Tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ đối với Ngân hàng Thương mại do Công ty Vaco thực hiện

l¹i tiÒn thõa cho kh¸ch hµng víi tæng sè gÇn 100 triÖu ®ång, cã mãn tr¶ laÞ tiÒn thõa lín nhÊt(phßng tiÒn tÖ vµ kho quü Héi së lªn tíi 30 triÖu ®ång. NhiÖm vô ph¸t hiÖn vµ xö lý tiÒn gi¶ theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®­îc ABC thùc hiÖn tèt. Trong n¨m ABC lu«n ®¶m b¶o an toµn trong c«ng t¸c kho quü, tu©n thñ nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ qu¶n lý kho qòy. 4.1.7. KÕt qu¶ kinh doanh: 4.1.7.1.Thu nhËp : Tæng thu nhËp chung lµ 115 tû ®ång; trong ®ã thu l·i tiÒn vay chiÕm tû träng 55,27%, t¨ng 36,58% so víi n¨m 2001. Tæng thu nhËp thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ 28,8 tû ®ång, t¨ng 16,72% so víi n¨m 2001. Trong ®ã thu nhËp l·i thuÇn chiÕm tû träng 11,3% b»ng 34,15% n¨m tr­íc; thu nhËp thuÇn tõ kinh doanh ngo¹i tÖ chiÕm tû träng 5% b»ng 91,84% n¨m 2001; thu nhËp thuÇn tõ dÞch vô chiÕm tû träng 8,3% t¨ng 87,39% so víi n¨m 2001l; thu l·i tõ ho¹t ®éng hïn vèn vµ ®Çu t­ chøng tõ cã gi¸ chiÕm tû träng 74,5% t¨ng 77,21% so víi n¨m 2001. 4.1.7.2. Chi phÝ: Tæng chi phÝ chung lµ 105,7 tû ®ång; trong ®ã chi tr¶ l·i tiÒn göi chiÕm ty träng 71,77% t¨ng 28,84% so víi n¨m 2001. Trong ®ã: chi cho nh©n viªn chiÕm tû träng 22,93% t¨ng 47,42% so víi n¨m 2001(do t¨ng nh©n sù); chi vÒ tµi s¶n chiÕm tû träng 26,75% t¨ng 27,95% so víi n¨m 2001 (do më thªm chi nh¸nh, thuª thªm trô së);chi phÝ qu¶n lý vµo c«ng vô chiÕm tû träng 33,52% t¨ng 66,45% so víi n¨m 2001(do t¨ng chi phÝ vËt liÖu, giÊy tê in, c«ng t¸c phÝ, ®µo t¹o, c­íc phÝ viÔn th«ng, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, lÔ t©n, héi nghÞ,chi cho Héi ®ång qu¶n trÞ vµ chi cho ho¹t ®éng huy ®éng vèn) So víi n¨m 2001, tuy tèc ®é t¨ng chi phÝ cao h¬n tèc ®é t¨ng thu nhËp( 30,78% so víi 35,98%) song tæng møc t¨ng chi phÝ l¹i c©n b¨ng víi tæng møc t¨ng thu nhËp(27,97 tû so víi 27,08 tû ®ång) 4.1.7.3.Lîi nhuËn: Lîi nhuËn tr­íc thuÕ: 9,33 tû ®ång, b»ng 91,24% so víi n¨m 2001 (gi¶m 895,3 triÖu ®ång).Tuy sè liÖu lîi nhuËn n¨m 2002 gi¶m so víi n¨m tr­íc, song thùc chÊt ho¹t ®éng kinh doanh cña ABC n¨m 2002 ®· b¾t ®Çu ®i vµo æn ®Þnh vµ cã nhiÒu h­íng t¨ng tr­ëng, cô thÓ nh­ sau: N¨m2000, mÆc dï l­äi nhuËn ®¹t cao nh­ng ABC ch­a thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n dù thu, dù chi nªn chi phÝ huy ®éng vèn cã kú h¹n trong n¨m (tr¶ l·i sau) ch­a ®­îc ph©n bæ; ng­îc l¹i thu nhËp tõ mua kú phiÕu, tr¸i phiÕu nhËn l·i tr­íc kh«ng ®­îc ph©n bæ cho c¸c n¨m sau mµ h¹ch to¸n hÕt vµo n¨m 2000. N¨m 2001, ABC ®­îc h­ëng kho¶n lîi nhuËn 4,5 tû ®ån tõ viÖc b¸n cæ phiÕu SACOM, ®ångthêi ABC ch­a thùc hiÖn triÖt ®Ó cã chÕ dù thu- dù chi, nªn t­¬ng tù n­ n¨m 2000, chÝ phÝ huy ®éng vèn cã kú h¹n (tr¶ l·i sau) ch­a ®­îc h¹ch to¸n trong n¨m 2001 mµ l¹i chuyÓn sang n¨m 2002. N¨m 2002, toµn hÖ thèng ABC ®· trÝch ®ñ dù chi l·i tiÕt kiÖm n¨m 2002, trong ®ã ABC HCM, ABC §èng §a, ABC CÇu GiÊy vµ Phßng giao dÞch sè 2 ®· trÝch c¶ dù chi cña nh÷ng n¨m tr­íc 2002. Nh­ vËy trong chi phÝ n¨m 2002 ®· bao gåm mét phÇn chi phÝ ph¶i chi cña c¸c n¨m tr­íc n¨m 2002 do dù chi thiÕu. 5. §¸nh gi¸ møc ®é ¶nh h­ëng cña m¸y vi tÝnh. ABC lµ Ng©n hµng Th­¬ng m¹i Cæ phÇn nhá trong c¸c NHTMCP. ABC sö dông hÖ thèng m¸y tÝnh nèi m¹ng toµn hÖ thèng, víi m¸y chñ ®Æt t¹i Trô së chÝnh t¹i Hµ néi. HÇu hÕt c¸c nghiÖp vô ®Òu ®­îc xö lý b»ng m¸y tÝnh do vËy kiÓm to¸n viªn ®· tiÕn hµnh ph©n lo¹i møc ®é ¸p dông m¸y vi tÝnh. Xem xÐt c¸c møc ®é ¸p dông m¸y vi tÝnh cña kh¸ch hµng vµ ph©n lo¹i theo nh­ b¶ng d­íi ®©y: C¸c tiªu thøc ph©n lo¹i: Ph¹m vi ¸p dông trong kinh doanh Møc ®é ¸p dông cña m«i tr­êng m¸y tÝnh Møc ®é quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng.  H¹n chÕ  Kh¸ réng r·i Ö ¸p dông trong toµn bé c«ng viÖc kinh doanh  §¬n gi¶n  Kh¸ phøc t¹p Ö Phøc t¹p  B×nh th­êng  Kh¸ quan träng Ö RÊt quan träng Ph©n lo¹i chung:  ¶nh h­ëng lín Ö RÊt quan träng  B×nh th­êng ¶nh h­ëng cña hÖ thèng m¸y vi tÝnh ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ABC lµ rÊt lín, tuy nhiªn kh«ng ph¶i toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña ABC ®Òu ®· ®­îc vi tÝnh ho¸, mµ vÉn cßn mét sè c«ng ®o¹n kh¸c hoÆc thñ tôc cÇn ph¶i theo dâi bªn ngoµi. KÕ ho¹ch cña ABC lµ ph¸t triÓn thµnh mét ng©n hµng ®a n¨ng, víi sù ®a d¹ng cña c¸c s¶n phÈm dÞch vô. Muèn vËy qu¶n lý cña ABC cÇn ®¸p øng ®­îc viÖc l­u tr÷, truy cËp vÒ th«ng tin kh¸ch hµng mét c¸ch hÖ thèng ABC ®ang tõng qu¶n lý; ®èi víi phÇn mÒm sÏ ®­îc söa ®æi theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸ h¬n (cã thÓ lµ mua mét ch­¬ng tr×nh míi; silv) HiÖn t¹i, c¸c môc tiªu ng¾n h¹n cña ABC lµ söa ®æi, duy tr× hÖ thèng hiÖn t¹i mµ vÉn cung cÊp ®­îc c¸c th«ng tin. ABC duy tr× mét thiÕt bÞ kÌm theo víi æ cøng m¸y chñ cho phÐp cã thÓ kh«i phôc ®­îc c¸c d÷ liÖu trong m¸y chñ trong tr­êng hîp m¸y chñ ngõng ho¹t ®éng. ABC cã ph©n quyÒn sö dông cho mçi c¸ nh©n vµ bé phËn. §èi víi mçi user, hé ®­îc ®µo t¹o, h­íng dÉn vµ n¾m ®­îc c¸ch thøc nhËp th«ng tin, sö dông vµ chiÕt xuÊt th«ng tin. §èi víi mçi phÇn hµnh ®Òu cã chøc n¨ng phª duyÖt theo thÈm quyÒn t­¬ng øng. Mçi user cã password ®Ó vµo hÖ thèng. Mçi user cã password ®Ó vµo hÖ thèng; nÕu nhËp sai 3 lÇn liªn tiÕp th× mµy sÏ treo vµ tõ chèi ho¹t ®éng. Nh­ vËy tÝnh b¶o mËt cña hÖ thèng th«ng tin rÊt cao, kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®­îc nguån th«ng tin vµo ra. M¹ng cña ABC ®­îc ph©n hÖ sö dông t­¬ng øng víi c«ng viÖc cña mçi ng­êi, trõ mét sè c¸n bé chñ chèt cña ABC th× cã thÓ truy cËp ®­îc vµo toµn bé phÇn hµnh. Chøng tá ®· cã sù ph©n c«ng, ph©n quyÒn rÊt râ rµng, tr¸nh sù chång chÐo trong c«ng viÖc. ViÖc mua øng dông tõ bªn ngoµi c¨n cø trªn ®Ò nghÞ cña bé phËn liªn quan, sau khi ®­îc duyÖt sÏ thùc hiÖn thñ tôc chän thÇu. ViÖc b¶o hµnh th«ng th­êng ®­îc ¸p dông sau khi cã b¸o c¸o ®¸nh gi¸ nghiÖm thu cña bé phËn sö dông vµ kiÓm nghiÖm. 6.Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé: Sau khi t×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, m«i tr­êng kiÓm so¸t vµ quy tr×nh kÕ to¸n ¸p dông t¹i NHTM, kiÓm to¸n viªn cã thÓ ®¸nh gi¸ HTKSNB cña NHTM cã tin cËy hay kh«ng, cã thÓ dùa vµo HTKSNB x©y dùng kÕ ho¹ch, thu thËp b»ng chøng thÝch hîp, thu hÑp khèi l­îng c«ng viÖc kiÓm to¸n vµ tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ kiÓm to¸n. KTV sÏ thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, ph¸t hiÖn c¸c vÊn ®Ò sai sãt vµ nh÷ng vÊn ®Ò bÊt th­êng ®èi víi c¸c kho¶n môc. ViÖc ph©n tÝch nµy rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c cao v× qua ®ã KTV cã thÓ ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm to¸n ®Ó thiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t vµ thö nghiÖm c¬ b¶n. Ph©n tÝch s¬ bé b¸o c¸o tµi chÝnh Toµn hµng Toµn hµng BiÕn ®éng 2002 2001 $ % A. Thu nhËp 115,370,464,491 88,265,626,121 27,104,838,370 31% I. Thu vÒ ho¹t ®éng tÝn dông 64,429,978,026 46,566,010,822 17,863,967204 38% (1) 1. Thu l·i cho vay 63,891,993,534 46,546,909,340 17,345,084,194 37% 2. Thu tõ nghiÖpvô b¶o l·nh 329,902,446 19,101,482 310,800,964 3. Thu kh¸c vÌ ho¹t ®éng tÝn dông 208,082,046 - 208,082,046 II. Thu dÞch vô thanh to¸n vµ ng©n quü 20,222,840,215 25,829,905,458 (5,607,065,243) -22% 1. Thu l·i tiÒn göi 17,735,925,826 23,546,847,052 (5,810,921,226) -25% (2) 2. Thu tõ dÞch vô thanh to¸n 2,373,125,848 2,179,362,945 193,762,903 9% 3. Thu tõ dÞch vô ng©n quü 113,788,541 103,695,461 10,093,080 10% III. Thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c 30,717,646,250 15,869,709,841 14,847,936,409 94% 1. Thu l·i gãp vèn mua cæ phÇn 691,046,575 622,400,000 68,646,5757 11% 2. Thu tõ tham gia thÞ tr­êng tiÒn tÖ 20,911,712,626 12,223,671,484 8,688,041,142 71% (3) 3. Thu tõ kinh doanh ngo¹i hèi 8,170,474,183 1,766,445,359 6,404,028,824 363% (4) 4. Thu tõ nghiÖp vô uû th¸c ®¹i lý 49,966,417 37,312,586 12,653,831 34% 5. Thu tõ dÞch vô kh¸c 282,571,010 249,878,956 32,692,054 13% 6. C¸c kho¶n thu kh¸c 611,875,439 970,001,456 (358,126,017) -37% B. Chi phÝ 106,040,335,464 77,931,586,548 28,108,748,916 36% I. Chi vÒ huy ®éng vèn 78,556,797,225 61,249,317,892 17,307,479,333 28% (5) 1. Chi tr¶ l·i tiÒn göi 75,735,476,616 58,780,156,247 16,955,320,369 29% 2. Chi tr¶ l·i tiÒn göi trong hÖ thèng 317,562,877 750,812,032 (433,249,155) -58% 3. Chi tr¶ l·i tiÒn vay 2,503,757,732 1,718,349,613 785,408,119 46% II. Chi dÞch vô thanh to¸n vµ ng©n quü 740,639,962 1,273,569,105 (532,875,143) -42% 1. Chi vÒ dÞch vô thanh to¸n 225,678,074 241,677,000 (15998,926) -7% 2. C­íc phÝ b­u ®iÖn vÒ m¹ng viÔn th«ng 402,234,939 933,895,431 (531,660,492) -57% (6) 3. Chi VÒ ng©n quü 15,374,930 16,404,040 (1,029,110) -6% 4. C¸c kho¶n chi dÞch vô kh¸c 97,406,019 81,592,634 15,813,385 19% III. Chi ho¹t ®éng kh¸c 6,717,602,802 207,539,546 6,510,063,256 3137% 1. Chi tham gia thÞ tr­êng tiÒn tÖ - 22,319,000 (22,319,000) -100% 2. Chi vÒ kinh doanh ngo¹i hèi 6,717,602,802 185,220,546 6,532,382,256 3527% (4) IV. Chi vÒ tµi s¶n 5,346,284,848 3,946,406,539 1,399,878,309 35% 1. KhÊu hao TSC§ 1,679,535,914 1,675,306,753 4,229,161 0% 2. B¶o d­ëng söa ch÷a tµi s¶n 1,284,626,359 187,207,579 1,097,418,780 586% (7) 3. C«ng cô lao ®éng 259,795,391 112,045,736 147,749,655 132% 4. Chi b¶o hiÓm tµi s¶n 43,454,636 35,440,727 8,013,909 23% 5. Chi thuª tµi s¶n 2,078,872,548 1,936,405,744 142,466,804 7% V. Chi cho nh©n viªn 4,541,484,393 3,054,536,742 1,486,947,651 49% 1. Chi l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng 4,206,388,885 2,841,642,392 1,364,746,493 48% (8) 2. Chi kh¸c 335,095,508 212,894,350 122,201,158 57% VI. Chi nép thuÕ vµ c¸c kho¶n lÖ phÝ 287,657,715 167,367,645 120,281,061 72% 1. Chi nép thuÕ 256,086,350 146,737,531 109,348,819 75% 2. Chi nép kÖ phÝ 31,571,365 20,639,123 10,932,242 53% VII. Chi ho¹t ®éng qu¶n lý, c«ng cô 6,700,240,426 3,856,241,547 2,834,998,879 73% 1. Chi vËt liÖu giÊy tê in 817,898,275 439,078,154 378,820,121 86% 2. Chi c«ng t¸c phÝ 477,608,867 329,928,941 147,67,926 45% 3. Chi ®oµ t¹o huÊn luyÖn nghiÖp vô 241,175,615 19,633,600 221,542,015 1128% 4. Chi NCKH, s¸ng kiÕn 30,000,000 29,000,000 1,000,000 3% 5. Chi v­u phÝ vµ ®iÖn hto¹i 739,378,584 563,751,465 175,627,119 31%( 6. Chi qu¶ng c¸o vµ dÞch vô 4,394,179,085 2,483,849,387 1,910,329,698 77% (10) VIII. Chi dù phßng 2,921,849,056 2,967,598,523 (45,749,467) -2% 1. Chi dù phßng 2,599,100,000 2,692,000,000 (92,900,000) -3% 2. Chi b¶o hiÓm tiÒn göi 322,749,056 275,598 523 47,150,533 17% Ü.V.Chi phÝ kh¸c 227,725,037 1,200,000,000 (972,274,963) -81% (11) C. KÕt qu¶ kinh doanh 9,329,825,268 10,277,705,744 (974,880,476) -9% Thu l·i cho vay t¨ng 37% trong khi d­ nî cho vay t¨ng 41%. Tuy nhiªn, d­ nî t¨ng chñ yÕu vÒ cuèi n¨m. nÕu tÝnh d­ nî trung b×nh n¨m th× d­ nî 2002 chØ t¨ng h¬n 2001 lµ 33%. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy tèc ®éc t¨ng thu nhËp t­¬ng øng thËm chÝ cßn nhanh h¬n víi tèc ®é t¨ng tr­ëng d­ nî. Tuy nhiªn, nh­ ®· biÕt, t×nh h×nh kinh doanh ng©n hµng 2002 khã kh¨n h¬n so víi 2001, ®Æc biÖt lµ viÖc l·i suÊt cho vay gi¶m ®¸ng kÓ. ViÖc thu nhËp vÒ l·i cho vay t¨ng t­¬ng øng víi t¨ng tr­ëng d­ nî lµ bÊt hîp lý. Cã thÓ cã rñi ro thu nhËp bÞ ghi thõa Thu l·i tiÒn göi gi¶m 5,9 tû ®ång t­¬ng ®­¬ng 25%. Nguyªn nh©n chÝnh lµ gi¶m sè d­ tiÒn göi vµ dù trù trong thanh to¸n. ng©n hµng chuyÓn sang ®Çu t­ vµo chøng chØ tiÒn göi, tr¸i phiÕu, kú phiÕu… XÐt trung b×nh n¨m, dù tr÷ b¾t buéc vµ tiÒn göi thanh to¸n t¹i NHNN cïng víi c¸c kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c TCTD trong vµ ngoµi n­íc gi¶m kho¶ng 20%. §iÒu ®ã dÉn ®Õn thu l·i tiÒn göi gi¶m 25% lµ hîp lý trong ®iÒu kiÖn l·i suÊt cã xu h­íng gi¶m. L·i thu tõ tham gia thÞ tr­êng tiÒn tÖ( l·i kú phiÕu, tr¸i phiÕu tÝn phiÕu, tiÒn göi…) t¨ng 8,7 tû ®ång t­¬ng ®­¬ng 70%. Trong khi ®ã, sè d­ c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng tiÒn tÖ t¨ng 120% tÝnh trung b×nh. Nh­ vËy, cã thÓ thÊy sè d­ trung b×nh cña ®Çu t­ t¨ng nhanh h¬n sè l·i thu tõ ®Çu t­ chøng kho¸n. §iÒu nµy cã thÓ do l·i suÊt ®Çu t­ gi¶m, mét nguyªn nh©n chÝnh kh¸c lµ cã sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch h¹ch to¸n l·i dù thu. Tr­íc ®©y, mét sè kho¶n ®Çu t­ h­ëng l·i tr­íc ®· ®­îc h¹ch to¸n hÕt vµo thu nhËp cña nh÷ng n¨m tr­íc. N¨m 2002, c¸c kho¶n ®Çu t­ ®­îc ph©n bæ l·i theo kú h¹n. §ã còng lµ mét nguyªn nh©n dÉn ®Õn l·i ®Çu t­ t¨ng chËm h¬n. Tuy nhiªn, sÏ khã kh¨n cho viÖc l­îng ho¸ c¸c ¶nh h­ëng nµy. KTV sÏ tiÕn hµnh ­íc tÝnh thu nhËp l·i cña n¨m 2002 tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ ®Ó ®¶m b¶o r»ng thu nhËp kh«ng bÞ ghi thiÕu. Thu tõ kinh doanh ngo¹i hèi t¨ng gÇn 4 lÇn, trong khi chi t¨ng gÇn 35 lÇn lµm cho sè l·i dï kh«ng gi¶m nh­ng hiÖu qu¶ so víi doanh sè th× gi¶m râ rÖt. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña hiÖn t­îng nµy lµ do tû gi¸ ®ång USD rÊt æn ®Þnh trong n¨m. §iÒu nµy cã vÎ hîp lý khi chÝnh s¸ch cña NHNN chªnh lÖch gi¸ mua vµ b¸n n¨m 2001 vµ 40 ®ång th× n¨m 2002 chØ cßn 4,5 ®ång. Nh­ vËy, biªn ®é tû gi¸ mua b¸n gi¶m gÇn 10 lÇn t­¬ng øng víi sè chi phÝ t¨ng nhanh h¬n thu nhËp kinh doanh ngo¹i tÖ n¨m 2002 gÇn 10 lÇn. Chi tr¶ l·i tiÒn göi t¨ng 17 tû t­¬ng ®­¬ng víi 28%, Trong khi ®ã, sè d­ huy ®éng vèn tÝnh trung b×nh t¨ng lµ 29%. Nh­ vËy, xÐt trong mèi quan hÖ víi l·i suÊt huy ®éng nh×n chung lµ gi¶m th× cã vÎ chi phÝ l·i bÞ ghi thõa. Tuy nhiªn, nguån huy ®éng cña ABC chñ yÕu t¨ng tõ c¸c TCTD kh¸c chø kh«ng t¨ng nguån huy ®éng tõ thÞ tr­êng 1 (d©n c­ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ) nªn còng cã thÓ thÊy r»ng l·i huy ®éng cña ABC ch­a ch¾c ®· gi¶m. Ngoµi ra, cã mét yÕu tè kh¸c lµ do thay ®æi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n dù chi huy ®éng tiÕt kiÖm nªn chi phÝ n¨m 2002 cã thÓ ph¶i chÞu c¶ c¸c chi phÝ cña c¶ c¸c kho¶n tiÕt kiÖm tõ tr­íc n¨m 2001. C­íc phÝ huy ®éng vÒ m¹ng viÔn th«ng gi¶m nhiÒu so víi 2001 trong khi ho¹t ®éng cña ng©n hµng cã sù t¨ng tr­ëng. Cã thÓ x¶y ra viÖc ghi thiÕu chi phÝ. ChØ b¶o døâng, söa ch÷a tµi s¶n t¨ng nhiÒu so víi n¨m 2001 (t¨ng h¬n 1 tû ). Cã thÓ lµ do n¨m 2002 ABC n©ng cÊp Chi nh¸nh CÇu GiÊy, më míi Chi nh¸nh §èng §a nªn c¸c chi phÝ nµy t¨ng nhiÒu. Tuy nhiªn, KTV sÏ xem xÐt tÝnh hiÖn h÷u cña c¸c kho¶n chi phÝ nµy. Cã thÓ cã TSC§ Chi phÝ l­¬ng vµ phô cÊp t¨ng 48% t­¬ng øng víi sè nh©n viªn t¨ng trong n¨m 2002. KTV sÏ kiÓm tra, ­íc tÝnh chi phÝ l­¬ng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hiÖn h÷u cña chi phÝ. Chi b­u phÝ vµ ®iÖn tho¹i t¨ng 31% t­¬ng øng víi sù t¨ng tr­ëng vÒ ho¹t ®éng cña ng©n hµng ( t¨ng nh©n viªn, t¨ng doanh sè ho¹t ®éng…)à KiÓm tra tÝnh hiÖn h÷u. Chi phÝ qu¶ng c¸o, giao dÞch t¨ng rÊt línà KiÓm tra tÝnh hiÖn h÷u. Chi phÝ kh¸c gi¶m rÊt nhiÒu, n¨m ngo¸i chi phÝ ®ã lµ g×?à Kho¶n môc 31/12/2002 31/12/3001 BiÕn ®éng $ % 10 TiÒn mÆt, chøng tõ cã gi¸ trÞ ngo¹i tÖ, kim lo¹i quý, ® 14,531,695,265 11,046,850,522 3,484,844,743 32% 11 TiÒn göi vµ ®Çu t­ Ck t¹i NHNN 26,640,447,539 65,422,163,945 (38,781,716,406) -59% 12 §Çu t­ vµ quyÒn ®ßi nî n­íc ngoµi 828,265,109 681,827,449 146,437,660 21% 13 TiÒn göi, gãp vèn vµ ®Çu t­ chøng kho¸n trong n­íc 887,128,508,700 559,923,858,753 327,204,649,947 58% Vèn kh¶ dông vµ c¸c kho¶n ®»u t­ 929,128,916,613 637,074,700,669 292,054,215,944 46% (a) 20 TÝn dông ®èi víi c¸c TCTD trong n­íc 193,573,788,316 163,462,366,453 30,111,421,863 18% 21 Cho vay c¸c TCKT, c¸ nh©n trong n­íc 671,231,988,642 444,039,663,377 227,192,325 265 51% 22 ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n - - - 26 NghiÖp vô cÇm ®ß 9,668,000,000 10,859,750,000 (10191,750,000) -11% 28 C¸c kho¶n nî chê xö lý 232,000,000 622,000,000 (390,000,000) -63% Ho¹t ®éng tÝn dông 874,705,776,958 618,983,779,830 255,721,997,128 41% (b) 30 Tµi s¶n cè ®Þnh 3,269,765,130 4,598,055,710 (1,328,580) -29% 31 Tµi s¶n kh¸c 13,195,200 17,366,200 (4,171,000) -24% 32 Thanh to¸n vÒ mua s¾m TSC§,XDCB 1,211,015,796 600,000,000 611,015,796 102% 36 C¸c kho¶n ph¶i thu néi bé, ph¶i thu kh¸c 831,455,281 188,079,383 643,375,898 342% TSC§ vµ Tµi s¶n cã kh¸c 12,363,986,596 9,747,320,998 2,616,665,598 27% (c) 40 C¸c kho¶n nî NHNN vµ ChÝnh phñ - - - 41 C¸c kho¶n nî c¸c TCTD trong n­íc (814,378,083,588) (373,401,359,373) (440,976,724,215) 118% 43 TiÒn göi cñakh¸ch hµng (671,874,750,897) (651,647,782,737) (20,226,968,160) 3% 45 Vèn tµi trî, uû th¸c ®Çu t­ ,137,642,666) (79,143,000,000) 3,005,357,334 4% 46 C¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸ch hµng,NSNN 48,999,102,923) (70,057,136,416) (78,941,966,507) 113% 47 C¸c kho¶n ph¶i tr¶ néi bé, ph¶i tr¶ kh¸c 3,270,763,041) 24,894,001) 13,145,869,040) 10526% 49 C¸c giao dÞch ngo¹i hèi - - - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ (1,724,660,343,115) 1,174,374,172,527) (550,286,170,588) 47%(d) 50 Thanh to¸n gi÷a c¸c TCTD - - - 51 Thanh to¸n chuyÓn tiÒn - - - Ho¹t ®éng thanh to¸n - - - (e) 60 Vèn cña tæ chøc tÝn dông (75,810,000,000) (75,810,000,000) - 0% 61 Quü cña TCTD (5,763,474,722) (4,747,722,956) (1,015,701,766) 21% 63 Chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i TS (tû gi¸ ngo¹i tÖ) - - - 69 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi (9,964,862,330) (10,873,856,014) 908,93,684 -8% Nguån vèn chñ së h÷u (91,538,337,052) (91,431,628,970) (106,708,082) 0% (f) Ph©n tÝch s¬ bé b¸o c¸o tµi chÝnh. Vèn kh¶ dông vµ c¸c kho¶n ®Çu t­ t¨ng 292 tû ®ång( t­¬ng øng 46%). Trong ®ã, chñ yÕu lµ t¨ng c¸c kho¶n ®Çu t­, göi tiÒn vµ mua c¸c chøng kho¸n cña c¸c TCTD trong n­íc. Trong qu¸ tr×nh sö dông vèn cña ABC, ®Çu t­ göi tiÒn, mua chøng kho¸n cña c¸c TCTD vµ tÝn dông kh¸ch hµng lµ 2 ho¹t ®éng chÝnh. Cïng víi viÖc t¨ng nguån vèn huy ®éng ®­îc lµ viÖc t¨ng c¸c kho¶n ®Çu t­. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ : 1). TÝnh hiÖn h÷u cña c¸c kho¶n nµy. VÊn ®Ò nµy sÏ ®­îc KTV xö lý b»ng c¸c thñ tôc x¸c nhËn hoÆc thu thËp c¸c GiÊy b¸o Ng©n hµng. Th­êng th× kh«ng cã chªnh lÖch gi÷a c¸c TCTD víi nhau. 2). TÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc ®Çu t­. ABC huy ®éng tõ mét thÞ tr­êng vµ ®Çu t­ vµo chÝnh thÞ tr­êng ®ã. Th­êng th× ®©y lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ an toµn c¶ vÒ vèn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n. MÆc dï ho¹t ®éng nµy còng lµ cã l·i( v× sÏ ®Çu t­ cao h¬n l·i suÊt huy ®éng), tuy nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng chñ ®¹o mang tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng. Trªn thùc tÕ, ABC ®· ®Çu t­ ®Õn 50% sè vèn huy ®éng cña m×nh vµo lÜnh vùc nµy. KTV sÏ cè g¾ng ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nµy. Sè d­ tÝn dông t¨ng kho¶ng 250 tû ®ång, t­¬ng øng lµ 41%. §©y lµ mét tû lÖ t¨ng tr­ëng tèt trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. Tuy nhiªn, chóng ta cÇn xem xÐt c¸c kho¶n cho vay d­íi c¸c gãc ®é sau: TÝnh hiÖn h÷u cña c¸c kho¶n cho vay( thñ tôc göi TXN, t×m kiÕm hoÆc kiÓm tra c¸c kho¶n môc). tÝnh Valuation cña c¸c kho¶n vay( chuyÓn nî qu¸ h¹n cã kÞp thêi kh«ng, kh¶ n¨ng thu håi vµ lËp dù phßng… §¸nh gi¸ na toµn tÝn dông trªn ph­¬ng diÖn: a). Qui tr×nh xÐt duyÖt cho vay( thÈm ®Þnh ph­¬ng ¸n kinh doanh, ®¸nh gi¸ ph­¬ng thøc ®¶m b¶o tiÒn vay, thÈm ®Þnh tµi s¶n thÕ chÊp, kiÓm tra sö dông vèn vay…); b). LÜnh vùc cho vay( theo lo¹i h×nh kinh doanh, khu vùc ®Þa lý…); vµ c). §¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña 10 kh¸ch hµng lín nhÊt. Tµi s¶n cã kh¸c t¨ng 2,6 tû ®ång chñ yÕu lµ trong thµnh phè HCM, kho¶n môc c¸c kho¶n kh¸c ph¶i thu® KTV sÏ t×m hiÓu b¶n chÊt cña kho¶n ph¶i thu kh¸c nµy. Nguån vèn huy ®éng t¨ng chñ yÕu lµ t¨ng c¸c kho¶n vay tõ c¸c TCTD kh¸c. §iÒu ®ã thÓ hiÖn sù mÊt c©n ®èi trong viÖc huy ®éng vèn. Th«ng th­êng, cïng víi sù t¨ng tr­ëng cña ho¹t ®éng tÝn dông vµ ®Çu t­, vèn huy ®éng cÇn ph¶i t¨ng tr­ëng c¶ tõ c¸c TCTD kh¸ch còng nh­ tõ c¸c Tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n… Tuy nhiªn, ho¹t ®éng huy ®éng vèn trong n¨m 2002 cña ABC tá ra cã vÎ mÊt c©n ®èi. ABC sÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña sù mÊt c©n ®ãi nµy ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Ho¹t ®éng thanh to¸n chØ lµ gi÷a chi nh¸nh víi Héi së. Cuèi n¨m, sè d­ sÏ hÕt. Nguån vèn thay ®æi do viÖc trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü. 7. §¸nh gi¸ rñi ro vµ kÕ ho¹ch kiÓm to¸n. KTV th­êng cã hai xu h­íng khi ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn, KTV ®¸nh gi¸ chñ yÕu dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm ®èi víi kh¸ch hµng. KTV th­êng ®¸nh gi¸ rñi ro ë møc thÊp. Tuy nhiªn ®èi víi kh¸ch hµng míi, qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu, KTV ®¸nh gi¸ HTKSNB th­êng kh«ng ®¸ng tin cËy, rñi ro kiÓm to¸n th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ ë møc cao h¬n. §Ó thùc hiÖn thö nghiÖm kiÓm so¸t, KTV sö dông c¸c kü thuËt chñ yÕu: thu thËp vµ kiÓm tra tµi liÖu, quan s¸t, pháng vÊn vµ lµm l¹i. C¸ch tiÕp cËn còng ®­îc thùc hiÖn theo c¸c b­íc ®· nªu trong phÇn t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, nh­ng quy m« mÉu lùa chän ®Ó kiÓm tra sÏ lín h¬n vµ quan s¸t t¹i nhiÒu thêi ®iÓm. V× NHTM ABC lµ kh¸ch hµng th­êng niªn cña C«ng ty Vaco nªn: - Rñi ro kiÓm to¸n ®­îc x¸c ®Þnh lµ møc trung b×nh (normal) - Møc ®é träng yÕu ®­îc x¸c ®Þnh lµ 1,2 tû - Ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn kiÓm to¸n - Tæng hîp rñi ro ph¸t hiÖn trong phÇn lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n Rñi ro ph¸t hiÖn Thñ tôc kiÓm to¸n 1. TÝnh hiÖn h÷u cña c¸c kho¶n ®Çu t­ KTV tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi c¸c b¶n x¸c nhËn sè d­ cña kh¸ch hµng(®èi víi c¸c kho¶n kú phiÕu) vµ so s¸nh víi sè liÖu kiÓm kª c¸c lo¹i chøng kho¸n cã gݸ tån t¹i kho ABC t ¹i ngµy 31/12/2002 2. TÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c kho¶n ®Çu t­ Ph©n tÝch nguån vèn sö dông ®Ó ®Çu t­ (chñ yÕu lµ nguån ng¾n h¹n tõ c¸c TCTD kh¸c ®­îc dïng ®Ó ®Çu t­ ng¾n h¹n) Ph©n tÝch thu l·i ®Çu t­ so víi chi phÝ vèn huy ®éng 3. TÝnh hiÖn h÷u cña c¸c kho¶n cho vay Göi th­ x¸c nhËn KiÓm tra Hå s¬ tÝn dông víi tû lÖ coverage cao. KiÓm tra thu tiÒn sau ngµy kho¸ sæ 4. Valuation cña c¸c kho¶n cho vay KiÓm tra viÖc ph©n lo¹i nî vay b»ng c¸ch sort tõ sao kª d­ nî c¸c kho¶n nî cã thêi gian ®¸o h¹n tr­íc 31/12/2002. So s¸nh víi sè liÖu trªn TB cña kh¸ch hµng. TÝnh to¸n l¹i møc lËp dù phßng. So¸t xÐt t×nh h×nh tµi chÝnh, ho¹t ®éng kinh doanh cña 1 sè kh¸ch hµng vay nî lín. 5. TÝnh hiÖn h÷u cña c¸c kho¶n ph¶i thu kh¸c (trong TP HCM) Scan sæ kÕ to¸n, TB xem b¶n chÊt lµ g×? kiÓm tra chøng tõ liªn quan nÕu cÇn thiÕt. 6. Sù mÊt c©n ®èi trong viÖc huy ®éng vèn cã thÓ dÉn ®Õn ho¹t ®éng Ng©n hµng thiÕu hiÖu qu¶. TÝnh to¸n l¹i tû lÖ sö dông nguån vèn ng¾n h¹n ®Ó cho vay trung dµi h¹n Ph©n tÝch l·i huy ®éng so víi l·i ®Çu t­. 7. Thu nhËp vÒ l·i cho vay cã thÓ bÞ ghi thõa do khi ph©n tÝch biÕn ®éng t¨ng vÒ thu l·i cho vay t¨ng nhanh h¬n biÕn ®éng t¨ng vÒ d­ nî tÝn dông b×nh qu©n trong khi l·i suÊt cho vay n¨m 2002 cã xu h­íng gi¶m so víi l·i suÊt n¨m 2001 Review biÕn ®éng cña thu l·i cho vay trªn c¬ së t­¬ng quan víi d­ nî b×nh qu©n. ¦íc tÝnh l·i cña mét sè kh¸ch hµng lín ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp ghi ®óng. Review tµi kho¶n l·i dù thu. 8. Thu nhËp vÒ l·i ®Çu t­ thÞ tr­êng liªn ng©n hµng cã thÓ bÞ ghi thiÕu do ph©n tÝch tû lÖ t¨ng l·i thÊp h¬n nhiÒu so víi tû lÖ c¸c kho¶n ®Çu t­ -¦íc tÝnh l·i ®Çu t­ trªn c¬ së sao kª c¸c kho¶n ®Çu t­ víi thêi h¹n vµ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. §èi chiÕu víi sè liÖu l·i dù thu hoÆc l·i treo (®èi víi l·i nhËn trø¬c) §©y còng cã thÓ lµ nguyªn nh©n cña viÖc ®Çu t­ thiÕu hiÖu qu¶ nh­ ®· nªu ë môc 6. 9. TÝnh hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ X¸c ®Þnh nguån vèn sö dông cho ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tª. TÝnh to¸n tû lÖ l·i trªn ho¹t ®éng nµy vµ so s¸nh víi l·i huy ®éng b×nh qu©n. X¸c ®Þnh c¸c nh©n tè kh¸c cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng nµy. 10. C­íc phÝ huy ®éng m¹ng viÔn th«ng cã thÓ bÞ ghi thiÕu so gi¶m rÊt nhiÒu so víi n¨m tr­íc. T×m hiÓu nguyªn nh©n, b¶n chÊt chi phÝ,c¸ch tÝnh to¸nà ­íc tÝnh chi phÝ. 11. Chi phÝ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng nhiÒu so víi n¨m 2001, ghi thõa ??? Scan sæ chi phÝ, kiÓm tra kho¶n bÊt th­êng…??? 12. Chi phÝ tiÒn l­¬ng t¨ng nhiÒu?Validity ¦íc tÝnh tiÒn l­¬ng, kiÓm tra chi tiÕt hîp ®ång, b¶ng l­¬ng (chän mÉu Ýt) 13. Chi phÝ b­u ®iÖn vµ ®iÖn tho¹i t¨ng 31% KiÓm tra chi tiÕt (Ýt) 14. Chi qu¶ng c¸o giao dÞch t¨ng rÊt lín X¸c ®Þnh tû lÖ giíi h¹n cho phÐp (5%). X¸c ®Þnh b¶n chÊt cña chi phÝ, kiÓm tra c¸c kho¶n bÊt th­êng? 15. Chi phÝ kh¸c gi¶m rÊt nhiÒu ? B¶n chÊt chi phÝ kh¸c n¨m tr­íc lµ g× T×m hiÓu b¶n chÊt. Ng©n hµng ABC ViÖt Nam B¸o c¸o ®¸nh gi¸ C¸c vÊn ®Ò quan t©m cho môc ®Ých ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng ABC ViÖt Nam. VÊn ®Ò cÇn thùc hiÖn Phßng, Ban liªn quan I BiÖn ph¸p phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro 1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung: T×m hiÓu c¬ cÊu chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c Phßng Ban, thu thËp c¸c v¨n b¶n liªn quan. C¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ viÖc ph©n cÊp ®iÒu hµnh gi÷a H§QT vµ Ban Gi¸m §èc. Thu thËp c¸c quy tr×nh nghiÖp vô( tÝn dông, thanh to¸n quèc tª, kinh doanh ngo¹i tÖ, giao dÞch, tiÒn mÆt…), c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm quyÒn h¹n hoÆc ph©n cÊp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô ®ang cã hiÖu lùc thi hµnh. T×m hiÓu quy tr×nh thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô trªn theo thùc tÕ ( l­u ý nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi quy tr×nh nghiÖp vô hiÖn hµnh). Ghi nhËn ®¸nh gi¸ cña c¸c nh©n viªn (bao gåm c¶ c¸c tr­ëng phã phßng nghiÖp vô) ®èi víi quy tr×nh nghiªp vô hiÖn hµnh. T×m hiÓu chi tiÕt viÖc qu¶n lý, l­u tr÷ hå s¬ nghiÖp vô (tÝn dông,TTQT, kÕ to¸n, hµnh chÝnh…) ®ang thùc hiÖn t¹i c¸c Phßng, Ban. Thu thËp c¸c mÉu b¸o c¸o tæng hîp cña tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô theo ®Þnh kú ngµy, thµng, n¨m Thu thËp c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn hoÆc quy ®Þnh vÒ viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô ( nÕu cã). T×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ møc ®é tËp trung qu¶n lý cña Héi së ®èi víi c¸c chi nh¸nh vÒ c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô. Thu thËp c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy. TÊt c¶ c¸c Phßng Ban( th­êng tËp trung t¹i Phßng KiÓm to¸n néi bé, Phßng KÕ ho¹ch vµ dÞch vô, Phßng kÕ to¸n, Phßng v¨n th­). 2. Rñi ro tÝn dông (bao gåm c¸c kho¶n môc tÝn dông vµ b¶o l·nh) T×m hiÓu chi tiÕt quy tr×nh qu¶n lý TS thÕ chÊp, bao gåm ®éng s¶n vµ bÊt ®éng s¶n. Ph©n lo¹i nî theo kú h¹n nî, thµnh phÇn kinh tÕ vµ møc ®é rñi ro ( VD: kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi, kh¶ n¨ng thu håi thÊp, cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh rñi ro, nî s¹ch…) T×m hiÓu chi tiÕt chÝnh s¸ch cho vay qu¶n lý nî ®èi víi c¸c bªn liªn quan( cæ ®«ng, Ban ®iÒu hµnh, nh©n viªn…) T×m hiÓu chÝnh s¸ch qu¶n lý nî qu¸ h¹n. T×m hiÓu mèi quan hÖ gi÷a Phßng tÝn dông vµ c¸c Phßng Ban kh¸c. T×m hiÓu c¸c tiªu thøc ®¸nh gÝa kh¸ch hµng, ®èi t­îng kh¸ch hµng ®­îc ­u tiªn hoÆc h¹n chÕ trong ho¹t ®éng tÝn dông. Thu thËp c¸c mÉu tê tr×nh hoÆc c¸c mÉu v¨n b¶n kh¸c liªn quan trong hå s¬ tÝn dông. T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p hiÖn ABC ®ang ¸p dông ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng tÝn dông. Phßng tÝn dông 3. Rñi ro trong nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i hèi Thu thËp c¸c v¨n b¶n vÒ thñ tôc, chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn c¸c h¹n møc vÒ giao dÞch mua b¸n ngo¹i tÖ trong ngµy vµ cuèi ngµy. Thu thËp c¸c mÉu b¸o c¸o tæng hîp ph¶n ¸nh tr¹ng th¸i ngo¹i hèi cuèi mçi ngµy giao dÞch (nÕu cã) vµ mÉu b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh ngo¹i tÖ theo ®Þnh kú ngµy, th¸ng, n¨m T×m hiÓu chi tiÕt viÖc qu¶n lý, ph©n cÊp ®èi víi tõng lo¹i nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ hiÖn ®ang thùc hiÖn. T×m hiÓu c¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ. T×m hiÓu c¸c biÖn ph¸p ABC ®ang ¸p dông ®Ó phßng ngõa vµ h¹n chÕ c¸c rñi ro vÒ tû gi¸. Bé phËn kinh doanh ngo¹i tÖ. 4. C¸c nghiÖp vô kh¸c T×m hiÓu møc tån quü (tiÒn mÆt, tiÒn göi kh«ng kú h¹n t¹i c¸c TCTD) th«ng th­êng trong ngµy giao dÞch. T×m hiÒu khèi l­îng giao dÞch tiÒn mÆt, chuyÓn kho¶n b×nh qu©n trong mét ngµy giao dÞch (Tæng ph¸t sinh Nî vµ ph¸t sinh Cã cña TK tiÒn göi thanh to¸n, TG tiÕt kiÖm cña kh¸ch hµng, chuyÓn tiÒn kh«ng qua TK…) T×m hiÓu chÝnh s¸ch ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý nguån vè trong mét chi nh¸nh vµ toµn hµng. Thu thËp c¸c mÉu b¸o c¸o tæng hîp vÒ t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn theo ®Þnh kú ngµy, th¸ng, n¨m. Ph©n lo¹i vèn huy ®éng theo kú h¹n, theo ®èi t­îng kh¸ch hµng. T×m hiÓu chÝnh s¸ch l·i suÊt cña ABC Ph­¬ng ph¸p ghi nhËn kÕ to¸n ®èi víi c¸c kho¶n môc thu nhËp, chi phÝ, c«ng nî ph¶i thu, ph¶i tr¶. T×m hiÓu møc ®é phô thuéc cña c¸c häat ®éng nghiÖp vô ®èi víi phÇn mÒm vi tÝnh, kh¶ n¨ng vËn hµnh hÖ thèng phÇn mÒm(®¸nh gi¸ s¬ bé). Phßng kÕ to¸n giao dÞch Phßng KÕ ho¹ch vµ dÞch vô. II. HÖ thèng kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé 1. KiÓm tra kiÓm so¸t hÖ thèng T×m hiÓu møc ®é, tiªu thøc kiÓm so¸t ho¹t ®éng nghiÖp vô theo tõng cÊp bËc nh©n viªn (H§QT,BG§, tr­ëng phßng, nh©n viªn). Thu thËp c¸c v¨n b¶n liªn quan. TØm hiÓu tÝnh kh¶ thi cña c¸c v¨n b¶n nµy. Thu thËp c¸c quy ®Þnh th­ëng ph¹t trong viÖc tu©n thñ quy ®Þnh vÒ qu¶n lý nh©n sù vµ qu¶n lý nghiÖp vô ( nÕu cã) Phßng kiÓm to¸n néi bé, Phßng hµnh chÝnh, trî lý Gi¸m ®èc 2. KiÓm tra kiÓm so¸t nghiÖp vô - SÏ tiÕn hµnh ph©n tÝch cïng víi viÖc kiÓm so¸t rñi ro trong ho¹t ®éng. 3. HÖ thèng kiÓm tra kiÓm so¸t hiÖn hµnh Thu thËp th«ng tin vÒ: Sè l­îng nh©n viªn, tr×nh ®é nghiÖp vô, qu¶n lý hÖ thèng tõ héi së ®Õn chi nh¸nh ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo. Thu thËp ch­¬ng tr×nh lµm viÖc cña c¸c Phßng kiÓm so¸t néi bé trong n¨m 2002 vµ kÕt qu¶ thu ®­îc. T×m hiÓu møc ®é chi phèi cña Ban kiÓm so¸t H§QT ®èi víi c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t trong NH. Phßng kiÓm tra kiÓm to¸n néi bé. III. ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng vµ Marketing. 1. ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng: Thu thËp c¸c b¸o c¸o ph©n tÝch vÒ t×nh h×nh huy ®éng vµ sö dông vèn (nÕu cã). Ph©n lo¹i kh¸ch hµng theo ngµnh nghÒ kinh doanh, tæng hîp doanh sè ho¹t ®éng cña tõng nghiÖp vô mµ c¸c nhãm kh¸ch hµng ®ã tham gia. T×m hiÒu chinh s¸ch kh¸ch hµng hiÖn t¹i ABC ®anh ¸p dông. Thu thËp th«ng tin s¬ bé vÒ hiÖu qña cña c¸c chÝnh s¸ch nµy. Thu thËp chiÕn l­îc ph¸t triÓn kh¸ch hµng s¾p tíi cña ABC (nÕu cã). Phßng kÕ ho¹ch vµ dÞch vô. 2. ChÝnh s¸ch Marketing Marketing néi bé Thu thËp c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ c¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ nh©n viªn, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña tõng Phßng, ban, bé phËn. Thu thËp c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ chÕ ®é ®µo t¹o ®·i ngé nh©n viªn, chiÕn l­îc ®µo t¹o nh©n viªn. Quan ®iÓm qu¶n lý cña H§QT vµ Ban ®iÒu hµnh (nÕu cã thÓ) Thu thËp c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ chÕ ®é th­ëng, ph¹t ®èi víi nh©n viªn cho môc ®Ých ph¸t triÓn kinh doanh. Thu thËp th«ng tin vÒ thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n trªn. §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ hiÖu qña lµm viÖc hiÖn t¹i cña c¸c cÊp bËc nh©n viªn t¹i héi së vµ c¸c chi nh¸nh, nguyªn nh©n mang l¹i kÕt qu¶ ®ã? Bé phËn qu¶n lý nh©n sù, Phßng kÕ ho¹ch vµ dÞch vô Marketing ®èi ngo¹i Thu thËp v¨n b¶n hoÆc th«ng tin vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ABC( ph¸t triÓn chñ yÕu vÒ nghiÖp vô g× ? nhãm kh¸ch hµng chiÕn l­îc? ®Þa bµn ph¸t triÓn chñ yÕu?) §¸nh gi¸ s¬ bé vÒ kÕt qu¶ thùc hiÖn cña c¸c chiÕn l­îc trªn. Thu thËp c¸c v¨n b¶n hoÆc chÕ ®é ®ang ¸p dông cho môc ®Ých thu hót kh¸ch hµng. Phßng kÕ ho¹ch vµ dÞch vô, Phßng hµnh chÝnh. PhÇn III Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé thùc hiÖn bëi c«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam( Vaco) I. NhËn xÐt vÒ quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé thùc hiÖn bëi C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt Nam. Ph­¬ng ph¸p AS/2 lµ mét ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n khoa häc vÌ tiªn tiÕn ®­îc ¸p dông thµnh c«ng ë tÊt c¶ c¸c h·ng thµnh viªn cña DTT. Nãi riªng, ®èi víi quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé th× quy tr×nh cña AS/2 còng lµ mét quy tr×nh t­¬ng ®èi hoµn thiÖn. ViÖc kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña c«ng ty kh¸ch hµng trong kiÓm to¸n BCTC lµ viÖc hÕt søc quan träng, nã quyÕt ®Þnh viÖc lËp kÕ ho¹ch cho cuéc kiÓm to¸n ®ã. HÖ thèng ph­¬ng ph¸p kiÓm to¸n AS/2 ®· nªu lªn môc ®Ých cña viÖc kiÓm tra hÖ thèng lµ nh»m: + HiÓu râ vÒ hÖ thèng kiÓm to¸n cña kh¸ch hµng. + ThiÕt kÕ c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n vµ + §­a ra c¸c gîi ý n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý cña kh¸ch hµng sÏ ®­îc tr×nh bµy trong Th­ qu¶n lý. KÕt luËn cña kiÓm to¸n viªn cã dùa vµo HTKSNB hay kh«ng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi, thêi gian, khèi l­îng c«ng viÖc kiÓm to¸n, sè l­îng ng­êi tham gia kiÓm to¸n vµ dù tÝnh chi phÝ kiÓm to¸n bá ra. Sau ®©y lµ mét sè nhËn xÐt vÒ quy tr×nh ®¸nh gi¸ HTKSNB cña Vaco: VÒ t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Khi t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ HTKSNB cña kh¸ch hµng, c¸c KTV cña Vaco th­êng cã sù kh¸c biÖt gi÷a kh¸ch hµng míi vµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn. Víi kh¸ch hµng míi, viÖc t×m hiÓu vÒ HTKSNB ®­îc t×m hiÓu mét c¸ch kÜ l­ìng nh÷ng møc ®é tin t­ëng vµo HTKSNB th­êng ®­îc ®¸nh gi¸ thÊp h¬n. Víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn, KTV th­êng x¸c ®Þnh cã thÓ tin t­ëng vµo HTKSNB vµ qu¸ tr×nh t×m hiÓu chØ tËp trung vµo nh÷ng tr­êng hîp cã sù thay ®æi lín vÒ nh©n sù hoÆc m«i tr­êng ho¹t ®éng. §Ó m« t¶ HTKSNB, c¸c KTV cña Vaco chñ yÕu sö dông B¶ng c©u hái. ViÖc thiÕt kÕ B¶ng c©u hái chung cho c¸c doanh nghiÖp ch­a cung cÊp th«ng tin tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kiÓm so¸t néi bé t¹i ®¬n vÞ bëi v× c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau, ®Æc ®iÓm cña HTKSNB còng kh¸c nhau. VÒ ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t. KTV th­êng cã hai xu h­íng khi ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t. §èi víi kh¸ch hµng th­êng xuyªn, KTV ®¸nh gi¸ chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm ®èi víi kh¸ch hµng, KTV th­êng ®¸nh gi¸ rñi ro ë møc thÊp. Tuy nhiªn ®èi víi kh¸ch hµng míi, KTV th­êng cã nh÷ng nghi ngê cao h¬n vÒ HTKSNB, rñi ro kiÓm so¸t ®­îc ®¸nh gi¸ ë møc cao h¬n. Vµ trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n c¸c thö nghiÖm chi tiÕt sÏ ®­îc thùc hiÖn. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é cña KTV. VÒ thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch. Vaco thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé b¸o c¸o tµi chÝnh nh­ so s¸nh n¨m nay víi n¨m tr­íc, ph©n tÝch tû suÊt vµ ph©n tÝch xu h­íng th«ng qua ®ã KTV sÏ x¸c ®Þnh nh÷ng biÕn ®éng bÊt th­êng vµ dù ®o¸n nh÷ng chØ tiªu hµm chøa rñi ro. Sù ph©n tÝch BCTC cña C«ng ty dùa trªn ®Æc ®iÓm kinh doanh cña kh¸ch hµng nh­ng chñ yÕu mang tÝnh dù ®o¸n vµ phô thuéc nhiÒu vµo kinh nghiÖm cña KTV. Thùc tÕ t¹i Vaco, hÇu hÕt c¸c kh¸ch hµng ®Òu kÕt hîp c¸c lo¹i ph©n tÝch trªn song KTV th­êng chØ ghi kÕt qu¶ ph©n tÝch th«ng qua viÖc so s¸nh n¨m nay víi n¨m tr­íc. VÒ Hå s¬ kiÓm to¸n. Qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ HTKSNB cña c¸c KTV Vaco ®­îc ghi trªn giÊy tê lµm viÖc, th­ qu¶n lý, biªn b¶n lµm viÖc vµ ®­a ra c¸c cuéc häp víi kh¸ch hµng. ViÖc ghi l¹i qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ trªn giÊy tê lµm viÖc, th­ qu¶n lý, biªn b¶n lµm viÖc gióp cho ng­êi ®äc Hå s¬ kiÓm to¸n trªn giÊy tê lµm viÖc hiÓu vÒ tiÕn tr×nh ®¸nh gi¸, gióp kh¸ch hµng kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ trong HTKSNB, gióp c¸c KTV thuËn lîi khi tæng hîp c¸c giai ®o¹n kiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n. II. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn quy tr×nh ®¸nh gi¸ HTKSNB trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. Trong bÊt kú mét cuéc kiÓm to¸n nµo viÖc t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ HTKSNB cña kh¸ch hµng lµ b­íc c«ng viÖc quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch cho cuéc kiÓm to¸n lµ liªn quan rÊt nhiÒu ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy hÇu hÕt HTKSNB ë c¸c doanh nghiÖp cßn rÊt yÕu kÐm, ngo¹i trõ mét sè tæng c«ng ty hoÆc c¸c c«ng ty lín, doanh nghiÖp liªn doanh, c¸c c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi ®· cã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé m¹nh. ChÝnh v× hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta cã quy m« nhá nªn rÊt Ýt thÊy dÊu hiÖu tån t¹i cña mét hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. T¹i nh÷ng doanh nghiÖp nµy, ë kh©u chuÈn bÞ kiÓm to¸n, KTV th­êng bá qua c¸c b­íc ®¸nh gi¸ HTKSNB, x¸c ®Þnh rñi ro kiÓm so¸t lµ cao vµ tiÕn hµnh c¸c thñ tôc c¬ b¶n ë kh©u thùc hiÖn kiÓm to¸n. Khi nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn ®æi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc th× c¸c doanh nghiÖp còng ®ang dÇn thÝch øng víi sù chuyÓn biÕn nµy. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng lµm ¨n ph¸t ®¹t, më réng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh vµ do ®ã viÖc ®ßi hái ph¶i cã mét HTKSNB vËn hµnh h÷u hiÖn lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Nh­ vËy viÖc hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ HTKSNB ®Ó tiÕn hµnh kiÓm to¸n lµ vÊn ®Ò cÇn ®­îc quan t©m. Trong bÊt kú mét cuéc kiÓm to¸n nµo, viÖc t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ HTKSNB cña kh¸ch hµng lµ b­íc c«ng viÖc ®Æc biÖt quan träng, nã quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc lËp kÕ ho¹ch cho cuéc kiÓm to¸n ®ã. KÕt luËn cña KTV lµ cã dùa vµo hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé hay kh«ng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi kiÓm to¸n, thêi gian kiÓm to¸n, sè l­îng ng­êi tham gia kiÓm to¸n vµ dù tÝnh chi phÝ kiÓm to¸n ph¶i bá ra. NÕu kiÓm to¸n viªn ®­a ra ý kiÕn tin t­ëng vµo hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh­ng trªn thùc tÕ hÖ thèng nµy ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qña hoÆc ng­îc l¹i th× trong c¶ hai tr­êng hîp nµy ®Òu g©y nªn kiÓm to¸n kÐm hiÖu qu¶. III. KiÕn nghÞ hoµn thiÖn quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam( Vaco). ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p AS/2 vµo viÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng do Vaco thùc hiÖn cã nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta. ViÖc thiÕt kÕ b¶ng c©u hái nh­ ë ch­¬ng II ®· tr×nh bµy ch­a hoµn toµn ®¸p øng mét c¸i nh×n tèi ­u vÒ ho¹t ®éng KSNB t¹i doanh nghiÖp kh¸ch hµng. Nguyªn nh©n cña viÖc ch­a phï hîp nµy lµ do hÖ thèng c¸c c©u hái trong ph­¬ng ph¸p AS/2 ®­îc thiÕt kÕ ®Ó ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c h·ng thµnh viªn ( trong ®ã cã Vaco), song c¸c h·ng l¹i ho¹t ®éng ë nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ kh¸c nhau do ®ã hÖ thèng c©u hái chØ mang tÝnh chÊt h­íng dÉn chung. ë nh÷ng n­íc cã lÜnh vùc kiÓm to¸n ph¸t triÓn, HTKSNB ë c¸c ®¬n vÞ kh¸ch hµng ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶ vµ cã nÒ nÕp nªn hÖ thèng c©u hái ¸p dông lµ phï hîp. Nh­ng ë ViÖt Nam hiÖn nay, HTKSNB ë c¸c doanh nghiÖp hÇu nh­ ho¹t ®éng ch­a cã hiÖu qu¶ vµ míi chØ xuÊt hiÖn tõng mÆt, tõng yÕu tè mµ ch­a xuÊt hiÖn ®ång bé ®Ó cã thÓ vËn hµnh mét c¸ch h÷u hiÖu. ChÝnh v× vËy ¸p dông ph­¬ng ph¸p AS/2 nh­ng KTV ph¶i vËn dông mét c¸ch linh ho¹t vµ s¸ng t¹o dùa vµo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i kh¸ch hµng. D­íi ®©y em xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ sau: VÒ phÝa C«ng ty Vaco Qua h¬n 10 n¨m ho¹t ®éng C«ng ty ®· t¹o ®­îc cho m×nh mét vÞ trÝ v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn trong mét ngµnh nghÒ cã tÝnh c¹nh tranh cao nh­ nghÒ kiÓm to¸n ®éc lËp, mét lÜnh vùc cã tÝnh thËn träng cao, tr¸ch nhiÖm ph¸p lý vµ tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp lín, Vaco cÇn lu«n hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n cña m×nh nãi chung vµ quy tr×nh ®¸nh gi¸ HTKSNB nãi riªng. T×m hiÓu m«i tr­êng kiÓm so¸t. ViÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p AS/2 vµo viÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB t¹i ®¬n vÞ kh¸ch hµng do Vaco thùc hiÖn cã nh÷ng ®iÓm ch­a phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp ë n­íc ta. ViÖc thiÕt kÕ b¶ng c©u hái nh­ ë ch­¬ng II ®· tr×nh bµy ch­a hoµn toµn ®¸p øng mét c¸i nh×n tèi ­u vÒ ho¹t ®éng KSNB taÞ doanh nghiÖp kh¸ch hµng. §Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch hiÖu qu¶ HTKSNB cña kh¸ch hµng, KTV cã thÓ sö dông hÖ thèng c©u hái th«ng qua viÖc t×m hiÓu quy chÕ KSNB nãi chung hoÆc tõng bé phËn ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®Æt ra c©u hái vÒ tõng phÇn cña HTKSNB. HoÆc KTV cã thÓ ®Æt ra c©u hái chung kh¸i qu¸t sù tån t¹i vµ tÝnh h÷u hiÖu cña HTKSNB nh­ xem xÐt doanh nghiÖp cã x©y dùng quý chÕ kh«ng, quy chÕ cã ho¹t ®éng kh«ng… ViÖc x©y dùng c©u hái cô thÓ phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña c¸c doanh nghiÖp lµ viÖc lµm cÇn thiÕt ®Ó KTV cã thÓ ®¸nh gi¸ vÒ HTKSNB mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. HÖ thèng c©u hái cÇn cô thÓ ho¸, ®Æt ra c¸c c©u hái cho tõng phÇn hµnh kh¸c nhau. Tõ viÖc x©y dùng b¶ng c©u hái nh­ vËy, sau khi ®¸nh gi¸ HTKSNB, KTV sÏ quyÕt ®Þnh cã tin cËy vµo hÖ thèng ®ã hay kh«ng ®Ó ®­a ra tr¾c nghiÖm phï hîp nh»m lµm gi¶m khèi l­îng c«ng viÖc vµ chi phÝ cho cuéc kiÓm to¸n. B¶ng c©u hái vÒ HTKSNB cña kh¸ch hµng cã thÓ ®­îc thiÕt kÕ nh­ sau: B¶ng c©u hái vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. C¸c c©u hái vÒ kiÓm so¸t néi bé Cã Kh«ng Kh«ng ¸p dông 1. C¸c tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cã ®­îc quy ®Þnh cô thÓ vµ dÔ hiÓu nh­ nh­ng ®iÒu sau kh«ng: + ViÖc ph©n c«ng c«ng viÖc cho c¸c nh©n viªn kÕ to¸n cã ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn kh«ng? + C¸c v¨n b¶n vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô cña doanh nghiÖp cã s½n cho c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch cã chøc n¨ng kiÓm tra kh«ng? 2. C¸c chøc danh trong bé m¸y kÕ to¸n cã ®Çy ®ñ kh«ng? + C¸c nh©n viªn kÕ to¸n cã ®­îc ®µo t¹o chÝnh quy kh«ng? + C¸c nh©n viªn kÕ to¸n cã ®­îc göi ®i ®µo t¹o ngoµi viÖc ®¹o t¹o t¹i chç kh«ng? + C¸c chøc danh kÕ to¸n cã lµm viÖc trong nh÷ng ngµy nghØ kh«ng? TK TiÒn 1. C¸c b¶ng ®èi chiÕu víi ng©n hµng cã ®­îc chuÈn bÞ hµng th¸ng kh«ng? + Chóng cã ®­îc c¸n bé qu¶n lý tµi chÝnh kiÓm tra th­êng xuyªn kh«ng? 2. C¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t tiÒn mÆt t¹i quü cã h÷u hiÖu kh«ng? 3. C¸c kho¶n tiÒn thu vÒ cã ®­îc göi vµo ng©n hµng mét c¸ch nhanh chãng kh«ng? §Çu t­ ng¾n h¹n 1. C¸c chøng kho¸n, tr¸i phiÕu hoÆc c¸c ®Çu tµi chÝnh kh¸c cña doanh nghiÖp cã ®­îc b¶o qu¶n ch¾c ch¾n kh«ng? 2. Cã më sæ phô theo dâi c¸c kho¶n ®Çu t­ ng¾n h¹n kh«ng? + Nã cã khíp víi sæ c¸i trªn c¬ së tõng th¸ng khong? + Nã cã phï hîp víi b¸o c¸o cña ng­êi ®Çu c¬ trªn c¬ së hµng th¸ng kh«ng? 3. Gi¸ trªn thÞ tr­êng cña tõng lo¹i ®Çu t­ ng¾n h¹n cã ®­îc theo dâi ®Ó ®¶m b¶o viÖc ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ chóng mét c¸ch kÞp thêi kh«ng? C¸c kho¶n ph¶i thu 1. HÖ thèng kÕ to¸n cã h÷u hiÖu ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n vay cña doanh nghiÖp ®­îc vµo sæ mét c¸ch kÞp thêi vµ chÝnh x¸c kh«ng? 2. Nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu cã bÞ cÊm kh«ng ®­îc ®¶m nhËn c¸c tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng t¸c giao, nhËn hµng vµ thu, chi tiÒn kh«ng? 3. C¸c quy tr×nh hîp lý cã ®­îc ¸p dông ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c kho¶n ph¶i thu ®­îc thu vÒ trong mét giai ®o¹n hîp lý kh«ng? 4. Cã më sæ phô theo dâi kh«ng? + Nã cã khíp víi sæ c¸i trªn c¬ së hµng th¸ng kh«ng? Hµng tån kho 1. Cã c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t thùc tÕ ®èi víi hµng tån kho kh«ng? §Æc biÖt lµ ®èi víi s¶n phÈm tån kho vµ hµng ký göi. + Lèi ra vµo khu vùc nhËn hµng cã bÞ cÊm kh«ng? + Doanh nghiÖp cã kiÓm so¸t viÖc chuyÓn giao gi÷a hµng tån kho nh­ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nguyªn vËt liÖu dë dang vµ hµng thµnh phÈm kh«ng? 2. C¸c cuéc kiÓm kª thùc tÕ cã ®­îc thùc hiÖn ®Ó x¸c ®Þnh sè l­îng hµng tån kho kh«ng? 3. Doanh nghiÖp cã duy tr× c¸c hå s¬ kiÓm kª hµng tån kho hµng tån kho th­êng xuyªn kh«ng? + Sæ theo dâi c¸c theo ®æi thùc tÕ cã ®ãng vai trß quan träng kh«ng C¸c tµi s¶n l­u ®éng kh¸c 1. Tµi kho¶n theo dâi c¸c tµi s¶n l­u ®éng kh¸c cã ®­îc kiÓm tra ®Þnh kú ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c sè d­ gi¸ trÞ cña chóng lµ lín h¬n phÇn trõ ®i tõ c¸c lîi nhuËn mµ ng­êi ta hy väng chóng sÏ ®em l¹i trong t­¬ng lai. Tµi s¶n cè ®Þnh 1. Cã c¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t thùc tÕ ®èi víi TSCD ®Æc biÖt lµ ®èi víi TSC§ h÷u h×nh nh­ lµ c¸c m¸y vi tinh ®­îc sö dông bªn ngoµi doanh nghiÖp kh«ng? 2. Cã më sæ phô theo dâi c¸c TSC§ kh«ng? + Sù tån t¹i thùc tÕ cña tõng h¹ng môc TSC§ cã ®­îc kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng? 3. Doanh nghiÖp cã mua c¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm chèng mÊt c¾p hoÆc do lò lôt, ho¶ ho¹n kh«ng? §Çu t­ dµi h¹n C¸c chøng kho¸n, tr¸i phiÕu hoÆc c¸c ®Çu t­ tµi chÝnh kh¸c cña doanh nghiÖp cã ®­îc b¶o qu¶n ch¾c ch¾n kh«ng? 2. Cã më sæ phô theo dâi c¸c ®Çu t­ dµi h¹n kh«ng? 3. §èi víi cæ phÇn trong liªn doanh, doanh nghiÖp cã nhËn ®­îc c¸c BCTC ®· kiÓm to¸n hµng n¨m kh«ng? Vµ doanh nghiÖp cã thoe dâi xem cæ phÇn cña m×nh trong liªn doanh lµ l·i hay lç kh«ng? C¸c c«ng tr×nh x©y dùng ®ang dë dang. 1. Lèi ra vµo c«ng tr×nh cã ®­îc kiÓm so¸t kh«ng? 2. Cã më tµi kho¶n riªng cho tõng c«ng tr×nh kh«ng? C¸c kho¶n ký c­îc, ký quü dµi h¹n 1. Doanh nghiÖp cã thoe dâi c¸c kho¶n ký c­îc, ký quü dµi h¹n ®Ó ®¶m b¶o r»ng chóng ®­îc thu håi vÒ sau khi ®· thùc hiÖn cam kÕt hoÆc sau khi ®Õn h¹n kh«ng? Nî ng¾n h¹n 1. Nh÷ng ng­êi phô tr¸ch phÇn nî ng¾n h¹n cã bÞ cÊm ®¶m nhiÖm c¸c nhiÖm vô giao nhËn hµng ho¸ hoÆc thanh to¸n tiÒn kh«ng? 2. Doanh nghiÖp cã thanh to¸n cho ng­êi cung cÊp trªn c¬ së cña ho¸ ®¬n gèc kh«ng? Cã ®èi chiÕu biªn ban­ nhËn hµng víi c¸c ®¬n ®Æt hµng hîp lÖ kh«ng? 3. Doanh nghiÖp cã ®¶m b¶o r»ng viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ®óng h¹n ®Ó nhËn chiÕt khÊu thanh to¸n kh«ng? Nî dµi h¹n 1. C¸c ®iÒu kho¶n cña nî dµi h¹n cã ®­îc kiÓm kª ®Þnh kú ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc muèn t¸i tµi trî khon¶ vay hoÆc tr¶ nî tr­íc h¹n kh«ng? C¸c nghÜa vô kh¸c 1. Doanh nghiÖp cã duy tr× c¸c tr×nh tù chuÈn bÞ BCTC th­êng nhËt ®ßi hái ph¶i cã sù xem xÐt c¸c chi phÝ th­êng xuyªn ®Ó x¸c ®Þnh xem cã sè tiÒn nµo ph¶i tÝnh tr­íc vµo phÝ kh«ng? 2. Doanh nghiÖp cã theo dâi c¸c kho¶n ký göi, ký c­îc dµi h¹n vµ kiÓm tra ®Þnh kú ®èi víi chóng ®Ó ®¸nh gi¸ xem chóng cã ®­îc bªn thø ba nµo tõ bá do kh«ng thùc hiÖn c¸c cam kÕt kh«ng? Doanh thu 1. Cã ch÷ ký cña kh¸ch hµng trong c¸c ho¸ ®¬n giao hµng kh«ng? C¸c liªn cña ho¸ ®¬n giao hµng cã ®­îc theo dâi ®Ó ®¶m b¶o viÖc giao hµng ®· ®­îc thùc hiÖn chÝnh x¸c vµ kÞp thêi kh«ng? C¸c ho¸ ®¬n ph¶n ¸nh c¸c lÇn giao hµng cã ®óng víi thùc tÕ kh«ng? + C¸c ho¸ ®¬n theo sè thø tù cã ®­îc kiÓm tra ®Þnh kú kh«ng? 2. C¸c chøc n¨ng giao nhËn hµng vµ viÕt ho¸ ®¬n cã ®­îc t¸ch riªng biÖt kh«ng? 3. C¸c kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ gi¸ trÞ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i cã ®­îc ng­êi phô tr¸ch phª duyÖt kh«ng? Gi¸ trÞ hµng b¸n 1. Doanh nghiÖp cã duy tr× viÖc kiÓm dª ®iÞnh kú hoÆc th­êng xuyªn kh«ng? + Doanh nghiÖp cã kiÓm so¸t chÆt chÏ møc l·i gép víi tõng d©y chuyÒn s¶n xuÊt vµ kiÓm tra c¸c thay ®æi bÊt th­êng kÞp thêi kh«ng? + C¸c biªn b¶n kiÓm kª cã ®­îc kiÓm kª thùc tÕ ®Þnh kú hoÆc th­êng xuyªn kh«ng? + C¸c ®iÒu chØnh kiÓm kª thùc tÕ so víi sæ s¸ch cã ®ãng vai trß quan träng kh«ng? C¸c chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý 1. C¸c chi phÝ nµy cã ®­îc sù ®ång ý cña l·nh ®¹o tr­íc khi thùc hiÖn kh«ng? + C¸c lo¹i phÝ hoÆc hoa hång ®· tr¶ ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc b¸n hµng, cã ®­îc kiÓm tra cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o chóng lµ hîp lÖ vµ tu©n thñ c¸c quy ®Þnh vµ chÕ ®é kh«ng? + C¸c tµi kho¶n theo dâi c«ng t¸c phÝ, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã ®­îc kiÓm tra ®Ó ®¶m b¶o c¸c chi phÝ nµy ®­îc chi cho môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ kho¶n chi nµy lµ hîp lý kh«ng? 2. C¸c vËt t­, tµi s¶n, v¨n phßng phÈm cung cÊp cho bé m¸y qu¶n lý, xe cé, m¸y vi tÝnh, ®iÖn tho¹i… vµ c¸c tµi s¶n kh¸ch cña doanh nghiÖp cã ®­îc kiÓm so¸t ®Ó ®¶m b¶o r»ng chóng chØ ®­îc dïng cho c¸c môc ®Ých kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng? T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n. ViÖc sö dông phèi hîp b¶ng c©u hái vµ s¬ ®å sÏ bæ sung cho nhau nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm cña chóng ®Ó cung cÊp tèi ­u vÒ h×nh ¶nh cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Nhê biÓu hiÖn b»ng h×nh vÏ nªn s¬ ®å gióp KTV h×nh dung râ rµng vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng, KTV nªn vÏ c¸c s¬ ®å vÒ hÖ thèng kÕ to¸n cña kh¸ch hµng, c¸c s¬ ®å kiÓm so¸t néi bé. Khi tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng cña hÖ thèng kÕ to¸n, mét hoÆc mét sè nghiÖp vô chñ yÕu ®· ®­îc KTV kiÓm tra. NÕu nghiÖp vô kh«ng cã sai sãt träng yÕu th× KTV chØ dõng l¹i ë møc ®é kiÓm tra. Ng­îc l¹i, nÕu nghiÖp vô liªn quan ®Õn tµi kho¶n chøa ®ùng rñi ro cao hay ®­îc coi lµ träng yÕu th× KTV më réng quy m« kh¶o s¸t tøc lµ kiÓm tra tµi kho¶n ë møc ®é chi tiÕt. KTV nªn cã ký hiÖu thèng nhÊt ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh phÇn hµnh nµo ®· kiÓm tra. C«ng viÖc nµy hÕt søc ®¬n gi¶n song l¹i gãp phÇn tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ cuéc kiÓm to¸n. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã sö dông h×nh thøc kÕ to¸n phøc t¹p vµ phÇn hµnh kiÓm to¸n cã liªn quan ®Õn nhiÒu tµi kho¶n, c¸ch lµm khoa häc nµy gióp cho viÖc sö dông kÕt qu¶ lÉn nhau cña c¸c KTV. VÒ phÝa c¸c kiÓm to¸n viªn. §Ó thùc hiÖn tèt C«ng viÖc kiÓm to¸n nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ quy tr×nh ®¸nh gi¸ HTKSNB nãi riªng( quy tr×nh nµy lu«n ®ßi hái ®¸nh gi¸ dùa trªn hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm cña KTV), KTV ph¶i lu«n häc hái trau råi vµ cËp nhËt kiÕn thøc, ®Æc biÖt lµ c¸c chuÈn mùc( nh­ c¸c chuÈn mùc míi ban hµnh cña ViÖt Nam hiÖn nay). ChuÈn mùc kiÓm to¸n “ lµ khu«n mÉu cña hµnh ®éng vµ th­íc ®o chÊt l­îng c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn”, hÖ thèng chuÈn mùc ®­îc gäi lµ “ cÈm nang nghÒ nghiÖp”, lµ “ ®iÓm tùa ph¸p lý cho c¸c kiÓm to¸n viªn trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n”. ChÝnh v× vËy viÖc cËp nhËt kiÕn thøc vµ chuÈn mùc lµ rÊt cÇn thiÕt. VÒ phÝa Nhµ n­íc. Trong tiÕn tr×nh héi nhËp kiÓm to¸n víi c¸c n­íc trong khu vôc vµ trªn ThÕ giíi, ngoµi nh÷ng cam kÕt chung b»ng v¨n b¶n th× môc tiªu ®Ó ®­a kiÓm to¸n hoµ nhËp nhanh chãng ®ã lµ viÖc n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô. Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng mang tÝnh nghÒ nghiÖp cao. Víi vai trß lµ mét bé phËn quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ më cöa, kiÓm to¸n ®éc lËp cÇn héi nhËp vµ cã ®­îc sù c«ng nhËn Quèc tÕ. Thùc tÕ cho thÊy ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp cã xu h­íng v­îi ra khái ph¹m vi tõng quèc gia vµ mang tÝnh quèc tÕ phæ biÕn. Nhµ n­íc cÇn t¹o m«i tr­êng ho¹t ®éng cho ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®Ó ho¹t ®éng nµy thùc sù trë nªn cã hiÖu qu¶, ®ã lµ viÖc tæ chøc bé m¸y, tæ chøc c«ng t¸c vµ ¸p dông c«ng nghÖ kiÓm to¸n tiªn tiÕn ®Ó ngµy cµng nhanh chãng ®­a kiÓm to¸n ViÖt Nam hoµ nhËp víi kiÓm to¸n trong khu vùc vµ trªn ThÕ giíi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc nªn khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh lËp kiÓm so¸t néi bé. NÕu c¸c yÕu tè ®­îc thiÕt lËp ®Çy ®ñ th× c¸c b­íc c«ng viÖc cô thÓ trong ho¹t ®éng kiÓm to¸n nh­ viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé sÏ trë nªn cã hiÖu qu¶ h¬n. KÕt luËn Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. bªn c¹nh viÖc thu thËp c¸c b»ng chøng ®Þnh l­îng ®· ®­îc ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp c¸c kiÓm to¸n viªn ®éc lËp cßn ph¶i thu thËp c¸c b»ng chøng ®Þnh tÝnh liªn quan ®Õn viÖc ph©n tÝch tÝnh hiÖu lùc cña c¸c quy chÕ trong viÖc kiÓm so¸t néi bé. Nghiªn cøu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp lµ mét trong nh÷ng c«ng viÖc quan träng ®Ó gióp kiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ ®­îc rñi ro kiÓm so¸t. Nghiªn cøu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch kiÓm tãan phï hîp. ViÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé sÏ x©y dùng c¸ch tiÕp cËn kiÓm to¸n hiÖu qu¶. NÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× sÏ gi¶m bít ®­îc néi dung, ph¹m vi thùc hiÖn c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n. §Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng cña kÕt qu¶ kiÓm to¸n ®ång thêi tiÕt kiÖm chi phÝ kiÓm to¸n ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng viÖc nµy. Qua ®ã, còng gióp c¸c ®¬n vÞ ®­îc kiÓm to¸n hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty kiÓm to¸n Vaco, em ®· ®­îc tiÕp cËn víi nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn kiÓm to¸n, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng. Nh÷ng kiÕn thøc thùc tÕ thu ®­îc rÊt bæ Ých vµ thiÕt thùc, gióp em cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc lý luËn ®· häc trong nhµ tr­êng. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o Chu Thµnh, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa kÕ to¸n, gi¸m ®èc C«ng ty Vaco , anh NguyÔn Th­¬ng vµ c¸c anh chÞ Phßng ®µo t¹o ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Môc lôc Lêi më ®Çu S¬ ®å tæ chøc vµ qu¶n lý cña VACO Gi¸m ®èc Hµ Thu Thanh ADVISORY BOARD & RISK MANAGEMENT TECHNICALSUPPORTERS MARK THOMSON - HANOI ROWELL TAN - HCMC Phã Gi¸m §èc TrÇn ViÖt §øc Phã Gi¸m §èc Tr­¬ng Anh Hïng Phã Gi¸m §èc §Æng ChÝ Dòng Phã Gi¸m §èc TrÇn Thuý Ngäc Phã Gi¸m §èc NguyÔn Quèc Duy Tr­ëng Phßng TrÞnh ThÞ Hång Phßng T­ VÊn Phßng §µo T¹o Phßng ISD HN1 (*) Phßng ISI HN2 (**) Phßng NV1 Phßng NV3 Phßng NV 4 (***) Phßng NV 2 Phßng XDCB Phßng Qu¶n TrÞ Phßng Hµnh ChÝnh Chi nh¸nh H¶i Phßng NguyÔn Minh Hïng Chi nh¸nh TPHCM Vâ Th¸i Hoµ Chi nh¸nh §µ N½ng ®­îc më vµo n¨m 2004 (dù kiÕn) (*) Kh¸ch hµng khèi dÞch vô, kh¸ch s¹n, kh¸c (**) Kh¸ch hµng khèi s¶n xuÊt (***) C¸c dù ¸n Quèc tÕ