Tỷ lệ, đặc điểm và nguyên nhân tai nạn thương tích trẻ em tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk

111 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY TỶ LỆ, ĐẶC ĐIỂM VÀ NGUYÊN NHÂN TAI NẠN THƯƠNG TÍCH TRẺ EM TẠI THÀNH PHỐ BUÔN MA THUỘT, TỈNH ĐĂK LĂK Nguyễn Văn Hùng1, Võ Văn Thắng2 (1) Nghiên cứu sinh Trường Đại học Y Dược, Đại học Huế (2) Khoa Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Dược Huế - Viện Nghiên cứu Sức khỏe Cộng đồng Tóm tắt Đặt vấn đề: Trong những năm qua, tai nạn thương tích luôn được xem là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng nhiều đến gia đình và xã hội, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em dưới 16 tuổi trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu xác định tỷ lệ, đặc điểm và nguyên nhân tai nạn thương tích ở trẻ em dưới 16 tuổi tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, khảo sát tại 2.273 hộ gia đình và 4.506 trẻ dưới 16 tuổi tại 8 xã của thành phố Buôn Ma Thuột trong năm 2014. Thông tin được thu thập bằng phương pháp phỏng vấn trực tiếp tại hộ gia đình với bộ câu hỏi bao gồm: đặc điểm chung về hộ gia đình, nguyên nhân và đặc điểm các loại tai nạn thương tích trẻ em kết hợp quan sát các yếu tố nguy cơ trong hộ gia đình. Kết quả và bàn luận: Có 339 trẻ mắc và 353 lần mắc tai nạn thương tích, trung bình 1.04 lần/năm. Tỷ suất tai nạn thương tích chung là 75/1.000 (tỷ lệ tại các xã dao động từ 3,2% - 11,2%). Trong đó trẻ nam cao hơn nữ (62,5% - 37,5%), trẻ dân tộc Kinh thấp hơn thiểu số (6,1% - 11,2%). Năm nguyên nhân hàng đầu là: ngã 43,6%; tai nạn giao thông 23,2%; động vật/ côn trùng cắn đốt 15,9%; bỏng 6,8%, vật sắc nhọn 6,2% và các nguyên nhân còn lại chiếm 4,1%. Kết luận: Tai nạn thương tích là vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đặc biệt tại cộng đồng. Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương do thiếu hiểu biết và cuộc sống đang còn tồn tại nhiều nguy cơ tiềm ẩn gây nên tai nạn thương tích cho trẻ. Việc xây dựng ngôi nhà, trường học và cộng đồng an toàn là các giải pháp cần phải được thực hiện để giúp phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ Từ khóa: Tai nạn thương tích, trẻ em dưới 16 tuổi, Buôn Ma Thuột Abstract PREVALENCE, CHARACTERISTICS AND CAUSES OF INJURIES AMONG CHILDRENIN BUON MA THUOT CITY, DAK LAK PROVINCE Nguyen Van Hung1, Vo Van Thang2 (1) PhD student, Hue University school of Medicine and Pharmacy – Hue University (2) Faculty of Public Health - Institute for Community Health Research Background: In recently years, Accident injuries caused has been serious heatlth problem and one of the most caused of death among children under 16 in the world and Vietnam. The aims of this study to identify the prevalence, characteristics and causes of injuries among children under 16 years in Buon Ma Thuot city, Đak lak provicine. Materials and method: We conducted a cross-sectional population-weighted survey of 2.273 randomly selected households having 4.505 children aged under 16 in 8 communes, Buon Ma Thuot city, Daklak province. Interview technique with structured questionnaire and household observation method were used for data collection. The questionnaires included variables as demography informations, injury number, causes and characteristis of injuries among children under 16 years. Results and discussion: The result showed that 339 children under 16 years aged had accident injury with 353 times (1.04 times/year). The prevalence of accident injuries was 7.5% (3.2% - 11.2%); Injury in male was higher than female (62.5%; 37.5%); accident injuries were lower in Kinh children groups than minority ethic groups. (6.1% – 11.2%). Five main causes of accident injuries were falling (43.6%); traffic accidents (23.2%); animal/insect bit (15.9%); burns (6.8%); sharps objectives (6.2%) and others caused (4.1%). Conclusion: Children are vulnerable object due to lack of knowledge and exsiting potential risks accident injuries caused to children in habitats. Need for safe housing and community were important strategy to prevent from injury among children. - Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Văn Hùng email: hung.ngvan@gmail.com - Ngày nhận bài: 10/6/2016; Ngày đồng ý đăng: 15/10/2016; Ngày xuất bản: 25/10/2016 112 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY Key words: accident injury, children, Buon Ma Thuot 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Tai nạn thương tích (TNTT) đang là vấn đề sức khoẻ cộng đồng nghiêm trọng ở các nước trên thế giới với số mắc và tử vong ngày càng tăng, là một trong những nguyên nhân hàng đầu, đặc biệt ở trẻ em dưới 18 tuổi. Hàng năm có khoảng 5 triệu người tử vong do TNTT, chiếm 9% tổng số tử vong và 12% gánh nặng bệnh tật toàn cầu. 95% tử vong xảy ra ở các nước thu nhập thấp và trung bình[9], trong đó Đông Nam Á và Tây Thái Bình Dương là khu vực có số tử vong do TNTT cao nhất[8],[10]. Tại Việt Nam, kết quả nghiên cứu năm 2001 (VMIS)[3] trên toàn quốc đã cho thấy tỷ suất TNTT không tử vong là 5.450/100.000 dân và tỷ suất TNTT tử vong là 88,4/100.000 dân, cao gấp 3 lần so với bệnh truyền nhiễm. Tiếp đó, khảo sát tại Đà Nẵng vào năm 2008[3] và khảo sát Quốc gia về TNTT năm 2010 (VNIS)[2] đã cho thấy TNTT đang là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở Việt Nam, đặc biệt là trẻ em dưới 18 tuổi. Trẻ em dưới 18 tuổi chiếm khoảng 1/3 dân số, đây là lứa tuổi phát triển mạnh về tâm sinh lý và thể lực, đòi hỏi có các kỹ năng sống cần thiết cho cuộc đời. Để đảm bảo phát triển tốt thì đối tượng này cần có môi trường sống an toàn, lành mạnh. Nghiên cứu này thực hiện với mục tiêu: mô tả tỷ lệ, đặc điểm và nguyên nhân tai nạn thương tích của trẻ em tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đăk Lăk. 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁPNGHIÊN CỨU Hộ gia đình có trẻ dưới 16 tuổi, đang sống tại 8 xã của TP. Buôn Ma Thuột trong thời gian 12 tháng. Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang, cỡ mẫu được tính theo công thức ước lượng một tỷ lệ: 2 2 2/ )1(. d ppZn −= α Phương pháp chọn mẫu: xác suất tỷ lệ với kích thước (PPS: Probability proportionate to size). Công cụ khảo sát TNTT ở trẻ dựa vào mẫu khảo sát Quốc gia về TNTT năm 2010 được điều chỉnh phù hợp với địa phương và đối tượng. Thu thập thông tin bằng cách phỏng vấn trực tiếp kết hợp quan sát tại hộ gia đình. Sử dụng phần mềm SPSS 19.0 để xử lý số liệu với các thống kê mô tả và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 3.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu Nghiên cứu được tiến hành tại 99 thôn buôn của 8 xã, bao gồm 2.273 hộ gia đình và 11.134 người tham gia, trong đó có 4.506 trẻ dưới 16 tuổi (chiếm 40,5%). Tỷ lệ trẻ tham gia nghiên cứu của dân tộc Kinh so với thiểu số là 63,7% - 36,3%, tỷ lệ nam so với nữ là 106/100 (51,6% - 48,4%). 3.2. Tình hình tai nạn thương tích trẻ em 3.2.1. Tỷ suất tai nạn thương tích trẻ em tại 8 xã Khảo sát có 339 trẻ mắc, 355 lần mắc và 1 trẻ tử vong do TNTT. Tỷ suất TNTT tử vong là 0,02% và tỷ suất TNTT không tử vong là 7,5%, dao động tùy theo xã, từ 3,2% (Hòa Phú) đến 11,2% (Hòa Xuân). 8.9% 8.4% 8.9% 5.8% 3.2% 4.0% 9.4% 11.2% 7.5% 0.0 2.0 4.0 6.0 8.0 10.0 12.0 Cư Bur Ea Kao Ea Tu Hòa Khánh Hòa Phú Hòa Thắng Hòa Thuận Hòa Xuân Tỷ suất chung 113 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY Biểu đồ 2.1. Phân bố tỷ suất mắc tai nạn thương tích tại 8 xã 3.2.2. Phân tích tai nạn thương tích ở đối tượng nghiên cứu Bảng 2.1. Tỷ suất tai nạn thương tích theo trẻ em và hộ gia đình dân tộc Dân tộc Có TNTT Không TNTT Cộng n % n % Hộ gia đình OR = 0,58 (0,46 – 0,74) p<0,01 Kinh 176 11,6 1.343 88,4 1.519 Thiểu số 139 18,4 615 81,6 754 Cộng 315 13,9 1.958 86,1 2.273 Trẻ em OR = 0,57 (0,46 – 0,72) p<0,01 Kinh 174 6,1 2.697 93,9 2.871 Thiểu số 165 10,1 1.470 89,9 1.635 Cộng 339 7,5 4.167 92,5 4.506 Tỷ suất TNTT chung ở hộ gia đình là 13,9% (dân tộc Kinh 11,6%, thiểu số 18,4%), nguy cơ ở hộ gia đình dân tộc Kinh thấp hơn thiểu số là 42% (OR = 0,58). Tỷ suất TNTT chung ở TE là 7,5%, trong đó dân tộc Kinh là 6,1% và thiểu số 10,1%, nguy cơ ở TE dân tộc Kinh thấp hơn thiểu số là 43% (OR = 0,57), có ý nghĩa thống kê với p<0,01. 62.533.333.3256063.641.772.1 53.7 62.5 66.766.74037.546.327.9 58.3 36.4 75 37.5 0% 20% 40% 60% 80% 100% Ngã TNGT ĐVCT cắn đốt Bỏng Vật sắc nhọn Vật tù rơi Ngộ độc Đánh nhau Tự tử Tỷ lệ chung Nam Nữ Biểu đồ 2.1. Phân bố tỷ lệ tai nạn thương tích theo nguyên nhân và giới tính Các TNTT có trẻ nam mắc nhiều hơn nữ là: ngã té (72,1%-27,9%); vật sắc nhọn (63,6% - 36,4%); Động vật/ côn trùng cắn đốt (62,5% - 37,5%); vật tù rơi (60% - 40%); Tai nạn giao thông (TNGT) (53,7% - 46,3%). Các TNTT có trẻ nữ mắc nhiều hơn nam là: ngộ độc, tự tử, bỏng. Bảng 2.2. Phân bố tỷ lệ mắc tai nạn thương tích nhóm tuổi và dân tộc Nhóm tuổi Kinh Thiểu số Cộng n % n % n % 0 – 4 59 33,9 52 31,5 111 32,7 5 – 10 65 37,4 68 41,2 133 39,2 11 – 15 50 28,7 45 27,3 95 28,0 Cộng 174 100,0 165 100,0 339 100,0 Tỷ lệ TNTT ở các nhóm tuổi theo dân tộc được phân bố khá tương đồng, cao nhất là ở nhóm từ 5-10 tuổi (39,2%) và thấp nhất là ở nhóm từ 11-15 tuổi (28%). Bảng 2.3. Mô hình tai nạn thương tích theo nhóm tuổi Nguyên nhân ở nhóm 0-4 t % Nguyên nhân ở nhóm 5-10 t % Nguyên nhân ở nhóm 11-15 t % Nguyên nhân chung 0-15 tuổi % Ngã 49,0 Ngã 49,6 Ngã 33,1 Ngã 43,6 Bỏng 17,7 TNGT 23,3 TNGT 32,3 TNGT 23,2 TNGT 11,5 ĐVCT cắn, đốt 18,0 ĐVCT cắn, đốt 15,3 ĐVCT cắn, đốt 15,9 ĐVCT cắn, đốt 13,5 Vật sắc nhọn 6,0 Vật sắc nhọn 7,3 Bỏng 6,8 Vật sắc nhọn 5,2 Bỏng 2,3 Bỏng 3,2 Vật sắc nhọn 6,2 Vật tù rơi 2,1 Vật tù rơi 0,8 Ngộ độc 2,4 Vật tù rơi 1,4 Ngộ độc 1,0 Đánh nhau 2,4 Ngộ độc 1,1 Tự tử 2,4 Đánh nhau 0,8 114 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY Vật tù rơi 1,6 Tự tử 0,8 Năm nguyên nhân hàng đầu gây TNTTTE (95,7%) xếp từ cao đến thấp là ngã 43,6%, TNGT, 23,2%, Động vật/côn trùng cắn đốt 15,9%, bỏng 6,8% và vật sắc nhọn 6,2%. Ở nhóm từ 0-4 tuổi, bỏng là nguyên nhân xếp thứ 2 với tỷ lệ 17,7%. TNGT là nguyên nhân xếp thứ 2 ở nhóm trẻ 5-10 và 11-15 tuổi. Các nguyên nhân còn lại (ngộ độc, tự tử) chiếm 4,3%. Bảng 2.4. Phân bố địa điểm và hoạt động của trẻ khi xảy ra tai nạn thương tích Địa điểm và hoạt động n % Địa điểm xảy ra tai nạn thương tích - Ở nhà - Nơi công cộng, đường đi lại - Trường học - Khác, không nhớ 153 137 32 32 43,3 38,6 9,1 9,1 Hoạt động của trẻ khi xảy ra tai nạn thương tích - Đang hoạt động thể thao, giải trí - Đang sinh hoạt thường ngày - Đang làm việc, học tập - Khác 148 116 36 53 41,9 32,9 10,2 15,0 Khác - Có sử dụng rượu bia khi xảy ra TNTT - Không chủ ý - Có chủ ý - Không rõ 1 342 10 3 0,3 96,3 2,9 0,8 TNTT xảy ra chủ yếu tại nhà 43,3%, tại cộng đồng 38,6% và trường học 9.1%. Khi xảy ra TNTT, đa số trẻ đang hoạt động thể thao, giải trí chiếm 41,9%; sinh hoạt thường ngày 32,9%, làm việc/học tập 10,2%. Có 0,3% có sử dụng bia, rượu trước khi TNTT xảy ra, nguyên nhân từ không chủ ý chiếm 96,3%. 4. BÀN LUẬN 4.1. Tỷ suất tai nạn thương tích không tử vong và tử vong Tỷ suất TNTTTE không tử vong cao hơn so với nghiên cứu khác: tại 6 tỉnh (2008)[6] (Cần Thơ 6,32%, Hải Phòng 6,04%), điều tra liên trường về chấn thương Việt Nam (VMIS - 2001)[5] là 1,96% và Khảo sát về TNTT tại Việt Nam (VNIS – 2010)[2] là 1,44%. Tỷ suất TNTTTE tử vong: tương đương với tỷ suất trong nghiên cứu VNIS – 2010[5] là 0,023%, nghiên cứu tại Đà Nẵng (2009)[3] là 0,019%. Thấp hơn so với VMIS - 2001[5] là 0,045% và tại 6 tỉnh (2008)[6] là 0,031%. Tỷ suất TNTTTE tử vong và không tử vong có khác nhau ở các nghiên cứu, có thể là do sự khác biệt ở mỗi vùng miền về các yếu tố liên quan về địa lý, kinh tế, xã hội, dân tộc. Tuy nhiên, trong những năm qua tỷ suất TNTTTE có xu hướng giảm dần, có thể do hiệu quả của các chương trình can thiệp truyền thông giáo dục sức khỏe, nâng cao hiểu biết cho người dân. 4.2. Tai nạn thương tích theo dân tộc Ở bảng 2.2: Tỷ suất TNTTTE ở các hộ gia đình dân tộc thiểu số cao hơn dân tộc Kinh (18,4% - 11,6%) và trẻ dân tộc thiểu số cũng cao gần gấp đôi dân tộc Kinh (10,1% - 6,1%). Do sống ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa nên dân tộc thiểu số thường có nhiều khó khăn hơn dân tộc Kinh về điều kiện kinh tế, văn hóa xã hội, trình độ học vấn,..., Trong cuộc sống hàng ngày, trẻ luôn tiếp xúc với nhiều yếu tố nguy cơ: môi trường chung quanh không an toàn, nhà ở không an toàn, thiếu các thiết bị an toàn, trẻ ở nhà một mình, thiếu sự giám sát của cha mẹ vì phải đi làm nương rẫy, mưu sinh kiếm sống... Đến nay, trong nước chưa có nghiên cứu nào về TNTT ở TE dân tộc thiểu số, với tỷ lệ mắc cao như trên thì đây là căn cứ quan trọng để có thể tiếp tục thực hiện những nghiên cứu khác về thực trạng, các yếu tố nguy cơ và can thiệp sau này. 4.3. Tai nạn thương tích theo giới tính Bảng 2.3 và biểu đồ 2.3 cho thấy tỷ suất mắc TNTT ở trẻ nam cao hơn nữ gấp 1,6 lần (9,1% và 5,8%). Các nghiên cứu khác cũng có tỷ lệ tương tự: nghiên cứu tại 6 tỉnh (2008)[6], (5,4% và 3,2%), nghiên cứu VNIS – 2010[4] (2,7% và 1,4%), nghiên cứu Nguyễn Thúy Quỳnh (2004)[4] (5,1% và 2,5%). Trẻ nam thường hiếu động, thích tham gia các hoạt động vui chơi nhiều hơn nữ, bố mẹ thường ít hạn chế các hoạt động ở trong nhà cũng như ngoài cộng đồng đối với trẻ nam nên đây có thể là những yếu 115 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY tố liên quan làm cho tỷ lệ trẻ nam luôn cao hơn nữ ở các nghiên cứu. Do vậy, các hoạt động có liên quan đến trẻ nam thì tỷ lệ thường mắc cao hơn nữ như: ngã (72,1%), vật sắc nhọn (63,6%), Động vật côn trùng cắn đốt (62,5%), vật tù rơi (60%), TNGT (53,7%) và ngược lại trẻ nữ mắc nhiều hơn nam là ngộ độc (75%), tự tử (66,7%), bỏng (58,3%). 4.4. Tai nạn thương tích theo nhóm tuổi Bảng 2.4 và 2,5 cho thấy tỷ lệ mắc TNTT ở các nhóm tuổi từ 0-4, 5-10 và 11-15 lần lượt là 32,8%, 39,2% và 28,0%. Năm nguyên nhân hàng đầu, chiếm đến 95,7% trường hợp gây TNTTTE, xếp theo thứ tự từ cao đến thấp là ngã 43,6%, TNGT 23,2%, ĐVCT cắn đốt 15,9%, bỏng 6,8% và vật sắc nhọn 6,2%. Phân tích nguyên nhân theo nhóm tuổi cho thấy: Ngã là nguyên nhân hàng đầu gây TNTTTE ở các nhóm tuổi, ngã chiếm gần một nữa ở nhóm tuổi từ 0 – 10 và trẻ lớn hơn thì giảm dần. Đối với TNGT, động vật/côn trùng cắn đốt, vật sắc nhọn thì tăng dần theo nhóm tuổi. Bỏng có tỷ suất cao nhất ở nhóm trẻ từ 0 – 4 tuổi sau đó giảm dần ở nhóm tuổi lớn hơn. Năm nguyên nhân có kết quả phù hợp với các nghiên cứu khác như Tình hình TNTT và các yếu tố ảnh hưởng ở TE dưới 18 tuổi tại 6 tỉnh (2008) [6] nghiên cứu của Phạm Việt Cường[3] và Tình hình TNTT trẻ em Việt Nam (VINIS - 2010)[2] 4.5. Tai nạn thương tích theo địa điểm và hoàn cảnh xảy ra Địa điểm và hoàn cảnh xảy ra TNTT có vai trò quan trọng trong việc thiết lập những chiến lược can thiệp phòng chống và kiểm soát TNTT hiệu quả. Bảng 3.11 cho thấy tỷ lệ TNTTTE xảy ra chủ yếu tại nhà 43,3%, nơi công cộng, đường đi lại 38,6% và trường học 9,1%. Điều tra tình hình chấn thương và các yếu tố ảnh hưởng ở trẻ dưới 18 tuổi tại 6 tỉnh Hải Phòng, Hải Dương, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Cần Thơ, Đồng Tháp 2003[6] cũng cho thấy tỷ lệ TNTTTE xảy ra tại nhà là 52%; đường đi lại 20% và trường học 10%. Báo cáo tổng quan về TNTTTE tại Việt Nam[7] đã chỉ ra rằng: nhà ở là địa điểm xảy ra TNTT phổ biến và khu vực nông thôn nhiều hơn thành thị. TE ở vùng nông thôn, miền núi hiện nay đang sống trong những ngôi nhà được làm trên sườn dốc, có kết cấu vật liệu tạm bợ, đường đi lại gồ ghề/trơn trượt, chất lượng cầu thang kém, nơi sinh hoạt và bếp cùng chung một chổ (theo phong tục tập quán) nên nguy cơ TNTTTE thường tăng lên ở những khu vực này, đặc biệt là ngã và bỏng. Nghiên cứu này có 41,9% trường hợp xảy ra khi trẻ đang vui chơi (thể thao, giải trí), 32,9% xảy ra khi đang sinh hoạt thường ngày và 10,2% khi đang học tập. Điều này cho thấy trẻ hoạt động càng nhiều thì tỷ suất mắc TNTT càng cao. Đa số các trường hợp xảy ra TNTT là do không chủ ý 96,3%, tương tự với kết quả của nghiên cứu VNIS – 2010[2] là 97,2%. Ở nhà, ở trường, đường đi lại từ nhà đến trường và ngược lại là 3 địa điểm mà TE dành nhiều thời gian nhất để sống, học tập, vui chơi và TNTT cũng xảy ra nhiều nhất ở 3 địa điểm này. Việc cung cấp cho TE kiến thức để nhận biết các nguy cơ gây TNTT cũng như kỹ năng ứng phó nguy cơ TNTT là rất quan trọng. 5. KẾT QUẢ Tỷ suất TNTTTE chung của tử vong là 0,02% và không tử vong là 7,5% (trẻ dân tộc Kinh 6,1%, thiểu số 10,1%). Tỷ suất TNTTTE ở hộ gia đình là 13,9% (dân tộc Kinh 11,6%, thiểu số 18,4%). Năm nguyên nhân hàng đầu gây TNTTTE: ngã 43,6%, TNGT 23,2%, động vật/côn trùng cắn đốt 15,9%, bỏng 6,8% và vật sắc nhọn 6,2%. Tỷ suất TNTT ở trẻ nam cao hơn nữ 1,6 lần (9,1% và 5,8%). Tỷ lệ mắc TNTT theo nhóm tuổi từ 0-4, 5-10 và 11-15 là 32,8%, 39,2% và 28,0% TNTT xảy ra tại nhà 43,3%, cộng đồng 38,6%, trường học 9.1%, khi đang thể thao/giải trí 41,9%, sinh hoạt thường ngày 32,9%, làm việc/học tập 10,2%. Có 0,3% có sử dụng bia/rượu và không chủ ý 96,3% 6. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ Tai nạn thương tích là vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đặc biệt tại cộng đồng. Trẻ em là đối tượng dễ bị tổn thương do thiếu hiểu biết và đang tiếp xúc với các nguy cơ tiềm ẩn đang tồn tại trong nhà và cộng đồng. Cần can thiệp xây dựng ngôi nhà an toàn nói riêng và cộng đồng an toàn nói chung giúp ngăn ngừa, phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ, đặc biệt tập trung vào đối tượng dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội và UNICEF (2010), Báo cáo tổng hợp về phòng chống tai nạn thương tích trẻ em Việt Nam, nhà xuất bản Hà Nội. 2. Bộ Lao động - Thương binh - Xã hội, UNICEF (2012), Tổ chúc Y tế thế giới, Trường Đại học Y tế Công cộng (2012) - Khảo sát về Tai nạn thương tích tại Việt Nam năm 2010 (VNIS 2010) - Báo cáo kết quả 2012. 3. Phạm Việt Cường, Lê Vũ Anh, Nguyễn Thúy Quỳnh (2009), Mô hình TNTT trẻ em tại thành phố Đà Nẵng, Tạp chí Y học dự phòng,XXIII (6), tr. 43 - 49. 116 Tạp chí Y Dược học - Trường Đại học Y Dược Huế - Tập 6, số 5 - tháng 10/2016 JOURNAL OF MEDICINE AND PHARMACY 4. Nguyễn Thúy Quỳnh (2004). Mô hình chấn thương dựa vào số liệu bệnh viện tại 6 tỉnh Hải Phòng, Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Nam, Đồng Nai, Tiền Giang. Tạp chí Y tế công cộng. 11.2004 Số 2(2). 5. Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Phòng chống chấn thương - Trường Đại học Y Tế Công cộng (2003) Điều tra Liên trường Chấn thương ở Việt Nam (VMIS – 2001). 6. Trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Phòng chống chấn thương (2005), Điều tra cơ bản tình hình chấn thương và các yếu tố ảnh hưởng ở trẻ dưới 18 tuổi tại 6 tỉnh Hải Phòng, Hải Dương, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Cần Thơ, Đồng Tháp 2003, Trường Đại học Y tế công cộng. 7. WHO và UNICEF (2008), Báo cáo thế giới về phòng chống thương tích ở trẻ em. 8. Dean T., Jamison, Henry M. et al (2006), Disease Control Priorities in Developing Countries, Published for the World Bank - Oxford University Press. 56 9. Krug E.G., Sharma G.K., Lozano R (2000), “The Global Burden of Disease”, Am J Public Health, 90, pp. 523-529. 73