Tiểu luận So sánh sự giống nhau và khác nhau của hai hợp đồng dân sự và hợp đồng kinh tế

LêI Më §ÇU Nh­ chóng ta ®· biÕt, tr­íc ®©y lÞch sö x· héi loµi ng­êi ®· tr¶i qua giai ®o¹n kh«ng cÇn biÕt ®Õn hîp ®ång. §ã lµ giai ®o¹n ch­a cã sù ph©n c«ng lao ®éng ch­a cã sù trao ®æi s¶n phÈm cña lao ®éng. Nh­ng tõ khi loµi ng­êi ph¸t triÓn ®Õn giai ®o¹n cã sù ph©n c«ng lao ®éng, cã sù trao ®æi s¶n phÈm, hµng ho¸ th× hîp ®ång xuÊt hiÖn. Vµ hiÖn nay ph¸p luËt ViÖt Nam cã hai chÕ ®Þnh ph¸p lý lín vÒ hîp ®ång. §ã lµ chÕ ®Þnh Hîp ®ång d©n sù vµ chÕ ®Þnh Hîp ®ång kinh tÕ. Ph¸p lÖnh Hîp ®ång d©n sù ban hµnh ngµy 1-7-1991,vµ ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ ban hµnh ngµy 25-9-1989. Hîp ®ång d©n sù vµ Hîp ®ång kinh tÕ lµ hai hîp ®ång mµ c¸c nhµ kinh doanh rÊt dÔ bÞ nhÇm lÉn trong viÖc thi hµnh ph¸p luËt cña n­íc ta. NÕu hä kh«ng cã sù hiÓu biÕt râ vµ ch¾c ch¾n vÒ hai hîp ®ång nµy th× hä sÏ bÞ m¾c sai lÇm trong viÖc thi hµnh chóng. Do ®ã viÖc ph©n biÖt gi÷a hai Hîp ®ång d©n sù vµ Hîp ®ång kinh tÕ cã ý nghÜa rÊt quan träng. ViÖc ph©n biÖt nµy sÏ gióp c¸c nhµ kinh doanh x¸c ®Þnh ®­îc khi c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång th× ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña Nhµ N­íc vÒ Hîp ®ång d©n sù vµ khi cã tranh chÊp sÏ do tßa D©n Sù gi¶i quyÕt. Cßn khi c¸c bªn ký kÕt Hîp ®ång kinh tÕ th× ph¶i tu©n theo quy ®Þnh vÒ hîp ®ång kinh tÕ vµ khi cã tranh chÊp x¶y ra sÏ do toµ Kinh TÕ gi¶i quyÕt. NhËn thÊy tÇm quan träng cña môc ®Ých t×m hiÓu, häc hái s©u h¬n n÷a vÒ tÝnh chÊt cña hîp ®ång nãi chung, vµ ®Æc biÖt lµ hai lo¹i Hîp ®ång kinh tÕ vµ Hîp ®ång d©n sù, em ®· chän ®Ò tµi "So s¸nh sù gièng nhau vµ kh¸c nhau cña hai hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ" ®Ó nghiªn cøu. Ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn, bµi tiÓu luËn gåm 3 phÇn : PhÇn 1 : NhËn thøc chung vÒ Hîp ®ång d©n sù vµ Hîp ®ång kinh tÕ PhÇn 2 : Xem xÐt, ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh Cæ phÇn hãa DNNN ë VN PhÇn 3 : Lµm g× ®Ó ®Èy m¹nh Cæ phÇn hãa ®óng h­íng Víi l­îng kiÕn thøc cßn h¹n chÕ, em thiÕt nghÜ quan t©m nghiªn cøu ®Õn ®Ò tµi còng lµ mét ph­¬ng ph¸p t×m hiÓu nã mét c¸ch thÊu ®¸o, s©u s¾c h¬n. Bµi lµm ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em kÝnh mong c¸c thÇy, c« gi¸o xem xÐt vµ cho em ý kiÕn ®Ó em cã thÓ häc hái ®­îc nhiÒu h¬n n÷a. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! PhÇn i Nh÷ng nhËn thøc chung vÒ hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ A- Hîp ®ång d©n sù 1. Hîp ®ång d©n sù lµ g×? Hîp ®ång d©n sù ®­îc ®Þnh nghÜa trong §iÒu 1 cña Ph¸p lÖnh hîp ®ång d©n sù : "Hîp ®ång d©n sù lµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn, vÒ viÖc x¸c lËp, thay ®æi hoÆc chÊm døt quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong mua b¸n, thuª vay, m­ín tÆng, cho tµi s¶n lµm mét viÖc hoÆc kh«ng lµm mét viÖc, dÞch vô hoÆc c¸c tho¶ thuËn kh¸c mµ trong ®ã mét hoÆc c¸c bªn nh»m ®¸p øng nhu cÇu sinh ho¹t tiªu dïng." 2. Chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù: Chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù lµ nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc cã quyÒn tham gia vµo mét quan hÖ d©n sù nhÊt ®Þnh theo ph¸p luËt hiÖn hµnh. Chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù gåm: c¸ nh©n,ph¸p nh©n, hé gia ®×nh vµ tæ hîp t¸c. a. C¸ nh©n: Mçi mét ng­êi,tøc lµ c¸ nh©n ®Òu lµ chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù: – Ng­êi ®ñ 18 tuæi trë lªn tù m×nh giao kÕt,thùc hiÖn c¸c hîp ®ång d©n sù. – Ng­êi ch­a ®ñ 18 tuæi th× giao kÕt vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång d©n sù ph¶i ®­îc ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt ®ång ý, trõ c¸c hîp ®ång d©n sù phôc vô cho nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy phï hîp víi løa tuæi. Ng­êi ®ñ 15 tuæi ®Õn ch­a ®ñ 18 tuæi mµ cã tµi s¶n riªng ®ñ ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn nghÜa vô, th× cã thÓ tù m×nh ký kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù mµ kh«ng cÇn cã sù ®ång ý cña ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt, trõ tr­êng hîp ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c. – Ng­êi nghiÖn ma tuý hoÆc nghiÖn c¸c chÊt kÝch thÝch kh¸c dÉn ®Õn ph¸ t¸n tµi s¶n cña gia ®×nh, nÕu Toµ ¸n tuyªn bè lµ bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi th× viÖc giao kÕt c¸c hîp ®ång d©n sù liªn quan ®Õn tµi s¶n cña hä ph¶i cã sù ®ång ý cña ng­êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt,trõ hîp ®ång d©n sù nhá nh»m phôc vô nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy. b. Ph¸p nh©n: Mét tæ chøc ®­îc c«ng nhËn lµ ph¸p nh©n khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: – §­îc c¬ quan Nhµ n­êc cã thÈm quyÒn thµnh lËp, cho phÐp thµnh lËp, ®¨ng ký hoÆc c«ng nhËn. – Cã c¬ cÊu tæ chøc chÆt chÏ. Cã tµi s¶n ®éc lËp víi c¸ nh©n,tæ chøc kh¸c vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n ®ã. – Nh©n danh m×nh tham gia c¸c quan hÖ ph¸p luËt mét c¸ch ®éc lËp. c. Hé gia ®×nh: Nh÷ng hé gia ®×nh mµ c¸c thµnh viªn cã tµi s¶n chung ®Ó ho¹t ®éng kinh tÕ chung trong quan hÖ sö dông ®Êt ®ai, trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp vµ mét sè lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c do ph¸p luËt quy ®Þnh lµ chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù trong c¸c lÜnh vùc ®ã. Chñ hé lµ ®¹i diÖn cña hé gia ®×nh giao kÕt c¸c hîp ®ång d©n sù v× lîi Ých chung cña c¶ hé gia ®×nh. Nh÷ng ng­êi thµnh viªn trong gia ®×nh cã thÓ lµ chñ hé. d. Tæ hîp t¸c: Tæ hîp t¸c ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së hîp ®ång hîp t¸c cã chøng thùc cña Uû ban nh©n d©n cÊp x· cu¶ tõ ba c¸ nh©n trë lªn cïng ®ãng gãp tµi s¶n vµ c«ng søc, cïng h­ëng lîi, cïng chÞu tr¸ch nhiÖm, lµ chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù. 3. Néi dung cña Hîp ®ång d©n sù: Néi dung c¸c hîp d©n sù lµ tæng hîp nh÷ng ®iÒu kho¶n mµ c¸c bªn giao kÕt hîp ®ång ®· th¶o thuËn víi nhau. TÊt c¶ c¸c ®iÒu kho¶n mµ c¸c bªn ®· tháa thuËn vµ thèng nhÊt víi nhau thÓ hiÖn ý chÝ chung cña c¸c bªn. Ng­êi ta cã thÓ chia c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång d©n sù thµnh a. §iÒu kho¶n chñ yÕu lµ nh÷ng ®iÒu kho¶n kh«ng thÓ thiÕu ®­îc víi tõng lo¹i hîp ®ång,nÕu kh«ng tho¶ thuËn ®­îc nh÷ng ®iÒu kho¶n ®ã th× coi nh­ hîp ®ång kh«ng ®­îc giao kÕt, gi÷a c¸c bªn kh«ng cã quan hÖ hîp ®ång d©n sù. b. §iÒu kho¶n th­êng lÖ lµ nh÷ng ®iÒu kho¶n mµ néi dung cña nã ®· ®­îc quy ®inh trong c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. Nh÷ng néi dung nµy c¸c bªn cã thÓ ®­a vµo hîp ®ång nh»m kh¼ng ®Þnh l¹i hoÆc cô thÓ ho¸, nh­ng kh«ng ®­îc tr¸i víi quy ®inh cña ph¸p luËt. Trong tr­êng hîp kh«ng ®­a vµo néi dung hîp ®ång th× c¸c bªn mÆc nhiªn c«ng nhËn vµ cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nh÷ng quy ®Þnh ®ã. c. §iÒu kho¶n tuú nghi lµ nh÷ng ®iÒu kho¶n ®­îc dùa vµo hîp ®ång c¨n cø vµo kh¶ n¨ng, nhu cÇu vµ sù tho¶ thuËn cña hai bªn Tuú theo tõng lo¹i hîp ®ång, c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn vÒ nh÷ng ®iÓm chñ yÕu sau – §èi t­îng cña hîp ®ång lµ tµi s¶n, lµm mét viÖc hoÆc kh«ng lµm mét viÖc. – Sè l­îng, chÊt l­îng. – Gi¸ c¶, ph­¬ng thøc thanh to¸n. – Thêi h¹n, ®Þa ®iÓm, ph­¬ng thøc thùc hiÖn hîp ®ång. – QuyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn. – Tr¸ch nhiÖm do vi ph¹m hîp ®ång. – C¸c ®iÓm kh¸c mµ mét bªn ®­a ra yªu cÇu ph¶i tho¶ thuËn. 4. H×nh thøc cña hîp ®ång d©n sù H×nh thøc cña hîp ®ång lµ ph­¬ng thøc thÓ hiÖn néi dung cña hîp ®ång. C¸c bªn cã thÓ giao kÕt hîp ®ång d­íi h×nh thøc : lêi nãi hoÆc v¨n b¶n hoÆc b»ng hµnh vi cô thÓ. 5. C¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù §Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù, ph¸p luËt quy ®Þnh c¸c bªn tham gia quan hÖ hîp ®ång cã thÓ tho¶ thuËn mét trong c¸c b¶o ®¶m sau : cÇm cè tµi s¶n ; thÕ chÊp tµi s¶n ; b¶o l·nh ; ký quü ; ®Æt cäc ; ph¹t vi ph¹m. B- Hîp ®ång kinh tÕ 1. Hîp ®ång kinh tÕ lµ g× Hîp ®ång kinh tÕ ®­îc ®Þnh nghÜa trong §iÒu 1 cña Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ : "Hîp ®ång kinh tÕ lµ sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n tµi liÖu giao dÞch gi÷a c¸c bªn ký kÕt vÒ viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc s¶n xuÊt, trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô, nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c¸c tho¶ thuËn kh¸c cã môc ®Ých kinh doanh víi sù quy ®Þnh râ rµng vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña mçi bªn ®Ó x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña m×nh". 2. Chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ Nh÷ng tæ chøc, c¸ nh©n ®­îc ph¸p luËt cho tham gia ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ ®Òu lµ chñ thÓ hîp ®ång kinh tÕ. Hîp ®ång ®­îc ký gi÷a c¸c chñ thÓ. – Ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n. – Ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. – Hai c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh . Chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ Ýt nhÊt mét bªn ph¶i lµ ph¸p nh©n bªn kia cã thÓ lµ ph¸p nh©n hoÆc c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh. a. Ph¸p nh©n lµ tæ chøc cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau : – §­îc c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn thµnh lËp, cho phÐp thµnh lËp hoÆc c«ng nhËn. – Cã c¬ cÊu tæ chøc thèng nhÊt – Cã tµi s¶n ®éc lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n ®ã. – Nh©n danh m×nh tham gia c¸c quan hÖ ph¸p luËt mét c¸ch ®éc lËp. b. C¸ nh©n kinh doanh còng cã thÓ lµ chñ thÓ hîp ®ång kinh tÕ nh­ng ph¶i cã ®¨ng ký kinh doanh. Nh­ vËy kh«ng ph¶i c¸ nh©n nµo còng lµ chñ thÓ hîp ®ång mµ chØ cã c¸ nh©n ®¨ng ký kinh doanh mµ bªn kia ph¶i lµ ph¸p nh©n. 3. Néi dung cña hîp ®ång kinh tÕ Nh÷ng néi dung c¬ b¶n cÇn cã: a. Ngµy, th¸ng, n¨m ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ ; tªn, ®Þa chØ, sè tµi kho¶n vµ ng©n hµng giao dÞch cña hai bªn, hä tªn ng­êi ®¹i diÖn, ng­êi ®øng tªn ®¨ng ký kinh doanh. b. Sè l­îng, khèi l­îng s¶n phÈm hay kÕt qu¶ c«ng viÖc ph¶i ®¹t ®­îc. c. ChÊt l­îng, chñng lo¹i, quy c¸ch cña s¶n phÈm hoÆc yªu cÇu kü thuËt cña c«ng viÖc. d. Gi¸ c¶ vµ nh÷ng kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh gi¸ khi cã biÕn ®éng gi¸ c¶. e. B¶o hµnh trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. f. NghiÖm thu, giao nhËn : ®Þa ®iÓm, thêi h¹n vµ ph­¬ng thøc giao nhËn s¶n phÈm hµng ho¸ vµ kÕt qu¶ c«ng viÖc. g. Ph­¬ng thøc thanh to¸n : H×nh thøc vµ thÓ thøc thanh to¸n còng nh­ thêi h¹n thanh to¸n. h. Tr¸ch nhiÖm do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ. i. Thêi h¹n cã hiÖu lùc cña hîp ®ång kinh tÕ trong ®ã thêi h¹n hiÖu lùc bao l©u vµ thêi ®iÓm b¾t ®Çu cã hiÖu lùc vµ kÕt thóc hiÖu lùc hîp ®ång. j. C¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn hîp ®ång kinh tÕ. k. C¸c ®iÒu kho¶n nÕu thÊy cÇn thiÕt tuú theo mçi chñng lo¹i hîp ®ång. 4. H×nh thøc cña hîp ®ång kinh tÕ: Hîp ®ång kinh tÕ ph¶i ®­îc ký kÕt b»ng v¨n b¶n hoÆc b»ng tµi liÖu giao dÞch thÓ hiÖn d­íi c¸c d¹ng lµ c«ng v¨n, ®iÖn b¸o, ®¬n chµo hµng, ®¬n ®Æt hµng. 5. BiÖn ph¸p b¶o ®¶m thùc hiÖn hîp ®ång kinh tÕ: §Ó ®¶m b¶o cho hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn, khi ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ, c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn ¸p dông biÖn ph¸p ®¶m b¶o tµi s¶n sau ®©y : thÕ chÊp tµi s¶n ; cÇm cè tµi s¶n ; b¶o l·nh tµi s¶n. PhÇn ii sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ. A - Sù gièng nhau C¶ hai hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ ®Òu lµ sù tho¶ thuËn nh»m ph¸t sinh,thay ®æi hay chÊm døt quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trªn tinh thÇn tù nguyÖn vµ b×nh ®¼ng,c¸c bªn cïng cã lîi. + Nguyªn t¾c tù nguyÖn : lµ viÖc tham gia hîp ®ång hay kh«ng lµ do c¸c bªn toµn quyÒn ®Þnh ®o¹t. Kh«ng mét c¬ quan,tæ chøc,c¸ nh©n nµo ®­îc ¸p ®Æt ý chÝ cña m×nh cho ®¬n vÞ khi ký kÕt hîp ®ång. + Nguyªn t¾c cïng cã lîi b×nh ®¼ng vµ ngang quyÒn:®ã lµ sù ph©n phèi lîi Ých b×nh ®¼ng,bªn nµy cã quyÒn th× bªn kia cã nghÜa vô vµ ng­îc l¹i. B - Sù kh¸c nhau Hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ ®­îc ph©n biÖt víi nhau bëi nh÷ng ®iÒu chñ yÕu sau: Thø nhÊt: Môc ®Ých cña c¸c bªn trong quan hÖ hîp ®ång kinh tÕ lµ ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh hay nãi c¸ch kh¸c c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång nh»m môc ®Ých kinh doanh nh­ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc s¶n xuÊt, trao ®æi hµng hãa, dÞch vô, nghiªn cøu øng dông khoa häc kü thuËt vµ c¸c tháa thuËn kh¸c do c¸c chñ thÓ tiÕn hµnh trong mét,mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt,tõ khi ®Çu t­ vèn ®Õn khi tiªu thô s¶n phÈm hoÆc hoµn thµnh dÞch vô nh»m sinh lîi hîp ph¸p. V× vËy, môc ®Ých kinh doanh lu«n ®­îc thÓ hiÖn hµng ®Çu trong c¸c hîp ®ång mµ c¸c chñ thÓ kinh doanh ký kÕt,nh»m x©y dùng vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch cña m×nh. Kh¸c víi hîp ®ång kinh tÕ, môc ®Ých cña c¸c bªn trong quan hÖ hîp ®ång d©n sù lµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng nh­ nhu cÇu ¨n, mÆc, ®i l¹i, häc tËp nghØ ng¬i... c¸c bªn tham gia hîp ®ång d©n sù xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu tiªu dïng. Thø hai : VÒ chñ thÓ cña hîp ®ång theo ®iÒu hai ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ th× hîp ®ång kinh tÕ ®­îc ký kÕt gi÷a ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n, hay ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ngoµi ra, ph¸p lÖnh cßn quy ®Þnh nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c khoa häc kü thuËt, nghÖ nh©n, hé kinh tÕ gia ®×nh, hé n«ng d©n, ng­ d©n c¸ thÓ, c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n n­íc ngoµi ë ViÖt Nam còng cã thÓ trë thµnh chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ khi hä ký kÕt hîp ®ång víi mét ph¸p nh©n. §èi víi hîp ®ång d©n sù, mäi ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n cã n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi ®Òu cã thÓ lµ chñ thÓ cña hîp ®ång. Thø ba : VÒ h×nh thøc, hîp ®ång kinh tÕ ph¶i ®­îc ký kÕt b»ng v¨n b¶n. §ã lµ b¶n hîp ®ång hay c¸c tµi liÖu giao dÞch mang tÝnh v¨n b¶n cã ch÷ ký cña c¸c bnªn x¸c nhËn néi dung trao ®æi, tho¶ thuËn nh­ c«ng v¨n, ®¬n chµo hµng... Ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ b»ng v¨n b¶n lµ mét quy ®Þnh b¾t buéc mµ c¸c chñ thÓ cña hîp ®ång ph¶i tu©n theo. §èi víi hîp ®ång d©n sù, ph¸p luËt kh«ng b¾t buéc mäi hîp ®ång d©n sù ph¶i ký kÕt b»ng v¨n b¶n. Hîp ®ång d©n sù cã thÓ ®­îc ký kÕt b»ng v¨n b¶n hoÆc tho¶ thuËn miÖng tïy theo néi dung cña tõng quan hÖ hîp ®ång vµ ý chÝ cña c¸c bªn ký kÕt. Thø t­ : VÒ thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp cña hîp ®ång kinh tÕ lµ th­¬ng l­îng ; ®­a ra träng tµi kinh tÕ cÊp tØnh. NÕu kh«ng ®­îc th× ®­a ra toµ ¸n kinh tÕ. Cßn hîp ®ång d©n sù th× thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ hßa gi¶i, ®­a ra gi¶i quyÕt ë ®Þa ph­¬ng,råi cuèi cïng lµ ®­a ra toµ ¸n d©n sù cÊp huyÖn. phÇn iii mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt vµ gi¶i ph¸p vÒ hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ. 1. VÒ chñ thÓ cña hîp ®ång: Theo ®iÒu 2 Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ, hîp ®ång kinh tÕ ®­îc ký kÕt gi÷a ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n ; ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nh­ vËy trong quan hÖ hîp ®ång kinh tÕ ph¶i cã mét bªn lµ ph¸p nh©n cßn bªn kia cã thÓ lµ ph¸p nh©n, cã thÓ lµ c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh. Theo Th«ng t­ h­íng dÉn cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao sè 11 n¨m 1996 th× c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh chÝnh lµ doanh nghiÖp t­ nh©n. NÕu hai doanh nghiÖp t­ nh©n ký hîp ®ång víi nhau nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh cña hä th× kh«ng thÓ kh«ng coi lµ hîp ®ång kinh tÕ mµ doanh nghiÖp t­ nh©n theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× kh«ng cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. §Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña n­íc ta hiÖn nay, ph¸p luËt nªn quy ®Þnh chñ thÓ hîp ®ång kinh tÕ lµ c¸c doanh nghiÖp hoÆc Ýt nhÊt mét bªn lµ doanh nghiÖp. Cßn bªn kia cã thÓ lµ tæ chøc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n cã thÓ kh«ng cã chøc n¨ng kinh doanh. – Theo nghÞ ®Þnh17/H§BT ngµy 16-1-1990 cña Héi ®ång Bé tr­ëng quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ th× ph¸p nh©n lµ mét tæ chøc cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y: + §­îc thµnh lËp mét c¸ch hîp ph¸p; + Cã tµi s¶n riªng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®éc lËp b»ng c¸c tµi s¶n ®ã; + Cã quyÒn quyÕt ®Þnh mét c¸ch ®éc lËp vÒ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh; + Cã quyÒn tù m×nh tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p luËt. – Theo Ph¸p lÖnh Hîp ®ång d©n sù ngµy 1-7-1991 th× ph¸p nh©n lµ mét tæ chøc cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau: + Cã tµi s¶n riªng vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng tµi s¶n cña m×nh; + Tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p nh©n mét c¸ch ®éc lËp, cã thÓ lµ nguyªn ®¬n hoÆc bÞ ®¬n tr­íc toµ ¸n. + §­îc thµnh lËp hîp ph¸p vµ ®­îc ph¸p luËt c«ng nhËn lµ mét tæ chøc ®éc lËp. VÒ c¬ b¶n, quan niÖm vÒ ph¸p nh©n cña hai v¨n b¶n nµy lµ gièng nhau, nã ®Òu nãi lªn b¶n chÊt cña ph¸p nh©n nh­ng râ rµng lµ kh«ng thèng nhÊt víi nhau vµ c¶ hai v¨n b¶n ®Òu kh«ng nãi g× ®Õn tªn cña ph¸p nh©n. Mét tæ chøc ph¶i cã tªn riªng cïng víi c¸c ®iÒu kiÖn ®· nãi ë trªn míi cã thÓ trë thµnh mét chñ thÓ ®éc lËp ®­îc. VÒ h×nh thøc cña hîp ®ång d©n sù : h×nh thøc cña hîp ®ång lµ ph­¬ng thøc thÓ hiÖn néi dung cña hîp ®ång. C¸c bªn cã thÓ giao lÕt hîp ®ång d­íi h×nh thøc : trao ®æi miÖng hoÆc v¨n b¶n viÕt hoÆc b»ng hµnh vi cô thÓ. §èi víi h×nh thøc trao ®æi miÖng th× h×nh thøc nµy kh«ng ®ñ c¬ së ph¸p lý ®Ó c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p cña hîp ®ång, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, xö lý c¸c vi ph¹m nÕu cã. VÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn khi thùc hiÖn ®iÒu kho¶n gi¸ c¶, thanh to¸n cña hîp ®ång kinh tÕ : ®èi víi nh÷ng quan hÖ cña hîp ®ång kinh tÕ ph¶n ¸nh quan hÖ hµng ho¸ vµ tiÒn tÖ, ®iÒu kho¶n gi¸ c¶ lµ ®iÒu kho¶n chñ yÕu cña néi dung hîp ®ång ®ã. V× vËy trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay ®ßi hái c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång ph¶i tho¶ thuËn râ rµng, cô thÓ vÒ ®¬n gi¸ còng nh­ ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng thay ®æi gi¸ khi cã biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. ******************************* Tr×nh bµy mét b¶n hîp ®ång kinh tÕ cô thÓ: Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc * * * hîp ®ång dÞch tµi liÖu Hµ Néi, ngµy 20 th¸ng 9 n¨m 2002 Chóng t«i gåm cã: a. Bªn A: – ¤ng D­¬ng TÊt Th¾ng, c¸n bé tr­êng §¹i häc quèc gia Hµ Néi - gi¸m ®èc nhµ s¸ch KiÕn Thøc; ®¹i diÖn cho nhµ s¸ch KiÕn Thøc. – §Þa chØ liªn hÖ : 17A Hµng Chuèi - Hµ Néi – §iÖn tho¹i: (04) 9713371 - 0903408230 b. Bªn B: – Bµ §µo Hoµi Anh - lµ dÞch gi¶; ®¹i diÖn cho nhãm dÞch gi¶ Ng«i Sao ViÖt – §Þa chØ liªn hÖ : 75 Hµng Cãt - Hµ Né – §iÖn tho¹i: (04) 8244237 - 0904174220 §· tháa thuËn vµ thèng nhÊt c¸c ®iÒu sau: §iÒu 1: Bªn B nhËn dÞch cho bªn A: Tµi liÖu cã tiªu ®Ò : Ch÷a bÖnh b»ng mãn ¨n Trung Quèc Nhµ xuÊt b¶n : §ång Nai N¨m xuÊt b¶n : 1995 Sè trang nguyªn b¶n : 1725 trang §iÒu 2: Thêi gian bªn B ph¶i nép b¶n dÞch hoµn chØnh cho bªn A lµ 5 th¸ng, kÓ tõ ngµy 21/9/2002. §iÒu 3: Tæng sè tiÒn nhuËn bót mµ bªn A ph¶i tr¶ cho bªn B lµ 8.625.000. Sè tiÒn nµy ®­îc thanh to¸n lµm 2 ®ît. §ît 1: Tõ ngµy ký hîp ®ång ®Õn tr­íc ngµy 20/10/2002 §ît 2: Tõ ngµy nhËn ®Çy ®ñ tµi liÖu ®· dÞch ®Õn tr­íc ngµy 20/3/2003. §iÒu 4: a. Së h÷u cña b¶n quyÒn cña tµi liÖu nãi trªn sÏ thuéc vÒ bªn A, bªn A ®­îc toµn quyÒn ®¹i diÖn cho bªn B ®Ó ký hîp ®ång liªn kÕt xuÊt b¶n víi Nhµ xuÊt b¶n, tæ chøc in Ên vµ ph¸t hµnh. Bªn B kh«ng ®­îc phÐp sö dông hoÆc cho ng­êi kh¸c sö dông mét phÇn hoÆc toµn bé b¶n th¶o vµo bÊt cø môc ®Ých nµo kh¸c, nÕu kh«ng ®­îc sù chÊp thuËn b»ng v¨n b¶n cña bªn A. Bªn A cam kÕt kh«ng giao b¶n th¶o gèc cho mét ®èi t¸c nµo kh¸c ngoµi bªn B trong thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång nµy. b. Bªn A cã quyÒn hñy hîp ®ång vµ kh«ng thanh to¸n cho bªn B nÕu x¶y ra c¸c tr­êng hîp sau: – B¶n th¶o dÞch kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng chuyªn m«n (cã c¬ quan trung gian thÈm ®Þnh) vµ bªn B tõ chèi kh«ng söa l¹i. – B¶n th¶o nép qu¸ chËm so víi thêi h¹n qui ®Þnh trong hîp ®ång (sau 60 ngµy trë lªn) mµ kh«ng cã tháa thuËn tr­íc. §iÒu 5: Hai bªn cam kÕt sÏ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n trªn, nÕu mét trong hai bªn muèn thay ®æi c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång nµy ph¶i ®­îc sù ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña bªn kia, nÕu bªn nµo ®¬n ph­¬ng vi ph¹m hîp ®ång sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn tr­íc ph¸p luËt. §¹i diÖn bªn a §¹i diÖn bªn B KÕt luËn Nãi tãm l¹i, tõ khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam b­íc sang nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. Nhµ n­íc ®· rÊt quan t©m ®Õn viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó ®iÒu chØnh l¹i quan hÖ kinh tÕ, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ cã"trËt tù". V× vËy, viÖc ph©n biÖt râ rµng hai hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc hoµn thiÖn hai chÕ ®Þnh ph¸p luËt vÒ hîp ®ång ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ®iÒu chØnh cña chóng vµ trong viÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn cña c¬ quan tµi ph¸n. Tuy bµi viÕt cßn nhiÒu h¹n chÕ nh­ng em còng mong muèn m×nh ®· gãp mét phÇn nµo vµo viÖc ph©n biÖt râ ®­îc sù gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a hai hîp ®ång nµy ®Ó cã thÓ gióp cho c¸c nhµ kinh doanh cã nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ hai lo¹i hîp ®ång nµy, ®Ó kinh doanh ®óng ph¸p luËt. Mét lÇn n÷a, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c¸c c« gi¸o trong khoa LuËt ®· cã nhiÒu gãp ý gióp em hoµn thiÖn bµi tiÓu luËn nµy.