Tiểu luận Quan hệ sở hữu tài sản giữa vợ chồng

PhÇn më ®Çu Gia ®×nh ViÖt Nam tõ ngµn x­a vÉn ®­îc coi lµ nÒn t¶ng cña x· héi, trong c¸c bé luËt ®Çu tiªn cña ta nh­ bé luËt Hång §øc ®êi nhµ Lª, bé luËt Gia Long ®êi nhµ NguyÔn ®· cã nhiÒu ®iÒu kho¶n qui ®Þnh vÒ c¸c quan hÖ trong gia ®×nh, quan hÖ gi÷a vî chång víi nhau, quan hÖ gi÷a cha mÑ vµ con c¸i. Gia ®×nh còng ®Æt ra nh÷ng quan hÖ vÒ tµi s¶n, ®Æc biÖt lµ quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång. Quan hÖ ®ã gåm mét sè nguyªn t¾c qui ®Þnh quyÒn h¹n cña hai vî chång trªn c¸c tµi s¶n chung, sù ®ãng gãp tiÒn b¹c cña hai vî chång trong thêi gian h«n nh©n. Sù qui ®Þnh vÒ quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña gia ®×nh, tr¸nh nh÷ng tranh chÊp cã thÓ x¶y ra lµm tæn th­¬ng ®Õn hoµ khÝ vµ sù ®oµn kÕt trong gia ®×nh. Quan hÖ së h÷u nµy tån t¹i ë hai h×nh thøc: së h÷u tµi s¶n chung vµ së h÷u tµi s¶n riªng. Trong chÕ ®é së h÷u tµi s¶n chung, mét phÇn hoÆc toµn thÓ tµi s¶n cña hai vî chång hîp thµnh mét khèi chung, khèi tµi s¶n nµy bao gåm mäi tµi s¶n hiÖn h÷u vµ t­¬ng lai cña hai vî chång cã tr­íc vµ trong thêi gian h«n nh©n. Trong chÕ ®é nµy, vî vµ chång cã thÓ qui ®Þnh quyÒn h¹n cña mçi ng­êi trong viÖc qu¶n lý khèi tµi s¶n. Hä cã thÓ tho¶ thuËn víi nhau ng­êi chång mét m×nh qu¶n lý hoÆc hai vî chång ®Òu cã quyÒn qu¶n lý chung. H×nh thøc thø hai lµ së h÷u tµi s¶n riªng. §ã lµ chÕ ®é ®¬n gi¶n nhÊt v× mçi vî chång vÉn gi÷ nguyªn quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cña m×nh, hä chØ ph¶i cïng nhau ®ãng gãp vµo c¸c chi tiªu chung cña gia ®×nh. Quan hÖ vî chång dï ë thêi kú nµo, tõ phong kiÕn, thùc d©n ®Õn XHCN vÉn lµ c¸c quan hÖ nÒn t¶ng cña x· héi. Nã ®­îc ®iÒu chØnh bëi c¸c qui ph¹m ph¸p luËt do Nhµ n­íc c«ng nhËn, ®Æt ra vµ ®¶m b¶o b»ng søc m¹nh cña Nhµ n­íc. Mµ trong quan hÖ vî chång, quan hÖ tµi s¶n cã mét ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt, kh«ng mét gia ®×nh nµo l¹i kh«ng cã yÕu tè tµi s¶n. Dï nghÌo hay giÇu quan hÖ tµi s¶n còng gãp phÇn chi phèi quan hÖ vî chång, v× vËy quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång lµ quan hÖ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong sù ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt. Nh×n chung, qua c¸c thêi k× lÞch sö, hai h×nh thøc nµy ®· ®­îc qui ®Þnh vµ ®iÒu chØnh trong c¸c bé luËt. Tuy nhiªn, tuú tõng giai ®o¹n, nã ®­îc chÝnh thøc c«ng nhËn trong ®iÒu luËt. Trong bµi viÕt nµy, em xin phÐp viÕt vÒ quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång, song ®©y lµ quan hÖ cã ph¹m vi réng: gåm quan hÖ së h÷u, quan hÖ thõa kÕ, quan hÖ cÊp d­ìng, v× thêi gian cã h¹n em chØ ®Ò cËp ®Õn quan hÖ së h÷u tµi s¶n gi÷a vî chång. RÊt mong sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c«. PhÇn néi dung Ch­¬ng I quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt Hång §øc Bé luËt Hång §øc ®êi nhµ Lª ®­îc coi lµ mét bé luËt tiÕn bé trong thêi kú phong kiÕn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ quan hÖ vî chång. Bé luËt nµy tuy kh«ng cã ®iÒu kho¶n nµo râ rÖt nãi vÒ chÕ ®é tµi s¶n nh­ng nã c«ng nhËn khèi tµi s¶n trong gia ®×nh gåm tµi s¶n cña vî (thª ®iÒn s¶n) vµ tµi s¶n cña chång(phu ®iÒn s¶n). Ng­êi chång ®øng ra qu¶n trÞ cña c¶i cña ng­êi vî. Song ng­êi vî ®­îc c«ng nhËn lµ cã tµi s¶n riªng, nhÊt lµ khi sè tµi s¶n ®ã lµ cña ®­îc cho hoÆc thõa kÕ. Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång ®­îc quy ®Þnh trong tõng tr­êng hîp cô thÓ. §iÒu 375 luËt Hång §øc quy ®Þnh vî chång kh«ng cã con mµ ng­êi vî t¸i gi¸ th× cña chung cña hai vî chång ®­îc ®em chia ®«i, vî ®­îc nhËn mét phÇn lµm cña riªng. §iÒu 376 ®Þnh r»ng trong tr­êng hîp hai vî chång cã con chung, nh­ng c«n ®· chÕt, vµ vî l¹i chÕt tr­íc chång, th× cña riªng cña vî (thª ®iÒn s¶n) ®­îc ®em chia lµm ba phÇn. Ngoµi ra, ®iÒu 374 còng nãi ®Õn cña riªng cña chång(phu ®iÒn s¶n). Nh­ vËy, tôc lÖ cña ta ®­îc ph¶n ¸nh râ rÖt trong bé luËt Hång §øc ®· ph©n biÖt râ rµng gi÷a tµi s¶n riªng cña vî vµ tµi s¶n riªng cña chång. C¸c tµi s¶n Êy chØ ®­îc t¹m thêi nhËp chung trong thêi gian h«n nh©n. Cã thÓ nãi nh÷ng quy ®Þnh trong bé LuËt Hång §øc ng­êi phô n÷ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng vÞ trÝ nhÊt ®Þnh trong gia ®×nh. Dï toµn bé tµi s¶n chung trong gia ®×nh hay tµi s¶n riªng cña tõng ng­êi ®Òu do ng­êi chång qu¶n lý, song ®· cã sù t¸ch b¹ch tµi s¶n riªng. Ng­êi vî ®· ®­îc c«ng nhËn lµ cã quyÒn cã tµi s¶n riªng. §©y lµ sù c«ng nhËn mang tÝnh ph¸p lý v« cïng quan träng vÒ sau. Nã ¶nh h­ëng ®Õn c¶ mèi quan hÖ sau nµy cña ng­êi phô n÷. §ã lµ khi ng­êi chång, ng­êi con - ng­êi trô cét trong gia ®×nh chÕt ®i th× ng­êi phô n÷ vÉn cã mét phÇn tµi s¶n riªng cña m×nh. Ch­¬ng II Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt Gia Long Sang ®Õn thêi nhµ NguyÔn, bé luËt Gia Long ®­îc ra ®êi. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång còng gièng nh­ c¸c quy ®Þnh kh¸c trong bé luËt, chØ chÐp nguyªn v¨n bé luËt M·n Thanh. ChÝnh v× vËy, sù thay ®æi trong quan hÖ tµi s¶n mang mét xu h­íng kh¸c so víi bé luËt Hång §øc. Ng­êi ®µn bµ ®· ®i lÊy chång th× kh«ng cã cña riªng vµ ng­êi chång lµ chóa tÓ tÊt c¶ cña c¶i trong gia ®×nh, cã quyÒn sö dông tuú theo ý muèn mµ kh«ng cÇn ph¶i cã vî tham dù. §iÒu 76 cña bé luËt cho r»ng tÊt c¶ tµi s¶n cña vî ®Òu ®­îc nhËp vµo gia s¶n cña chång. Trong bé luËt nµy, sù bÊt b×nh ®¼ng trong quan hÖ vî chång d­îc thÓ hiÖn râ. Ng­êi vî kh«ng cã m«t vÞ trÝ, vai trß nµo: tµi s¶n cña m×nh th× bÞ nhËp vµo gia s¶n cña chång, kh«ng cã quyÒn qu¶n lý, ®Þnh ®o¹t. TÊt c¶ ®Òu do ng­êi chång quyÕt ®Þnh. NÕu nh­ trong bé LuËt Hång §øc, ng­êi phô n÷ ®· ®­îc ph¸p luËt c«ng nh©n lµ cã tµi s¶n riªng khi tµi s¶n ®ã ®­îc cho tÆng hoÆc thõa kÕ th× sang bé LuËt Gia Long mäi qui ®Þnh trong bé LuËt Hång §øc bÞ thay ®æi ng­îc l¹i, ng­êi phô n÷ bÞ khinh rÎ, th©n phËn cña hä bÞ phô thuéc vµo ng­êi ®µn «ng. VÒ mÆt nh©n th©n vµ ®Æc biÖt vÒ tµi s¶n ng­êi vî cµng kh«ng thÓ cã mét chót quyÒn hµnh trong gia ®×nh ®èi víi tµi s¶n kÓ c¶ tµi s¶n mµ m×nh ®­îc cho, thõa kÕ. TÊt c¶ ph¶i thuéc vÒ ng­êi chång. Khi tµi s¶n cña m×nh ®­îc cho, thõa kÕ ng­êi phô n÷ kh«ng ®­îc së h÷u th× quyÒn qu¶n lý, ®Þnh ®o¹t ®ã ng­êi phô n÷ còng ph¶i chuyÓn cho ng­êi chång quyÕt ®Þnh. Ng­êi ®µn «ng trong thêi kú nµy ®­îc t«n vinh. TÊt c¶ tµi s¶n trong gia ®×nh kh«ng tÝnh ®Õn cña chung, cña riªng mµ ®Òu thuéc vÒ së h÷u cña ng­êi ®µn «ng. Anh ta lµ chñ toµn bé v× vËy cã quyÒn quyÕt ®Þnh riªng kh«ng cÇn ®Õn ý kiÕn cña ng­êi vî. §©y lµ mét trong nh÷ng bé luËt ph¶n ¸nh sù bÊt c«ng, sù bÊt b×nh ®¼ng ®èi víi ng­êi phô n÷ nãi chung vµ ng­êi vî nãi riªng. Ch­¬ng III Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé d©n luËt gi¶n yÕu Tr­íc n¨m 1960, v¨n b¶n luËt d©n sù chñ yÕu t¹i miÒn Nam lµ tËp D©n luËt Gi¶n YÕu, nh­ng v¨n b¶n nµy chØ quy ®Þnh vÒ h«n nh©n vµ tö hÖ chø kh«ng hÒ nãi ®Õn tµi s¶n gi÷a vî chång. V× thÕ, quan hÖ tµi s¶n t¹i miÒn Na m tr ­íc n¨m 1960 hoµn toµn dùa trªn ¸n lÖ. I. Së h÷u chung vÒ tµi s¶n: ¸n lÖ thêi kú nµy phñ nhËn mét chÕ ®é t¶i s¶n chung t¹i miÒn Nam, toµn bé tµi s¶n trong gia ®×nh®Òu thuéc quyÒn së h÷u duy nhÊt cña ng­êi chång. Nguyªn t¾c nµy ®­a ®Õn hai hËu qu¶: 1. Ng­êi chång lµ chñ së h÷u duy nhÊt kh«ng nh÷ng ®èi víi tÊt c¶ c¸c tµi s¶n mµ hai vî chång cã s½n khi lËp gia ®×nh, mµ cßn c¶ ®èi víi tµi s¶n kh¸c do hai vî chång, hoÆc do mét m×nh ng­êi vî cã ®­îc trong thêi kú h«n nh©n. 2. Ng­êi chång cã toµn quyÒn sö dông c¸c tµi s¶n trong gia ®×nh. Lµ chñ së h÷u gia s¶n, ng­êi chßng cã toµn quyÒn qu¶n lý tÊt c¶ tµi s¶nmµ kh«ng cÇn cã sù tham dù cña ng­êi vî. Ng­êi chång mét m×nh ®øng ra ký kÕt vµ thu hoa lîi. Ng­îc l¹i ng­êi vî kh«ng thÓ ký kÕt mét m×nh, mét phÇn v× kh«ng cã quyÒn së h÷u trªn gia s¶n, mét phÇn theo quy ®Þnh cña D©n luËt Gi¶nYÕu, ng­êi ®µn bµ khi lÊy chång trë thµnh v« n¨ng lùc hµnh vi. II. Së h÷u riªng vÒ tµi s¶n C¸c ¸n lÖ thêi kú nµykh«ng cã quan ®iÓm ®ång nhÊt vÒ së h÷u riªng gi÷a vî chång. §Çu tiªn, toµ ¸n ®· c«ng nhËn r»ng ng­êi vî cã cña riªng, sau ®ã, ¸n lÖ c­¬ng quyÕt kh«ng céng nhËn cho ng­êi vî cã cña riªng, v× cho r»ng ng­êi ®µn bµ ViÖt Nam kh«ng thÓ cã quyÒn lîi ®èi chäi víi ng­êi chång, lµ chóa tÓ cña gia ®×nh, khi ®· lÊy chång th× ®êi sèng vµ tµi s¶n cña ng­êi vî ®Òu thuéc vÒ nhµ chång. Tuy nhiªn, ¸n lÖ còng c«ng nhËn mét vµi tr­êng hîp ®Æc biÖt, trong ®ã ng­êi vî ®­îc c«ng nhËn lµ cã cña riªng. §ã lµ: +§èi víi t­ trang cña vî, c¸c tµi s¶n nµy ®­îc coi lµ tµi s¶n riªng cña vî vµ tôc lÖ còng thõa nhËn. +§èi víi c¸c tµi s¶n cña ng­êi vî ®­îc cho hay thõa kÕ th× ¸n lÖ c¨n cø vµo tôc lÖ, cho r»ng ®èi víi tµi s¶n do gia ®×nh bªn vî cho hay do vî ®­îc h­ëng thõa kÕ, th× ph¶i c«ng nhËn cho vî ®­îc quyÒn gi÷ lµm cña riªng +§èi vèi c¸c bÊt ®éng s¶n thuéc së h÷u ng­êi vî th× c¸c bÊt ®éng s¶n nµy thuéc së h÷u riªng cña ng­êi vî. Ch­¬ng IV Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé D©n luËt B¾c, bé D©n luËt Trung Tr¸i víi ¸n lÖ t¹i miÒn Nam, t¹i B¾c, Trung, tôc lÖ cña ta ®· c«ng nhËn tõ l©u lµ ng­êi vî cã cña riªng, tôc lÖ nµy ®· ®­îc ghi nhËn trong c¸c bé d©n luËt B¾c, Trung. Tuy nhiªn trong thêi kú h«n nh©n cña c¶i cña hai vî chång gép chung thµnh mét khèi thèng nhÊt. I. Së h÷u tµi s¶n chung Hai vî chång khi lÊy nhau tµi s¶n cña hä bao giê còng gép chung thµnh mét khèi duy nhÊt ®Ó ®¶m b¶o cho sù sinh ho¹t cña gia ®×nh. Cña chung cña hai vî chång gåm cã lîi tøc cña mäi tµi s¶n, c¸c tµi s¶n t¹o ra trong thêi kú h«n nh©n, tµi s¶n do vî hoÆc chång lµm viÖc mµ t¹o ra. ViÖc qu¶n lý tµi s¶n chung ®Òu do hai vî chång. Ng­êi vî ®­îc ®Æt ngang hµng víi chång trong viÖc sö dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung. Tuy nhiªn, tuú tõng c«ng viÖc mµ quyÒn h¹n cña mçi ng­êi ®­îc x¸c ®Þnh. Trong c«ng viÖc mµ ng­êi vî hoÆc chång cã thÓ lµm mét m×nh th× ng­êi chång cã quyÒn qu¶n lý toµn bé tµi s¶n chung cßn ng­êi vî chØ cã quyÒn Êy trong mét ph¹m vi hÑp h¬n- t­ c¸ch ®aÞ diÖn gia ®×nh Trong c«ng viÖc mµ vî chång ph¶i cïng nhau lµm th× viÖc ®Þnh ®o¹t c¸c tµi s¶n trong gia ®×nh ®Òu ph¶i do c¶ hai vî chång cïng lµm, hoÆc nÕu do mét bªn th× ph¶i cã sù ­ng thuËn cña ng­êi kia Trong c«ng viÖc mµ ng­êi chång cã thÓ lµm mét m×nh, cßn ng­êi vî muèn lµm ph¶i ®­îc phÐp cña ng­êi chång. ViÖc c«ng nhËn nguyªn t¾c ng­êi chång lµ chñ gia ®×nh, cho nªn ng­êi chång ®­îc phÐp mét m×nh sö dông tµi s¶n riªng cña m×nh vµ tµi s¶n chung cña hai vî chång nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt cho gia ®×nh. Cßn ng­êi vî chØ cã thÓ hµnh ®éng nÕu ®­îc chång cho phÐp. II. Së h÷u tµi s¶n riªng Tµi s¶n riªng lµ tµi s¶n cña mçi bªn vî chång gåm cã ®éng s¶n hay bÊt ®éng s¶n mµ mçi ng­êi ®· cã s½n tr­íc khi kÕt h«n. Trong thêi kú h«n nh©n, bªn nµo ®­îc h­ëng di s¶n hay ®­îc ng­êi ngoµi tÆng cho th× tµi s¶n ®ã ®­îc coi lµ së h÷u riªng cña ng­êi ®ã. Nh÷ng quy ®Þnh vÒ tµi s¶n riªng cña vî chång vÉn mang tÝnh tôc lÖ. Nã ch­a ®­îc t¸ch b¹ch cô thÓ quyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi tµi s¶n riªng. Ch­¬ng V Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 1959 Sau 1954 n­íc ta chia c¾t lµm hai miÒn, miÒn Nam tiÕp tôc cuéc ®Êu tranh giµnh ®éc lËp, miÒn B¾c tiÕn lªn x©y dùng XHCN. §iÒu kh«ng thÓ thiÕu trong c«ng cuéc x©y dùng XHCN lµ ®­a ra c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt nh»m æn ®Þnh trËt tù, ph¸t triÓn x· héi vµ mét trong nh÷ng quan hÖ x· héi cÇn ®iÒu chØnh lµ quan hÖ h«n nh©n gia ®×nh. Tr­íc khi miÒn B¾c ®­îc gi¶i phãng quan hÖ h«n nh©n gia ®×nh phÇn lín ¶nh h­ëng tµn d­ phong kiÕn v× vËy cÇn ph¶i thay ®æi. §iÒu ®ã dÉn ®Õn sù ra ®êi cña S¾c lÖnh 13/1959 cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh - S¾c lÖnh vÒ H«n nh©n gia ®×nh. §©y lµ v¨n b¶n luËt ®Çu tiªn cña Nhµ n­íc ta vÒ h«n nh©n gia ®×nh, nã mang mét mµu s¾c d©n chñ ph¶n ¸nh nÕp sèng míi cña nh©n d©n sau cuéc c¸ch m¹ng d©n téc d©n chñ th¾ng lîi. I. Së h÷u tµi s¶n chung: LuËt n¨m 1959 ghi nhËn quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång lµ quan hÖ së h÷u chung. Tµi s¶n cña vî vµ tµi s¶n cña chång trong h«n nh©n nhËp vµo lµm mét. Ng­êi vî, ng­êi chång cã quyÒn ngang nhau trong qu¶n lý, sö dông, ®Þnh ®o¹t sè tµi s¶n chung ®ã. §©y lµ mét trong nh÷ng tiÕn bé so víi nh÷ng quy ®Þnh tr­íc ®ã. LÇn ®Çu tiªn ng­êi phô n÷ ®­îc b×nh ®¼ng víi ng­êi chång trong viÖc qu¶n lý sè tµi s¶n chung trong gia ®×nh. Song cã mét h¹n chÕ do ¶nh h­ëng cña chÕ ®é cò vµ mét phÇn do chóng ta míi tr¶i qua cuéc c¸ch m¹ng gian khæ nªn ch­a cã mét quy ®Þnh cô thÓ, mét ®iÒu luËt nµo ghi nhËn ng­êi vî cã tµi s¶n riªng. LuËt 1959 ch­a c«ng nhËn chÕ ®é së h÷u riªng vÒ tµi s¶n gi÷a vî vµ chång. II. VÒ qu¶n lý tµi s¶n: Ng­êi vî vµ ng­êi chång cã toµn quyÒn qu¶n lý tµi s¶n chung. Hä cã quyÒn thùc hiÖn mäi quyÒn n¨ng ®èi víi tµi s¶n chung trong gia ®×nh. Ng­êi vî vµ ng­êi chång ®­îc tÝnh c«ng søc ngang nhau trong viÖc t¹o lËp tµi s¶n. ChÝnh v× vËy hä cã quyÒn ngang nhau trong viÖc qu¶n lý vµ ®Þnh ®o¹t. Nh÷ng tµi s¶n lín trong gia ®×nh khi cã sù thay ®æi ®Òu cÇn cã sù ®ång ý cña c¶ hai vî chång. §©y lµ quy ®Þnh tiÕn bé nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay. Ch­¬ng VI Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 1986 vµ n¨m 2000 I. Së h÷u tµi s¶n chung: LuËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 1986 ®· qui ®Þnh chÕ ®é tµi s¶n cña vî chång lµ chÕ ®é tµi s¶n chung hîp nhÊt. Tµi s¶n chung cña vî chång gåm + Tµi s¶n do vî chång t¹o ra: Hµnh vi t¹o ra tµi s¶n chØ cÇn mét bªn vî hoÆc chång thùc hiÖn, cã thÓ do lao ®éng hoÆc kh«ng do lao ®éng nh­ng vî chång cã sö dông tiÒn hoÆc c¸c vËt cã gi¸ trÞ trao ®æi kh¸c ®Ó ph¸t sinh quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n. + Thu nhËp vÒ nghÒ nghiÖp: gåm tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, tiÒn h­u trÝ, trî cÊp, c¸c thu nhËp vÒ s¶n xuÊt cña gia ®×nh. + Thu nhËp hîp ph¸p kh¸c: lµ thu nhËp do lao ®éng mµ cã hoÆc thu nhËp kh«ng do lao ®éng (tróng xæ sè, hoa lîi lîi tøc ph¸t sinh tõ tµi s¶n riªng...) + Tµi s¶n do thõa kÕ chung: trong thõa kÕ theo di chóc ph¸t sinh quyÒn së h÷u hîp nhÊt khi ng­êi ®Ó l¹i di s¶n kh«ng ph©n biÖt phÇn quyÒn ®­îc h­ëng cña vî chång. Trong thõa kÕ theo luËt së h÷u chung hîp nhÊt khi hai vî chång tù nguyÖn nhËp vµo tµi s¶n chung. + Tµi s¶n do tÆng, cho chung: khi ph©n biÖt tµi s¶n tÆng cho lµ tµi s¶n chung hay riªng th× thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: kh«ng ®ñ chøng cø lµ tµi s¶n riªng th× tµi s¶n tÆng cho lµ tµi s¶n chung hoÆc ng­êi tÆng cho nãi r»ng cho tµi s¶n ®ã ®Ó lµm vèn. II. Tµi s¶n riªng: §iÒu 14 luËt H«n nh©n gia ®×nh cßn ghi nhËn vî, chång cã tµi s¶n riªng. §iÒu nµy phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña x· héi vµ nguyÖn väng cña nh©n d©n lao ®éng. Vî chång cã quyÒn së h÷u riªng ®èi víi nh÷ng tµi s¶n cã tr­íc khi kÕt h«n, tµi s¶n thõa kÕ riªng, tÆng cho riªng trong thêi k× h«n nh©n, tµi s¶n ®­îc chia riªng cho vî chång khi h«n nh©n ®ang tån t¹i, ®å dïng t­ trang c¸ nh©n. Ng­êi cã tµi s¶n riªng cã quyÒn nhËp hoÆc kh«ng nhËp tµi s¶n riªng vµo tµi s¶n chung cña vî chång. Hä cã toµn quyÒn thùc hiÖn c¸c quyÒn n¨ng cña chñ së h÷u trong d©n sù nh­ng bÞ h¹n chÕ trong mét sè tr­êng hîp: + Tµi s¶n chung trong gia ®×nh kh«ng ®ñ chi tiªu, ng­êi cã tµi s¶n riªng ph¶i bï ®¾p vµo c¸c chi tiªu ®ã vµ kh«ng ®­îc phÐp ®ßi l¹i. + Trong tr­êng hîp tµi s¶n riªng ®· nhËp vµo tµi s¶n chung mµ hoa lîi lîi tøc lµ nguån sèng duy nhÊt cña hai vî chång. ViÖc ®Þnh ®o¹t tµi s¶n nµy ph¶i cã sù tho¶ thuËn chung cña hai vî chång. + NÕu tµi s¶n riªng ®· mÊt gi¸ trÞ sö dông, vî chång sö dông tµi s¶n chung ®Ó phôc håi gi¸ trÞ sö dông cña tµi s¶n ®ã th× tµi s¶n riªng trë thµnh tµi s¶n chung. + Tr­êng hîp vî chång kh«ng thÓ qu¶n lý tµi s¶n riªng cña m×nh vµ còng kh«ng uû quyÒn cho ng­êi kh¸c qu¶n lý th× bªn kia cã quyÒn qu¶n lý tµi s¶n riªng cho hä. Tµi s¶n riªng cña vî chång ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n nghÜa vô riªng cña hä. III. ViÖc qu¶n lý tµi s¶n chung: Vî chång b×nh ®¼ng víi nhau trong viÖc t¹o lËp tµi s¶n còng nh­ trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n ®ã. Vî chång ph¶i cïng nhau qu¶n lý, sö dông, ®Þnh ®o¹t tµi s¶n chung, ®Æc biÖt ®èi víi giao dÞch liªn quan tíi tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín hoÆc lµ nguån sèng duy nhÊt cña gia ®×nh hoÆc sö dông tµi s¶n chung vµo môc ®Ých kinh doanh th× ph¶i cã sù tho¶ thuËn cña hai vî chång, nÕu ph¸p luËt yªu cÇu sù tho¶ thuËn nµy ph¶i lËp b»ng v¨n b¶n. NÕu trong tr­êng hîp vî chång kh«ng thÓ tiÕn hµnh tho¶ thuËn ®­îc th× cho phÐp mét bªn thùc hiÖn giao dÞch nÕu ë mét trong nh÷ng tr­êng hîp sau: + Bªn kia uû quyÒn cho hä b»ng v¨n b¶n. + Mét bªn m¾c bÖnh t©m thÇn hoÆc bÖnh kh¸c kh«ng cã n¨ng lùc hµnh vi trong tho¶ thuËn. + Mét bªn ®i xa, v¾ng kh«ng cã tin tøc ®Þa chØ. + Mét bªn cã nhu cÇu tiÕn hµnh giao dÞch chÝnh ®¸ng nh­ng bªn kia kiªn quyÕt ph¶n ®èi kh«ng cã lý do, xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cÊp b¸ch cña gia ®×nh cho phÐp bªn kia tiÕn hµnh giao dÞch. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ, tõ nhu cÇu ph¸t triÓn x· héi, luËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 2000 ra ®êi. TÊt c¶ c¸c qui ®Þnh trong luËt 2000 ®Òu cã néi dung c¬ b¶n nh­ luËt 1986 trªn c¬ së kÕ thõa luËt 1986 song luËt 2000 qui ®Þnh cô thÓ, chi tiÕt tõng quan hÖ, ®Æc biÖt lµ quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång. LuËt 2000 x¸c ®Þnh râ tµi s¶n nµo thuéc tµi s¶n chung, quyÒn vµ nghÜa vô cña vî chång ®èi víi tµi s¶n ®ã, x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi tµi s¶n riªng cña mçi ng­êi. PhÇn kÕt luËn Trong h«n nh©n, quan hÖ ph¸p luËt gi÷a vî vµ chång mµ néi dung bao gåm c¸c quyÒn vµ nghÜa vô vÒ nh©n th©n vµ tµi s¶n ®· ph¸t sinh ®­îc ph¸p luËt cña Nhµ n­íc b¶o hé. Nh÷ng quyÒn vµ nghi· vô cña vî chång theo luËt ®Þnh ®Òu xuÊt ph¸t tõ nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña c«ng d©n ®­îc ghi nhËn trong HiÕn ph¸p. ViÖc thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô vÒ tµi s¶n gi÷a vî chång nh»m ®¶m b¶o tho¶ m·n nhu cÇu vÒ vËt chÊt trong ®êi sèng vî chång, ®¶m b¶o lîi Ých chung cña gia ®×nh vµ cña x· héi. HÖ thèng ph¸p luËt cña Nhµ n­íc phong kiÕn vµ t­ s¶n khi ®iÒu chØnh quan hÖ gi÷a vî chång trªn nguyªn t¾c bÊt b×nh ®¼ng, ng­êi vî hoµn toµn phô thuéc vµo chång vÒ mäi mÆt. Quan hÖ bÊt b×nh ®¼ng gi÷a vî chång trong gia ®×nh lµ thÓ hiÖn sù bÊt b×nh ®¼ng gi÷a nam n÷ ngoa× x· héi, thÓ hiÖn mèi quan hÖ quyÒn uy vµ phôc tïng. Nhµ n­íc XHCN b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a nam vµ n÷, gi÷a vî vµ chång. LuËt qui ®Þnh vî vµ chång hoµn toµn b×nh ®¼ng trong quan hÖ nh©n th©n vµ tµi s¶n, ng­êi vî vµ chång víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn cña x· héi ®Òu cã mäi quyÒn ngang nhau. §Æc biÖt trong quan hÖ tµi s¶n, ng­êi vî ®· cã nh÷ng quyÒn h¹n b×nh ®¼ng víi ng­êi chång, ®iÒu ®ã ®· gióp cho ng­êi phô n÷ tham gia vµo c¸c c«ng viÖc x· héi, tham gia vµo kinh tÕ. Ph¸p luËt b¶o ®¶m cho c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p b¶o hé quyÒn b×nh ®¼ng cña ng­êi phô n÷. §iÒu ®ã ®· cã vai trß to lín ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¶ vî chång sö dông ®Çy ®ñ nhÊt c¸c quyÒn vÒ nh©n th©n vµ tµi s¶n cña m×nh vµ b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng thùc sù cña hä trong quan hÖ h«n nh©n vµ gia ®×nh. Víi l­îng thêi gian Ýt ái, tr×nh ®é nghiªn cøu cßn h¹n chÕ, em xin phÐp ®­a ra mét sè ý kiÕn bµn vÒ quan hÖ së h÷u tµi s¶n gi÷a vî chång trong c¸c bé luËt tõ tr­íc ®Õn nay. §©y chØ lµ nh÷ng ý kiÕn c¸ nh©n, kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong c¸c thÇy c« th«ng c¶m vµ chØ b¶o gióp ®ì. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Tµi liÖu tham kh¶o - Bé luËt Hång §øc - Bé luËt Gia Long - LuËt H«n nh©n gia ®×nh 1959, 1986, 2000 - Mét sè vÊn ®Ò vÒ h«n nh©n gia ®×nh n¨m 1986. - Th«ng tin chuyªn ®Ò vÒ luËt H«n nh©n gia ®×nh 1986. - T¹p chÝ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt - T¹p chÝ Ph¸p luËt d©n chñ - ChÕ ®é H«n s¶n vµ thõa kÕ trong ph¸p luËt ViÖt Nam - Th«ng tin chuyªn ®Ò vÒ luËt H«n nh©n gia ®×nh 2000 Môc lôc PhÇn më ®Çu PhÇn néi dung Ch­¬ng I: Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt Hång §øc Ch­¬ng II: Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt Gia Long Ch­¬ng III: Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé D©n luËt Gi¶n YÕu I/ Së h÷u chung vÒ tµi s¶n II/ Së h÷u riªng vÒ tµi s¶n Ch­¬ng IV: Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé d©n luËt B¾c vµ bé d©n luËt Trung I/ Së h÷u chung vÒ tµi s¶n II/ Së h÷u riªng vÒ tµi s¶n III/ ViÖc qu¶n lý tµi s¶n Ch­¬ng V: Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 1959 I/ Së h÷u chung vÒ tµi s¶n II/ ViÖc qu¶n lý tµi s¶n Ch­¬ng VI: Quan hÖ tµi s¶n gi÷a vî chång trong bé luËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 1986 vµ bé luËt H«n nh©n gia ®×nh n¨m 2000. I/ Së h÷u chung vÒ tµi s¶n II/ Së h÷u riªng vÒ tµi s¶n III/ ViÖc qu¶n lý tµi s¶n PhÇn KÕt luËn