Tình hình hoạt động và phát triển của Công ty dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và kiểm toán

Lời mở đầu Việc tổ chức đi thực tập tại các tổ chức kiểm toán chuyên nghiệp giúp cho sinh viên có cơ hội tiếp cận được với thực tế qui trình, hoạt động kiểm toán. Từ đó sinh viên có cơ hội vận dụng những kiến thức lý thuyết chuyên ngành vào việc quan sát, tổng hợp, đánh giá thực tế, giải quyết những bất cập tại cơ sở thực tập. Nếu thời gian đào tạo tại nhà trường là phần học thì thời gian thực tập này được coi như phần thực hành với các kiến thức đã được học. Sau 4 tuần thực tập tại Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán, em đã có dịp tìm hiểu đặc điểm, tình hình hoạt động của Công ty. Báo cáo tổng hợp này xin được trình bày những thông tin chung nhất về những vấn đề trên. Phần I Sơ lược quá trình hình thành và phát triển của Công ty I. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán có tên giao dịch quốc tế là Auditing & Accounting Financial Consultance Service Company (AASC), là một doanh nghiệp Nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính, hoạt động kinh doanh dịch vụ tư vấn tổ chức kế toán và kiểm toán . Công ty được thành lập và hoạt động theo Quyết định số 164/TC/TCCB ngày 13/5/1991 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Công ty có trụ sở chính đặt tại số 1 Lê Phụng Hiểu, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Ngân hàng giao dịch là Sở giao dịch I- Ngân hàng Công Thương Hà Nội. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty có thể chia thành 2 giai đoạn như sau: 1. Giai đoạn I: từ 01/04/1992 đến tháng 08/1993. Đây là giai đoạn đánh dấu sự hình thành của Công ty với chức năng ban đầu là kinh doanh dịch vụ kế toán. Đầu những năm 90, nhu cầu đầu tư và phát triển kinh tế ngày càng lớn kéo theo nhu cầu về công cụ tài chính. Xuất phát từ nhu cầu khách quan và thực trạng của nền kinh tế, Bộ Tài chính chủ trương thành lập các tổ chức kinh doanh dịch vụ kiểm toán. Ngày 1/4/1991, Hội đồng Bộ Tài chính trưởng ra thông báo số 957/TBT về việc thành lập hai Công ty: Công ty dịch vụ kế toán(ASC) và Công ty kiểm toán Việt Nam (VACO). Ngày 13/5/1991 Bộ Tài chính ra Quýet định Số 164-TC/QĐ/TCCB thành lập Công ty dịch vụ kế toán, tiền thân của Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán ngày nay. Công ty được thành lập nhằm mục đích làm dịch vụ về kế toán đối với các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế. Các dịch vụ chủ yếu của Công ty lúc này là: Hướng dẫn các doanh nghiệp áp dụng đúng các chế độ, thể lệ tài chính kế toán của Nhà nước phù hợp với hoạt động của từng loại doanh nghiệp. Giúp các doanh nghiệp xây dựng và thực hiện các mô hình tổ chức Bộ Tài chính máy kế toán và tổ chức công tác kế toán. Làm các dịch vụ chỉ dẫn về pháp luật tài chính kế toán: chỉ dẫn, giải thích cung cấp các văn bản pháp qui về tài chính kế toán, các văn bản hướng dẫn về nghiệp vụ tài chính, kế toán, thống kê…. theo yêu cầu của khách hàng. Làm dịch vụ bồi dưỡng chính sách chế độ nghiệp vụ về tài chính kế toán cho các viên chức trong các doanh nghiệp, nắm chắc các chế độ tài chính, làm thành thạo các nghiệp vụ tài chính kế toán. Cung cấp các thông tin về kinh tế tài chính, các mẫu biểu về tài chính kế toán theo qui định của Nhà nước. Ngoài những dịch vụ trên, Công ty kế toán còn được làm các dịch vụ khác về tài chính kế táon theo sự thỏa thuận giữa khách hàng và Công ty. 2. Giai đoạn II: từ 14/9/1993 đến nay. Ngày 14/9/1993, Công ty và Kiểm toán bổ sung thêm dịch vụ kiểm toán và đổi tên thành Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán . Các chi nhánh của Công ty đặt tại thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu đổi tên thành “ Chi nhánh Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán". Đầu tháng 3/1995, được phép của Bộ Tài chính, chi nhánh của Công ty tại thành phố Hồ CHí Minh tách ra thành lập Công ty Tư vấn Tài chính Kế toán và kiểm toán Sài Gòn( AFC Sài Gòn). Cùng thời gian ấy chi nhánh Công ty tại Đà Nẵng kết hợp với chi nhánh Công ty kiểm toán Việt Nam (VACO) đóng trên địa bàn tành phố Đà Nẵng thành lập Công ty Tư vấn và kiểm toán (A&C). Ngày 14/4/1995 Công ty chính thức nhận giấy phép thành lập và đi vào hoạt động chi nhánh tại Thanh Hóa. Ngày 2/2/1996 Văn phòng đại diện tại Hải Phòng được thành lập. Đến ngày 1/1/2003 chi nhánh này mới chính thức đi vào hoạt động. Ngày 13/3/1997, theo yêu cầu hoạt động Công ty quyết định thành lập văn phòng đại diện tại Thành phố Hồ Chí Minh thay cho chi nhánh cũ đã tách ra hoạt động độc lập. Năm 1999 thành lập chi nhánh tại Quảng Ninh. Mục tiêu hoạt động của Công ty là kiểm tra, đưa ra xác nhận tính khách quan, đúng đắn trung thực và hợp lý của số liệu, tài liệu kế toán và báo cáo quyết toán của đơn vị được kiểm toán, tư vấn và hướng dẫn cho khách hàng thực hiện các qui định của Nhà nước về tài chính và kế toán, thuế… để giúp đơn vị được kiểm toán và tư vấn điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đúng pháp luật và đáp ứng yêu cầu quản lý của các cơ quan Nhà nước, các tổ chức, cá nhân quan tâm đến hoạt động của đơn vị. Phương châm hoạt động của Công ty luôn đảm bảo chất lượng dịch vụ của Công ty trong mọi hoạt động. AASC luôn hiểu rõ vai trò kiểm toán viên trong hoạt động của mình đó là độc lập, trung thực, khách quan và bảo mật. Công ty hoạt động luôn tuân thủ các qui định của Nhà nước Việt Nam cũng như các Chuẩn mực kiểm toán quốc tế được chấp nhận chung. Công ty cũng luôn nhận thức được rằng phải đặt lợi ích hợp pháp của khách hàng lên hàng đầu. II. Tổ chức Bộ máy quản lý. AASC hoạt động dưới sự chỉ đạo của Bộ Tài chính và tuân thủ các chế độ tài chính cũng như các chuẩn mực nghề nghiệp. Bộ máy quản lý của Công ty được tổ chức theo mô hình chức năng, phân chia thành các phòng ban chức năng, mỗi phòng ban chịu trách nhiệm về một lĩnh vực riêng. Các phòng ban cũng được tổ chức một cách linh hoạt để kịp thời hỗ trợ cho nhau đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Bộ máy quản lý bao gồm: Ban Giám đốc, các phòng chức năng và nghiệp vụ, các chi nhánh và văn phòng đại diện. Ban giám đốc. Ban giám đốc là đại diện toàn quyền cho Công ty, có quyền quyết định, điều hành các hoạt động của Công ty và các chi nhánh. Đứng đầu là Giám đốc, người chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng Bộ Tài chính và trước pháp luật về toàn bộ hoạt động của công ty. Nhiệm vụ và quyền hạn của Giám đốc được qui định cụ thể trong Điều 16 - Điều lệ tổ chức và hoạt động của Công ty . Dưới quyền Giám đốc còn có 3 Phó Giám đốc, với nhiệm vụ tư vấn cho Giám đốc trong việc điều hành hoạt động của Công ty cũng như một số lĩnh vực khác theo sự phân công, ủy quyền của Giám đốc. Các phòng chức năng. Phòng hành chính tổng hợp. Phòng Hành chính tổng hợp có nhiệm vụ quản lý các công văn đi, đến Công ty. Ngoài ra, Phòng còn nghiên cứu, xắp xếp, đề bạt cán bộ, phối hợp với phòng kế toán để tổ chức tiền lương cho cán bộ công nhân viên, tổ chức tổ bảo vệ để giữ an toàn tài sản và an toàn cá nhân cho các nhân viên trong Công ty, tổ chức bộ phận lái xe để phục vụ cho nhu cầu đi lại, công tác của nhân viên, tổ chức bộ phận tin học, tổ chức bộ phận bán hàng, cung cấp các tạp vụ và phiên dịch cho toàn Công ty . Phòng kế toán tài vụ. Phòng kế toán tài vụ có nhiệm vụ quản lý vốn bằng tiền của doanh nghiệp, thực hiện các nghiệp vụ có liên quan đến tiền trong kinh doanh. Bên cạnh đó, phòng Kế toán tài vụ còn có nhiệm vụ hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và phát hành các báo cáo theo chế độ kế toán hiện hành. Phòng Kế toán tài vụ trực thuộc Ban Giám đốc Công ty . Các phòng nghiệp vụ. Hiện nay, Công ty có một hệ thống các Phòng nghiệp vụ thực hiện các hợp đồng dịch vụ với khách hàng. Các phòng nghiệp vụ được tổ chức theo mô hình gồm có: Trưởng phòng, phó phòng, các kiểm toán viên, các kỹ thuật viên và các trợ lý kiểm toán . Công ty có các phòng nghiệp vụ được phân chia theo mảng nghiệp vụ chuyên trách bao gồm: Phòng kiểm soát chất lượng: thành lập vào năm 2000 nhằm giúp Ban Giám đốc rà soát đánh giá chất lượng các cuộc kiểm toán của Công ty, rà soát các Báo cáo kiểm toán sắp phát hành. Phòng kiểm toán sản xuất vật chất: trước có tên là phòng kinh doanh tiếp thị, nó chủ yếu thực hiện các cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính của các doanh nghiệp Nhà nước. Phòng kiểm toán các ngành thương mại dịch vụ: chủ yếu kiểm toán các Báo cáo của các doanh nghiệp như doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, ngân hàng, doanh nghiệp Nhà nước các dự án, kiểm toán tư vấn khách hàng. Phòng tư vấn và kiểm toán : trước có tên là phòng tư vấn và đào tạo, tiến hành kiểm toán kết hợp với các hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ cho các đối tượng trong và ngoài Công ty. Phòng xây dựng cơ bản: kiểm toán các báo cáo quyết toán các công trình hoàn thành, kiểm toán các dự án, kiểm toán các Báo cáo tài chính và một phần kiểm toán các quyết toán xây dựng cơ bản. Phòng kiểm toán dự án: có nhiệm vụ nắm bắt các nhu cầu về kiểm toán của các dự án. Từ đó, xây dựng các công trình kiểm toán thích hợp với từng dự án. Hiện nay, thị phần kiểm toán của AASC về các chương trình dự án là 25% thị phần kiểm toán dự án của cả nước. Các chi nhánh và văn phòng đại diện của Công ty . Đây là mô hình thu nhỏ của Công ty tại các tỉnh, thành phố. Các chi nhánh, được xây dựng có nhiệm vụ cung cấp các dịch vụ của Công ty tại địa bàn của mình để hạn chế bớt chi phí đi lại cho nhân viên, đảm bảo các dịch vụ của Công ty luôn cung cấp kịp thời cho khách hàng. Công ty hiện có 5 chi nhánh và 1 văn phòng đại diện. Đứng đầu các chi nhánh Công ty là Giám đốc chi nhánh, đứng đầu văn phòng đại diện là Trưởng văn phòng đại diện. Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức bộ máy của Công ty . Chú thích: : Quan hệ chỉ đạo, điều hành. : Quan hệ tham mưu. : Quan hệ phối hợp qua lại. III. Tổ chức bộ máy hoạt động: 1. Lĩnh vực hoạt động. Kể từ năm 1993, Công ty có thêm chức năng tư vấn và kiểm toán ngoài chức năng ban đầu là làm dịch vụ kiểm toán. Đến nay Công ty đã cung cấp cho thị trường rất nhiều các loại hình dịch vụ, có thể kể đến các loại hình như sau: Dịch vụ kiểm toán : Đây là một trong các hoạt động truyền thống của Công ty. Qua hơn 10 năm hoạt động, dịch vụ này đã được hoàn thiện cả về nội dung cũng như chất lượng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng và tiến trình hội nhập quốc tế. Các dịch vụ kiểm toán Công ty cung cấp bao gồm: kiểm toán Báo cáo tài chính thường niên, kiểm toán hoạt động của các dự án, kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư các công trình xây dựng cơ bản, kiểm toán xác định vốn góp, ktb tuân thủ luật định, kiểm toán các doanh nghiệp tham gia niêm yết chứng khoán trên thị trường chứng khoán, kiểm toán tỷ lệ nội địa hóa, kiểm toán doanh nghiệp Nhà nước phục vụ công tác cổ phần hóa và giám định các tài liệu tài chính kế toán. Hoạt động kiểm toán của Công ty luôn tuân thủ các Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam cũng như các chuẩn mực kiểm toán quốc tế được chấp nhận tại Việt Nam . Phương pháp tiếp cận kiểm toán của Công ty được thiết kế nhằm thu thập, đánh giá và đưa ra thông tin hữu ích cho các mục đích sử dụng của khách hàng hiệu quả nhất. Hơn thế nữa Công ty còn đưa ra những đề xuất và tư vấn cho khách hàng thông qua thư quản lý và ý kiến tư vấn đi cùng với Báo cáo kiểm toán. Công ty đã và đang cung cấp các dịch vụ kiểm toán cho hàng nghìn khách hàng: các doanh nghiệp Nhà nước , doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp cổ phần, các dự án sử dụng vốn vay của các tổ chức tài chính, tín dụng quốc tế, các tổ chức kinh tế xã hội…. Dịch vụ kế toán. Cùng với quá trình hội nhập của nền kinh tế và những đổi mới trong hoạt động tài chính kế toán của Nhà nước Việt Nam, AASC luôn hướng tới việc nâng cao chất lượng các dịch vụ kế toán của mình. Là một tổ chức chuyên ngành, Công ty có một đội ngũ các chuyên gia kế toán với nhiều năm kinh nghiệm làm việc thực tiễn tại các doanh nghiệp, các cơ quan nghiên cứu và ban hành chế độ chính sách kế toán, do vậy hộ có sự hiểu biết sâu rộng về hệ thống kế toán Việt Nam cũng như các thông lệ kế toán quốc tế. Công ty đã cung cấp cho khách hàng nhiều dịch vụ kế toán: mở và ghi sổ kế toán, xây dựng các mô hình tổ chức bộ máy kế toán, trợ giúp chuyển đổi hệ thống bộ máy kế toán và báo cáo tài chính phù hợp với yêu cầu của khách hàng và đồng thời đảm bảo tính tuân thủ các qui định của Nhà nước Việt Nam hoặc các nguyên tắc kế toán được chấp nhận. Đặc biệt Công ty thường xuyên hướng dẫn cho khách hàng trong việc áp dụng các chế độ kế toán tài chính và tư vấn, trợ giúp cho việc lựa chọn, đăng ký chế độ kế toán phù hợp với yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. Dịch vụ tư vấn tài chính và quản trị kinh doanh. Tham gia kinh doanh tại Việt Nam các nhà đầu tư và các nhà quản lý đều phải đối mặt với những vấn đề thực tiễn của Việt Nam, và phải luôn tìm những giải pháp hữu hiệu nhất để vừa đảm bảo việc tuân thủ đầy đủ các qui đinh luật pháp hiện hành của Nhà nước Việt Nam, vừa thu được lợi nhuận cáo nhất. Các chuyên gia tư vấn của Công ty với bề dày kinh nghiệm hoạt động thực tiễn nhiều năm và đặc biệt là kinh nghiệm trong công tác tư vấn quản trị tài chính sẽ giúp cho khách hàng đạt được mong muốn này. Các dịch vụ tư vấn của Công ty sẽ cung cấp cho khách hàng những giải pháp tốt nhất, giúp khách hàng cải tiến hệ thống kiểm soát nội bộ, nâng cao hiệu quả kinh doanh và chất lượng sản phẩm dịch vụ, giảm chi phí hoạt động, không ngừng tăng doanh thu. Các dịch vụ này rất đa dạng gồm: tư vấn soạn thảo phương án đầu tư, đăng ký kinh doanh và thành lập doanh nghiệp mới, tư vấn kiểm kê, thẩm định giá trị tài sản, tư vấn quyết toán vốn đầu tư, tư vấn tiến hành cổ phần hóa, niêm yết chứng khoán, sáp nhập hoặc giải thể….Đặc biệt với dịch vụ tư vấn kiểm kê thẩm định giá trị tài sản, Công ty giúp cho khách hàng xác định chính xác giá trị tài sản doanh nghiệp phục vụ đắc lực cho hoạt động quản lý và kinh doanh của doanh nghiệp. Dịch vụ công nghệ thông tin. Các tiến bộ trong lĩnh vực công nghệ thông tin đã tạo ra nhiều cơ hội mới cho việc nâng cao hiệu quả kinh doanh, gia tăng sản lượng, thị phần và lợi nhuận của doanh nghiệp. Công ty có một đội ngũ chuyên gia công nghệ tông tin giầu kinh nghiệm, giúp cho khách hàng nắm bắt các cơ họi này, góp phần củng cố lợi thế cạnh tranh, thông qua việc hỗ trợ vận hành các giải pháp công nghệ thông tin phù hợp với các yêu cầu về quản lý, hoạt động cũng như chiến lược kinh doanh lâu dài của khách hàng. Đội ngũ các chuyên gia công nghệ thông tin của Công ty sẽ tư vấn cho khách hàng lựa chọn và áp dụng những giải pháp khả thi và hữu hiệu nhất. Đặc biệt những chuyên gia này sẽ tham gia làm việc trực tiếp với khách hàng từ công đoạn đánh giá, thiết kế toán, phát triển, thử nghiệm cho đến công đoạn hỗ trợ vận hành các hệ thống công nghệ thông tin mới. Dịch vụ tư vấn thuế. Dịch vụ tư vấn thuế của Công ty luôn mang lại hiệu quả cao cho khách hàng . Các giải pháp về thuế mà Công ty cung cấp cho khách hàng sẽ đảm bảo các loại thuế mà doanh nghiệp hay cá nhân phải nộp sẽ phù hợp với thực tế và tuân thủ các chính sách thuế hiện hành. Dịch vụ tư vấn thuế của Công ty bao gồm : lập kế toán hoạch thuế; đăng ký, tính toán và kê khai thuế phải nộp với cơ quan thuế; rà soát việc vận dụng các sắc lệnh, chính sách thuế hiện hành của Việt Nam …. Dịch vụ đào tạo và hỗ trợ tuyển dụng. Dịch vụ hỗ trợ tuyển dụng: Dịch vụ này của Công ty hỗ trợ cho khách hàng tìm kiếm và tuyển dụng những nhân viên có năng lực thích hợp nhất dựa trên những hiểu biết cụ thể về vị trí cần tuyển dụng, cũng như các yêu cầu về quản lý, hoạt động cung của khách hàng. Tùy theo yêu cầu công việc, trình độ kiến thức hay kinh nghiệm cần thiết, Công ty sẽ lựa chọn phương pháp tuyển dụng hợp lý với chi phí hiệu quả nhất. Dịch vụ đào tạo: Đào tạo nhân viên là một chiến lược nhằm nâng cao kỹ năng và chuyên môn cho nguồn nhân lực của doanh nghiệp. Công ty sử dụng đội ngũ chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực giảng dạy để xây dựng các chương trình đào tạo và tiến hành huấn luyện một cách hiệu quả nhất. Các chương trình đào tạo sẽ mang lại cho khách hàng những kiến thức, kinh nghiệm và thông tin hữu ích về kế toán, kiểm toán, thuế, quản trị kinh doanh và công nghệ thông tin kế toán, đặc biệt là các chế độ, qui định, chuẩn mực của Việt Nam hay các thông lệ quốc tế, được vận dụng cho từng doanh nghiệp, từng ngành, từng lĩnh vực hoạt động cụ thể. 2. Tình hình chung về hoạt động của Công ty . Kể từ khi thành lập AASC luôn là một trong những doanh nghiệp đứng hàng đầu trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán tại Việt Nam . Ngày 14 tháng 9 năm 2001 Công ty đã kỷ niệm 10 năm thành lập và đón nhận huân chương Lao Đọng hạng ba do Chủ tịch nước trao tặng. Trong hợp tác và phát triển, AASC luôn chú ý hợp tác với các tổ chức chuyên ngành trong và ngoài nước. Công ty có mối liên hệ chặt chẽ với các Bộ ngành, các Vụ viện, các cơ quan nghiên cứu và các trường đại học trong cả nước nhằm nâng cao hiệu quả công tác chuyên môn của mình. Đặc biệt Công ty còn có mối liên hệ hợp tác chặt chẽ với các hãng kiểm toán quốc tế như E&Y, KPMG, PWC…, thông qua các mối quan hệ này giúp Công ty tiếp cận được với trình độ quốc tế và trao đổi những kinh nghiệm hoạt động thực tiễn tại Việt Nam. Với bề dày gần 13 năm hoạt động, cho đến nay Công ty có một đội ngũ khách hàng hoạt động đông đảo trên mọi lĩnh vực của nền kinh tế và thuộc mọi thành phần kinh tế. Trong đó bao gồm các doanh nghiệp hoạt động trong các ngành: Ngân hàng, bảo hiểm và dịch vụ tài chính; năng lượng, dầu khí; viễn thông, điện lực; công nghiệp, nông nghiệp; giao thông thủy lợi; hàng không , hàng hải; than, thép, xi măng…., các doanh nghiệp Nhà nước, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp cổ phần, TNHH & Công ty tư nhân, dự án được tài trợ bởi các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế như WB, ADB, IMF, SIDA, ODA, các cơ quan Nhà nước, các đơn vị hành chính sự nghiệp và các tổ chức kinh tế xã hội… Trung bình hàng năm việc cung cấp dịch vụ kiểm toán báo cáo tài chính cho các doanh nghiệp Nhà nước đóng góp trên 30% vào doanh thu, 20-25% từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các đơn vị hành chính sự nghiệp chiếm khoảng 10%, kiểm toán dự án XDCB chiếm trên 20% và kiểm toán các khách hàng khác chiếm 10-30% doanh thu từ kiểm toán báo cáo tài chính. Trong những năm gần đây, doanh thu của Công ty tăng đều đặn hàng năm và đặc biệt là dịch vụ kiểm toán của Công ty luôn chiếm tỷ trọng lớn trong các dịch vụ của Công ty. Để hiểu rõ hơn về kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty ta có thể xem Bảng kết quả tổng hợp doanh thu của Công ty trong một số năm gần đây: Bảng 1: Kết quả hoạt động kinh doanh. Đơn vị: tỷ đồng Năm Chỉ tiêu NĂM 2001 Số tiền % NĂM 2002 Số tiền % NĂM 2003 Số tiền % Dịch vụ kiểm toán 16,80 90,32 17,4 82,86 20,5 81,35 Dịch vụ tư vấn 0,80 4,30 2,30 10,95 2,10 8,33 Dịch vụ khác 1,00 5,38 1,30 6,19 2,60 10,32 Tổng doanh thu 18,60 100 21,00 100 25,2 100 Với mức doanh thu như trên Công ty đã đóng góp cho Nhà nước hàng năm gần 4 tỷ đồng tiền thuế và các khoản phải nộp khác, mức thu nhập bình quân của nhân viên Công ty cũng đạt khá cao, khoảng 2,6 triệu đồng một tháng. Tuy nhiên trong giai đoạn hiện nay, Công ty cũng gặp rất nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường, do không phải tất cả các doanh nghiệp đều hiểu rõ về hoạt động và vai trò của kiểm toán. Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán đang từng bước khắc phục khó khăn, tận dụng cơ hội để khẳng định hơn nữa vị trí của mình là một trong những Công ty kiểm toán – kế toán đầu ngành của Việt Nam. IV. Tổ chức kế toán của Công ty. Tại các Công ty, tổ chức kiểm toán, công tác kế toán được chú trọng bởi nó phản ánh cơ chế quản lý của Công ty kiểm toán, thông qua đó thể hiện được vai trò của các cấp lãnh đạo trong Công ty đối với các báo cáo kiểm toán được phát hànhbởi Công ty khi thực hiện các hợp đồng dịch vụ với khách hàng. 1. Tổ chức bộ máy kế toán. Hiện nay Công ty đang vận hành một bộ máy kế toán gọn, được phân công khoa học và hợp lý, phát huy tối đa tính độc lập của các đơn vị thành viên. Tại trụ sở chính,Công ty tổ chức phòng kế toán tài vụ trực thuộc Ban Giám đốc. Đứng đầu là kế toán toán trưởng, giúp Giám đốc Công ty chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác kế toán, thống kê tài chính. Ngoài ra còn có một kế toán tổng hợp, một kế toán viên, một thủ quĩ. Kế toán tổng hợp có nhiệm vụ tổng hợp số liệu, lập báo cáo định kỳ. Kế toán viên có nhiệm vụ cập nhật chứng từ trên số liệu vào máy, phụ trách các lĩnh vực về thanh toán, tài sản cố định, BHXH. Thủ quĩ có nhiệm vụ quản lý quĩ tiền mặt tại Công ty và theo dõi các chi nhánh. Tại các đơn vị thành viên(chi nhánh, văn phòng đại diện), các bộ phận kế toán được thành lập chỉ bao gồm một nhân viên kế toán làm nhiệm vụ hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tại các chi nhánh và văn phòng đại diện. Các đơn vị này được phép hạch toán độc lập. Cuối kỳ, kế toán tại các chi nhánh, văn phòng đại diện nộp Báo cáo tài chính về trụ sở chính của Công ty để phục vụ cho việc hợp nhất các Báo cáo tài chính. 2. Tổ chức công tác kế toán. Tổ chức công tác kế toán là việc tổ chức hạch toán kế toán từ khâu lập chứng từ ban đầu đến khâu lên Báo cáo tài chính. Việc tổ chức công tác kế toán tại Công ty khá đơn giản vì số lượng nghiệp vụ kinh tế phát sinh ít, nội dung nghiệp vụ đơn giản. Bên cạnh đó Công ty sử dụng công nghệ thông tin vào việc làm kế toán nên khối lượng công việc giảm nhiều so với kế toán thủ công. Hiện nay, Công ty đang sử dụng phần mềm kế toán máy, với hệ thống ghi sổ theo kiểu Nhật ký- Chứng từ. Hệ thống tài khoản mà Công ty đang áp dụng là hệ thống tài khoản kế toán theo qui định tại Quyết định Số 1141-TC/QĐ/CĐkiểm toán ngày 1 tháng 11 namư 1995 của Bộ Tài chính. Công ty sử dụng các chứng từ được in trên máy hoặc sử dụng các chứng từ theo qui định của Bộ Tài chính và được luân chuyển theo đúng qui định. Nhìn chung, công tác kế toán tại Công ty được thực hiện tốt vì nhân viên trong Công ty đều là những người am hiểu các qui định về kế toán, tài chính. Ngoài ra công việc của Công ty cho phép các đơn vị trực thuộc hạch toán độc lập, phát huy được tính độc lập tự chủ trong hạch toán lãi lỗ cho các đơn vị thành viên này. Nhìn chung hệ thống tổ chức kế toán của Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán được vận hành tốt, phù hợp với qui mô và đặc điểm hoạt động kinh doanh của Công ty. Tổ chức kế toán cho thấy việc sử dụng nhân lực được thực hiện tiết kiệm và khoa học, góp phần giảm chi phí để đẩy nhanh tốc độ phát triển của Công ty. Kể từ khi ra đời, hoạt động và phát triển cho đến nay, Công ty Dịch vụ Tư vấn Tài chính Kế toán và Kiểm toán đã đạt được những thành quả nhất định. Đây là kết quả tất yếu của việc điều hành và bố trí công việc hợp lý, tổ chức và vận hành một bộ máy quản lý khoa học và hiệu quả. Phần II Đặc điểm công tác kiểm toán của Công ty I. Phương pháp tiếp cận. Hàng năm, AASC đều gửi thư chào hàng (Bảng 2)đến cho khách hàng có nhu cầu kiểm toán. Sau khi thư chào hàng được phát đi, đơn vị có nhu cầu được cung cấp dịch vụ kiểm toán thì sẽ có những thông tin phản hồi lại cho AASC, yêu cầu Công ty lập một hồ sơ dự thầu để chọn ra đơn vị thắng điểm thầu. Khi nhận được thư mời dự thầu của Công ty A, AASC sẽ gửi cho đối tượng một bản Hồ sơ dự thầu. Hồ sơ dự thầu ngoài phần giới thiệu chung về Công ty bao gồm 2 phần chính: các đề xuất kỹ thuật và các đề xuất tài chính. Các đề xuất kỹ thuật nêu rõ phương pháp tiếp cận trong quá trình kiểm toán của AASC và những kinh nghiệm mà AASC đã từng thực hiện trong những lĩnh vực có liên quan. Các đề xuất tài chính bao gồm giá phí để tiến hành kiểm toán và phương thức thanh toán phí kiểm toán. Khi thắng điểm thầu về các đề xuất, AASC sẽ ký hợp đồng kiểm toán với khách hàng. Bảng 2: Mẫu thư chào hàng của AASC. Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Độc lập – Tự do – Hạnh phúc Thư chào hàng Hà Nội, ngày tháng năm 2004 Kính gửi :Ban giám đốc Công ty A. Trước hết, chúng tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm của quí Công ty đến hoạt động kiểm toán của chúng tôi, chúng tôi xin phép được giới thiệu với quí Công ty về AASC. AASC là một trong những tổ chức hợp pháp đầu tiên và lớn nhất của Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán và tư vấn tài chính. AASC có khả năng cung cấp cho các doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các tổ chức trong nước và quốc tế hiện đang hoạt động tại Việt Nam trong cáclĩnh vực sau: Kiểm toán Báo cáo tài chính. Kiểm toán Báo cáo quyết toán vốn công trình xây dung cơ bản hoàn thành. Kiểm toán xác định giá trị tài sản, giá trị doanh nghiệp . Kiểm toán hoạt động dự án. Kiểm toán góp vốn liên doanh. Lập hồ sơ đăng ký chế độ kế toán với Bộ Tài chính. Tư vấn tài chính, kế toán, thuế. Bồi dưỡng nghiệp vụ quản trị kinh doanh, kế toán, tin học, kiểm toán nội bộ Xây dựng, cài đặt các phần mềm tin học phục vụ công tác quản lý tài chính, kế toán toán và kiểm toán, tránh được rủi ro và đạt hiệu quả kinh doanh cao. Mục tiêu hoạt động của AASC là nhằm giúp các doanh nghiệp Việt Nam, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các tổ chức xã hội, các cơ quan đoàn thể và các tổ chức quốc tế hoạt động tại Việt Nam nắm bắt các qui định pháp lý của Nhà nước, nâng cao chất lượng của công tác kế toán và giúp cho các chủ doanh nghiệp, các thành viên Hội đồng quản trị, Ban lãnh đạo doanh nghiệp có được các thông tin quan trọng để thực hiện tốt công tác quản lý kinh tế tài chính. Chất lượng của các dịch vụ mà chúng tôi cung cấp được khẳng định bằng số lượng các khách hàng của chúng tôi: các Tổng Công ty, doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các đơn vị, hành chính sự nghiệp, các tổ chức tín dụng quốc tế…. Chúng tôi được biết quí Công ty đang tìm hiểu và lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ kiểm toán và tài chính kế toán. Chúng tôi tin tưởng với tài liệu này, quí Công ty sẽ có thêm điều kiện lựa chọn đơn vị phục vụ mình. Xin gửi tới quí Công ty lời chào chân trọng. Kính thư Giám đốc Ngô Đức Đoàn Trong hồ sơ dự thầu AASC nêu rõ phương pháp tiếp cận và mục tiêu kiểm toán: Xem xét hoạt động KD và chiến lược kinh doanh Thảo luận kế hoạch Phân công thực hiện Lập kế hoạch chi tiết Tìm hiểu môi trường hoạt động Thu thập thônng tin Kiểm toán Kiểm tra chi tiết các nghiệp vụ kinh tế phát sinh Kiểm tra chi tiết số dư Thực hiện các thủ tục phân tích Kiểm tra, soát xét Báo cáo tài chính Phát hành Báo cáo kiểm toán và thư quản lý Lập Kế Hoạch Rà soát đánh giá việc tuân thủ pháp luật. Rà soát tình hình kiểm soát nội bộ Sơ đồ 2: Sơ đồ phương pháp kiểm toán Phương pháp tiếp cận nêu trên của Công ty dựa trên các tiêu chuẩn cao đã từng được đúc rút kinh nghiệm qua nhiều cuộc kiểm toán Báo cáo tài chính và chuẩn đoán tình hình hoạt động của các ngân hàng thương mại, các Công ty cho thuê tài chính và được sửa đổi cho phù hợp với các yêu cầu cụ thể của Công ty. Phương pháp tiếp cận nêu trên này đảm baỏ rằng Công ty sẽ xem xét đầy đủ và kỹ lưỡng các khoản mục trên Báo cáo tài chính cũng như các hoạt động cho thuê tài chính của Công ty, đồng thời vẫn tập trung vào những vấn đề trọng tâm được xác định trong kế hoạch kiểm toán chi tiết. II. Chuẩn bị kiểm toán và lập kế hoạch kiểm toán Khi hợp đồng kiểm toán được ký kết, công việc kiểm toán sẽ chính thức bắt đầu, AASC cử kiểm toán viên phụ trách công việc. Đây là một công việc rất quan trọng trong quá trình kiểm toán. Số lượng kiểm toán viên phụ thuộc vào qui mô từng cuộc kiểm toán, từng phần hành kiểm toán và đặc biệt còn phụ thuộc vào trình độ chuyên môn và nghiệp vụ của các kiểm toán viên. 1. Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng. Bước công việc này giúp cho kiểm toán viên có được những hiểu biết ban đầu về khách hàng. Từ đó, kiểm toán viên có định hướng và thiết kế phương pháp kiểm toán cho phù hợp. Tùy vào khách hàng cụ thể (thường xuyên hay lần đầu kiểm toán) mà kiểm toán viên tiến hành thu thập một phần hoặc toàn bộ những thông tin về hoạt động kinh doanh của khách hàng. Trên thực tế, AACS tiến hành tìm hiểu chi tiết các vấn đề có liên quan đến khách hàng như sau: - Quá trình hình thành và phát triển của Công ty khách hàng. - Đặc điểm về tổ chức bộ máy quản lý. Tìm hiểu về hệ thống kế toán: đây là công việc quan trọng mà các kiểm toán viên của AASC luôn tiến hành trước mỗi cuộc kiểm toán . Các hiểu biết về hệ thống kế toán bao gồm: bộ máy kế toán, chứng từ kế toán, tài khoản mà đơn vị sử dụng, số sách kế toán và hệ thống báo cáo tài chính của đơn vị. 2. Đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ. Việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ thường được thực hiện thông qua việc phỏng vấn trực tiếp với những cá nhân có liên quan( Ban Giám đốc, kế toán , thủ quĩ….) bằng hệ thống câu hỏi được xây dựng sẵn kết hợp với các biện pháp nghiệp vụ(chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và các hiểu biết của kiểm toán viên ) để thu thập các thông tin có liên quan. Trong quá trình này kiểm toán viên cũng kết hợp thiết lập các thử nghiệm kiểm soát. Các thủ tục kiểm soát được thiết kế để thực hiện các mục đích của kiểm soát nội bộ và được kiểm toán viên thiết kế cho phù hợp với từng nghiệp vụ kinh tế cụ thể cũng như đặc điểm của từng đơn vị được kiểm toán . 3.Thực hiện các thủ tục phân tích. Đây là một trong bảy kỹ thuật thu thập bằng chứng được kiểm toán viên sử dụng trong hầu hết các giai đoạn của cuộc kiểm toán. trong giai đoạn này kiểm toán viên sử dụng để có một cái nhìn tổng quát về Công ty, và để hiểu rõ hơn về tình hình thanh toán, tình trạng lãi lỗ cũng như khả năng tiếp tục hoạt động của Công ty. Các thủ tục phân tích mà kiểm toán viên của AASC thường áp dụng là: tính số biến động của năm nay so với năm trước về số dư các tài khoản trên Bảng cân đối kế toán (phân tích ngang) hay tính toán các tỷ suất về thanh toán(phân tích dọc). Từ đó kiểm toán viên so sánh, đánh giá để tìm ra những khoản mục bất thường, những tài khoản trọng yếu. 4. Lập kế hoạch kiểm toán chi tiết. Sau khi hoàn tất các bước công việc trên, trưởng nhóm kiểm toán sẽ tiến hành soạn thảo chương trình kiểm toán cho chu trình, hay phần hành tại đơn vị được kiểm toán. Trên thực tế AASC đã xây dung sẵn một chương trình kiểm toán mẫu cho từng chu trình hay phần hành cụ thể mà trong đó trọng tâm là các thủ tục kiểm toán cần được thực hiện. Dựa trên cơ sở đó, trưởng nhóm kiểm toán sẽ điều chỉnh sao cho phù hợp với từng khách hàng, từng mục tiêu, từng nội dung kiểm toán cụ thể. Sau khi hoàn thành mỗi thủ tục trong chương trình kiểm toán kiểm toán viên sẽ tiến hành ghi tên và ngày thực hiện lên chương trình kiểm toán tương ứng với các thủ tục mà mình thực hiện. Công việc này rất quan trọng vì nó giúp trưởng nhóm kiểm toán có thể quản lý tốt cuộc kiểm toán về tiến độ và chất lượng công việc. III. Thực hiện kiểm toán. Sau khi kế hoạch kiểm toán được hoàn tất thì trưởng nhóm kiểm toán sẽ công bố kế hoạch kiểm toán, triển khai việc phân công việc cho từng thành viên, đồng thời thông báo trọng tâm công việc và những đặc thù của từng phần hành kiểm toán . Thực tế cho thấy, đây là giai đoạn quan trọng và chiếm nhiều thời gian nhất trong toàn bộ cuộc kiểm toán, có vai trò quyết định đến chất lượng cuộc kiểm toán. Vì vậy trong khi thực hiện cuộc kiểm toán, kiểm toán viên AASC luôn tuân thủ đúng những bước công việc kiểm toán đã được đề ra trong chương trình kiểm toán, gồm 3 bước cơ bản. 1.Thực hiện thử nghiệm kiểm soát . Để thực hiện các thủ tục kiểm soát, kiểm toán viên AASC thường tiến hnàh các công việc như điều tra, phỏng vấn, kiểm tra từ đầu đến cuối, kiểm tra ngược lại. Sau khi thực hiện các biện pháp kỹ thuật nêu trên, nếu phát hiện của kiểm toán viên trùng với những đánh giá ban đầu trong kế hoạch kiểm toán thì các thủ tục kiểm toán cơ bản được giữ nguyên theo kế hoạch. Ngược lại, kiểm toán viên có thể thay đổi việc đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ và mở rộng phạm vi của các thử nghiệm cơ bản kể cả thủ tục phân tích và kiểm tra chi tiết. 2. Thực hiện các thủ tục phân tích. Khi thực hiện các thủ tục phân tích kiểm toán viên thường thực hiện theo hướng kết hợp phân tích ngang, phân tích dọc, phân tích chéo. Qua Bảng phân tích được lập, kiểm toán viên tìm hiểu nguyên nhân của các biến động trong kỳ kế toán . Kết thúc kiểm tra, phân tích kiểm toán viên luôn đưa ra kết luận chung về những biến động của chỉ tiêu. 3. Tiến hành kiểm tra chi tiết. Đây là công việc chủ yếu và chiếm nhiều thời gian nhất trong cuộc kiểm toán vì đây là phương pháp chủ yếu để thu thập bằng chứng kiểm toán . Công ty tiến hành kiểm tra chi tiết theo từng khoản mục và đặc biệt chú ý tới việc kiểm tra chứng từ và hệ thống tài khoản cũng như sổ kế toán. Về chứng từ kế toán, công việc kiểm toán yêu cầu các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh, trong việc sử dụng kinh phí, thu chi ngân sách của mọi đơn vị kế toán đều phải lập chứng từ. Các chứng từ phải hợp lý, hợp lệ, ghi chép đầy đủ rõ ràng, trung thực. Về tài khoản kế toán và sổ kế toán yêu cầu các doanh nghiệp phải áp dụng hệ thống tài khoản theo chế độ Nhà nước, theo hệ thống tài khoản quốc gia. Đơn vị căn cứ vào qui mô, đặc điểm hoạt động kinh doanh để lựa chọn hình thức sổ cho phù hợp và phải tuân thủ mọi nguyên tắc cơ bản của hình thức sổ đã lựa chọn. Việc kiểm tra chi tiết được tiến hành theo từng khoản mục: Tiền, các khoản phải thu, tài sản cố định, hàng tồn kho, các khoản vay, các khoản chi phí, tiền lương – các khoản theo lương, doanh thu, thu nhập, thuế và các khoản phải nộp Nhà nước . IV. Kết thúc kiểm toán. Đây là giai đoạn cuối của cuộc kiểm toán. Trong giai đoạn này kiểm toán viên phải lập Báo cáo kiểm toán và thư quản lý. Tại AASC, giai đoạn này đã được xây dung rất thành công với những bước công việc cụ thể: 1.Soát xét giấy tờ làm việc của kiểm toán viên . Giấy tờ làm việc được soát xết bởi kiểm toán viên chính, người trực tiếp phụ trách cuộc kiểm toán trên các mặt. Việc soát xét phải đảm bảo các mục đích sau: - Các bằng chứng đã thu thập được, đánh giá mô tả được một cách đầy đủ thông tin về khách hàng. - Quá trình kiểm toán được thực hiện theo đúng kế hoạch và tuân thủ các Chuẩn mực kiểm toán được thừa nhận. - Các mục tiêu kiểm toán xác định đã được thỏa mãn. - Các giấy tờ làm việc đã chứa đựng đầy đủ các thông tin cần thiết để chứng minh cho cho kết luận trong Báo cáo kiểm toán. Trong quá trình soát xét nếu phát hiện những điểm chưa hoàn thiện, chưa đáp ứng được các mục tiêu đã đặt ra thì trưởng nhóm kiểm toán sẽ yêu cầu kiểm toán viên phần hành sửa chữa và bổ sung. Đối với những cuộc kiểm toán có tính chất pháp lý cao thì việc soát xét được thực hiện cùng với một thành viên trong Ban Giám đốc. 2. Phát hành Báo cáo kiểm toán và thư quản lý. Sau khi đạt được các mục đích của việc soát xét, trưởng nhóm kiểm toán tiến hành tổng hợp các bằng chứng kiểm toán đã thu thập được đồng thời tổng hợp các bút toán điều chỉnh, từ đó lập Báo cáo kiểm toán dự thảo. Các Báo cáo dự thảo này được gửi cho khách hàng xem xét và đi đến thống nhất số liệu và các bút toán điều chỉnh. Cuối cùng căn cứ vào kết quả thống nhất với khách hàng, kết quả soát xét lần cuối của ban Giám đốc, kiểm toán viên tiến hành lập Báo cáo kiểm toán . Báo cáo kiểm toán được phát hành bởi AASC bao gồm: Báo cáo của Ban Giám đốc Báo cáo kiểm toán. Thuyết minh Báo cáo kiểm toán. Thư quản lý. 3. Soát xét các sự kiện phát sinh sau ngày lập Báo cáo kiểm toán . Thông thường, khi phát hiện ra Báo cáo tài chính có sai sót thì kiểm toán viên yêu cầu đơn vị khách hàng sửa đổi Báo cáo tài chính. Nếu khách hàng từ chối công việc công khai sai sót trên thì kiểm toán viên sẽ đưa ra ý kiến chấp nhận từng phần hoặc không chấp nhận. Trong trường hợp Báo cáo kiểm toán đã được lập và gửi cho đơn vị khách hàng thì kiểm toán viên yêu cầu người có trách nhiệm cao nhất của khách hàng không phát hành Báo cáo kiểm toán và Báo cáo tài chính cho bên thứ ba. Nếu sau đó Báo cáo tài chính được páht hành thì kiểm toán viên phải sử dụng những biện pháp thích hợp để ngăn chặn việc sử dụng Báo cáo của bên thứ ba.