Trình độ văn hoá của nguồn nhân lực

PhÇn më ®Çu Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ diÔn ra nhanh chãng vµ xu thÕ t¨ng tr­ëng kinh tÕ lÊy tri thøc lµm ®éng lùc hiÖn nay, vai trß cña nguån nh©n lùc ®èi víi ph¸t triÓn trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt. Con ng­êi víi kh¶ n¨ng n¾m gi÷ kiÕn thøc ®· trë thµnh mòi nhän t¹o ra søc c¹nh tranh cho c«ng ty, céng ®ång vµ quèc gia. ViÖc lµm râ vÊn ®Ò con ng­êi cã thÓ ®ãng gãp nh­ thÕ nµo cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ lµm sao ®Ó con ng­êi cã thÓ ®ãng gãp hiÖu qu¶ h¬n, tøc lµ xem xÐt con ng­êi d­íi gãc ®é ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt th«ng qua gi¸o dôc - ®µo t¹o trong giai ®o¹n hiÖn nay ®· trë thµnh mét chñ ®Ò ®ßi hái nhiÒu nghiªn cøu. Nh­ ta ®· thÊy, nguån nh©n lùc lµ nh©n tè träng t©m, cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Do ®ã viÖc n©ng cao thÓ lùc, trÝ lùc , t©m lùc, thÈm mü … cña nguån nh©n lùc lµm cho Nhµ n­íc ngµy cµng cã n¨ng lùc phÈm chÊt lao ®éng míi cao h¬n, cã hiÖu qu¶ lao ®éng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao h¬n, lµm nÒn t¶ng, ®éng lùc cho tÇm cao cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi lµ rÊt quan träng. Tõ ®ã, chóng ta cÇn ®i s©u nghiªn cøu nh÷ng néi dung cô thÓ cña nguån nh©n lùc mµ trong ®ã cã mét yÕu tè rÊt quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc lµ chÊt l­îng nguån nh©n lùc. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc lµ tr¹ng th¸i nhÊt ®Þnh cña nguån nh©n lùc, lµ tè chÊt, b¶n chÊt bªn trong cña ngußn nh©n lùc. Nã lu«n cã sù vËn ®éng vµ ph¶n ¸nh tr×nh ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ – x· héi còng nh­ møc sèng, d©n trÝ cña d©n c­. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc lµ kh¸I niÖm tæng hîp vÒ nh÷ng ng­êi thuéc nguån nh©n lùc ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c chØ tiªu sau: Søc khoÎ Tr×nh ®é v¨n ho¸ Tr×nh ®é chuyªn m«n kÝ thuËt ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi C¸c chØ tiªu kh¸c Trong ®ã, tr×nh ®é v¨n ho¸ lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ®­îc ®¸nh gi¸ lµ rÊt quan träng cña nguån nh©n lùc. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña nguån nh©n lùc lµ rÊt quan träng cña chÊt l­îng nguån nh©n lùc. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña nguån nh©n lùc lµ tr¹ng ht¸I hiÓu biÕt cao hay thÊp cña ng­êi lao ®éng ®èi víi nh÷ng kiÕn thøc ph¸t triÓn vÒ tù nhiªn vµ x· héi. MÆt kh¸c, tr×nh ®é v¨n ho¸ lµ kh¸I niÖm vÒ häc vÊn ®Ó con ng­êi cã thÓ tiÕp thu nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vµ tri thøc chuyªn m«n kÜ thuËt. Do ®ã, viÖc ph©n tÝch râ tr×nh ®é v¨n ho¸ cña nguån nh©n lùc nãi riªng vµ cña toµn d©n c­ nãi chung lµ hÕt søc quan träng. ViÖc xem xÐt tû lÖ sè ng­íi mï ch÷, tû lÖ sè ng­êi häc hÕt tiÓu häc, THCS, THPT cña lùc l­îng lao ®éng nh­ thÕ nµo lµ mét néi dung cÇn ®­îc nghiªn cøu vµ ph©n tÝch kü l­ìng. §Ó tõ ®ã cã thÓ rót ra nh÷ng ®Þnh h­íng, gi¶I ph¸p cô thÓ gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai cña quèc gia.  Néi dung 1.Thùc tr¹ng vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ cña ngußn nh©n lùc n­íc ta. Tr×nh ®é v¨n ho¸ lµ c¬ së quan träng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc, kü n¨ng lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. MÆt kh¸c tr×nh ®é v¨n ho¸ l¹i ®­îc cung cÊp qua hÖ thèng gi¸o dôc vµ thÓ hiÖn qua mÆt b»ng d©n trÝ cña d©n c­. ViÖt Nam sau hai thËp kû thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi më cña vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ tr×nh ®é v¨n ho¸ cña nguån nh©n lùc n­íc ta ®· cã nhiÒu thya ®æi ®¸ng kÓ vµ ®¸ng khÝch lÖ. 1.1.Tû lÖ nh©n lùc biÕt ch÷ kh¸ cao trong nguån nh©n lùc Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc n­íc ta cao h¬n c¸c n­íc cã cïng møc thu nhËp nh­ng cßn c¸ch xa so víi Nguån nh©n lùc cña c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc NIC… §a sè Nguån nh©n lùc n­íc ta dÒu biÕt ch÷. N¨m 2004, tû lÖ lao ®éng biÕt chò trong lùc l­îng lao ®éng lµ 95%. Tû lÖ nµy gÇn t­¬ng ®­¬ng víi c¸c n­íc trong khu vùc ( Th¸I Lan lµ 96%, Philippin lµ 94%). Sè ng­êi biÕt chò cña Nguån nh©n lùc n­íc ta kh«ng ngõng t¨ng lªn nhê c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn hÖ thèng Gi¸o dôc phæ th«ng vµ phæ cËp tiÓu häc. 1.2.Nh©n lùc cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ cao chiÕm tû lÖ thÊp N¨m 2004, trong lùc l­îng lao ®éng, tû lÖ lao ®éng cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ tèt nghiÖp THCS míi ®¹t 32,8% vµ tèt nghiÖp THPT lµ 19,7%. Cô thÓ Tr×nh ®é v¨n ho¸ c¸c cÊp cña lùc l­îng lao ®éng lµ: CÊp tr×nh ®é 1996 2003 2004 Ch­a biÕt ch÷ (%) 5,7 4,2 5,0 Ch­a TN tiÓu häc (%) 20,7 25,5 12,0 TN tiÓu häc (%) 27,7 30,0 30,5 TN THCS (%) 32,1 32,7 32,8 TN THPT (%) 13,8 17,6 19,7 1.3. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc ®­îc c¶I thiÖn MÆc dï hiÖn nay Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc n­íc ta cã h¹n chÕ vÒ lao ®éng cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ cao chiÕm tû lÖ thÊp, nh­ng nhê sù nç lùc cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong sù nghiÖp ph¸t triÓn Gi¸o dôc, nªn Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc n­íc ta ®ang cã chuyÓn biÕn tÝch cùc, cã sù c¶I thiÖn râ rÖt. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ: - Xo¸ bá dÇn t×nh tr¹ng kh«ng biÕt ch÷ cña ng­êi lao ®éng. - Gi¶m dÇn nh÷ng ng­êi lao ®éng cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ ë c¸c cÊp thÊp (I, II). cÊp tiÓu häc, tõ n¨m 199 ®Õn n¨m 2004, trong c¬ cÊu ®· gi¶m 8,7%. - T¨ng dÇn nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tdhv cÊp III. Tõ n¨m 1996 dÕn n¨m 2004, trong c¬ cÊu ®· t¨ng 3,9%. 1.4. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc n­íc ta cã sù kh¸c biÖt theo vïng. - Sè lao ®éng ch­a biÕt ch÷ ë n­íc ta tËp trung phÇn løn ë c¸c vïng §ång b»ng s«ng Cöu Long, T©y Nguyªn, T©y B¾c, §«ng B¾c. - Vïng §ång b»ng s«ng Hång, B«ng nam Bé, B¾c Trung Bé lµ nh÷ng vïng lùc l­îng lao ®éng cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ cao nhÊt trong c¶ n­íc. Tuy nhiªn, trong lùc l­îng lao ®éng, tû lÖ lao ®éng tèt nghiÖp THPT cña c¸c vïng nµy còng chØ ë møc 19 – 23% trong tang lùc l­îng lao ®éng tong vïng. Cßn c¸c vïng kh¸c cã tû lÖ tèt nghiÖp THPT trong lùc l­îng lao ®éng rÊt thÊp (d­íi 14%). - §«ng Nam Bé lµ vïng t¹o ra GDP lín nhÊt trong 8 vïng. ë ®©y cã tam gi¸c kinh tÕ ®éng lùc TP HCM - §ång Nai – Bµ RÞa Vòng Tµu vµ nhiÒu khu C«ng nghiÖp, khu chÐ xuÊt nªn yªu cÇu vÒ lao ®éng cã kü n¨ng vµ tay nghÒ lín nh­ng Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc l­îng lao ®éng vÉn rÊt thÊp, tû lÖ lao ®éng cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ cÊp THCS lµ 21,1% vµ cÊp THPT lµ 23,1%. - T©y Nguyªn lµ vïng ®Êt giµu tiÒm n¨ng, mËt ®é d©n c­ thÊp. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng quan t©m x©y dung ph¸t triÓn kinh tÕ T©y Nguyªn thµnh vïng cã thÕ m¹nh kinh tÕ nh­ng ®èi víi Tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp cña d©n c­ vµ lùc l­îng lao ®éng thùc sù lµ trë ng¹i cho qu¸ tr×nh thóc d¶y ph¸t triÓn kinh tÕ. - §ång b»ng s«ng Cöu Long lµ vïng lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp nhÊt. Sè lao ®éng ch­a biÕt ch÷ vµ ch­a tèt nghiÖp tiÓu häc chiÕm tíi gÇn 35% tæng sè lao ®éng cña vïng vµ chØ cã 9% lao ®éng tèt nghiÖp THPT. Chóng ta cã thÓ tham kh¶o b¶ng sau: Vïng Kh«ng biÕt ch÷ Ch­a TN tiÓu häc TN tiÓu häc TN THCS TN THPT §B s.Hång 0,5 4,6 19,2 49,6 26,1 §«ng B¾c 6,6 12,8 26,8 35,5 18,3 T©y B¾c 20,0 22,7 27,5 19,6 10,4 B¾c Trung Bé 1,7 10,1 29,9 39,1 10,2 Duyªn h¶I Nam Trung Bé 3,0 17,3 38,5 24,2 17,0 T©y Nguyªn 11,4 16,6 32,4 24,9 14,7 §«ng Nam Bé 2,7 15,6 36,5 22,1 23,1 §B s.Cöu Long 5,6 29,1 42,2 13,8 9,3 1.5.Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc cã sù chªnh lÖch kh¸ løn khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc l­îng lao ®éng khu vùc thµnh thÞ cao h­n vµ cã xu h­íng ph¸t triÓn nhanh h¬n n«ng th«n. ThÓ hiÖn ë b¶ng sè liÖu sau: Chung Thµnh thÞ N«ng th«n 1996 2003 1996 2003 1996 2003 Ch­a biÕt ch÷ 5,72 4,24 2,23 4,29 6,61 5,19 Ch­a TN tiÓu häc 20,72 15,48 13,57 7,95 22,55 17,88 TH tiÓu häc 27,7 31,51 23,19 23,90 28,85 33,94 TN THCS 32,08 30,40 29,24 26,10 32,81 31,55 TN THPT 13,78 18,37 31,76 40,06 9,19 11,43 N¨m 1996, cø 100 ng­êi tham gia lùc l­îng lao ®éng th× ë khu vùc thµnh thÞ cã nh÷ng 61 ng­êi tot nghiÖp PTCS trë lªn. Trong khi ®ã ë n«ng th«n lµ gÇn 42 ng­êi. §Õn n¨m 2003 con sè nµy ë khu vùc thµnh thÞ lµ gÇn 67 ng­êi, gÊp 1,6 lÇn khu vùc n«ng th«n. §Æc biÖt tû lÖ ng­êi tèt nghiÖp cÊp III trong lùc l­îng lao ®éng ë khu vùc thµnh thÞ n¨m 1996 lµ 31,76% ®· t¨ng lªn 40,06% n¨m 2003. C¸c tû lÖ t­¬ng øng nµy ë khu vùc n«ng th«n lµ 9,19% vµ 11,43%. 1.6. Cã sù kh¸c biÖt gi÷a lùc l­îng lao ®éng nam vµ n÷ theo Tr×nh ®é v¨n ho¸. XÐt theo giíi tÝnh, ta thÊy lùc l­îng lao ®éng nam cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ cao h¬n so víi tû lÖ nµy cña lùc l­îng lao ®éng n÷. Tû lÖ ch­a biÕt ch÷ cña lùc l­îng lao ®éng nam n¨m 1996 lµ 4,36% gi¶m xuèng cßn 3,26% n¨m 2003. Trong khi ®ã tû lÖ nµy cña lùc l­îng lao ®éng n÷ lµ 7,04% n¨m 1996 vµ gi¶m xuèng cßn 5,26% n¨m 2003. Tû lÖ tèt nghiÖp cÊp III cña lùc l­îng lao ®éng nam n¨m 1996 lµ 15,55%, t¨ng lªn 19,93% n¨m 2003. Cßn tû lÖ tèt nghiÖp cÊp III cña lùc l­îng lao ®éng n÷ lµ 12,05% n¨m 1996, t¨ng lªn 16,75% n¨m 2003. C¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng chia theo giøi tÝnh vµ Tr×nh ®é v¨n ho¸ n¨m 1996 vµ 2003: Chung Nam N÷ 1996 2003 1996 2003 1996 2003 Kh«ng biÕt ch÷ 5,72 4,24 4,36 3,26 7,04 5,26 Ch­a TN cÊp I 20,72 15,48 18,27 17,14 23,12 16,86 TN cÊp I 27,7 31,51 28,22 31,57 27,19 31,45 TN cÊp II 32,08 30,40 33,59 31,10 30,60 29,8 TN cÊp III 13,78 18,37 15,55 19,93 12,05 16,75 2. Nguyªn nh©n vÒ Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc n­íc ta ViÖt Nam tr¶I qua hµng ngh×n n¨m dung n­íc vµ gi÷ n­íc, tõ xa x­a «ng cha ta ®· sím ý thøc ®­îc vai trß cña Gi¸o dôc, ®· x©y dung nªn truyÒn thèng hiÕu häc träng hiÒn tµi. §Õn khi dµnh ®­îc ®éc lËp, chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· kªu gäi nh©n d©n ®Êu tranh chèng giÆc ®ãi, giÆc dèt vµ giÆc ngo¹i x©m – ba kÎ thï nguy hiÓm nhÊt cña d©n téc. Nh­ng sau ®ã truyÒn thèng hiÕu häc, träng häc ®· bÞ biÕn d¹ng ý nghÜa ®Ých thùc cña nã. NÒn Gi¸o dôc ViÖt Nam víi ®µo t¹o mÆt b»ng d©n trÝ, Tr×nh ®é v¨n ho¸ - mét th­íc ®o cña chÊt l­îng Nguån nh©n lùc ®· béc lé nh÷ng mÆt yÕu kÐm, h¹n chÕ cña nã. Tû lÖ nh©n lùc trong lùc l­îng lao ®éng ch­a biÕt ch÷ cßn cao, kho¶ng 5%, tû lÖ tèt nghiÖp THCS, THPT cßn thÊp. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng thùc tr¹ng trªn chÝnh lµ: Thø nhÊt, ViÖt Nam lµ mmét Nhµ n­íc l¹c hËu tõ bao ®êi nay, l¹i tr¶I qua hai cuéc chiÕn tranh lín dµnh ®éc lËp d©n téc, thèng nhÊt ®Êt n­íc chèng thùc d©n Ph¸p vµ ®Õ quèc Mü. Víi xuÊt ph¸t thÊp nªn viÖc x©y dung vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. Bªn c¹nh ®ã, viÖc ®Çu t­ cho Gi¸o dôc cßn qu¸ thÊp vµ ch­a ®­îc chó träng. Do ®ã, tû lÖ kh«ng biÕt ch÷ trong lùc l­îng lao ®éng cßn lín (kho¶ng 5%), tû lÖ tèt nghiÖp cÊp II, cÊp III trong lùc l­îng lao ®éng cßn thÊp. Bªn c¹nh ®ã, do sù kh¸c biÕt gi÷a c¸c vïng vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, kinh tÕ vÒ lÞch sö h×nh thµnh mµ c¸c vïng l·nh thæ n­íc ta cã sù kh¸c biÖt vÒ Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc. ë vïng §ång b»ng s«ng Hång, §«ng Nam Bé vµ B¾c Trung Bé lµ nh÷ng vïng cã tr×nh ®é ph¸t triÓn KT-XH, tr×nh ®é d©n trÝ vµ møc sèng cao. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ nh÷ng khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt t¨ng dÉn ®Õn lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é v¨n ho¸ cao nhÊt trong c¶ n­íc. §Æc biÖt vïng §«ng Nam Bé lµ vïng t¹o ra GDP cao nhÊt trong 8 vïng cña c¶ n­íc. Ë d©y cã tam gi¸c kinh tÕ TP HCM - §ßng Nai- Bµ RÞa Vòng Tµu. T©y Nguyªn, vïng ®Êt giµu tiÒm n¨ng vµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng quan t©m x©y dung, ph¸t triÓn kinh tÕ T©y Nguyªn thµnh vïng cã thÕ m¹nh kinh tÕ. Nh­ng tr­íc ®©y, vïng nµy Ýt ®­îc biÕt ®Õn, Ýt d©n c­ vµ ch­a cã mét sù ph¸t triÓn kinh tÕ nµo. Ng­êi d©n kh¾p c¸c miÒn kh¸c ®æ vÒ t¹o lËp thµnh vïng kinh tÕ míi. Do ®ã, lùc l­îng lao ®éng ë ®©y cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ rÊt thÊp, tû lÖ sè ng­êi ch­a biÕt ch÷ chiÕm 11,4% vµ tû lÖ tèt nghiÖp cÊp III lµ 14,7%. Bªn c¹nh ®ã vïng ®­îc coi cã Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc l­îng lao ®éng thÊp nhÊt vÉn lµ T©y B¾c vµ tû lÖ ch­a biÕt ch÷ lµ 20,0%. Do lµ vïng miÒn nói, ®I l¹i khã kh¨n, d©n c­ th­a thít, kinh tÕ- x· héi ë ®©y hÇu nh­ ch­a ph¸t triÓn. HÖ thèng Gi¸o dôc chØ cã nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cßn tr­íc kia th× rÊt yÕu kÐm , gÇn nh­ lµ kh«ng cã. ë ®©y tô héi nhiÒu d©n téc thiÓu sè it ng­êi vµ qu¸ nghÌo khæ nªn Ýt cã ®iÒu kiÖn ®I häc, biÕt ch÷. §ång b»ng s«ng Cñu Long lµ mét trong nh÷ng vïng ®«ng d©n vµ diÖn tÝch rang nh­ng l¹i lµ vïng lùc l­îng lao ®éng vµ Tr×nh ®é v¨n ho¸ thÊp. HiÖn nay §ßng b»ng s«ng Cöu Long cã 10% d©n sè trªn ®é ®I häc bÞ mï ch÷, kho¶ng 80% ch­a qua ®µo t¹o vµ sè hä nghÌo cßn chiÕm tû lÖ gÇn 20% cña c¶ n­íc. Còng nh­ c¸c vïng kh¸c, §ång b»ng s«ng Cöu Long cã ng÷ng ly do nh­ : kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn , d©n c­ hÇu nh­ chØ ho¹t ®éng nongnghiÖp. Nh­ng ngoµi ra mét lý do quan träng n÷a lµ tr×nh ®é gi¸o viªn cßn thÊp. Nh÷ng n¨m ®Çu gi¶I phons, Gi¸o dôc ®· ph¶I tuyÓn nh÷ng gi¸o viªn cÊp I cã tr×nh ®é líp 9 vµ thªm 1 n¨m ®µo t¹o hÖ s­ ph¹m. Cho ®Õn nay, thÕ hÖ gi¸o viªn ®ã vÉn ®øng líp. Do ®ã, häc sinh ®· tèt nghiÖp tiÓu häc mµ häc khong th«ng, viÕt kh«ng th¹o vÉn ®­îc lªn líp. Mét lý do hÕt søc quan träng lµm cho Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc l­îng lao ®éng n­íc ta thÊp kÐm chÝnh lµ hÖ thèng Gi¸o dôc - §µo t¹o cña n­íc ta. Tõ T¦ ®Õn ®Þa ph­¬ng, c¸c tØnh, huyÖn, c¸c tr­êng häc dÒu béc lé ra nh÷ng yÕu kÐm vµ môc n¸t. BÖnh thnµh tÝch vµ tiªu cùc lµ 2 c¨n bÖnh ®· an s©u vµo nÒn Gi¸o dôc n­íc ta. Bªn cn¹h ®ã, ch­¬ng tr×nh, néi dung, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y rÊt hêi hît, kÐm chÊt l­îng. §äi ngò gi¸o viªn, qu¶n lý dg th× quan liªu, tiªu cùc vµ xem lîi Ých kinh tÕ cña m×nh lµ trªn hÕt. NÒn Gi¸o dôc n­íc ta cÊp d­íi phôc ting cÊp trªn mét c¸ch ngoan ngo·n, v× sî tæn h¹i ®Õn quyÒn lîi. MÆt kh¸c, nh÷ng c¶I c¸ch cña ngµnh Gi¸o dôc - §µo t¹o trong 2 thËp kû qua phÇn nhiÒu lµm theo quy tr×nh ng­îc, thiÕu tÝnh khoa häc vµ tÝnh thùc tiÔn. Cô thÓ nh­ thay s¸ch, in s¸ch, ph¸t hµnh s¸ch c¶I c¸ch theo ch­¬ng tr×nh míi tr­íc khi n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò gi¸o viªn., lo viÖc ph©n ban tr­íc viÖc x©y dung ch­¬ng tr×nh, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. C¶I c¸ch vµ ®æ míi véi vang nöa vêi nªn hËu qu¶ sinh thªm nhiÒu tÖ n¹n cho Gi¸o dôc nh­ d¹y thªm, häc thªm, gian lËn thi cö, häc gi¶ b»ng gi¶,…. 3. Nh÷ng ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc ViÖt nam. 3.1. Nh÷ng dÞnh h­íng c¬ b¶n. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi n¨m 2001- 2010 cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh : ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vÒ con ng­êi vµ Nguån nh©n lùc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc trong thêi kú CNH- H§H cÇn t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n, toµn diÖn vÒ Gi¸o dôc vµ §µo t¹o … C¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n coi Gi¸o dôc - ®µo t¹o lµ quèc s¸ch, võa lµ ®éng lùc, võa lµ môc tiªu cña sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Do ®ã c¸c ®Þnh h­íng c¬ b¶n ®Ó n©ng cao Tr×nh ®é v¨n ho¸ cho Nguån nh©n lùc , còng chÝnh lµ ph¸t triÓn hÖ thèng dg cña n­íc ta. C¸c ®Þnh h­íng c¬ b¶n lµ: 3.1.1.TiÕp tôc thùc hiÖn ®æi míi ch­¬ng tr×nh, néi dung, ph­¬ng ph¸p Gi¸o dôc, träng t©m lµ tæ chøc thùc hiÖn tèt ph©n ban kÕt hîp víi tù chän ë líp 10 trªn c¬ së dg toµn diÖn, chó träng Gi¸o dôc ®¹o ®øc, lèi sèng Gi¸o dôc h­íng nghiÖp vµ Gi¸o dôc ph¸p luËt. 3.1.2. Ph¸t triÓn hÖ thèng kh¶o thÝ vµ kh¼ng ®Þnh chÊt l­îng Gi¸o dôc, tiÕp tôc ®æi míi c«ng t¸c thi, kiÓm tra, ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh d¹y vµ häc theo yªu cÇu, ph¶n ¸nh ®óng chÊt l­îng Gi¸o dôc vµ gãp phÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®µo t¹o. 3.1.3. §Èy m¹nh phæ cËp Gi¸o dôc, thùc hiÖn Gi¸o dôc cho mäi ng­êi, x©y dung x· héi häc tËp, ®¸p øng nhu cÇu häc tËp cña nh©n d©n. 3.1.4.TËp trung x©y dung vµ n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nhµ gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý Gi¸o dôc. 3.1.5. tiÕp tôc cñng cè m¹ng l­íi tr­êng líp, x©y dung c¬ së vËt chÊt nhµ tr­êng h­íng chuÈn ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ ®ång bé ho¸. 3.1.6.Tang c­êng hîp t¸c quãc tÕ, thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, tÝch cùc trao ®æ kinh nghiÖm, n©ng cao vÞ thÕ Gi¸o dôc VIÖt Nam trong khu vùc vµ trªn ThÕ giíi. 3.1.7.ChÊn chØnh nÒ nÕp, kû c­¬ng, thùc hµnh tiÕt kiÖm vµ chèng tham «, l·ng phÝ, quyÕt t©m x©y dung m«I tr­êng Gi¸o dôc lµnh m¹nh. Tæ chøc cã kÕt qu¶ cuéc vËn ®éng “nãi kh«ng víi tiªu cùc trong thi cö vµ bªnh thµnh tÝch”. ThÇy c« gi¸o vµ c¸n bé qu¶n lý Gi¸o dôc tï c¬ së kiªn quyÕt kh«ng thùc hiÖn hnµh vi tieu cùc, kh«ng dung tong, tiÕp tay, bao che, nÐ tr¸nh c¸c tiªu cùc trong thi cö, ®¸nh gi¸ häc sinh. QuyÕt t©m chÊn chØnh nÒ nÕp, kû c­¬ng, x©y dung m«I tr­êng Gi¸o dôc lµnh m¹nh. 3.2.C¸c gi¶I ph¸p cô thÓ 3.2.1.Thùc hiÖn phæ cËp THCS vµ ph¸t triÓn Gi¸o dôc THPT, ®ã chÝnh lµ: - N©ng cao nhËn thøc cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ngnµh liªn quan, gia ®×nh, c¸ nh©n vµ x· héi vÒ tÇm quan tang cña viÖc phæ cËp THCS vµ ph¸t triÓn Gi¸o dôc THPT. - Cã c¸c c¬ chÕ khuyÕn khÝch häc sinh di häc cÊp THCS vµ THPT, ®¶m b¶o kh«ngngõng n©ng cao quy m« vµ n©ng cao chÊt l­îng Gi¸o dôc. - Ph¸t triÓn m¹ng l­íi tr­êng THCS, THPT, t¨ng nhanh tû lÖ häc sinh b¸n c«ng, d©n lËp ë c¸c Thµnh phè, thÞ x¸, vïng kinh tÕ. §a d¹ng ho¸ c¸c ch­¬ng tr×nh Gi¸o dôc, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ®èi t­îng trong x· héi ®¹t ®­îc tr×nh ®é v¨n hãc THCS vµ tiÕn tíi ®a sè ®¹t THPT. - Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch hiÖu qu¶ hç trî c¸c ®Þa ph­¬ng cã khã kh¨n, ®Æc biÖtlµ miÒn nói, vïng s©u vïng xa ®Ó hoµn thµnh tiªu chuÈn phæ cËp THCS vµ ph¸t triÓn THPT. - TËp trung nguån lùc ph¸t triÓn ®éi ngò gi¸o viªn THCS, THPT cho nh÷ng vïng thiÐu gi¸o viªn, ®Æc biÖt c¸c tØnh thuéc vïng nói phÝa B¾c, T©y Nguyªn, §ång b»ng s«ng Cöu Long. 3.2.2. C¸c gi¶I ph¸p c¶I c¸ch néi dung, ph­¬ng ph¸p Gi¸o dôc - ThiÕt kÕ näi dung Gi¸o dôc phï hîp víi yªu cÇu cña tong cÊp, theo h­íng ®¶m b¶o tÝnh c¬ b¶n, hiÖn ®¹i, t¨ng tÝnh thùc tiÔn vµ thùc hµnh. §­a c«ng nghÖ th«ng tin vµo tr­êng häc b»ng c¸ch tËn dông c¸c nguån ®Çu t­ vÒ trang thiÕt bÞ vµ x©y dung phßng m¸y vi tÝnh thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh m«n häc m¸y tÝnh phï hîp cho tong lo¹i tr­êng ë nh÷ng vïng kh¸c nhau. - Tæ chøc cho häc sinh tham gia c¸c h×nh thøc Gi¸o dôc thÓ chÊt néi, ngo¹i kho¸, c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸, x· héi. 3.2.3. Cac gi¶i ph¸p ph¸t triÓn déi ngò gi¸o viªn. - Cã kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh th­êng xuyªn thùc hiÖn båi d­ìng, ®µo t¹o n©ng cao, chuÈn hãc ®éi ngò gi¸o viªn theo yªu cÇu chøc dnah ë c¸c cÊp bËc. - CÇn cÊp b¸ch x©y dung ®éi ngò gi¸o viªn ®ñ vÒ sè l­îng, ®¶m bá chÊt l­îng , cã tr¸ch nhiÖm vµ l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp, tËp trung vµo sù nghiÖp Gi¸o dôc-®µo t¹o. - N©ng cao møc sèng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho gi¸o viªn, b¶o ®¶m cho gi¸o viªn cã thÓ lao ®éng hÕt m×nh v× sù nghiÖp trång ng­êi. 3.2.4. C¸c gi¶I ph¸p vÒ tµi ch×nh cho Gi¸o dôc - CÇn ph¶I huy ®éng c¸c nguån lùc ®Çu t­ cho Gi¸o dôc vµ tµi lùc. Trong ®ã, cÇn t¨ng c­êng nguån tµi chÝnh cho Gi¸o dôc vµ ph¶I co c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c nguån tµi chÝnh mét c¸ch cã hiÖu qu¶, lµm cho tµi chÝnh trë thµnh mét c«ng cô ®¾c lùc ®Ó ph¸t triÓn vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng Gi¸o dôc, tõ ®ã n©ng cao Tr×nh ®é v¨n ho¸ cho Nguån nh©n lù. - Nhµ n­íc ta ®· cã kÕ ho¹ch t¨ng dÇn ®Çu t­ cho Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tõ 15% ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµo n¨m 2000dÕn 20% vµp n¨m 2010. - Ngoµi ng©n s¸ch Nhµ n­íc, cÇn cã chÝnh s¸ch huy ®«ng vèn tõ nhiÒu nguån víi tinh thÇn khuyÕn khÝch ®Çu t­ cho Gi¸o dôc : Tõ ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng, tõ sù ®ãng gãp cña ng­êi häc, sù b¶o trî cña c¸c tæ chøc x· héi, c¸c c¸ nh©n vµ sù viÖn trî quèc tÕ. 3.2.5. C¸c gi¶I ph¸p vÒ c¬ së vËt chÊt cña tr­êng häc - Hoµn chØnh m¹ng l­íi c¸c tr­êng tiÓu häc, THCS, THPT trong c¶ n­íc. KhuyÕn khÝch x©y dung c¸c tr­êng d©n lËp, t­ thôc vµ c¸c trung t©m Gi¸o dôc th­êng xuyªn. - HiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt cña tr­êng häc: b¶o ®¶m diÖn tÝch phßng häc, s©n tr­êng, s©n ch¬I, bµi tËp cho c¸c tr­êng. Ban hµnh chuÈn quèc gia vÒ tr­êng häc, thay thÕ vµ bæ sung c¸c trang thiÕt bÞ dông cô häc tËp bµn, ghÕ, b¶ng…. - X©y dùng mét sè khu vùc phßng thÝ nghiªm, s©n ch¬I thÓ dôc thÓ thao. - T¨ng nguån lùc tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn x©y dung, biªn so¹n, c¶I c¸ch ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa, tµi liÖu tham kh¶o, tµi liÖu ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y.. 3.2.6. C¸c gi¶I ph¸p kh¸c. - CÇn thùc hiÖn triÖt ®Ó viÖc ph©n luång häc sinh sau khi tèt nghiÖp THCS vµ THPT ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc më rang vµ ph¸t triÓn nhanh ®µo t¹o nghÒ. - Thùc hiÖn xo¸ mï ch÷ vµ kh¾c phôc, h¹n chÕ viÖc t¸I mï ch÷, n©ng cao Tr×nh ®é v¨n ho¸ cho ng­êi lao ®éng th«ng qua Gi¸o dôc th­êng xuyªn, Gi¸o dôc kh«ng chÝnh quy. - Cã chÝnh s¸ch h÷u hiÖu n©ng cao Tr×nh ®é v¨n ho¸ ë c¸c vïng n«ng th«n, miªn nói. KhuyÕn khÝch d©n c­ miÒn nói häc tËp, khuyÕn khÝch sinh viªn míi ra tr­êng dÒn ®©y gi¶ng d¹y vµ c«ng tac b»ng c¸ch cho h­ëng 100% l­¬ng trong thêi gian tËp sù,t¨ng phô cÊp, t¨ng thêi gian nghØ phÐp, c¸c chÕ ®é ­u ®·i.. - Cung cÊp th«ng tin s¸ch b¸o, t¹o m«I tr­êng tam lý, x· héi thuËn lîi. KÕt luËn Cã thÓ nãi, nÕu nh­ Nguån nh©n lùc quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia th× Gi¸o dôc - ®µo t¹o lµ ph­¬ng tiÖn chñ yÕu quyÕt ®Þnh chÊt l­îng cña Nguån nh©n lùc, lµ nÒn tµng cña chiÕn l­îc con ng­êi. NhËn thÊy Tr×nh ®é v¨n ho¸ lµ c¬ së quan träng ®Ó dg vµ §µo t¹o n©ng cao kü n¨ng, n¨ng lùc lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. Mét vÊn ®Ò kiÕn thøc v÷ng ch¸c t¹i c¸c cÊp häc th× mçi nh©n lùc míi cã thÓ tiÕp thu, n©ng cao, ph¸t triÓn kü n¨ng, n¨ng lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. Do ®ã, vÊn ®Ò n©ng cao, ph¸t triÓn Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc cÊp b¸chcña quèc gia. §Ó cã ®­îc Tr×nh ®é v¨n ho¸ cña Nguån nh©n lùc cao, s©u vµ réng th× cÇn cã mét hÖ thèng Gi¸o dôc - ®µo t¹o ph¸t triÓn mét c¸ch lµnh m¹nh, thùc sù lµ ph­¬ng tiÖn d¾c lùc ®Ó ph¸t triÓn trÝ tuÖ, n©ng cao d©n trÝ, båi d­ìng nh©n tµi,trang bÞ kiÕn thøc chuyªn m«n nghÒ nghiÖp cho ng­êi lao ®éng. Trong thêi kú ®Èy m¹nh CNH-H§H, n­íc ta coi Gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ con ®­êng c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn nguån lùc con ng­êi, t¹o nªn vµ t¨ng c­êng n¨ng lùc néi sinh ®Ó ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt n­íc.