Tiểu luận Vai trò và chức năng của ngân hàng trung ương

Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 1 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] VAI TRÒ VÀ CHỨC NĂNG CỦA NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG 1. Ngân hàng trung ương là ngân hàng đ ộc quyền phát hành tiền Với vai trò phát hành độc quyền tiền trên toàn quốc như phương tiện trao đổi, ngân hàng trung ương tr ực tiếp quản lý cung ứng tiền mặt. Việc quản lý mức độ cung ứng tiền mặt l à công cụ thứ nhất giúp ngân h àng trung ương điều tiết mức cung ứng tiền tổng hợp. Với việc độc quyền phát h ành tiền thì chính phủ có thể điều chỉnh đ ược lượng tiền lưu thông để có thể kiểm soát lạm phát v à từ đó có thể tăng giảm lãi suất để tăng lượng cầu hay giảm lượng cầu ứng với mỗi thời điểm của nền kinh tế. 2. Ngân hàng trung ương là ch ủ ngân hàng của hệ thống các ngân hàng trung gian a. Ngân hàng trung ương là trung tâm thanh toán, chuy ển nhượng, bù trừ của các ngân hàng trung gian. Vì các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính trong nước đều phải mở tài khoản và kí quỹ tại ngân hàng trung ương nên hoàn toàn th ực hiện được vai trò điều tiết thanh toán giữa các ngân h àng giống như những thân chủ mua bán lẫn nhau cùng có một tài khoản ở một ngân hàng. Vai trò này giúp ngân hàng trung ương kiểm soát, theo dõi, quản lý hoạt động của toàn bộ hệ thống tài chính trong nước. Mặt khác có thể quản lý đ ược lượng tín dụng ra vào trong hệ thống tài chính vào những thời điểm nhất định. b. Ngân hàng trung ương là ngân hàng qu ản lý dự trữ bắt buộc của hệ thống ngân hàng trung gian. Dự trữ bắt buộc là tiền mặt, và tỉ lệ dự trữ bắt buộc tối thiểu l à tỉ lệ % tiền mặt trên tổng số tiền mặt do nhân dân gửi v ào mà các ngân hàng thành viên phải lưu lại trong kho tiền mặt của ngân h àng hay kí gửi tại ngân hàng trung ương, không được cho vay hết. Khi tỉ lệ dự trữ bắt buộc tăng l ên, cung ứng tiền ngân hàng của hệ thống ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính cũng giảm ngay tức khắc và ngược lại. Bằng cách việc quy định tỉ lệ dự trữ bắt buộc ngân h àng trung ương quản lý Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 2 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] một cách chặt chẽ tốc độ và cung ứng tiền ngân hàng của hệ thống ngân hàng trung gian. c. Ngân hàng trung ương là c ứu cánh cho vay cuối cùng của hệ thống ngân hàng trung gian. Không có ngân hàng trung gian nào ho ặc tổ chức tín dụng nào dám khẳng định rằng trong lịch sử hoạt động của m ình chưa hề có lúc kẹt tiền mặt. Những đợt rút tiền ồ ạt của nhân dân ( v ì lãi suất thấp, vì lạm phát cao cho nên lãi suất trở thành âm, vì có thể những loại đầu tư khác có lợi cao hơn hoặc vì không đủ tin tưởng vào ngân hàng…) sẽ rất dễ làm cho ngân hàng trung gian v ỡ nợ vì không đủ tiền mặt chi trả cho nhân dân. Trong tr ường hợp như thế khi ngân hàng trung gian không còn ch ỗ vay mượn nào khác, không thu hồi về kịp những khoản vay về kịp th ì nó phải đến ngân hàng trung ương vay ti ền như cứu cánh cuối cùng. Ngân hàng trung ương cho ngân hàng trung gian vay v ới phương thức gọi là cho vay chiết khấu. Đó là hình thức cho vay qua cửa sổ chiết khấu. Lãi suất của sự cho vay này là lãi suất chiết khấu. Ngân hàng trung ương là ngân hàng duy nhất không thể vỡ nợ hay kẹt tiền mặt, đ ơn giản vì nó rất mất ít thời gian đẩ in tiền mới. Cho nên nó có thể cho ngân hàng trung gian vay khi có yêu c ầu. Ngân hàng trung gian có th ể cho vay hết dự trữ bắt buộc v ì khi cần thiết nó có thể vay ngân hàng trung ương với lãi suất cũng giống như vay của nhân dân để thanh toán cho nhân dân. Nh ưng giả sử ngân hàng trung ương quy đ ịnh, tuy lãi suất cho vay của ngân hàng trung gian là 10%, nhưng n ếu ngân hàng trung gian cho vay dưới tỉ lệ dự trữ bắt buộc v à phải vay đến ngân hàng trung ương, ngân hàng trung ương sẽ cho vay với lãi suất 12%. Lúc đó ngân hàng trung gian sẽ cân nhắc, nếu nó cho vay d ưới tỉ lệ dự trữ bắt buộc với lãi suất chỉ 10% , thì khi kẹt thanh toán nó phải vay lại của ngân h àng trung ương với lãi suất cao hơn. Việc lỗ trông thấy khi vay tiền của ngân h àng trung ương sẽ buộc các ngân hàng trung gian giảm lượng cho vay xuống, hay nói cách khác l à giảm lượng cung ứng tiền ngân h àng và tăng dự trữ để giải quyết vấn đề khi dân rút tiền. Như vậy khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất chiết khấu th ì sẽ làm giảm lượng cung tiền của hệ thống ngân h àng trung gian, tức là giảm lượng cung tiền trong toàn bộ nền kinh tế và ngược lại. Trong vai trò cứu cánh cuối cùng với lãi suất cho mình quy định, ngân hàng trung ương dùng lãi suất chiết khấu để điều tiết l ượng tiền cung ứng của hệ Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 3 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] thống ngân hàng trung gian và của nền kinh tế. Qua đây ta thấy đ ược đây là một công cụ giúp chính phủ quản lý nền kinh tế một cách vĩ mô. 3. Ngân hàng trung ương là ch ủ ngân hàng, đại lý và cố vấn cho chính phủ a. Ngân hàng trung ương là ch ủ ngân hàng của chính phủ Tùy theo đặc điểm tổ chức của từng n ước, chính phủ có thể ủy quyền cho bộ tài chính hay kho bạc đứng tên và làm chủ tài khoản ở ngân hàng trung ương. Hàng quý, hàng năm, tiền thuế thu được và những khoản thu khác của ngân sách được gửi vào ngân hàng trung ương đ ể ngân hàng trung ương sử dụng và trả lãi. Khi chính phủ cần, bộ tài chính hay kho bạc cũng phải làm thủ tục để rút tiền gửi từ ngân h àng trung ương như một khách hàng bình thường. Khi chính phủ thâm hụt ngân sách, chính phủ có nhiều cách b ù vào như: vay của dân bằng cách phát h ành công trái, vay của nước ngoài, vay ứng trước thuế, …, và vay của ngân hàng trung ương. Nếu vay của ngân hàng trung ương thì về nguyên tắc có thể thế chấp bằng các loại t ài sản mà chính phủ có như: chứng thư chủ quyền tài sản, chứng khoán, vàng… Trong trường hợp chính phủ vay mà không thế chấp thì ngân hàng có quyền từ chối. Nếu ngân hàng trung ương không từ chối được thì nó đành phát hành tiền mặt ngoài dự kiến cho chính phủ làm cho tổng cung về tiền tăng lên và nền kinh tế cũng sẽ biến động theo. Thông qua vai trò là chủ ngân hàng của chính phủ với nghiệp vụ l à cho vay, ngân hàng trung ương làm thay đ ổi lượng tiền tệ trong nền kinh tế, nghĩa l à can thiệp vào những biến động của kinh tế vĩ mô. b. Ngân hàng trung ương là đ ại lý của chính phủ Với tư cách là đại lý cho chính phủ, ngân hàng trung ương thay mặt chính phủ tổ chức thu thuế qua hệ thống ngân h àng của nó. Đồng thời nó thay mặt chính phủ trong các thỏa thuận tài chính, viện trợ, vay mượn, chuyển nhượng và thanh toán với nước ngoài. Ngoài ra với tư cách này nó có thể phát hành trái phiếu, cổ phiếu…cho chính phủ kể cả trong v à ngoài nước. Bằng việc phát hành trái phiếu, cổ phiếu…ngân hàng trung ương đã làm trực tiếp tăng (giảm) lượng cung ứng tiền cho nền kinh tế. V à thông qua đó đã làm tác động đến kinh tế vĩ mô. Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 4 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] c. Ngân hàng trung ương là c ố vấn tài chính cho chính phủ Ngân sách có tác động khá quan trọng đến nền kinh tế vĩ mô v ì nếu hoạt động của ngân sách không h ài hòa với chính sách tiền tệ nó sẽ l àm cản trở hiệu quả của chính sách tiền tệ trong điều tiết vĩ mô. Với lý do trên ngân hàng trung ương ph ải tham gia cố vấn cho chính phủ trong chính sách tài chính và kinh t ế. Với vai trò này ngân hàng trung ương gián tiếp ảnh hưởng đến việc cung ứng trái phiếu của chính phủ v à các hoạt động chi tiêu khác cho hợp lý với ngân sách. Đây l à một cách để điều tiết kinh tế vĩ mô. 4. Ngân hàng trung ương là ngân hàng tr ực tiếp quản lý dự trữ quốc gia Dự trữ quốc gia bao gồm những dự trữ chiến l ược cho những trường hợp khẩn cấp như can thiệp vào điều tiết kinh tế, nhập khẩu hàng khẩn cấp để chống khan hiếm và chống lạm phát, khi có thiên tai, chiến tranh… Dự trữ bao gồm: vàng, tiền tệ,…. Với tư cách là ngân hàng của chính phủ, ngân hàng trung ương được giao phó nhiệm vụ quản lý dự trữ quốc gia. Khi nắm trong tay công cụ này ngân hàng trung ương (NHTW ) có thể can thiệt bất kì lúc nào vào th ị trường ngoại tệ để giữ giá đồng tiền trong n ước, hay tăng hoặc giảm giá. NHTW với nghiệp vụ mua bán trên thị trường vàng và ngoại tệ, nó tạo ra hai tác động quan trọng l à thay đổi cung ứng tiền và thay đổi tỉ giá hối đoái của đồng tiền trong nước. Hai điều này tác động đến tổng cầu, sản xuất, thu nhập và giá cả và đương nhiên điều này có tác động đến kinh tế vĩ mô. 5. Vai trò điều tiết kinh tế vĩ mô của ngân h àng trung ương Mọi họat động của ngân hàng trung ương đều ảnh hưởng mật thiết đến cung ứng tiền trong nền kinh tế. Cung ứng tiền thay đổi l àm biến động giá cả, sản lượng quốc gia, do đó một cách gián tiếp mọi họat động ngân h àng ảnh hưởng sâu sắc đến nền kinh tế. a. Ảnh hưởng của cung ứng tiền đến nền kinh tế Sự khác biệt trong chính sách cung ứng tiền là khoảng cách giữa chính sác cung ứng nới lỏng và chính sách cung ứng thắt chặt. Giả sử vào thời điểm ta nghiên cứu, đường cung ứng tiền tương ứng của ngân hàng là LS0 ứng với nhu cầu tiền trong nền kinh tế l à LD. Nền kinh tế đạt Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 5 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] bình quân tạm thời trên thị trường tiền tệ tại điểm b ình quân E0 cho biết: với mức bình quân ấy lượng cung ứng tiền là L0 và lãi suất là R0. Bây giờ, cho rằng ngân hàng trung ương quyết định thắt chặt cung ứng tiền để hạn chế lạm phát (LS0 tới LS1) trong khi LD vẫn không thay đổi. Chính điều này đã làm cho lãi suất tăng vọt từ R0 đến R1. E0 di chuyển đến E1. Lúc này tiền sẽ khan hiếm hơn (do lượng cung giảm). Tiền khan hiếm th ì giá trị của đồng tiền sẽ tăng theo do đó lạm phát sẽ giảm. Ngược lại, giả sử sau một khỏang thời gian chống lạm phát với cái giá l à sự suy thoái (tiền khan hiếm, lãi suất cao bên cạnh đó sự thắt chặt tiền tệ của ngân hàng khiến doanh nghiệp khó tiếp cận nguồn vốn vay), ngân hàng trung ương bắt đầu chuyển sang cung ứng tiền nới lỏng. Tổng cung tiền tệ tăng từ LS1 l ên LS2, cắt LD tại E2, lúc này lượng tiền tệ tăng lên L2 và lãi suất giảm xuống còn R2. Lúc này thì nền kinh tế phải đối mặt với thách thức mới l à lạm phát có thể gia tăng (do có quá nhiều tiền trong lưu thông). Vì thế cho nên mỗi lần áp dụng mức lãi suất hay lượng cung ứng tiền ngân h àng trung ương phải đắn đo suy nghĩ những tác hại thiệt hơn cho mỗi chính sách tiền tệ. Chính sách cung ứng tiền nới lỏng làm cho tiền tệ trở nên dồi dào hơn. Điều này kích thích tiêu dùng cho cu ộc sống và cho đầu tư nhiều hơn. Sự gia tăng tiêu dùng và đầu tư làm sản xuất liên tục được mở rộng, tuyển mộ th êm Thị trường tiền tệ R1 R2 R3 E1 E0 E1 LS1 LS2 L0 LS3 L1 L2 LD Cung ứng tiền Lãi suất Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 6 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] công nhân, giảm thất nghiệp và gia tăng thu nhập quốc dân. Nền kinh tế tăng trưởng với giá cả tăng cao h ơn trước. Chính sách cung ứng tiền thắt chặt l àm cho chi phí để có tiền cao hơn và tiền trở nên khan hiếm. Sản xuất thiếu vốn, người mua thiếu tiền buộc phải cắt giảm chi tiêu và đầu tư, điều này dẫn đến tổng cầu giảm và giá cả hạ. Cái giá phải trả là sản xuất bị thu hẹp, thất nghiệp tăng, thu nhập quốc dân giảm và nền kinh tế rơi vào tình trạng suy thoái. Do đó cung ứng tiền là sức mạnh đầy quyền lực của ngân h ành trung ương. Khi ngân hàng trung ương đi ều tiết cung ứng tiền tức l à nó bắt đầu tiến hành điều tiết nền kinh tế. b. Mục tiêu và phương thức điều tiết kinh tế vĩ mô bằng cung ứng tiền của ngân hàng trung ương. Mục tiêu: - Chính sách tiền tệ phải phục vụ cho mục đích đảm bảo cho nền kinh tế có tăng trưởng, tức là giảm thất nghiệp, gia tăng thu nhập quốc dân v à mở rộng tiềm năng sản xuất, chống suy thoái… - Chính sách tiền tệ phải hướng về ổn định giá cả: Giá cả có lạm phát thấp là mục tiêu của mọi nền kinh tế vì mức tăng thu nhập thực tế của nhân dân sẽ dương, do đó đời sống của người lao động sẽ tốt hơn và người dân sẽ tin chính phủ hơn. Sản xuất sẽ có vốn với chi phí hạ v à nền kinh tế sẽ có sức bật về đầu tư lâu dài, giá trị đồng tiền nội địa sẽ ổn đị nh. - Phải tạo cho nền kinh tế có một nền tảng t ài chính ổn định: Nền tảng tài chính ổn định được hiểu là bằng chính sách tiền tệ, ngân h àng trung ương phải ổn định họat động tài chính của hệ thồng tài chính trong nước một cách gián tiếp… hướng quản lý các họat động của nó phù hợp với các mục tiêu kinh tế. Làm hài hòa các lợi ích của các tổ chức t ài chính để nó phục vụ tốt nhất cho lợi ích chung của cả nền kinh tế. - Góp phần mở rộng sản lượng tiềm năng của nền kinh tế: Các tiềm năng như đất đai, tài nguyên thiên nhiên, nguồn lực con người… mục tiêu cuối cùng của chính sách là khai thác và phát triển các ngưồn lực một cách có hiệu quả nhất. Các phương thức điều tiết kinh tế vĩ mô bằng điều tiết cung ứng tiền của ngân hàng trung ương. a. Mục tiêu trung gian trong điều tiết kinh tế thông qua điều tiết cung ứng tiền Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 7 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] Khi xem xét mục tiêu trung gian (lãi suất,dự trữ,tỷ giá) trong họat động điều tiết kinh tế vĩ mô của ngân h àng trung ương, th ì những mục tiêu này thực chất chỉ là phương tiện giúp cho ngân hàng trung ương đạt được mục tiêu là điều tiết nền kinh tế. Xét về ngắn hạn l ãi suất, dự trữ, tỷ giá thay đổi ảnh h ưởng một cách nhanh chóng đến ti êu dùng và đầu tư và đến nền kinh tế. Từ đó về mặt ngắn hạn các nhà kinh tế học xem ba tác nhân trên là những mục tiêu trung gian. • Lãi suất Lãi suất là tỉ lệ phần trăm giữa khỏan tiền ng ưởi vay trả cho người cho vay trên tiền vốn trong một khoảng thời gian nhất định như 1 năm, 1 tháng. Giả sử lúc đầu lãi suất của thị trường tiền tệ là R0, ở mức lãi suất này nhu cầu tiêu dùng của nhân dân là AD0 và sản lượng quốc gia là Y0. Bây giờ cho rằng ngân hàng trung ương và chính ph ủ quyết định nâng lãi suất để giảm lạm phát. Lãi suất cao hơn làm cho việc vay tiền trở nên khó khăn hơn do thế sản xuất không dám tiêu dùng nhiều vốn và sản xuất có xu hướng giảm sút. Do lãi suất cao nên người dân gửi tiền vào ngân hàng nhiều hơn và nhu cầu tiêu dùng giảm xuống. Đường cầu AD0 dịch chuyển đến AD1. Ti êu P1 P2 P3 E1 E0 E2 Y0 Y1 Y2 AD0 GDP Giá cả AD1 AD2 45 0 Thị trường hàng hóa Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 8 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] dùng và đầu tư giảm làm giá cả giảm từ P0 xuống P1, sản l ượng tụt xuống Y1 và nền kinh tế đi vào tình trạng suy thoái. Ngược lại khi lãi suất hạ xuống R2, sản xuất sẽ ti êu dùng nhiều vốn hơn, sản xuất được đẩy mạnh, lãi suất thấp người tiêu dùng sẽ tiết kiệm ít hơn và đầu tư và chi tiêu nhiều hơn do đó cầu sẽ tăng lên. Giá cả cũng sẽ tăng và sản lượng quốc gia do đó cũng tăng lên.  Dự trữ: Khi ngân hàng trung ương s ử dụng tỷ lệ dữ trự bắt buộc nh ư một công cụ, nó tác động trực tiếp đến cung ứng tiền. Lúc đó dự trữ bắt buộc l à công cụ mà cung ứng tiền là mục tiêu. Khi ngân hàng trung ương không s ử dụng cách điều tiết trực tiếp bằng việc áp đặt tỷ lệ dựtrữ bắt buộc, nó có thể tác động đến dự trữ bắt buộc bằng cung ứng tiền. Đó là cách điều tiết gián tiếp. Bằng việc bán chứng khoán ra để thu tiền về (giảm lượng tiền trong lưu thông, tiền từ đó khan hiếm dần), từ đó m à lãi suất tăng lên và làm giảm việc cho vay. Khi ngân h àng trung ương xuất tiền ra để mua chứng khóan (tăng cung ứng tiền cho nền kinh tế, tiền dễ d àng để có hơn) do đó làm giảm lãi suất, tăng khả năng cho vay. Trong tr ường hợp này cung ứng tiền là công cụ mà dự trữ là mục tiêu. • Tỷ giá hối đoái Tỷ giá hối đoái được xem là giá của một đồng tiền trên sự so sánh với một đồng tiền nước khác ( kí hiệu là E ). Bằng việc thay đổi cung ứng tiền, ngân h àng trung ương có thể làm tăng hay giảm giá đồng tiền nội địa so với n ước ngoài. Khi ngân hàng trung ương tăng cung ứng tiền từ LS0 lên LS2, có quá nhiều đơn vị tiền nội địa trong sự so sánh với nước ngoài, hay nói cách khác ch ỉ cần ít tiền nước ngoài hơn để đổi lấy một đơn vị đồng nội tệ, do vậy giá trị đồng tiền trong n ước giảm từ RV0 xuống RV2 ( tỉ giá trao đổi từ E0 l ên E2 ). Trong trường hợp ngược lại, khi ngân hàng trung ương th ắt chặt tiền tệ, giảm cung ứng tiền xuống c òn LS1, đồng tiền trong nước trở nên khan hiếm hơn và từ đó giá trị đồng tiền trong nước tăng lên đến RV1. Tỉ giá trao đổi giảm xuống E1. Hay cũng có cách khác, là cách như Hoa K ì làm trong năm 1995. Hoa Kì bán ngọai tệ để rút tiền nội địa về (thu hẹp cung ứng tiền) nhằm tăng giá đồng tiền nội địa. Và bán đồng nội tệ để mua ngoại tệ (tăng cung ứng tiền) nhằm giảm giá đồng nội tệ. Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 9 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] Khi đồng tiền trong nước bị mất giá (tức là với một đơn vị ngọai tệ có thể đổi nhiều đồng nội tệ hơn) lúc đó sẽ làm gia tăng xuất khẩu (bán hàng ra nước ngòai và thu tiền về bằng ngọai tệ, khi đổi ra nội tệ sẽ có lợi h ơn do đồng nội tệ đã mất giá hơn trước ), do đó sẽ làm tăng GDP. Và khi đồng tiền nội tệ tăng giá sẽ làm tăng nhập khẩu. Do những lý do trên tỉ giá hối đoái có tác động đến kinh tế vĩ mô v à nắm được tỉ giá hối đoái này chính phủ cần ngân hàng trung ương điều tiết lượng cung ứng tiền. b. Các công cụ điều tiết • Nghiệp vụ thị trường mở Nghiệp vụ thị trường mở có 2 lọai: được phép mua bán chứng khóan v ào những thời điểm nhất định sau khi nghiệp vụ đ ược tiến hành và lọai không được phép mua bán lại. Khi ngân hàng trung ương đem ch ứng khóan ra thị trường mở để bán nó thu tiền hay séc về, cho nên: 1. Giảm lượng cung tiền mắt trong l ưu thông từ đó giảm khả năng cho vay của các ngân hàng trung gian. 2.Khi ngân hàng trung gian mua ch ứng khóan của ngân hàng trung ương th ì dự trữ tiền của nó sẽ giảm xuống v à khả năng cung ứng tiền của nó bị thắt chặt. 3. Lượng chứng khoán tăng lên, chứng khoán trở nên thừa và giá của nó sẽ giảm xuống, lãi suất của nó sẽ tăng lên. Lãi suất chứng khoán tăng lên buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất để tránh tình trạng người dân rút tiền ra khỏi ngân hàng để đầu tư vào chứng khoán. Lãi suất ngân hàng tăng làm lượng tiền cung ứng giảvà do đó tiền trở nên khan hiếm, do đó tỉ giá và giá cả hàng hóa giảm xuống. Và ngược lại khi ngân hàng trung ương ra th ị trường mở để mua chứng khoán. Như vậy khi ngân hàng trung ương thực hiện nghiệp vụ bán, nó thắt chặt cung ứng tiền, tăng lãi suất, giảm tỉ giá và giá cả hạ xuống và ngược lại khi thực hiện nghiệp vụ mua. • Lãi suất cho vay chiết khấu Được ngân hàng trung ương quyết định trong cả hai trường hợp: 1. Cho vay bình thường với kí quỹ khi ngân h àng trung gian kẹt thanh toán. 2. Cho vay dưới hình thức cứu cánh cuối cùng. Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 10 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] Lãi suất cho vay chiết khấu có cả hai tác dụng: trực tiếp v à gián tiếp. Tác động gián tiếp là nó làm tăng, giảm lãi suất cho vay của ngân hàng trung gian và do đó tác động đến cung ứng tiền v à tín dụng. Tác động trực tiếp là nó làm tăng hay giảm dự trữ của ngân hàng trung gian và do đó tác đ ộng đến lượng cho vay tiêu dùng và đầu tư trong kinh tế. Khi ngân hàng trung ương tăng l ãi suất chiết khấu th ì đó là biến cố quan trọng. Lãi suất tăng khiến ngân hàng trung gian không thể vay mượn của ngân hàng trung ương nhiều và dễ dàng như trước. Do đó nó phải giảm l ượng cho vay và hậu quả là tổng cầu và sản lượng giảm theo. Điều này cũng làm cho ngân hàng trung gian ý th ức rằng khi cần vay th ì ngân hàng trung gian phải trã lãi suất cao, do đó ngân hàng trung gian sẽ từ từ nâng lãi suất của mình để khỏi thiệt hại nặng khi phải vay của ngân h àng trung ương. Lãi suất tiếp tục thắt chặt lượng cung tiền và tác động đến nền kinh tế. Và ngược lại khi giảm lãi suất chiết khấu. • Dự trữ bắt buộc Sự thay đổi trong tỉ lệ dự trữ bắt buộc ảnh h ưởng đến lượng cung của tiền và ảnh huởng sâu sắc đến nền kinh tế. • Chính sách tiền mặt Ngòai việc có thể thay đổi cơ số tiền thông qua nghiệp vụ thị tr ường mở và cho vay chiết khấu ngân hàng trung ương có thể có những cách khác nh ư: Khi ngân hàng tung tiền mặt ra mua ngọai tệ tr ên thị trưởng ngọai tệ, tức khắc nó làm tăng giá trị của đồng ngọai tệ (ngọai tệ trong l ưu thông ít đi, lượng tiền nội tệ thì tăng thêm ), nâng t ỉ giá lên cao. Cung ứng tiền nội tệ tổng thể lập tức bành trướng sau đó và ngược lại khi bán ngọai tệ. Khi ngân sách chính phủ thâm hụt nó sẽ cho chính phủ vay, l ượng tiền mặt nó cho vay làm tăng lượgn tiền trong lưu thông và tăng cung ứng tiền trong nền kinh tế thông qua việc chi tiêu của chính phủ. -------------------------------------- Bài tiểu luân: NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG Nhóm 3, Lớp TC11K53 11 Trường Đại học Công nghiệp Việt Tr ì [V.U.I] Danh sách thành viên nhóm 3 : 1. Nguyễn Thu Huyền. 2. Nguyễn Việt Hà. 3. Nguyễn Thị Hồng. 4. Trần Ngọc Thúy. 5. Nguyễn Thị Phương. 6. Trần Thanh Phương. 7. Hoàng Thị Thúy 8. Lương Thu Hường. 9. Trần Thị Quỳnh Trang. 10. Phạm Văn Mạnh. 11. Đinh Công Thống. 12. Nguyễn Duy Ngọc. 13. Thạch Quốc Duy. 14. Phan Văn Tiến.