Vai trò âm ốc tai kích gợi thoáng qua trong chẩn đoán khiếm thính ở trẻ em sau viêm màng não vi trùng

VAI TRÒ ÂM ỐC TAI KÍCH GỢI THOÁNG QUA TRONG CHẨN ĐOÁN KHIẾM THÍNH Ở TRẺ EM SAU VIÊM MÀNG NÃO VI TRÙNG Trần Duy Tế, Nguyễn Hữu Khôi**, Đặnng Hoàng Sơn*** TÓM TẮT Mục tiêu: Nghiên cứu tính sàng lọc của TEOAEs trong chẩn đoán khiếm thính ở trẻ em bị viêm màng não vi trùng. Tét TEOAEs được thực hiện trước khi xuất viện để tránh tình trạng chẩn đoán muộn đối với khiếm thính sau viêm màng não. Thiết kế nghiên cứu: Tiền cứu mô tả hàng loạt ca. Phương pháp NC: Các trẻ em từ 2 tháng tuổi đến 15 tuổi bị viêm màng não mủ tại Bệnh Viện Nhi Đồng 1 TPHCM, từ tháng 9/2006 đến tháng 4/2007 Trong vòng 48 giờ trước khi xuất viện, tất cả các bệnh nhi đều được sàng lọc bằng tét TEOAEs. Kết quả: 79 trẻ được tét TEOAEs: 17 (21,5%) trường hợp có kết quả "Refer" và 62 (78,5%) có kết quả "Pass". "Refer" một tai chiếm 8 (47,1%) trường hợp, hai tai chiếm 9 (52,9%) trường hợp. Với các yếu tố nguy cơ cao gây khiếm thính: nam giới, đường dịch não tủy, tỉ lệ đường dịch não tủy / đường máu và CRP. Kết luận: Sử dụng tét TEOAEs để sàng lọc tình trạng khiếm thính sau viêm màng não vi trùng là dễ thực hiện và có tính hiệu quả, cho phép chẩn đoán sớm khiếm thính sau viêm màng não vi trùng để có những biện pháp phục hồi sức nghe phù hợp. ABSTRACT ROLE OF TEOAES IN DIAGNOSIS OF HEARING LOSS IN CHILDREN WITH BACTERIAL MENINGITIS Tran Duy Te, Nguyen Huu Khoi, Dang Hoang Son * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 12 – Supplement of No 1 – 2008: 66 – 68 Objective: To study of screening test of TEOAEs for hearing loss in children with bacterial meningitis. TEOAEs tests were performed before discharge from the hospital in an attempt to avoid delays in dianogsis of postmeningitic hearing loss. Study design Prospectively descriptive study in case series Method: Children from 2 months to 15 years of age with bacterial meningitis in Children's Hospital 1, HCMC, from 9/2006 to 4/2007. In the 48 hours before discharge from the hospital, all patients underwent a audiologic assessement with TEOAEs test. Results: Of 79 children, 17 (21.5%) cases with "Refer" and 62 (78.5%) cases with "Pass" Unilateral "Refer": 8 (47.1%) and bilateral "Refer": 9 (52.9%). Male, CSF glucose, CFS glucose/Blood glucose and CRP were 4 high risk factors in hearing loss with bacteral meningitis. Conclusion: TEOAEs screening in children recovering from bacterial maningitis was found to be feasible and effective. TEOAEs should allow early diagnosis of postmeningitic hearing loss and promt auditory rehabilitation. * BCV, BS CKII TMH, BV Nhi Đồng, Đồng Nai ** Bộ môn TMH, ĐH YD Tp. HCM *** BV Nhi Đồng I Tp HCM ĐẶT VẤN ĐỀ Tỉ lệ thống kê trẻ em còn sống sau viêm màng não vi trùng bị khiếm thính thần kinh dao động trong khoảng từ 2,6 đến 42%. Sự chẩn đoán sớm tình trạng khiếm thính thần kinh sau viêm màng não vi trùng là tối cần thiết, hầu có biện pháp giúp cải thiện sức nghe, duy trì phản xạ nghe- nói nếu trẻ chưa biết nói, quá trình giao tiếp trong môi trường xã hội giúp trẻ hình thành ngôn ngữ và hành vi thái độ để hòa nhập với cộng đồng. Tầm soát khiếm thính thần kinh mắc phải sau viêm màng não vi trùng, một di chứng thần kinh thường gặp. Bằng những tét tầm soát khách quan thính giác, trong đó âm ốc tai kích gợi thoáng qua được được ứng dụng rộng rãi nhiều nơi trên thế giới.. ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Thiết kế nghiên cứu Tiền cứu mô tả hàng loạt ca. Đối tượng nghiên cứu Dân số mục tiêu:Trẻ </= 15 tuổi. Nhập viện tại Bệnh viện Nhi Đồng 1, Thành phố Hồ Chí Minh, từ tháng 9 năm 2006 đến tháng 4 năm 2007. Dân số chọn mẫu:Trẻ nhập viện tại khoa Nhiễm.Được chẩn đoán viêm màng não vi trùng. Tiền sử sơ sinh cho thấy không có các yếu tố nguy cơ gây khiếm thính thần kinh bẩm sinh hay mắc phải, không có bệnh lý tai ngoài và tai giữa, trẻ ổn định và chuẩn bị xuất viện, thân nhân đồng ý hợp tác nghiên cứu. Phương tiện nghiên cứu Đo âm ốc tai kích gợi thoáng qua là phương tiện đo thính lực khách quan, hiện đang được xử dụng rộng rãi trên thế giới để tầm soát tình trạng khiếm thính ở trẻ em, vì cách đo này thao tác nhanh, ít cần sự hợp tác của trẻ, cũng như độ nhạy cao của tét này. Trang thiết bị xử dụng trong nghiên cứu này là máy OtoRead- Screener của công ty Interacoustics, Đan mạch. Kết quả nghiên cứu Giới tính trong viêm màng não vi trùng Giới tính Tần suất Phần trăm Nữ 25 31.6 Nam 54 68.4 Tổng số 79 100.0 Giới tính và viêm màng não vi trùng có kết quả TEOAEs “Refer” Giới tính Tần suất Phần trăm Nữ 4 23,5 Nam 13 76,5 Tổng số 17 100,0 Chi bình phương: 4,765 v p= 0,029 Tuổi và viêm màng não vi trùng Trong 79 trường hợp nghiên cứu, ở lứa tuổi từ 2 tháng đến 12 tháng có 41 trường hợp (51,9%), ở lứa tuổi >12 tháng đến 60 tháng (5 tuổi) có 19 trường hợp (24,1%), và trên 60 tháng có 19 trường hợp (24,1%). Bệnh nhi có kết quả TEOAEs “Refer” ở lứa tuổi < = 2 tuổi có 15 trường hợp (88,2%), ở lứa tuổi từ 2 tuổi đến 5 tuổi có 1 trường hợp (5,9%), và > 5 tuổi có 1 trường hợp (5,9%). Kết quả TEOAEs TEOAEs Tần suất Tỉ lệ% Pass 62 78,5 Refer 17 21,5 Tổng 79 100,0 TEOAEs N Trung bình Độ lệch chuẩn Pass 62 40,2874 19,6779 Refer 17 25,1076 16,5938 Tổng 79 37,0209 19,9680 Kết quả “Refer” 1 hay 2 tai Tai Tần suất Tỉ lệ% Một tai 8 47.1 Hai tai 9 52.9 Tổng 17 100.0 Đường dịch não tủy và kết quả TEOAEs ANOVA, p= 0,005 Đường dịch não tủy và tỉ lệ trẻ có kết quả TEOAEs “Refer” Đường dịch não tủy (mg%) Bình thường Khiếm thính Tổng <10 5 5 (50%) 10 10 - <30 30 -< 50 >50 10 32 15 5 (33,33%) 5 (13,51%) 2 (11,76%) 15 37 17 Tỉ lệ đường dịch não tủy/ đường máu và kết quả TEOAEs TEOAEs N Trung bình Độ lệch chuẩn Pass 62 .4744 .2704 Refer 17 .3276 .2672 Tổng 79 .4428 .2748 ANOVA, p=0,05 Tỉ lệ đường dịch não tủy/ đường máu và tỉ lệ trẻ có kết quả TEOAEs “Refer” Tỉ lệ đường dịch não tủy/đường máu(%) Bình thường Khiếm thính Tổng <10 5 4 (44%) 9 10 – 30 11 6 (35%) 17 >30 – 50 22 4 (15%) 26 >50 24 3 (11%) 27 CRP và kết quả TEOAEs TEOAEs N Trung bình Độ lệch chuẩn Pass 62 51,2200 54,3143 Refer 17 119,2265 69,3534 Tổng 79 65,8543 63,9125 ANOVA, p= 0,000 CRP và tỉ lệ trẻ có kết quả TEOAEs “Refer” CRP (mg / L) Bình thường Khiếm thính Tổng <20 20 – 50 >50 – 100 >100 30 9 8 15 1 (3,2%) 1 (10,0%) 4 (33,3%) 11 (42,3%) 31 10 12 26 BÀN LUẬN VÀ KẾT LUẬN TEOAEs có giá trị trong tầm soát trẻ khiếm thính Tầm soát khiếm thính bằng tét TEOAEs cho những bệnh nhi nội trú sau viêm màng não là sự phát triển đầy hứa hẹn. Chương trình tầm soát bằng tét TEOAEs cho phép hầu hết những bệnh nhi có nguy cơ khiếm thính sau viêm màng não vi trùng được tìm thấy và đây là tét giúp đánh giá thính lực khẩn cấp. Để có chẩn đoán chính xác hơn về vị trí tổn thương cũng như ngưỡng nghe, cần phải có sự phối hợp TEOAEs, điện thính giác thân não (Auditoty Brain Responses = ABRs), đo nhĩ lượng, soi tai. Tóm lại, TEOAEs là một tét dễ thực hiện cho tất cả bệnh nhi bị viêm màng não vi trùng trước khi xuất viện. TEOAEs có độ nhạy cao, độ chuyên đáng tin cậy, thiết thực, và an toàn. Tỉ lệ khiếm thính ở trẻ bị viêm màng não vi trùng Tỉ lệ trẻ có kết quả “Refer” của TEOAEs sau viêm màng não vi trùng là 21,5%, đây là tỉ lệ trẻ cần phải theo dõi tình trạng khiếm thính. So sánh với tỉ lệ trẻ bị khiếm thính của các quốc gia khác, thì tỉ lệ này ở mức độ trung bình. Viêm màng não vi trùng và các yếu tố nguy cơ gây khiếm thính - Nam giới - Đường dịch não tủy. - Tỉ lệ đường dịch não tủy/ đường máu. - C- reactive protein (CRP). TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Brookhouser PE, (2000), “ Diseases of the Cochlea and Labyrinth”, Pediatric Otolaryngology: Principle and Practice Pathways, Thiem, Newyork, pp.349-350 2. Nguyễn đình Bảng, (1992),"Điện thính giác thân não", "Âm ốc tai", Nội trú tai mũi họng, Bộ môn Tai Mũi Họng, ĐHYDTPHCM, (2),tr.97-112 3. Phạm Kim, (1992), "Đo sức nghe ở trẻ em", Nội trú tai mũi họng, Bộ môn Tai Mũi Họng, ĐHYDTPHCM,(2), tr.64-74. 4. Richardson MP, Williamson TJ, Reid A, Tarlow MJ, Rudd PT, (1998), Otoacoustic emissions as a screening test for hearing impairment in children recovering from acute bacterial meningitis", Pediatrics, (102), pp. 1364-68. 5. Ryan B. Gregg, (2004), “ Pediatric Audiology; A Review”, Pediatric in Review, pp.224-234.