MỤC LỤC
Lời mở đầu
Nội dung
1. Tài chính
a. Khái niệm 3
b. Bản chất 3
c. Chức năng 4
2. Tài chính trong nền kinh tế kế hoạch bao cấp
3. Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở nước ta hiện nay
4. Vai trò tài chính nhà nước trong điều tiết kinh tế ở nước ta
a. Tài chính là công cụ trọng yếu để điều hành vĩ mô của nhà nước 6
b. Điều hành cơ chế thị trường đi theo các mục tiêu kinh tế – xã hội đã được xác định
5. Một số biện pháp nhằm đảm bảo nâng cao vai trò của tài chính
Kết luận
14 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 1606 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Vai trò tài chính nhà nước trong điều tiết kinh tế ở nước ta, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
VËn dông t tëng chñ nghÜa M¸c Lª nin vµ t tëng Hå ChÝ Minh vµ tõ thùc tiÔn cña ®Êt níc.§¶ng ta ®· x¸c ®Þnh ViÖt Nam ph¶i ®i lªn CNXH bá qua TBCN lµ mét tÊt yÕu lÞch sö.
Trong qu¸ tr×nh x©y dùng CNXHë níc ta §¶ng ta ®· chØ râ môc tiªu lµ:X©y dùng mét x· héi d©n giµu ,níc m¹nh ,x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh.Trong ®ã viÖc quan träng nhÊt lµ viÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ v÷ng ch¾c t¹o c¬ së kinh tÕ vµ tiÒn ®Ò ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc.Tríc ®©y níc ta ®· x©y dùng nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung bao cÊp.Trong giai ®o¹n ®Êu tranh chèng Mü còng cã mét sè thµnh tùu ,nhng sau chiÕn tranh m« h×nh nµy kh«ng cßn phï hîp víi thùc tr¹ng ®Êt níc,cÇn ph¶i ®æi míi.Do duy tr× m« h×nh kinh tÕ nµy trong thêi gian dµi ,víi sù can thiÖp qu¸ s©u cña nhµ níc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng tu©n theo c¸c quy luËt tù nhiªn(quy luËt cung-cÇu,quy luËt gi¸ trÞ ,quy luËt c¹nh tranh ) dÉn ®Õn nÒn kinh tÕ tr× trÖ ,kÐm n¨ng ®éng l¹m ph¸t, khñng ho¶ng kinh tÕ ®êi sèng nh©n d©n gÆp nhiÒu khã kh¨n.Tõ nh÷ng lý do trªn §¹i Héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII ®· x¸c ®Þnh ph¬ng híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë níc ta lµ: ph¸t triÓn nÒn klinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn,vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN.
Trong tiÕn tr×nh x©y dùng CNXH ph¸t triÓn ®Êt níc §¶ng ta ®· chØ ra ph¶i ®a ®Êt níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp ho¸ t¹i ®¹i héi §¶ng lÇn thø VIII vµ tiÕp tôc ®îc kh¼ng ®Þnh t¹i ®¹i héi §¶ng lÇn thø IX lµ:”§a níc tar a khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn,n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n,t¹o nÌn t¶ng ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i ho¸.
Trong nh÷ng chuyÓn biÕn ®ã ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín,®i liÒn víi nh÷ng thµnh tùu ®ã lu«n lµ nh÷ng han chÕ vµ khã kh¨n k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc.C«ng cuéc ®æi míi ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng biÖ ph¸p gi¶i quyÕt nã sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
Víi mong muèn t×m hiÓu thªm vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc,nh÷ng víng m¾c trong c¸c gi¶i ph¸t,c¸c chÝnh s¸ch vµ qu¸ tr×nh xö lý c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh CNH- H§H ®Êt níc.Vai trß cña nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ trong viÖc h×nh thµnh,ph©n phèi vµ sö dông mét c¸ch cã kÕ ho¹ch c¸c quü t¹p trung vµ kh«ng tËp trung díi h×nh thøc tiÒn tÖ trong nÒn KTQD ,nh»m ®¶m b¶o ph¸t triÓn t¸i x¶n xuÊt c¶ chiÌu réng lÉn chiÒu s©u,æn ®Þnh n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n,tiÕn ®Õn x©y dùng thµnh c«ng CNXH ë ViÖt Nam.Nªn em ®· chän ®Ò tµi “Vai trß tµi chÝnh nhµ níc trong ®iÒu tiÕt kinh tÕ ë níc ta”. Lµm tiÓu luËn cho m«n kinh tÕ chÝnh trÞ Mac-Lªnin.
Néi dung
1. Tµi chÝnh.
Kh¸i niÖm: Tµi chÝnh lµ hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ biÓu hiÖn trong lÜnh vùc h×nh thµnh vµ ph©n phèi quü tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh»m x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi x· héi chñ nghÜa.
B¶n chÊt cña tµi chÝnh
LÞch sö x· héi cho thÊy tµi chÝnh ra ®êi vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi sù ra ®êi cña Nhµ níc vµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN b¶n chÊt cña tµi chÝnh biÓu hiÖn qua c¸c nhãm quan hÖ tµi chÝnh díi ®©y:
- Nhãm c¸c quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp d©n c, c¸c tæ chøc x· héi víi Nhµ níc: ®©y lµ nhãm quan hÖ gi¸ trÞ cã tÝnh chÊt b¾t buéc tËp trung vµo ng©n s¸ch Nhµ níc vµ sù ph©n phèi gi¸ trÞ ®ã ph¶i ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng cña Nhµ níc diÔn ra b×nh thêng, trong mèi quan hÖ nµy gi¸ trÞ dÞch chuyÓn theo hai chiÒu tõ d©nghiªn cøu , doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc vµo ng©n s¸ch Nhµ níc vµ ngîc l¹i. Trong chñ nghÜa t b¶n mèi quan hÖ cµng nh×n bÒ ngoµi cµng ®îc thÓ hiÖn th«ng qua hai chiÒu nhng môc ®Ých vµ b¶n chÊt lîi Ých cã kh¸c, sù kh¸c nhau nµy cã tÝnh chÊt quan hÖ s¶n xuÊt, nhÊt lµ quan hÖ së h÷u vµ quan hÖ ph©n phèi kh¸c nhau quy ®Þnh.
- Nhãm c¸c quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c doanh nghiÖp tæ chøc x· héi, d©n c víi hÖ thèng ng©n hµng, trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn, hÖ thèng c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông ngµy cµng gi÷ vÞ trÝ quan träng viÖc tµi trî t¹o vèn cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi nãi chung, s¶n xuÊt kinh doanh nãi riªng t¹o thuËn lîi ph¸t triÓn m¹nh mÏ víi quan hÖ tµi chÝnh, quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c tæ chøc d©n c, c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng.
- Nhãm c¸c quan hÖ tµi chÝnh gi÷a c¸c chñ thÓ víi thÞ trêng.
§©y lµ mèi quan hÖ thÓ hiÖn sù mua b¸n c¸c "quü tiÒn tÖ" tån t¹i díi c¸c h×nh thøc kh¸c. Tham gia mua b¸n trªn thÞ trêng tµi chÝnh lµ hÇu hÕt c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong x· héi, Nhµ níc còng tham gia vµo nhãm quan hÖ tµi chÝnh nµy víi t c¸ch nh ngêi mua vµ b¸n c¸c quü tiÒn tÖ Nhµ níc b¸n quü tiÒn tª cña m×nh b»ng viÖc ph¸t hµnh c«ng tr¸i trong mèi quan hÖ tµi chÝnh nãi trªn quan hÖ mua b¸n "vèn" gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ nh©n d©n ®Æc biÖt qu¸ tr×nh, Nhµ níc cÇn t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn vµ biÖn ph¸p hu hiÖu ®Ó võa híng dÉn, ®iÒu tiÕt sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh, võa chèng l¹i tÝnh tù ph¸t vµ sù lòng lo¹n trªn thÞ trêng tµi chÝnh nh»m ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ph¬ng híng ®· ®Þnh.
- Nhãm quan hÖ tµi chÝnh trong néi bé mçi chñ thÓ kinh tÕ.
Quan hÖ nµy biÓu hiÖn ë sù dÞch chuyÓn cña gi¸ trÞ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña mçi tæ chøc th«ng qua viÖc chi tr¶ l¬ng, thëng cho viªn chøc, c«ng nh©n ngêi lao ®éng. Th«ng qua c¸c kho¶n thu vÒ tiÒn ph¹t do vi ph¹m hîp ®ång, vi ph¹m vËt chÊt, th«ng qua viÖc cÊp ph¸t vèn, ph©n phèi ®iÒu hoµ vèn, th«ng qua ph©n phèi thu nhËp gi÷a c¸c thµnh viªn trong néi bé mçi chñ thÓ.
Chøc n¨ng cña tµi chÝnh
- Chøc n¨ng ph©n phèi: ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn x· héi ph¶i thêng xuyªn tiÒn hµnh s¶n xuÊt vµ t¸i x· héi cña c¶i vËt chÊt x· héi, trong qu¸ tr×nh Êy, cña c¶i thêng xuyªn ®îc tËp trung l¹i råi ®îc ph©n chia thµnh c¸c bé phËn kh¸c nhau, nhê ®ã mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt cã thÓ thùc hiÖn ®îc.
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, viÖc ph©n chia cña c¶i vËt chÊt cña x· héi chñ yÕu thùc hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng tµi chÝnh ®îc quy thµnh tiÒn, thµnh gi¸ trÞ vµ chóng ®îc ph©n phèi th«ng qua sù vËn ®éng tµi chÝnh. V× vËy toµn bé c¸c mèi quan hÖ gi¸ trÞ nãi trªn ®îc thùc hiÖn th«ng qua chøc n¨ng ph©n phèi cña tµi chÝnh - chøc n¨ng tËp trung vµ ph©n chia cña c¶i vËt chÊt cña x· héi trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt.
- Chøc n¨ng gi¸m ®èc: Còng nh ph©n phèi, chøc n¨ng gi¸m ®èc xuÊt ph¸t tõ thuéc tÝnh vèn cã cña tµi chÝnh, sù tån t¹i cña ph¹m trï tµi chÝnh tÊt yÕu dÉn ®Õn biÓu hiÖn ë chç tµi chÝnh cã vai trß nh ngêi gi¸m s¸t ®«n ®èc lµ sù thèng nhÊt gi÷a sù vËn ®éng cña c¸c quü tiÒn tÖ víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña Nhµ níc vµ cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong nÒn Kinh tÕ Quèc d©n, ch¼ng h¹n ®Ó x©y dùng mét c«ng tr×nh nhÊt ®Þnh, ngêi ta ph¶i t¸i hiÖn mét sè vèn c¸c phÇn viÖc vµ c¸c lo¹i h×nh c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. C¸c phÇn vèn nµy sÏ ®îc cung cÊp theo ph¬ng thøc vµ tiÕn ®é nhÊt ®Þnh ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc theo kÕ ho¹ch, tõng bíc phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt vµ kü thuËt c«ng tr×nh. Th«ng qua sù vËn ®éng cña c¸c quü tiÒn tÖ, ngêi ta cã thÓ biÕt ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng tr×nh ®Ó cã gi¶i ph¸p ®iÒu chØnh vÒ tµi chÝnh cho thÝch hîp.
Tãm l¹i: hai chøc n¨ng ph©n phèi vµ gi¸m ®èc lµ hai chøc n¨ng c¬ b¶n cña tµi chÝnh lµ biÓu hiÖn hai mÆt g¾n bã chÆt chÏ víi nhau th«ng qua ®ã c¸c chñ thÓ vËn ®éng ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ cña Nhµ níc vµ c¸c nguån lùc cña tµi chÝnh nh c«ng cô cùc kú quan träng trong phôc vô tèt môc ®Ých ®Ò ra trong tõng thêi kú.
2. Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch bao cÊp.
Tµi chÝnh trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung cao ®é, chÞu t¸c ®éng vµ ¶nh hëng nÆng nÒ cña tÝnh chÊt ®¬n nhÊt ho¸ nhµ níc, nhËn thøc quan niÖm vÒ b¶n chÊt, chøc n¨ng, vai trß vÞ trÝ cña tµi chÝnh bÞ g¾n ch¾t vµo tÝnh chÊt nhµ níc, bÞ bã hÑp ph¹m vi trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña khu vùc cã tÇm bao qu¸t cña nhµ níc. V× thÕ ®· dÉn ®Õn nhËn thøc cho r»ng tµi chÝnh chØ lµ c¸c quan hÖ ph©n phèi n¶y sinh trong c¸c qu¸ t×nh ph©n chia tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n h×nh thµnh c¸c quü tiÒn tÖ tËp trung vµ kh«ng tËp trung.
Quan niÖm vÒ hÖ thèng tµi chÝnh theo h×nh thøc ph©n chia thµnh tµi chÝnh tËp trung vµ tµi chÝnh phi tËp trung ®· to¸t lªn h×nh ¶nh cña hÖ thèng tµi chÝnh g¾n chÆt vµo hÖ thèng nhµ níc, t¸ch rêi víi sù vËn ®éng c¶u c¸c quy luËt kinh tÕ diÔn ta ë c¶ khu vùc nhµ níc vµ khu vùc t nh©n. Do ®ã, gi¸ trÞ cña c¶i x· héi vµ tµi s¶n quèc gia trë nªn n»m ngoa× ph¹m vi ph©n phèi cña tµi chÝnh. Vai trß cña tµi chÝnh thô ®éng trong viÖc thùc hiÖn c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh cña nhµ níc, c¸c c«ng cô hµnh chÝnh bÞ xÕp vµo hµng thø yÕu, thËm chÝ bÞ l·ng quªn khi nhµ níc thùc hiÖn qu¶n lÝ nÒn kinh tÕ – x· héi. Sù vËn ®éng cña c¸c mèi qu¹ hÖ ph©n phèi cña tµi chÝnh ®Ó h×nh thµnh nªn c¸c quÜ tiÒn tÖ thêng kh«ng tu©n theo sù vËn ®éng kh¸ch quan cña c¸c quy luËt gi¸ trÞ, tr¸i l¹i nã phô thuéc vµ bÞ khÐp l¹i trong giíi h¹n cña c¸c mÖnh lÖnh hµnh chÝnh vµ chØ tiªu kÕ ho¹ch.
3. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay
Kinh tÕ thÞ trêng ( KTTT ) lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn cao khi s¶n xuÊt hµng hãa mang tÝnh phæ biÕn, b¶n th©n søc lao ®éng còng trë thµnh hµng ho¸, quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ trë thµnh h×nh thøc néi t¹i cña s¶n xuÊt x· héi. Nãi c¸ch kh¸c, lµ nÒn kinh tÕ lµ mäi quan hÖ kinh tÕ –x· héi c¬ b¶n ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua thÞ trêng vµ c¬ chÕ thÞ trêng.
ChuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ mét bíc chuyÓn ®æi m¹nh mÏ cña ®Êt níc ta ®Ó cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, kh«ng bÞ tôt hËu, l¹c hËu, nghÌo ®ãi ®eo ®uæi. Kinh tÕ thÞ trêng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt so víi kinh tÕ kÕ ho¹ch, bao cÊp mµ níc ta ®· thùc hiÖn trong suèt mét thêi gian dµi tríc ®ã. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, vai trß cña tµi chÝnh ®îc ®Èy lªn mét møc míi, quan träng h¬n, cÇn thiÕt h¬n, cÊp thiÕt h¬n rÊt nhiÒu so víi trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch.
4. Vai trß tµi chÝnh nhµ níc trong ®iÒu tiÕt kinh tÕ ë níc ta
ChuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh«ng bÞ rµng buéc bëi c¸c hµng rµo kÕ ho¹ch ho¸ ph¸p lÖnh, sù vËn ®éng cña c¸c quÜ tiÒn tÖ trë nªn ®a d¹ng, vai trß vµ tÝnh chÊt nhµ níc ho¸ ®· ®îc dung hoµ bëi tÝnh chÊt x· héi ho¸, díi nhiÒu h×nh thøc së h÷u, ho¹t ®éng kinh tÕ diÔn ra ë mäi lÜnh vùc theo sù vËn ®éng cóa c¸c quy luËt thÞ trêng t¸c ®éng ®Õn c¸c qu¸ tr×nh chu chuyÓn c¸c nguån lùc tµi chÝnh.
XuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tµi chÝnh lµ võa g¾n liÒn víi tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña nhµ nø¬c l¹i võa n¶y sinh tõ kinh tÕ nªn trong ®iÒu hµnh vÜ m«, nã cã 2 vai trß c¬ b¶n:
Tµi chÝnh lµ c«ng cô träng yÕu ®Ó ®iÒu hµnh vÜ m« cña nhµ níc:
Trong kinh tÕ thÞ trêng, tuy mäi ho¹t ®éng kinh tÕ diÔn ra trªn thÞ trêng, tu©n theo nh÷ng qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan. Tuy nhiªn, ®Ó kinh tÕ thÞ trêng còng chøa ®ùng hµng lo¹t c¸c khuyÕt tËt mµ b¶n th©n nã kh«ng thÓ tù gi¶i quyÕt, ®ång thêi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng ®Þnh híng nhÊt ®Þnh ®Ó ®i ®óng con ®êng lªn chñ nghÜa x· héi. ChÝnh v× vËy, nhµ níc vÉn cÇn cã sù can thiÖp nhÊt ®Þnh vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng- chñ yÕu ë tÇm vÜ m«. Sù ®iÒu chØnh nµy ®îc thùc hiÖn b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ, chñ yÕu th«ng qua chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ- tÝn dông. Thùc tÕ c¸c níc x· héi chñ nghÜa, kinh tÕ thÞ trêng cho thÊy thiÕu c¬ chÕ tµi chÝnh – tiÒn tÖ hoµn thiÖn th× døt kho¸t kh«ng thÓ t¹o ra nÒn kinh tÕ hiÖu qu¶ , cã c¬ cÊu hîp lý, ph¸t triÓn nhÞp nhµng.
Tríc hÕt nhµ níc th«ng qua quan hÖ tµi chÝnh ®Ó x©y dùng mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia cã tÝnh chiÕn lîc nh»m:
*§iÒu tiÕt kinh tÕ: §Ó ®iÒu tiÕt kinh tÕ nhµ níc ph¶i kÕt hîp c¶ hai chøc n¨ng cña tµi chÝnh: ph©n phèi vµ gi¸m ®èc. Trªn c¬ së kiÓm tra, gi¸m s¸t b»ng ®ång tiÒn, nhµ níc n¾m ®îc thùc tÕ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ, tõ ®ã ph¸t hiÖn ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn can thiÖp, ®iÒu tiÕt. B»ng c¸c chÝnh s¸ch ph©n phèi, nhµ níc ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ theo kÕ ho¹ch ®· ®Þnh sao cho t¹o vèn, huy ®éng vèn, sö dông vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n quèc gia. Cña c¶i quèc gia xÐt vÒ mÆt hiÖn vËt nh m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã thÓ vÉn ho¹t ®éng ë mét chç nhÊt ®Þnh… tr¸i l¹i, xÐt vÒ mÆt tiÒn tÖ cña mäi cña c¶i th× nã cã thÓ tuÇn hoµn di ®éng nhanh h¬n, linh ho¹t h¬n, t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng míi to lín h¬n th«ng qua quü khÊu hao, quü b¶o hiÓm, quü cæ phÇn, …
VÝ dô: Mét nhµ m¸y s¶n xuÊt g¹ch èp l¸t ®· cã mét thêi gian nhiÒu n¨m liÒn ho¹t ®éng díi sù qu¶n lý cña Nhµ níc vµ ®· ®îc khÊu hao mét phÇn lín trang thiÕt bÞ m¸y mãc vµ céng víi phÇn tÝch luü vÓ b¶o hiÓm, ®· ®îc Nhµ níc th«ng qua tµi chÝnh ®Ó ®Çu t x©y dùng mét nhµ m¸y míi ë n¬i kh¸c. víi kü thuËt tiªn tiÕn h¬n hiÖn ®¹i h¬n sovíi nhµ m¸y cò sau ®ã ®Ó tiÕp tôc duy tr× sù ho¹t ®éng cña nhµ m¸y cò Nhµ níc ®· tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ nhµ m¸y cò qua ®ã cã thÓ thu håi ®îc vèn x©y dùng c¬ b¶n ban ®Çu.
Nhµ níc ®¶m b¶o sù æn ®Þnh chÝnh trÞ , kinh tÕ , x· héi vµ thiÕt lËp khu«n khæ ph¸p luËt ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ , v× æn ®Þnh chÝnh trÞ , x· héi míi cã thª t¹o ra ®îc m«i trêng æn ®Þnh vµ thuËn lîi míi cã thÓ thu hót ®îc c¸c nhµ ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ kinh doanh nh vËy cã thÓ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng , b»ng biÖn ph¸p nµy cã thÓ ®Èy nhanh ®¬c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt.§©y lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ . Nhµ níc cßn ph¶i t¹o ra hµnh lang ph¸p lu©t cho ho¹t ®«ng kinh tÕ b»ng c¸ch ®Æt ra c¸c ®iÒu luËt c« b¶n vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n vµ ho¹t ®éng thÞ trêng , ®Æt ra nh÷ng quy ®Þnh chi tiÕt cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp .Khu«n khæ mµ luËt ph¸p mµ nhµ níc quy ®Þnh cã t¸c ®éng s©u s¾c tíi c¸c hµnh vi cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ, ®iÒu chØnh hµnh vi kinh tÕ cña hä ,vÝ dô , nh chèng gian lËn ,ch«ng chèn thuÕ vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c tr¸i víi quy ®inh cña phap luËt cho phÐp
Nhµ níc ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ . Môc ®Ých cña c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn tèi ®a v× v©y , hä cã thÓ l¹m dông tµi nguyªn cña x· héi , g©y « nhiÔm m«i tríng sèng cña con ngêi .Vi vËy , nhµ níc ph¶i thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p nh»m ng¨n chÆn nh÷ng t¸c ®éng bªn ngoµi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi . KTTT chØ thÓ hiÖn ®Çy ®ñ khi cã sù kiÓm so¸t cña canh tranh hoµn h¶o , khi xuÊt hiÖn canh tranh kh«ng hoµn h¶o th× hiÖu lc cña KTTT bÞ gi¶m , nh sù xuÊt hiÖn ®éc quyÒn lµm gi¶m tÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng thÞ trêng , v× vËy , nhµ níc cã nhiÖm vô ph¶i b¶o vÖ c¹nh tranh va chèng ®éc quyÒn ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh tÕ thÞ trêng.
Nhµ níc ®Þnh híng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn KTTT t¨ng trëng æn ®Þnh. Nhµ níc x©y dùng c¸c chiÕn lîc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn trùc tiÕp ®Çu t vµo mét sè lÜnh vùc ®Ó dÉn d¾t nÒn kinh tÕ-x· héi ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ ,vÝ dô, nh ®Çu t vµo nÒn gi¸o duc , ®Çu t ph¸t triÎn c«ng nghÖ th«ng tin ,c¸c ngµnh nghiªn cøu KH-KT …B¶o hé nh÷ng ngµnh nghÒ lµ thÕ m¹nh cña ®Êt níc t¹o ®éng lc thóc ®Èy nhanh c«ng cu«c CNH-H§H ®Êt níc .NÒn kinh tª thÞ trêng khã tr¸nh khái nh÷ng chÊn ®éng bëi c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ , l¹m ph¸t. Nhµ níc ph¶i sö dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m« gi÷ æn ®Þnh kinh tÕ, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng ®Òu vµ c¸c tiÒn ®Ò cho ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c giai ®o¹n tiÕp theo.
Nhµ níc cÇ h¹n chÕ , kh¾c phôc c¸c mÆt tiªu cùc cña nÒn KTTT ,thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi .Sù t¸c ®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng cã thÓ ®a l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao , nhng nã kh«ng tù ®éng mang l¹i nhng gi¸ trÞ mµ x· héi cè g¾ng v¬n tíi , kh«ng tù ®éng ®a ®Õn sù ph©n phèi c«ng b»ng.Nhµ níc thc hiÖn ph©n phèi thu nhËp quèc d©n mét c¸ch c«ng b»ng, thc hiÖn t¨ng trëng kinh tÕ g¾n vèi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi .
Th«ng qua tµi chÝnh Nhµ níc ®· t¹o ra sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng .
- B¶o hé nh÷ng ngµnh nghÒ lµ thÕ m¹nh cña ®Êt níc
- T¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
- Nhµ níc còng cã thÓ th«ng qua viÖc n©ng cao hoÆc h¹ thÊp thuÕ suÊt ®Ó ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng ®Çu t kinh doanh gi÷a c¸c ngµnh.
Víi t¸c dông ®iÒu tiÕt kinh tÕ, tµi chÝnh lµ c«ng cô träng yÕu thóc ®Èy nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn c©n ®èi.
*T¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: Th«ng qua chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia nh tÝnh æn ®Þnh tiÒn tÖ, tÝnh sinh l·i cña c¸c bÊt ®éng s¶n, cña vèn nhµ mçi, cña c¸c vÞ trÝ lîi thÕ so s¸nh… mµ lµm cho mäi ngêi d©n cã ý thøc b¶o vÖ, sö dông vµ ®a nhanh c¸c tµi s¶n ®ã vµo kinh doanh. Nh vËy nhê chÝnh s¸ch sinh lîi cña tµi chÝnh mµ biÕn bÊt ®éng s¶n thµnh vèn kinh doanh, biÕn tiÒn n»m im thµnh tiÒn kinh doanh…§iÒu nµy ë níc ta ®· thÓ hiÖn ë mét phÇn ë mèi liªn hÖ kinh doanh víi níc ngoµi nh: ®Êt, ®åi träc, s«ng suèi,… trë thµnh vèn kinh doanh. C¸c lîi thÕ so s¸nh trë thµnh lùc lîng kinh doanh, mét sè t liÖu sinh ho¹t trë thµnh vèn kinh doanh.
% GDP hµng n¨m. Kh¶ n¨ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu t¨ng trëng nµy vÒ phia ChÝnh phñ kho¶ng 2-3% GDP hµng n¨m, v× ChÝnh phñ cha cã kh¶ n¨ng tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ . Do ®ã, 8-*Tµi chÝnh gãp phÇn ®iÒu hµnh thùc hiÖn môc tiªu: tiÕt kiÖm, tÝch luü t¨ng ®Çu t ®i ®Õn t¨ng viÖc lµm chèng thÊt nghiÖp vµ gãp phÇn t¨ng thu nhËp t¨ng trëng kinh tÕ. Theo tÝnh to¸n tõ n¨m 1993 ®Õn 1996, níc ta cÇn mét khèi lîng vèn tÝch luü ®Çu t kho¶ng 169% vèn ®Çu t cßn l¹i do 3 nguån sau cung cÊp:- Huy ®éng vèn tÝch luü trong d©n
- Huy ®éng vèn tÝch luü trong d©n
- Vèn viÖn trî níc ngoµi
- Vèn do khai th¸c tµi nguyªn kho¸ng s¶n, bÊt ®éng s¶n cña quèc gia
Trong ®ã,vèn trong d©n lµ chñ yÕu. §Ó huy ®éng ®îc nguån vèn trong d©n chóng, hay cña c¶ c¸c nguån kh¸c vai trß cña tµi chÝnh lµ rÊt to lín. Tµi chÝnh ph¶i :
+ Cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh sinh lîi thÕ nµo ®Ó khuyÕn khÝch d©n tÝch luü, bá vèn vµo kinh doanh
+ Tr×nh ChÝnh phñ c¸c chÝnh s¸ch: vÒ së h÷u tµi s¶n t nh©n, b¶o vÖ së h÷u t nh©n b»ng v¨n b¶n ph¸p quy, quyÒn thõa kÕ vÒ tµi s¶n mét c¸ch l©u dµi, æn ®Þnh ®Ó ngêi d©n an t©m ®Çu t, an t©m tÝch luü.
+ Cã chÝnh s¸ch x©y dùng t©m lÝ tÝch cùc lµm giµu, sao cho mäi ngêi, mäi ngµnh ®Òu cè g¾ng tù ph¸t triÓn v¬n lªn.
*H×nh thµnh quan hÖ tÝch luü, tiªu dïng hîp lÝ: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, viÖc ph©n phèi thu nhËp ®îc thùc hiÖn theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. T¬ng øng víi tõng khu vùc kinh tÕ – x· héi lµ mét hÖ thèng tiÒn l¬ng vµ thu nhËp riªng, t¬ng øng víi tõng thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét h×nh thøc kinh doanh riªng, cã quü tiªu dïng riªng. ChÝnh v× thÕ, mµ tiÒn l¬ng vµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau cã sù chªnh lÖch cao. Sù chªnh lÖch qu¸ møc vÒ thu nhËp vµ tiÒn l¬ng gi÷a c¸c tÇng líp d©n c dÉn ®Õn møc tiªu dïng hÕt søc kh¸c nhay vµ ®¬ng nhiªn cã sù ph©n ho¸ trong x· héi. Tõ ®ã t¹o nªn sù mÊt c«ng b»ng x· héi. VD nh sù ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ- n«ng th«n. Do ®ã viÖc ®iÒu tiÕt thu nhËp vµ tiÒn l¬ng gi÷a nh÷ng ngêi lµm c«ng ¨n l¬ng, ngêi hëng theo chÕ ®é, chÝnh s¸ch x· héi vµ u ®·i cña nhµ níc trong ph¹m vi toµn x· héi lµ vÊn ®Ò cÊp thiÕt hiÖn nay. Trong ®ã, tµi chÝnh gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng th«ng qua c¸c chøc n¨ng cña m×nh. VD: th«ng qua thuÕ, quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng l¬ng cho c¸c ngµnh cã thu nhËp thÊp,…ViÖc ®iÒu chØnh nµy kh«ng chØ lµ ®iÒu tiÕt thu nhËp qu¸ cao mµ c¶ viÖc ®iÒu tiÕt phÇn thu nhËp qu¸ thÊp ®Õn møc trung b×nh ®Ó ngêi lao ®éng ®¶m b¶o cuéc sèng
§iÒu hµnh c¬ chÕ thÞ trêng ®i theo c¸c môc tiªu kinh tÕ – x· héi ®· ®îc x¸c ®Þnh
Tµi chÝnh võa lµ c«ng cô ®Ó gãp phÇn ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m«, võa lµ lÜnh vùc kinh tÕ ho¹t ®éng theo c¸c yªu cÇu cña kinh tÕ. Ch¼ng h¹n, trong kinh tÕ thÞ trêng th× tµi chÝnh võa lµ mua cã träng lîng, võa lµ ngêi b¸n cã vai trß quyÕt ®Þnh ®iÒu hµnh thÞ trêng ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m«.
VÝ dô: ViÖc vô thu ho¹ch hÌ thu n¨m 2001 khi thÞ trêng thãc lóa ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long ®· bÞ xuèng gi¸ g©y rÊt nhiÒu thiÖt h¹i cho nh©n d©n th× Nhµ níc b»ng vai trß tµi chÝnh ®iÒu hµnh vÜ m« ®· chØ ®¹o mét sè C«ng ty l¬ng thùc miÒn Nam, vµ c¸c tØnh ®ång b»ng S«ng Cöu Long b»ng c¸ch. Qua c¸c ng©n hµng cho c¸c C«ng ty nµy vay vèn víi l·i suÊt u ®·i ®Ó hä mua tÝch tr÷ thãc lóa cña d©n nh»m gi÷ gi¸ thãc lóa cña thÞ trêng, b¶o vÖ lîi Ých cña ngêi s¶n xuÊt, còng nh»m tÝch tr÷ ®Ò phßng khi cã nh÷ng c¬n sèt l¬ng thùc th× cã thÓ tung ra b¸n ®Ó æn ®Þnh thÞ trêng.
5. Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®¶m b¶o vµ n©ng cao vai trß cña tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ ph¬ng híng ®æi míi kÕ ho¹ch ho¸ ë níc ta.
æn ®Þnh gi÷ v÷ng hÖ thèng luËt ph¸p vµ t¨ng cêng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa
a. X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn tµi chÝnh nhiÒu thµnh phÇn
b. T¹o ®iÒu kiÖn h×nh thµnh ph¸t triÓn thÞ trêng tµi chÝnh (bao gåm thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn, thÞ trêng chøng kho¸n)
c. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin ph©n tÝch kiÓm tra, vµ kiÓm so¸t tµI chÝnh
d. X©y dùng hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt tµi chÝnh
e. KiÖn toµn bé m¸ qu¶n lý tµi chÝnh ë møc Nhµ níc
§©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng cña giai ®o¹n hiÖn nay. Bëi tµi chÝnh bao gåm nhiÒu mèi quan hÖ phøc t¹p víi nhiÒu thµnh phÇn. Trong ®ã träng t©m lµ x©y dùng luËt thuÕ, luËt ng©n hµng,…
Ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin, dù b¸o, më réng quan hÖ tµi chÝnh quèc tÕ, kiÖn toµn chÝnh s¸ch më cöa giao lu kinh tÕ víi bªn ngoµi
Vai trß cña th«ng tin trong ®iÒu kiÖn khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn hiÖn nay lµ rÊt cÇn thiÕt. Nã gióp c¸c nhµ qu¶n lÝ tµi chÝnh cã th«ng tin nhanh h¬n, nhiÒu h¬n, toµn diÖn h¬n kh«ng chØ trong ph¹m vi quèc gia mµ trªn toµn thÕ giíi. Tõ ®ã, cã thÓ ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch hîp lÝ h¬n, phï hîp h¬n víi t×nh h×nh thùc tÕ.
T¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra vµ xö lý nghiªm minh c¸c trêng hîp vi ph¹m ph¸p luËt.
Ph¬ng híng . LÊy thÞ trêng lµm ®èi tîng vµ c¨n cø cña kÕ ho¹ch ho¸ , trong ®ã Nhµ níc ®iÒu tiÕt thÞ trêng th«ng qua kÕ ho¹ch ho¸ vÜ m« gi¸n tiÕp cã tÝnh ®Þnh híng trªn c¬ së dïng c¸c chÝnh s¸ch ®ßn bÈy vµ lc l¬ng kinh tÕ t¸c ®éng vµo cung- cÇu lµ chñ yÕu ®Ó gi÷ cho thÞ trêng æn ®Þnh . Cßn thÞ trêng híng dÉn s¶n xuÊt-kinh doanhcña c¸c doanh nghiÖp th«ng qua kÕ ho¹ch vi m«. Thay thÕ hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh b»ng hÖ th«ng chØ tieu ®Þnh híng . Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ hai cÊpcÊp nhµ níc g¾n víi kÕ ho¹ch ho¸ vÜ m« ,cÊp c¬ së g¾n víi kÕ ho¹ch ho¸ vi m« .C¶i tiÕn bé m¸ylµm kÕ ho¹ch , ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé lµm kÕ ho¹ch cã n¨ng lù vµ phÈm chÊt tèt.
KÕt luËn
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN cña níc ta hiÖn nay nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ.
Tµi chÝnh cã vÞ trÝ hai mÆt:
- Võa lµ c«ng cô träng yÕu ®Ó Nhµ níc ®iÒu hµnh vÜ m« cã hiÖu qu¶.
- Võa lµ søc m¹nh víi c¸c quÜ tiÒn tÖ ho¹t ®éng sinh lêi, ho¹t ®éng theo quy luËt th«ng qua ng©n s¸ch nhµ níc. ThuÕ, b¶o hiÓm, kho b¹c … víi t c¸ch ngêi mua, ngêi b¸n trong thÞ trêng ®Ó thùc hiÖn kiÓm kª, kiÓm so¸t ®ång tiÒn.
VÞ trÝ ®ã g¾n víi ®iÒu kiÖn lµ nhµ níc vµ tæ chøc tµi chÝnh cã n¨ng lùc thËt s vÒ hai mÆt:
Mét lµ: cã nhËn thøc hiÓu biÕt s©u vÒ kinh tÕ thÞ trêng, c¬ chÕ thÞ trêng, vÒ søc m¹nh cña ®ång tiÒn. Díi con m¾t tµi chÝnh lµ tiÒn di ®éng, tiÒn sinh lêi, tiÌn gi÷ ®îc ch÷ tÝn, tiÒn ®Ó chÝnh phñ chi tiªu, tiÒn ®Ó trî gióp ngêi nghÌo, … chø kh«ng ph¶i lµ hiÖn vËt, lµ s¶n phÈm cô thÓ.
Hai lµ: cã thùc lùc, biÓu hiÖn ë cã kh¶ n¨ng thu, cã kh¶ n¨ng chi, cã kh¶ n¨ng cay nî vµ tr¶ nî, … cã kh¶ n¨ng dù tr÷, sau cïng lµ mét chÝnh s¸ch tµi chÝnh quèc gia æn ®Þnh cã lßng tin cña d©n chóng: d©n chóng tin vµo ®ång tiÒn cña chÝnh phñ, d©n chóng tin tÝn phiÕu kho b¹c, d©n chóng tin vµo sù b¶o hiÓm nhµ níc, … §ã chÝnh lµ vÞ trÝ to lín cña tµi chÝnh ®Ó th¨ng b»ng ng©n s¸ch.
§Ó thùc hiÖn tèt c«ng cuéc CNH - H§H nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh ®i ®«i víi thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, x©y dùng hoµn thiÖn hÖ thèng s¶n xuÊt míi nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cho nh©n d©n t¨ng trëng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña níc ta, hoµn nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thtg, tham gia quèc tÕ ho¸, toµn cÇu ho¸.
Môc lôc
Lêi më ®Çu 1
Néi dung 3
1. Tµi chÝnh 3
a. Kh¸i niÖm 3
b. B¶n chÊt 3
c. Chøc n¨ng 4
2. Tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch bao cÊp 5
3. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay 6
4. Vai trß tµi chÝnh nhµ níc trong ®iÒu tiÕt kinh tÕ ë níc ta 6
a. Tµi chÝnh lµ c«ng cô träng yÕu ®Ó ®iÒu hµnh vÜ m« cña nhµ níc 6
b. §iÒu hµnh c¬ chÕ thÞ trêng ®i theo c¸c môc tiªu kinh tÕ – x· héi ®· ®îc x¸c ®Þnh……………………………………………………………………………. 10
5. Mét sè biÖn ph¸p nh»m ®¶m b¶o n©ng cao vai trß cña tµi chÝnh 11
KÕt luËn 13
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- 72267.DOC