Tiểu luận Sự cần thiết xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay

A.§Æt vÊn ®Ò Nh­ chóng ta ®· biÕt,sau 20 n¨m ®æi míi víi sù phÊn ®Êu cña toµn ®¶ng toµn d©n,ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi .§Êt n­íc ®· tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi,nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh vµ liªn tôc trong nhiÒu n¨m qua,c¬ së kÜ thuËt vËt chÊt ®­îc t¨ng c­êng,®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña nh©n d©n kh«ng ngõng c¶i thiÖn . Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ngµy cµng v÷ng ch¾c,hÖ thèng chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc ngµy cµng ®æi míi vµ hoµn thiÖn ®¶m b¶o cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi ,quan hÖ ®èi ngo¹i ngµy cµng ®­îc më réng ,vÞ thÕ vµ vai trß cña ®Êt n­íc ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ ngµy cµng ®­îc n©ng cao. Nh­ vËy cã thÓ nãi thµnh tùu trong nh÷ng n¨m qua lµ to lín vµ toµn diÖn .Mét trong nh÷ng thµnh tùu quan träng nhÊt lµ chóng ta xac ®Þnh ®­îc m« h×nh ph¸t triÓn tæng qu¸t cña qu¸ tr×nh qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam .Tõ ®ã chóng ta ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nh­ hiÖn nay. M« h×nh kinh tÕ trong thêi k× qu¸ ®é ®I lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam ®· ®­îc kh¼ng ®Þnh :®ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜanghÜa. Sù thay ®æi gÇn nh­ hoµn toµn quan ®iÓm kiÕn tróc th­îng tÇng víi mong muèn x©y dùng mét c¬ së h¹ tÇng hoµn thiÖn trong nh÷ng n¨m ®Çu ®æi míi chóng ta giµnh ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ . Song bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®ã chóng ta cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc cÇn ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña x· héi mµ trong thêi ®¹i hiÖn nay ,tr­íc xu thÕ toµn cÇu hãa héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi ViÖt Nam cÇn cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa g¾n liÒn víi sù nghiÖp ®æi míi cña ®Êt n­íc trong h¬n 20 n¨m qua vµ nã ®ãng vai trß cùc k× quan träng trong sù nghiÖp ®ã. ChÝnh v× thÕ em ®· quýªt ®Þnh chän “Sù cÇn thiÕt x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay “ lµm ®Ò tµi cho tiÓu luËn cña m×nh. §©y lµ lÇn ®Çu tiªn em thùc hiÖn mét tiÓu luËn nªn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai lÇm vµ thiÕu sãt.Em mong thÇy gióp ®ì vµ chØ b¶o cho bµi viÕt cña em hoµn thiÖn h¬n! B.Néi dung 1. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ,®Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay: 1.1 Kh¸i niÖm kinh tÕ thÞ tr­êng: Tr­íc tiªn ta ph¶I hiªu thÕ nµo lµ kinh tÕ hµng hãa :kinh tÕ hµng hãa lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ-x· héi mµ trong ®ã s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Ó trao ®æi ,®Ó b¸n trªn thÞ tr­êng .Môc ®Ých cña s¶n xuÊt trong kinh tÕ hµng hãa kh«ng ph¶i ®Ó tháa m·n nhu cÇu trùc tiÕp cña ng­êi s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ nh»m ®Ó b¸n ,tøc lµ ®Ó tháa m·n nhu cÇu cña ng­êi mua ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi . Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n kinh tÕ hµng hãa ,trong ®ã toµn bé c¸c yÕu tè “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” cña s¶n xuÊt ®Òu th«ng qua thÞ tr­êng .Kinh tÕ hµng hãa vµ kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng ®ång nhÊt v¬Ý nhau vÒ ,nh­ng chóng l¹i kh¸ c nhau vÒ tr×nh ®ä ph¸t triÓn .VÒ c¬ b¶n chóng cã cïng nguån gèc vµ b¶n chÊt. 1.2 Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa: Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa thùc chÊt lµ nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ,vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ,theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 1.3 §Æc ®iÓm nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay Nãi ®Õn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¶i lµ kinh tÕ bao cÊp ,qu¶n lý theo kiÓu tËp trung quan liªu bao cÊp nh­ tr­íc ®©y nh­ng ®ã còng kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tù do theo c¸ch c¸c n­íc t­ b¶n ,tøc lµ kh«ng ph¶i kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa .Bëi v× chóng ta cßn ®ang trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ,cßn cã sù ®an xen vµ ®Êu tranh gi÷a c¸i cò vµ c¸i míi ,võa ch­a ®Çy ®ñ yÕu tè x· héi chñ nghÜa. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ,mét mÆt võa cã tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng : _C¸c chñ thÓ kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp ,cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh. _Gi¸ c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh ,hÖ thèng thÞ tr­êng ®­îc ph¸t triÓn ®Çy ®ñ vµ nã cã t¸c dông lµm c¬ së cho viÖc ph©n phèi c¸c nguån lùc kinh tÕ vµo trong c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc kinh tÕ . _NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt vèn cã cña kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ quy luËt gi¸ trÞ ,quy luËt cung cÇu ,quy luËt c¹nh tranh …Sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt ®ã h×nh thµnh c¬ chÕ tù ®iÒu tiÕt cña nÒn kinh tÕ . _NÕu nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i th× cßn cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n­íc th«ng qua ph¸p luËt kinh tÕ ,kÕ ho¹ch hãa c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ. MÆt kh¸c kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam dùa trªn c¬ së vµ ®­îc dÉn d¾t chi phèi bëi nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi .Do ®ã ,nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã nh÷ng ®Æc tr­ng d­íi ®©y : 1.31. VÒ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng: Môc tiªu hµng ®Çu cña ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta lµ gi¶i phãng søc s¶n xuÊt ,®äng viªn mäi nguån lùc trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa ,hiÖn ®¹i hãa ,x©y dùng c¬ së kÜ thuËt vËt chÊt cu¶ chñ nghÜa x· héi ,c¶i thiÖn tõng b­íc ®êi sèng nh©n d©n.Cã nh÷ng n­íc ®Æt vÊn ®Ò t¨ng tr­ëng kinh tÕ tr­íc ,gi¶i quyÕt c«ng b»ng x· héi sau .Cã nh÷ng n­íc l¹i muèn dùa vµo nguån viÖn trî vµ vay nî n­íc ngoµi ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n råi sau ®ã míi thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ . N­íc ta thùc hiÖn t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµ ®­êng lèi ®æi míi cña ®¶ng ,lÊy s¶n xuÊt g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n,t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ,khuyÕn khÝch lµm giµu hîp ph¸p ,g¾n liÒn víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo. 1.3.2 NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gåm nhiÒu thµnh phÇn trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o : Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta tån t¹i ba lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n ®ã lµ së h÷u toµn d©n ,së h÷u tËp thÓ ,së h÷u t­ nh©n (gåm së h÷u c¸ thÓ ,së h­u tiÓu chñ së h÷u t­ nh©n t­ b¶n ).Tõ ba lo¹i h×nh së h÷u c¬ b¶n ®ã h×nh thµnh nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ,nhiÒu tæ chøc kinh tÕ ®ã lµ kinh tÕ nhµ n­íc ,kinh tÕ tËp thÓ ,kinh tÕ c¸ thÓ ,kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n,kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc ,kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi,trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o . Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta ,kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o.ViÖc x¸c lËp vai trß chñ ®¹o kinh tÕ nhµ n­íc lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c vµ lµ sù kh¸c biÖt cã tÝnh chÊt b¶n chÊt gi÷a nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa.TÝnh ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta ®· quyÕt ®Þnh kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i cã vai trß chñ ®¹o trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn .Bëi lÏ mçi chÕ ®é x· héi ®Òu cã mét c¬ së t­¬ng øng cña nã,kinh tÕ nhµ nh­íc ®i ®«i víi kinh tÕ tËp thÓ t¹o nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi –x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta . Kinh tÕ nhµ n­íc cÇn ph¶i x©y dùng vµ ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ ®Ó thùc thiÖn tèt vai trß chñ ®¹o cña m×nh ; ®ång thêi nhµ n­íc ph¶i thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý vÜ m« kinh tÕ –x· héi ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa . 1.3.3.Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ,thùc hiÖn h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp ,trong ®ã lÊy ph©n phèi thu nhËp theo lao ®éng lµ chñ yÕu: Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta ,tån t¹i c¸c h×nh thøcph©n phèi thu nhËp sau ®©y: ph©n phèi theo lao ®éng ,ph©n phèi theo vèn hay tµi s¶n ®ãng gãp ph©n phèi theo gi¸ trÞ søc lao ®éng ,ph©n phèi th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi tËp thÓ . N­íc ta x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa chø kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa .Chóng ta lÊy ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu c¬ b¶n x©y dùng x· héi chñ nghÜa ,thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh ,x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh ,con ng­êi ®­îc gi¶I phãng khái ¸p bøc bãc lét ,cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc ,cã ®IÒu kiÖn ph¸t triÓn toµn diÖn . V× vËy mçi b­íc t¨ng tr­ëng kinh tÕ n­íc ta ph¶i g¾n liÒn víi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ,víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi.ViÖc ph©n phèi l­u th«ng qua c¸c quü phóc lîi x· héi vµ tËp thÓ cã ý nghÜa quan träng ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã . 1.3.4.C¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa: NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa còng vËn ®éng theo yªu cÇu cña nh÷ng quy luËt vèn cã cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ,nh­ quy luËt gi¸ trÞ ,quy luËt cung cÇu ,c¹nh tranh,..,gi¸ c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ph©n phèi c¸c nguån lùc kinh tÕ vµo c¸c ngµnh ,c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ . Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay ,hÇu hÕt c¸c nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®Ó söa ch÷a mét møc ®é nµo ®ã “nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng”.Tøc lµ c¬ chÕ vËn hµnh cña tÊt c¶ c¸c n­íc ®Òu lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc .Nh­ng ®IÒu kh¸c biÖt trong c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ n­íc ta ë chç Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ kh«ng ph¶i lµ nhµ n­íc t­ s¶n ,mµ lµ nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa ,nhµ n­íc do d©n vµ v× d©n ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam . Vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa lµ hÕt søc quan träng .Nã ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng æn ®Þnh ,®¹t hiÖu qu¶ cao ,®Æc biÖt lµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi .Kh«ng ai ngoµi nhµ n­íc cã thÓ gi¶m bít ®­îc sù chªnh lÖch giµu nghÌo ,gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ,gi÷a c¸c vïng cña ®Êt n­íc trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng.Nhµ n­íc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa theo nguyªn t¾c kÕt hîp kÕ ho¹ch víi thÞ tr­êng . 1.3.5.NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa còng lµ nÒn kinh tÕ më ,héi nhËp : §Æc ®IÓm nµy ph¶n ¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa víi nÒn kinh tÕ ®ãng ,khÐp kÝn tr­íc ®æi míi ,®ång thêi ph¶n ¸nh xu h­íng héi nhËp cña nÒn kinh tÕ n­íc ta trong ®IÒu kiÖn toµn cÇu hãa kinh tÕ . Do sù t¸c ®éng cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ,®ang diÔn ra trong qu¸ tr×nh quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ ,sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia trong sù phô thuéc lÉn nhau .V× vËy më cöa kinh tÕ, héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi lµ ®IÒu tÊt yÕu ®èi víi n­íc ta.ChØ cã nh­ vËy míi thu hót ®­îc vèn ,kÜ thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ,kinh nghiÖm qu¶n lý tiªn tiÕn cña c¸c n­íc ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña n­íc ta ,thùc hiÖn ph¸t huy néi lùc ,tranh thñ ngo¹i lùc ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i theo kiÓu rót ng¾n. Thùc hiÖn më rräng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng ®a ph­¬ng hãa vµ ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc ®èi ngo¹i ,g¾n thÞ tr­êng trong n­íc víi thÞ tr­êng khu vùc vµ thÞ tr­êng thÕ giíi ,thùc hiÖn nh÷ng th«ng lÖ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ vµ b¶o ®¶m ®­îc lîi Ých quèc gia ,d©n téc trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Trong thêi gian tíi chóng ta cÇn ®Èy m¹nh quan hÖ quèc tÕ nh­ xuÊt khÈu ,nhËp khÈu vµ c¸c quan hÖ chÝnh trÞ víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi ,®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hay ph¸t triÓn ®Ó häc tËp ,tiÕp thu kinh nghiÖm . 2. Vai trß nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta : 2.1 .C¬ së lý luËn :` 2.1.1.Quan hÖ gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt : Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ,con ng­êi kh«ng ngõng lµm biÕn ®æi tù nhiªn ,biÕn ®æi x· héi ,®ång thêi lµm biÕn ®æi b¶n th©n m×nh .S¶n xuÊt vËt chÊt kh«ng ngõng ph¸t triÓn .Sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt vËt chÊt quyÕt ®Þnh sù biÕn ®æi ,ph¸t triÓn c¸c mÆt ®êi sèng x· héi ,quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn x· héi tõ thÊp ®Õn cao .ChÝnh v× vËy ,ph¶i t×m c¬ së s©u xa cña c¸c hiÖn t­îng x· héi trong nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt cña x· héi . Mçi x· héi ®­îc ®Æ tr­ng bëi mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh .Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn tÊt c¶ c¸c mÆt ®êi ssèng kinh tÕ x· héi chÝnh trÞ ,v¨n hãa x· héi .Sù thay thÕ kÕ tiÕp nhau cña c¸c ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi loµi ng­êi tõ thÊp ®Õn cao .Ph­¬ng thøc s¶n xuÊt chÝnh lµ sù ®ång nhÊt gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt ë mét tr×nh ®é s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh vµ mét quan hÖ s¶n xuÊt t­¬ng øng . +Lùc l­îng s¶n xuÊt: Kh¸i niÖm:Lùc l­îng s¶n xuÊt biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi trong tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .Lùc l­îng s¶n xuÊt thÓ hiÖn n¨ng lùc thùc tiÔn cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra cña c¶I vËt chÊt .Lùc l­îng s¶n xuÊt bao gåm ng­êi lao ®éng vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña hä vµ t­ liÖu s¶n xuÊt ,tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng .Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ,søc lao ®éng cña con ng­êi vµ t­ liÖu s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng ,kÕt hîp víi nhau t¹o thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt . Trong c¸c yÕu tè cña lùc l­îng s¶n xuÊt ,”lùc l­îng s¶n xuÊt hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n ,lµ ng­êi lao ®éng “.ChÝnh ng­êi lao ®éng lµ chñ thÓ qu¸ t×nh s¶n xuÊt ,víi søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña m×nh ,sö dông t­ liÖu lao ®éng ,tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶I vËt chÊt .Cïng víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ,søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña con ng­êi ngµy cµng ®­îc t¨ng lªn ,®Æc biÖt lµ trÝ tuÖ con ng­êi kh«ng ngõng ph¸t triÓn ,hµm l­îng trÝ tuÖ ngµy cµng cao . Cïng víi ng­êi lao ®éng ,c«ng cô lao ®éng lµ mét yÕu tè c¬ b¶n cña lùc l­îng s¶n xuÊt ,®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong t­ liÖu s¶n xuÊt .C«ng cô lao ®äng do con ng­êi s¸ng t¹o ra lµ “søc m¹nh tri thøc ®· ®­îc vËt thÓ hãa “.C«ng cô lao ®éng lµ yÕu tè ®éng nhÊt cña lù l­îng s¶n xuÊt .ChÝnh sù c¶i vµ hßan thiÖn c«ng cô lao ®éng ®· lµm biÕn ®æi toµn bé t­ liÖu s¶n xuÊt .XÐt cho cïng nã lµ nguyªn nh©n s©u xa cña mäi sù biÕn ®æi x· héi . Trong sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt ,khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng to lín .Ngµy nay khoa häc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt ,trong ®êi sèng x· héi vµ trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp .Khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña s¶n xuÊt vµ lµm cho lùc l­îng s¶n xuÊt cã b­íc ph¸t triÓn nh¶y vät .Cã thÓ nãi :khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc tr­ng cho lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. +Quan hÖ s¶n xuÊt : Kh¸i niÖm:Quan hÖ s¶n xuÊt lµ mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi )quna hÖ s¶n xuÊt gåm ba mÆt :quan hÖ vÒ së h÷u ®èi víi t­ liÖu s¶n xuÊt ,quan hÖ trong tæ chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt ,quan hÖ trong ph©n phèi s¶n xuÊt s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. Muèn s¶n xuÊt ®­îc ,ng­êi ta ph¶i cã nh÷ng mèi liªn hÖ nhÊt ®Þnh víi nhau ,vµ quan hÖ cña hä víi giíi tù nhiªn ,tøc lµ s¶n xuÊt .Quan hÖ s¶n xuÊt lµ h×nh thøc x· héi cña s¶n xuÊt ,gi÷a ba mÆt thèng nhÊt víi nhau ,t¹o thµnh mét hÖ thèng mang tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi so víi sù vËn ®éng ,ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc l­îng s¶n xuÊt . Trong ba mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ,quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ quan hÖ xuÊt ph¸t quan hÖ c¬ b¶n ,®Æc tr­ng cho quan hÖ s¶n xuÊt trong tõng x· héi .Quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ vÒ tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt ,quan hÖ ph©n phèi s¶n phÈmcòng nh­ c¸c quan hÖ x· héi kh¸c . Quan hÖ s¶n xuÊt lµ quan hÖ x· héi c¬ b¶n nhÊt trong c¸c quan hÖ x· héi ,nã quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c quan hÖ x· héi kh¸c cßn l¹i trong x· héi . +Mèi quan hÖ biÖn chøng gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt vµ lùc l­îng s¶n xuÊt : Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt ,chóng tån t¹i kh«ng t¸ch rêi nhau ,t¸c ®éng qua l¹ilÉn nhau mét c¸ch biÖn chøng ,t¹o thµnh quy luËt c¬ b¶n nhÊt cña sù vËn ®éng ,ph¸t triÓn x· héi .Khuynh h­íng cña s¶n xuÊt vËt chÊt lµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn .Sù ph¸t triÓn ®ã xÐt ®Õn cïng lµ b¾t nguån tõ sù biÕn ®æi ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng . Tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n lÞch sö thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi trong giai ®o¹n lÞch sö .Khi s¶n xuÊt ®¹t tíi tr×nh ®é c¬ khÝ hiÖn ®¹i ,ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn th× lùc l­îng s¶n xuÊt cã tÝnh x· héi hãa . _Sù vËn ®éng ,ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh vµ lµm thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi nã : Khi mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi ,khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt .Sù phï hîp tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ mét tr¹ng th¸i mµ trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt lµ “h×nh thøc ph¸t triÓn “cña lùc l­îng s¶n xuÊt .Trong tr¹ng th¸i ®ã ,tÊt c¶ c¸c mÆt cña quan hÖ s¶n xuÊt ®Òu “t¹o ®Þa bµn ®Çy ®ñ “cho lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn .Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn tíi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh th× sÏ kh«ng phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt .Khi ®ã quan hÖ s¶n xuÊt trë thµnh “xiÒng xÝch” hoÆc “k×m h·m” lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn .Yªu cÇu kh¸ch quan cña lùc l­äng s¶n xuÊt tÊtyÕu dÉn ®Õn thay thÕ quan hÖ s¶n xuÊt cò b»ng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cña tr×nh ®é s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt tiÕp tôc ph¸t triÓn . Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt nh­ng: _Quan hÖ s¶n xuÊt cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vµ t¸c ®éng trë lai sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt: Quan hÖ s¶n xuÊt quy ®Þnh môc ®Ých cña s¶n xuÊt ,t¸c ®éng ®Õn th¸i ®é cña con ng­êi trong lao ®éng s¶n xuÊt ,®Õn tæ chøc ph©n c«ng lao ®éng x· héi ,®Õn khoa häc c«ng nghÖ vµ do ®ã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt .Khi quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi lùc l­îng s¶n xuÊt th× nã lµ ®éng lùc thóc ®Èy lùc l­¬ng s¶n xuÊt ph¸t triÓn .Ng­îc lai nã sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn l­îng s¶n xuÊt.ViÖc gi¶ quyÕt m©u thuÉn gi÷a lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng ®¬n gi¶n.Nã ph¶i th«ng qua c¶i t¹o x· héi cña con ng­êi ,ph¶i th«ng qua ®Êu tranh giai cÊp ,th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi . Quy luËt quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp víi tr×nh ®é lùc l­îng s¶n xuÊt lµ quy luËt phæ biÕn t¸c ®éng trong toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nh©n läai .Trong hÖ thèng c¸c quy luËt x· héi th× quy luËt nµy lµ c¬ b¶n nhÊt . 2.1.2 BiÖn chøng gi÷ c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng Quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc h×nh thµnh mét c¸ch kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o thµnh quan hÖ vËt chÊt cña x· héi .Trªn c¬ së ®ã h×nh thµnh nªn c¸c quan hÖ vÒ chÝnh trÞ vµ tinh thÇn cña x· héi .Hai mÆt ®ã cña ®êi sèng x· héi ®­îc kh¸i qu¸t thµnh c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng cña x· héi . +C¬ së h¹ tÇng : Kh¸i niÖm:lµ toµn bé nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt hîp thµnh c¬ cÊu kinh tÕ cña mét x· héi nhÊt ®Þnh . C¬ së h¹ tÇng bao gåm quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ ,quan hÖ s¶n xuÊt tµn d­ cò cña x· héi vµ quan hÖ mÇm mèng cña x· héi t­¬ng lai .C¬ së h¹ tÇng cña mét x· héi cô thÓ ®Æc tr­ng bëi quan hÖ s¶n xuÊt thèng trÞ trong x· héi ®ã .Nh­ng qua c¬ së h¹ tÇng ta thÊy quan hÖ s¶n xuÊt “hîp thµnh “c¬ së kinh tÕ cña x· héi tøc lµ c¬ së hiÖn thùc ,trªn ®ã h×nh thµnh nªn kiÕn tróc th­îng tÇng .. +KiÕn tróc th­îng tÇng : Kh¸i niÖm:KiÕn tróc th­­äng tÇng lµ toµn bé nh÷ng quan ®iÓm chÝnh trÞ ph¸p quyÒn ,triÕt hoc, ®¹o ®øc t«n gi¸o ,nghÖ thuËt ..cïng víi nh÷ng thiÕt chÕ x· héi t­¬ng øng nh­ nhµ n­íc ,®¶ng ph¸i ,gi¸o héi c¸c ®oµn thÓ x· héi ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së h¹ tÇng nhÊt ®Þnh . Mçi yÕu tã h×nh thµnh nªn kiÕn tróc th­îng tÇng cã quy luËt vËn ®éng riªng nh­ng chóng ®Òu cã t¸c ®éng qua l¹i c¬ së h¹ tÇng .Nhµ n­íc vµ chÝnh trÞ ,ph¸p luËt cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c¬ së h¹ tÇng .T«n gi¸o ,chÝnh trÞ ,v¨n häc nghÖ thuËt cã t¸c ®éng gi¸n tiÕp ®Õn c¬ së h¹ tÇng .Trong x· héi cã giai cÊp kiÕn tróc th­îng tÇng cã tÝnh giai cÊp .Nã thÓ hiÖn t­ t­ëng ®èi kh¸ng cña c¸c giai cÊp nh­ng cã ®Æc tr­ng lµ sù thèng trÞ vÒ mÆt chÝnh trÞ –t­ t­ëng cña giai cÊp thèng trÞ .Nã tiªu biÓu cho sù thèng trÞ cña nhµ n­íc vÒ mäi mÆt trong ®êi sèng x· héi +Quan hÖ biÖn chøng gi÷a c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng : _Vai trß quyÕt ®Þnh cña c¬ së h¹ tÇng ®èi víi kiÕn tróc th­îng tÇng: Mçi c¬ së h¹ tÇng t­¬ng øng víi mét kiÕn tróc th­îng tÇng .Trong x· héi cã giai cÊp giai cÊp thèng trÞ vÒ kinh tÕ sÏ thèng trÞ vÒ c¶ chÝnh trÞ .C¸c m©u thuÉn trong x· héi ®Òu xuÊt ph¸t tõ m©u thuÉn kinh tÕ ,biÓu hiÖn ra lµ sù ®èi kh¸ng vÒ giai cÊp vÒ chÝnh trÞ . C¬ së h¹ tÇng thay ®æi th× sím muén kiÕn tróc th­îng tÇng còng thay ®æi theo . C.M¸c viÕt :”C¬ së kinh tÕ thay ®æi th× toµn bé kiÕn tróc th­îng tÇng ®å sé còng bÞ ®¶o lén Ýt nhiÒu nhanh chãng”.qu¸ tr×nh ®ã kh«ng chØ chuyÓn tõ h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nµy sang h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c mµ cßn ngay trong mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi .Sù thay ®æi diÔn ra phøc t¹p trong ®ã kiÕn tróc th­îng tÇng thay ®æi cïng víi c¬ së h¹ tÇng nh­ chÝnh trÞ ,ph¸p luËt …Trong x· héi cã giai cÊp sù thay ®æi ®ã ph¶I th«ng qua c¸ch m¹ng x· héi hoÆc ®Êu tranh giai cÊp . _T¸c ®éng trë l¹i cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®èi víi c¬ së h¹ tÇng : KiÕn tróc th­îng vµ c¸c yÕu tè cña nã cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi ®èi víi c¬ së h¹ tÇng vµ qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn .TÊt c¶ c¸c yÕu tè cña kiÕn tróc th­îng tÇng ®Òu cã t¸c dông trë l¹i ®èi víi c¬ së h¹ tÇng .Nhµ n­íc lµ bé phËn cña kiÕn tróc th­îng tÇng cã t¸c dông m¹nh nhÊt vÒ kinh tÕ cña mét h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cã giai cÊp.C¸c yÕu tè cña c¬ së h¹ tÇng nh­ chÝnh trÞ ,t«n gi¸o ,ph¸p luËt ®Òu t¸c ®éng ®Õn c¬ së h¹ tÇng vµ ®Òu bÞ nhµ nøoc chi phèi . Chøc n¨ng cña kiÕn tróc th­îng tÇng lµ b¶o vÖ c¬ së h¹ tÇng sinh a nã ,chèng l¹i mäi sù chèng ph¸ ,mét giai cÊp chØ cã thÓ gi÷ v÷ng vÒ sù thèng trÞ vÒ kinh tÕ khi nã x¸c lËp ®­îc vÞ trÝ vÒ chÝnh trÞ t­ t­ëng . NÕu kiÕn tróc th­îng tÇng phï hîp víi c¬ së kinh tÕ kh¸ch quan th× nã sÏ thóc ®Èy m¹nh mÏ kinh tÕ ph¸t triÓn ,vµ ng­îc l¹i .Tuy kiÕn tróc th­îng tÇng cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sô ph¸t triÓn kinh tÕ ,nh­ng nã kh«ng thÓ lµm thay ®æi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh¸ch quan cña kinh tÕ x· héi .Nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn kiÕn tróc th­îng tÇng ,khi kiÕn tróc th­îng tÇng k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ th× sím hay mu«n kiÕn tróc th­­äng tÇng còng bÞ thay thÕ b»ng kiÕn tróc th­îng tÇng kh¸c tiÕn bé h¬n ,thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n . 2.1.3 H×nh th¸i kinh tÕ x· héi : Kh¸i niÖm:H×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ ph¹m trï cña chr nghÜa duy vËt lÝch sö dïng ®Ó chØ x· héi trong tõng giai ®o¹n lÞch sö nhÊt ®Þnh ,víi mét kiÓu quan hÖ s¶n xuÊt ®Æc tr­ng cho mçt· héi ®ã phï hîp víi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh cña lùc l­îng s¶n xuÊt víi mét kiÕn tróc th­îng tÇng t­¬ng øng ®­îc x©y dùng trªn nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt Êy . H×nh th¸i kinh tÕ lµ mét chØnh thÓ phøc t¹p ,trong ®ã cã c¸c mÆt c¬ b¶n lµ lùc l­îng s¶n xuÊt ,quan hÖ s¶n xuÊt ,vµ kiÕn tróc th­îng tÇng .Lùc l­îng s¶n xuÊt lµ nÒn t¶ng vËt chÊt kÜ thuËt cña mçi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi .Suy cho ®Õn cïng sù thay ®æi cña lùc l­îng s¶n xuÊt sÏ dÉn ®Õn sù thay ®æi cña h×nh thai kinh tÕ x· héi t­¬ng øng .C.M¸c ®· ®i ®Õn kÕt luËn “Sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn “. H×nh th¸i kinh tÕ x· héi bao gåm c¸c quy luËt kh¸ch quan cña x· héi ,chÝnh sù t¸c ®éng kh¸ch quan ®ã mµ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao .Sù thay ®æi cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi chÝnh lµ sù thay ®æi cña lùc l­îng s¶n xuÊt.Sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kh¸ch quan lµm cho c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao . Nh­ vËy qu¸ tr×nh lÞch sö –tù nhiªn cña sù ph¸t triÓn x· héi ch¼ng nh÷ng diÔn ra b»ng con ®­êng ph¸t triÓn tuÇn tù ,mµ cßn bao hµm c¶ sù bá qua ,trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh ,mét hoÆc vµi h×nh th¸i kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh. 2.2. C¬ së thùc tiÔn: 2.2.1.§Æc ®iÓm n­íc ta: Phát triển kinh tế thị trường là một tất yếu đối với nền kinh tế nước ta.,là một nhiệm vụ cấp bách để chuyển nền kinh tế lạc hậu của nước ta thành nền kinh tế hiện đại ,hội nhập vàp sự phân công lao động quốc tế. Đó là con đường đúng đắn để phát triển lực lượng sản xuất ,khai thác có hiệu quả tiềm năng của đất nước vào sự nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa. Chúng ta có một nền công nghiệp và dịch vụ đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ:Công nghiệp thời kì (1991-1995) tăng 13,7%;tăng 13,2%(1996-2000). Dịch vụ tăng 7% trong một năm .Riêng ngành dầu khí đạt xuất khẩu 3,3 tỷ USD năm 2000. Mức tăng trưởng kinh tế hiện nay của ta là 7% (xét theo GDP),những năm 1991-1995 là 8,2%.Chúng ta cần ổn định sự tăng trưởng phát huy ổn định hơn nữa mặt tích cực này. Trong nền kinh tế thị trường thì giao lưư kinh tế và tự do canh tranh là rất bình thường,từ đó gây ra sự bất bình đẳng về các mối quan hệ quyền lực chính trị kinh tế. Sự phân hóa giàu nghèo là không trành khỏi ở nước ta cùng với nó là tệ nạn xã hội ,trào lưu văn hóa không lành mạnh.Chính vì thế nhà nước ta là một cơ sở vững chắc giải quyết các vấn đề còn tồn đọng đó.hiện nay đã có những chính sách thu nhập đối với người giàu,trợ cấp cho người nghèo ,cho vay ưư đãi vốn đầu tư phát triển nông thôn,hình thành các quỹ bảo hiểm từ trung ương đền địa phương. Chúng ta vẫn còn 11,4% hộ nghèo (năm2000) và 75%dân số ở nông thôn,chiếm 60%lao động cả nước.Chỉ số phát triển con ngườI(HDI)của Việt Nam là 0,671(năm 2000)xếp thứ 108 trong 174 nước được xếp hạng.Chúng ta phải thực hiện rât nhiều việc nếu muốn có uy tín vững bước trên con đường quốc tế. Nhân dân cùng với đảng và nhà nước đã bỏ ra công sức và mất mát to lớn để đi đến thành công trong chủ nghĩa xã hội.Chúng ta đang đi trên con đường chủ nghĩa xã hội và xây dựng nó với phương hướng,tinh thần quán triệt không cho phép lặp lại sai lầm cũ. Những năm trước 1986:sai lầm về cuộc cách mạng quan hệ sản xuất ,phát triển công nghiệp nặng khi không có cơ sở vững chắc ,sự can thiệp kinh tế của nhà nước là quá sâu không xóa bỏ chế độ tập trung quan liêu bao cấp …… Từ chỗ chỉ sử dụng các biện pháp hành chính,coi kế hoạch với các chỉ tiêu là quản lý bây giờ nhà nước với công cụ quản lý kinh doanh bằng pháp luật. Công cụ điều tiết vĩ mô như chính sách tài chính ,tiền tệ ,thu nhập ,kinh tế đối ngoại .tất cả đều được đổi mới .Kinh tế quốc dân và kinh tế tập thể là nền tảng cho nền kinh tế quốc dân. 2.2.2 Xu thÕ quèc tÕ : Việt Nam vẫn đang là môt nền kinh tế nhỏ bé trên thị trường thế giới .Muốn khẳng định vị kinh tế cũng như chính trị đi cùng với một nền xã hội chủ nghĩa vững mạnh thì nhà nước phải thực hiện nhiều mặt quan hệ quốc tế đa phương và song phương.Tăng cường quan hệ với các tổ chức kinh tế và chính trị đổi mới . Gần 20 năm đổi mới ta đã mở rộng được rất nhiều mối quan hệ quốc tế: Tháng 7 năm 1995 là một mốc lịch sử về mặt quan hệ quốc tế của nước ta. Mĩ bình thường hóa quan hệ về kinh tế cũng như chính trị đối với ta,chúng ta gia nhập tổ chức ASEAN.Năm 2000 kí hiệp định thương mại vớI 61 nước 9có cả Mĩ), đưa tổng số nước quan hệ thương mại với Việt Nam từ50 năm 1990 lên 150 năm 2000.Kim ngạch xuất khẩu tăng 20% năn .Tỷ lệ nhập siêu giảm và thu hút vốn đầu tư nứớc ngoài tăng đáng kể.ODA cung cáp cho ta tới 17,5 tỷ USD chiếm 47% vốn nước ngoài,cùng vớI FDI chiếm 30% vốn đầu tư và phát triển xã hội. Sự nỗ lực của nhà nước trên quan hệ quốc tế đã vực dây nền kinh tế nước ta một phần rất đáng kể. 3. Nh÷ng nh©n tè vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa : 3.1. Gi¶i ph¸p kh¾c phôc: 3.1.1.Chñ tr­¬ng cña ®¶ng : VÒ quan hÖ s¶n xuÊt :§¶ng chñ tr­¬ng nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa.NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng bao gåm c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh theo ph¸p luËt ,cïng sù ph¸t triÓn l©u dµI ,hîp t¸c vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh . Kinh tÕ nhµ n­íc :Ph¸t huy vai trß chñ ®¹o lµ lùc l­îng vËt chÊt quan träng lµ c«ng cô ®Ó nhµ n­íc ®Þnh h­íng ,®IÒu tiÕt nÒn kinh tÕ vÜ m« .Trong 5 n¨m tíi c¬ b¶n hoµn thµnh viÖc cñng cè ,s¾p xÕp, ®IÒu chØnh c¬ cÊu ,®æi míi n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc hiÖn cã ,®ång thêi ph¸t triÓn thªm doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Çu t­ 100% vèn hoÆc cã cæ phÇn chi phèi ë mét sè ngµnh then chèt quan träng .Thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng cæ phÇn hãa ,®a d¹ng hãa së h÷u ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m 100% vèn . TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn n©ng cao hiÖu qu¶ .Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn víi nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c hãa trong ®ã hîp t¸c lµ c«ng nghÖ nßng cèt.Ph¸t triÓn hîp t¸c x· kinh doanh tæng hîp ®a ngµnh hoÆc chuyªn ngµnh.Nhµ n­íc gióp ®µo t¹o c¸n bé øng dông khoa häc c«ng nghÖ ,n¾m b¾t th«ng tin më réng thÞ tr­êng ,x©y dùng c¸c quü hç trî ph¸t triÓn hîp t¸c x· .Gi¶i quyÕt nî nÇn tån ®äng khuyÕn khÝch viÖc tÝch lòy ,ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ vèn tËp thÓ trong hîp t¸c x·. 3.1.2Më réng ph©n c«ng lao ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ kh¾p c¸c vïng ®ång thêi ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu ,øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa _Ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së viÖc trao ®æi s¶n phÈm .§Ó ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng cÇn ph¶i më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi ,ph©n phèi l¹i lao ®éng vµ d©n c­ trong ph¹m vi c¶ n­íc còng nh­ toµn ®Þa ph­¬ng ,tõng vïng theo h­íng chuyªn m«n hãa ,hîp t¸c hãa nh»m khai th¸c mäi nguån lùc ,ph¸t triÓn nhiÒu ngµnh nghÒ ,sö dông cã hiÖu qu¶ c¬ së vËt chÊt –kÜ thuËt hiÖn cã vµ t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng .. §Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn ,søc lao ®éng c«ng nghÖ ,tµi nguyªn cÇn më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi .CÇn ph¶i tõng b­íc h×nh thµnh ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng tiÒn tÖ ,vèn ,søc lao ®éng ,chÊt x¸m ,th«ng tin t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu tiªu dïng …§iÒu nµy sÏ ®¶m b¶o cho viÖc ph©n bè vµ sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cho phï hîp sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. _VÒ vÊn ®Ò khoa häc vµ c«ng nghÖ:trong kinh tÕ thÞ tr­êng c¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh nÕu th­êng xuyªn ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó h¹ chi phÝ ,n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm .Muèn vËy ,ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu vµ øng dông c¸c thµnh tùu míi cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hãa .So víi thÕ giíi ,tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña ta cßn thÊp kÐm vµ kh«ng ®ång bé nªn kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÕ giíi cßn kÐm .Bëi vËy ,®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ta ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa . 3.1.3.Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ ,hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt: Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ bao giê còng lµ nh©ntè quan träng ®Ó ph¸t triÓn .Nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ kinh doanh trong n­íc vµ n­íc ngoµi yªn t©m ®Çu t­ .Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ ë n­íc ta hiÖn nay lµ lµ gi÷ v÷ng vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam ,t¨ng c­êng hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ n­íc ,ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß lµm chñ cña nh©n d©n . HÖ thèng ph¸p luËt lµ c«ng cô rÊt quan träng ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng .Nã t¹o nªn hµnh lang ph¸p lý cho tÊt c¶ mäi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt knh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ ngoµi n­íc .Víi hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé vµ nghiªm ngÆt c¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ lµm giµu trªn c¬ së tu©n thñ ph¸p luËt . 3.2. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa: N­íc ta ®ang ë trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi mµ thùc chÊt cña thêi k× nµy lµ nhµ n­íc cña giai cÊp v« s¶n vµ nh©n d©n lao ®éng tù ®¶m ®­¬ng nhiÖm vô lÞch sö ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ,tù t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ nh÷ng quan hÖ x· héi lµm c¬ së hiÖn thùc cho chñ nghÜa x· héi . Xu h­íng kh¸ch quan sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña nh©n lo¹i tíi mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh lµm xuÊt hiÖn sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng .Nh­ng kinh tÕ thÞ tr­êng cã thÓ ph¸t triÓn theo h­íng t­ b¶n chñ nghÜa hoÆc x· héi chñ nghÜa .Nh­ thÕ xu h­íng kh¸ch quan ch­a chØ ®¶m b¶o ®Ó kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa mµ cßn ®ßi hái c¸c nh©n tè chñ quan .Nh©n tè chñ quan b¶o ®¶m cho sù ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam lµ: Vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam,§¶ng ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ ng­êi tæ chøc l·nh ®¹o,®Þnh h­íng mäi lÜnh vùc ®êi sèng x· héi .NhiÖm vô cña §¶ng h­íng vµo tæ chøc ,x©y dùng ,ph¸t triÓn ®Êt n­íc mµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ trë thµnh nhiÖm vô trung t©m .§¶ng cÇm quyÒn cÇn nhËn thøc ®­îc néi dung c¬ b¶n lµ: X¸c ®Þnh môc tiªu chÝnh trÞ cho sù ph¸t triÓn kinh ttÐ x· héi c«ng b»ng ,c­¬ng lÜnh ®­êng lèi chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch lín trong ®èi néi ®èi ngo¹i . Yªu cÇu cña mäi sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiÖn nay ®ßi hái §¶ng ta ph¶i thùc sù cã b¶n lÜnh chÝnh s¸ch v÷ng vµng cã trÝ tuÖ ,s¸ng t¹o trong ho¹ch ®Þnh c­¬ng lÜnh ,chiÕn l­îc vµ chÝnh s¸ch nh»m thÓ hiÖn b¶n chÊt lín ®Ñp cña chñ ngh· x· héi trong cuéc sèng. C- KẾT LUẬN 20 năm đổi mới của đất nước đã qua đi .Trong 20 năm đó đất nước ta đã trải qua những cuộc thăng trầm cùng với nền kinh tế thế giới và khu vực.Chúng ta có những thành công to lớn và rất đáng được chân trọng .Những thành tựu kinh tế to lớn đạt được là kết quả đổi mới do đảng ta khởi xướng và lãnh đạo.Những thành tựu của đất nước trong những năm qua có ý nghĩa quan trọng trong việc năng cao uy tín của nước ta trên trường quốc tế và tạo ra thế lực mới để ta phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong thế kỉ XXI. Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là chủ đạo của nhà nước ta hiện nay và cùng với nó là sự tham gia của thành phần kinh tế của nhà nước.X©y dùng vµ phát triển kinh tế thị trường là một tất yếu đối với nền kinh tế của nước ta, một nhiệm vụ cấp bách để chuyển nền kinh tế lạc hậu nước ta thành nền kinh tế hiện đại ,hội nhập vàp sự phân công lao đông quốc tế. Tuy nhiên với thực trạng kinh tế hiện nay ,khi nền kinh tế nước ta vẫn còn rất nhỏ bé trên thế giới thì chúng ta cần đẩy mạnh và củng cố hơn nữa phương pháp quản lý,chính sách quản lý,công cụ quản lý đối với nền kinh tế thị trường . Đặc biệt chung ta cần học hỏi thêm rất nhiều kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Một lần nưã chúng ta phải đề cao sứ mệnh tổ chức và thực hiện đường lối phát triển cho đất nước và đặc biệt là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay vì đó là lý do tất yếu để Việt Nam có thể khẳng định mình trên thế giới trong những năm tiếp theo hay không. * * * Danh mục tài liệu tham khảo 1. GIÁO TRÌNH KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC-LÊNIN (NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA 2003) 2. VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẢNG KHÓA VI,VII,VIII, IX 3 Gi¸O TR×NH TRIÕT HäC M¸C-L£IN (NHµ XUÊT B¶N CHÝNH TRÞ QuèC GIA 2004) 4. CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG VÀ VAI TRÒ KINH TẾ NHÀ NƯỚC Ở VIỆT NAM(NHÀ XUẤT BẢN THỐNG KÊ 1994) Môc lôc Trang