Tình hình thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam giai đoạn 2001-2005

êi h¹n ho¹t ®éng vµ gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n, hiÖn cã h¬n 5.800 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký gÇn 50,6 tû USD. BiÓu ®å 1: T×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1988 -2005. 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Vèn ®Çu t­ (triÖu USD) 0 100 200 300 400 500 600 700 800 Sè dù ¸n Vèn ®¨ng ký cÊp míi Vèn gi¶i thÓ vµ hÕt h¹n Vèn hiÖn thùc Vèn t¨ng thªm Sè dù ¸n cÊp míi B×nh qu©n mçi n¨m cã 390 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp víi tæng vèn ®¨ng ký 3,6 tû USD . Tuy nhiªn, nhÞp ®é ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo n­íc ta kh«ng ®ång ®Òu qua c¸c n¨m. Sau giai ®o¹n mang tÝnh th¨m dß tõ 1988 ®Õn 1990, dßng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam ®· t¨ng nhanh trong thêi kú tõ 1991 ®Õn 1996, b¾t ®Çu suy gi¶m tõ n¨m 1997 do khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc vµ cã xu h­íng phôc håi tõ n¨m 2000 ®Õn nay, trong ®ã n¨m 2004 thÓ hiÖn xu h­íng phôc håi râ rÖt nhÊt. 1.1.1.2-T×nh h×nh t¨ng vèn ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt 1.1.1.2.1-§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ngµnh, lÜnh vùc LÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng chiÕm tû träng lín nhÊt, chiÕm 66% vÒ sè dù ¸n vµ 59% tæng vèn ®Çu t­ x©y dung ®¨ng ký. TiÕp theo lµ lÜnh vùc dÞch vô, chiÕm 24,3% vÒ sè dù ¸n vµ 34% vÒ sè vèn ®Çu t­ ®¨ng ký.Sè cßn l¹i thuéc lÜnh vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp. B¶ng 1 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ngµnh. Ngành, lĩnh vực Vốn đăng ký (%) Vốn thực hiện(%) (%) vốn thực hiện so với vốn đăng ký Công nghiệp và xây dựng 59 69 10 Dịch vụ 34 25 (9) Nông, Lâm, Ngư nghiệp 7 6 (1) Chóng ta cã thÓ so s¸nh râ h¬n th«ng qua biÓu ®å d­íi ®©y. Biểu đồ 2: Cơ cấu vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài theo ngành. Vốn đăng ký Nông, Lâm, Ngư Nghiệp 7% Công nghiệp và xây dựng 59% Dịch vụ 34% Vốn thực hiện Dịch vụ 25% Nông, Lâm, Ngư nghiệp 6% Công nghiệp và xây dựng 69% So víi vèn ®¨ng ký, vèn thùc hiÖn trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dung cã tû träng lín h¬n, chiÕm 69% vèn thùc hiÖn. LÜnh vùc n«ng –l©m – ng­ nghiÖp chiÕm 6% vèn thùc hiÖn vµ lÜnh vùc dÞch vô chiÕm 25%. Tõ ®©y cã thÓ thÊy r»ng tû lÖ c¸c dù ¸n ®· triÓn khai thùc hiÖn trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng cao h¬n so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c. Sè liÖu cô thÓ nh­ sau: B¶ng 2 :§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam theo c¸c lÜnh vùc ( tÝnh ®Õn th¸ng 10/2005) – (®¬n vÞ tÝnh : TriÖu USD) . STT Lĩnh vực Số dự án Vốn đầu tư Vốn thực hiện 1 CN nặng 1.161 12.210,08 6.326,31 2 CN nhẹ 1.633 8.206,71 3.189,37 3 Xây dựng 304 3.942,21 2.157,90 4 CN thực phẩm 257 3.083,78 1.882,98 5 CN dầu khí 27 1.891,19 4.555,11 6 Nông-Lâm nghiệp 649 3.367,28 1.678,27 7 Thuỷ sản 110 303,47 152,22 8 Xây dựng văn phòng, căn hộ 110 3.884,11 1.692,61 9 GTVT-Bưu điện 158 2.907,51 716,68 10 Khách sạn-Du lịch 171 2.849,07 2.121,81 11 XD khu đô thị mới 4 2.551,67 51,29 12 Dịch vụ khác 416 1.112,82 350,99 13 Văn hóa-Ytế-Giáo dục 201 1.103,26 273,05 14 XD hạ tầng KCX-KCN 20 986,10 521,37 15 Tài chính-Ngân hàng 53 702,55 611,93 (Nguồn: Báo ĐT, TBKT , www.vneconomy.com.vn) 1.1.1.2.2-VÒ h×nh thøc ®Çu t­ TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2005, h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi (kÓ c¶ BOT) chiÕm 74,1% vÒ sè dù ¸n vµ 48% vÒ tæng vèn ®¨ng ký; h×nh thøc liªn doanh chiÕm 22,4% vÒ sè dù ¸n vµ 43% vÒ tæng vèn ®¨ng ký; cßn l¹i lµ h×nh thøc hîp doanh, c«ng ty cæ phÇn vµ c«ng ty qu¶n lý vèn. §Çu t­ theo h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi cã xu h­íng gia t¨ng nhanh chãng vÒ sè c¸c dù ¸n, tuy nhiªn, do dù ¸n quy m« nhá vµ võa chiÕm ®a sè nªn mÆc dï chiÕm ®a sè vÒ sè dù ¸n nh­ng vÒ quy m« vèn ®¨ng ký cña c¸c dù ¸n ®Çu t­ theo h×nh thøc 100% vèn n­íc ngoµi kh«ng cao h¬n nhiÒu so víi h×nh thøc liªn doanh. VÒ vèn thùc hiÖn, h×nh thøc liªn doanh cã tû träng vèn thùc hiÖn lín h¬n c¶, chiÕm 40% tæng vèn thùc hiÖn. H×nh thøc hîp doanh cã tû lÖ vèn thùc hiÖn cao, v­ît vèn cam kÕt. BiÓu ®å 3: C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo h×nh thøc ®Çu t­. B¶ng 3 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo h×nh thøc ®Çu t­. Ngành, lĩnh vực Vốn đăng ký (%) Vốn thực hiện(%) (%) vốn thực hiện so với vốn đăng ký Liên doanh 43 40 (3) Hợp đồng hợp tác kinh doanh 9 20 11 100 % vốn nước ngoài 48 40 (8) 1.1.1.2.3-VÒ ®èi t¸c ®Çu t­ C¸c n­íc ch©u ¸ vÉn lµ ®èi t¸c ®Çu t­ chÝnh vµo ViÖt Nam, chiÕm 70,6% tæng vèn ®¨ng ký, trong ®ã NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc (3 nhµ ®Çu t­ lín nhÊt vµo ViÖt Nam) vµ Trung Quèc (kÓ c¶ HongKong) chiÕm 45% tæng vèn ®¨ng ký vµo ViÖt Nam, 24% lµ ®Çu t­ tõ c¸c n­íc ASEAN. C¸c nhµ ®Çu t­ tõ EU chiÕm 14% tæng vèn ®¨ng ký, ch©u Mü chiÕm 10%, Australia. New Zealand chiÕm 2% vµ c¸c n­íc kh¸c kho¶ng h¬n 1%. BiÓu ®å 4 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ®èi t¸c ®Çu t­. B¶ng 4 : C¬ cÊu FDI theo ®èi t¸c ®Çu t­ – (®¬n vÞ tÝnh: %) Đối tác đầu tư Vốn đăng ký Vốn thực hiện (%) vốn thực hiện so với vốn đăng ký Châu Mỹ 10 9 (1) Châu Âu 4 3 (1) ASEAN 24 19 (5) Nhật, Đài Loan, Trung Quốc, HongKong, Hàn Quốc. 45 46 1 EU 14 16 2 Australia và New Zealands 2 1 (1) Nước khác 1 6 5 Trong sè c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn (G8) ngoµi NhËt B¶n ®ang lµ n­íc ®øng ®Çu vÒ vèn ®Çu t­ thùc hiÖn t¹i ViÖt Nam, c¸c n­íc cßn l¹i ®Çu t­ ch­a lín vµ ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng. B¶ng 5 ; 10 n­íc vµ vïng l·nh thæ dÉn ®Çu vÒ ®Çu t­ trùc tÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam (tÝnh ®Õn th¸ng 10/2005) – (®¬n vÞ tÝnh : TriÖu USD). STT Nước, vùng lãnh thổ Số dự án Vốn đầu tư (2) Vốn thực hiện (1) Tỷ trọng (1)/Σ(1) [%] 1 Đài Loan 1.384 7.739,90 2.961,44 11,39 2 Singapore 383 7.508,93 4.180,78 16,08 3 Hàn Quốc 1.004 5.391,92 2.504,74 9,63 4 Hồng Kông 351 3.683,71 1.940,50 7,46 5 B.V.Islands 243 2.623,56 1.267,26 4,87 6 Pháp 162 2.136,86 1.165,36 4,48 7 Hà lan 60 1.886,33 1.784,53 6,86 8 Thái Lan 125 1.474,08 716,82 2,76 9 Malaysia 175 1.471,38 843,51 3,24 10 Hoa Kỳ 245 1.398,48 739,23 2,84 11 Các quốc gia khác 10.000 7.896 30,37 (Nguồn: Báo ĐT, TBKT , www.vneconomy.com.vn 1.1.1.2.4-VÒ ®Þa bµn ®Çu t­ TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2005, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tËp trung vµo mét sè tØnh thuéc khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam (thµnh phè Hå ChÝ Minh, §ång Nai, B×nh D­¬ng vµ Bµ RÞa Vòng Tµu) vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c (Hµ Néi, H¶i D­¬ng, VÜnh Phóc vµ Qu¶ng Ninh), theo thø tù: TP Hå ChÝ Minh chiÕm 10,8% vÒ sè dù ¸n; 23,9% tæng vèn ®¨ng ký vµ 22,9% tæng vèn thùc hiÖn; §ång Nai chiÕm 11,9% vÒ sè dù ¸n; 16,8% tæng vèn ®¨ng ký vµ 13,4% tæng vèn thùc hiÖn; B×nh D­¬ng chiÕm 17,9% vÒ sè dù ¸n; 9,8% tæng vèn ®¨ng ký vµ 7% tæng vèn thùc hiÖn. B¶ng 6 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng –(®¬n vÞ: %). Địa bàn đầu tư Vốn đăng ký Vốn thực hiện (%) vốn thực hiện so với vốn đăng ký Vùng trọng điểm phía Nam 57 49 (8) Vùng trọng điểm phía Bắc 27 24 (3) Vùng trọng điểm miền Trung 2 2 0 Các địa phương khác và dầu khí 14 25 11 Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa B¾c chiÕm 27% tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¨ng ký vµ 24% vèn thùc hiÖn cña c¶ n­íc. Vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam chiÕm trªn 57% tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¨ng ký vµ kho¶ng 49% vèn thùc hiÖn cña c¶ n­íc. Vïng B¾c Trung Bé vµ duyªn h¶i miÒn Trung chiÕm 2,9% vÒ sè dù ¸n vµ 1,8% tæng vèn ®¨ng ký cña c¶ n­íc, trong ®ã, vèn thùc hiÖn b»ng 48,5% tæng vèn ®¨ng ký. C¸c ®Þa ph­¬ng thuéc vïng nói phÝa B¾c vµ vïng T©y Nguyªn thuéc ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n, tuy ®­îc h­ëng møc ­u ®·i ®Çu t­ cao, nh­ng viÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn rÊt h¹n chÕ. §Õn nay, ë vïng nói phÝa B¾c chØ chiÕm 4,2% vÒ sè dù ¸n vµ 3,6% vÒ vèn ®¨ng ký cña c¶ n­íc vµ vïng T©y Nguyªn chiÕm 0,26% vÒ sè dù ¸n, 0,13% vÒ vèn ®¨ng ký cña c¶ n­íc. BiÓu ®å 5 : C¬ cÊu ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo vïng. C¸c khu KCN – KCX ®· thu hót ®­îc mét sè l­îng kh¸ lín vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, kh«ng kÓ c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng h¹ tÇng KCN, c¸c dù ¸n trong KCN – KCX cßn hiÖu lùc, chiÕm 33,8% vÒ sè dù ¸n vµ 33,4% tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký cña nhµ n­íc. Víi chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ vµo c¸c KCN –KCX vµ víi nh÷ng yÕu tè thuËn lîi vÒ c¬ së h¹ tÇng, nhÊt lµ vÒ ®Êt ®ai mÆt b»ng s¶n xuÊt, cung cÊp ®iÖn, n­íc, th«ng tin liªn l¹c, xö lý « nhiÔm m«i tr­êng… B¶ng 7: 10 ®Þa ph­¬ng dÉn ®Çu vÒ thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (tÝnh ®Õn th¸ng 10/2005) – (®¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD). STT địa phương Số dự án Vốn đầu tư Vốn thực hiện 1 TP. HCM 1.772 11.937,64 5.963,94 2 Hà Nội 636 9.236,43 3.154,63 3 Đồng Nai 688 8.408,88 3.731,94 4 Bà Ria-Vũng Tàu 119 2.177,35 1.224,52 5 Hải Phòng 178 1.948,88 1.203,92 6 Dầu khí ngoài khơi 27 1.891,19 4.555,11 7 Vĩnh Phúc 87 726,42 413,67 8 Thanh Hoá 16 701,96 410,35 9 Long An 94 690,23 292,58 10 Hải Dương 72 627,50 376,01 (Nguồn: Báo ĐT, TBKT , www.vneconomy.com.vn 1.1.1.2.5-XÐt riªng quÝ I n¨m 2006 Riªng trong quý I/2006, c¶ n­íc cã 215 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng vèn ®Çu t­ ®¨ng ký lµ 1.625 triÖu USD, b»ng 96% vÒ sè dù ¸n vµ t¨ng 1% vÒ vèn ®¨ng ký so víi cïng kú n¨m tr­íc, trong ®ã, cã 50 dù ¸n trong KCN – KCX víi tæng vèn ®¨ng ký lµ 381 triÖu USD.C¸c dù ¸n cÊp míi tËp trung chñ yÕu vµo ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, chiÕm 72% tæng vèn ®¨ng ký vµ 27,5% vµo ngµnh dÞch vô.   BiÓu ®å 6 : C¬ cÊu c¸c dù ¸n cÊp míi trong quý I/2006.  Thµnh phè Hå ChÝ Minh víi dù ¸n Intel cã vèn 605 triÖu USD ®· v­¬n lªn ®øng ®Çu trong sè 19 ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc cã dù ¸n míi trong quý I/2006.  NÕu tÝnh dù ¸n cña tËp ®oµn Intel (gèc tõ Hoa Kú) vµo HongKong do chñ ®Çu t­ ®¨ng ký t¹i HongKong th× HongKong lµ l·nh thæ ®øng ®Çu trong sè 21 quèc gia vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n ®Çu t­ míi t¹i ViÖt Nam. Hµn Quèc ®øng thø 2 vµ NhËt B¶n ®øng thø 3. Tuy nhiªn, nÕu tÝnh c¶ ®Çu t­ qua n­íc thø ba th× Hoa Kú dÉn ®Çu trong sè c¸c n­íc vµ vïng l·nh thæ cã dù ¸n vµ ®Çu t­ míi t¹i ViÖt nam trong quý I/2006.  Quy m« vèn ®Çu t­ trung b×nh cho mét dù ¸n trong quý I/2006 ®¹t 7,5 triÖu USD lín h¬n so víi quy m« vèn ®Çu t­ trung b×nh cho mét dù ¸n trong cïng kú n¨m tr­íc. §ång thêi, trong quý I/2006 cã 68 l­ît dù ¸n t¨ng vèn ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt víi sè vèn t¨ng thªm lµ 426 triÖu USD, t¨ng 3% vÒ sè dù ¸n vµ t¨ng 1% vÒ vèn ®¨ng ký so víi cïng kú n¨m tr­íc.   TÝnh chung c¶ dù ¸n cÊp míi vµ t¨ng vèn, trong quý I/2006 tæng vèn ®¨ng ký míi ®¹t 2.052 triÖu USD, t¨ng 1% vÒ vèn ®¨ng ký so víi cïng kú n¨m tr­íc vµ b»ng 31,6% møc dù kiÕn cho c¶ n¨m.   1.2-Ho¹t ®éng triÓn khai c¸c dù ¸n FDI t¹i ViÖt Nam trong 5 n¨m qua 1.2.1-S¬ l­îc vÒ t×nh h×nh triÓn khai c¸c dù ¸n FDI ë ViÖt Nam Trong 5 n¨m qua, nhê triÓn khai viÖc thùc hiÖn NghÞ quyÕt 09 cïng c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc vña ChÝnh phñ, ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®· v­ît qua ®­îc nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc trong n­íc vµ quèc tÕ, thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Trong 5 n¨m 2001 -2005, tæng vèn ®¨ng ký cÊp míi vµ t¨ng vèn ®¹t 19,7 tû USD, v­ît 64% so víi môc tiªu ®Æt ra (12 tû USD) vµ vèn thùc hiÖn ®¹t 14,1 tû USD, v­ît 28%. Khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh vai trß trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, ®ãng gãp ngµy cµng lín vµo tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña ®Êt n­íc vµ thùc sù trë thµnh bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ. N¨m 2005,khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®ãng gãp kho¶ng 15,5% GDP, cao h¬n môc tiªu ®Ò ra (15%). Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña khu vùc cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (kh«ng kÓ dÇu th«) còng gia t¨ng nhanh chãng, n¨m 2002 t¨ng 25%, n¨m 2003 t¨ng 38%, n¨m 2004 t¨ng 39%, n¨m 2005 ®¹t kho¶ng 11 tû USD, t¨ng 26%,®ãng gãp 35% tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc; tÝnh c¶ dÇu th« tû lÖ nµy lµ 56%. Khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nép ng©n s¸ch t¨ng qua mçi n¨m, n¨m 2005 ®¹t 1,29 tû USD, t¨ng 39,5% so víi n¨m tr­íc vµ chiÕm 12% tæng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc, v­ît môc tiªu ®Ò ra (10%). B¶ng 8 : KÕt qu¶ thùc hiÖn nghÞ quyÕt 09/2001/NQ-CP (2001- 2005). Chỉ tiêu Mục tiêu Kết quả Tăng Vốn đăng ký mới (kể cả vốn bổ sung) 12 tỷ USD 19,7 tỷ USD 64 % Vốn thực hiện 11 tỷ USD 14,1 tỷ USD 28 % Đóng góp vào GDP 15 % 15,5 % 3 % Đóng góp vào xuất khẩu 25 % 35 % 40 % Đóng góp vào thu ngân sách 10 % 12 % 20 % Qua ho¹t ®éng triÓn khai cña c¸c dù ¸n FDI t¹i ViÖt Nam, cã thÓ ph©n c¸c dù ¸n nãi trªn theo 4 nhãm sau: Nhãm 1: Nhãm c¸c dù ¸n ®· ®i vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nhãm 2: Nhãm c¸c dù ¸n ®ang triÓn khai thùc hiÖn. Nhãm 3: Nhãm c¸c dù ¸n ch­a triÓn khai, nh­ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. Nhãm 4: Nhãm c¸c dù ¸n ch­a triÓn khai, nh­ng kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. 1.2.2-T×nh h×nh triÓn khai c¸c dù ¸n FDI thêi gian qua ë ViÖt nam C¨n cø theo môc tiªu ®Ò ra t¹i nghÞ quyÕt sè 09/2001/N§-CP ngµy 28 th¸ng 8 n¨m 2001 cña ChÝnh phñ vÒ t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi giai ®o¹n 2001-2005, môc tiªu thu hót vèn ®Çu t­ míi cho giai ®o¹n nµy lµ 12 tû USD (trung b×nh 2,4 tû USD / n¨m). N¨m 2005 c¶ n­íc ®· thu hót ®­îc gÇn 5,9 tû USD vèn ®Çu t­ míi, t¨ng 30% so víi n¨m 2004, v­ît 31% so víi môc tiªu ®Ò ra cho c¶ n¨m 2005 (4,5 tû USD), trong ®ã vèn cÊp míi ®¹t 4,002 tû USD vµ vèn bæ sung ®¹t 1,894 tû USD. §©y lµ møc ®¨ng ký cao nhÊt kÓ tõ sau khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc diÔn ra vµo n¨m 1997. Riªng vèn thu hót míi n¨m 2005 ®· b»ng 1/2 chØ tiªu ®Ò ra t¹i nghÞ quyÕt sè 09/2001/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ t¨ng c­êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thêi kú 2001-2005. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cÊp míi vµ t¨ng thªm vµo c¸c KCN –KCX trªn ®Þa bµn c¶ n­íc ®¹t 2.853 triÖu USD (chiÕm 48,4% c¶ n­íc), t¨ng 23% so víi cïng kú n¨m tr­íc vµ v­ît môc tiªu ®Ò ra trong n¨m vÒ thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong KCN – KCX. B¶ng 9 : Tæng hîp thùc hiÖn ®Çu t­ n­íc ngoµi (2001 – 2005) – (®¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD) STT Chỉ tiêu Thời kỳ 2001-2005 2001 2002 2003 2004 2005 5 năm 1 Số dự án FDI cấp mới 550 802 752 786 922 3,812 Số Lợt tăng vốn 241 366 416 497 607 2,127 Số dự án FDI Giải thể 94 111 100 65 80 450 Số dự án FDI Hết hạn 1 3 2 0 0 6 2 Vốn cấp mới & tăng vốn 3,265 2,993 3,172 4,534 6,339 20,302 Vốn đăng ký cấp mới 2,633 1,857 2,037 2,482 4,268 13,277 Vốn Tăng thêm 632 1,136 1,135 2,052 2,070 7,024 Vốn Giải thể 1,437 805 1,784 204 1,298 5,527 Vốn Hết hạn 3.8 333 9.0 0 0 346 Còn hiệu lực tính từ 1988 1,824 3,678 5,058 3 Vốn thực hiện 2,394 2,978 2,791 2,860 3,300 14,323 Vốn từ nớc ngoài 2,209 2,728 2,691 2,717 2,825 13,170 Vốn của doanh nghiệp VN 185 250 100 143 475 1,153 4 Doanh thu 10,492 12,668 15,240 18,000 21,000 77,400 5 Kim ngạch xuất nhập khẩu 8,657 11,306 15,053 19,786 23,900 78,702 Xuất khẩu** 3,673 4,602 6,340 8,816 10,800 34,231 Nhập khẩu 4,984 6,704 8,713 10,970 13,100 44,471 6 Tỷ trọng FDI trong GDP (%) 13.7 13.7 14.5 15.2 15.5 14.52 7 Nộp ngân sách 373 459 628 916 1,297 3,673 8 Tốc độ tăng trưởng Công nghiệp cả nước (%) 14.6 14.5 16.0 16.0 16.5 15.52 Khu vực FDI (%) 12.6 14.5 18.3 18.3 18.4 16.42 9 Tỷ trọng FDI trong Vốn ĐT XH (%) 18.4 18.0 17.5 17.8 17.0 17.74 10 Tạo việc làm (1,000 người) 450 590 686 759 1,000 (Nguồn: VQLDA – Bộ Kế hoạch và Đầu tư). 2-§¸nh gi¸ t×nh h×nh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong 5 n¨m qua 2.1-Nh÷ng ®iÓm tÝch cùc trong triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n FDI 2.1.1-§Çu t­ n­íc ngoµi ®ãng gãp nguån vèn quan träng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn,gãp phÇn t¹o ra nguån lùc míi thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ §ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong GDP tõ n¨m 1992 ®Õn hÕt n¨m 2005 ®· t¨ng ®¸ng kÓ, cô thÓ lµ tõ 2% n¨m 1992 lªn 7,4% n¨m 1996; 13,1% n¨m 2001; 13,7% n¨m 2002; 14,5% n¨m 2003; 15,2% n¨m 2004 vµ h¬n 15% n¨m 2005. BiÓu ®å 7: §ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong GDP tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 2005. Năm 1992 Năm 1996 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 2 7.4 13.1 15 13.7 15.2 14.5 0 2 4 6 8 10 12 14 16 % 2 7.4 13.1 13.7 14.5 15.2 15 Năm 1992 Năm 1996 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004 Năm 2005 2.1.2-Gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Trong mét thêi gian dµi, tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cao h¬n møc t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp b×nh qu©n cña c¶ n­íc. Nhê ®ã ®· gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ (CNH – H§H), t¨ng tû träng cña ngµnh c«ng nghiÖp trong GDP. Tû träng ngµnh c«ng nghiÖp trong GDP cña n­íc ta ®· t¨ng tõ 23,97% n¨m 1991 lªn 39,97% n¨m 2003. §Õn nay, khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chiÕm 35% gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña c¶ n­íc. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ra nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp míi vµ t¨ng c­êng n¨ng lùc cña nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh­ c«ng nghiÖp dÇu khÝ, c«ng nghÖ th«ng tin, ho¸ chÊt, l¾p r¸p « t«, xe m¸y, s¶n xuÊt thÐp, ®iÖn tö vµ ®iÖn tö gia dông, c«ng nghÖ chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, dù ¸n giµy, dÖt may… Trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ra mét sè s¶n phÈm míi cã hµm l­îng kü thuËt cao vµ c¸c c©y, con gièng míi. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc dÞch vô còng ®· kÝch thÝch ngµnh dÞch vô ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh h¬n, nhÊt lµ trong c¸c ngµnh viÔn th«ng, du lÞch, kinh doanh bÊt ®éng s¶n, giao th«ng vËn t¶i, tµi chÝnh, ng©n hµng. Th«ng qua ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nhiÒu nguån lùc trong n­íc nh­ lao ®éng, ®Êt ®ai, tµi nguyªn…®­îc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶, ®ång thêi Nhµ n­íc cã ®iÒu kiÖn ®Ó chñ ®éng h¬n trong viÖc bè trÝ ®Çu t­ vµo lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng, vµo c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi khã kh¨n. 2.1.3-Thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm qu¶n lý gi¶i quyÕt viÖc lµm n©ng cao thu nhËp Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn giao c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo ViÖt Nam, nhÊt lµ trong lÜnh vùc viÔn th«ng, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ, ho¸ chÊt, c¬ khÝ chÕ t¹o ®iÖn tö, tin häc, « t«, xe m¸y… t¹o ra b­íc ngoÆt quan träng trong ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ mòi nhän, mét sè ngµnh kinh tÕ quan träng cña ®Êt n­íc. MÆc dï xÐt vÒ qui m«, vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc dÞch vô tµi chÝnh, ng©n hµng tuy ch­a lín nh­ng ®· kÐo theo sù chuyÓn giao nghiÖp vô vµ phong c¸ch qu¶n lý tiªn tiÕn vµo ViÖt Nam. §Õn nay, sè lao ®éng trùc tiÕp trong khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· lªn tíi 86 v¹n ng­êi. Ngoµi ra, ­íc tÝnh khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· t¹o ra h¬n 1,5 triÖu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng gi¸n tiÕp (theo ®iÒu tra cña Ng©n hµng ThÕ giíi th× cø mçi viÖc lµm trùc tiÕp sÏ t¹o ra tõ 1 ®Õn 2 viÖc lµm gi¸n tiÕp ). L­¬ng b×nh qu©n cña lao ®éng ViÖt Nam trong khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tõ 75 – 80 USD/th¸ng, cao h¬n b×nh qu©n chung cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Theo ®iÒu tra cña Tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i NhËt B¶n (JETRO) ®èi víi doanh nghiÖp NhËt B¶n, l­¬ng b×nh qu©n th¸ng cña kü s­ ViÖt Nam tõ 220 – 250 USD; l­¬ng c¸n bé qu¶n lý tõ 490 -510 USD, cña c«ng nh©n ViÖt Nam t¹i Hµ Néi lµ 94 USD, t¹i TP Hå ChÝ Minh lµ 113 USD. 2.1.4-§ãng gãp vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc Cïng víi sù gia t¨ng sè doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, møc ®ãng gãp cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ng©n s¸ch ngµy cµng t¨ng. Trong thêi kú 1996 -2000, kh«ng kÓ thu tõ dÇu th«, nép ng©n s¸ch cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t 1,49 tû USD gÊp 4,5 lÇn 5 n¨m tr­íc. BiÓu ®å 8: Tû lÖ gia t¨ng sè thu ng©n s¸ch cña khu vùc FDI qua c¸c n¨m, giai ®o¹n (2001 -2005). Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sè thu ng©n s¸ch cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc kho¶ng 24%. N¨m 2001 sè thu ng©n s¸ch cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t 373 triÖu USD, chiÕm 7% tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n­íc , n¨m 2002 t¨ng 23% so víi n¨m tr­íc, chiÕm 8%; n¨m 2003 t¨ng 36% so víi n¨m tr­íc, chiÕm 9% tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n­íc; n¨m 2004 ®¹t 916 triÖu USD, t¨ng 45,8% so víi n¨m tr­íc, chiÕm 10% tæng thu ng©n s¸ch cña c¶ n­íc. N¨m 2005 thu ng©n s¸ch khu vùc FDI ®¹t 17,950 tû ®ång, t­¬ng ®­¬ng 1.130 triÖu USD, lÇn ®Çu tiªn v­ît ng­ìng 1 tû USD, ®¹t trªn 10% tæng thu ng©n s¸ch c¶ n­íc, riªng trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2005 ®· ®¹t 834 tû USD, b»ng 75% kÕ ho¹ch ®Ò ra. 2.1.5-T¹o thuËn lîi cho viÖc tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng quèc tÕ,n©ng cao n¨ng lùc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¨ng nhanh, lu«n t¨ng cao h¬n møc b×nh qu©n chung cña c¶ n­íc ®· ®ãng gãp quan träng vµo viÖc gia t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Trong thêi kú 1996 – 2000, xuÊt khÈu cña khu vùc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t trªn 10,6 tû USD (kh«ng kÓ dÇu th«), t¨ng h¬n 8 lÇn so víi 5 n¨m tr­íc vµ chiÕm 23% kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. BiÓu ®å 9: Tû träng cña khu vùc FDI trong kim ng¹ch xuÊt khÈu giai ®o¹n 2000 – 2005 §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong xuÊt khÈu cña ngµnh c«ng nghiÖp: 100% trong lÜnh vùc xuÊt khÈu dÇu khÝ, 84% trong ngµnh ®iÖn tö, m¸y tÝnh vµ linh kiÖn, 42% trong ngµnh dù ¸n giµy, 35% trong ngµnh may mÆc. Mét sè dù ¸n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nh­ : C«ng ty Fujisu t¹i §ång Nai – b×nh qu©n hµng n¨m xuÊt khÈu trªn 300 triÖu USD, riªng n¨m 2000 ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 586 triÖu USD; C«ng ty Canon t¹i Hµ Néi xuÊt khÈu kho¶ng 200 triÖu USD mçi n¨m, c¸c dù ¸n s¶n xuÊt giµy nh­ Taekang Vietnam, Pouchen… hµng n¨m ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu trªn 120 triÖu USD. Khu vùc ®Çu t­ trùc tiÐp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc kh¸ch s¹n, du lÞch ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc gia t¨ng xuÊt khÈu t¹i chç. Th«ng qua m¹ng l­íi tiªu thô cña c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia, nhiÒu s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam ®· tiÕp cËn ®­îc víi nhiÒu khu vùc thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. 2.1.6-Gãp phÇn më réng quan hÖ ®èi ngo¹i,chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu thùc tÕ vµ lîi Ých cña c¶ hai bªn (bªn ®Çu t­ vµ bªn tiÕp nhËn ®Çu t­) ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®· gãp phÇn quan träng trong viÖc xo¸ bá cÊm vËn cña Mü ®èi víi ViÖt Nam, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸, thóc ®Èy ViÖt Nam chñ ®éng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. §Õn nay, ViÖt Nam lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN, APEC, ASEM, WTO. N­íc ta còng ®· ký kÕt 47 HiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­, h¬n 40 HiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ trïng, trong ®ã cã HiÖp ®Þnh quan träng nh­ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Hoa Kú, HiÖp ®Þnh tù do ho¸, thóc ®Èy vµ b¶o hé ®Çu t­ víi NhËt B¶n. Th«ng qua tiÕng nãi vµ sù ñng hé ViÖt Nam cña c¸c nhµ ®Çu t­, h×nh ¶nh vµ vÞ thÕ cña ViÖt Nam víi t­ c¸ch lµ “ b¹n cña c¸c n­íc” kh«ng ngõng ®­îc c¶i thiÖn. Céng ®ång c¸c nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi bµy tá sù ñng hé vµ hç trî ViÖt Nam gia nhËp WTO nh»m t¹o thªm thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña hä t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hoµn chØnh hÖ thèng luËt ph¸p phï hîp víi tËp qu¸n kinh doanh quèc tÕ. 2.2-Nh÷ng bÊt cËp trong ho¹t ®éng triÓn khai vµ qu¶n lý c¸c dù ¸n FDI tai ViÖt nam thêi gian qua 2.2.1-H¹n chÕ vÒ mÆt chÝnh s¸ch 2.2.1.1-ChÝnh s¸ch b¶o ®¶m ®Çu t­ C¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o ®Çu t­ ch­a thùc sù râ rµng, kh¸i niÖm vµ c¸ch thøc båi th­êng tho¶ ®¸ng kh«ng râ. Do vËy, dÉn tíi thùc tÕ lµ båi th­êng cña nhµ n­íc bÞ nhµ ®Çu t­ cho r»ng kh«ng tho¶ ®¸ng. Nguyªn t¾c kh«ng håi tè ch­a ®­îc hiÓu mét c¸ch ®óng ®¾n, th«ng suèt ë mäi n¬i, trong mäi lóc. Dï chÝnh s¸ch FDI thay ®æi theo h­íng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho doanh nghiÖp nh­ng chÝnh s¸ch thay ®æi qu¸ nhiÒu, h¬n n÷a c¸c v¨n b¶n d­íi luËt l¹i kh«ng ®­îc ban hµnh kÞp thêi nªn kho¶ng thêi gian thùc tÕ c¸c ­u ®·i dµnh cho c¸c doanh nghiÖp lµ kh«ng thùc sù lín, ®«i khi kh«ng cßn t¸c dông nh­ mét ­u ®·i n÷a. §ã lµ ch­a kÓ ®Õn sù thay ®æi theo h­íng kh«ng cã lîi cho doanh nghiÖp nh­ng doanh nghiÖp vÉn ph¶i thùc hiÖn mµ kh«ng thÓ dù b¸o tr­íc ®­îc. 2.2.1.2-ChÝnh s¸ch thuÕ ChÝnh s¸ch thuÕ qu¸ phøc t¹p, kh«ng râ rµng: ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: viÖc ¸p dông thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vÉn cßn nh÷ng tiªu chÝ kh«ng râ rµng, ch¼ng h¹n nh­ viÖc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp sö dông bao nhiªu lao ®éng th× ®­îc coi lµ sö dông nhiÒu lao ®éng (theo quy ®Þnh míi ®©y lµ trªn 500 lao ®éng), hoÆc viÖc ®¸nh gi¸ sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn… kh«ng cã tiªu chÝ cô thÓ, do vËy khã cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc møc ­u ®·i. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu: cßn nhiÒu vÊn ®Ò xung quanh viÖc ¸p m· thuÕ vµ møc thuÕ suÊt. NhiÒu nguyªn liÖu bÞ ®¸nh thuÕ b»ng hoÆc cao h¬n thµnh phÈm, ®Æc biÖt lµ hµng ®iÖn tö vµ linh kiÖn m¸y tÝnh. ChÝnh s¸ch nµy kh«ng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn. ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n (TNCN): cßn nhiÒu bÊt cËp, møc khëi ®iÓm chÞu thuÕ cßn thÊp, gi·n c¸ch gi÷a c¸c møc thu nhËp chÞu thuÕ thÊp…khiÕn cho møc ®iÒu tiÕt qu¸ cao. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp FDI muèn thuª lao ®éng ViÖt Nam cã tr×nh ®é cao, ng¨n c¶n c¸c doanh nghiÖp FDI thu hót c¸c chuyªn gia giái vµo lµm viÖc vµ kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi ViÖt Nam n¾m gi÷ c¸c chøc vô chñ chèt ë c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. ViÖc b·i bá qui ®Þnh 70:30 khi qui ®æi thu nhËp tÝnh thuÕ thu nhËp c¸ nh©n râ rµng ®i ng­îc víi chÝnh s¸ch chung cña Bé Tµi chÝnh lµ gi¶m bít c¸c chi thuÕ TNCN vµ nã trë thµnh g¸nh nÆng vÒ chi phÝ kh«ng c«ng b»ng vµ bÊt hîp lý ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ hiÖn nay. 2.2.1.3-ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai qu¸ phøc t¹p: ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai lµ nhiÒu bÊt cËp nhÊt, t×nh tr¹ng mÊt tõ 3- 4 n¨m míi ®Òn bï gi¶i to¶ xong ®Ó tiÕn hµnh c«ng tr×nh vÉn cßn phæ biÕn khiÕn cho c¸c nhµ ®Çu t­ n¶n lßng. H¬n n÷a, chi phÝ ®Òn bï gi¶i to¶ cßn qu¸ cao vµ t¨ng liªn tôc kh«ng dù ®o¸n tr­íc ®­îc khiÕn cho nhiÒu dù ¸n kh«ng thÓ triÓn khai nh­ dù kiÕn. 2.2.1.4-ChÝnh s¸ch b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp,së h÷u trÝ tuÖ ChÝnh s¸ch b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ: B¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp vµ ph¸t minh s¸ng chÕ rÊt yÕu, t×nh tr¹ng hµng gi¶, hµng nh¸i, hµng kÐm chÊt l­îng ch­a ®­îc ng¨n chÆn mét c¸ch cã hiÖu qu¶, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc d­îc phÈm, ho¸ mü phÈm, chÊt tÈy röa… ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong lÜnh vùc nµy, lµm gia t¨ng chi phÝ cña doanh nghiÖp trong viÖc tù b¶o vÖ m×nh vµ t¨ng chi phÝ th©m nhËp vµ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Ngoµi nh÷ng bÊt cËp nªu trªn, ho¹t ®éng thu hót vµ triÓn khai ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam cßn cã nh÷ng thiÕu sãt nh­: C¬ cÊu ph©n bæ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn cã nh÷ng bÊt hîp lý, khi th× tËp trung qu¸ lín vµo nh÷ng ngµnh dÔ thu lîi nhuËn, thu håi vèn nhanh, khi th× tËp trung vµo ngµnh s¶n xuÊt ®­îc b¶o hé lín. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi trong lÜnh vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp cßn thÊp vµ tû träng ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp trong tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi liªn tôc gi¶m: tõ 21,6% thêi kú 1988- 1990 xuèng 8,3% thêi kú 1991 -1995, 4,7% trong thêi kú 1996 – 2000. Tõ n¨m 2001 ®Õn nay, ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp cã xu h­íng t¨ng lªn nh­ng ch­a ®¸ng kÓ, n¨m 2004 chiÕm 7,5%. BiÓu ®å 10: Tû träng FDI vµo lÜnh vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp trong tæng vèn FDI qua c¸c thêi kú. VÒ mÆt ®èi t¸c, phÇn lín vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam lµ tõ c¸c n­íc Ch©u ¸ (Singapore, NhËt B¶n, Hµn Quèc…). §Çu t­ tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn, së h÷u c«ng nghÖ nguån ch­a lín vµ t¨ng chËm. C¸c n­íc G7 míi chiÕm 23% tæng vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. §Çu t­ cña Hoa Kú ch­a t¨ng ®¸ng kÓ mÆc dï hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®· ®­îc thùc thi ®­îc 3 n¨m; §Çu t­ cña EU cßn rÊt thÊp, ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng. Tõ ®ã, sè dù ¸n quy m« lín, sö dông c«ng nghÖ nguån cßn Ýt. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tËp trung vµo c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓn phÝa B¾c vµ phÝa Nam; trong khi c¸c khu vùc kh¸c cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi khã kh¨n nh­ miÒn nói phÝa B¾c, B¾c Trung Bé vµ duyªn h¶i miÒn Trung, T©y Nguyªn vµ §ång b»ng s«ng Cöu Long ch­a ®¸ng kÓ. Sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ cßn lín, tû lÖ c¸c doanh nghiÖp bÞ gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n cßn cao. Trong sè 6.100 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp tõ n¨m 1988 ®Õn nay ®· cã gÇn 1.000 doanh nghiÖp bÞ gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n, chiÕm 16,3% tæng sè dù ¸n ®­îc cÊp phÐp. Bªn ViÖt Nam trong liªn doanh thiÕu kh¶ n¨ng kiÓm so¸t tµi chÝnh doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c chi phi ®Çu t­, ®Çu ra. Mét sè liªn doanh do lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ hoÆc do kh«ng cã kh¨ n¨ng tµi chÝnh hoÆc kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc m©u thuÉn néi bé ®· ph¶i chuyÓn thµnh doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. 2.2.2-H¹n chÕ vÒ mÆt c¬ chÕ ®iÒu hµnh,tæ chøc qu¶n lý 2.2.2.1-Hç trî cña chÝnh phñ ®èi víi nhµ ®Çu t­ Hç trî cña ChÝnh phñ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ ch­a thùc sù hiÖu qu¶: Hç trî cña ChÝnh phñ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· ®­îc c¶i thiÖn nh­ng vÉn ch­a thùc sù cã hiÖu qu¶, chÝnh s¸ch “mét cöa” ch­a thùc sù ho¹t ®éng, vÉn cßn qu¸ nhiÒu ®Çu mèi, nhiÒu lo¹i giÊy phÐp con. Thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ, phøc t¹p víi qu¸ nhiÒu quy ®Þnh ®· khiÕn cho sù hç trî cña ChÝnh phñ ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­, trªn thùc tÕ chØ cã ý nghÜa vÒ mÆt tinh thÇn. QuyÕt t©m cña ChÝnh phñ hç trî c¸c doanh nghiÖp lµ cao, nh­ng hiÖu lùc thi hµnh víi cÊp d­íi cßn thÊp nªn ch­a cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc (vÝ dô nh­ viÖc thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 10/CP cña ChÝnh phñ vÒ hoµn tr¶ tiÒn ngoµi hµng rµo). 2.2.2.2-Thñ tôc hµnh chÝnh Thñ tôc h¸nh chÝnh vÉn ch­a c¶i thiÖn nhiÒu: MÆc dï LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi n¨m 2000 ®· thµnh c«ng lín trong viÖc ®­a ra hai quy tr×nh cÊp phÐp nh­ng c¸c dù ¸n trong diÖn ®¨ng ký cÊp phÐp ®«i khi vÉn ph¶i qua nh÷ng thñ tôc nh­ thÈm ®Þnh cÊp phÐp, do kh«ng râ thÕ nµo lµ phï hîp víi quy ho¹ch ®­îc duyÖt. C«ng t¸c quy ho¹ch hiÖn nay cßn rÊt chËm, do vËy quy tr×nh ®¨ng ký cÊp phÐp vÉn ch­a thùc sù lµ mét c¶i thiÖn. C¸c chÝnh s¸ch cô thÓ lµ nh­ vËy, cßn nh×n réng ra, hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña ViÖt Nam võa thiÕu, võa kh«ng ®ång bé, chång chÐo, khiÕn cho c¸c c¬ quan hµnh ph¸p rÊt khã ¸p dông. Sù yÕu kÐm cña hÖ thèng ph¸p luËt dÉn tíi c¬ héi ®Ó mét bé phËn quan chøc lîi dông quyÒn h¹n, vÞ trÝ cña m×nh tham nhòng, lµm mÐo mã thªm chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc. 2.2.2.3-C¬ chÕ phèi hîp gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng H¹n chÕ vÒ c¬ chÕ phèi hîp gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng: ChÝnh s¸ch, m«i tr­êng ph¸p lý ®· cã nhiÒu h¹n chÕ, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt võa nhiÒu, võa chång chÐo, m©u thuÉn víi nhau nh­ng trong qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh l¹i thiÕu h¼n mét c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c cÊp qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ gi÷a Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng ®· khiÕn cho m«i tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam cµng trë nªn kÐm hÊp dÉn. C¸c quan ®iÓm thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc cô thÓ kh¸c nhau gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng, khiÕn cho viÖc xö lý chung vµ ®Æc biÖt lµ xö lý c¸c v­íng m¾c cßn long tóng, kÐo dµi. NhiÒu ®Þa ph­¬ng xö lý, vËn dông chÝnh s¸ch kh¸c nhau ®èi víi nh÷ng tr­êng hîp gièng nhau khiÕn cho nhµ ®Çu t­ kh«ng tin t­ëng vµo chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n cña nhµ n­íc. Sù thiÕu phèi hîp gi÷a trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng kh«ng nhÞp nhµng, thiÕu c¬ chÕ ®iÒu tiÕt ®· lµm c¶n trë vµ mÐo mã qu¸ tr×nh tiÕp nhËn th«ng tin tõ c¸c doanh nghiÖp, khiÕn cho ho¹t ®éng qu¶n lý cña c¸c cÊp trung ­¬ng trë nªn khã kh¨n h¬n. Mét sè xö lý cô thÓ còng v× thÕ mµ kh«ng kÞp thêi, khiÕn cho doanh nghiÖp ph¶i g¸nh chÞu rñi ro kh«ng ®¸ng cã. 2.3-Nguyªn nh©n cña nh÷ng khã kh¨n h¹n chÕ 2.3.1-Nguªn nh©n kh¸ch quan N­íc ta chuyÓn sang thùc hiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng, më cöa thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi chËm h¬n so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc, thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ch­a hoµn thiÖn vµ ch­a ®¸p øng ®Çy ®ñ yªu cÇu cña nhµ ®Çu t­, nhÊt lµ cña c¸c tËp ®oµn xuyªn qu«c gia. Tõ xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, c¬ së h¹ tÇng cña n­íc ta tuy ®· kh«ng ngõng ®­îc ®Çu t­, n©ng cÊp nh­ng cßn l¹c hËu so víi nhiÒu n­íc. Thªm vµo ®ã, thÞ tr­êng n­íc ta cßn h¹n hÑp do søc mua cña ng­êi tiªu dïng cßn thÊp. Mét phÇn cña sù suy gi¶m dßng FDI vµo ViÖt Nam tõ n¨m 1997 ®Õn nay lµ do t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc ®· lan réng thµnh mét cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ toµn cÇu, t¸c ®éng xÊu tíi c¸c ®èi t¸c ®Çu t­ chñ yÕu vµo ViÖt Nam nh­ NhËt b¶n, Hµn Quèc, c¸c n­íc ASEAN… lµm cho c¸c n­íc nµy c¾t gi¶m ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, lµm gi¶m luång ®Çu t­ míi. Khi diÔn ra khñng ho¶ng kinh tÕ, hµng lo¹t c¸c doanh nghiÖp ®· bÞ ph¸ s¶n hoÆc r¬i vµo t×nh tr¹ng ®×nh ®èn. TÊt c¶ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®Òu cÇn nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña m×nh nªn hä ®· ding nhiÒu chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c­êng thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi, trong khi nguån vèn nµy kh«ng ph¶i lµ v« h¹n, khiÕn cho cuéc c¹nh tranh thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i khu vùc vµ trªn thÕ giíi diÔn ra ngµy cµng gay g¾t. 2.3.2-Nguyªn nh©n chñ quan Có thể nhận thấy rằng những nguyên nhân khách quan chỉ là một phần, mà chính những hạn chế, bất cập của chính sách FDI như đã nói trên là nguyên nhân khiến FDI chưa phục hồi được như những năm 1996-1997, có thể khái quát chung các nguyên nhân chủ quan như sau: Khu«n khổ pháp lý còn chậm điều chỉnh và chưa thực sự đồng bộ giữa các ngành, vùng, giữa trung ương và địa phương. Đầu tư theo phương thức BOT, BTO, BT... được khuyến khích nhưng các khung pháp luật cần thiết lại chưa được hoàn thiện nên không phát triển được. Doanh nghiệp FDI vẫn chỉ có duy nhất một loại hình là Công ty trách nhiệm hữu hạn, cũng không thay đổi kể từ năm 1987. Trong khi đó, Luật doanh nghiệp ra đời đã cho phép các doanh nghiệp trong nước thành lập dưới nhiều hình thức từ công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh.... gây sự bất bình đẳng giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Chất lượng Danh mục dự án quốc gia kêu gọi đầu tư trực tiếp nước ngoài còn hạn chế, chưa phù hợp với sự quan tâm của các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài; nhiều ngành, địa phương chưa đưa ra được các dự án trọng điểm phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. So với các nước thủ tục thẩm định cập phép dự án ở nước ta còn phức tạp.Trong quản lý Nhà nước, còn quá coi trọng khâu thẩm định cấp phép, trong khi công tác quản lý sau cấp phép chưa được quan tâm đúng mức, chưa giải quyết kịp thời và dứt điểm các vướng mắc của nhà đầu tư trong quá trình triển khai dự án. Từ đó số vốn đăng ký của các dự án đã được cấp phép nhưng chưa thực hiện còn lớn, hiện lên tới trên 15 tỷ. Việc thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài chưa gắn với ODA, chưa tranh thủ ODA để hỗ trợ các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các ngành trọng điểm và các vùng cần thu hút vốn đầu tư. Đội ngũ cán bộ quản lý Nhà nước về đầu tư trực tiếp nước ngoài cũng như cán bộ Việt Nam quản lý kinh doanh trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài còn hạn chế về năng lực, trình độ và kỷ cương, nhất là về luật pháp quốc tế, ngoại ngữ và kinh nghiệm thương trường.Mặc dù nước ta có nguồn lao động dồi dào, nhưng lại thiếu lao động có tay nghề cao. Do công tác đào tạo, công nhân kỹ thuật và tập huấn về nghiệp vụ chuyên môn chưa được chú trọng đúng mức. Trong các nguyên nhân khách quan và chủ quan nêu trên, các nhân tố chủ quan mạng tính quyết định dẫn tới những hạn chế về thu hút và sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài của nước ta trong thời gian qua. Ch­¬ng III-Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý c¸c dù ¸n FDI 1-Mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¨ng kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp trong qu¶n lý c¸c dù ¸n FDI 1.1-§èi víi nhãm ®· triÓn khai ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh (nhãm1) Đây là nhóm doanh nghiệp đã triển khai hoạt động sản xuất kinh doanh, đóng góp quan trọng và ngày càng lớn cho nền kinh tế, nhất là về tăng cường năng lực sản xuất, xuất khẩu; giải quyết việc làm cho người lao động; thúc đẩy tăng trưởng GDP; tăng nguồn thu ngân sách Nhà nước và thúc đẩy chuyển giao và đổi mới công nghệ. Tuy nhiên trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, nhiều doanh nghiệp trong nhóm này đang gặp nhiều vướng mắc, khó khăn khác nhau. Do đó, để khuyến khích các doanh nghiệp thuộc nhóm này phát triển, đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế, cần áp dụng các biện pháp sau đây: 1.1.1-Thùc hiÖn th­êng xuyªn,trªn diÖn réng, c«ng t¸c ®éng viªn, khen th­ëng Trong thời gian qua, một số doanh nghiệp và nhà đầu tư đã được Nhà nước và các Bộ quản lý khen thưởng nhưng số lượng chưa nhiều. Trong thời gian tới Nhà nước nên xem xét khen thưởng cho các doanh nghiệp hoạt động tốt khác dưới nhiều hình thức khác nhau. Đồng thời Nhà nước nên thực hiện chế độ thưởng xuất khẩu đối với doanh nghiệp có vốn FDI; khuyến khích việc tổ chức bình chọn và trao giải cho các doanh nghiệp có sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, sức cạnh tranh lớn, đóng góp nhiều cho nền kinh tế về xuất khẩu, nộp ngân sách, thu hút lao động, chấp hành và tuân thủ pháp luật tốt 1.1.2-Nhµ n­íc cÇn hç trî c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong viÖc th¸o gì khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng tiªu thô Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp không sử dụng hết năng lực sản xuất do thiếu thị trường tiêu thụ, nhất là các dự án sản xuất ô tô, xe máy, xi măng, sắt thép, điện tử... Để giải quyết khó khăn này, trước hết đòi hỏi phải thực hiện triệt để công tác chống hàng nhập lậu và gian lận thương mại. Thực hiện nhất quán chính sách nhằm hạn chế nhập khẩu đối với các sản phẩm trong nước dư thừa; tiếp tục tạo điều kiện để các doanh nghiệp giảm chi phí, hạ giá thành sản phẩm nhằm nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm để có thể tăng cường xuất khẩu. Đồng thời tạo điều kiện để các doanh nghiệp tận dụng được lợi thế và sớm xâm nhập vào thị trường Hoa Kỳ và các thị trường khác như Tây Âu, Nhật Bản...Mặt khác, cần tiếp tục chính sách kích cầu sản xuất và tiêu dùng hợp lý nhằm nâng cao sức mua của thị trường trong nước. 1.1.3-§iÒu chØnh mét sè lo¹i thuÕ Cụ thể là: Hoàn thuế nhập khẩu đối với nguyên vật liệu để sản xuất ra các sản phẩm chưa đáp ứng đủ tiêu chuẩn xuất khẩu nhưng lại không được phép tiêu thụ tại thị trường Việt Nam và do vậy bị huỷ bỏ. Giảm thuế xuất nhập khẩu đối với một số nguyên liệu hiện được quy định cao hơn so với thuế nhập khẩu thành phẩm. 1.2-§èi víi nhãm c¸c dù ¸n ®ang triÓn khai thùc hiÖn (nhãm 2) Đây là nhóm dự án sẽ góp phần tạo đà cho sự tăng trưởng kinh tế trong những năm sắp tới. Đối với nhóm dự án này, cần tạo mọi điều kiện để có thể triển khai thực hiện, sớm đi vào sản xuất. Đối với các dự án mới cấp phép, đang triển khai các thủ tục hành chính. Cần giải quyết nhanh các thủ tục thuê đất, đền bù giải phóng mặt bằng, xây dựng các công trình hạ tầng ngoài hàng rào của doanh nghiệp. 1.3-§èi víi nhãm c¸c dù ¸n ch­a triÓn khai nh­ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn (nhãm 3) Đây là nhóm dự án cần tập trung tháo gỡ khó khăn nhiều nhất vì nhóm dự án này có khả năng triển khai nhưng vì nhiều lý do khác nhau chưa triển khai được. Đối với nhóm này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần phải phối hợp với UBND cấp tỉnh tìm hiểu lý do của từng dự án để có sự hỗ trợ kịp thời giúp các dự án có thể triển khai được. 1.4-§èi víi nhãm c¸c dù ¸n ch­a triÓn khai vµ kh«ng cã triÓn väng thùc hiÖn (nhãm 4) Đây là nhóm các dự án không có khả năng triển khai, cần tiến hành xem xét, thu hồi Giấy phép đầu tư. Nếu dự án nào có khả năng chuyển đổi đối tác, cần tạo điều kiện để các nhà đầu tư nước ngoài khác quan tâm có thể tiếp tục đầu tư. 2-Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng triÓn khai c¸c dù ¸n FDI 2.1-Gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc,bé ngµnh Để tăng cường thu hút và nâng cao hiệu quả sủ dụng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài phục vụ phát triển kinh tế đất nước, trươc hết đồi hỏi phải quán triển, thống nhất nhận thức về quan điểm của Đảng và Nhà nước đối với lĩnh vực đầu tư trực tiếp nước ngoài phù hợp với bối cảnh hội nhập quốc tế trong giai đoạn mới. Trên cơ sở đó tiến hành các giải pháp đồng bộ sau đây: 2.1.1-TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt,c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi nh»m c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI,®¸p øng yªu cÇu cña qu¸ tr×nh héi nhËp theo h­íng xo¸ bá ph©n biÖt ®èi xö,th«ng tho¸ng,minh b¹ch Luật và các văn bản dưới luật phải được diều chỉnh, phân định rõ thẩm quyền của các cấp từ trung ương đến địa phương, phân công trách nhiệm của các Bộ, ngành hữu quan về đầu tư trực tiếp nước ngoài nhằm thực hiện các cam kết, đồng thời , đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống pháp luật, không gây xáo trộn hoạt động quản lỹ Nhà nước về đầu tư trực tiếp nước ngoài. Việc sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về đầu tư trực tiếp nước ngoài không chỉ nhằm thực hiện cam kết trong các cam kết trong các điều ước quốc tế mà còn là một trong những giải pháp thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về cải thiện môi trường đầu tư và chử động hội nhập sâu, rộng hơn vào kinh tế khu vực và thế giới. Các nội dung cơ bản gồm: Điều chỉnh các cam kết về việc xóa bỏ một số điều kiện đầu tư và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho họat động của các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam, theo hướng trong thời gian 5 năm đã thỏa thuận, Việt Nam được bảo lưu yêu cầu nội địa hóa và phát triển nguồn nguyên liệu trong nước nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp chế biến và chế tạo cơ khí, vì vậy, cần chuyển sang áp dụng các ưu đãi thuế là chủ yếu thay vì các yêu cầu bắt buộc thực hiện chương trình nội địa hóa. Từ năm 2006, cần điều chỉnh giảm dần các ưu đãi thuế nhập khẩu theo tỷ lệ nội địa hóa để thực hiện lộ trình miễn, giảm thuế nhập khẩu chung đã cam kết trong Chương thương mại hóa của Hiệp định Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ. 2.1.2-N©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n­íc ®Ó kÞp thêi th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ n­íc ngoµi các cơ quan cấp giấy phép đầu tư phải thường xuyên rà soát, phân loại các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đã được cấp giấy phép đầu tư để có những biện pháp thích hợp, kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài. Cụ thể: Đối với các doanh nghiệp đã đi vào sản xuất kinh doanh (Nhóm 1), các Bộ, ngành, trong phạm vi thẩm quyền của mình, cần động viên khen thưởng kịp thời để khuyến khích các doanh nghiệp hoạt động tốt tiếp tục phát triển, đồng thời cần có biện pháp thích hợp để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến thị trường tiêu thụ sản phẩm, các nghĩa vụ thuế. Đối với các dự án đang triển khai thực hiện (nhóm 2), các Bộ, ngành và UBND cấp tỉnh cần tích cực hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, nhất là trong khâu đền bù, giải phóng mặt bằng để nhanh chóng hoàn thành xây dựng cơ bản, đưa doanh nghiệp vào sản xuất kinh doanh. Đối với các dự án chưa triển khai, song xét thấy vẫn có khả năng thực hiện (Nhóm 3), cần thúc đẩy việc triển khai trong một thời gian nhất định và giải quyết các vướng mắc, kể cả việc điều chỉnh mục tiêu và quy mô hoạt động của dự án. Đối với các dự án chưa triển khai và không có triển vọng thực hiện (nhóm 4) nên kiên quyết thu hồi Giấy phép đầu tư, dành địa điểm cho các nhà đầu tư khác. 2.1.3-C¶i tiÕn thñ tôc hµnh chÝnh,®Èy nhanh ph©n cÊp qu¶n lý g¾n víi t¨ng c­êng phèi hîp gi¸m s¸t ho¹t ®éng qu¶n lý FDI Giảm thiểu tối đa thủ tục hành chính theo hướng thu hẹp diện các dự án thẩm định cấp phép đầu tư, loại bỏ các tiêu chí thẩm định không cần thiết đối với dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài; mở rộng diện các dự án đăng ký cấp phép đầu tư; mở rộng phân cấp quản lý đầu tư trực tiếp nước ngoài cho các địa phương. Để tăng cường sự quản lý thống nhất đầu tư trực tiếp nước ngoài trong điều kiện đẩy mạnh phân cấp cho các cơ quan chính quyền địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành và UBND địa phương. Tăng cường, việc giám sát công tác ban hành các văn bản pháp luật về đầu tư trực tiếp nước ngoài của các Bộ, ngành và UBND địa phương nhằm đảm bảo tính thống nhất, không chồng chéo và vượt khuôn khổ pháp luật hiện hành. 2.1.4-§æi míi c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t­ trªn c¬ së ®a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc xóc tiÕn Tăng cường xây dựng quảng bá hình ảnh Việt Nam tại các địa bàn trọng điểm thông qua nhiều hình thức khác nhau. Nâng cao chất lượng các cuộc hội thảo xúc tiến đầu tư tại các địa bàn và đối tác đã được nghiên cứu và xác định. Tăng cường tổ chức các cuộc hội thảo chuyên ngành, hoặc lĩnh vực tại các địa bàn có thế mạnh với sự tham gia của các cơ quan chuyên ngành. Tăng cường đội ngũ cán bộ có trình độ về ngoại ngữ, marketing, hiểu biết về chính sách, luật pháp liên quan tới đầu tư nước ngoài vào các bộ phận chuyên trách về công tác xúc tiến đầu tư. Củng cố kiện toàn và nâng cao trình độ nghiệp vụ của các Trung tâm xúc tiến đầu tư của trung ương và địa phương. Tăng cường hợp tác song phương, đa phương về xúc tiến đầu tư. Tiếp tục thực hiện các hợp tác về xúc tiến đầu tư với các nước như Nhật Bản, Singapore, Thái Lan thông qua các tổ chức như JICA,JETRO (Nhật Bản) , EDB (Singapore), BOI (Thái Lan), GTZ (Đức) và nối lại hợp tác xúc tiến đầu tư với MIDA của Malaysia. Tiếp tục duy trì, mở rộng hợp tác trong khuôn khổ hợp tác đa phương về đầu tư với các tổ chức như ASEAN, APEC, ASEM; OECD, xây dựng và cập nhật thường xuyên các chương trình hành động quốc gia về tự do hoá, thuận lợi hoá và xúc tiến đầu tư mà Việt Nam đã cam kết trong khuôn khổ ASEAN, APEC và ASEM. Duy trì, mở rộng quan hệ hợp tác xúc tiến đầu tư và đào tạo với các tổ chức quốc tế : WB, IFC, FIAS, MIGA, ESCAP. 2.1.5-Chó träng t¨ng c­êng c«ng t¸c c¸n bé vµ ®µo t¹o c¸n bé,c«ng nh©n kü thuËt lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi Trong hoạt động đầu tư nước ngoài, công tác cán bộ đặc biệt quan trọng và cán bộ tham gia hoạch định chính sách vừa là người vận dụng luật pháp, chính sách để xử lý các nghiệp vụ hàng ngày liên quan đến mọi hoạt động FDI. Như vậy, trong hoạt động đầu tư con người có vai trò đặc biệt quan trọng, do đó phải đặc biệt chú trọng đến công tác đào tạo nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực trình độ chuyên môn, khả năng ngoại ngữ của đội ngũ công chức Nhà nước, nhất là các cán bộ liên quan đến hoạt động quản trị triển khai dự án FDI và đội ngũ cán bộ Việt Nam trong các doanh nghiệp FDI. Do đó, cần tập trung xây dựng quy chế cán bộ Việt Nam tham gia Hội đồng quản trị và quản lý doanh nghiệp liên quan, quy định rõ tiêu chuẩn tuyển chọn về chính trị, chuyên môn và nghiệp vụ, trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của cán bộ làm việc tại các doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đồng thời có kế hoạch xây dựng đề án tổ chức đào tạo theo nhiều hình thức đối với công tác quản trị triển khai, cán bộ quản lý các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, tổ chức thường xuyên việc tập huấn về chuyên môn, nghiệp vụ, luật pháp cho cán bộ Việt Nam hiện nay đang làm việc tại các doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài. 2.2-Gi¶i ph¸p tõ phÝa chñ ®Çu t­ Đối với chủ đầu tư, trước hết cần phải có ý thức tuân thủ luật pháp của nước sở tại về đầu tư nước ngoài nói chung và quy định về triển khai nói riêng, đặc biệt các quy định về thuế và tuyển dụng lao động. Đây là vấn đề đòi hỏi phải có sự hợp tác giữa các chủ đầu tư và các cơ quan quản lý dự án FDI tại Việt Nam. Bên cạnh đó cũng cần phải đảm bảo tiến độ góp vốn để triển khai các dự án đúng như đã cam kết. Các bên đối tác đầu tư phải thoả thuận và nhất thiết phải lập ra một kế hoạch góp vốn rõ ràng hay tạo ra một sự ràng buộc nhất định, cũng có thể là quy định các biện pháp xử lý khi có sự vi phạm về góp vốn xảy ra để đảm bảo đúng tiến độ góp vốn như đã cam kết. KÕt LuËn Chủ trương hợp tác và đầu tư với nước ngoài nhằm tranh thủ vốn, công nghệ kinh nghiệm quản lý và thị trường thế giới phục vụ sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện dại hoá đã được xác định và cụ thể hoá trong các văn kiện, Nghị quyết của Đảng trong thời kỳ đổi mới, trong Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Qua mười tám năm, đầu tư trực tiếp nước ngoài đã đạt được những thành tựu quan trọng, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế. Mặc dù vậy, hoạt động triển khai các dự án FDI vẫn còn tồn tại khá nhiều, khó khăn vướng mắc làm cho hiệu quả đạt được trong lĩnh vực này chưa đúng với tiềm năng sẵn có của nước ta. Vì vậy, việc nghiên cứu, phân tích, đánh giá những tồn tại trong hoạt động triển khai các dự án FDI quản lý những năm qua và đưa ra một số giải pháp để tăng cường triển khai các dự án này là rất cần thiết. §Ò ¸n đã giải quyết một số vấn đề sau: Phân tích thực trạng triển khai và quản trị triển khai các dự án FDI tại Việt Nam trong những năm đây. Đưa ra một số kiến nghị và giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường triển khai và quản trị triển khai các dự án FDI tại Việt Nam trong thời gian tới. TÀI LIỆU THAM KHẢO Gi¸o tr×nh Qu¶n TrÞ Kinh Doanh – Chñ biªn: GS.TS. NguyÔn Thµnh §é – TS. NguyÔn Ngäc HuyÒn. NXB Lao §éng –X· Héi 2004 Giáo trình Kinh tế Đầu tư – Chủ biên: PGS. Ts. Nguyễn Bạch Nguyệt – TS. Từ Quang Phương. NXB Thống Kê 2004. Giáo trình Quản lý dự án đầu tư. Chủ biên: TS. Từ Quang Phương. NXB Lao động xã hội 2005. Giáo trình Quản trị dự án và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài – TS Nguyễn Thị Hường. NXB Thống kê 2002. Giáo trình Quản trị dự án đầu tư nước ngoài và chuyển giao công nghệ - TS Nguyễn Thị Hường. NXB Thống kê 2000. T¸c ®éng cña hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt Nam –Hoa Kú ®Õn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña Hoa Kú t¹i viÖt Nam.NXB ChÝnh TrÞ Quèc Gia 2005. Nghị định 24/2000/NĐ-CP của Chính Phủ: Quy định chi tiết thi hành Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (Ban hành ngày 31/7/2000) Nghị định 27/2003/NĐ-CP của Chính Phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2000/NĐ-CP ngày 31/7/2000 quy định chi tiết thi hành Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (Ban hành ngày 19/3/2003) Thông tư 12/2000 TT-Bộ Kế hoạch và Đầu tư ngày 15/9/2000, hướng dẫn hoạt động đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Báo cáo tổng hợp về đầu tư trực tiếp nước ngoài cua Bộ Kế hoạch và Đầu tư giai đoạn 2001 đến 2005. Nghị quyết 09/2001/NQ-CP của Chính Phủ ngày 28/8/2001 về tăng cường thu hút và nâng cao hiệu quả đầu tư trực tiếp nước ngoài thời kỳ 2001-2005 Báo cáo: Tình hình đầu tư nước ngoài tại Việt Nam năm 2005, của Vụ Đầu tư nước ngoài gửi Vụ Tổng hợp – Bộ Kế hoạch và Đầu tư . Trang Web Trang Web Trang Web Trang Web Trang Web Trang web Và một số tài liệu tham khảo khác cùng báo chí, thông tin xã hội. MỤC LỤC