Tiểu luận Thực tiễn đầu tư trực tiếp của các nước ASEAN vào Việt Nam

PhÇn I vÊn ®Ò ®Çu t­ trùc tiÕp cña c¸c n­íc khi tham gia héi nhËp afta I. Héi nhËp ASEAN, AFTA vµ nh÷ng néi dung 1. Sù ra ®êi cña ASEAN, AFTA ASEAN lµ tªn viÕt t¾t cña hiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸( The Association of Southeast Asian Nation), thµnh lËp ngµy 08/08/1967 sau khi Bé tr­ëng ngo¹i giao 5 n­íc Indonesia, Malaysia, Philippins, Singapore vµ Th¸i Lan ký b¶n tuyªn bè ASEAN t¹i Bangkok. Ngµy 08/01/1984 Brunei Daruxalem ®­îc kÕt n¹p vµo ASEAN, ®­a sè thµnh viªn cña hiÖp héi lªn 6 n­íc. Ngµy 28/07/1995 ViÖt Nam chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn thø 7 cña tæ chøc nµy. Trong n¨m 1997 Miama, Lµo còng ®­îc kÕt n¹p vµo ASEAN vµ ®Õn n¨m 1999, Campuchia còng ®· ®­îc kÕt n¹p vµo ASEAN Cïng víi sù ra ®êi vµ h×nh thµnh khèi ASEAN th× trong bèi c¶nh néi bé c¸c n­íc thµnh viªn cßn nhiÒu phøc t¹p, ®ã lµ chiÕn tranh ë ViÖt Nam- §«ng D­¬ng ®ang diÔn ra ¸c liÖt, l«i kÐo c¶ sù tham gia cña mét sè n­íc §«ng Nam ¸ vµo cuéc chiÕn. C¸c c­êng quèc kh¸c l¹i gia t¨ng ho¹t ®éng ¶nh h­ëng ë §«ng Nam ¸. Trong khi ®ã c¸c n­íc trong khèi võa ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ trong néi bé võa ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n n¶y sinh trong quan hÖ gi÷a hä víi nhau. Trong t×nh h×nh ®ã, sù ra ®êi cña ASEAN lµ ®Ó gi¶i quyÕt hay ®èi phã víi nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n ®ã Tõ n¨m 1976 vÊn ®Ò hîp t¸c kinh tÕ ASEAN ®· ®­îc chó träng trë l¹i víi kÕ ho¹ch hîp t¸c kinh tÕ mµ khu vùc ­u tiªn vµ cung øng lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ c¬ b¶n, c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp lín, c¸c tho¶ thuËn th­¬ng m¹i ­u ®·i vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nh­: tho¶ thuËn th­¬ng m¹i ­u ®·i PTA, kÕ ho¹ch hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN AIC, kÕ ho¹ch hîp t¸c rõng khu vùc BBC, liªn doanh c«ng nghiÖp AIJV… Tuy ®· cã rÊt nhiÒu nç lùc ®Ó thóc ®Èy hîp t¸c kinh tÕ trong ASEAN, nh÷ng kÕt qu¶ cña nh÷ng nç lùc ®ã kh«ng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ môc tiªu nh­ mong muèn. §ång thêi vµo ®Çu nh÷ng n¨m 90, m«i tr­êng chÝnh trÞ, kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc ®· cã nh÷ng thay ®æi quan träng do chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc. ë kû nguyªn hËu chiÕn tranh l¹nh, vÞ trÝ cña ASEAN trong chiÕn l­îc khu vùc vµ quèc tÕ bÞ h¹ thÊp. Nªn ®Çu n¨m 1992, c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN ký kÕt mét hiÖp ®Þnh vÒ khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN AFTA( ASEAN Free Trade Area) th× hîp t¸c kinh tÕ ASEAN míi ®­a lªn mét vÞ trÝ míi Tõ ®ã khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN chÝnh thøc ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng. B»ng c¸ch t¹o dùng nÒn t¶ng thuÕ quan chung trong khu«n khæ AFTA, c¸c quèc gia thµnh viªn sÏ cã thÓ t¹o ra sù t­¬ng hîp vµ ph¸t huy ®­îc lîi thÕ so s¸nh cña m×nh trong qu¸ tr×nh tæ chøc s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng khu vùc. Tuy thÕ sù ra ®êi cña AFTA lµ kÕt qu¶ gi÷a sù phøc hîp cña c¸c nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi sau: VÒ nh©n tè bªn trong: Cã thÓ thÊy r»ng c«ng nghiÖp ho¸ trong hai thËp kû qua ®· lµm t¨ng nhanh chãng quy m« bu«n b¸n lÉn nhau gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN. Ng­êi ta tÝnh r»ng vµo ®Çu nh÷ng n¨m 1990, phÇn xuÊt khÈu néi bé ASEAN trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nhãm n­íc nµy ®· ®¹t tíi lµ 20% vµ ®iÒu ®ã chøng tá khuynh h­íng liªn kÕt th­¬ng m¹i khu vùc ®· ngµy cµng trë lªn m¹nh mÏ. C¸c nÒn kinh tÕ ASEAN mang tÝnh h­íng ngo¹i dùa vµo xuÊt khÈu vµ h¬n bao giê hÕt, chóng cã nhu cÇu bøc thiÕt trong viÖc t×m kiÓm vµ liªn kÕt thÞ tr­êng, tr­íc hÕt lµ c¸c thÞ tr­êng l¸ng giÒng. §iÒu nµy cµng ®­îc thóc ®Èy nhanh h¬n nhê sù t¸c ®éng tÝch cùc cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ khu vùc vµ c¸c biÖn ph¸p tù do ho¸ th­¬ng m¹i. C¸c ChÝnh phñ cña tõng n­íc ASEAN ®· thÊy râ sù trë ng¹i cña chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ ®i ®Õn ®Ò xuÊt mét khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN nh»m tù do ho¸ th­¬ng m¹i gi÷a c¸c thµnh viªn mét c¸ch hiÖu qu¶ VÒ c¸c nh©n tè bªn ngoµi: sù kÕt thóc chiÕn tranh l¹nh vµ sù chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña hµng lo¹t c¸c n­íc nh­: Trung Quèc, c¸c n­íc §«ng ¢u… dÉn ®Õn c¸c quèc gia ASEAN ngµy cµng cã nhiÒu c¸c ®èi thñ c¹nh tranh míi vÒ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. H¬n n÷a trong thêi kú hËu chiÕn tranh l¹nh, c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN cÇn ph¶i ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc míi do sù xuÊt hiÖn cña c¸c tæ chøc hîp t¸c khu vùc h¬n h¼n vÒ quy m«, tiÒm n¨ng vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn nh­ EU, NAFTA. Nãi c¸ch kh¸c, tr­íc søc Ðp cña chñ nghÜa khu vùc víi sù xuÊt hiÖn cña EU, NAFTA vµ nh÷ng biÕn ®æi cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi theo h­íng ngµy cµng lµm mÊt ®i nhiÒu dÊu hiÖu lîi thÕ c¹nh tranh ®ßi hái c¸c n­íc ASEAN ph¶i cã sù thèng nhÊt ®Ó ®i ®Õn nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy nhanh chãng bu«n b¸n néi bé vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i, thu hót ®Çu t­ cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ ngoµi khu vùc. §©y lµ nh©n tè cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc thµnh lËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN. Sù h×nh thµnh AFTA nh»m gi¶i quyÕt 2 môc tiªu c¬ b¶n: Thø nhÊt: liªn kÕt thÞ tr­êng khu vùc víi t­ c¸ch lµ mét trung t©m s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i quèc tÕ nh»m c¶i thiÖn lîi thÕ c¹nh tranh cña ASEAN vµ thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp cña c¸c n­íc ASEAN vµ n­íc ngoµI Thø hai: th«ng qua AFTA sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c n­íc thµnh viªn tù do ho¸ th­¬ng m¹i néi bé khu vùc, xo¸ bá c¸c rµo ch¾n th­¬ng m¹i, kÓ c¶ c¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch tiªu cùc nh»m rót ng¾n qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu Tãm l¹i, xuÊt f¸t tõ tæng thÓ c¸c nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi t¸c ®éng, AFTA ra ®êi ®· trë thµnh mét bé phËn hîp thµnh cña xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i réng lín ë khu vøc Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng vµ toµn cÇu. Do ®ã t¹o nªn AFTA cho ASEAN còng chÝnh lµ t¹o lËp khu vùc më, mét sù thÝch øng cho sù ph¸t triÓn cña ASEAN 2. Kh¸i qu¸t vÒ xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t­ trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh héi nhËp 2.1: Nguån gèc cña xuÊt nhËp khÈu XuÊt khÈu vµ nhËp khÈu lµ néi dung quan träng cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, nªn ®Ó nghiªn cøu vÒ nguån gèc cña xuÊt nhËp khÈu th× ta ph¶i nguån gèc cña th­¬ng m¹i quèc tÕ Th­¬ng m¹i trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c n­íc th«ng qua mua vµ b¸n. TiÒn ®Ò xuÊt hiÖn sù trao ®æi lµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi, sù kh¸c biÖt vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. Víi tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ph¹m vi chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng s©u réng, sè s¶n phÈm vµ dÞch vô tho¶ m·n nhu cÇu con ng­êi ngµy mét dåi dµo, sù phô thuéc gi÷a c¸c quèc gia ngµy cµng t¨ng. §iÒu nµy lµ tÊt yÕu bëi th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ sù ®a d¹ng ho¸ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn s¶n xuÊt gi÷a c¸c quèc gia dÉn tíi viÖc chuyªn m«n ho¸ mét sè mÆt hµng cã lîi thÕ so s¸nh Tuy nhiªn, v× sao mét sè quèc gia kÐm lîi thÕ h¬n vÒ tµi nguyªn s¶n phÈm mµ hä vÉn duy tr× ®­îc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i? Quy luËt lîi thÕ cña Ricardo tr¶ lêi c©u hái nµy. Lý thuyÕt nµy nãi r»ng nÕu mét quèc gia chuyªn m«n hãa vµo s¶n phÈm cã lîi thÕ t­¬ng ®èi hay cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt so s¸nh cao nhÊt th× th­¬ng m¹i quèc tÕ ®em l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn lµ cao nhÊt. NÒn t¶ng cña quy luËt lîi thÕ t­¬ng ®èi lµ chi phÝ c¬ héi Chi phÝ c¬ héi cña mét s¶n phÈm lµ sè l­îng s¶n phÈm kh¸c mµ ng­êi ta ph¶i tõ bá ®Ó s¶n xuÊt thªm mét ®¬n vÞ s¶n phÈm ®ã. Sù chªnh lÖch gi÷a c¸c n­íc vÒ chi phÝ c¬ héi trong viÖc s¶n xuÊt ra mét mÆt hµng lµ c¬ së quyÕt ®Þnh tíi ph­¬ng thøc th­¬ng m¹i quèc tÕ. VÒ sau nµy ph¸t triÓn thµnh lý thuyÕt H-O. §©y lµ lý thuyÕt hiÖn ®¹i ®Ó gi¶i thÝch th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung hay xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. ChÝnh v× vËy mµ tr­íc ®ã ®· ®­îc Hecksher vµ Ohlin ®­a ra víi néi dung lµ: mét n­íc sÏ xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt nã cÇn sö dông nhiÒu yÕu tè rÎ vµ t­¬ng ®èi s½n cã cña ®Êt n­íc ®ã mµ nhËp khÈu hµng ho¸ mµ viÖc s¶n xuÊt nã cÇn nhiÒu yÕu tè ®¾t vµ t­¬ng ®èi ®¾t ë ®Êt n­íc ®ã Tuy cßn cã nh÷ng h¹n chÕ vÒ lý luËn tr­íc thùc tiÔn ph¸t triÓn phøc t¹p cña th­¬ng m¹i quèc tÕ ngµy nay. Song, quy luËt nµy vÉn ®ang chi phèi ho¹t ®éng cña th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ cã ý nghÜa chñ ®¹o thùc tiÔn ®èi víi c¸c n­íc ch­a ph¸t triÓn, v× nã chØ ra r»ng nh÷ng n­íc nµy ®Òu trong t×nh tr¹ng d©n sè ®«ng, Ýt vèn, nhiÒu lao ®éng… Do ®ã, trong giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸ cÇn tËp trung xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng sö dông nhiÒu lao ®éng, Ýt vèn… Sù lùa chän s¶n phÈm xuÊt khÈu phï hîp víi lîi thÕ so s¸nh vÒ s¶n xuÊt nguån lùc s¶n xuÊt vèn cã sÏ lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®­a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ch­a ph¸t triÓn nhanh chãng héi nhËp vµo sù ph©n c«ng th­¬ng m¹i quèc tÕ trªn c¬ së lîi Ých tõ héi nhËp thu ®­îc ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ 2.2: Lý luËn vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp Kh¸i niÖm ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµI( FDI): lµ mét h×nh thøc di chuyÓn vèn quèc tÕ trong ®ã ng­êi së h÷u vèn ®ång thêi lµ ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý vµ trùc tiÕp sö dông ®iÒu hµnh vèn FDI lµ sù ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty nh»m x©y dùng c¬ së, chi nh¸nh ë n­íc ngoµi vµ lµm chñ toµn bé hay tõng phÇn c¬ së ®ã. §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ mµ chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp mét sè vèn ®ñ lín vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô vµ cho phÐp hä trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh ®èi tr¹ng mµ hä bá vèn §Æc ®iÓm cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi: - C¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµI ph¶I ®ãng gãp mét sè vèn tèi thiÓu vµo vèn ph¸p ®Þnh tuú theo luËt ®Çu t­ cña tõng n­íc - QuyÒn qu¶n lý xÝ nghiÖp phô thuéc vµo møc ®é gãp vèn. NÕu gãp 100% th× doanh nghiÖp hoµn toµn do chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý - Lîi nhuËn cña c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi thu ®­îc phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®­îc chia theo tû lÖ gãp vèn trong vèn ph¸p ®Þnh - FDI ®­îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc x©y dùng doanh nghiÖp míi, mua l¹i toµn bé hay tõng phÇn doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng hoÆc mua cæ phiÕu hay s¸t nhËp c¸c doanh nghiÖp víi nhau 3. Néi dung vµ môc tiªu ho¹t ®éng cña AFTA Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 do t×nh h×nh chÝnh trÞ, kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc ®· ®­îc c¶i thiÖn, c¸c cam kÕt cña c¸c n­íc ®ã lµ Hoa Kú, Trung Quèc, Nga ®· thay ®æi ®Ó ®èi phã víi nh÷ng th¸ch thøc ®ã AFTA ra ®êi 3.1: Kh¸i niÖm AFTA AFTA lµ mét khu mËu dÞch tù do hay bu«n b¸n tù do. §©y lµ mét liªn minh quèc tÕ gi÷a hai hay nhiÒu n­íc nh»m môc ®Ých tù do ho¸ viÖc bu«n b¸n vÒ mét hay mét sè mÆt hµng nµo ®ã( n«ng phÈm hoÆc c«ng nghÖ phÈm). BiÖn ph¸p sö dông lµ b·i miÔn c¸c c«ng cô thuÕ quan gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn, song c¸c n­íc thµnh viªn vÉn thi hµnh chÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng ®éc lËp ®èi víi c¸c n­íc ngoµi liªn minh 3.2: Môc tiªu ho¹t ®éng cña AFTA AFTA ra ®êi víi 3 môc tiªu c¬ b¶n sau: tù do ho¸ th­¬ng m¹i, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, më réng quan hÖ th­¬ng m¹i víi c¸c n­íc. C¸c chØ tiªu nµy cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, trong ®ã môc tiªu thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ môc tiªu trung t©m Khu vùc AFTA h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c yÕu tè: - Ch­¬ng tr×nh ­u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung( CEDT) - Thèng nhÊt vµ c«ng nhËn tiªu chuÈn hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn - C«ng nhËn viÖc cÊp giÊy x¸c nhËn xuÊt xø hµng ho¸ - Xãa bá nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ ®èi víi ho¹t ®éng th­¬ng m¹i - T¨ng c­êng ho¹t ®éng t­ vÊn kinh tÕ vÜ m« 2.2.1: VÒ vÊn ®Ò thuÕ quan Theo ch­¬ng tr×nh CEDT, c¸c n­íc sÏ tiÕn hµnh c¾t gi¶m thuÕ quan ®Õn 0®5% kÓ tõ ngµy 01/01/1993 trong vßng 15 n¨m, gÇn ®©y mét lÞch tr×nh míi ®­îc ®Ò nghÞ trong ®ã quy ®Þnh thêi gian c¾t gi¶m chØ trong vßng lµ 10 n¨m. Danh môc c¾t gi¶m theo ch­¬ng tr×nh CEDT ®­îc chia lµm 4 lo¹i. §èi víi c¸c s¶n phÈm gi¶m thuÕ, viÖc c¾t gi¶m thùc hiÖn theo 2 ph­¬ng thøc: c¾t gi¶m nhanh vµ c¾t gi¶m b×nh th­êng, ®­îc biÓu hiÖn d­íi hai s¬ ®å sau: ??????????? 2.2.2: VÒ ®Çu t­ trùc tiÕp Môc tiªu thu hót ®Çu t­ trùc+- tiÕp n­íc ngoµi vµo ASEAN b»ng viÖc t¹o dùng ASEAN thµnh mét thÞ tr­êng thèng nhÊt vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ quèc tÕ nh»m t¨ng c­êng søc c¹nh tranh vµ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo tõng n­íc vµ c¶ khu vùc trong bèi c¶nh khñng ho¶ng khu vùc. ViÖt Nam vµ c¸c n­íc ASEAN ®· ®µm ph¸n vµ ký hiÖp ®Þnh khung vÒ khu vùc ®Çu t­ ASEAN( AIA) th¸ng 10/1998 víi môc tiªu thµnh lËp mét khu vùc ASEAN vÒ c¬ b¶n lµ tù do ho¸ trong ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ néi bé c¸c n­íc ASEAN. Thêi ®iÓm hoµn thµnh tù do ho¸ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN vµo n¨m 2010 vµ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ ngoµi ASEAN lµ n¨m 2020 th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh tù do ho¸ vµ thuËn lîi hãa vÒ ®Çu t­ nh­: hîp t¸c t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ®Çu t­ ASEAN, phèi hîp xóc tiÕn ®Çu t­ vµ t¨ng c­êng hiÓu biÕt, tù do ho¸ ®Çu t­, thùc hiÖn quy chÕ ®èi xö quèc gia vµ ­u ®·i h¬n cho ®Çu t­ ASEAN, më cöa c¸c ngµnh nghÒ cho ®Çu t­ ASEAN, thóc ®Èy l­u chuyÓn vèn- c«ng nghiÖp, lao ®éng cã tay nghÒ, më réng vai trß cña khu vùc ®Çu t­ Tuy nhiªn, hiÖp ®Þnh nµy cßn quy ®Þnh c¸c ngo¹i lÖ, cho phÐp c¸c thµnh viªn sö dông c¸c biÖn ph¸p tù vÖ hoÆc c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt, c¸c gi¸ trÞ ®¹o ®øc, v¨n ho¸, søc khoÎ, m«i tr­êng trong ®iÒu kiÖn vÒ sù më cöa vÒ ®Çu t­ theo hiÖp ®Þnh g©y thiÖt h¹i nghiªm träng cho n­íc chñ nhµ víi môc ®Ých cña hiÖp ®Þnh nµy lµ: “ nhµ ®Çu t­ ASEAN” cã nghÜa lµ: - Mét c«ng d©n cña quèc gia thµnh viªn hoÆc lµ - Mét ph¸p nh©n cña quèc gia thµnh viªn thùc hiÖn ®Çu t­ vµo quèc gia thµnh viªn kh¸c, trong ®ã vèn ASEAN thùc tÕ cña ph¸p nh©n céng gép víi tÊt c¶ c¸c vèn ASEAN kh¸c, Ýt nhÊt ph¶i b»ng tû lÖ tèi thiÓu cÇn cã ®Ó tho¶ m·n yªu cÇu vÒ vèn quèc gia vµ c¸c yªu cÇu vÒ vèn kh¸c cña ph¸p luËt trong n­íc vµ c¸c chÝnh s¸ch quèc gia ®­îc c«ng bè nÕu cã cña n­íc chñ nhµ liªn quan ®Õn ®Çu t­ ®ã Víi môc ®Ých cña ®Þnh nghÜa nµy lµ: vèn cña c«ng d©n hoÆc cña bÊt kú quèc gia thµnh viªn nµo sÏ ®­îc coi lµ vèn cña c«ng d©n vµ ph¸p nh©n cña n­íc chñ nhµ 4. TÝnh tÊt yÕu cña ViÖt Nam gia nhËp AFTA §Ó thÊy ®­îc c¸c lîi Ých cña ViÖt Nam khi tham gia vµo AFTA th× ta ph¶i hiÓu ®­îc c¸c môc tiªu t¹o dùng khu vùc thu hót ®Çu t­ cña AFTA. T«i muèn nãi r»ng viÖc thiÕt lËp AFTA vÒ thùc chÊt lµ t¹o dùng mét khèi kinh tÕ “ khÐp kÝn t­¬ng ®èi” ®Ó thùc hiÖn “ chñ nghÜa khu vùc më”, nghÜa lµ thùc hiÖn sù liªn kÕt gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc ®Ó t×m ra c¸c tiªu chÝ ®ång nhÊt víi nh÷ng lîi thÕ c¹nh tranh míi nh»m ®èi träng l¹i víi nh÷ng khu vùc mËu dÞch tù do kh¸c trªn thÕ giíi. MÆt kh¸c, khi ViÖt Nam tham gia th× c¸c nhµ ®Çu t­ trong AFTA sÏ chó ý ®Õn viÖc di chuyÓn mét sè ngµnh s¶n xuÊt sö dông nhiÒu lao ®éng sang ViÖt Nam, bëi v× mét sè n­íc AFTA mÊt ®i nguån lao ®éng gi¸ rÎ §èi víi ViÖt Nam hiÖn nay, viÖc sö dông c«ng nghÖ thÝch hîp t¹o thªm viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng lµ mét môc tiªu quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn. V× vËy, viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ thÝch hîp tõ c¸c n­íc trong AFTA sang ViÖt Nam cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc vµ ®ang ®­îc khuyÕn khÝch Ngoµi ra, viÖc tham gia AFTA cßn t¸c ®éng ®Õn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ, më réng c¸c ho¹t ®éng dÞch vô, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña bé m¸y nhµ n­íc… II. VÊn ®Ò ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam Vai trß cña c¸c nguån tµi chÝnh ®èi víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt vµ cã thÓ ph©n tÝch thµnh m« h×nh hai khu vùc. Theo m« h×nh nµy ViÖt Nam th­êng thiÕu t­ b¸n vµ cã n¨ng suÊt thÊp, thiÕu viÖc lµm, møc sèng thÊp. Muèn t¨ng n¨ng suÊt vµ t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi c¸c n­íc nµy cÇn ®Çu t­. §Çu t­ cã thÓ ®­îc tµi trî b»ng tiÕt kiÖm trong n­íc hoÆc tõ c¸c luång t­ b¶n quèc tÕ. Th­êng th× tû lÖ tiÕt kiÖm ë ViÖt Nam cßn thÊp, ch­a ®ñ tµi trî cho ®Çu t­ b¶o ®¶m t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng th× viÖc ®­a vµo c¸c dßng ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ cÇn thiÕt. MÆt kh¸c, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi mang tÝnh chÊt tËp trung nhËp khÈu: hÇu hÕt c¸c thiÕt bÞ ph¶i nhËp v× tr×nh ®é c«ng nghÖ trong n­íc cßn h¹n chÕ nªn ch­a ®¸p øng ®­îc vµ doanh thu xuÊt khÈu quèc gia kh«ng ®ñ t¹o ra ngo¹i tÖ cÇn thiÕt thanh to¸n cho c¸c kho¶n nhËp khÈu nµy. ThiÕu hôt gi÷a l­îng ngo¹i tÖ nµy víi doanh thu xuÊt khÈu cã thÓ bï ®¾p c¸c dßng t­ b¶n n­íc ngoµi. Trong khi xu h­íng viÖn trî CDA cã chiÒu h­íng gi¶m m¹nh vµ g¸nh nÆng vÒ nî quèc tÕ ®Ì nªn vai ViÖt Nam nghiªm träng HiÖn nay, mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña kinh tÕ thÕ giíi nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ khu vùc ho¸ kinh tÕ vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. Víi nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ®Ó t¹o ra lîi thÕ so s¸nh vµ thu hót ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÕ giíi vµ khu vùc nh­ thÕ, ®Ó cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ tiÕp cËn ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm tèt, nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi th× ta kh«ng thÓ n»m ngoµi h­íng ph¸t triÓn ®ã. VËy viÖc thu hót t­ b¶n n­íc ngoµi lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam hy väng ®Çu t­ trùc tiÕp( FDI) ®ãng vai trß tÝch cùc trong viÖc thóc ®Èy kinh tÕ t¨ng tr­ëng, cung cÊp t­ b¶n cÇn thiÕt cho ViÖt Nam ph¸t triÓn. Trong bèi c¶nh nh­ vËy, FDI ®­îc xem nh­ cÇu nèi c¸c kho¶ng c¸ch ng¨n c¶n t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam: kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ gi÷a ViÖt Nam víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ c¸c n­íc tiªn tiÕn, kho¶ng c¸ch vÒ c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ trong ng¾n h¹n vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi trong dµi h¹n III. Th¸ch thøc thu hót FDI tõ c¸c n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam 1. §Çu t­ cña mét sè n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam Xingapo lu«n gi÷ vÞ trÝ sè mét( c¶ vÒ sè dù ¸n lÉn vèn ®Çu t­) tõ n¨m 1991. Sau khi chÝnh thøc b·i bá lÖnh cÊm ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, ®Çu t­ trùc tiÕp tõ Xingapo vµo ViÖt Nam lµ t¨ng lªn nhanh chãng. ChØ sau 2 n¨m xo¸ bá lÖnh cÊm ®Çu t­, Xingapo ®· ®øng vµo hµng ngò 10 nhµ ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam, víi tæng sè vèn lªn tíi 225,3 triÖu USD( tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 10/1993). N¨m 1994 sè vèn ®Çu t­ ®· t¨ng 358 triÖu USD víi 51 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp vµ h¬n 5 tû USD víi 155 dù ¸n( tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 6/1997) vµ t¹o viÖc lµm cho gÇn 8000 lao ®éng Tõ n¨m 1996 lÇn ®Çu tiªn Xingapo ®· v­ît lªn thay thÕ vÞ trÝ sè mét cña §µi Loan trong c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. N¨m 1998 vèn ®Çu t­ cña Xingapo ®· ®¹t 6,4 tû USD vµ trë thµnh n­íc dÉn ®Çu trong c¸c quèc gia ®Çu t­ vµo ASEAN. PhÇn lín vèn ®Çu t­ cña n­íc nµy dïng ®Ó tËp trung x©y dùng kh¸ch s¹n, v¨n phßng, ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, khu c«ng nghiÖp… Malaysia ®øng thø hai sau Xingapo ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, t¹o ra 6000 lao ®éng viÖc lµm. Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, n¨m 2000 ®Çu t­ cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam bÞ ch÷ng l¹i cµ vÉn chØ gi÷ ë møc 1,1 tû USD. GÇn ®©y c¸c doanh nghiÖp Th¸i Lan ®ang quay trë l¹i ViÖt Nam ®Ó ®Çu t­, nhÊt lµ c¸c lÜnh vùc dÇu khÝ vµ chÕ biÕn n«ng s¶n. C¸c lÜnh vùc ®Çu t­ chñ yÕu cña Th¸i Lan vµo ViÖt Nam lµ c¬ së h¹ tÇng, viÔn th«ng, chÕ biÕn n«ng s¶n, kh¸ch s¹n… Th¸ng7/2000 c¸c nhµ ®Çu t­ vµ kinh doanh ë Th¸i Lan ®· tiÕn hµnh tæ chøc cuéc héi th¶o “ Lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng c­êng ®Çu t­ kinh doanh ë ViÖt Nam”. Theo c¸c nhµ ®Çu t­ Th¸i Lan, ViÖt Nam ®ang héi tô rÊt nhiÒu yÕu tè thuËn lîi cho ®Çu t­ vµ kinh doanh nÕu c¸c nhµ ®Çu t­ biÕt thu thËp th«ng tin vµ quyÕt ®Þnh bá vèn th× ch¾c ch¾n sÏ thµnh c«ng Philippin ®øng thø t­ trong khèi ASEAN ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. C¸c dù ¸n cña Philippin nh×n chung lµ kh«ng lín, quy m« trung b×nh lµ 5,2 triÖu USD. Mét dù ¸n lín nh­ l¾p r¸p « t« Hoµ B×nh trÞ gi¸ 33,15 triÖu USD, dù ¸n trung t©m th­¬ng m¹i hµng ho¸ Hµ Néi trÞ gi¸ 12 triÖu USD… Mét sè dù ¸n 100% vèn cæ phÇn hay liªn doanh ®· ®i vµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ §Çu t­ cña Indonexia vµo ViÖt Nam ch­a nhiÒu. Thêi gian gÇn ®©y, nhiÒu tËp ®oµn lín cña Indonexia ®· vµo ViÖt Nam, t×m kiÕm c¬ héi lµm ¨n trªn nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau nh­: dÇu khÝ, ng©n hµng, khai th¸c ®¸… TÝnh ®Õn th¸ng 7/2001, Indonexia ®· ®Çu t­ vµo ViÖt Nam kho¶ng 110 triÖu USD, ®øng thø 24 vÒ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam 2. Th¸ch thøc thu hót FDI vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi §Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam lµ yÕu tè quan träng thóc ®Èy sù nghiÖp ®µo t¹o, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý, tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cho ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN cßn gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc n©ng tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam lªn tr×nh diÖn réng kh¾p h¬n, s½n sµng h¬n, thÓ hiÖn ë hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®· ®­îc ký kÕt trong n¨m 2000 vµ viÖc tiÕn gÇn ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña vßng ®µm ph¸n gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO MÆc dï ®Çu t­ n­íc ngoµi cña mét sè n­íc ASEAN t¨ng m¹nh trong thËp kû 90, song còng ph¶i thõa nhËn r»ng vÉn cßn mét sè h¹n chÕ Thø nhÊt: chÊt l­îng ®Çu t­ cña mét sè n­íc ASEAN ch­a cao, ch­a chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn hµng xuÊt khÈu nªn viÖc c©n ®èi ngo¹i tÖ trong s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi nhiÒu dù ¸n gÆp nhiÒu khã kh¨n Thø hai: tæng vèn ch­a thùc hiÖn so víi vèn ®¨ng ký lµ kh¸ lín, ®øng ®Çu lµ Xingapo( 4,7 tû USD), Th¸i Lan( 600 triÖu USD), Malaysia( 137 triÖu USD)… Nhãm dù ¸n liªn doanh cã nhiÒu vèn ch­a ®­îc thùc hiÖn nhÊt, sau ®ã ®Õn nhãm 100% vèn n­íc ngoµi vµ tiÕp ®ã lµ c¸c nhãm dù ¸n theo hîp ®ång Thø ba: Sù thiÕu æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ cña c¸c n­íc còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n Ngoµi ra, ta thÊy chi phÝ ®Çu t­ cña ViÖt Nam cßn rÊt cao, cao h¬n møc trung b×nh chung cña mét sè n­íc ASEAN. Bªn c¹nh ®ã, ®Çu t­ vµo ViÖt Nam cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­: n¹n tham nhòng, thiÕu quy chÕ cô thÓ, luËt ®Çu t­ cßn nhiÒu kho¶n ch­a râ rµng, hÖ thèng ph¸p luËt ch­a hîp lý, thñ tôc cßn r­êm rµ, phøc t¹p, cßn mÊt nhiÒu thêi gian cña nhµ ®Çu t­, hiÓu biÕt gi÷a hai bªn ®èi t¸c cßn h¹n chÕ. NÕu ViÖt Nam kh¾c phôc ®­îc c¸c yÕu ®iÓm ®ã th× quan hÖ cña ViÖt Nam vµ ASEAN ngµy cµng tiÕn xa h¬n PhÇn II Thùc tiÔn ®Çu t­ trùc tiÕp cña c¸c n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam I. Tæng quan vÒ quy m« ®Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam 1. Thêi kú tr­íc khi ViÖt Nam tham gia AFTA KÓ tõ n¨m 1986, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa, phï hîp víi xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ toµn cÇu. Víi viÖc ban hµnh luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi tõ th¸ng 12/1987, c¸c dßng vèn ®Çu t­ quèc tÕ tõ nhiÒu khu vùc, d­íi nhiÒu h×nh thøc ®· ch¶y m¹nh vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. ThÞ tr­êng ViÖt Nam nghiÔm nhiªn lµ mét thÞ tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn vÒ quy m« vµ c¸c lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, lao ®éng… Do vËy, ngay tr­íc khi ViÖt Nam cam kÕt thùc hiÖn AFTA( 01/01/1996), ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nãi chung vµ FDI cña c¸c n­íc ASEAN nãi riªng ®· t¨ng lªn rÊt nhanh. TÝnh ®Õn n¨m 1990, c¸c n­íc ASEAN míi chØ ®Çu t­ ®­îc 16 dù ¸n víi sè vèn lµ 35 triÖu USD, th× sang n¨m 1991 ®· t¨ng lªn ®­îc 28 víi sè vèn 186 triÖu USD. TÝnh ®Õn th¸ng 02/1992, sè dù ¸n t¨ng lªn gÊp hai lÇn n¨m 1991 vµ ®¹t tæng sè vèn lµ 218 triÖu USD. Trong hai n¨m tiÕp theo, sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN vÉn t¨ng liªn tôc, lªn tíi 147 dù ¸n víi tæng sè vèn lµ 1.260 tû USD( ®Õn cuèi th¸ng 04/1994) Sau khi ViÖt Nam lµ thµnh viªn ®Çy ®ñ cña hiÖp héi ASEAN n¨m 1995, ®Çu t­ trùc tiÕp cña c¸c n­íc nµy ®· t¨ng vät lªn tíi 244 dù ¸n víi 3.265 triÖu USD, chiÕm kho¶ng 17,9% tæng FDI cña c¶ n­íc. §Õn cuèi n¨m 1996, c¸c n­íc ASEAN ®· ®Çu t­ vµo ViÖt Nam 292 dù ¸n víi sè vèn lµ 4.666 triÖu USD. NhiÒu quèc gia ASEAN ®· cã vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong 10 quèc gia ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam. §Õn th¸ng 01/1995, Singapo ®øng vµo hµng thø ba trong 10 n­íc ®øng ®Çu ®Çu t­ FDI vµo ViÖt Nam vµ ®øng thø nhÊt trong c¸c n­íc ASEAN ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. Malaysia ®øng thø hai víi 33 dù ¸n vµ tæng sè vèn lµ 586,4 triÖu… Lµ nh÷ng nÒn kinh tÕ h­íng xuÊt khÈu, cã tiÒm lùc vèn vÒ c«ng nghÖ l¹i thiÕu lao ®éng rÎ… C¸c quèc gia ph¸t triÓn nhÊt trong ASEAN tÊt yÕu chuyÓn dÞch c¸c ngµnh s¶n xuÊt dïng nhiÒu lao ®éng sang ViÖt Nam. DÜ nhiªn, ë thêi kú nµy quy m« c¸c dù ¸n ®Çu t­ cßn dÌ dÆt vµ phÇn lín c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña hä cßn tËp trung vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phôc vô cho tiªu dïng néi ®Þa, chÕ biÓn n«ng s¶n, h¶i s¶n, du lÞch… v× môc ®Ých ®¬n gi¶n lµ khai th¸c nguån lao ®éng rÎ vµ tµi nguyªn s½n cã cña ViÖt Nam. §©y chØ lµ h×nh thøc ®Çu t­ th¨m dß, mang tÝnh chÊt tiÕp cËn, hîp theo kh¶ n¨ng vèn cã h¬n lµ viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc ®Çu t­ lín Cø theo mét xu h­íng nµy ta cã thÓ nãi r»ng: nh÷ng n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn trung b×nh trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu vÉn hoµn toµn cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ trùc tiÕp ra n­íc ngoµi, võa thu hót FDI tõ c¸c quèc gia cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n 2. Thêi kú khi ViÖt Nam tham gia AFTA Cïng víi ®éng th¸i bæ sung lÉn nhau ®Ó thu hót FDI bªn ngoµi, sù c¶i c¸ch c¸c thÓ chÕ kinh tÕ, th­¬ng m¹i cña c¸c thµnh viªn ASEAN theo AFTA ë chõng mùc nhÊt ®Þnh còng gi¸n tiÕp khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN theo n¨ng lùc s½n cã sÏ ®Çu t­ trùc tiÕp vµo nhau. Riªng thÞ tr­êng cña ViÖt Nam “ thÞ tr­êng ®Çu t­ cßn më réng chç” còng khiÕn cho c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN yªn lßng, tÝch cùc h¬n. AFTA víi nh÷ng tho¶ thuËn vµ thùc hiÖn cam kÕt gi÷a c¸c ChÝnh phñ trªn thùc tÕ sÏ lµm yªn lßng c¸c nhµ ®Çu t­ trong khèi. MÆt kh¸c, víi viÖc tham gia AFTA vµ c¸c tæ chøc cña khu vùc dÉn ®Õn FDI cña ASEAN vµ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc mét b­íc chuyÓn biÕn nhanh. §Õn th¸ng 06/1997, tæng ®Çu t­ dù ¸n cña ASEAN ®· lªn tíi 328 dù ¸n víi tæng vèn cam kÕt t¨ng lªn 7,815 tû USD, t¨ng h¬n hai lÇn so víi thêi kú tr­íc 01/01/1996. Tõ chç ba quèc gia ASEAN( Xingapo, Malaysia, Th¸i Lan) chiÕm gi÷ c¸c vÞ trÝ 5,7,12 trong sè c¸c quèc gia ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam( so víi sè liÖu th¸ng 06/1995) th× ®Õn ngµy 28/06/1997, ba n­íc nµy ®· chiÕm gi÷ c¸c vÞ trÝ thø 1,8,7 trong sè 10 quèc gia ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam( xem b¶ng biÓu 1). Tæng møc ®Çu t­ cña toµn ASEAN ®· chiÕm tíi tû träng gÇn 30% tæng FDI ®Çu t­ vµo ViÖt Nam( xem b¶ng biÓu 2) B¶ng 1: §Çu t­ trùc tiÕp ASEAN vµo ViÖt Nam ( tÝnh ®Õn 28/06/1997) Tªn n­íc Sè dù ¸n Tæng sè vèn( triÖu USD) VÞ trÝ trong sè c¸c quèc gia vµ l·nh thæ vµo ViÖt Nam 1. Xingapo 2. Th¸i Lan 3. Malaysia 4. Indonexia 5. Philippin 6. Brunei 106 77 56 13 16 1 5.170,49 1.073,81 1.071,19 241,59 238,38 10,00 1 7 8 17 18 44 Toµn bé ASEAN 328 7.815,08 B¶ng 2: Tû träng ®Çu t­ cña ba quèc gia ASEAN trong sè 10 nhµ ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam ( tÝnh ®Õn hÕt ngµy 28/06/1997 FDI ë ViÖt Nam cã tÊt c¶ 1724 dù ¸n víi tæng sè vèn cam kÕt 28,071 tû USD) ???????????????/ Tuy nhiªn, do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ n¨m 1997 ®· g©y c¶n trë cho ®Çu t­ c¸c n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam, sè l­îng dù ¸n bÞ gi¶m m¹nh, nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ còng bÞ gi·n tiÕn ®é thùc hiÖn. Vµ ®Õn n¨m 1998, chØ cã 15 dù ¸n cña c¸c n­íc ASEAN ®Çu t­ vµo ViÖt Nam, ®Õn n¨m 1999 ®· t¨ng lªn 34 dù ¸n vµ tÝnh ®Õn hÕt th¸ng 04/2000, sè dù ¸n ®¹t ®­îc lµ 417 dù ¸n trong ®ã h¬n mét nöa lµ cña Singapo( 235 dù ¸n) NÕu nh­ tr­íc ®©y th­¬ng m¹i, nhµ hµng, kh¸ch s¹n vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n lµ lÜnh vùc chÝnh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi , th× nay ngµnh c«ng nghiÖp ®ang lµ n¬i thu hót nhiÒu nhÊt c¶ vÒ sè dù ¸n vµ tæng sè vèn ®¨ng ký II. Lo¹i h×nh ®Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN vµo ViÖt Nam 1. C¸c h×nh thøc ®Çu t­ cña c¸c n­íc 1.1: §èi víi Xingapo Xingapo hiÖn nay ®ang lµ n­íc dÉn ®Çu vÒ sè dù ¸n, víi 163 dù ¸n, trong ®ã: Dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi lµ 30 dù ¸n, cã tæng sè vèn ®Çu t­ 354,4 triÖu USD, vèn thùc hiÖn ®¹t 85,15( 301,6 triÖu USD). Trong 30 dù ¸n nµy cã tíi 50% sè dù ¸n míi ®­îc cÊp giÊy phÐp, 4 dù ¸n ®· ®­a vµo ho¹t ®éng: ®ã lµ dù ¸n s¶n xuÊt ngäc trai Kh¸nh Hoµ, dù ¸n chÕ biÕn thùc phÈm t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, dù ¸n s¶n xuÊt s¬n Nippon, vµ dù ¸n s¶n xuÊt ®¸ granit B×nh D­¬ng… C¸c dù ¸n cßn l¹i tËp trung vµo s¶n xuÊt hµng tiªu dïng nh­ ®å nh«m, nhùa, kÐo, s¶n xuÊt thùc phÈm chÕ biÕn vµ ®å uèng… Ngoµi ra cßn mét sè dù ¸n tËp trung vµo s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng nh­ xi m¨ng, s¾t thÐp, ngãi… C¸c dù ¸n nµy b­íc ®Çu ®· thu hót ®­îc 1593 lao ®éng Víi dù ¸n liªn doanh: hiÖn cã 122 dù ¸n, trong ®ã cã 56 dù ¸n ®· ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng vµ cã doanh thu. Trong 56 dù ¸n nµy cã 15 dù ¸n ®¹t hiÖu qu¶ cao, chñ yÕu trong c¸c lÜnh vùc dÞch vô, kh¸ch s¹n vµ s¶n xuÊt b×a catton ®Ó lµm bao b× hµng ho¸. HiÖn nay cßn 30 dù ¸n ®ang ®­îc triÓn khai ë giai ®o¹n ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n. Sè dù ¸n cßn l¹i ch­a ®­îc triÓn khai hoÆc míi ®­îc cÊp giÊy phÐp, hoÆc thñ tôc hµnh chÝnh cßn thiÕu. Víi dù ¸n hîp doanh: gåm 11 dù ¸n, c¸c dù ¸n thuéc diÖn nµy míi chØ ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng 20%, sè cßn l¹i xin gia h¹n vµ tiÕp tôc hoµn thµnh thñ tôc hµnh chÝnh . 1.2: §èi víi Th¸i Lan Th¸i lan víi 75 dù ¸n, ®øng thø hai vÒ sè dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam trong c¸c n­íc ASEAN. Trong 27 dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi, 14 dù ¸n cã sè vèn ®Çu t­ tõ 5 triÖu USD trë lªn, trong ®ã 3 dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc ng©n hµng, hiÖn ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Cßn l¹i 11 dù ¸n tËp trung vµo ch¨n nu«i, c©y trång, chÕ biÕn thùc phÈm, chÕ biÕn thøc ¨n gia sóc, l¾p r¸p hµng ®iÖn tö, vµ m¸y tÝnh… 13 dù ¸n víi sè vèn nhá h¬n 5 triÖu USD tËp trung vµo chÕ biÕn hoa qu¶, chÕ t¸c kim lo¹i vµ trång hoa xuÊt khÈu… Trong 45 dù ¸n liªn doanh, 19 dù ¸n cã sè vèn ®Çu t­ trªn 5 triÖu USD, c¸c dù ¸n nµy tËp trung vµo khai th¸c dÇu khÝ, khai th¸c vµng vµ chÕ t¸c ®¸ quý, sè dù ¸n cßn l¹i chñ yÕu tËp trung vµo lÜnh vùc dÞch vô, kh¸ch s¹n, 60% dù ¸n. Vµ còng trong lÜnh vùc nµy, trong n¨m 97 sÏ cã thªm 3 dù ¸n trong tæng 5 dù ¸n ®ang ®­îc thùc hiÖn sÏ hoµn thµnh vµ ®­a vµo sö dông 40 dù ¸n, cßn l¹i ®­îc ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt c¬ khÝ nh­ phô tïng « t«, vµ vËt liÖu x©y dùng. 3 dù ¸n hîp doanh hiÖn tËp trung vµo s¶n xuÊt gièng ng« lai, b¨ng h×nh, vµ s¶n phÈm ®iÖn c¬, víi tæng sè vèn cña 3 dù ¸n nµy ®¹t 2,17 triÖu USD 1.3: §èi víi Malaysia Malaysia lµ n­íc ®øng thø 3 trong 5 n­íc ASEAN ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam. HiÖn cã 2 dù ¸n lín nhÊt trong sè 14 dù ¸n cã vèn ®Çu t­ 100% vÊn n­íc ngoµi ®ã lµ dù ¸n Hualon Corporation ViÖt Nam, kÐo sîi, dÖt vµ nhuém v¶i- §ång Nai víi sè vèn ®Çu t­ 428 triÖu USD, hiÖn nay ®· gãp vèn 20% vµ ®· cã doanh thu tõ cuèi n¨m 1996; tiÕp ®Õn lµ dù ¸n s¶n xuÊt d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn th«ng tin víi sè vèn ®Çu t­ 93,8 triÖu USD; 4 dù ¸n cã sè vèn trªn 50 triÖu USD ®· ®­îc thùc hiÖn vµ 3 trong 4 dù ¸n ®· cã doanh thu ®¹t hiÖu qu¶ cao; 8 dù ¸n cßn l¹i tËp trung vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ, chÕ biÓn h¶i s¶n, thùc phÈm… trong ®ã 5/8 dù ¸n ®· ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng vµ b­íc ®Çu ®· cã doanh thu. Trong sè 37 dù ¸n liªn doanh ®· cã 14 dù ¸n ®i vµo s¶n xuÊt kinh doanh, vµ 2/14 dù ¸n nµy cã doanh thu cao lµ: Liªn doanh vËn chuyÓn, h­íng dÉn kh¸ch du lÞch t¹i Hµ Néi; vµ Liªn doanh s¶n xuÊt h­¬ng trõ muçi Mosly. VÒ dù ¸n hîp doanh: hiÖn cã 4 dù ¸n. trong ®ã 2 dù ¸n ®Çu t­ vµo lÜnh vùc dÇu khÝ 1.4: §èi víi Philippin HiÖn cã 8 dù ¸n ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi, trong ®ã 3/8 dù ¸n tËp trung vµo chÕ biÕn hµng thñ c«ng mü nghÖ, vµ s¶n xuÊt m©y tre ®an víi tæng sè vèn ®Çu t­ 9,425 triÖu USD. Mét dù ¸n 7,5 triÖu USD ®Çu t­ cho ngµnh d­îc t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh. Trong 8 dù ¸n nµy cã tíi 6/8 dù ¸n ®­îc thùc hiÖn t¹i Kh¸nh Hoµ vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, chØ cã 1 dù ¸n vÒ thiÕt bÞ giÆt ®­îc thùc hiÖn ë Hµ Néi Dù ¸n liªn doanh hiÖn cã 8 dù ¸n, trong ®ã cã 3 dù ¸n vèn ®Çu t­ trªn 50 triÖu USD, ®ã lµ: dù ¸n s¶n xuÊt « t« Hoµ B×nh( 580 triÖu USD) s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ vµ chñ yÕu phôc vô néi tiªu; dù ¸n kh¸ch s¹n ®¹i lé Kim Liªn Hµ Néi( 71,9 triÖu USD), vµ dù ¸n chÕ biÕn ®­êng ë Ninh B×nh víi 60 triÖu USD, dù ¸n nµy ®· gãp vèn vµ chuÈn bÞ x©y dùng c¬ b¶n vµo ®Çu n¨m 1998; 40% dù ¸n cßn l¹i tËp trung vµo du lÞch- kh¸ch s¹n vµ chÕ biÕn thùc phÈm. 1.5: §èi víi Indonexia Tæng sè ®· cã 13 dù ¸n, trong ®ã cã 4 dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi; dù ¸n lín nhÊt víi sè vèn 52,6 triÖu USD- ®Çu t­ s¶n xuÊt phim Fuji vµ m¸y ¶nh, ®­îc cÊp giÊy phÐp 5/1996. Trong 4 dù ¸n nµy chØ cã dù ¸n s¶n xuÊt chÊt tÈy röa víi sè vèn ®Çu t­ 2,5 triÖu USD ®· ®­îc ®­a vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 10/1994; 8 dù ¸n liªn doanh cã 2 dù ¸n víi sè vèn trªn 50 triÖu USD ®ã lµ dù ¸n liªn doanh Hotel Horison vµ dù ¸n xÝ nghiÖp liªn hîp thùc phÈm Vòng Tµu. 3/8 dù ¸n thuéc dù ¸n liªn doanh ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, cßn l¹i tËp trung vµo vËn chuyÓn tµu biÓn vµ vËn chuyÓn hµnh kh¸ch, dÞch vô ng©n hµng vµ kh¸ch s¹n. Mét dù ¸n hîp doanh ®­îc cÊp giÊy phÐp 22/10/91 vÒ khai th¸c than §ång V«ng,- U«ng Th­îng- Qu¶ng Ninh víi sè vèn ®Çu t­ 27 triÖu USD, hiÖn ®ang khoan th¨m dß TÝnh ®Õn 13/9/1997 sè dù ¸n cña c¸c n­íc ASEAN ®Çu t­ vµo ViÖt Nam nh­ sau: Lo¹i dù ¸n Tæng sè Xingapo Th¸i Lan Malaysia Philippin Indonexia Tæng Tæng sè XÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi - Vèn ®Çu t­ 50 triÖu USD trë lªn - Vèn ®Çu t­ tõ 5 ®Õn 50 triÖu USD - Vèn ®Çu t­ d­íi 5 triÖu USD 2. XÝ nghiÖp liªn doanh - Vèn ®Çu t­ 50 triÖu USD trë lªn - Vèn ®Çu t­ tõ 5 ®Õn 50 triÖu USD - Vèn ®Çu t­ d­íi 5 triÖu USD 3. Hîp doanh - Vèn ®Çu t­ 50 triÖu USD trë lªn - Vèn ®Çu t­ tõ 5 ®Õn 50 triÖu USD - Vèn ®Çu t­ d­íi 5 triÖu USD 322 83 4 36 43 220 25 106 89 19 3 4 12 163 30 1 14 15 122 15 63 44 11 0 2 9 75 27 - 14 13 45 3 19 23 3 0 1 2 55 14 2 4 8 37 2 20 15 4 2 1 1 16 8 - 3 5 8 3 1 4 0 0 0 0 13 4 1 1 2 8 2 3 3 1 1 0 0 Nguån: Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu T­ 2. Ph©n tÝch c¸c nhµ ®Çu t­ Nh»m khai th¸c lîi thÕ cña m×nh, c¸c n­íc ASEAN chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ l¾p r¸p, khai th¸c dÇu khÝ, kh¸ch s¹n du lÞch, dÞch vô tµi chÝnh vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, trong khi c¸c n­íc kh¸c l¹i quan t©m nhiÒu ®Õn c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, kh¸ch s¹n vµ n«ng l©m nghiÖp víi quy m« võa vµ nhá ThËt vËy, theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n tõ sè liÖu thèng kª cña Vô Qu¶n Lý dù ¸n ®Çu t­( MPI) cho thÊy: trong tæng sè 377 dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN ®ang triÓn khai ë ViÖt Nam, chØ cã 136 dù ¸n víi 3725 triÖu USD ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp, chiÕm 36% tæng dù ¸n vµ 39,5% tæng vèn ®Çu t­ cña ASEAN ë ViÖt Nam. Trong khi ®ã, c¸c tû lÖ t­¬ng tù c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµo ngµnh c«ng nghiÖp lµ 61,6% tæng dù ¸n vµ 46,5% tæng vèn ®Çu t­ FDI cña c¶ n­íc . Sè dù ¸n cßn l¹i chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc kh¸ch s¹n, x©y dùng vµ dÞch vô. Thùc tÕ nµy ®· ph¶n ¸nh kh¸ râ c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN rÊt quan t©m ®Õn c¸c lÜnh vùc ®Çu t­ mang l¹i hiÖu qu¶ nhanh vµ ph¸t huy ®­îc lîi thÕ cña hä ë ViÖt Nam. MÆt kh¸c, còng béc lé kh¸ râ nh÷ng h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp cã kü thuËt cao cu¶ c¸c n­íc nµy. Cã lÏ ®©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt ®¸ng l­u ý so víi c¸c nhµ ®Çu t­ giÇu tiÒm n¨ng kh¸c ë ViÖt Nam nh­ NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc vµ Mü. C¸c dù ¸n ®Çu t­ cña c¸c n­íc ASEAN chñ yÕu tËp trung d­íi h×nh thøc liªn doanh, sau ®ã ®Õn xÝ nghiÖp 100% së h÷u n­íc ngoµi vµ sè dù ¸n hîp doanh rÊt nhá. §Æc ®iÓm nµy ph¶n ¸nh c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN cßn sî m¹o hiÓm, v× thÕ hä muèn chia sÎ rñi ro víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam. Tuy nhiªn, gÇn ®©y do c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN ®· quen víi m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam vµ xuÊt hiÖn nhiÒu c¶n trë cña ®èi t¸c ViÖt Nam trong liªn doanh, nªn tû lÖ dù ¸n 100% vèn n­íc ngoµi t¨ng lªn vµ h×nh thøc liªn doanh gi¶m dÇn. H×nh thøc hîp doanh vÉn chiÕm tû lÖ nhá trong tæng sè dù ¸n. D÷ liÖu cña b¶ng 1 cho thÊy, sè dù ¸n lín trªn 50 triÖu USD cßn ch­a nhiÒu, chØ cã 32 dù ¸n, chiÕm 9,9% tæng sè dù ¸n cña ASEAN vµo ViÖt Nam. Sè dù ¸n cßn l¹i ®­îc ph©n lµmtû lÖ ngang nhau gi÷a quy m« trung b×nh( 146 dù ¸n ) vµ quy m« nhá( 144 dù ¸n ). MÆt kh¸c, ®èi víi c¸c h×nh thøc xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi hîp doanh th× lo¹i dù ¸n quy m« nhá chiÕm tû lÖ cao nhÊt, chiÕm 51,8% vµ 63,2% theo thø tù. Trong khi ®ã, lo¹i dù ¸n quy m« trung b×nh l¹i chiÕm tû lÖ cao, 48,2% trong h×nh thøc liªn doanh. §Æc ®iÓm nµy ph¶n ¸nh c¸c nhµ ®Çu t­ ASEAN muèn chia rñi ro víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam. Qua ph©n tÝch trªn cho thÊy, ®Çu t­ trùc tiÕp cña ASEAN vµo ViÖt Nam cã ®Æc ®iÓm nh­ sau: - Xingapo tËp trung chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng néi ®×a, chÕ biÕn n«ng, l©m h¶i s¶n, kh¸ch s¹n vµ du lÞch, ®Æc biÖt tõ n¨m 1996 trë l¹i ®©y c¸c dù ¸n cña Xingapo ®· ®Çu t­ vµo lÜnh vùc m¸y tÝnh, hµng ®iÖn tö, s¶n xuÊt « t« vµ linh kiÖn phô tïng « t«… - Malayxia tËp trung chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc c«ng nghiÖp, dÇu khÝ, x©y dùng vµ ng©n hµng, th«ng tin viÔn th«ng… - Th¸i Lan tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc ng©n hµng, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, chÕ t¸c ®¸ quý vµ khai th¸c kim lo¹i, khÝ ®èt, kh¸ch s¹n- du lÞch, vµ mét sè vËt phÈm tiªu dïng. C¸c n­íc cßn l¹i nh­ Philippin vµ Indonexia, nh×n chung lµ nh÷ng n­íc tham gia ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam cßn rÊt khiªm tèn. Indonexia tËp trung vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng thùc phÈm tiªu dïng, ®å uèng, vµ ngµnh vËn t¶i… Philippin tËp trung ®Çu t­ vµo lÜnh vùc chÕ biÕn hµng thñ c«ng mü nghÖ, chÕ biÕn thùc phÈm vµ kh¸ch s¹n- du lÞch. Qua t×nh h×nh thùc hiÖn ®Çu t­ cña ASEAN vµo ViÖt Nam cho thÊy sè dù ¸n ®Çu t­ nhiÒu, song viÖc gi¶i ng©n c¸c dù ¸n cßn chËm ch¹p, th«ng th­êng m¾c ë kh©u thñ tôc hµnh chÝnh, thñ tôc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­, thñ tôc cÊp ®Êt, cÊp giÊy phÐp x©y dùng ®Ó triÓn khai dù ¸n, thñ tôc h¶i quan, nép thuÕ… Tuy vËy, kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c dù ¸n ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Òu ®­îc thùc hiÖn, trong thêi gian qua ®· cã mét sè dù ¸n ph¶i rót giÊy phÐp, cô thÓ nh­ sau: TÝnh ®Õn 13/9/1997 ®· cã 54 dù ¸n rót giÊy phÐp: - Th¸i Lan lµ n­íc cã sè dù ¸n gi¶i thÓ nhiÒu nhÊt 26/54 dù ¸n, trong ®ã cã 9/26 dù ¸n thuéc lÜnh vùc ®Çu t­ h¶i s¶n, 2/26 dù ¸n thuéc chÕ t¸c ®¸ quý, 3/26 dù ¸n thuéc chÕ biÕn gç, 3/26 dù ¸n thuéc lÜnh vùc kh¸ch s¹n- du lÞch, cßn l¹i lµ c¸c dù ¸n s¶n xuÊt xe g¾n m¸y, chÕ biÕn thuèc l¸, sane xuÊt b«ng b¨ng vÖ sinh… - TiÕp ®Õn Xingapo cã 13 dù ¸n gi¶i thÓ, chñ yÕu tËp trung vµo c¸c ngµnh kh¸ch s¹n, dÞch vô x©y dùng nhµ cöa cho thuª, chÕ biÕn h¶i s¶n, chÕ biÕn thùc phÈm vµ ®å uèng.. - Malayxia gi¶i thÓ 7 dù ¸n, trong ®ã h¬n 40% thuéc ngµnh chÕ biÕn gç, cßn l¹i lµ c¸c ngµnh chÕ biÕn nhùa, n­íc kho¸ng… - Philippin vµ Indonexia cã 8 dù ¸n gi¶i thÓ, trong ®ã cã tíi 2 dù ¸n thuéc chÕ biÕn gç, 2 dù ¸n thuéc chÕ biÕn thuû s¶n, cßn l¹i lµ c¸c dù ¸n thuéc ngµnh khai th¸c c¸t, d©y kho¸ kÐo… C¸c dù ¸n thuéc ngµnh chÕ biÕn gç kh«ng thùc hiÖn ®­îc, do chóng ta ®ãng cöa rõng. Cßn ®èi víi c¸c dù ¸n thuéc chÕ biÕn h¶i s¶n th«ng th­êng vèn ®Çu t­ nhá kh«ng ®ñ søc tæ chøc t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam nÕu ph¶i ®Çu t­ c¶ ph­¬ng tiÖn ®¸nh b¾t. C¸c dù ¸n thuéc lÜnh vùc kh¸ch s¹n du lÞch mét mÆt ®ang cã sù chuyÓn h­íng ®Çu t­ tõ thÞ tr­êng phÝa B¾c chuyÓn vµo thÞ tr­êng phÝa Nam. MÆt kh¸c do sù khñng kho¶ng cña ®ång Bath còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi ®Çu t­ cña Th¸i vµo ViÖt Nam. III. KÕt luËn t×nh h×nh ®Çu t­ KÕt qu¶ trªn cho thÊy: ®Çu t­ cña ASEAN vµo ViÖt Nam( trõ Xingapo), cã sè vèn ®Çu t­ cña c¸c dù ¸n vÉn cßn nhá. Nguyªn nh©n cña kÕt qu¶ nµy do c¸c n­íc ASEAN ®Òu ®ang trong thêi kú thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, lµ nh÷ng n­íc cã nhiÒu nhu cÇu nhËn vèn tõ n­íc ngoµi. Trong ASEAN, nh×n chung c¸c nÒn kinh tÕ cña mét sè n­íc ®Òu ®· ®¹t tíi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n so víi ViÖt Nam. Hä còng muèn thùc hiÖn ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam ®Ó chuyÓn giao mét sè c«ng nghÖ kh«ng cßn phï hîp víi c¸c lîi thÕ vèn cã cña hä n÷a, nh­ chi phÝ lao ®éng thÊp, mÆt kh¸c vÞ trÝ ®Þa lý cña ta cã nhiÒu thuËn lîi h¬n, tµi nguyªn chñ yÕu khai th¸c vµ xuÊt th«… c¸c c«ng nghÖ nµy tá ra vÉn cßn phï hîp víi tr×nh ®é s¶n xuÊt cña ViÖt Nam. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh nµy, hä cã thÓ võa chuyÓn giao ®­îc c«ng nghÖ cña hä, ®ång thêi l¹i cã ®iÒu kiÖn ®Ó hä trang bÞ c«ng nghÖ míi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña hä h¬n. Nh­ vËy, trong quan hÖ ®Çu t­ trùc tiÕp gi÷a c¸c n­íc ASEAN ®èi víi ViÖt Nam, mét mÆt c¸c n­íc ASEAN ®ang lµ nh÷ng nhµ ®Çu t­, nh­ng mÆt kh¸c c¸c n­íc ASEAN l¹i lµ ®èi thñ c¹nh tranh cña ViÖt Nam trong viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi, ®ång thêi hä l¹i ph¶i c¹nh tranh víi c¸c n­íc kh¸c trong c¹nh tranh ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. §©y chÝnh lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ c©n nh¾c khi tiÕp nhËn mét dù ¸n ®Çu t­ cña ASEAN hay cña c¸c n­íc kh¸c ngoµi khèi ASEAN.