Tiểu luận Vận tải và ngoại thương

LêI Më §ÇU NhiÒu n¨m gÇn đây nhà nước ta đang trên đà phát triển kinh tế, hoà nhập với cộng đồng các quốc gia trên toàn cầu. Chính s¸ch mở cửa của đảng và nhà nước đã tạo điều kiện cho hoạt động xuất nhập khẩu của nước ta ngày càng mở rộng và phát triển. Hiện nay có hơn 7000 doanh ghiệp được xuất nhập khẩu trực tiếp. Một trong những khâu quan trọng của hoạt động xuât nhập khẩu là vận tải và giao nhận. Làm thế nào để tiến hành công tác vận tải, giao nhận phù hợp với thông lệ quốc tế, mang lại hiệu quả cao và lợi ích của doanh nghiệp? Trách nhiệm của người chuyên chở đối vớ hàng hoá như thế nào? Thủ tục giấy tờ trong quá trình vận tải, giao nhận ra sao… là những vấn đề quan tâm của các doanh nghiệp hiện nay. Vì vậy bài tiểu lụân này đề cập các vấn đề liên quan đến việc tổ chức chuyên chở và giao nhận hàng hoá xuất nhập khẩu và cụ thể là chuyên chở hàng hoá ngoại thương bằng đường hàng không. Một trong những phương thức vận tải quan trọng nhưng trong thực tế còn rất nhiều khó khăn vì giá thành của chuyên chở hàng hoá bằng đường hàng không còn rất cao, chưa phổ biến. PhÇn néi dung I. Kh¸i niÖm chung vÒ vËn t¶i §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vËn t¶i. VËn t¶i lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ cã môc ®Ých cña con ng­êi nh»m ®¸p øng nhu cÇu dÞch chuyÓn vÞ trÝ cña ®èi t­îng cÇn chuyÓn. §èi t­îng cÇn chuyÓn gåm con ng­êi vµ vËt phÈm ( hµng ho¸ ). Sù di chuyÓn vÞ trÝ cña con ng­êi vµ vËt phÈm trong kh«ng gian rÊt ®a d¹ng, phong phó vµ kh«ng ph¶i mäi di chuyÓn ®Òu lµ vËn t¶i. VËn t¶i chØ bao gån nh÷ng di chuyÓn do con ng­êi t¹o ra nh»m môc ®Ých kinh tÕ ( lîi nhuËn ) ®Ó ®¸p øng vÒ sù di chuÓn ®ã mµ th«i. Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i v©n t¶i, phô thuéc vµo c¸c tiªu chuÈn lùa chän: NÕu c¨n cø vµo tÝnh chÊt cña vËn t¶i, cã thÓ ph©n ra: vËn t¶i néi bé xÝ nghiÖp vµ vËn t¶i c«ng céng. VËn t¶i néi bé xÝ nghiÖp lµ viÖc vËn chuyÓn trong néi bé xÝ nghiÖp, nhµ m¸y , c«ng ty…nh»m di chuyÓn nguyªn, vËt liÖu, thµnh phÈm, b¸n thµnh phÈm, con ng­êi phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c«ng ty, xÝ nghiÖp b»ng ph­¬ng tiÖn cña c«ng ty, xÝ nghiÖp ®ã mµ kh«ng thu tiÒn c­íc hay tÝnh to¸n chi phÝ vËn t¶i. VËn t¶i c«ng céng lµ viªc chuyªn chë con ng­êi hay vËt phÈm cho mäi ®èi t­îng trong x· héi ®Ó thu tiÒn c­íc. . C¨n cø vµo m«i tr­êng s¶n xu©t cã thÓ chia vËn t¶i thµnh c¸c lo¹i ( ph­¬ng thøc ) sau ®©y: VËn t¶i ®­êng biÓn, vËn t¶i thuû né ®Þa, vËn t¶i hµng kh«ng, vËn t¶i « t«, vËn t¶i ®­êng s¾t, v©n t¶i ®­êng èng, vËn t¶i vò trô. 1.3. C¨n cø vµo ®èi t­îng vËn chuyÓn cã thÓ chia thµnh hai lo¹i: VËn t¶i hµnh kh¸ch vµ vËn t¶i hµng ho¸. 1.4. C¨n cø vµo c¸ch tæ chøc qu¸ tr×nh vËn t¶i cã: vËn t¶i ®¬n ph­¬ng th­c, vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc vµ vËn t¶i ®øt ®o¹n. _ VËn t¶i ®¬n ph­¬ng thøc lµ tr­êng hîp hµng ho¸ hay con ng­êi ®­îc vËn chuyÓn tõ n¬i ®i ®Õn n¬i ®Õn b»ng mét ph­¬ng thøc vËn t¶i duy nhÊt. _ VËn t¶i ®a ph­¬ng thøc lµ viÖc vËn chuyÓn tõ n¬i ®i ®Õn n¬i ®Õn b»ng Ýt nhÊt hai ph­¬ng thøc vËn t¶i, sö dông mét chøng tõ duy nhÊt vµ chØ mét ng­êi tr¸ch nhiÖm trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. _ VËn t¶i ®øt ®o¹n lµ viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ n¬i ®i ®Õn n¬i ®Õn b»ng hai hay nhiÒu ph­¬ng thø vËn t¶i, sö ®ông hai hay nhiÒu chøng tõ vËn t¶i vµ hai hay nhiÒu ng­êi ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. 2. Ph©n chia tr¸ch nhiÖm vÒ vËn t¶i trong ngo¹i th­¬ng Theo Incoterms 1990, tr¸ch nhiÖm thuª ph­¬ng tiÖn vËn taØ ®Ó chuyªn chë hµng ho¸ tõ n­íc xuÊt khÈu vÒ n­íc nhËp khÈu ®­îc ph©n chia gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua nh­ sau: 2.1. Ng­êi b¸n chÞu tr¸ch nhiÖm ( dµnh ®­îc quyÒn vËn t¶i ) theo c¸c ®iÒu kiÖn: CFR, CIF, CPT, CIP, DDU, DDP, DES, DEQ, DAF. 2.2. Ng­êi mua chÞu tr¸ch nhiÖm ( dµnh ®­îc quyÒn ) vÒ vËn t¶i theo c¸c ®iÒu kiÖn: EXW, FCA, FOB, FAS. Dµnh ®­îc quyÒn vËn t¶i cã nh÷ng l¬Þ Ých sau ®©y: _ Chñ ®éng trong vuÖc tæ chøc chuyªn chë, ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång… _ Cã thÓ lùa chän ng­êi chuyªn chë, tuyÕn ®­êng vËn t¶i, ph­¬ng ph¸p vËn t¶i cã lîi cho m×nh _ TËn dông ®­îc ®éi tµu vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh nh»m t¨ng thu vµ gi¶m chi ngo¹i tÖ Muèn dµnh ®­îc quyền vËn t¶i hay thuª tµu cÇn ph¶i ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng theo nh÷ng ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ ®· nãi trªn. 3. Lùa chän c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i TÊt c¶ c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i ®Òu cè thÓ tham gia chuyªn chë hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, tuy nhiªn lùa chän ph­¬ng thøc nµo ®Ó vËn chuyÓn phô thuéc vµ nhiÒu yÕu tè, vµ cÇn ph¶i tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm, ­u, nh­îc ®iÓm cña tõng ph­¬ng thøc vËn t¶i. Sau ®©y lµ b¶ng so s¸nh tÝnh ­u viÖt cña tõng ph­¬ng thøc vËn t¶i theo mét sè c¸c tiªu chÝ nh­: tèc ®é, tÝnh ®Òu dÆn, ®é tin cËy, kh¶ n¨ng vËn chuyÓn, tÝnh linh ho¹t, gi¸ thµnh. ( 1 lµ tèt nhÊt, 5 lµ kÐm nhÊt ). XÕp h¹ng Tèc ®é TÝnh ®Òu ®Æn §é tin cËy N¨ng lùcvËn chuyÓn TÝnh linh ho¹t Gi¸ thµnh 1 ®­êng kh«ng ®­êng èng ®­êng èng ®­êng thuû ®­êng « t« ®uêng thuû 2 ®­êng « t« ®­êng « t« ®­êng « t« ®­êng s¾t ®­êng s¾t ®­êng èng 3 ®­êng s¾t ®­êng kh«ng ®­êng s¨t ®­êng « t« ®­êng kh«ng ®­êng s¾t 4 ®­êng thuû ®­êng s¾t ®­êng thuû ®­êng kh«ng ®­êng thuû ®­êng « t« 5 ®­êng èng ®­êng thuû ®­êng kh«ng ®­êng èng ®­êng èng ®­êng kh«ng Qua b¶ng trªn th× ta thÊy vÒ tèc th× vËn t¶i hµng kh«ng cã tèc ®é cao nhÊt, vÒ n¨ng lôc vËn chuyÓn vµ gi¸ thµnh th× vËn t¶i ®­êng thuû lµ ­u viÖt nhÊt. Nh­ng tuú thuéc vµo lo¹i hµng ho¸ vµ hµnh tr×nh cña hµng ho¸ mµ ta luah chän ph­¬ng thøc vËn chuyÓn nh»m cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. 4.Vai trß t¸c dông cña vËn t¶i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. VËn t¶i gi÷ vai trß rÊt quan träng vµ cã t¸c dông to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n cña mçi n­íc. HÖ thèng vËn t¶I ®­îc vÝ nh­ m¹ch m¸u trong c¬ thÓ con ng­êi, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mét n­íc. VËn t¶i phôc vô tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi: s¶n xuÊt, l­u th«ng, tiªu dung, quèc phßng. Trong x¶n xuÊt, ngµnh vËn t¶i vËn chuyÓn nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm, lao ®éng ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, vËn t¶i lµ yÕu tè quan träng cña l­u th«ng. Ngµnh vËn t¶i cã nhiÖm vô ®­a hµng ho¸ ®Õn n¬i tiªu dïng. VËn t¶i t¹o ra kh¶ n¨ng thùc hiÖn gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸. T¸c dông cña vËn t¶i ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau ®©y: _ Ngµnh vËn t¶i s¸ng t¹o ra mét phÇn ®¸ng kÓ tæng s¶n phÈm x· héi vµ thu nhËp quèc d©n. _ VËn t¶i ®¸p øng nhu cÇu di chuyÓn ngµy cµng t¨ng cña hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch trong x· héi. _ VËn t¶i gãp phÇn kh¾c phôc sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng, më réng giao l­u, trao ®æi hµng ho¸ trong mét n­íc vµ quèc tÕ. _ Rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a ®ång b»ng vµ miÒn nói, gãp phÇn c¶i thiÖn ®íi sèng nh©n d©n. _ Më réng quan hÖ kinh tÕ víi n­íc ngoµi. _ T¨ng c­êng kh¶ n¨ng quèc phßng vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc. _ VËn t¶I lµ yÕu tè quan träng nh©t trong hÖ thèng logistics cña tõng nhµ m¸y , xÝ nghiÖp, c«ng ty. Logistics bao gåm 4 yÕu tè: vËn t¶i, maketing, ph©n phèi vµ qu¶n lý, trong ®ã vËn t¶i lµ yÕu tè quan trä nhÊt vµ chiÕm nhiÒu chi phÝ nhÊt. II. VËn t¶i vµ ngo¹i th­¬ng. Mèi quan hÖ gi÷a vËn t¶i vµ ngo¹i th­¬ng. VËn t¶i, ®Æc biÖt lµ vËn t¶i quèc tÕ ( lµ viÖc chuyªn chë ®­îc tiÕn hµnh trªn l·nh thæ cña Ýt nhÊt hai n­íc) vµ ngo¹i th­¬ng ( bu«n b¸n quèc tÕ ) cã mèi quan hÖ chËt chÏ, kh¨ng khÝt víi nhau, cã t¸c dông thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. VËn t¶i quèc tÕ lµ tiÒn ®Ò, lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó bu«n b¸n quèc tÕ ra ®êi vµ ph¸t triÓn. VËn t¶i ph¸t triÓn lµm cho gi¸ thµnh vËn chuyÓn h¹, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nhiÒu mÆt hµng cã gi¸ trÞ thÊp cã thÓ tham gia bu«n b¸n quèc tÕ. §èi víi bu«n b¸n quèc tÕ, vËn t¶i cã nh÷ng tac dông sau: _ §¶m b¶o chuyªn chë khèi l­äng hµng ho¸, xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng t¨ng trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. _Lµm thay ®æi c¬ cÊu hµng ho¸ vµ c¬ cÊu thÞ tr­êng trong bu«n b¸n quèc tÕ. _ VËn t¶i quèc tÕ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn c¸n c©n thanh to¸n cña mét n­íc. VËn t¶i quèc tÕ ®­îc coi lµ lÜnh vùc xuÊt nhËp v« h×nh, nã cã thÓ gãp phÇn c¶i thiÖn hay lµm trÇm träng thªm c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ cña mçi n­íc. Ph­¬ng thøc vËn t¶i víi c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng Incoterms. Tuú thuéc vµo viÖc hµng ho¸®­îc vËn chuyÓn b»ng ph­¬ng thøc g× (®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng, ®­êng s¾t, ®­êng « t«, ®­êng thuû néi ®Þa hay vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ) mµ ph¶i lùa chän c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng ( incoterms ) thÝch hîp ®Ó quy ®Þnh trong hîp ®ång mua b¸n. Incoterms 1990 ®· quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng t­¬ng øng víi c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i nh­ sau: Ph­¬ng thøc vËn t¶i C¸c ®iÒu kiÖn giao hµng t­¬ng øng BÊt k× ph­¬ng thøc vËn t¶i nµo kÓ c¶ vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc, v©n t¶i b»ng container EXW, FCA, CPT, CIP, DAF, DDU, DDP VËn t¶i hµng kh«ng FCA VËn t¶i ®­êng s¾t FCA VËn t¶i ®­ßng biÓn vµ vËn t¶i thuû néi ®Þa FAS, FOB, CFR, CIF, DES, DEQ II. Chuyªn chë hµng ho¸ ngo¹i th­¬ng b»ng ®­êng hµng kh«ng 1. C¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ hµng kh«ng: _ Tæ chøc hµng kh«ng d©n dông quèc tÕ ( ICAO – International Civil Aviation organization ) _ HiÖp héi vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ ( IATA – International Air transport Association ) _ Liªn ®oµn quèc tÕ c¸c hiÖp héi giao nhËn ( FIATA – Federation International edes Associations de Transitaires et Assimiles ) _ §¹i lÝ hµng ho¸ hµng kh«ng ( Air Cargo Agency ) 2. Tæ chøc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ 2.1. C¬ së ph¸p lÝ cña vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ Theo nghÞ ®Þnh th­ Hague söa ®æi c«ng ­íc Vac-sa-va th× vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ lµ bÊt kú viÖc vËn chuyÓn nµo mµ theo sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn, n¬i khëi hµng vµ n¬i ®Õn, dï cã hay kh«ng sù gi¸n ®o¹n vËn chuyÓn hay chuyÓn t¶i, n»m trªn l·nh thæ cña hai quèc gia thµnh viªn hoÆc trªn l·nh thæ cña mét quèc gia thµnh viªn nh­ng cã mét n¬i dïng ®· tho¶ thuËn n»m thªn l·nh thæ cña mét quèc gia kh¸c, dï n­íc ®ã kh«ng ph¶i lµ n­íc thµnh viªn. 3. VÞ trÝ ®Æc ®iÓm cña vËn t¶i hµng kh«ng VËn t¶i hµng kh«ng lµ ph­¬ng thøc vËn t¶i quan träng trong th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ ®Æc biÖt ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nếu trong 1945 chØ cã 9 triÖu hµnh kh¸ch đi l¹i b»ng c¸c chuyÕn m¸y bay th­¬ng m¹i th× n¨m 1987 ®· lªn ®Õn 1 tØ ng­êi. N¨m 1998 hµng kh«ng thÕ giíi ®· thùc hiÖn 60,2 triÖu chuyÕn m¸y bay, vËn chuyÓn 2,9 hµnh kh¸ch vµ 61,2 triÖu tÊn hµng ho¸. VËn t¶i hµng kh«ng cã nh÷ng ­u ®iÓm sau ®©y: _ TuyÕn ®­êng trong vËn t¶i hµng kh«ng lµ kh«ng trung vµ hÇu nh­ lµ ®­êng th¼ng. _ Tèc ®é cña vËn t¶i hµng kh«ng rÊt cao: gÊp 27 lÇn so víi ®­êng biÓn, 10 lÇn so víi « t« vµ 8 lÇn so víi tµu ho¶. _ VËn t¶i hµng kh«ng an toµn vµ ®Òu ®Æn. Nh­îc ®iÓm cña vËn t¶i hµng kh«ng lµ: _ Gi¸ c­íc cao: gÊp vËn t¶i ®­êng biÓn 8 lÊn, gÊp « t« vµ vËn t¶i ®­êng s¾t tï hai ®Õn bèn lÇn. _ Kh«ng thÝch hîp cho viÖc v©n chyÓn c¸c lo¹i hµng ho¸ gi¸ trÞ thÊp, khèi l­îng lín vµ cång kÒnh. _ §ßi hái vèn ®Çu t­ x©y dùng lín. 4. C¬ së- vËt chÊt cña vËn t¶i hµng kh«ng 4.1. C¶ng hµng kh«ng C¶ng hµng kh«ng bao gåm s©n bay, nhµ ga vµ trang bÞ, thiÕt bÞ, c«ng tr×nh mÆt ®Êt cÇn thiÕt kh¸c ®­îc sö dông cho m¸y bay ®i vµ ®Õn, thùc hiÖn dÞch vô vËn chuyÓn hµng kh«ng. S©n bay lµ mét phÇn x¸c ®Þnh trªn mÆt ®Êt ho¹ch trªn mÆt n­íc ®­îc x©y dùng ®Ó b¶o ®¶m cho m¸y bay cÊt c¸nh, h¹ c¸nh vµ di chuyÓn. S©n bay bao gåm toµn bé diÖn tÝch mÆt ®Êt cïng víi c¬ së h¹ t»ng gåm mét hay nhiÒu ®­êng b¨ng, nhµ ga, kho hµng, ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch. 4.2. M¸y bay gåm 3 lo¹i: _ M¸y bay chë kh¸ch ( Passenger Aircraft): ®uîc thiÕt kÕ ®Ó chë kh¸ch nh­ng còng cã thÓ chá hµng ë khoang d­íi víi sè l­îng Ýt. _ M¸y bay chë hµng (All Cargo Aircraft ): lµ may bay chë hµng cã thÓ chë ®­îc c¸c l« hµng lín, cã kÝch th­íc cång kÒnh. _ M¸y bay kÕt hîp ( Mixed/Combination Aircraft ): lo¹i m¸y bay nµy cã thÓ võa chë hµng võa chë kh¸ch ë b«ng chÝnh ( main deck ) ®ång thêi cã thÓ chë hµng ë b«ng d­íi. 4.3. ThiÕt bÞ xÕp ®ì vËn chuyÓn hµng ho¸ gåm: _ Xe vËn chuyÓn container/pallet _ Xe n©ng hµng _ ThiÕt bÞ n©ng container/pallet _ B¨ng chuyÒn hµng rêi _ Gi¸ ®ì ( Dolly ) 5. Hîp ®ång vËn chuyÓn Hîp ®ång vËn chuyÓn hµng kh«ng bao gåm: VÐ hµnh kh¸ch, phiÕu hµnh lý vµ vËn ®¬n hµng kh«ng. 5.1. VÐ hµnh kh¸ch: Khi chuyªn chë hµnh kh¸ch ng­êi chuyªn chë hµng kh«ng ph¶i giao cho hµnh kh¸ch ve cã ghi râ: _ N¬i ®i vµ n¬i ®Õn _ Nh­ng n¬i ®i vµ ®Õn n»m trªn l·nh thæ mét n­íc thµnh viªn cña c«ng ­íc Vac-sa-va vµ cã mét hay nhiÒu n¬i dõng n»m trªn l·nh thæ kh¸c th× ph¶I ghi râ Ýt nhÊt mét n¬i d­êng nh­ vËy. _ Th«ng b¸o râ lµ sÏ ¸p dông c«ng ­íc trªn vµ ghi râ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chuyªn chë. 5.2. PhiÕu hµnh lý T­¬ng tù nh­ trªn vµ lµ b»ng chøng hiÓn nhiªn cña viÖc ký göi hµnh lý vµ ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång vËn chuyÓn. ViÖc thiÕu, kh«ng hîp quy c¸ch hay mÊt phiÕu hµnh lý kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn sô tån t¹i cña hîp ®ång vËn chuyÓn. 5.3. VËn ®¬n hµng kh«ng ( Air Waybll - AWB ) VËn ®¬n hµng kh«ng cßn ®­îc lµm thµnh 3 b¶n gèc: b¶n thø nhÊt ghi dµnh cho ng­êi chuyªn chë vµ do ng­êi göi hµng ký. B¶n thø hai ghi dµnh cho ng­êi nhËn hµng vµ do ng­êi göi hµng vµ chuyªn chë cïng ký vµ göi kÌm hµng ho¸. B¶n thø ba do ng­êi chuyªn chë ký vµ sÏ giao cho ng­êi chuyªn chë khi nhËn hµng ®Ó chë. 6. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chuyªn chë hµng kh«ng quèc tÕ _ Tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh m¹ng ( bÞ th­¬ng vµ chÕt chãc ) cña hµnh kh¸ch vµ nh©n viªn tæ bay _ Tr¸ch nhiÖm vÒ mÊt m¸t, h­ háng hµng ho¸, hµnh lý vµ t­ trang cña hµnh kh¸ch. _ Tr¸ch nhiÖm d©n sù ®èi víi mÊt m¸t, thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ tµi s¶n cña ng­êi thø ba trªn mÆt ®Êt. 7. Chøc n¨ng, c¸c lo¹i, viÖc lËp vµ ph©n phèi vËn ®¬n hµng kh«ng. 7.1. Chøc n¨g cña vËn ®¬n hµng kh«ng. VËn ®¬n hµng kh«ng lµ mét chøng tõ chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®­êng hµng kh«ng do ng­êi göi hµng lËp vµ ®­îc ký bëi ng­êi chuyªn chë hoÆc ®¹i diÖn cñ hä x¸c nhËn viÖc nhËn hµng ®Ó chë bµng m¸y bay. VËn ®¬n hµng kh«ng cã c¸c chøc n¨ng sau ®©y: _ AWB lµ mét b»ng chøng cña hîp ®ßng vËn t¶i hµng ho¸ b»ng ®­ßng hµng kh«ng ký kÕt gi­a ng­êi göi hµng vµ ng­êi chuyªn chë. _ Lµ b¨ng chøng cña viÖc nhËn hµng ®Ó chë cña h·ng hµng kh«ng. _ Lµ h¸o ®¬n thanh to¸n c­íc phÝ. _ Lµ chøng tõ b¶o hiÓm. _ Lµ tê khai h¶i quan. _ lµ h­íng dÉn ®èi víi nh©n viªn hµng kh«ng. Kh¸c víi vËn ®¬n ®­êng biÓn, vËn ®¬n hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng l­u th«ng, tøc lµ kh«ng thÓ mua b¸n, chuyÓn nh­îng vµ khi nhËn hµng kh«ng xuÊt tr×nh b¶n gèc ( chØ cÇ giÊy b¸o nhËn hµng vµ c¨n cøoc nhËn d¹ng ). 7.2. C¸c lo¹i vËn ®¬n hµng kh«ng. C¨n cø vµo ng­êi cÊp, AWB cps cac lo¹i sau ®©y: _ VËn ®¬n chñ ( Master AWB – MAWB ): lµ vËn ®¬n mµ h·ng hµng kh«ng cÊp cho ng­êi gom hµng khi ng­êi nµy göi hµng cho h·ng hµng kh«ng mét l« hµng gån nhiÒu chñ hµng. _ VËn ®¬n gom hµng ( House AWB – MAWB ): lµ vËn ®¬n mµ ng­êi gom hµng cÊp cho ng­êi göi hµng khi ng­êi göi hµng giao hµng lÎ cho ng­êi gom hµng. h·ng hµng kh«ng ph¸t hµnh trªn ®ã cã ghi biÓu t­îng nhËn d¹ng cña ng­êi chuyªn chë, vµ h·ng hµng kh«ng ®ãng vai trß chuyªn chë hµng. _ VËn ®¬n trung lËp ( Neutral AWB ): lµ lo¹i vËn ®¬n tieu chuÈn do AITA ph¸t hµnh n¨m 1986, FIATA ®Ò nghÞ ng­êi giao nhËn lo¹i ®¬n nµy khi hä lµm dÞch vô gom hµng hoÆc lµm ®¹i lý cho ng­êi chuyªn chë thùc tÕ. VËn ®¬n nµy ®­îc ®­a ra nh¨m thay cho vËn ®¬n gom hµng ( House AWB ) v× vËn ®¬n gom hµng kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña UPC ( c¸c quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dÞng chøng tõ ) khi thanh to¸n b»ng L/C. 7.3. Néi dung cña AWB B¶n gèc cña AWB gåm hai mÆt. _ MÆt tr­íc gåm c¸c « ®Ó trèng ®Ó ng­êi göi hµng vµ ng­êi chuyªn chë ®iÒn c¸c th«ng tin cÇn thiÕt. _ MÆt sau cña AWB gåm hai môc lín, th«ng b¸ vÒ giíi h¹n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chuyªn chë vµ ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång. Ngoµi AWB, trong vËn t¶i hµng kh«ng cßn sö dông c¸c chøng tõ kh¸c nh­ th­ chØ dÉn cña ng­êi göi hµng, ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i, b¶n l­îc khai hµng ho¸, giÊy kª khai hµng nguy hiÓm, giÊy chøng nhË chuyªn chë ®éng vËt sèng vµ c¸c giÊy tê kh¸c mµ hîp ®ång yªu cÇu. 8. C­íc phÝ vËn t¶i hµng kh«ng _ C¬ së tÝnh c­íc vµ c¸c lo¹i c­íc: C­íc phÝ hµng kh«ng ®­îc tÝnh trªn c¬ së träng l­îng nÕu hµng nÆng, theo thÓ tÝch nÕu hµng nhÑ vµ cång kÒnh vµ theo gi¸ trÞ nÕu hµng quý hiÕm. Gi¸ c­íc phô thuéc vµo: tÝnh th­êng xuyªn cña viÖc vËn chuyÓn, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c h·ng hµng kh«ng, lo¹i hµng vµ khèi l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn, gi¸ trÞ hµng ho¸, yªu cÇu vÒ ph­¬ng tiÖn xÕp dì. Cã c¸c lo¹i gi¸ c­íc sau ®©y: _ C­íc hµng b¸ch ho¸ ( genaral Cargo Rates - GCR ): lµ lo¹i c­íc ¸p dông cho hµng ho¸ th«ng th­êng ¸p dụng giữa hai s©n bay mµ trªn ®ã kh«ng ¸p dông bÊt cø mét lo¹i c­íc ®Æc biÖt nµo, gi¸ phô thuéc vµo träng l­ợng hµng, khèi l­îng cµng nhiÒu th× gi¸ c­íc cµng h¹. _ C­íc tèi thiÓu ( Minimum Charges - M ): lµ c­íc thÊp nhÊt mµ h·ng hµng kh«ng vËn chuyÓn mét l« hµng, cã tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ mµ h·ng hµnh kh«ng ph¶i bá ra ®Ó vËn chuyÓn. _ C­íc ®Æc biÖt ( Specific Commodity Rates - SCR ) lµ lo¹i c­íc ¸p dông cho hµng ho¸ ®Æc biÖt, c­íc nµy thÊp h¬n c­ớc hµng b¸ch ho¸ vµ ®­îc c«ng bè cho nh÷ng hµng ®Æc biÖt hay trªn nh÷ng tuyÕn ®­êng nhÊt ®Þnh. _ C­íc ph©n lo¹i hµng ( Class Rates/Commodity Classification Rates ): c­íc nµy thÓ hiÖn b»ng sè phÇn tr¨m cña c­íc b¸ch ho¸ hoÆc mét kho¶n phô thªm vµo c­íc hµng b¸ch ho¸ vµ ®­îc ¸p dông cho mét sè Ýt mÆt hµng ë trong hoÆc gi÷a c¸c khu vùc quy ®Þnh. C­íc nµy ®­îc ¸p ®ông khi kh«ng cã c­íc ®Æc biÖt cho hµng ho¸ nµo ®ã. _ C­íc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lo¹i mÆt hµng ( freight All kinds - FAK ): lo¹i c­íc nµy míi ®­îc ®­a ra nh÷ng n¨m gÇn ®©y nh»m ®¬n gi¶n ho¸ biÓu c­íc. Gi¸ c­íc ®­îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lo¹i mÆt hµng trong mét container mµ kh«ng ph©n biÖt ®ã lµ hµng g×. C­íc nµy kh«ng ¸p dông cho c¸c mÆt hµng nh­ hµng dÔ h­ háng, ®éng vËt sèng, hµng gi¸ trÞ cao… _ C­íc container ( Container Rates ): nÕu hµng ®­îc ®ãng trong container thÝch hîp víi viÖc vËn chuyÓn b»ng m¸y bay th× h·ng hµng kh«ng sÏ ¸p dông mét gi¸ c­íc h¹ h¬n. _ C­íc ULD: ¸p dông khi hµng ®­îc chë b»ng ULD. _ C­íc gi¸ trÞ: lµ c­íc tÝnh theo gi¸ trÞ hµng ho¸ kª khai. VÝ dô nh­ nÕu hµng cã gÝ trÞ trªn 25 USD/kg th× c­íc lµ 5% gi¸ trÞ kª khai. 9. Giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vËn chuyÓn b»ng ®­êng hµng kh«ng. 9.1. Hµng xuÊt khÈu: Giao nhËn hµng xuÊt khÈu b»ng ®­êng hµng kh«ng ph¶i qua c¸c b­íc sau ®©y: _ L­u c­íc víi h·ng hµng kh«ng hoÆc víi ng­êi giao nhËn: Ng­êi göi hµng ph¶i ®iÒn vµo Booking Note theo mÉu cña h·ng hµng kh«ng víi c¸c néi dung nh­: Tªn ng­êi göi, ng­êi nhËn, bªn th«ng b¸o; m« t¶ hµng ho¸: lo¹i hµng, träng l­îng, sè l­îng, thÓ tÝch; tªn s©n bay ®i, ®Õn; c­íc phÝ vµ thanh to¸n… _ VËn chuyÓn, ®ãng hµng vµ giao hµng cho ng­êi chuyªn chë: + ChuÈn bÞ giÊy tê cÇn thiÕt cho l« hµng + LËp phiÕu c©n hµng + §ãng gãi, ghi m· kÝ hiÖu, d¸n nh·n hiÖu + Lµm thñ tôc h¶I quan + Giao hµng cho h·ng hµng kh«ng _ LËp AWB: Sau khi hµng ®­îc xÕp vµo Pallet, Igloo hay Container, c¸n bé giao nhËn liªn hÖ víi h·ng hµng kh«ng ®Ó nhËn AWB vµ ®iÒn c¸c chi tiÕt vµo AWB. _ Th«ng b¸o cho ng­êi nhËn vÒ viÖc göi hµng. Néi dung cña th«ng b¸o gåm: Sè HAWB/MAWB; ng­êi göi, ng­êi nhËn, tªn hµng, sè l­îng, träng l­îng, thÓ tÝch; tªn s©n bay ®i, s©n bay ®Õn; ngµy khëi hµnh ( ETD ), ngµy dù kiÕn ®Õn ( ETA ). _ LËp bé chøng tõ thanh to¸n vµ thanh to¸n c¸c kho¶n cÇn thiÕt. 9.2. Hµng nhËp khÈu NhËn hµng nhËp khÈu ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: _ NhËn c¸c giÊy tê, chøng từ; sau khi nhËn ®­îc giÊy b¸o ng­êi nhËn ph¶i ®Õn h·ng hµng kh«ng ®Ó nhËn c¸c giÊy tê chøng tõ cã liªn quan. _ NhËn hµng t¹i s©n bay: mang chøng minh th­ vµ giÊy giíi thiÖu ®Ó nhËn hµng t¹i s©n bay. Khi nhËn ph¶i kiÓm tra hµng ho¸, nÕu cã h­ hâng ®æ vì th× phiI lËp biªn b¶n gi¸m ®Þnh, cã x¸c nhËn cña kho ®Ó khiÕu n¹i sau nµy. _ Lµm thñ tôc h¶i quan: Tr­íc khi lµm thñ tôc ph¶i ®¨ng kÝ tê khai. Hå sơ ®¨ng kÝ lµm thñ tôc h¶i quan bao gåm: + AWB b¶n Original 2 + Packinh List + Commercial Invoice Sau khi xem xÐt hå s¬, h¶i quan tiÕn hµnh kiÓn tra vµ th«ng b¸o thuÕ. _ Thanh to¸n c¸c kho¶n vµ ®­a hµng ra khái s©n bay. KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ hiÖn nay, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ngµy cµng ph¸t triÓn bao nhiªu th× vËn t¶i trong giao nhËn cµng trë nªn quan träng bÊy nhiªu. VËn t¶i lµ mét yÕu tè rÊt quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. Trong thêi gian võa qua, ho¹t ®éng vËn t¶i trong ngo¹i th­¬ng n­íc ta ®· cã nhiÒu b­íc ph¸t triÓn. Quy m« ngµy cµng ®­îc më réng vµ chÊt l­îng phôc vô ngµy cµng cao. §é an toµn cña c¸c lo¹i vËn t¶i ngµy cµng ®­îc b¶o ®¶m. Song song víi sù ph¸t triÓn ®ã th× vËn t¶i trong ngo¹i th­¬ng cña n­íc ta vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ cÇn ph¶i kh¾c phôc trong thêi gian tíi. VËn t¶i, giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®­êng hµng kh«ng lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng thøc giao nhËn hµng ho¸ hiÖu qu¶ vµ víi thêi gian nhanh nhÊt so víi c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nh­ ®­êng biÓn, ®­êng « t«, ®­êng s¾t… Nh­ng bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm ®ã th× còng cã nhiÒu khã kh¨n cÇn kh¾c phôc vµ mét trong nh÷ng khã kh¨n ®ã lµ gi¸ c­íc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®­êng hµng kh«ng qu¸ cao. Gi¸ c­íc cao sÏ kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c lo¹i hµng cã gi¸ trÞ thÊp. Vµ nãi chung víi mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta th× viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng ®­êng hµng kh«ng lµ mét viÖc ch­a thÓ phæ biÕn. Nh­ng cã thÓ trong t­¬ng lai gÇn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh theo con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× viÖc vËn t¶i hµng ho¸ b»ng ®­êng hµng kh«ng sÏ trë nªn phæ biÕn vµ quen thuéc h¬n. Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 PhÇn Néi dung 2 I. Kh¸i niÖm chung vÒ v©n t¶i 2 1. §Þnh nghÜa, ph©n lo¹i vËn t¶i 2 2. Ph©n chia tr¸ch nhiÖm vÒ vËn t¶i trong ngo¹i th­¬ng 2 3. Lùa chän c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i 3 4. Vµi trß, t¸c dông vËn t¶i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 3 II. VËn t¶i vµ ngo¹i th­¬ng 4 1. Mèi quan hÖ vËn t¶i vµ ngo¹i th­¬ng 4 2. Ph­¬ng thøc vËn t¶i víi c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng Incoterms 4 III. Chuyªn chë hµng ho¸ ngo¹i th­¬ng b»ng ®­êng hµng kh«ng 5 1. C¸c tæ chøc quèc tÕ vÒ hµng kh«ng 5 2. Tæ chøc chuyªn chë hµng ho¸ b»ng vËn t¶i hµng kh«ng quèc tÕ 5 3. VÞ trÝ ®Æc ®iÓm cña vËn t¶i hµng kh«ng 5 4. C¬ së vËt chÊt cña vËn t¶i hµng kh«ng 6 5. Hîp ®ång vËn chuyÓn 6 6. Tr¸ch nhiÖm cña ng­êi chuyªn chë hµng kh«ng quèc tÕ 7 7. Chøc n¨ng, c¸c lo¹i, viÖc lËp vµ ph©n phèi vËn ®¬n hµng kh«ng 7 8. C­íc phÝ vËn t¶i hµng kh«ng 8 9. Giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu vËn chuyÓn b»ng ®­êng hµng kh«ng 9 KÕt luËn 10 Tµi liÖu tham kh¶o 11 TµI LIÖU THAM KH¶O 1. VËn t¶i vµ giao nhËn trong ngo¹i th­¬ng – NguyÔn Hång §µm 2. VËn t¶i vµ b¶o hiÓm ngo¹i th­¬ng 3. VËn t¶i vµ giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu – Hoµng V¨n Ch©u Hîp ®ång th­¬ng m¹i quèc tÕ ( Interational Business Contracts ) – NguyÔn Träng §µn 5. NghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu --- trÇn v¨n chu