Tình hình đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản ở Việt Nam
Tình hình đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản ở Việt NamMỤC LỤC TRANG CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG 3 I. Lý luận chung về đầu tư phát triển 3 1. Khái niệm, và đặc điểm của đầu tư phát triển 3 1.1 Khái niệm: 3 1.2 Đặc điểm đầu tư phát triển 5 2. Vai trò của đầu tư phát triển trong nền kinh tế 6 2.1 Trên giác độ nền kinh tế của quốc gia 6 2.2 Trên giác độ đơn vị kinh tế của đất nước 8 3. Vốn và nguồn vốn đầu tư phát triển 9 3.1 Khái niệm vốn và nguồn vốn đầu tư phát triển 9 3.2 Vốn trong nước 9 3.3 Vốn nước ngoài 10 3.4 Mối quan hệ giữa hai nguồn vốn 11 II. Lý luận chung về nghành thuỷ sản 12 1. Đặc điểm, vai trò của nghành thuỷ sản 12 1.1 Khái niệm về ngành thuỷ sản: 12 1.2 Đặc điểm của ngành Thuỷ sản 13 1.3 Vai trò của ngành thuỷ sản trong nền kinh tế 14 2. Đặc điểm đầu tư phát triển trong nuôi trồng thuỷ sản 16 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN NUÔI TRỒNG THUỶ SẢN 19 I. Các nhân tố ảnh hưởng đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản ở nước ta và sự cần thiết phải đầu tư 19 1. Các nhân tố ảnh hưởng đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản 19 1.1. Điều kiện tự nhiên 19 1.2. Điều kiện kinh tế xã hội 22 2. Sự cần thiết phải đầu tư vào lĩnh vực nuôi trồng thuỷ sản 23 II. Tình hình đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản ở Việt Nam 26 1. Tình hình thu hút vốn đầu tư thuỷ sản giai đoạn 1996-2001 26 1.1 Vốn đầu tư ngành thuỷ sản so với tổng vốn đầu tư cả nước 26 1.2 Vốn đầu tư cho thuỷ sản so với vốn đầu tư ngành nông nghiệp 26 2. Cơ cấu nguồn vốn đầu tư phát triển thuỷ sản 26 2.1 Đầu tư phát triển theo nguồn vốn đầu tư 26 2.2 Đầu tư theo lĩnh vực 26 2.4 Đầu tư nuôi trồng thuỷ sản theo vùng kinh tế 26 2.5 Đầu tư nuôi trồng thuỷ sản theo chương trình 773 26 III. Đánh giá tình hình đầu tư phát triển ngành thuỷ sản từ năm 1996 đến nay 26 1. Kết quả và hiệu quả đầu tư 26 1.1 Sản lượng thuỷ sản 26 1.2 Diện tích nuôi trồng thuỷ sản 26 2. Đánh giá chung những kết quả đạt được 26 3. Những tồn tại và nguyên nhân trong đầu tư phát triển thuỷ sản 26 3.1 Thiếu quy hoạch cụ thể cho tiểu vùng sinh thái, vùng nuôi tập trung 26 3.2 Hệ thống sản xuất con giống chưa đáp ứng nhu cầu 26 3.3 Đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản chưa thích đáng. 26 3.4 Tổ chức quản lý nuôi trồng thuỷ sản còn thiếu hiệu quả, năng lực quản lý yếu 26 3.5 Chính sách ưu đãi khuyến khích đầu tư nuôi trồng thuỷ sản còn hạn chế 26 CHƯƠNG III: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN 26 I. Quan điểm, mục tiêu đầu tư phát triển ngành thuỷ sản giai đoạn 2001-2010 26 1. Dự báo xu hướng phát triển thuỷ sản thế giới đến năm 2010 26 2. Quan điểm chỉ đạo phát triển thuỷ sản giai đoạn 2001-2010 26 3. Định hướng đầu tư phát triển thuỷ sản giai đoạn 2001-2010 26 II. Một số giải pháp đầu tư phát triển ngành thuỷ sản 26 1. Tăng cường thu hút vốn đầu tư cho nuôi trồng thuỷ sản 26 1.1 Đối với nguồn vốn trong nước 26 1.2 Đối với nguồn vốn nước ngoài 26 2. Đầu tư mở rộng và phát triển sản xuất 26 2.1. Phát huy sức mạnh các thành phần kinh tế 26 2.2. Mở rộng phát triển sản xuất 26 2.3. Đầu tư cho nuôi trồng thuỷ sản xuất khẩu 26 2.4. Tăng cường khoa học công nghệ cho phát triển nuôi trồng thuỷ sản 26 2.5. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế 26 3. Đầu tư mở rộng thị trường tiêu thụ 26 3.1. Đối với thị trường trong nước 26 3.2. Đối với thị trường nước ngoài 26 4. Giải pháp về nhân lực 26 Kết luận 65 Tài liệu tham khảo 66
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tình hình đầu tư phát triển nuôi trồng thuỷ sản ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m qua thùc hiÖn chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tõ §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005 t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø IX, ngµnh thuû s¶n nç lùc ph¸t huy mäi nguån lùc vµo ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín, ®ãng gãp kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®øng vÞ trÝ thø 3 (sau dÇu th«, giµy da), ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ níc lîng kh«ng nhá, gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ.
Song hiÖn nay ®øng tríc th¸ch thøc lín cña ngµnh thuû s¶n lµ nguån lîi h¶i s¶n ®ang ngµy cµng c¹n kiÖt mµ nguån lîi thuû s¶n xa bê cha ®îc khai th¸c. §Ó gi÷ ®îc tèc ®é ph¸t triÓn cao nh hiÖn nay, trong tiÕn tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nh÷ng khã kh¨n míi lu«n ®Æt ra cho ngµnh thuû s¶n. V× vËy ngµnh thuû s¶n cÇn cã nh÷ng bíc ®i mang tÝnh chiÕn lîc, th× ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n chÝnh lµ híng ®i tÊt yÕu cña ngµnh thuû s¶n.
§Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t vµ kh¸ch quan vÒ vÊn ®Ò nµy, em ®· m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi “ T×nh h×nh ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë ViÖt Nam” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cña m×nh.
Néi dung ®Ò tµi gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë níc ta hiÖn nay
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cêng ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n
giai ®o¹n 2003-2010
§Ò tµi ®· ®i s©u xem xÐt t×nh h×nh ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë níc ta trong thêi gian qua vµ ph¬ng híng trong nh÷ng n¨m tíi. Tõ ®ã cã mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n nãi riªng vµ ngµnh thuû s¶n nãi chung, trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
§Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, trong suèt qu¸ tr×nh nghiªn cøu em ®· ®îc sù chØ b¶o híng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o TS.NguyÔn B¹ch NguyÖt, qua ®©y em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o. MÆc dï ®· hÕt søc cè g¾ng t×m tßi nghiªn cøu song thêi gian vµ hiÓu biÕt h¹n chÕ, nªn ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o, ®Ó em cã thÓ hoµn thiÖn ®Ò tµi cña m×nh chÆt chÏ trong lý luËn vµ thiÕt thùc trong thùc tiÔn.
Hµ néi, th¸ng 5 n¨m 2003
Sinh viªn: NguyÔn B»ng Th¾ng.
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung
I. Lý luËn chung vÒ ®Çu t ph¸t triÓn
1. Kh¸i niÖm, vµ ®Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn
1.1 Kh¸i niÖm:
XuÊt ph¸t tõ ph¹m vi ph¸t huy t¸c dông cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t chóng ta cã thÓ cã nh÷ng c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ ®Çu t
Theo nghÜa réng: §Çu t lµ sù “hy sinh” c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ cho ngêi ®Çu t c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã.
Nguån lùc ë hiÖn t¹i cã thÓ lµ: tiÒn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, thêi gian, søc lao ®éng vµ trÝ tuÖ. Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi chÝnh, tµi s¶n vËt chÊt, tµi s¶n trÝ tuÖ vµ nguån nh©n lùc cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm viÖc víi n¨ng suÊt cao h¬n trong nÒn s¶n xuÊt x· héi.
Trong c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®îc trªn ®©y nh÷ng kÕt qu¶ lµ c¸c tµi s¶n vËt chÊt, tµi s¶n trÝ tuÖ vµ nguån lùc t¨ng thªm cã vai trß quan träng trong mäi lóc mäi n¬i, kh«ng chØ ®èi víi ngêi bá vèn mµ cßn ®èi víi c¶ nÒn kinh tÕ. Nh÷ng kÕt qu¶ nµy kh«ng chØ ngêi ®Çu t mµ c¶ nÒn kinh tÕ ®îc hëng.
Theo nghÜa hÑp: §Çu t chØ bao gåm nh÷ng ho¹t ®éng sö dông c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i nh»m ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ x· héi nh÷ng kÕt trong t¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· sö dông ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã.
Ph¹m trï ®Çu t theo nghÜa hÑp ®îc gäi lµ §Çu t ph¸t triÓn. VËy ®Çu t ph¸t triÓn lµ ho¹t ®éng sö dông c¸c nguån lùc tµi chÝnh, nguån lùc vËt chÊt, nguån nh©n lùc vµ tµi s¶n trÝ tuÖ ®Ó x©y dùng nhµ cöa vµ cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m trang thiÕt bÞ vµ l¾p ®Æt chóng trªn nÒn bÖ, båi dìng ®µo t¹o nguån nh©n lùc, thùc hiÖn chi phÝ thêng xuyªn g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña c¸c tµi s¶n nµy nh»m duy tr× tiÒm lùc ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së ®ang tån t¹i vµ t¹o tiÒm lùc duy tr× tiÒm lùc ho¹t ®éng cña c¸c c¬ së ®ang tån t¹i vµ t¹o tiÒm lùc míi cho nÒn kinh tÕ x· héi, t¹o viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi.
Trªn gi¸c ®é nÒn kinh tÕ ®Çu t lµ sù hy sinh nh÷ng gi¸ trÞ ë hiÖn t¹i g¾n liÒn víi viÖc t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ. C¸c ho¹t ®éng mua b¸n, ph©n phèi l¹i, chuyÓn giao tµi s¶n hiÖn cã gi÷a c¸c c¸ nh©n, kh«ng ph¶i lµ ®Çu t ®èi víi nÒn kinh tÕ.
§Çu t cã thÓ ph©n lo¹i thµnh ba h×nh thøc chÝnh theo b¶n chÊt vµ lîi Ých do ®Çu t mang l¹i nh sau:
§Çu t tµi chÝnh: Lµ lo¹i ®Çu t trong ®ã ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra cho vay hoÆc mua c¸c chøng chØ cã gi¸ ®Ó hëng l·i suÊt. §Çu t tµi chÝnh kh«ng t¹o ra s¶n phÈm míi cho nÒn kinh tÕ quèc d©n (nÕu kh«ng xÐt ®Õn quan hÖ quèc tÕ trong lÜnh vùc nµy) mµ chØ lµm t¨ng gi¸ trÞ tµi s¶n tµi chÝnh cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ®Çu t. Víi ho¹t ®éng cña h×nh thøc ®Çu t tµi chÝnh, vèn bá ra ®Çu t ®îc lu chuyÓn dÔ dµng khi cÇn cã thÓ rót ra mét c¸ch nhanh chãng. §iÒu nµy khuyÕn khÝch ngêi cã tiÒn bá ra ®Çu t. §Ó gi¶m ®é rñi ro hä cã thÓ ®Çu t vµo nhiÒu n¬i, mçi n¬i mét Ýt tiÒn. §©y lµ mét kªnh cung cÊp vèn quan träng cho ®Çu t ph¸t triÓn.
§Çu t th¬ng m¹i: Lµ lo¹i h×nh ®Çu t mµ ngêi cã tiÒn bá tiÒn ra ®Ó mua hµng ho¸ vµ sau ®ã ®em b¸n l¹i gi¸ cao h¬n nh»m thu lîi nhuËn do chªnh lÖch gi¸ khi mua vµ b¸n l¹i. Lo¹i h×nh ®Çu t nµy còng kh«ng t¹o ra tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ quèc d©n (nÕu kh«ng xÐt ®Õn ngo¹i th¬nng) mµ chØ lµm t¨ng tµi chÝnh cña ngêi ®Çu t trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng hµng ho¸, chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸ gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua. Tuy nhiªn ®Çu t th¬ng m¹i cã t¸c dông thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn, t¨ng thu cho ng©n s¸ch nhµ níc, t¨ng tÝch luü cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô nãi riªng vµ nÒn s¶n xuÊt x· héi nãi chung.
Ngoµi ra cã thÓ hiÓu ®Çu t theo quan ®iÓm t¸i s¶n xuÊt më réng: §Çu t lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vèn thµnh c¸c yÕu tè cÇn thiÕt cho viÖc t¹o ra c¸c n¨ng lùc s¶n xuÊt, t¹o ra c¸c yÕu tè c¬ b¶n tiªn quyÕt cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt. §©y lµ ho¹t ®éng mang tÝnh thêng xuyªn cña mäi nÒn kinh tÕ vµ lµ c¬ së cña mäi sù ph¸t triÓn, t¨ng trëng kinh tÕ.
1.2 §Æc ®iÓm ®Çu t ph¸t triÓn
Tõ sù ph©n tÝch ë trªn, cho ta thÊy b¶n chÊt cña ®Çu t ph¸t triÓn nãi riªng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt víi c¸c lo¹i h×nh ®Çu t kh¸c ë nh÷ng ®iÓm sau:
( §Çu t lµ ho¹t ®éng bá vèn nªn viÖc quyÕt ®Þnh ®Çu t thêng lµ quyÕt ®Þnh tµi chÝnh
Vèn ®îc hiÓu nh lµ c¸c nguån lùc sinh lîi díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau, nhng vèn cã thÓ x¸c ®Þnh díi c¸c h×nh thøc tiÒn tÖ. V× vËy c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t thêng ®îc xem xÐt c¸c ph¬ng diÖn trong ®ã ph¬ng diÖn tµi chÝnh lµ quan träng nhÊt. YÕu tè tµi chÝnh sÏ cho ta thÊy tõ mét dù ¸n th×: tæn phÝ bao nhiªu, cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn kh«ng? Cã kh¶ n¨ng thu håi vèn kh«ng? Møc sinh lîi lµ bao nhiªu? Trªn thùc tÕ ho¹t ®éng ®Çu t vµ c¸c quyÕt ®Þnh chi tiªu ®Çu t thêng ®îc c©n nh¾c bëi sù h¹n chÕ cña ng©n s¸ch cña (nhµ níc, doanh nghiÖp, c¸ nh©n) vµ lu«n ®îc xem xÐt khi¸ c¹nh tµi chÝnh nãi trªn. NhiÒu dù ¸n cã thÓ kh¶ thi ë nh÷ng ph¬ng diÖn kh¸c (kinh tÕ x· héi, an ninh quèc phßng, m«i trêng) nhng kh«ng kh¶ thi vÒ mÆt tµi chÝnh nªn dù ¸n còng kh«ng ®îc thùc hiÖn ®îc.
( §Çu t ph¸t triÓn mang tÝnh chÊt l©u dµi, c¸c nguån lùc vËt t, tiÒn, lao ®éng cÇn ®îc huy ®éng lín
Thêi gian tõ lóc tiÕn hµnh ®Çu t cho ®Õn khi c¸c thµnh qu¶ ®Çu t ph¸t huy t¸c dông thêng kÐo dµi nhiÒu th¸ng, n¨m. Do ®ã trong qu¸ tr×nh ®Çu t ph¶i huy ®éng mét sè vèn lín vµ ®Ó n»m khª ®äng trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t, kh«ng tham gia vµo qu¸ tr×nh chu chuyÓn, nªn nã kh«ng sinh lîi cho nÒn kinh tÕ. §©y lµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ kh¸ lín cña ®Çu t ph¸t triÓn.
( Thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn mét c«ng cuéc ®Çu t thêng kÐo dµi
Qu¸ tr×nh vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t cho ®Õn khi thu håi ®îc vèn hoÆc cho ®Õn khi thanh lý tµi s¶n do vèn ®Çu t t¹o ra còng thêng kÐo dµi trong nhiÒu n¨m. Nªn kh«ng tr¸nh khái sù t¸c ®éng hai mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc cña c¸c yÕu tè vÒ tù nhiªn, x· héi, chÝnh trÞ, kinh tÕ.
C¸c thµnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn cã gi¸ trÞ sö dông l©u dµi nhiÒu n¨m, cã khi hµng tr¨m hµng nghµn n¨m vµ thËm chÝ tån t¹i vÜnh viÔn. §iÒu nµy nãi lªn gi¸ trÞ lín lao cña c¸c thµnh qu¶ ®Çu t ph¸t triÓn.
Nh÷ng thµnh qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng sÏ ho¹t ®éng ë ngay n¬i mµ nã ®îc t¹o dùng nªn. Do ®ã c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa lý ®Þa h×nh t¹i ®ã ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t còng nh t¸c dông sau nµy cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t.
( §Çu t ph¸t triÓn lµ ho¹t ®éng mang tÝnh rñi ro
Ho¹t ®éng ®Çu t mét mÆt lµ sù ®¸nh ®æi lîi Ých ë hiÖn t¹i vµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn diÔn ra trong mét thêi gian dµi kh«ng cho phÐp nhµ ®Çu t lêng tríc hÕt nh÷ng thay ®æi cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t so víi dù tÝnh. Do c¸c kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cña thµnh qña ®Çu t chÞu ¶nh hëng nhiÒu cña c¸c yÕu tè kh«ng æn ®Þnh theo thêi gian vµ ®iÒu kiÖn ®Þa lý cña kh«ng gian.
§Ó ®¶m b¶o cho c«ng cuéc ®Çu t ph¸t triÓn ®¹t ®îc hiÓu qu¶ kinh tÕ x· héi cao th× ®ßi hái ph¶i lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t.
2. Vai trß cña ®Çu t ph¸t triÓn trong nÒn kinh tÕ
Tõ viÖc xem xÐt kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña ®Çu t ph¸t triÓn , c¸c lý thuyÕt kinh tÕ, c¶ lý thuyÕt kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung vµ lý thuyÕt kinh tÕ thÞ trêng ®Òu coi ®Çu t ph¸t triÓn lµ nh©n tè quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng trëng. Vai trß nµy cña ®Çu t ph¸t triÓn ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau:
2.1 Trªn gi¸c ®é nÒn kinh tÕ cña quèc gia
( §Çu t võa t¸c ®éng ®Õn tæng cung, võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu.
( §èi víi tæng cÇu: §Çu t lµ mét yÕu tè chiÕm tû träng lín trong tæng cÇu cña toµn bé nÒn kinh tÕ. §èi víi tæng cÇu, t¸c ®éng cña ®Çu t ng¾n h¹n. Khi tæng cung cha kÞp thay ®æi, sù t¨ng lªn cña ®Çu t lµm cho tæng cÇu t¨ng (®êng D dÞch sang D’) kÐo s¶n lîng c©n b»ng t¨ng theo tõ Q0 ®Õn Q1 vµ gi¸ trÞ cña c¸c ®Çu vµo cña ®Çu t t¨ng tõ P0 ®Õn P1, ®iÓm c©n b»ng dÞch tõ E0 ®Õn E1
( §èi víi tæng cung: Khi c¸c thµnh qu¶ ®Çu t ph¸t huy t¸c dông, c¸c n¨ng lùc míi ®i vµo ho¹t ®éng th× tæng cung ( ®Æc biÖt lµ tæng cung dµi h¹n ) t¨ng lªn (®êng S dÞch chuyÓn sang S’) kÐo s¶n lîng tiÒm n¨ng t¨ng tõ Q1 lªn Q2 vµ do ®ã gi¸ gi¶m tõ P1 xuèng P2. S¶n lîng t¨ng, gi¸ gi¶m cho phÐp tiªu dïng t¨ng. Tiªu dïng t¨ng l¹i kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn mµ s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµ nguån gèc c¬ b¶n cña ®Ó t¨ng tÝch luü, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn x· héi.
( §Çu t cã t¸c ®éng hai mÆt ®Õn sù æn ®Þnh kinh tÕ
Sù t¸c ®éng kh«ng ®ång thêi vÒ mÆt thêi gian cña ®Çu t ®èi víi tæng cÇu vµ tæng cung cña nÒn kinh tÕ cã t¸c ®éng lµm cho mçi sù thay ®æi cña ®Çu t, dï lµ t¨ng hay gi¶m ®Òu cïng mét lóc võa lµ yÕu tè duy tr× sù æn ®Þnh võa lµ yÕu tè ph¸ vì sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ c¸c quèc gia.
VÝ dô, khi cÇu c¸c yÕu tè cña ®Çu vµo t t¨ng lµm cho gi¸ c¶ cña hµng ho¸ cã liªn quan t¨ng ®Õn mét møc ®é nµo ®ã sÏ dÉn ®Õn l¹m ph¸t. §Õn lît m×nh, l¹m ph¸t lµ yÕu tè lµm cho s¶n xuÊt ®×nh trÖ, ®êi sèng ngêi lao ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n do tiÒn l¬ng ngµy cµng thÊp h¬n, th©m hôt ng©n s¸ch, kinh tÕ ph¸t triÓn chËm. MÆt kh¸c t¨ng ®Çu t lµm cho cÇu cña c¸c yÕu tè cã liªn quan t¨ng, s¶n xuÊt cña c¸c ngµnh nµy ph¸t triÓn, thu hót thªm lao ®éng, gi¶m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng ngêi lao ®éng, gi¶m tÖ n¹n x· héi vµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè nµy lµm cho kinh tÕ ph¸t triÓn.
( §Çu víi viÖc t¨ng cêng kh¶ n¨ng khoa häc c«ng nghÖ cña ®Êt níc
Cã hai con ®êng c¬ b¶n ®Ó cã c«ng nghÖ lµ: tù nghiªn cøu ph¸t minh ra c«ng nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ níc ngoµi. Dï lµ tù nghiªn cøu hay nhËp tõ níc ngoµi ®Òu cÇn ph¶i cã tiÒn, cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t. Mäi ph¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ kh«ng g¾n víi nguån vèn ®Çu t sÏ lµ ph¬ng ¸n kh«ng kh¶ thi.
MÆt kh¸c c«ng nghiÖp lµ trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸. §Çu t lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng cêng khoa häc c«ng nghÖ níc ta hiÖn nay. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña ViÖt Nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nÕu chóng ta kh«ng ®Ò ra ®îc mét chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhanh vµ v÷ng ch¾c.
( §Çu t vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
Thùc tiÔn cña c¸c níc trªn thÕ giíi cho thÊy, ®Ó t¨ng trëng kinh tÕ nhanh víi tèc ®é 9% ®Õn 10% th× ph¶i t¨ng cêng ®Çu t nh»m t¹o ra sù ph¸t triÓn nhanh ë mäi khu vùc.
VÒ c¬ cÊu l·nh thæ, ®Çu t cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÆt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng l·nh thæ ®a nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo, ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®Þa thÕ ®Þa h×nh…cña nh÷ng vïng ph¸t triÓn h¬n lµm bµn ®¹p thóc ®Èy nh÷ng vïng kh¸c cïng ph¸t triÓn.
( §Çu t t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
Qua nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ ngêi ta thÊy r»ng, muèn gi÷ tèc ®é t¨ng trëng ë møc trung b×nh th× tû lÖ ®Çu t ph¶i ®¹t ®îc t 15% ®Õn 25% so víi GDP tuú thuéc vµo chØ sè ICOR cña mçi níc
Vµ tõ ®ã suy ra:
NÕu nh hÖ sè ICOR kh«ng ®æi, møc t¨ng GDP hoµn toµn phô thuéc vµo vèn ®Çu t. ChØ tiªu ICOR mçi níc phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè, thay ®æi theo tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch mçi níc. Thùc tÕ cho thÊy c¸c vïng l·nh thæ còng nh phô thuéc vo¹ kiÖu qu¶ cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung. Th«ng thêng ICOR trong n«ng nghiÖp vÉn thÊp h¬n ICOR trong c«ng nghiÖp, ICOR trong giai ®o¹n chyÓn ®æi c¬ chÕ thêng cao chñ yÕu do tËn dông n¨ng lùc s¶n xuÊt.
2.2 Trªn gi¸c ®é ®¬n vÞ kinh tÕ cña ®Êt níc
( §èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt-kinh doanh-dÞch vô: §Çu t quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së. Khi t¹o dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ra ®êi cña bÊt kú c¬ së nµo ®Òu cÇn ph¶i x©y dùng nhµ xëng, mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ. C¸c ho¹t ®éng nµy chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu t
MÆt kh¸c sau mét thêi gian ho¹t ®éng, c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c c¬ së nµy hao mßn, h háng. §Ó duy tr× sù ho¹t ®éng b×nh thêng cÇn ph¶i söa ch÷a, thay míi, mua s¾m bæ sung c¸c thiÕt bÞ míi thay thÕ cho c¸c thiÕt bÞ cò ®· lçi thêi, còng cã nghÜa lµ ph¶i ®Çu t.
( §èi víi c¸c c¬ së v« vÞ lîi (ho¹t ®éng kh«ng thÓ thu lîi cho b¶n th©n m×nh) ®ang tån t¹i. §Ó duy tr× sù ho¹t ®éng ngoµi tiÕn hµnh söa ch÷a lín theo ®Þnh kú c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c chi phÝ thêng xuyªn. TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng vµ chi phÝ nµy ®Òu lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t.
3. Vèn vµ nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn
3.1 Kh¸i niÖm vèn vµ nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn
Xem xÐt nguån h×nh thµnh vµ môc tiªu sö dông, vèn ®Çu t lµ tiÒn tÝch luü cña x· héi, cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô, lµ tiÒn tiÕt kiÖm cña d©n c vµ vèn huy ®éng cña c¸c nguån kh¸c ®îc ®a vµo sö dông trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi, nh»m duy tr× tiÒm lùc s½n cã vµ tiÒm lùc míi cho nÒn s¶n xuÊt x· héi.
Nguån vèn ®Çu t lµ thuËt ng÷ ®Ó chØ c¸c nguån tËp trung vµ ph©n phèi vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, ®¸p øng nhu cÇu chung cña nhµ níc vµ x· héi. Nguån vèn ®Çu t bao gåm hai bé phËn c¬ b¶n lµ nguån vèn ®Çu t trong níc vµ nguån vèn ®Çu t níc ngoµi
3.2 Vèn trong níc
( Nguån vèn nhµ níc:
( Nguån vèn ng©n s¸ch nhµ níc:lµ nguån vèn ®Çu t quan träng trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. Nguån vèn nµy thêng ®îc ®Çu t vµo c¸c lÜnh vùc, ®Þa bµn cã khã kh¨n mµ c¸c nguån vèn kh¸c kh«ng muèn ®Çu t nªn nã cã tÝnh x· héi rÊt cao vµ còng lµ nguån vèn ®ãng vai trß thu hót c¸c nguån vèn kh¸c.
( Nguån vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn cña nhµ níc:
Thay ph¶i cÊp ph¸t vèn ®Çu t trùc tiÕp cho ®¬n vÞ sö dông, ®©y lµ nguån vèn cho vay tÝn dông c¸c chñ ®Çu t cã tr¸ch nhiÖm ph¶i hoµn tr¶ sau khi dù ¸n ®Çu t ho¹t ®éng. Nguån vèn tÝn dông nhµ níc gãp phÇn gi¶m tÝnh bao cÊp vÒ vèn trong ®Çu t vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ngµnh, vïng, lÜnh vùc theo ®Þnh híng chiÕn lîc ®Êt níc.
( Nguån vèn tõ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc
§©y lµ nguån hÕt søc quan träng v× c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ë ViÖt Nam ®îc x¸c ®Þnh lµ thµnh phÇn chñ ®¹o n¾m gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ vµ n¾m gi÷ khèi lîng vèn cña nhµ níc kh¸ lín.
( Nguån vèn t nh©n
Nguån vèn tõ khu vùc t nh©n bao gåm phÇn tiÕt kiÖm cña d©n c, phÇn tÝch luü cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n vµ c¸c hîp t¸c x·. §©y lµ nguån vèn ®ãng gãp to lín vµo tæng quy m« cña toµn x· héi, cÇn ®îc huy ®éng vµ khai th¸c triÖt ®Ó.
3.3 Vèn níc ngoµi
( Nguån vèn ODA
§©y lµ nguån vèn hç trî ph¸t triÓn cña chÝnh phñ c¸c níc ph¸t triÓn, c¸c tæ chøc quèc tÕ cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. So víi c¸c nguån vèn kh¸c ODA cã tÝnh u ®·i cao nhÊt. MÆc dï cã c¸c u ®·i vÒ l·i suÊt, thêi h¹n cho vay dµi, khèi lîng vèn lín, lo¹i vèn nµy thêng ®i kÌm c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc t¬ng ®èi kh¾t khe nh tÝnh hiÓu qu¶ cña dù ¸n, thñ tôc chuyÓn giao vèn.
Tuy nhiªn nguån vèn ODA cã t¸c dông lµm gi¶m sù ph¸t triÓn kinh tÕ mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng kinh tÕ trong níc vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, ®ång thêi lµm chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c vïng.
§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam th× nguån vèn viÖn trî tõ níc ngoµi lµ rÊt quan träng cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ gãp phÇn thóc ®Èy thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
(Nguån vèn FDI:
Nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã ®Æc ®iÓm lµ viÖc tiÕp nhËn nguån vèn nµy kh«ng ph¸t sinh nî cho níc tiÕp nhËn . Nã thêng ®¬n thuÇn mang tÝnh kinh doanh nhng cã t¸c ®«ng kh¸ lín ®Õn nÒn kinh tÕ v× nã thêng mang theo c¸c c«ng nghÖ míi, c¸c quy tr×nh qu¶n lý tiªn tiÕn vµo c¸c níc nhËn ®Çu t.
Cã thÓ thÊy r»ng FDI cung cÊp nguån vèn bæ sung cho níc chñ nhµ ®Ó bï ®¾p sù thiÕu hôt cña nguån vèn trong níc. HÇu hÕt c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong giai ®o¹n ®Çu cÇn vèn ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Thùc tÕ cho thÊy c¸c níc trong khu vùc ASEAN nhê cã FDI mµ ®· gi¶i quyÕt ®îc phÇn nµo khã kh¨n vÒ vèn chiÕm 20% tæng vèn ®Çu t toµn x· héi.
Bªn c¹nh ®ã FDI gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ, thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm ®Ó t¹o ®µ cho c¸c vung kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn theo.
Ngoµi ra FDI lµ h×nh thøc hîp t¸c ®Çu t quèc tÕ do ®ã th«ng qua h×nh thøc nµy ViÖt Nam cã thªm ®iÒu kiÖn ®Ó më réng quan hÖ quèc tÕ n©ng cao vÞ trÝ cña ®Êt níc trªn trêng quèc tÕ.
( ThÞ trêng vèn quèc tÕ
Xu híng toµn cÇu ho¸ hiÖn nay ngµy cµng diÔn ra víi tèc ®é nhanh, mèi liªn kÕt ngµy cµng t¨ng cña c¸c thÞ trêng vèn quèc gia voµ hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ, ®· t¹o nªn vÎ ®a d¹ng vÒ c¸c nguån vèn cho mçi quèc gia vµ lµm t¨ng khèi lîng vèn lu chuyÓn trªn toµn cÇu. §©y lµ nguån vèn cã thÓ huy ®éng víi sè lîng vèn lín trong thêi gian cao nªn rÊt hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t níc ngoµi.
3.4 Mèi quan hÖ gi÷a hai nguån vèn
Cã thÓ nãi r»ng mèi quan hÖ g÷a hai nguån vèn trong níc vµ nguån vèn níc ngoµi lµ mèi quan hÖ biÖn chøng víi nhau. Khi mét níc ®ang ph¸t triÓn vÊn ®Ò nan gi¶i ngay tõ ®Çu lµ thiÕu vèn vµ dÉn tíi sù thiÕu thèn c¸c thø cÇn thiÕt kh¸c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nh c«ng nghÖ, c¬ së h¹ tÇng.. .Do ®ã trong bíc ®Çu cÇn ph¶i cã “có hÝch ban ®Çu” chÝnh v× thÕ mµ kh«ng thÓ kh«ng huy ®éng nguån vèn tõ níc ngoµi vµo.
Tríc hÕt ta xem xÐt t¸c ®éng nguån vèn trong níc ®èi víi nguån vèn níc ngoµi. Nguån vèn trong níc lu«n gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. Quy m« vµ hiÖu qu¶ sö dông nguån vèn trong níc lµ nh©n tè c¬ b¶n cho ph¸t triÓn kinh tÕ, ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi th× ®©y lµ tiªu chÝ hµng ®Çu khi xem xÐt cã ®©u t trùc tiÕp hay cho vay vèn hay kh«ng. Bªn c¹nh ®ã nguån vèn trong níc ®îc ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, khi c¬ së h¹ tÇng ngµy mét hiÖn ®¹i ®ång bé th× ho¹t ®éng ®Çu t cµng thuËn lîi th× dßng vèn ch¶y vµo cµng nhiÒu. MÆt kh¸c sù t¨ng trëng kinh tÕ ®Êt níc c¬ b¶n b»ng chÝnh nguån vèn trong níc ®· t¹o uy tÝn víi c¸c nhµ ®Çu t quèc tÕ.
Nguån vèn níc ngoµi t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi nguån vèn trong níc, theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia kinh tÕ tèc ®é t¨ng GDP cña níc ta trong n¨m 1995 lµ 9,5% nhng nÕu kh«ng cã ®Çu t níc ngoµi th× møc t¨ng trëng chØ ®¹t ®îc kho¶ng 5,2%. Cïng víi sù t¨ng trëng kinh tÕ khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi cßn t¹o ra khèi lîng lín viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng. §©y lµ nguån gèc cña tÝch luü vèn ®Çu t trong níc. Ngoµi ra khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi sÏ mang l¹i kinh nghiÖm qu¶n lý, c«ng nghÖ.. .®iÒu nµy sÏ lµm tÝnh c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong níc víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t ngoµi. Do vËy sù cã mÆt cña nguån vèn níc ngoµi tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña thÞ trêng ViÖt Nam ®îc c¶i thiÖn vµ qua ®ã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nguån vèn trong níc. Tuy nhiªn nÕu ®Êt níc phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo nguån vèn níc ngoµi th× nÒn kinh tÕ sím hay muén còng sÏ bÞ phô thuéc vµ bÞ thao tóng lòng ®o¹n tõ c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín cña níc ngoµi.
Tõ mèi quan hÖ trªn nhµ níc ta ph¶i cã chÝnh s¸ch hîp lý trong thu hót vèn vµ sö dông gi÷a hai nguån vèn nµy cã hiÓu qu¶ cao nhÊt ®¹t ®îc c¸c môc tiªu kinh tÕ ®Êt níc ®Ò ra.
II. Lý luËn chung vÒ nghµnh thuû s¶n
1. §Æc ®iÓm, vai trß cña nghµnh thuû s¶n
1.1 Kh¸i niÖm vÒ ngµnh thuû s¶n:
Ngµnh thuû s¶n lµ ngµnh kinh tÕ cÊp I, bao gåm c¸c ho¹t ®éng ®¸nh b¾t, nu«i trång, chÕ biÕn thñy s¶n vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô thuû s¶n cã liªn quan. Lµ mét ngµnh kinh tÕ sinh häc, ®îc ph©n ngµnh thuéc ngµnh n«ng nghiÖp, ra ®êi sím vµ ®ù¬c nhµ níc x¸c ®Þnh lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Qu¸ tr×nh nu«i trång thuû s¶n ®îc tiÕn hµnh trªn c¸c lo¹i h×nh mÆt níc ngät, lî, mÆn ®îc khoanh nu«i. Bªn c¹nh ®ã viÖc nu«i cÊy nh©n gièng thuû s¶n còng ®îc tiÕn hµnh song song víi qu¸ tr×nh nu«i.
C¸c ho¹t ®éng dÞch vô liªn quan ®Õn thuû s¶n nh:
DÞch vô mua, vËn chuyÓn s¶n phÈm, cung øng c¸c lo¹i vËt t cho c«ng viÖc ®¸nh b¾t thuû s¶n trªn biÓn, c¸c tµu thêng lµm c«ng viÖc ®¸nh b¾t ®ång thêi chuyªn lµm dÞch vô hç trî ®¸nh b¾t thuû s¶n.
DÞch vô cung øng con gièng, thøc ¨n, vËt t kü thuËt
1.2 §Æc ®iÓm cña ngµnh Thuû s¶n
Thuû s¶n lµ mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt ®Æc trng gåm c¸c lÜnh vùc khai th¸c, nu«i trång, chÕ biÕn, c¬ khÝ hËu cÇn, dÞch vô th¬ng m¹i; lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng cña ®Êt níc. S¶n xuÊt kinh doanh thuû s¶n dùa trªn khai th¸c cã hiÓu qu¶, l©u bÒn nguån lîi thuû sinh, tiÒm n¨ng c¸c vïng níc. Do vËy cã mèi liªn hÖ ngµnh víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, vËn t¶i, du lÞch, c«ng nghiÖp chÕ biÕn.
Ngµnh thuû s¶n ®îc x¸c ®Þnh gi÷ vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam. Nã khai th¸c vµ ph¸t triÓn mét trong nh÷ng nguån tµi nguyªn cã thÓ t¸i sinh quan träng cña ®Êt níc, nh÷ng tµi nguyªn víi tiÓm n¨ng cã thÓ ®èng gãp lín cho c¸c môc tiªu lín vÒ tµi chÝnh , vÒ c«ng ¨n viÖc lµm vµ vÒ dinh dìng. XÐt mét c¸ch tæng thÓ th× ngµnh thuû s¶n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau:
( Ngµnh thuû s¶n lµ ngµnh võa mang tÝnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, th¬ng m¹i l¹i võa chÞu sù chi phèi rÊt lín cña thiªn nhiªn.
( Ngµnh thuû s¶n lµ ngµnh cã n¨ng suÊt vµ hiÓu qu¶ lao ®éng tù nhiªn cao, cã t¸c dông t¸i s¶n xuÊt më réng. Cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia s¶n xuÊt ®a d¹ng.
( Ngµnh thuû s¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc sö dông diÖn tÝch mÆt níc còng nh khai th¸c c¸c s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn mÆt níc. C¸c s¶n phÈm thuû s¶n cã gi¸ trÞ dinh dìng vµ kinh tÕ cao, ®îc nhiÒu ngêi nhiÒu n¬i trong vµ ngoµi níc a chuéng
( Ngµnh thuû s¶n cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh cã thÓ thu ho¹ch ®îc s¶n phÈm vµ tiªu thô trong thêi gian ng¾n
( Ngµnh thuû s¶n lµ ngµnh cã nguån tµi nguyªn phong phó víi tr÷ lîng lín, t¹o kh¶ n¨ng khai th¸c víi quy m« lín vµ con ngêi cã thÓ t¸i t¹o nguån tµi nguyªn nµy.
1.3 Vai trß cña ngµnh thuû s¶n trong nÒn kinh tÕ
Níc ta cã u thÕ vÒ biÓn, cuéc sèng x· héi g¾n chÆt víi s«ng níc. V× vËy thuû s¶n nãi chung, nghÒ c¸ nãi riªng cña níc ta lµ mét ngµnh cã truyÒn thèng l©u ®êi. §ã lµ ngµnh cung cÊp chÊt dinh dìng vµ t¹o møc an toµn thùc phÈm cho con ngêi. C¸c s¶n phÈm cña thuû s¶n lµ nh÷ng yÕu tè quan träng ®èi víi sù an toµn vÒ l¬ng thùc, thùc phÈm cho nh©n d©n.
Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc, tõ chç lµ mét bé phËn cã tû träng kh«ng lín trong ngµnh n«ng nghiÖp nh÷ng n¨m cña thËp kû 80. Thuû s¶n ®· trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng cã tèc ®é vµ quy m« ph¸t triÓn ngµy cµng cao. XuÊt khÈu ngµnh thuû s¶n ®· ®ãng gãp vai trß ®ßn bÈy, t¹o nªn ®éng lùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ nÒn kinh tÕ níc ta. Tõ giai ®o¹n 1991 ®Õn nay cïng víi dÇu th«, g¹o, dÖt may, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n lu«n chiÕm tû träng cao. HiÖn nay ngµnh thuû s¶n ®· v¬n lªn ®øng thø 19 vÒ tæng s¶n lîng, thø 3 vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu (sau dÇu th« vµ giµy da), thø 5 vÒ s¶n lîng nu«i t«m trªn thÕ giíi.
Vai trß cña ngµnh thuû s¶n ®îc kh¼ng ®Þnh trong nghÞ quyÕt cña chÝnh phñ (ngµy15/6/2000) “ Mét sè chñ tr¬ng vµ chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp” ®ã lµ: “Thuû s¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm ®¹m ®éng vËt cã nhu cÇu ngµy cµng t¨ng ë thÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu lín, cã kh¶ n¨ng trë thµnh ngµnh s¶n xuÊt cã lîi thÕ lín nhÊt cña nÒn n«ng nghiÖp ViÖt Nam. S¶n lîng thuû s¶n ®¹t 3 triÖu ®Õn 3,5 triÖu tÊn/n¨m, ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng trong níc, n©ng kim ng¹ch xuÊt khÈu v¬n lªn hµng ®Çu trong khu vùc Ch©u ¸”. Nh vËy vai trß cña ngµnh thuû s¶n ®èi víi nÒn kinh tÕ cã thÓ hiÖn díi nh÷ng gãc ®é sau
( Ngµnh thuû s¶n gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng nghiÖp theo híng ngµy cµng hîp lý vµ hiÓu qu¶ h¬n.
Khi ho¹t kinh tÕ cha ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng ®¸nh b¾t thuû s¶n ®îc xem nh lµ ho¹t ®éng chÝnh cña ngµnh thuû s¶n vµ ®îc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Sau ®ã khi mµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®· ph¸t triÓn th× nhu cÇu cuéc sèng t¨ng lªn, khoa häc kü thuËt tiÕn bé. Ng d©n ®· ¸p dông tiÕn bé kü thuËt vµo nu«i trång-khai th¸c thuû s¶n, tõ ®ã ngµnh thuû s¶n tõng bíc ph¸t triÓn m¹nh.
Víi ®Æc ®iÓm ®a d¹ng cña ngµnh thuû s¶n nh: nu«i trång, khai th¸c, chÕ biÕn, c¬ khÝ tµu thuyÒn khai th¸c...®· thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng tham gia. §Æc biÖt lµ c¸c vïng n«ng th«n ven biÓn nghÒ chÝnh lµ nghÒ n«ng th× mét bé phËn n«ng d©n kh«ng nhá ®· chuyÓn sang tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thuû s¶n. Nh vËy ph¸t triÓn thuû s¶n sÏ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu lao ®éng nhµn rçi kh«ng cã viÖc lµm ë n«ng th«n, gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n ë níc ta theo híng hîp lý vµ hiÓu qu¶ h¬n.
( Ngµnh thuû s¶n s¶n xuÊt ra s¶n phÈm xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ, mang l¹i nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc.
B¶ng 1: XuÊt khÈu thñy s¶n qua mét sè n¨m
N¨m
1996
1997
1998
1.999
2000
2001
Kim ng¹ch xuÊt khÈu (1000 USD)
670.000
776.000
858.600
971.120
1.478.609
1.777.485
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2001
Trong nh÷ng n¨m qua, s¶n phÈm ngµnh thuû s¶n ®ang dÇn chiÕm tû träng lín trong hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh ®· ®îc chÝnh phñ cho phÐp tù do ho¸ xuÊt khÈu thuû s¶n, ®iÒu nµy dÉn ®Õn c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng t×m kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu nªn tæng s¶n lîng xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m qua kh«ng ngõng t¨ng lªn qua b¶ng trªn n¨m 1996 kim ng¹ch xuÊt khÈu 670 triÖu USD th× ®Õn n¨m 2001 ®¹t 1777 triÖu USD. XuÊt khÈu thuû s¶n dÇn trë thµnh bé phËn quan träng trong xuÊt khÈu ViÖt Nam, gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc cã hiÖu qu¶ v÷ng ch¾c.
( Ngµnh thuû s¶n cung cÊp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho ngµnh c«ng nghiÖp
Víi ®Æc thï s¶n phÈm cña ngµnh thñy s¶n sÏ chãng ph©n huû sau khi khai th¸c, v× vËy s¶n phÈm thuû s¶n rÊt cÇn ®îc b¶o qu¶n tèt vµ chÕ biÕn kÞp thêi th× míi ®¶m ®ù¬c chÊt lîng vµ s¶n lîng. Do ®ã ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®èi víi ngµnh thuû s¶n rÊt quan träng vµ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ lÉn nhau.
Ngµnh thuû s¶n cung cÊp c¸c s¶n phÈm nh c¸, t«m, cua, rong... võa cã thÓ tiªu dïng trùc tiÕp, võa lµ nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n víi môc ®Ých ®a d¹ng c¸c s¶n phÈm tõ chÕ biÕn thuû s¶n nh: níc m¾m, ®å hép...
Khai th¸c ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n sö dông tèi ®a s¶n lîng ®¸nh b¾t vµ nu«i trång vµo s¶n xuÊt thùc phÈm vµ hµng xuÊt khÈu, thuËn tiÖn trong lu th«ng vµ ®¸p øng ®îc thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng trong vµ ngoµi níc.
Víi chÝnh s¸ch më cöa, cho phÐp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tham gia tù do s¶n xuÊt kinh doanh chÕ biÕn thuû s¶n ®· t¹o ra thÕ m¹nh tËn dông c«ng nghÖ truyÒn thèng, ph©n bè chÕ biÕn b¸m s¸t víi c¬ së s¶n xuÊt, nhÊt lµ n¬i s¶n xuÊt cã quy m« nhá n»m r¶i r¸c trong c¶ níc. S¶n phÈm t¹o ra sÏ ®îc lu th«ng tù do trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc víi chñng lo¹i ®a d¹ng vµ phong phó.
( Ngµnh thuû s¶n s¶n xuÊt ra t liÖu sinh ho¹t cho con ngêi
Thùc phÈm tõ thuû s¶n chøa rÊt nhiÒu ®¹m cÇn thiÕt cho c¬ thÓ con ngêi. Theo thèng kª lîng ®¹m tõ thuû s¶n lµ 30% trong tæng chÊt dinh dìng tõ s¶n phÈm thuû s¶n. Trong nh÷ng n¨m qua ®a phÇn s¶n phÈm thuû s¶n ®îc tiªu thô ë d¹ng t¬i sèng trong thÞ trêng néi ®Þa, mét n¨m trung b×nh lîng s¶n phÈm tiªu thô tõ thuû s¶n lµ 11,5 kg/ngêi d©n ViÖt Nam. NÕu so s¸nh con sè nµy víi c¸c níc trong khu vùc th× níc ta cßn thÊp (Th¸i Lan 17 kg/ngêi, Malaysia 15,6 kg/ngêi, Indonesia 14,8 kg/ ngêi)
Qu¸ tr×nh cung cÊp vµ tiªu thô thuû s¶n gi÷a c¸c vïng ë níc ta cßn cã sù chªnh lÖch ë vïng ven biÓn cã tû lÖ cao, cßn ë c¸c vïng nói th× tû lÖ nµy cßn thÊp. Dù kiÕn d©n sè níc ta sÏ t¨ng thªm 1,2 triÖu ngêi vµo n¨m 2010 do ®ã viÖc cung cÊp thùc phÈm tõ thuû s¶n cho ngêi d©n sÏ ph¶i t¨ng ®Õn 15 kg/ngêi trong mét n¨m, ®ßi hái ngµnh thuû s¶n ngµy cµng cã vai trß quan träng trong vÊn ®Ò an toµn l¬ng thùc cho ngêi d©n.
Bªn c¹nh ®ã xu híng tiªu dïng thuû s¶n trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng, mét mÆt lµ do lîng ®¹m trong thuû s¶n cung cÊp lµ kh¸ lín, víi t×nh h×nh thùc phÈm thøc ¨n chÕ biÕn tõ gia cÇm..ngµy cã nguy c¬ mang bÖnh cao, nªn xu híng ngêi tiªu dïng chuyÓn sang tiªu thô c¸c s¶n phÈm tõ thuû s¶n lµ ®iÒu tÊt yÕu.
2. §Æc ®iÓm ®Çu t ph¸t triÓn trong nu«i trång thuû s¶n
Thuû s¶n lµ mét nghÒ phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ cã tÝnh mïa vô, v× vËy ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn trong ngµnh thuû s¶n nãi chung vµ nu«i trång thuû s¶n nãi riªng cã ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt c¸c ho¹t ®éng ®Çu t c¸c ngµnh kh¸c.
§Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ, t¸i t¹o nguån lîi thuû s¶n b¶o vÖ m«i trêng, ph¸t triÓn xuÊt khÈu. V× thÕ qu¸ tr×nh ®Çu t ph¸t triÓn rÊt phøc t¹p, cÇn ph¶i tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý ®ång bé, hoµn chØnh gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc.
Ho¹t ®éng ®Çu t nu«i trång thuû s¶n réng kh¾p trªn c¸c vïng ®Þa lý, tÝnh chÊt s¶n xuÊt phøc t¹p ®a d¹ng do quy luËt ph¸t triÓn tõng khu hÖ ®éng thùc vËt. MÆt kh¸c nu«i trång thuû s¶n khã quan s¸t vËt nu«i mét c¸ch thêng xuyªn, rñi ro lín, cho nªn ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn thuû s¶n ®¶m b¶o ®îc nh÷ng yªu cÇu:
§Çu t ph¸t triÓn trong nu«i trång thuû s¶n ph¶i ®i ®«i víi b¶o vÖ vµ t¸i t¹o nguån thuû s¶n, b¶o vÖ m«i trêng, c©n b»ng sinh th¸i.
Ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn ph¶i lÊy hiÓu qu¶ kinh doanh lµm ®éng lùc trùc tiÕp vµ lÊy hiÓu qu¶ kinh tÕ lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n. KÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. TËp trung vµo vÊn ®Ò chÊt lîng s¶n phÈm ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu gãp phÇn thùc hiÖn chiÕn lîc xuÊt khÈu trong ph¹m vi c¶ níc.
Trong ®Çu t nu«i trång thuû s¶n, qu¸ tr×nh t¸c ®éng nh©n t¹o xen kÏ qu¸ tr×nh t¸c ®éng tù nhiªn, tøc lµ thêi gian lao ®éng kh«ng ¨n khíp víi thêi gian s¶n xuÊt. VÝ dô mét quy tr×nh nu«i:
Trong mét quy tr×nh nu«i nh vËy, cã nh÷ng giai ®o¹n kh«ng cã t¸c dông cña quy luËt tù nhiªn. Tõ ®ã sinh ra tÝnh chÊt mïa vô trong nu«i trång thuû s¶n g©y ra nhiÒu phøc t¹p cho s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ ®iÒu kiÖn tù nhiªn níc ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y thiªn tai, b·o lôt thêng xÈy ra ë nhiÒu n¬i. Do ®ã ho¹t ®éng ®Çu t ph¸t triÓn cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng yÕu tè nµy ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro thiÖt h¹i cã thÓ xÈy ra.
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thuû s¶n ph¶i tiÕp xóc víi c¬ thÓ sèng thuû sinh cã ®Æc tÝnh sinh lý, sinh th¸i, quy luËt ph¸t triÓn vµ sinh trëng riªng cña tõng loµi kh¸c nhau nªn cÇn ph¶i ®Çu t vµo nghiªn cøu quy tr×nh nu«i phï hîp víi tõng loµi
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thuû s¶n, chÊt lîng vµ sè lîng s¶n phÈm thuû s¶n dÔ bÞ thÊt tho¸t sau thu ho¹ch. Theo ®¸nh gi¸ cña FAO tû lÖ thÊt tho¸t sau thu ho¹ch lu«n ë møc trªn 20%, tËp trung ë kh©u xö lý, b¶o qu¶n, s¬ chÕ, vËn chuyÓn, bèc dì vµ tiªu thô s¶n phÈm. Do vËy ho¹t ®éng ®Çu t cÇn chó träng lµm thÕ nµo ®Ó gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu tû lÖ thÊt tho¸t sau thu ho¹ch.
Mét sè ®èi tîng nu«i trång ®îc gi÷ l¹i lµm con gièng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sau. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t vµo qu¸ tr×nh ch¨m sãc, lùa chän gièng riªng biÖt vµ quan t©m ®Çu t vµo hÖ thèng s¶n xuÊt gièng quèc gia nªn sè vèn chi cho ®Çu t vµo lÜnh vùc nµy kh¸ lín, ®ßi hái c¸c chñ ®Çu t ph¶i ph©n tÝch, tÝnh to¸n lùa chän ph¬ng ¸n ®Çu t mét c¸ch thÝch hîp nhÊt, cã hiÓu qu¶ cao phï hîp víi n¨ng lùc s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lý cña m×nh.
Bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng ®Çu t ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c cña ph¸t triÓn bÒn v÷ng nu«i trång thuû s¶n, nghÜa lµ khai th¸c ph¶i lu«n g¾n víi qu¶n lý, duy tr× c¬ së nguån lîi tù nhiªn, b¶o vÖ sinh th¸i. §¶m b¶o sù c«ng b»ng trong mét thÕ hÖ, ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña con ngêi trong thÕ hÖ hiÖn t¹i vµ mai sau.
Ngoµi ra, ho¹t ®éng ®Çu t cßn phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè hÕt søc biÕn ®éng nh thu nhËp do ho¹t ®éng ®Çu t mang l¹i, l·i vay ng©n hµng, thuÕ, m«i trêng.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n
ë ViÖt nam
I. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë níc ta vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t
1. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n
1.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn
( VÞ trÝ ®Þa lý níc ta
§Êt níc ta tr¶i dµi tr¶i dµi theo chiÒu däc trªn 13 vÜ ®é B¾c kÒ s¸t biÓn §«ng (bê biÓn Mãng C¸i-Qu¶ng Ninh) tíi Hµ Tiªn-Kiªn Giang víi 3260 km bê biÓn, 112 cöa s«ng l¹ch. Bê biÓn níc ta bao gåm néi h¶i, l·nh h¶i, vïng kinh tÕ ®Æc quyÒn, vïng tiÕp gi¸p vµ thÒm lôc ®Þa , hai quÇn ®¶o Hoµng Sa vµ Trêng Sa.
Víi vïng biÓn réng lín, cã nhiÒu con s«ng lín nhá ®· t¹o nªn nh÷ng vïng sinh th¸i kh¸c nhau, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn thuû s¶n ë níc ta. Theo thèng kª cña bé thuû s¶n diÖn tÝch nu«i trång c¸c lo¹i mÆt níc ®Õn n¨m 1998 nh sau:
B¶ng 2: DiÖn tÝch c¸c lo¹i h×nh mÆt níc nu«i trång thuû s¶n 1998
Lo¹i h×nh
mÆt n íc
DiÖn tÝch tiÒm n¨ng (ha)
DiÖn tÝch cã kh¶ n¨ng nu«i (ha)
DiÖn tÝch ®· nu«i
DiÖn tÝch (ha)
Tû lÖ sö dông so víi tiÒm n¨ng(%)
Ao, hå nhá
120000
113000
82696
69
MÆt n íc lín
340946
198220
98977
29
Ruéng tròng
579970
306003
154217
27
Vïng triÒu
660002
414417
290400
44
Tæng sè
1700918
1031640
626290
37
Nguån: Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n thêi kú1999-2010
B¶ng 3: DiÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n n¨m 1998 ph©n theo vïng sinh th¸i
Vïng sinh th¸i
DiÖn tÝch tiÒm n¨ng(ha)
DiÖn tÝch cã kh¶ n¨ng nu«i (ha)
DiÖn tÝch ®· nu«i
DiÖn tÝch (ha)
Tû lÖ sö dông so víi tiÒm n¨ng(%)
Trung du MiÒn nói
140624
136380
71653
51
§ång b»ng s«ng Hång
183714
121286
71092
39
Ven biÓn miÒn Trung
193430
110234
54560
28
T©y nguyªn
85000
38000
9612
11
§«ng nam bé
133000
73730
45600
34
§ång b»ng s«ng Cöu Long
964410
552000
373813
39
Tæng sè
1700178
1031630
626330
37
Nguån: Ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n thêi kú1999-2010
Nu«i trång thuû s¶n thêi gian qua ®· ph¸t triÓn ë c¶ lo¹i h×nh mÆt níc: lî, mÆn, ngät ®ang më réng v¬n ra biÓn, víi tèc ®é nhanh b×nh qu©n t¨ng 4% ®Õn 5%/n¨m. Theo sè liÖu thèng kª n¨m 1998, diÖn tÝch c¸c lo¹i mÆt níc ®· sö dông chiÕm 37% diÖn tÝch tiÒm n¨ng. Trong ®ã mÆt níc ao, hå nhá ®· sö dông qu¸ ngìng an toµn sinh th¸i, riªng phÇn sö dông nu«i trªn ruéng tròng vµ mÆt níc lín cã thÓ ph¸t triÓn thªm v× hiÖn nay chØ míi sö dông ®îc 27% diÖn tÝch tiÒm n¨ng. DiÖn tÝch sö dông mÆt níc vïng triÒu tÝnh ®Õn n¨m 1998 sö dông 44% so víi diÖn tÝch tiÒm n¨ng, t¹i mét sè ®Þa ph¬ng tû lÖ nµy cßn cao h¬n vµ ®ang cã xu híng gia t¨ng. ViÖc ph¸t triÓn nu«i trång ë c¸c vïng triÒu hiÓu qu¶ cßn cha cao.
Díi gãc ®é vïng sinh th¸i, ta thÊy vïng Trung du miÒn nói cã diÖn tÝch tiÒm n¨ng so víi tiÒm n¨ng kh¸ lín (39%), nhng xÐt vÒ sè tuyÖt ®èi th× ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã diÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n lín h¬n c¶, ®em l¹i s¶n lîng chñ yÕu cho ngµnh thuû s¶n níc ta
Bªn c¹nh ®ã níc ta cã 3260 km bê biÓn víi nång ®é muèi mÆn rÊt thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n víi nhiÒu h¶i s¶n quý, ë b¸n ®¶o Cµ Mau ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ lµ vïng nu«i t«m sinh th¸i lín nhÊt thÕ giíi. Dù kiÕn diÖn tÝch níc lî cã thÓ ®a vµo nu«i t«m cã thÓ ®¹t trªn 500.000 ha trong ®ã cã trªn 100.000 ha cã thÓ nu«i c«ng nghiÖp.
( KhÝ hËu, thuû v¨n:
ViÖt Nam n»m trong vïng nhiÖt ®íi §«ng nam ¸, kÐo dµi tõ kho¶ng 15 vÜ ®é tõ 8030’ ®Õn 23022’. Nªn khÝ hËu chÞu ¶nh hëng cña c¶ ®¹i d¬ng (Th¸i B×nh D¬ng) vµ lôc ®Þa do ®ã biÓu hiÖn ®Æc trng khÝ h©u lµ nhiÖt ®íi giã mïa.Cïng víi sù chi phèi cña chÕ ®é nhiÖt ®íi giã mïa, chÕ ®é ma nhiÖt ®íi ®· ¶nh hëng ®Õn c¸c vïng trong c¶ níc t¹o nªn nÐt ®Æc trng khÝ hËu ë mçi vïng. NÐt ®Æc trng nµy ®· t¹o ra sù ®a d¹ng c¸c loµi thuû s¶n vµ c¸c lo¹i h×nh.
MiÒn B¾c: nhiÖt ®é trung b×nh tõ 22.30c ®Õn 23.60, lîng ma trung b×nh 1500 ®Õn 2400 mm, tæng sè giê n¾ng 1650->1750 giê/mçi n¨m. Vïng biÓn miÒn b¾c thuéc khu vùc nhËt triÒu víi biªn ®é t 3,2-3,6m thÝch hîp cho nu«i trång thuû s¶n.
MiÒn Trung: NhiÖt dé trung b×nh tõ 22.50c ®Õn 27.50 nªn ma tËp trung vµo cuèi n¨m thêng vµo th¸ng 9->11. N¾ng nhiÒu 2300-3000 giê/n¨m. ChÕ dé thuû triÒu gåm nhËt triÒu vµ b¸n lo¹i nhËt triÒu. Khu vùc miÒn trung cã nhiÒu ®Çm ph¸ thÝch hîp cho viÖc nu«i trång thuû s¶n ë c¸c lo¹i h×nh: mÆn, lî, ngät.Tuy nhiªn miÒn trung lµ n¬i x¶y ra nhiÒu b·o, lò lôt vµ h¹n h¸n, nªn g©y nhiÒu khã kh¨n cho c«ng viÖc khai th¸c h¶i s¶n biÓn...
MiÒn nam: KhÝ hËu ë ®©y mang tÝnh xÝch ®¹o, nhiÖt ®é trung b×nh t 22,70c ®Õn 28,70c ma tËp trung tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 10, vïng cã chÕ ®é b¸n nhËt triÒu biªn ®é tõ 2,5->3m. Do ®ã víi ®Æc ®iÓm khÝ hËu vïng th× sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho m« hinh nu«i t«m, c¸ ë lång bÌ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao.
Bªn c¹nh ®ã ViÖt Nam cã trªn 50 con s«ng lín nhá trong c¶ níc víi lu lîng ch¶y ra biÓn 700-800 tû m3 trong ®ã phÇn lín dßng ch¶y lµ cña s«ng Hång vµ s«ng Cöu Long. Víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña níc ta rÊt thuËn lîi cho ®Çu t ph¸t triÓn thuû s¶n
( Nguån gièng loµi thuû s¶n
§Êt níc ta cã c¸c loµi sinh vËt rÊt ®a d¹ng vµ phong phó bao gåm:
Nguån lîi c¸ níc lî, mÆn: theo thèng kª hiÖn nay cã 185 loµi chñ yÕu. Mét sè loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh: c¸ song, c¸ hång, c¸ giß, c¸ bíp, c¸ tra, c¸ basa...®· ®îc ®a vµo nu«i trång.
Nguån lîi c¸ níc ngät: HiÖn nay níc ta cã trªn 544 loµi trong 18 bé, 57 hä, 228 gièng. Víi sù ®a d¹ng vÒ gièng phong phó vÒ chñng lo¹i, ®îc ®¸nh gi¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao
Nguån lîi t«m: Thèng kª cã 16 loµi chñ yÕu lµ t«m só, t«m cang xanh, t«m he, t«m hïm...
Nguån lîi nhuyÔn thÓ: chóng ta cã mét sè lo¹i cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh: tray, hÇu, ngao, èc...®ang tiÕn hµnh nu«i trång
Nh vËy nguån lîi thuû s¶n níc ta rÊt phong phó vµ cã gi¸ trÞ, tuy nhiªn lîng ph©n bè kh«ng ®Òu n»m r¶i r¸c vµ ph©n t¸n . §Æc ®iÓm chung lµ biÕn ®éng theo mïa nªn cÇn cã quy ho¹ch ®Çu t, thiÕt kÕ c¸c vïng nu«i trång thuû s¶n mét c¸ch hîp lý h¬n trong thêi gian tíi
1.2 §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi
( Lao ®éng
D©n sè níc ta ®«ng gÇn 80 triÖu d©n víi phÇn lín lµ lao ®éng n«ng nghiÖp, nh©n d©n ta cã truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï s¸ng t¹o cã kh¶ n¨ng tiÕp thu nhanh nh÷ng c¸i míi nãi chung vµ khoa häc kü thuËt nãi riªng. Gi¸ c¶ søc lao ®éng ë níc ta t¬ng ®èi rÎ so víi c¸c níc trong khu vùc . Tuy nhiªn lao ®éng trong lÜnh vùc thuû s¶n chñ yÕu lµ lao ®éng gi¶n ®¬n, tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp, hÇu hÕt cha ®îc qua trêng líp ®µo t¹o nµo.
Bªn c¹nh ®ã lao ®éng kü thuËt: toµn ngµnh hiÖn míi chØ cã 90 tiÕn sü, 4.200 kü s, 5.000 trung cÊp vµ 14.000 c¸n bé kü thuËt chuyªn ngµnh. Thªm vµo ®ã lµ mét bé phËn ng d©n hiÖn nay do thiÕu vèn ®Ó ®Çu t ®¸nh b¾t thuû s¶n xa bê nªn ®· chuyÓn sang ®Çu t nu«i trång thuû s¶n. trong nhiÒu n¨m qua ng d©n ®· tÝch luü nhiÒu kü thuËt trong nu«i trång thuû s¶n, gãp phÇn n©ng cao hiÓu qu¶ s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn th¾ng lîi ch¬ng tr×nh nu«i trång ph¸t triÓn thuû s¶n.
( Khoa häc c«ng nghÖ
Theo chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, t¹i v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn qu«c §¶ng lÇn thø IX,vÒ ®Þnh híng khoa häc c«ng nghÖ trong thêi kú CNH-H§H, ho¹t ®éng c«ng nghÖ ngµy cµng quan träng cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n
Tõ n¨m 1996 ®Õn nay c¸c c¬ quan khoa häc thuéc bé thuû s¶n ®· triÓn khai 5 ®Ò tµi ®éc lËp cÊp nhµ níc, ®ã lµ: chän gièng chÊt lîng cao, bÖnh t«m, s¶n xuÊt cua biÓn, nghiªn cøu nguån lîi sinh vËt biÓn quÇn ®ao Trêng Sa, lu gi÷ nguån gen gièng thuû s¶n níc ngät. Trong lÜnh vùc hîp t¸c quèc tÕ c¸c ViÖn vµ trung t©m ®· x©y dùng xong 18 dù ¸n ®Ò tµi khoa häc.
Nh vËy vai trß khoa häc trong lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n lµ rÊt to lín trong sù ph¸t triÓn cña ngµnh, c¸c øng dông khoa häc vµo s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu vµ ®· ®¹t nh÷ng thµnh tùu tèt.
( ChÝnh s¸ch cña nhµ níc:
§¶ng vµ nhµ níc ta rÊt quan t©m ®Õn viÖc ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n. Sù quan t©m nµy ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Ngµy 8/12/1999 Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 224/1999/Q§-TTg phª duyÖt ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n thêi kú 1999-2010 víi nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ: Sö dông ®Êt, mÆt níc nu«i trång thuû s¶n,ChÝnh s¸ch ®Çu t, chÝnh s¸ch thuÕ. Híng chØ ®¹o ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng g¾n víi b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i, nu«i tr«ng thuû s¶n cÇn tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸, híng m¹nh vµo ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n níc lî vµ nu«i biÓn ®ång thêi ph¸t triÓn nu«i trång níc ngät, t¹o chuyÓn biÕn m¹nh mÏ trong nu«i t«m xuÊt khÈu vµ chó träng nu«i trång thuû s¶n kh¸c.
ViÖt Nam cã lîi thÕ so s¸nh trong viÖc ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, nÕu ®îc ®Çu t ®óng møc cho thuû s¶n th× ngµnh thuû s¶n cã thÓ lµ mét trong ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt níc.
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t vµo lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n
Qua viÖc ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ tù nhiªn, ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi vµ vai trß cña ngµnh thuû s¶n, cã thÓ cho chóng ta thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc ph¸t triÓn t¨ng cêng ®Çu t ph¸t triÓn vµo lÜnh vùc nu«i trång thuû s¶n nh»m tËn dông ®îc c¸c nguån lùc, ph¸t huy kh¶ n¨ng vèn cã vµ lîi thÕ so s¸nh cña ngµnh thuû s¶n níc ta. Sù cÇn thiÕt ®ã ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau:
Thø nhÊt, TËn dông tiÒm n¨ng nu«i trång thuû s¶n, gi¶m ¸p lùc khai th¸c h¶i s¶n
Ngµnh thuû s¶n níc ta nh×n chung ®· khai th¸c tíi trÇn thËm chÝ cã mét sè vïng ®· khai th¸c qu¸ giíi h¹n cho phÐp. §iÒu nµy lµm ¶nh hëng lín ®Õn vÊn ®Ò b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i trêng vµ ®a d¹ng sinh häc trong nghÒ c¸. T¹i héi nghÞ Kyoto_1992 vÒ “ Sù ®ãng gãp bÒn v÷ng cña nghÒ c¸ vµo s¶n xuÊt thùc phÈm”, héi nghÞ c¸c bé trëng thuû s¶n ë Roma_1999 ®· nhÊn m¹nh: §Çu t nu«i trång khai th¸c thuû s¶n lµ ph¬ng híng b¶o vÖ tµi nguyªn, m«i trêng vµ ®a d¹ng sinh häc trong nghÒ c¸, lµ vÊn ®Ò ®ang ®îc sù quan t©m cña c¸c quèc gia vµ c¸c tæ chøc b¶o vÖ m«i trêng. HiÖu qu¶ vµ tÝnh bÒn v÷ng cña nu«i trång thuû s¶n lu«n ®i liÒn víi viÖc ng¨n chÆn vµ b¶o vÖ c¸c nguån lîi tù nhiªn bÞ khai th¸c c¹n kiÖt.
Thø hai, nu«i trång thuû s¶n ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng thùc phÈm cho tiªu dïng, hµng ho¸ xuÊt khÈu vµ nguyªn liÖu chÕ biÕn xuÊt khÈu
Thùc tÕ møc tiªu dïng cña níc ta ®èi víi c¸c lo¹i thuû s¶n íc tÝnh chiÕm 50% vÒ tiªu dïng thùc phÈm chøa Protein, riªng c¸ cung cÊp kho¶ng 8 kg/ngêi/n¨m trong ®ã c¸ nu«i chiÕm 30%. Nh÷ng n¨m tíi xu thÕ ®êi sèng nh©n d©n ngµy mét n©ng cao th× nhu cÇu vÒ tiªu thô s¶n phÈm thuû s¶n sÏ t¨ng.
§iÒu ®¸ng quan t©m lµ ngµy nay nh©n d©n cã xu thÕ sö dông thùc phÈm cã hµm lîng chÊt bÐo Ýt h¬n. Do ®ã c¸ vµ c¸c s¶n phÈm thuû s¶n sÏ chiÕm phÇn quan träng, nhÊt lµ s¶n phÈm h¶i s¶n t¬i sèng, cung cÊp t¹i chç rÊt ®îc u chuéng. Theo chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ngµnh thuû s¶n, ®Õn n¨m 2010 tæng s¶n lîng thuû s¶n ®¹t trªn 3,5 triÖu tÊn/ n¨m, trong ®ã u tiªn cho xuÊt khÈu kho¶ng 40%. Theo sè liÖu cña FAO s¶n phÈm thuû s¶n dµnh cho ch¨n nu«i 30% sè cßn l¹i sÏ dµnh cung cÊp thùc phÈm cho con ngêi, íc tÝnh cña FAO hiÖn nay b×nh qu©n trªn thÕ giíi 13,4 kg/ngêi, ë c¸c níc ph¸t triÓn lµ 27 kg/ngêi th× ë níc ta cha ®¸p øng ®îc. V× vËy ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ®Ó cung øng sè lîng thiÕu hôt ®ã.
Bªn c¹nh ®ã s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ngµnh thuû s¶n cña ViÖt Nam ngµy cµng ®îc u chuéng ë nhiÒu níc trªn thÕ giíi vµ khu vùc. N¨m 1997 níc ta ®· xuÊt khÈu sang 46 níc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi, ®Õn 2003 ®· xuÊt khÈu ®Õn trªn 50 níc vµ vïng l·nh thæ §iÒu ®¸ng quan t©m lµ trong hµng xuÊt khÈu thuû s¶n th× tû träng nhãm hµng t«m vÉn lµ mÆt hµng chñ lùc chiÕm ngµy cµng cao, c¸c ®èi tîng kh¸c nh: nhuyÔn thÓ, c¸ hång, c¸ basa, da tr¬n, baba, l¬n, Õch xuÊt khÈu sèng, trª phi ®«ng l¹nh. HiÖn nay ®ang ®îc u thÝch ë mét sè thÞ trêng nh Mü, EU, NhËt B¶n vµ cã xu híng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2005 c¬ cÊu s¶n phÈm thuû s¶n ViÖt Nam xuÊt sang c¸c thÞ trêng nµy sÏ lµ NhËt B¶n 32%-34%, B¾c Mü lµ 20%-22%, EU lµ 16%-18%, Ch©u ¸ (kÓ c¶ Trung Quèc) lµ 20%-22%, thÞ trêng kh¸c 8%-10%.
Thø ba, §Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi
Víi ®Æc thï d©n sè ®«ng, ®Æc biÖt lµ vïng n«ng th«n ven biÓn, biªn giíi, h¶i ®¶o tr×nh ®é d©n trÝ cha cao, d©n sè hµng n¨m ngµy cµng cã tû lÖ gia t¨ng cao, lîng lao ®éng d thõa. Bªn c¹nh ®ã thùc tÕ cho thÊy mét bé phËn ng d©n lµm nghÒ khai th¸c thuû s¶n ven bê, nguån lîi khai th¸c ngµy cµng c¹n kiÖt nªn tõng bíc chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n. Nh vËy ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thñy s¶n gãp phÇn lµm chuyÓn ®æi cho cÊu kinh tÕ n«ng th«n, t¹o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn møc sèng cho n«ng d©n ven biÓn, gãp phÇn x©y dùng trËt tù x· héi an ninh n«ng th«n vïng biÓn, biªn giíi h¶i ®¶o.
Thø t, Xu híng ®Çu t nu«i trång thuû s¶n trªn thÕ hiÖn nay lµ ®Èy nhanh tèc ®é gia t¨ng s¶n lîng nu«i thuû s¶n so víi s¶n lîng khai th¸c
HiÖn nay c¸c níc Th¸i Lan, Ên §é, Indonesia, §µi Loan cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n lín, ®©y còng lµ nh÷ng níc cã s¶n lîng nu«i trång thuû s¶n lín. C¸c níc ch©u ¸ coi träng ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n, lµ khu vùc nu«i trång thuû s¶n chÝnh cña thÕ giíi. C¸c níc ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n nh»m cung cÊp thùc phÈm chøa ®¹m cho nhu cÇu tiªu dïng cña con ngêi, ®¶m b¶o an ninh thùc phÈm, theo híng nu«i b»ng h×nh thøc c«ng nghiÖp ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ s¶n lîng c¸c ®èi tîng nu«i ®Ó phôc vô tiªu dïng vµ xuÊt khÈu.
Qua ph©n tÝch trªn, ta cã thÓ thÊy ®îc nu«i trång thuû s¶n lµ mét nghÒ cã lîi vµ sÏ ph¸t triÓn, nu«i trång thuû s¶n ®· ®îc chó ý ®Çu t ph¸t triÓn ë níc ta trong thêi gian qua. Tuy nhiªn víi tiÒm n¨ng to lín nh vËy, ®Çu t ph¸t triÓn thuû s¶n níc ta cha t¬ng xøng vµ cÇn thiÕt ph¶i ®Èy m¹nh ®Çu t h¬n n÷a trong thêi gian tíi.
II. T×nh h×nh ®Çu t ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ë ViÖt Nam
1. T×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t thuû s¶n giai ®o¹n 1996-2001
1.1 Vèn ®Çu t ngµnh thuû s¶n so víi tæng vèn ®Çu t c¶ níc
B¶ng 4: Vèn ®Çu t thuû s¶n so víi vèn ®Çu t toµn x· héi giai ®o¹n 1997-2001
ChØ tiªu
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
%
%
%
%
%
%
Tæng vèn ®Çu
t c¶ níc
87394
100
108370
100
117134
100
131171
100
145333
100
163500
100
Vèn ®Çu t
cho thuû s¶n
627,7
0,718
1036,9
0,957
1747,2
1,49
2913,2
2,23
3715,5
2,56
4110
2,51
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2001 §¬n vÞ tÝnh: Tû ®ång
Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ, ngµnh thuû s¶n trong thêi gian qua cã ®îc sù quan t©m ®Çu t ®óng møc vµ trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt níc. Vèn ®Çu t vµo ngµnh thuû s¶n trong giai ®o¹n 1996-2001 t¨ng lªn râ rÖt.
Theo sè liÖu trªn ta cã tæng vèn ®Çu t cña toµn x· héi n¨m 1996 lµ 87394 tû ®ång th× vèn ®Çu t cho thuû s¶n lµ 627,7 tû ®ång, chiÕm 0,718% so víi vèn ®Çu t c¶ níc; nhng ®Õn n¨m 2001 vèn ®Çu t cho toµn x· héi 163500 tû ®ång trong ®ã ngµnh thuû s¶n cã vèn ®Çu t lµ 4110 tû ®ång chiÕm 2,51%. Nh vËy vèn ®Çu t cho ngµnh thñy s¶n ®· kh«ng ngõng t¨ng lªn, tèc ®é t¨ng vèn cña n¨m 2001 so víi n¨m 1996 lµ 654,8% ®iÒu nµy ph¶n ¸nh ngµnh thuû s¶n ®ang ngµy cµng thu hót vèn ®Çu t ph¸t triÓn tõ mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau
Tuy vËy c¬ cÊu vèn ®Çu t hiÖn nay cho ngµnh thuû s¶n so víi tæng vèn ®Çu t tæng x· héi víi tû lÖ cßn thÊp, cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng mµ ngµnh thuû s¶n níc ta hiÖn cã. Do ®ã trong thêi gian tíi Bé thuû s¶n cÇn phèi hîp víi Bé ®Çu t v¹ch ra chiÕn lîc cô thÓ trong thu hót vèn ®Çu t ph¸t triÓn thuû s¶n còng nh trong c¬ cÊu vèn ®Çu t cho thuû s¶n so víi vèn ®Çu t c¶ níc ®Ó ph¸t huy mäi lîi thÐ cña ngµnh thuû s¶n.
1.2 Vèn ®Çu t cho thuû s¶n so víi vèn ®Çu t ngµnh n«ng nghiÖp
B¶ng 5: Vèn ®Çu t cho thuû s¶n so víi vèn ®Çu t cho ngµnh n«ng nghiÖp
ChØ tiªu
N¨m
1996
1997
1998
1999
2000
2001
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
Sè vèn
Tû lÖ
%
%
%
%
Các file đính kèm theo tài liệu này:
16000.DOC
