi ®· cho thÊy. Cô thÓ trong khung c¶nh VN, c¬ quan nghiªn cøu cña Quèc héi (CRS) ®· l­u ý r»ng " Nh÷ng phµn nµn vÒ viÖc vi ph¹m quyÒn con ng­êi" (nh­ b¾t bí tuú tiÖn vµ ng­îc ®·i) t¹i VN ®· g©y x«n xao d­ luËn quèc tÕ. H¬n n÷a CRS cßn chó thÝch r»ng " nh÷ng ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch trong quèc héi vµ chÝnh phñ Mü lu«n nhÊn m¹nh sù quan t©m ®Æc biÖt cña hä tíi phÇn ®«ng tï nh©n ë VN, c¶nh c¸o r»ng nh©n quyÒn lµ mét vÊn ®Ò trung t©m trong chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Mü vµ còng kh«ng chØ liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ®èi víi VN". 1.2.4 Nh÷ng thµnh tùu Ngµy 10/3/1998, th­ ký b¸o chÝ Nhµ Tr¾ng ra th«ng b¸o cho biÕt Tæng Thèng Bill Clinton ®· ký quyÕt ®Þnh b·i miÔn ¸p dông ®iÒu luËn bæ sung Jackson Vanik ®èi víi ViÖt Nam. ViÖc b·i miÔn nµy cïng víi c¸c quy ®Þnh cã liªn quan vµ viÖc b·i bá ®¹o luËt viÖn trî n­íc ngoa× vµ ®¹o luËt Ng©n hµng XNK sÏ cho phÐp ViÖt Nam tham gia vµo c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cã hç trî ®Çu t­ cña Mü.Trong ®ã cã ch­¬ng tr×nh liªn quan ®Õn Ng©n hµng XNK , CTy ®Çu t­ t­ nh©n ra n­íc ngoµi (OPIC), côc hµng h¶i (MADRAD) vµ c¬ quan ph¸t triÓn quèc tÕ (AID)> Sù hç trî cña c¸c CTy nµy sÏ gióp cho CTy Mü ®ang ho¹t ®éng ë ViÖt NAm c¹nh tranh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. Theo ®ã, ViÖt Nam vµ Hoa kú cïng h­íng tíi nhau trong mèi quan hÖ vÒ nhu cÇu XNK c¸c mÆt hµng mang tÝnh chÊt bæ sung lÉn nhau. Hoa Kú h­íng tíi ViÖt Nam nh­ mét thÞ tr­êng ®«ng d©n ®Çy tiÒm n¨ng ë Ch©u ¸. Cßn ViÖt Nam h­íng tíi Mü nh­ mét thÞ tr­êng cã nÒn c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i vµ nguån vèn dåi dµo bËc nhÊt thÕ giíi . Hoa Kú ®ang h­íng vÒ Ch©u ¸ trong khi ViÖt Nam h­íng tíi c¸c chuÈn mùc th­¬ng m¹i thÕ giíi. §Õn nay, hÇu hÕt c¸c h·ng lín nh­: Microsft, Kilon, Kodak, General, Cocacola, Dial..,. ®Òu ®· xuÊt hiÖn t¹i ViÖt Nam. MÆc dï míi th©m nhËp thÞ tr­êng song c¸c s¶n phÈm trªn ®· nhanh chãng chiÕm ®­îc c¶m t×nh, thu hót thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng ViÖt Nam.nhê chiÕn l­îc Marketing rÇm ré, chÊt l­îng s¶n phÈm cao, nguån vèn lín..,. Sau khi lÖnh cÊm vËn ®­îc huû bá, hµng ViÖt Nam ®· th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü con ®­êng ChÝnh ng¹nh. Bia Sµi Gßn hiÖn ®· cã mÆt ë c¸c tiÓu bang Colorado, Washington, Orgon, Kanas..,.. víi chÊt l­îng ®­îc ®¸nh gi¸ cao h¬n h¼n bia Trung Quèc vèn ®· cã mÆt ë thÞ tr­êng Hoa Kú tõ rÊt l©u.. N¨m 1995. h·ng Bitis còng ®· ®Æt VP§D t¹i New York ®Ó më réng bu«n b¸n hµng Giµy dÐp sang Hoa Kú. Theo sè liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i Mü, con sè vÒ gi¸ trÞ hµng XNK gi÷a hai n­íc cßn lín h¬n nhiÒu. Kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt _Mü n¨m 1994 ®· t¨ng lªn gÇn 224 triÖu USD so víi 62 triÖu n¨m 1993 ( t¨ng h¬n 30 lÇn) vµ ®¹t trªn 1 tû USD n¨m 1996. a. VÒ Th­¬ng M¹i: XuÊt khÈu ViÖt Nam sang Mü N¨m 1994, ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü l­îng hµng ho¸ trÞ gi¸ 50,45 triÖu USD trong ®ã hµng n«ng nghiÖp lµ 38,3 triÖu (chiÕm 76% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú ) vµ hµng phi n«ng nghiÖp chØ chiÕm 12,15 triÖu (t­¬ng øng 24% ). N¨m 1995, kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü ®¹t 198,966 triÖu USD ( chiÕm 76% gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu sang Mü) vµ hµng phi n«ng nghiÖp ®¹t 47,417 triÖu USD (24%). Nh­ vËy, xÐt vÒ mÆt c¬ cÊu, mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Mü trong n¨m 1994, 1995 lµ thuéc nhãm n«ng, l©m, thuû s¶n,. Trong nhãm nµy, cµ phª chiÕm phÇn lín víi kim ngh¹ch 29,969 triÖu USD n¨m 1994, 145, 174 triÖu n¨m 1995. Hµng C«ng nghiÖp nhÑ cña ViÖt Nam còng b¾t ®Çu x©m nhËp thÞ tr­êng Mü víi kim ng¹ch n¨m 1995 ®¹t 24,4 triÖu USD trong ®ã hµng dÖt may chiÕm chñ yÕu gÇn 20 triÖu USD. N¨m 1996, chØ trong 9 th¸ng ®Çu n¨m, gi¸ trÞ kim ng¹ch XNK sang Mü ®¹t 232,595 triÖu USD trong ®ã hµng NN chØ cßn chiÕm 46% ( 106,5 triÖu USD) vµ hµng phi NN lµ 54%(126,203 triÖu USD). Trong n¨m 1996, nhãm hµng giµy dÐp ®· næi lªn nh­ mét ®iÓm s¸ng víi kim ng¹ch v­ît nhãm hµng dÖt may. Nhãm hµng CN nÆng vµ kho¸ng s¶n ®· cã b­íc chuyÓn biÕn tÝch cùc. Hai n¨m 1994-1995 nhãm hµng nµy chiÕm tû lÖ rÊt nhá, chñ yÕu lµ xuÊt khÈu thiÕc (1994: 106.000 USD, 1995: 799.000 USD). Trong n¨m 1996 ta ®· b¾t ®Çu xuÊt khÈu dÇu th« sang Mü vµ ®¹t trÞ gi¸ 80,6 triÖu USD, b¸o hiÖu sù t¨ng m¹nh kim ng¹ch nhãm mÆt hµng nµy trong t­¬ng lai. Tuy xuÊt hiÖn muén song gi¸ trÞ cña mÆt hµng nµy ®· chiÕm vÞ trÝ thø hai, sau cµ phª trong danh môc c¸c mÆt hµng Mü nhËp khÈu nhiÒu nhÊt tõ ViÖt Nam. NhËp KhÈu cña ViÖt Nam tõ Mü: Ngay n¨m ®Çu tiªn sau khi Mü huû bá lÖnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam hµng nhËp khÈu tõ Mü ®· t¨ng m¹nh vÒ sè l­îng vµ phong phó ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i. N¨m 1993, chØ cã 4 nhãm hµng ®­îc phÐp xuÊt khÈu sang ViÖt Nam nh­ng trong n¨m 1994, sè nhãm hµng ®· t¨ng lªn 35. C¸c mÆt hµng chñ yÕu xuÊt sang ViÖt Nam lµ m¸y mãc vµ thiÕt bÞ, ph©n bãn, « t«, thiÕt bÞ viÔn th«ng. Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng tõ Mü n¨m 1994 ®¹t gi¸ trÞ 172,223 triÖu USD. N¨m 1995, con sè nµy ®· t¨ng vät lªn 252,860 triÖu USD. Trong N¨m 1996, riªng trong 9 th¸ng ®Çu n¨m, hµng nhËp khÈu tõ Mü ®· gÊp 2 lÇn c¶ n¨m 1995, ®¹t 530,597 triÖu USD. Trong mÊy n¨m qua, ViÖt Nam lu«n nhËp siªu lín trong bu«n b¸n víi Mü. N¨m 1994, ta nhËp siªu 121,773 triÖu US. N¨m 1995 lµ 53,894 triÖu vµ 9 th¸ng ®Çu n¨m 1996 lµ 298 triÖu USD. L­îng nhËp siªu cao chñ yÕu do ViÖt Nam mua m¸y bay cña Mü ; N¨m 1994 kim ng¹ch nhËp khÈu m¸y bay lµ 72 triÖu USD, trong 5 th¸ng ®Çu n¨m 1995, ViÖt Nam mua m¸y bay vµ ph­¬ng tiÖn hµng kh«ng cña Mü ®¹t trÞ gi¸ 281,076 triÖu USD. N¨m 1994, nhãm m¸y mãc thiÕt bÞ nãi chung cã kim ng¹ch 107 triÖu, n¨m 1995 lªn 115,4 triÖu USD 5 th¸ng ®Çu n¨m 1996 kho¶ng 316 triÖu USD. Nhãm mÆt hµng nguyªn nhiªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt còng chiÕm phÇn kim ng¹ch ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ ph©n phèi, b«ng sîi, x¨ng dÇu s¾t thÐp vµ mét sè lo¹i ho¸ chÊt. Nhãm mÆt hµng trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc vµ s¶n xuÊt cña ViÖt Nam ch­a ®ñ ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô nªn n¨m 1995 tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Mü t¨ng h¬n 52% so víi n¨m 1994. Trong nhãm hµng nguyªn vËt liÖu phôc vô s¶n xuÊt nhËp tõ tõ Mü, ph©n bãn cã kim ng¹ch lín nhÊt, 5 th¸ng ®Çu n¨m 1996 lµ 33,546 triÖu USD. C¸c hµng n«ng s¶n thùc phÈm vµ hµng tiªu dïng ..,.. cã kim ng¹ch thÊp h¬n. §Æc biÖt, danh môc hµng xuÊt khÈu sang ViÖt Nam cña Hoa kú cßn cã hµng xuÊt tõ thiÖn chñ yÕu lµ thuèc men, bét dinh d­ìng. Nhãm " hµng tæng hîp" gåm mét lo¹t hµng ho¸ m¸y mãc cã tæng kim ng¹ch kho¶ng 24 triÖu USD. b. §Çu t­ cña Mü vµo ViÖt Nam Giai ®o¹n tr­íc khi lÖnh cÊm vËn ®­îc huû bá ( tr­íc 3/2/1994) Mü lµ mét trong nh÷ng n­íc chËm nhÊt ®Æt ch©n vµo thÞ tr­êng ®Çu t­ ViÖt Nam. Trong khi c¸c c«ng ty cña c¸c n­íc kh¸c ho¹t ®éng s«i ®éng t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam th× Mü l¹i cã mÆt v× lÖnh cÊm vËn chèng ViÖt Nam. Tuy nhiªn, hy väng vµo t×nh h×nh ®­îc c¶i thiÖn vµ hÊp dÉn víi tiÒm n¨ng kinh tÕ to lín trong hîp t¸c ®Çu t­ víi ViÖt Nam, c¸c c«ng ty cã tiÕng cña Hoa Kú nh­: IBM, Boring, Ford, MoBil ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1988 ®Ó t×m kiÕm c¬ héi hîp t¸c ®Çu t­, ®Æt nÒn mãng ®Ó ho¹t ®éng ®­îc ngay khi lÖnh cÊm vËn ®­îc huû bá, th«ng qua chi nh¸nh hoÆc ®Çu t­ gi¸n tiÕp qua c«ng ty cña n­íc thø ba, Hoa kú ®· cã 7 dù ¸n ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. Khi b¾t ®Çu cã nh÷ng níi láng tõ phÝa chÝnh phñ Mü, hîp ®ång hîp t¸c ®Çu t­ ®· cã nh÷ng b­íc ®ét ph¸ quan träng. N¨m 1991, Mü cho phÐp c¸c c«ng ty cña m×nh ®­îc tæ chøc ®oµn ViÖt Nam th× tõ ®ã cã hµng tr¨m ®oµn doanh gia Mü sang n­íc ta ®Ó t×m c¬ héi lµm ¨n. C¸c c«ng ty nµy ®· ra søc t×m kiÕm c¬ héi ký kÕt hîp ®ång th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ®Ó cã thÓ ho¹t ®éng khi lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá, ®ång thêi më v¨n phßng ®¹i diÖn cña m×nh t¹i thÞ tr­êng nµy ®Ó xóc tiÕn h¬n n÷a ho¹t ®éng lµm ¨n. Cuèi n¨m 1992 v¨n phßng kiÓm so¸t tµi s¶n n­íc ngoµi cña Mü ®· th«ng qua c¬ chÕ xem xÐt tõng tr­êng hîp mét vµ ®· cÊp giÊy phÐp cho 160 CTy Mü ®­îc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. Tuy nhiªn trong sè nµy chØ cã 27 CTy cã ®­îc ho¹t ®éng thËt sù trong n¨m. Giai ®o¹n sau khi lÖnh cÊm vËn ®­îc huû bá: Sau khi tæng thèng Bill Clinton tuyªn bè b·i bá lÖnh cÊm vËn, ®Çu t­ trùc tiÕp cña c¸c CTy Hoa Kú vµo ViÖt Nam ®· t¨ng m¹nh. Con sè dù ¸n ®Çu t­ t¨ng vät tõ 7 ®Õn 33 víi tæng vèn lªn tíi 321, 9 triÖu USD ®øng vÞ trÝ thø 14 trong danh s¸ch c¸c n­íc ®Çu t­ lín vµo ViÖt Nam. §Õn th¸ng 4/1996 Mü ®· cã 60 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 1.171.736.000 USD, trong ®ã cã 5 dù ¸n bÞ rót giÊy phÐp. Mü ®øng thø 6 trong danh s¸ch c¸c quèc gia vµ l·nh thæ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam sau §µi Loan, NhËt B¶n, Hång K«ng, Singapore vµ Hµn Quèc n¨m 1996. TÝnh ®Õn th¸ng 5/1997, Hoa Kú cã 68 dù ¸n ®Çu t­ ®­îc cÊp giÊy phÐp víi tæng sè vèn ®¨ng ký trªn 1,2 tû USD trong ®ã cã 62 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng víi tæng sè vèn ®¨ng ký trªn 1,1 tû USD. §Çu t­ cña Mü chñ yÕu tËp trung vµo C«ng nghiÖp ( 24 dù ¸n víi 536,6 triÖu USD ), n«ng l©m nghiÖp (8 døan víi 77,5 triÖu USD), x©y dùng (41,6 triÖu USD). C¸c ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ lµ thµnh phè Hå ChÝ minh, Hµ Néi , §ång Nai. TÝnh ®Õn 1997 vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn ®¹t 200,6 triÖu USD chiÕm 25,1 % tæng vèn ®· ®¨ng ký. TÝnh ®Õn n¨m 1999, c¸c c«ng ty Mü ®· nhËn ®­îc h¬n 30 giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng gi¸ trÞ gÇn 1,1 tû USD Mü vµ Hoa Kú hiÖn ®øng thø 9 trong sè c¸c nhµ ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam. §Çu t­ ®­îc tiÕn hµnh trong c¸c lÜnh vùc tõ ng©n hµng ®Õn y tÕ vµ ®iÖn lùc. C¸c nhµ ®Çu t­ Hoa Kú ®· cã mÆt t¹i hÇu hÕt c¸c tØnh cña ViÖt Nam, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho c¸c khu vùc cßn ph¸t triÓn ch­a mÊy thµnh c«ng nh­ Hµ Néi vµ thµnh phè HCM. C¸c c«ng ty Mü ®· hç trî nhiÒu ch­¬ng tr×nh XH qua viÖc ñng hé tiÒn b¹c vµ ®ãng gãp kinh nghiÖm chuyªn m«n. NhiÒu tæ chøc phi chÝnh phñ cña Mü ®· ®Õn ®µo t¹o cho c¸c nhµ doanh nghiÖp ë c¶ thµnh thÞ vµ n«ng th«n VN, tiÕn hµnh mét l­îng lín c¸c dù ¸n cã gi¸ trÞ ë cÊp c¬ së nh­ dù ¸n ph¸t triÓn tiÓu doanh nghiÖp, ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång. HiÖn nay trë ng¹i lín nhÊt ®ã lµ c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vµ chÝnh trÞ th­êng ®an xen nhau, nhiÒu vÊn ®Ò ch­a thÓ gi¶i quyÕt ®­îc cïng mét lóc. PhÝa Mü, nhiÒu ng­êi muèn g¾n viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ ng­êi Mü mÊt tÝch vµ tï binh trong chiÕn tranh víi viÖc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ víi ViÖt Nam, thËm chÝ ch­a muèn thóc ®Èy quan hÖ th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam. Do hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ch­a ®­îc ký kÕt, ViÖt Nam còng ch­a giµnh ®­îc quy chÕ tèi huÖ quèc ®· lµm cho XNK hµng ho¸ bÞ h¹n chÕ vµ c¸c ng©n hµng Hoa Kú ch­a thËt sù yªn t©m hç trî cho ®Çu t­ cña c¸c CTy Mü vµ ViÖt Nam. Mét trë ng¹i n÷a h¹n chÕ ®Çu t­ cña Mü vµo ViÖt Nam lµ sù r­êm rµ cña hÖ thèng luËt ph¸p, nhÊt lµ thñ tôc ®Çu t­ vÉn ch­a ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ vµ thuËn tiÖn, ch­a t¹o ®­îc hµnh lang ph¸p lý ®ång bé vµ an toµn trong lÜnh vùc nµy. Nãi chung, mong muèn cña c¸c nhµ ®Çu t­ Hoa Kú lµ luËt ®Çu t­ còng nh­ nh÷ng quy ®Þnh ®Çu t­ cña ViÖt Nam vµ c¸c quy ®Þnh luËt ph¸p kh¸c cã liªn quan ®Õn lÜnh vùc ®Çu t­ ph¶i th«ng tho¸ng, chÝnh x¸c, dÔ hiÓu, Ýt thay ®æi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho hä lµm ¨n l©u dµi ë ViÖt Nam. Ngoµi ra, yÕu tè hÊp dÉn cña mét thÞ tr­êng tiÒm tµng míi b¾t ®Çu më cöa cña thÞ tr­êng ViÖt Nam thùc tÕ hiÖn nay cÇn ph¶i ®­îc xem xÐt l¹i, bíi c¸c nhµ ®Çu t­ Mü nh×n nhËn thÞ tr­êng víi con m¾t nghiªm kh¾c h¬n. Do ®ã, viÖc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ lµ mét ®iÒu bøc thiÕt ®èi víi ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t­ víi c¸c n­íc ASEAN. XÐt vÒ yÕu tè nguån lao ®éng cÇn cï, chÞu khã häc hái vµ gi¸ nh©n c«ng rÎ m¹t th× ViÖt Nam vÉn cã ­u ®iÓm so víi c¸c n­íc ASEAN vµ nh÷ng yªu ®iÓm nµy vÉn cßn ph¸t huy t¸c dông trong t­¬ng lai gÇn nh­ xÐt ë bèi c¶nh chung cña mét m«i tr­êng ®Çu t­ kh¶ quan cÇn cã th× ViÖt Nam vÉn cßn lµ mét thÞ tr­êng cã nhiÒu rñi ro h¬n c¸c n­ãc trong khu vùc. Tuy tèc ®é ®Çu t­ cña Hoa Kú vµo ViÖt Nam ®· gi¶m 42% trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999 so víi cïng kú n¨m 1998 nh­ng ch¾c ch¾n t×nh h×nh sÏ kh¶ quan h¬n nÕu chÝnh phñ Mü cè g¾ng bËt ®Ìn xanh trî gióp cho c¸c c«ng ty cña hä. HiÖn nay, phÝa ViÖt Nam ®ang hy väng ký ®­îc hiÖp ®Þnh vÒ b¶o hé ®Çu t­ gi÷a OPIC víi chÝnh phñ ViÖt Nam ( OPIC chuyªn thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô b¶o hiÓm vµ hç trî ®Çu t­ cho c¸c c«ng ty Hoa Kú ë kh¾p c¸c n­ãc trªn thÕ giíi). ®Ó c¸c C«ng Ty Mü m¹nh d¹n ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. H¬n n÷a, cho ®Õn nay, khi mµ ®iÒu söa ®æi JackSon Vanik ®· ®­îc b·i bá th× mét hiÖp ­íc ®Çu t­ song ph­¬ng (BIT) lµ yªu cÇu kh«ng tr¸nh khái cña Mü mét khi hiÖp ­íc nµy ®em l¹i lîi Ých cho nh÷ng c«ng ty t­ b¶n cña Mü ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt Nam _Mü hiÖn nay ch­a ngang tÇm víi tiÒm n¨ng dåi dµo cña hai n­íc, ®ång thêi ch­a thùc sù ®¸p øng mong mái cña giíi kinh doanh nãi riªng còng nh­ nh©n d©n hai n­íc nãi chung. VÝ dô nhãm hµng may mÆc hµng n¨m Mü nhËp khÈu trÞ gi¸ chõng 30 tû USD nh­ng hµng cña ViÖt Nam chØ xuÊt khÈu ®­îc sang Mü kho¶ng 20 triÖu USD, ®ã lµ mét tû lÖ kh¸ thÊp. Nhãm hµng chÌ, cµ phª, ®å gia vÞ hµng n¨m Hoa Kú nhËp khÈu kho¶ng 1,5 tû USD trong khi nhËp khÈu tõ ViÖt Nam chØ kho¶ng 2,3 triÖu USD. Nhãm hµng h¶i s¶n còng chØ víi tû lÖ rÊt thÊp: 2,2 tû USD so víi 4,4 triÖu USD ( chiÕm kho¶ng 0,2% thÞ tr­êng). T¹i thÞ tr­êng Mü, hµng ho¸ cña ViÖt Nam kÐm søc c¹nh tranh do biÓu thuÕ nhËp khÈu cña Mü ph©n biÖt râ chÕ ®é thuÕ MFN vµ FI MFN. thuÕ suÊt FI MFN ®· cao h¬n rÊt nhiÒu so víi thuÕ suÊt MFN l¹i ®Æc biÖt r¬i vµo nh÷ng nhãm hµng mµ ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng lín vÒ xuÊt khÈu nh­: DÇu Th«, g¹o, may mÆc, n«ng s¶n vµ h¶i s¶n chÕ biÕn. VÝ dô g¹o cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü ph¶i chÞu thuÕ suÊt 55 cent/kg trong khi Th¸i Lan chØ ph¶i chÞu thuÕ 21 cent/kg do ®­îc h­ëng MFN, ¸o s¬ mi cã møc thuÕ t­¬ng øng lµ 45% vµ 20,7%, quÇn ¸o thÓ thao lµ 90% vµ 8,5% ..,.. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam cßn bÞ h¹n chÕ v× chÊt l­îng vµ kü thuËt t¹i mét thÞ tr­êng ®ßi hái cao vµ nghiªm ngÆt nh­ thÞ tr­êng Hoa Kú. ChÊt l­îng s¶n phÈm lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu vµ lµ ch×a kho¸ ®Ó ®i vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. VÒ phÝa Mü, ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ kh¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ë thÞ tr­êng ViÖt Nam, c¸c c«ng ty Mü cÇn cã ®­îc tÝn dông xuÊt khÈu t¹i eximbank., ®ång thêi cho biÕt cã mét chÝnh s¸ch ®¶m b¶o hç trî tµi chÝnh ng¾n h¹n vµ trung h¹n ®Èy xuÊt kh©ñ sang khu vùc quèc doanh cña ViÖt Nam. Tuy Jackson _Vanik ®· ®­îc b·i bá, c¸c c«ng ty Mü ®­îc chÝnh phñ hç trî cho bu«n b¸n vµ ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam nh­ng thùc tÕ sù hç trî nµy cßn h¹n chÕ. H¬n n÷a, trong nhiÒu n¨m tr­íc Mü ®· bÞ mÊt nhiÒu c¬ héi : thÞ tr­êng xe ®¹p khæng lå bÞ §µi Loan, vµ Trung Quèc kiÓm so¸t; kh¸ch s¹n do Ph¸p, Singapore, Hµn Quèc vµ c¸c n­íc Ch©u ¸ kh¸c kiÓm so¸t; CN dÇu ho¶ trong tay Nga. s¶n xuÊt « t« trong tay Hµn Quèc vµ NhËt B¶n; nhËp khÈu thÞt do «xtr©ylia vµ Niudil©n kiÓm so¸t ; vÐ cña c¸c tuyÕn hµng kh«ng b¸n cho hµng kh«ng ViÖt Nam do Ph¸p kiÓm so¸t..,.. Ng©n hµng thÕ giíi (WB) cho biÕt xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü, hiÖn trÞ gi¸ 470 triÖu USD/n¨m, sÏ t¨ng gÊp ®«i trong n¨m ®Çu thùc hiÖn hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. Còng theo WB, trong vßng 4 n¨m, 70% xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã thÓ thuéc vÒ thÞ tr­êng Mü..,.. Do VËy ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ th­¬ng m¹i song ph­¬ng, ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ hai n­íc ph¶i dµnh cho nhau MFN, tiÕp ®ã lµ viÖc ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng. Theo luËt th­¬ng m¹i n¨m 1974 cña Mü, c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng chØ ®­îc h­ëng MFN cña Mü theo thÓ thøc cã ®iÒu kiÖn ( nghÜa lµ cã thêi h¹n tèi ®a 3 n¨m, sau ®ã ph¶i xem xÐt ®Ó gia h¹n ), trong khi ®ã nh÷ng n­íc ®­îc coi lµ cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ( chñ yÕu lµ c¸c thµnh viªn WTO) ®­îc h­ëng MFN kh«ng cã ®iÒu kiÖn vµ kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ thêi h¹n. ViÖc ch­a ký ®­îc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®ang h¹n chÕ rÊt nhiÒu ®èi víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña c¶ hai n­íc. §©y kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò bøc xóc mµ c¸c nhµ v¹ch chÝnh s¸ch cña hai n­íc quan t©m, mµ cßn lµ vÊn ®Ò ®ang ®­îc giíi kinh doanh mong mái ®Ó sím t¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho hä. TriÓn väng bu«n b¸n ®· lín, kh¶ n¨ng hîp t¸c trong s¶n xuÊt cµng lín h¬n. PhÝa c¸c c«ng ty Mü cã thÕ m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý cÇn cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña ViÖt Nam vµ t¹o kh¶ n¨ng xuÊt khÈu trªn quy m« lín cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Cho ®Õn n¨m 1993 ( tøc lµ ngay tr­íc n¨m mµ lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá) bu«n b¸n gi÷a hai n­íc vÒ mÆt chÝnh ng¹ch hÇu nh­ kh«ng cã g×, chØ cã mét phÇn nhá ®­îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c n­íc thø ba,. Tõ sau khi lÖnh cÊm vËn ®­îc b·i bá (ngµy 3/2/1994) hµng ViÖt Nam míi b¾t ®Çu th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Theo sè liÖu thèng kª cña Bé Th­¬ng M¹i, kim ng¹ch mËu dÞch hai chiÒu n¨m 1994: 222 triÖu USD n¨m 1995:450 triÖu USD, n¨m 1996:h¬n 900 triÖu n¨m 1998, kho¶ng 1 tû USD. Nh­ vËy chØ h¬n 4 n¨m kÓ tõ khi lÖnh cÊm nhanh chãng kh«ng chØ vÒ khèi l­îng mµ c¶ vÒ c¬ cÊu hµng ho¸ XNK. HiÖn nay c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü bao gåm:ngò cèc, h¶i s¶n, giµy dÐp, chÌ, cµ phª, gia vÞ, dÇu th«.. vµ c¸c s¶n phÈm tõ cao su , giµy dÐp may mÆc, gèm sø , da vµ c¸c s¶n phÈm da..,.. ®ång thêi nhËp khÈu trë l¹i: nhiªn liÖu, ho¸ chÊt, thiÕt bÞ ®iÖn, s¶n phÈm quang häc, thiÕt bÞ ®o l­êng, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i..,.. Bu«n b¸n t¨ng nhanh mét phÇn do phÝa ViÖt Nam ®Èy m¹nh xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng miÔn thuÕ vµo Mü nh­: Cµ phª, h¶i s¶n vµ mét sè mÆt hµng cã thuÕ suÊt thÊp nh­ ¸o s¬ mi dÖt kim , g¨ng tay. C¬ héi ®Ó hµng ViÖt Nam th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú cßn khã kh¨n trong ®iÒu kiÖn ch­a ®­îc h­ëng MFN, nh­ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc lµ ®¸ng khÝch lÖ. Theo dù ®o¸n khi cã MFN th× xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sÏ t¨ng m¹nh, riªng nhãm hµng quÇn ¸o may s½n cã thÓ ®¹t kim ng¹ch cao h¬n thay v× 20 triÖu USD nh­ hiÖn nay. VÒ phÝa Mü, thêi gian qua xuÊt khÈu vµo ViÖt Nam t¨ng lªn mét phÇn lµ nhê chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i më cöa vµ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö cña ViÖt Nam. BiÓu thuÕ nhËp khÈu cña ViÖt Nam chØ cã mét lo¹i thuÕ suÊt duy nhÊt cho tõng lo¹i hµng ho¸ kh«ng ph©n biÖt xuÊt xø. ChÝnh v× thÕ mµ hiÖn nay khi ch­a ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, hµng ho¸ cña Mü ®· cã sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi hµng ho¸ cña c¸c n­íc kh¸c ë thÞ tr­êng ViÖt Nam. II. Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt vµ t­¬ng ®ång trong chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt -Mü. 2.1 Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt: 2.1.1. Sù kh¸c biÖt gi÷a mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn víimét nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, cã xuÊt ph¸t thÊp vµ ®ang trong thêi kú ®Çu cña tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. §©y lµ vÊn ®Ò næi tréi nhÊt vµ hÕt søc quan träng trong viÖc t¹o lËp c¸c quan hÖ hîp t¸c ®Ých thùc. Bëi lÏ, chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i ®Òu ®­îc quy ®Þnh bëi m« thøc ph¸t triÓn, tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña søc s¶n xuÊt, vai trß vµ vÞ thÕ cña chóng trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i cña Mü mang ®Æc tÝnh chi phèi thÕ giíi vµ c¸c xu h­íng ph¸t triÓn quèc tÕ. §iÒu nµy ®­îc quy ®Þnh bëi ®Æc ®iÓm vµ tiÒm lùc cña nÒn kinh tÕ Mü. Thø nhÊt, Hoa kú lµ mét nÒn kinh tÕ hïng hËu vµ hiÖu qu¶ nhÊt. N¨m 1996, GDP kho¶ng 7600 tû USD trong khi NhËt B¶n chØ cã 5100 tû USD, T©y §øc 2500 tû USD. S¶n xuÊt NN cña Mü vÉn chiÕm 20% s¶n l­îng CN thÕ Giíi. Hoa Kú lµ thÞ tr­êng cã søc mua rÊt lín. XuÊt nhËp khÈu cña Mü ®¹t 1400 tû USD, chiÕm kho¶ng 14% tæng chu chuyÓn th­¬ng m¹i thÕ giíi. Thø hai, Hoa Kú lµ mét quèc gia chi phèi hÇu hÕt c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ nh­ : GATT, WTO, WB, IMF..,.. Thø ba, ®ång USD cã vai trß thèng trÞ thÕ giíi víi 24 n­íc g¾n liÒn trùc tiÕp c¸c ®ång tiÒn cña hä vµo ®ång USD, 55 n­íc “neo gi¸” vµo ®ång USD ®Ó thÞ tr­êng tù do Ên ®Þnh tû gi¸. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chi phèi hµng n¨m kho¶ng 8000 tû USD(trong khi thÞ tr­êng chøng kho¸n NhËt kho¶ng 3800 tû USD, thÞ tr­êng EU kho¶ng 4000tû USD). Tõ mét nÒn kinh tÕ nh­ vËy, c¸c chiÕn l­îc kinh tÕ th­¬ng m¹i cña Mü lu«n ®­îc ®Æt trong ch­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh tæng thÓ nh»m thÝch øng, thËm chÝ thay ®æi c¸c xu thÕ ph¸t triÓn cña thÕ giíi theo h­íng cã lîi cho nã. Ch¼ng h¹n, trong sù ®iÒu chØnh chiÕn l­îc kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng, Mü quan t©m ®Õn vÞ thÕ vµ nh÷ng chuyÓn ®æi vÒ chÝnh s¸ch cña c¸c n­íc nh­ NhËt, Trung Quèc, Nga, «xtralia. Ng­îc l¹i c¸c nÒn kinh tÕ nµy, kÓ c¶ NhËt B¶n d­êng nh­ ®Òu dùa theo th¸i ®é cña Mü ®Ó ®iÒu chØnh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngoaÞ cña m×nh. TÇm vãc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ Mü nh­ vËy thùc sù lµ v­ît qu¸ xa so víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Khi nÒn kinh tÕ Mü ®ang dÉn d¾t c¸c nÒn kinh tÕ quèc tÕ b­íc vµo giai ®o¹n CN ho¸ thø t­ th× ViÖt Nam míi b¾t ®Çu b­íc vµo nh÷ng chÆng ®­êng ®Çu tiªn cña tiÕn tr×nh CN ho¸. XuÊt ph¸t ®iÓm muén, thÊp, l¹i võa chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Sù hîp t¸c kinh tÕ gi÷a " ng­êi khæng lå" vµ "chó bÐ tÝ hon" sÏ rÊt khã kh¨n, th­êng lµ rÊt kh«ng b×nh ®¼ng vµ trong mét thêi gian ng¾n, nÒn kinh tÕ VN sÏ kh«ng thÓ thÝch nghi ®­îc ngay víi c¸c " luËt ch¬i" hiÖn ®¹i cña nÒn kinh tÕ Mü. Kh«ng thÓ nãi nÒn kinh tÕ VN víi nh÷ng nÒn t¶ng hiÖn nay lµ quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ Mü , kÓ c¶ vÊn ®Ò tµi nguyªn khi mµ c¸c tµi nguyªn chñ lùc nh­ vµng, than s¾t, dÇu má..,.. cña Mü ®Òu cã tr÷ l­îng vµo lo¹i nhÊt nh× thÕ giíi. C¸i ®¸ng nhÊn m¹nh nhÊt trong sù kh¸c biÖt nµy gi÷a hai nÒn kinh tÕ lµ vÞ trÝ ®Þa lý -chÝnh trÞ vµ ®Þa_kinh tÕ VN cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù t¸i ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc kinh tÕ ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng cña Mü. ViÖc Hoa Kú nèi l¹i qiuan hÖ víi VN lµ nh»m t¨ng c­êng ¶nh h­ëng ë §«ng Nam ¸ vÒ mäi ph­¬ng diÖn, thÓ hiÖn vai trß dÉn d¾t cña nÒn kinh tÕ Hoa Kú trong APEC. Do vËy VN ®· trë thµnh mét nh©n tè ®¸ng kÓ ®Ó Mü ph¶i tÝnh ®Õn trong chiÕn l­îc kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng. §iÒu nµy còng ®Æt ra cho phÝa VN lµ trong ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn quan hÖ víi Mü lîi Ých ph¶i ®­îc ®Æt trong mét c¸ch nh×n dµi h¹n, réng lín cña sù héi nhËp tõng b­íc cña nÒn kinh tÕ VN víi khu vùc vµ thÕ giíi. 2.1.2.Sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c chÝnh s¸ch cña mét nÒn kinh tÕ gi÷ vai trßchñ ®¹o vµ dÉn d¾t xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ víi mét nÒn kinh tÕ ®ang b¾t ®Çu tiÕp cËn xu thÕ nµy. Tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ®ang trë thµnh mét ®Æc tr­ng cña sù ph¸t triÓn thÕ giíi.Sù ra ®êi cña GATT,EU,sù xuÊt hiÖn cña NAFTA,AFTA,sù h×nh thµnh cña WTO ®Òu mang dÊu Ên cña Mü hay Mü lu«n gi÷ vai trß chñ ®¹o hoÆc chÝ Ýt cã ¶nh h­ëng ®Õn sù vËn hµnh cña chóng.Hoa Kú gi÷ vai trß chñ chèt trong NAFTA,vai trß dÉn d¾t APEC vµ WTO.Ngay c¶ ®èi víi ASEAN vµ AFTA,Hoa Kú kh«ng lµ thµnh viªn song l¹i lµ mét bªn ®èi tho¹i quan träng nhÊt cña tæ chøc nµy. Trong khi Mü cã vai trß rÊt lín ®èi víi c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i tù do cña c¸c khu vùc vµ thÕ giíi th× ViÖt nam lµ thµnh viªn míi víi c¸c tiªu chÝ ph¸t triÓn ch­a b¾t kÞp c¸c thµnh viªn kh¸c,ViÖt Nam ®ang vÊp ph¶i nhiÒu trë ng¹i to lín trong viÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo c¸c thÓ chÕ quèc tÕ,ViÖt nam ch­a cã hÖ thèng thuÕ ,hÖ thèng h¶i quan,hÖ thèng phi quan thuÕ...phï hîp c¸c yªu cÇu cña AFTA.§ång tiÒn cña ViÖt nam ch­a ph¶i lµ lµ ®ång tiÒn cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi,ch­a tham gia vµp thÞ tr­êng tiÒn tÑ quèc tÕ.Ngay viÖc ViÖt nam chËm kÕt thóc lÞch tr×nh thùc hiÖn AFTA sau 3 n¨m so víi c¸c thµnh viªn ASEAN kh¸c còng chøng tá sù ch­ b¾t kÞp cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam víi tiÕn tr×nh tù do ho¸ toµn khu vùc.§iÒu nµy cã thÓ mang l¹i cho ViÖt nam nhiÒu bÊt lîi trong tiÐn tr×nh tù do ho¸ toµn khu vùc,mÊt c¬ héi thu hót FDI tõ c¸c n­íc bªn ngoµi ASEAN. VËy chiÕn l­îc kinh tÕ cña Mü vµ ViÖt nam cã liªn quan g× víi nhau trong sù kh¸c biÖt to lín nµy.Tr­íc hÕt,cÇn kh¼ng ®Þnh ViÖt nam tham gia AFTA lµ con ®­êng ®i ®Õn gÇn h¬n víi c¸c qui chÕ th­¬ng m¹i cña WTO.Mong muèn cña c¸c n­íc ASEAN lµ cè g¾ng theo h×nh mÉu cña WTO,®i tr­íc mét b­íc ®Ó t¹o ra thÕ th­¬ng l­îng c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ cña mét khu vùc mËu dÞch tù do cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn §«ng Nam ¸ trong WTO.Nh­ vËy,néi dung AFTA lµ sù biÕn ®æi cña WTO cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn cña ASEAN.ViÖt nam tham gia AFTA sÏ cã ®iÒu kiÖn gia nhËp WTO.Tuy vËy,Mü sÏ ®ßi hái kh¾t khe ®èi víi ViÖt nam khi dÉn nh÷ng nguyªn t¾c nµy vµo ®µm ph¸n víi ViÖt nam vÒ c¸c hiÖp ®Þnh kinh tÕ th­¬ng m¹i.§ång thêi Mü ph¶i x¸c lËp mét c¬ chÕ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i më ra mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ých thùc khi quan hÖ víi ViÖt nam.Nh­ vËy,Hoa Kú ®· lo xa cho nh÷ng triÓn väng ph¸t triÓn nã b»ng c¸ch lu«n ®Æt c¸c hiÖp ®Þnh kinh tÕ song ph­¬ng trong sù phï hîp víi c¸c yªu cÇu chuÈn mùc cña tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ quèc tÕ. C¸ch tiÕp cËn tõ phÝa Mü thuéc vÒ xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi vµ c¸ch tiÕp cËn cña ViÖt nam thuéc viÖc b¶o vÖ nh÷ng lîi Ých tr­íc m¾t ®Ó cã thÓ tõng b­íc héi nhËp vµo xu thÕ chung.§©y lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i khi mµ hai c¸ch tiÕp cËn cña hai nÒn kinh tÕ tÊt yÕu gÆp nhau. 2.1.3.Sù kh¸c biÖt vÒ c¸c quan ®iÓm chÝnh trÞ trong nh×n nhËn qu¸ khø,mÆc dï ®· ®­îc gi¶i to¶ vÒ c¬ b¶n,vÉn cßn ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn tiÕn tr×nh b×nh th­êng ho¸ kinh tÕ gi÷a hai n­íc vµ tiÕn tíi ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay,chÝnh trÞ vµ kinh tÕ lµ nh÷ng néi dung kh«ng thÓ t¸ch biÖt.Nh×n chung,ng­êi ta th­êng viÖn dÉn c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ bÊt ®ång,®­îc nguþ trang d­íi nh÷ng “lý do kü thuËt” ®Ó c«ng khai thùc hiÖn c¸c cuéc trõng ph¹t vÒ kinh tÕ. Trong quan hÖ víi Mü,c¸c nhµ l·nh ®¹o ViÖt nam ®· ®Ò x­íng ph­¬ng ch©m “khÐp l¹i qu¸ khø,më ra t­¬ng lai”.§©y kh«ng cßn lµ mét mong muèn mµ lµ mét ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n vÒ mèi quan hÖ gi÷a hai n­íc trong bèi c¶nh míi.Sau hai n¨m b×nh th­êng ho¸ quan hÖ chÝnh trÞ víi viÖc bæ nhiÖm ®¹i sø Mü ë ViÖt nam vµ trao ®æi c¸c quan chøc cao cÊp,...Hoa Kú ®· cã c¸ch nh×n nhËn tÝch cùc vÒ sù chuyÓn biÕn n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam sang kinh tÕ thÞ tr­êng.ë chõng mùc nhÊt ®Þnh,nh÷ng ®iÒu nµy chøng tá sù xÝch l¹i gÇn nhau gi÷a hai n­íc. Theo bµ Nancy Linn Patton,phã trî lý bé tr­ëng th­¬ng m¹i Mü th× nh÷ng khã kh¨n trong ®µm ph¸n b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ kh«ng n»m trong nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt hay chuyªn m«n mµ lµ ë nh÷ng chñ tr­¬ng chiÕn l­îc cao h¬n.Nh÷ng ng­êi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Mü vÉn bÞ chi phèi bëi mét sè ¸p lùc nhÊt ®Þnh tõ mét bé phËn d­ luËn bÞ ¸m ¶nh cña qu¸ khø.ViÖc ®µm ph¸n hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü mÊt kh¸ nhiÒu thêi gian bëi hä vÉn cè t×nh g¾n c¸c vÊn ®Ò chÝnh trÞ thËm chÝ c¶ vÊn ®Ò nh©n ®¹o nh­ POW/MIAvµo qu¸ tr×nh th­¬ng l­îng. Ba sù kh¸c biÖt c¬ b¶n trªn ®· ®¹t ra vÊn ®Ò: cã hiÓu ®óng vai trß cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam trong chiÕn l­îc kinh tÕ quèc tÕ cña Mü vµ ViÖt nam cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch mÒm dÎo,linh ho¹t phï hîp v¬i nguyªn t¾c quèc tÕ ®ång thêi phï hîp hoµn c¶nh thùc tÕ cña m×nh ®Ó cã nh÷ng b­íc ®i thÝch hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam vµo thÕ giíi. 2.2. Nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång trong chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt-Mü. 2.2.1.Hoa Kú vµ ViÖt nam cã chung môc tiªu víi mét nÒn t¶ng c¬ b¶n lµ thóc ®Èy kinh tÕ th­¬ng m¹i lµm chÝnh,t¹o dùng c¬ héi tham gia thÞ tr­êng cña nhau trªn c¬ së b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ víi ViÖt Nam lµ mét m¾t kh©u trong sù ®iÒu chØnh chiÕn l­îc Ch©u ¸ -Th¸i B×nh D­¬ng cña Mü khi mµ hiÖn t¹iViÖt nam víi viÖc gia nhËp AFTA vµ tiÕn tíi APEC ®ang lµ nh©n tè cã vai trß ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ë khu vùc.Ngoµi môc ®Ých tËn dông c¸c tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng ViÖt nam,Mü cßn muèn n¾m “vai trß l·nh ®¹o” ë mét ®Êt n­íc cã vÞ trÝ an ninh chiÕn l­îc mµ sau hµng chôc n¨m b»ng qu©n sù hä kh«ng thÓ n¾m ®­îc. Nh÷ng chuyÓn ®éng vÒ chÝnh s¸ch cña Mü ®èi víi ViÖt Nam ®ang rÊt trïng hîp víi ®Þnh h­íng më cöa,thùc hiÖn ®a ph­¬ng ho¸,®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt nam.H¬n hÕt,ViÖt nam muèn ®Èy m¹nh quan hÖ víi c¸c n­íc ASEAN vµ c¸c n­íc trong khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng.Hoa Kü thuéc quèc gia dÉn d¾t APEC do ®ã ph¸t triÓn quan hÖ víi ViÖt nam lµ vÊn ®Ò thuéc néi dung cña chiÕn l­îc kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng cña hä. VÒ phÇn m×nh,ViÖt nam lu«n mong muèn b×nh th­êng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ víi Hoa Kú.ThÞ tr­êng Hoa Kú to lín,c«ng nghÖ hiÖn ®¹i,tri thøc qu¶n lý tiªn tiÐn lµ nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy t¨ng tr­ëng cña nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi.Kinh nghiÖm quèc tÕ cho thÊy,nh÷ng quèc gia nµo nhËn ®­îc MFN cña Mü ®Òu nhanh chãng thùc hiÖn thµnh c«ng tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. ThÞ tr­êng ViÖt nam vµ Mü ®Òu míi ®èi víi c¶ hai bªn.NÒn kinh tÕ ViÖt nam thµnh c«ng n»m trong sù quan t©m cña Mü bëi Hoa Kú sÏ cã thÞ tr­êng míi ®Ó ®Çu t­ vµ bu«n b¸n ®ång thêi t¨ng c­êng ¶nh h­ëng víi APEC.còng nh­ vËy,víi viÖc Hoa Kú cëi bá c¸c trë ng¹i vµ ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i,trao cho ViÖt nam quy chÕ tèi huÖ quèc,ViÖt nam sÏ cã mét thÞ tr­êng xuÊt khÈu míi,mét thÞ tr­êng c«ng nghÖ vµ qu¶n lý cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi viÖc thóc ®Èy tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸. 2.2.2.§Òu lµ nh÷ng nÒn kinh tÕ ë nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau ViÖt nam vµ Mü cã thÓ bæ sung cho nhau mµ kh«ng lµm ph­¬ng h¹i ®Õn lîi Ých cña nhau. N»m trong mãi quan t©m cña m×nh,Hoa Kú lu«n ®ßi hái ViÖt nam ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ých thùc.Trªn thùc tÕ,ViÖt nam ®· t¹o ®­îc mét m«i tr­êng ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i th«ng tho¸ng,hÊp dÉn víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi.Theo ®ã møc ®é rñi ro,m¹o hiÓm bÞ ®Èy lïi.ViÖt nam ®ang tõng b­íc tu©n thñ theo c¸c quy chÕ quèc tÕ vÒ tµi chÝnh,tiÒn tÖ,di chuyÓn lao ®éng,chuyÓn giao c«ng nghÖ,quyÒn së h÷u trÝ tuÖ...Nh÷ng c¶i c¸ch nµy phÇn nµo lµm yªn lßng c¸c nhµ ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i n­íc ngoµi vµ x¸c lËp mét c¬ chÕ thÞ tr­êng hoµn h¶o h¬n cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam. Tuy nhiªn nÒn t¶ng cña kinh tÕ thÞ tr­êng ViÖt nam cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt:hÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm,giÊy phÐp kinh doanh cßn phøc t¹p rñi ro cao trong kinh doanh nh­ng tiÒm n¨ng lîi nhuËn thÊp,hÖ thèng ph¸p luËt ch­a hoµn chØnh... HiÖn t¹i sù bæ sung lÉn nhau cña thÞ tr­êng ViÖt nam vµ Mü ®­îc thÓ hiÖn ë nhiÒu ph­¬ng diÖn kh¸c nhau.VÝ dô viÖc xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng thuéc nhãm ®­îc miÔn thuÕ suÊt nh­ cµ phª,chÌ,n«ng s¶n,hµng dÖt may cã gi¸ tr×nh thÊp,nh÷ng mÆt hµng kh«ng mang tÝnh c¹nh tranh mµ mang ®Æc tÝnh bæ sung vµo c¬ cÊu kinh tÕ cña Mü.Nh×n chung,ViÖt nam chØ cã thÓ khai th¸c thÞ tr­êng Mü b»ng c¸ch ph¸t huy lîi thÕ cña m×nh vÒ nh©n c«ng rÎ,gi¸ thµnh h¹,chÊt l­îng hµng phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng Hoa Kú.Còng cã thÓ viÖc khai th¸c c¸c ­u thÕ cña thÞ tr­êng Hoa kú vÒ phÇn mÒm m¸y tÝnh vµ thÞ tr­êng c«ng nghÖ kh¸c,thu hót FDI cña hoa Kú.CÊc c«ng ty cña Hoa Kú sÏ ®­îc h­ëng lîi tõ viÖc thô h­ëng c¸c ­u ®·i cña AFTA nÕu ®Çu t­ vµo ViÖt nam.Hoa Kú dÔ dµng chÊp nhËn sù bæ sung nµy cña ViÖt nam vµ theo ®ã Hoa Kú sÏ lµm ®­îc nh÷ng phÇn viÖc nh­ ®· lµm víi c¸c n­íc NIEs §«ng ¸. Ngoµi ra,lîi Ých Hoa Kú g¾n liÒn víi WTO vµ nÕu ViÖt nam kh«ng tu©n thñ c¸c yªu cÇu cña WTO th× hai n­íc sÏ bÞ tæn h¹i vÒ lîi Ých.Tãm l¹i,®iÓm ®ång nhÊt vÒ lîi Ých gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÊt yÕu lµm cho hai n­íc dÔ dµng xÝch l¹i gÇn nhau vµ hîp t¸c víi nhau mét c¸ch toµn diÖn. III.TriÓn väng quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt Mü sau khi ký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. TriÓn väng quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt nam-Mü sau khi ký kÕt hiÖp ®Þnh sÏ rÊt lín,phï hîp víi tiÒm n¨ng vµ ®ßi hái cña mçi n­íc.Theo «ng Peter Peterson-®¹i sø Mü t¹i ViÖt nam-th× vÊn ®Ò khóc m¾c nhÊt ®ang g©y khã kh¨n cho hai n­íc trong nç lùc ®i ®Õn ký kÕt hiÖp ®Þnh nµy cã thÓ gi¶i thÝch b»ng mét sè lý do.ViÖt nam lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn non trÎ.ViÖt nam míi chØ ®eo ®uæi chÝnh s¸ch kinh tÕ thÞ tr­êng tù do ch­a ®Çy 10 n¨m nay.V× thÕ,ViÖt nam cßn cÇn ph¶i x©y dùng nh÷ng c¬ chÕ cã thÓ gióp cho hÖ thèng kinh tÓ thÞ tr­êng ë ®©y ho¹t ®éng h÷u hiÖu.Ngoµi vÊn ®Ò thuÕ qua,ViÖt nam cßn cÇn xÐt l¹i nh÷ng vÊn ®Ò quan träng kh¸c cã liªn quan ®Õn hµng rµo mËu dÞch ,nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ ®­îc ¸p dông trong cac lÜnh vùc kinh tÕ kh¸c nhau trong ®ã cã c¶ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn dÞch vô,Së dÜ Mü vµ ViÖt nam vÉn ch­a ®i ®Õn mét tho¶ hiÖp nh­ vËy lµ v× ViÖt nam cßn cÇn ph¶i t×m hiÓu xem Mü sÏ ph¶i thùc thi nh÷ng nghÜa vô nµo vµ liÖu ViÖt nam cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó thihµnh nh÷ng nghÜa vô cña m×nh hay kh«ng. «ng Peter Peterson còng cho r»ng viÖc «ng cã th¸i ®é l¹c quan víi viÔn c¶nh h×nh thµnh mét hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i lµ cã lý do.Mü vµ ViÖt nam ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh qu¶ tèt ®Ñp qua c¸c cuéc th­¬ng th¶o gÇn ®©y.Trong vßng ®µm ph¸n lÇn thø 7 diÔn ra vµo th¸ng 3 n¨m 1999,Mü vµ ViÖt nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ ngay c¶ khi ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò gay go nh­ vÊn ®Ò b¶n quyÒn vµ tµi s¶n trÝ tuÖ.Vßng ®µm ph¸n thø 8 vµo th¸ng 6 n¨m 1999 còng kÕt thóc víi viÖc thu hÑp ®¸ng kÓ nhiÒu vÊn ®Ò tån t¹i.Tr¶ lêi pháng vÊn vÒ lÜnh vùc ng©n hµng vµ b¶o hiÓm,«ng nµy l¹i cho r»ng ng÷ng c¬ së tµi chÝnh ë ViÖt nam hiÖn vÉn cßn rÊt non nít vµ ph¶i kh¸ l©u n­· míi cã thÓ s¸nh ngang hµng víi nh÷ng hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ.ChÝnh v× thÕ,Mü sÏ ®ßi hái ViÖt nam ph¶i cñng cè c¸c c¬ së tµi chÝnh ®Ó cã thÓ c¹nh tranh tren tr­êng quèc tÕ.Nh­ vËy trong t­¬ng lai,ViÖt nam sÏ ph¶i cho phÐp nh÷ng c¬ së tµi chÝnh còng nh­ c¸c h·ng b¶o hiÓm cña n­íc ngoµi vµo lµm ¨n t¹i ViÖt nam.Trªn thùc tÕ,hiÖn nay nhiÒu ng©n hµng n­íc ngoµi ë viÖt nam s½n sµng cung øng nhiÒu dÞch vô h¬n mét khi Mü vµ ViÖt nam ký kÕt b¶ng hiÖp ­íc giao th­¬ng vµ hä cã thªm ®iÒu kiÖn dÏ dµng cho c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh.H¬n n÷a,víi BTA,chi phÝ hµng ho¸ vµ dÞch vô ë ViÖt nam sÏ gi¶m theo tØ lÖ thu nhËp trung b×nh cña c«ng nh©n t­¬ng ®­¬ng víi møc nµy ë c¸c n­íc ®èi t¸c th­¬ng m¹i kh¸c.Doanh thu thuÕ sÏ t¨ng do kinh doanh ph¸t triÓn,t¹o ®iÒu kiÖn chi nhiÒu h¬n cho gi¸o dôc,y tÕ ®­êng x¸,nhµ m¸y läc n­íc vµ ®iÖn lùc cho ng­êi d©n. Ngoµi ra,viÖt nam cã thÓ h­ëng chÕ ®é thuÕ quan phæ cËp(GSP) cña Mü.Nh­ ®· biÕt,®©y lµ chÕ ®é ­u ®·i mµ Mü dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn,cã chÕ ®é ­u ®·i trªn ®¬n ph­¬ng kh«ng rµng buéc ®iÒu kiÖn cã ®i cã l¹i nh­ MFN.Néi dung cña GSP lµ miÔn thuÕ hoµn toµn hoÆc ­u ®·i thuÕ suÊt thÊp.XÐt vÒ nhiÒu mÆt,nã cßn cã lîi h¬n c¶ MFN. TiÒm n¨ng cua hai n­íc trong quan hÖ th­¬ng m¹i nãi riªng,kinh tÕ nãi chung cßn nhiÒu ®iÒu cÇn ph¸t huy.ViÖc ®µm ph¸nký kÕt hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i toµn diÖn lµ b­íc ®i quan träng vµ tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ v× lîi Ých cña c¶ hai n­íc.§¹t tíi môc tiªu ®ã,c¶ hai bªn ®Òu ph¶i cã nh÷ng cè g¾ng v­ît bËc ®Ó v­ît qua nh÷ng trë ng¹i.§ßi hái chung hiÖn nay lµ ph¶i nh­îng bé vµ hiÓu biÕt lÉn nhau,cïng thÓ hiÖn thiÖn trÝ,kh¾c phôc nh÷ng kh¸c biÖt vÒ v¨n ho¸ vµ luËt ph¸p,t×m gi¶i ph¸p thÝch hîp cho mét hiÖp ®Þnh toµn diÖn mµ hai bªn ®Òu chÊp nhËn ®­îc. KÕt luËn Trong gÇn hai thËp kû sau cuéc chiÕn ViÖt nam,quan hÖ th­¬ng m¹i Mü-ViÖt vÉn cßn b¨ng gi¸ víi viÖc Mü ¸p ®Æt cÊm vËn th­¬ng m¹i ®èi víi ViÖt nam.TiÕp theo nh÷ng b­íc ®ét ph¸ t¨ng tiÕn trong cuèi thËp kû 80 vµ ®Çu thËp kû 90 vÒ vÊn ®Ò tï binh Mü(POW) vµ lÝnh Mü mÊt tÝch(MIA) t¹i ViÖt nam,Oasinhton vµ Hµ néi tõng b­íc b×nh th­êng ho¸ quan hÖ.N¨m 1994,tiÕp theo viÖc níi láng s¬ bé mét sè h¹n chÕ,tæng thèng dµnh cho ViÖt nam viÖc miÔn ¸p dông c¸c ®iÒu kho¶n cña luËt söa ®æi Jackson Vanik (bao gåm trong ®¹o luËt th­¬ng m¹i n¨m 1974,môc IV,kho¶n 402)mét luËt cÊm tæng thèng kh«i phôc quy chÕ MFN cho c¸c n­íc XHCN cò ®­îc lùa chän nÕu kh«ng ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh liªn quan ®Õn tù do c­ tró.trong hai n¨m 1998&1999,hai viÖn cña Quèc héi ®· ®¸nh b¹i c¸c quyÕt ®Þnh phñ quyÕt viÖc miÔn ¸p dông cña tæng thèng,më ®­êng cho OPIC vµ EXIMBANK ñng hé giíi kinh doanh Mü xuÊt khÈu sang ViÖt nam vµ ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam. §Èy m¹nh quan hÖ ngo¹i giao ®Ó tiÕn tíi t¨ng c­êng ho¹t ®éng kinh tÕ,ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®­a quan hÖ ngo¹i giao ®Ðn nh÷ng b­íc xa h¬n,trong ®ã thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i mang tÝnh chÊt träng yÕu.§ã chÝnh lµ môc tiªu cña ChÝnh phñ vµ Nhµ n­íc ViÖt nam ®¸p øng mong mái giíi kinh doanh còng nh­ nh©n d©n ViÖt nam trong mèi quan hÖ víi Mü,còng lµ môc tiªu cña Hoa kú trong chiÕn l­îc kinh tÕ Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng vµ mét phÇn chiÕn l­îc kinh tÕ toµn cÇu. Tuy thùc tr¹ng mèi quan hÖ ®ã hiÖn nay ch­a ®¹t ®­îc nh÷ng ®iÒu mµ c¶ hai bªn mong muèn vµ cßn nhiÒu vÊn ®Ò ch­a ®­îc gi¶i quyÕt nh­ng ch¾c ch¾n trong t­¬ng lai,nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc cßn rùc rì h¬n.tuy nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ mÊy n¨m qua bÞ chùng l¹i nh­ng trong thêi gian tíi khi mµ ViÖt nam ký ®­îc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i,chÕ ®é NTR ®­îc thiÕt lËp vµ mét sè vÊn ®Ò kh¸c ®­îc gi¶ to¶ th× nhÊt thiÕt ViÖt nam cã thÓ tiÕn vµo thÕ kû 21 trong mét t­ thÕ v÷ng ch¾c h¬n,dåi dµo sinh lùc h¬n,héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi mét c¸ch b×nh ®¼ng vµ ngang søc h¬n hiÖn nay. §iÒu ®ã cã thÓ thµnh hiÖn thùc hay kh«ng mét phÇn phô thuéc vµo nç lùc cña phÝa Mü vµ mét phÇn lín kh¸c phô thuéc vµo sù cè g¾ng hÕt m×nh cña phÝa ViÖt nam,trong chñ tr­¬ng quyÕt s¸ch,sù th«ng minh s¸ng suèt cña hµng ngò l·nh ®¹o lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu.Còng ph¶i nãi r»ng viÖc thùc hiÖn nµy kh«ng thÓ mét sím mét chiÌu mµ cÇn ph¶i cã thêi gian trong ddã mçi b­íc thu ®­îc rÊt Ýt thµnh tùu.LiÖu mèi quan hÖ ViÖt-Mü nãi riªng vµ quan hÖ ViÖt nam víi c¸c n­íc,c¸c khèi kinh tÕ kh¸c nãi chung cã mang l¹i hiÖu qu¶ tèi ®a hay kh«ng cßn phô thuéc vµo tiÒm n¨ng cã ®­îc ph¸t huy tèi ®a vµ nh­îc ®iÓm cã ®­îc kh¾c phôc tèi ®a hay kh«ng. Tµi liÖu tham kh¶o: 1.Hoa Kú-xu h­íng chiÕn l­îc kinh tÕ tõ khi kÕt thóc chiÕn tranh l¹nh-NXB KHXH-1997 cña PGS.PTS §ç Ngäc DiÖp. 2.Kinh tÕ Mü-vÊn ®Ò vµ triÓn väng.NXB KHXH 1997. 3.§Ò tµi 97-78-060-Ph¸t triÓn kinh tÕ th­¬ng m¹i ViÖt nam-Hoa Kú-Bé th­¬ng m¹i. 4.HiÖp ®Þnh gi÷a CHXHCN ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i-Bé th­¬ng m¹i. 5.Thêi b¸o kinh tÕ.