Vai trò nhà nước pháp quyền trong việc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

Lêi giíi thiÖu Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, vai trß cña nhµ n­íc ph¸p quyÒn cµng cã ý nghÜa quan träng trong viÖc ®Èy nhanh ph¸t triÓn kinh tÕ, ®i kÌm theo ®ã lµ nh÷ng tiÕn bé cña x· héi sÏ ®¹t ®­îc, ®ã lµ mét nÒn d©n chñ thùc sù cho ng­êi d©n trong x· héi. §Æc biÖt vai trß cña nhµ n­íc ph¸p quyÒn trong viªc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt nam cßn cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, nã lµ tiÒn ®Ò ®Ó nhµ n­íc ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo ®óng con ®­êng ®· chän- ®ã lµ con ®­êng CNXH, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ cña ta cã b­íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c, x· héi ®­îc b×nh yªn, ®Ó tõ ®ã ®­a ®Êt n­íc “ s¸nh vai c¸c c­êng quèc trªn thÕ giíi” nh­ B¸c ®· nãi. Sau nhiÒu n¨m ®æi míi vµ hoµn thiÖn nhµ n­íc ta ®· ®­îc cñng cè vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ rÊt cao, tõ ®ã ®· ®­a ®Êt n­íc ta lªn mét tÇm cao míi. Sau khi nghiªn cøu vµ t×m hiÓu em ®· chän ®Ò tµi: “Vai trß nhµ n­íc ph¸p quyÒn trong viÖc x©y dùng CNXH ë ViÖt nam”. Néi dung bao gåm c¸c phÇn sau: Lý luËn vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn T­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ vÊn ®Ò nhµ n­íc ph¸p quyÒn Vai trß nhµ n­íc ph¸p quyÒn trong viÖc x©y dùng CNXH ë n­íc ta hiÖn nay Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em kh«ng thÓ kh«ng m¾c sai lÇm. Em mong thÇy c« gãp ý kiÕn ®Ó bµi viÕt cña em hoµn thiÖn h¬n. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n Néi dung I. Lý luËn vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn. 1. Kh¸i niÖm vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn Nhµ n­íc ph¸p quyÒn lµ nhµ n­íc thÓ hiÖn th«ng qua 4 tiªu chÝ: Ph­¬ng thøc tæ chøc, x©y dùng vµ vËn hµnh bé m¸y Nhµ n­íc ph¶i do ph¸p luËt quy ®Þnh. Nhµ n­íc vµ c«ng d©n ph¶i thõa nhËn tÝnh tèi cao cña ph¸p luËt. QuyÒn lùc cña nhµ n­íc bao gåm: LËp ph¸p, t­ ph¸p vµ hµnh ph¸p Cã hÖ thèng ph¸p luËt râ rµng, rµnh m¹ch, thÓ hiÖn ý trÝ vµ nguyÖn väng cña nh©n d©n ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng quan hÖ ph¸p luËt trong x· héi. 2.C¸c quan ®iÓm tr­íc Mac vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn: a.Thêi cæ ®¹i vµ trung ®¹i Thêi cæ ®¹i, nhiÒu nhµ t­ t­ëng ®­a ra nh÷ng ý niÖm vÒ mèi quan hÖ gi÷a ng­êi cÇm quyÒn víi ph¸p luËt, quan hÖ gi÷a nhµ n­íc víi ph¸p luËt, vÒ t×nh tr¹ng léng quyÒn vµ chuyªn quyÒn cña vua, t×nh tr¹ng kh«ng cã tr¸ch ngiÖm qu¶n lý cña kÎ cÇm quyÒn. Nh­ng ý niÖm ®ã dï cßn th« s¬ ®· ®Ët nÒn mãng cho c¸c nhµ t­ t­ëng ë c¸c thÕ kû XVII, XVIII, XIX tiÕp thu, thõa h­ëng, h×nh thµnh dÇn dÇn mét m«n häc vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn. Häc thuyÕt nhµ n­íc ph¸p quyÒn vÒ mÆt lý luËn ra ®êi ë thêi ®¹i c¸ch m¹ng t­ s¶n thÕ kû XVII-XVIII, trong cuéc ®Êu tranh chèng sù léng quyÒn cña giai cÊp phong kiÕn vµ chÕ ®é qu©n chñ chuyªn chÕ . Cßn Nhµ n­íc ph¸p quyÒn hiÖn thùc ®­îc x¸c ®Þnh trªn thùc tÕ ë mét sè n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn chØ tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2. Song, t­ t­ëng nhµ n­íc ph¸p quyÒn cã céi nguån tõ rÊt xa x­a. Trong thêi kú cæ ®¹i ®· tån t¹i quan niÖm Êu trÜ, nguþ biÖn cho r»ng søc m¹nh ®Î ra ph¸p luËt, lÏ ph¶i lu«n thuéc vÒ kÎ m¹nh. T­ t­ëng vÒ nhµ n­¬c ph¸p quyÒn ra ®êi nh»m chèng l¹i sù chuyªn quyÒn ®éc ®o¸n , v« chÝnh phñ, v« ph¸p luËt ®ã, tøc lµ g¾n liÒn víi viÖc x¸c lËp vµ ph¸t triÓn nÒn d©n chñ. §éng lùc ra ®êi cña t­ t­ëng nµy l¹i b¾t nguån chÝnh tõ nh÷ng quan niÖm hån nhiªn cña ng­êi x­a cho r»ng sù c«ng b»ng, ph¸p luËt lµ nh÷ng thuéc tÝnh vèn cã cña ®Êt-trêi. Bëi vËy, b¹o lùc, léng quyÒn vµ hçn lo¹n lµ c¸i t­¬ng ph¶n víi c«ng b»ng , ph¸p luËt vµ cÇn ph¶i xo¸ bá. §Ó gi¶i thÝch vµ chøng minh cho nh÷ng quan ®iÓm ®ã chóng ta h·y ®­a ra nh÷ng tªn tuæi ®Ó chøng minh cho ®iÒu nµy,víi c¸c tªn tuæi nh­ chóng ta ®Òu biÕt: Platon * Nhµ triÕt häc ë Hy l¹p Platon (427-347 tcn) ®· viÕt: t«i nh×n thÊy sù sôp ®æ nhanh chãng cña nhµ n­íc ë n¬i nµo mµ ph¸p luËt kh«ng cã hiÖu lùc vµ n»m d­íi quyÒn cña mét ai ®ã. Cßn ë n¬i nµo mµ ph¸p luËt ®øng trªn c¸c nhµ cÇm quyÒn vµ c¸c nhµ cÇm quyÒn chØ lµ nh÷ng n« lÖ cña ph¸p luËt th× ë ®ã t«i thÊy cã sù gi¶i tho¸t cña nhµ n­íc.¤ng cßn cã mét ®Þnh ®Ò næi tiÕng: CÇm quyÒn ë mét con ng­êi ®ã lµ chÝnh quyÒn chuyªn chÕ, bëi mét bé phËn ng­êi tèt -®ã lµ chÝnh quyÒn quý téc, bëi nh÷ng c«ng d©n tù do thµnh thÞ- ®ã lµ d©n chñ. * ¤ng Aritot (384-322 tcn) kh¼ng ®Þnh: Ph¸p luËt cÇn thèng trÞ trªn tÊt c¶. * ¤ng Xireon (104-44 tcn) thÓ hiÖn t­ t­ëng vÒ sù thèng trÞ cña ph¸p luËt trong ®êi sèng nhµ n­íc b»ng c¸ch ®Æt c©u hái: Nhµ n­íc lµ g× nÕu kh«ng ph¶i lµ trËt tù chung. ¤ng cho r»ng: Nhµ n­íc lµ nhµ n­íc ph¸p quyÒn kh«ng ph¶i nhµ n­íc tu©n thñ ph¸p luËt cña m×nh mµ lµ v× vÒ céi nguån, vÒ b¶n chÊt, nhµ n­íc chÝnh lµ ph¸p luËt, ph¸p luËt tù nhiªn cña nh©n d©n. C¸c nhµ t­ t­ëng cæ ®¹i kh«ng chØ chó trong tÝnh tèi cao ph¸p luËt mµ cßn chó ý tíi sù tæ chøc hîp lý cña hÖ thèng quyÒn lùc nhµ n­íc, tæ chøc c¸c c¬ quan nhµ n­íc, ph©n ®Þnh râ rµng thÈm quyÒn cña c¸c c¬ quan ®ã. b. Thêi cËn ®¹i Nh÷ng t­ t­ëng vÜ ®¹i ®ã tiÕp tôc ®­îc c¸c nhµ t­ t­ëng chÝnh trÞ- ph¸p lý t­ s¶n sau nµy ph¸t triÓn nh­ lµ mét thÕ giíi quan ph¸p lý míi. §ã lµ thÕ giíi quan chèng l¹i mét c¸ch kÞch liÖt sù chuyªn quyÒn ®éc tµi vµ c¶nh s¸t, kh¼ng ®Þnh m¹nh mÏ nh÷ng t­ t­ëng nh©n ®¹o, c¸c nguyªn t¾c tù do vµ b×nh ®¼ng cña c¸ nh©n, thõa nh©n nh÷ng quyÒn cña con ng­êi kh«ng thÓ bÞ t­íc ®o¹t. §©y chÝnh lµ néi dung cèt lâi cña mét häc thuyÕt míi – häc thuyÕt nhµ n­íc ph¸p quyÒn t­ s¶n. Häc thuyÕt nµy ra ®êi, ph¸t triÓn vµ ngµy cµng hoµn thiÖn qua c¸c nhµ t­ëng vÜ ®¹i thêi k× nµy nh­: * Kant¬ (1724-1804) lµ ng­êi lËp luËn vÒ mÆt triÕt häc cho lý luËn vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn t­ s¶n. Theo «ng nhµ n­íc lµ tËp hîp cña nhiÒu ng­êi cïng phôc tïng c¸c ®¹o luËt ph¸p quyÒn. Môc ®Ých cña nhµ n­íc b¶o ®¶m sù th¾ng lîi cña ph¸p luËt vµ b¶n th©n nhµ n­íc còng ph¶i phôc tïng nh÷ng yªu cÇu cña ph¸p luËt ®ã. Theo «ng: ë ®©u ¸p dông nguyªn t¾c ph©n quyÒn th× ë ®Êy cã nhµ n­íc ph¸p quyÒn cßn nÕu kh«ng th× chØ lµ chuyªn quyÒn. * Hªghen (®Çu thÕ kØ XIX) còng cã nh÷ng t­ t­ëng vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn. Song, cÊu tróc nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña Hªghen lµ thÇn th¸nh ho¸ nhµ n­íc, ®em chñ nghÜa nhµ n­íc chèng l¹i chñ nghÜa cùc quyÒn. ¤ng t¸n thµnh nguyªn t¾c ph©n quyÒn, coi ®ã lµ sù b¶o ®¶m cña tù do céng ®ång, ®­¬ng nhiªn chñ nghÜa nhµ n­íc cña Hªghen lµ duy t©m: nhµ n­¬c lµ sù du ngo¹n cña trêi trªn ®Êt. C¸c nhµ t­ t­ëng ®· nªu ra nh÷ng ý niÖm cô thÓ h¬n vÒ mèi quan hÖ gi÷a nhµ n­íc vµ ph¸p luËt. Trong mèi quan hÖ ®ã hoÆc lµ nhµ n­íc ®øng trªn ph¸p luËt hoÆc lµ nhµ n­íc ho¹t ®éng tuyÖt ®èi tu©n theo ph¸p luËt , ®øng d­íi ph¸p luËt. c. KÕt luËn Ph¸p luËt tù nhiªn, thø ph¸p luËt chung cho mäi nhµ n­íc cao nhÊt, vÜnh h»ng nhÊt, bÊt biÕn kh«ng thay ®æi ®ang h×nh thµnh vµ trë thµnh quan niÖm g¾n bã mËt thiÕt víi triÕt häc ph¸p quyÒn– m«n khoa häc nghiªn cøu vµ ph¶n ¸nh ch©n lý cña ph¸p luËt, b¶n chÊt cña ph¸p luËt. 2. Lý luËn chñ nghÜa Mac vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn 2.1 Nguån gèc, b¶n chÊt, chøc n¨ng cña Nhµ n­íc a. Nguån gèc cña Nhµ n­íc M¸c vµ LªNin LÞch sö cho thÊy kh«ng ph¶i khi nµo x· héi còng cã nhµ n­íc. Trong x· héi nguyªn thuû, do kinh tÕ cßn thÊp kÐm, ch­a cã sù ph©n ho¸ giai cÊp, cho nªn ch­a cã nhµ n­íc, míi chØ lµ c¸c bé l¹c, thÞ téc .§Õn khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn d©n ®Õn sù ra ®êi chÕ ®é t­ h÷u vµ tõ ®ã x· héi ph©n chia thµnh c¸c giai cÊp ®èi kh¸ng vµ cu«c ®Êu tranh giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®­îc xuÊt hiÖn. §iÒu ®ã dÉn ®Õn nguy c¬ c¸c giiai cÊp ch¼ng nh÷ng tiªu diÖt nhau mµ cßn tiªu diÖt c¶ x· héi. §Ó diÒu ®ã kh«ng x¶y ra, mét c¬ quan quyÒn lùc ®Æc biÖt ra ®êi. ®ã lµ nhµ n­íc. Nhµ n­íc ®Çu tiªn trong lÞch sö lµ nhµ n­íc chiÕm h÷u n« lÖ, xuÊt hiÖn trong cuéc ®Êu tranh kh«ng ®iÒu hoµ gi÷a giai cÊp chñ n« vµ giai cÊp n« lÖ. TiÐp ®ã lµ nhµ n­íc phong kiÕn , nhµ n­íc T­ s¶n. Nguyªn nh©n trùc tiÕp cña sù xuÊt hiÖn nhµ n­íc lµ m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®­îc.Lª Nin kh¼ng ®Þnh : “nhµ n­íc lµ s¶n phÈm vµ biÓu hiÖn cña nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®­îc. BÊt cø ë ®©u, hÔ lóc nµo vµ chõng nµo mµ, vÒ mÆt kh¸ch quan, nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoag ®­îc, th× nhµ n­íc xuÊt hiÖn. Vµ ng­îc l¹i: sù tån t¹i cña nhµ n­íc chøng tá r»ng nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp lµ kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®­îc”. Nhµ n­íc chØ ra ®êi vµ tån t¹i trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh cña sù ph¸t triÓn x· héi vµ sÏ bÞ mÊt ®i khi nh÷ng c¬ së tån t¹i cña nã kh«ng cßn n÷a. b. B¶n chÊt nhµ n­íc Theo Mac vµ Anghen th× nhµ n­íc vÒ b¶n chÊt “ Nhµ n­íc ch¼ng qua chØ lµ mét bé m¸y cña mét giai cÊp nµy dïng ®Ó trÊn ¸p mét giai cÊp kh¸c”, lµ bé m¸y dïng ®Î duy tr× sù thèng trÞ cña giai cÊp nµy ®èi víi giai cÊp kh¸c, lµ c¬ quan quyÒn lùc cña mét giai cÊp víi toµn x· héi, lµ c«ng cô chuyªn chÝnh cña mét giai cÊp .Nhµ n­íc chÝnh lµ mét bé m¸y do giai cÊp thèng trÞ vÒ kinh tÕ thiÕt lËp ra nh»m hîp ph¸p h¸o vµ cñng cè sù ¸p bøc cña chóng ®èi víi quÇn chóng lao ®éng. Giai cÊp thèng trÞ sö dông bé m¸y nhµ n­íc ®Ó ®µn ¸p c­ìng bøc c¸c giai cÊp kh¸c trong khu«n khæ lîi Ých cña giai c¸cp thèng trÞ. §ã lµ b¶n chÊt cña nhµ n­íc theo nguyªn nghÜa, tøc lµ nhµ n­íc cña giai cÊp bãc lét. Nhµ n­íc kh«ng thÓ lµ nhµ n­íc ®iÒu hoµ sù xung ®ét , mµ tr¸i lµi, nã cµng lµm cho m©u thuÉn giai cÊp ngµy cµng gay g¾t. Theo ®ã th× nhµ n­íc lµ bé m¸y quan träng nhÊt cña kiÕn tróc th­îng tÇng trong x· héi cã giai cÊp. TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi do nhµ n­íc tiÕn hµnh, xÐt cho cïng, ®Òu xuÊt ph¸t tõ lîi Ých cña giai cÊpthèng trÞ. VËy nhµ n­íc lµ c«ng cô b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ. c. §Æc tr­ng cña nhµ n­íc Nhµ n­íc qu¶n lý d©n c­ trªn mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh: Kh¸c víi tæ chøc bé l¹c,thÞ téc nguyªn thuû, th× ë ®©y quyÒn lùc nhµ n­íc cã hiÖu lùc víi mäi thµnh viªn trong l·nh thæ kh«ng ph©n biÖt huyÕt thèng. §Æc tr­ng nµy lµm xuÊt hiÖn mèi quan hÖ gi÷a tõng ng­êi trong céng ®ång víi nhµ n­íc. Mçi nhµ n­íc ®­îc x¸c ®Þnh b»ng mét biªn giíi quèc gia nhÊt ®Þnh. Nhµ n­íc cã mét bé m¸y quyÒn lùc chuyªn nghiÖp mang tÝnh c­ìng chª ®èi víi mäi thµnh viªn trong x· héi Nhµ n­íc cña giai cÊp thèng trÞ lu«n cã bé m¸y quyÒn lùc chuyªn nghiÖp. Bé m¸y quyÒn lùc ®ã bao gåm c¸c ®éi vò trang ®Æc biÖt nh­: qu©n ®éi, c¶nh s¸t, nhµ tï v.v vµ bé m¸y qu¶n lý hµnh chÝnh. Nhµ n­íc thùc hiÖn quyÒn lùc cña m×nh trªn c¬ së søc m¹nh c­ìng bøc cña ph¸p luËt vµ dïng c¸c thiÕt chÕ b¹o lùc ®Ó ph¸p luËt cña m×nh ®­îc thùc thi trong thùc tÕ. Nhµ n­íc h×nh thµnh hÖ thèng thuÕ kho¸ ®Ó duy tr× vµ t¨ng c­êng bé m¸y cai trÞ. Nhµ n­íc kh«ng thÓ tån t¹i nÕu kh«ng dùa vµo thuÕ kho¸, quèc tr¸i vµ c¸c h×nh thøc bãc lét kh¸c. §ã lµ nh÷ng chÕ ®é ®ãng gãp cã tÝnh chÊt c­ìng bøc ®Ó nu«i sèng bé m¸y cai trÞ. HÖ thèng thuÕ kho¸, cèng n¹p nh­ vËy hµon toµn kh«ng cã trong h×nh thøc tæ chøc x· héi thÞ téc, bé l¹c. Nã chØ tån t¹i g¾n liÒn víi h×nh thøc tæ chøc nhµ n­íc. B»ng c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh­ vËy, nhµ n­íc cña giai cÊp bãc lét kh«ng nh÷ng lµ c«ng cô trÊn ¸p giai cÊp mµ cßn lµ c«ng cô thùc hiÖn bãc lét cña giai cÊp bãc lét. d. Chøc n¨ng c¬ b¶n cña nhµ n­íc Chøc n¨ng thèng trÞ cña giai cÊp vµ chøc n¨ng x· héi Chøc n¨ng thèng trÞ chÝnh trÞ cña giai cÊp- chøc n¨ng giai cÊp: lµ chøc n¨ng nhµ n­íc lµm c«ng cô chuyªn chÝnh cña mét giai cÊp nh»m b¶o vÖ sù thèng trÞ giai cÊp ®ã ®èi víi toµn thÓ x· héi. Chøc n¨ng giai cÊp cña nhµ n­íc b¾t nguån tõ lý do ra ®êi cña nhµ n­¬c vµ t¹o th¹nh b¶n chÊt chñ yÕu xña nã. Chøc n¨ng x· héi cña nhµ n­íc: lµ chøc n¨ng nhµ n­íc thùc hiÖn sù qu¶n lý nh÷ng ho¹t ®éng chung v× sù tån t¹i cña x· héi, tho¶ m·n mét sè nhu cÇu chung cña céng ®ång d©n c­ n»m d­íi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Trong hai chøc n¨ng ®ã th× chøc n¨ng thèng trÞ chÝnh trÞ lµ c¬ b¶n nhÊt, chøc n¨ng x· héi ph¶i phô thuéc vµ phôc vô cho chøc n¨ng thèng trÞ chinh trÞ. Giai cÊp thèng trÞ bao giê còng biÕt giíi h¹n chøc n¨ng x· héi trong khu«n khæ lîi Ých cña m×nh. Song, chøc n¨ng giai cÊp chØ cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua chøc n¨ng x· héi. Khi x· héi kh«ng cßn giai cÊp th× nh÷ng néi dung thuéc chøc n¨ng x· héi sÏ do x· héi tù ®¶m nhiÖm, vµ khi ®ã chÕ ®é tù qu¶n cña nh©n d©n ®­îc x¸c lËp. Chøc n¨ng ®èi néi vµ chøc n¨ng ®èi ngo¹i. Chøc n¨ng ®èi néi cña nhµ n­íc: nh»m duy tr× trËt tù kinh tÕ, x· héi, chÝnh trÞ vµ nh÷ng trËt tù kh¸c hiÖn cã trong x· héi theo lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ, ®­îc thùc hiÖn nhê sù c­ìng bøc cña bé m¸y nhµ n­íc. Ngoµi ra, nhµ n­íc cßn sö dông nhiÒu ph­¬ng tiÖn kh¸c( bé m¸y th«ng tin, tuyªn truyÒn , c¸c c¬ quan v¨n ho¸, gi¸o dôc) ®Ó x¸c lËp, cñng cè t­ t­ëng, ý trÝ cña giai cÊp thèng trÞ, lµm cho chóng trë thµnhchÝnh thèng trong x· héi. Chøc n¨ng ®èi ngo¹i cña nhµ n­íc: Nh»m b¶o vÖ biªn giíi l·nh thæ quèc gia vµ thùc hiÖn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi víi c¸c nhµ n­íc kh¸c v× lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ còng nh­ lîi Ých quèc gia, khi lîi Ých quèc gia kh«ng m©u thuÉn víi lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ. Ngµy nay thi chøc n¨ng ®èi ngo¹i cña nhµ n­íccã tÇm quan träng ®Æc biÖt. C¶ hai chøc n¨ng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña nhµ n­íc ®Òu xuÊt phÊt tõ lîi Ých cña giai cÊp thèng trÞ. Chóng lµ hai mÆt cña mét thÓ thèng nhÊt, chóng tÊc ®éng tíi nhau vµ. liªn quan tíi nhau. Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n lµ nhµ n­íc kiÓu míi Quèc huy Sù cÇn thiÕt x¸c lËp chuyªn chÝnh v« s¶n ®Ó tiÕn tíi chñ nghÜa céng s¶n. Giai cÊp v« s¶n ph¶i t×m mäi c¸ch thu hót lùc l­îng ®«ng ®¶o vÒ phÝa m×nh. ¥ ®©y, chuyªn chÝnh v« s¶n ®ãng vai trß lµ thiÕt chÕ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n ®èi víi nh©n d©n. Trong thêi k× qu¸ ®é tån t¹i c¸c giai cÊp ®èi lËp nhau, ®Êu tranh víi nhau, do ®ã chuyªn chÝnh v« s¶n lµ c©n thiÕt ®Ó ®­a x· héi ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa. Chuyªn chÝnh v« s¶n lµ sù thèng trÞ chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n, do c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa s¶n sinh ra vµ cã sø mÖnh x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi. Chuyªn chÝnh v« s¶n lµ ph­¬ng thøc, lµ ph­¬ng tiÖn, lµ h×nh thøc ®Ó b¶o vÖ sù thèng trÞ vÒ chÝnh trÞ cña giai cÊp c«ng nh©n. Sau khi trë thµnh giai cÊp cÇm quyÒn th× giai c¸p v« s¶n ph¶i l¾m v÷ng c«ng cô chuyªn chÝnh, kiªn quyÕt trÊn ¸p nh÷ng thÕ lùc ®i ng­îc lîi Ých cña nh©n d©n ®Ó b¶o vÖ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng nh»m x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi. Do ®ã tæ chøc, x©y dùng lµ chøc n¨ng c¬ b¶n nhÊt cña chuyªn chÝnh v« s¶n. Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n lµ chÝnh quyÒn cña nh©n d©n, lµ nhµ n­íc cña d©n, do d©n, v× d©n, do ®ã,chÕ ®é d©n chñ v« s¶n lµ chÕ ®é d©n chñ theo nghÜa ®Çy ®ñ nhÊt cña tõ ®ã. §ã lµ nÒn d©n chñ bao qu¸t toµn diÖn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, nã lÊy d©n chñ trªn lÜnh vùc kinh tÕ lµm chñ yÕu. Nhµ n­íc v« s¶n lµ tæ chøc, th«ng qua §¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n thùc hiÖn vai trß l·nh ®¹o cña m×nh víi toµn bé x· héi. Kh«ng cã sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n, nhµ n­íc ®ã kh«ng gi÷ ®­îc b¶n chÊt giai cÊp c«ng nh©n cña m×nh. Nhµ n­íc chuyªn chinh v« s¶n ®Çu tiªn lµ C«ng x· Pari n¨m 1872. Nhµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ cét trô cña hÖ thèng chÝnh trÞ, lµ c«ng cô thùc hiÖn quyÒn lùc cña nh©n d©n, là tæ chøc thùc hiÖn quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n lao ®éng d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. Nhµ n­íc qu¶n lý mäi mÆt ®êi sèng x· héi b»ng ph¸p luËt, qu¶n lý kinh tÕ b»ng kÕ hoÆch, b»ng chÝnh s¸ch, b»ng nh÷ng ®ßn bÈy kinh tÕ vµ c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt kh¸c. Nhµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam lµ nhµ n­íc kiÓu míi, ®­îc x©y dùng trªn nÒn t¶ng cña chñ nghÜa Mac-Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. §ã lµ nhµ n­íc kh¸c vÒ chÊt so víi nhµ n­íc t­ s¶n, vµ c¸c kiÓu nhµ n­íc tr­íc ®©y chøa ®ùng thuéc tÝnh ¸p bøc bÊt b×nh ®¼ng vµ bÊt c«ng. Nhµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®­îc tæ chøc theo nguyªn t¾c nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n, v× d©n. Nhµ n­íc do nh©n d©n lËp ra vµ th«ng qua tæng tuyÓn cö toµn d©n, ®Æt d­íi sù kiÓm so¸t cña nh©n d©n, dÆt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. Nhµ n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cã sù thèng nhÊt h÷u c¬ chøc n¨ng giai cÊp vµ chøc n¨ng x· héi trong tæ chøc, trong ho¹t ®éng cña m×nh. ViÖc thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu lùc bé m¸y nhµ n­íc. II. T­ t­ëng nhµ Hå ChÝ Minh vÒ Nhµ n­íc ph¸p quyÒn 1, Sù ra ®êi nhµ n­íc ph¸p quyÒn Hå ChÝ Minh Hå ChÝ Minh- ng­êi khai sinh ra n­íc viÖt nam d©n chñ céng hoµ, trùc tiÕp ®øng ®Çu nhµ n­íc trong 24 n¨m, ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ta nh»m thùc hiÖn sø mÖnh lÞch sö: gi¶i phãng d©n téc, thèng nhÊt ®Êt n­íc ®i lªn con ®­êng Êm no h¹nh phóc, s¸nh vai víi c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Cã thÓ nãi qu¸ tr×nh ®i t×m ®­êng cøu n­íc cña ng­êi còng lµ qu¸ tr×nh t×m kiÕm mét nhµ n­íc míi phï hîp víi ®Êt n­íc viÖt nam, víi d©n téc viÖtt nam, bëi lÏ trong cuéc c¸ch m¹ng, vÊn ®Ò chÝnh quyÒn nhµ n­íc lu«n lu«n lµ mét vÊn ®Ò c¬ b¶n. Sau khi tim ®­îc con ®­¬ng cøu n­íc, ng­êi ®· tæ chøc, l·nh ®¹o nh©n d©n ta giµnh lÊy tù do h¹nh phóc ®éc lËp cho tæ quèc. Ngay tõ tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng 8 n¨m 1945, sau khi NhËt ®¶o chÝnh Ph¸p, Hå ChÝ Minh ®· chñ tr­¬ng thµnh lËp chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng ë c¸c c¨n cø ®Þa, ë c¸c khu gi¶i phãng lóc bÊy giê. §Õn ®Çu th¸ng 8 n¨m 1945, mÆc dï t×nh h×nh lóc ®ã hÕt søc khã kh¨n, Ng­êi ®· kiªn quyÕt triÖu tËp ®¹i héi quèc d©n ë T©n Trµo, cö gia Uû Ban d©n téc gi¶i phãng ViÖt Nam- mét tæ chøc tiÒn chÝnh phñ ra ®êi b¶o ®¶m tÝnh hîp ph¸p cña chinh quyÒn míi. Th¸ng 8 n¨m 1945, Hµ Néi vµ c¸c ®Þa ph­¬ng trong toµn quèc khëi nghÜa giµnh chÝnh quyÒn tõ tay ph¸t xÝt NhËt. Tr­íc khi qu©n ®éi §ång Minh ®æ bé vµo miÒn Nam, Hå ChÝ Minh ®· ®äc b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp ngµy 2-9-1945, t¹i qu¶ng tr­êng Ba §×nh ®Ó tuyªn bè víi toµn thÕ giíi vµ quèc d©n ®ång bµo khai sinh cña n­íc viÖt nam míi- n­íc ViÖt Nam D©n Chñ Céng Hoµ. ChÝnh phñ l©m thêi ®· ra m¾t tr­íc quèc d©n ViÖt Nam vµ thÕ giíi. Tuyªn ng«n ®éc lËp lµ v¨n kiÖn chÝnh trÞ ®Æc biÖt, kh¼ng ®Þnh ®éc lËp t­ do vµ kiªn quyÕt b¶o vÖ quyÒn tù do vµ ®éc lËp ®ã. N­íc viÖt nam d©n chñ céng hoµ ra ®êi lµ hîp hiÕn, hîp ph¸p. ChÝnh phñ l©m thêi lµ hîp hiÕn, hîp c«ng lý. Trong phiªn häp ®Çu tiªn cña chÝnh phñ. Hå ChÝ Minh ®Ò ra 6 nhiªm vô cÊp b¸ch, trong ®ã nhiÖm vô thø 3 lµ: “ph¶i cã mét hiÕn ph¸p d©n chñ” vµ ®Ò nghÞ sím tæ chøc tæng tuyÓn cö víi chÕ ®é phæ th«ng ®Çu phiÕu. §ã lµ viÖc tiÕp tôc x©y dùng mét nhµ n­íc ph¸p quyÒn, mét nhµ n­íc d©n chñ, hîp ph¸p, mét nhµ n­íc thùc sù ®¹i diÖn cho nh©n d©n, do toµn d©n bÇu cö ra vµ qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt. Cuéc tæng tuyÓn cö ®Çu tiªn cña n­¬c viÖt nam d©n chñ céng hoµ ®­îc thùc hiÖn ngµy 6 th¸ng 1 n¨m 1946 vµ ®· bÇu ra quèc héi ®Çu tiªn cña n­íc ta. Hå ChÝ Minh ®Æc biÖt quan t©m tíi viÖc x©y dùng hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt, kh¼ng ®Þnh ph¸p luËt cña n­íc ta lµ ý chung cña nh©n d©n, cña d©n téc ViÖt Nam. Ng­êi yªu cÇu c¸c c¬ quan nhµ n­íc , c¸n bé viªn chøc nhµ n­íc tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ph¶i g­¬ng mÉu chÊp hµnh ph¸p luËt cña ®¶ng cÇm quyÒn còng ph¶i ho¹t ®éng trong khu«n khæ cña hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt. Ng­êi rÊt coi träng viÖc ®­a hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt vµo thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ trong cuéc sèng. Trong t­ t­ëng cña ng­êi lu«n chøa nh÷ng t­ t­ëng hÕt søc cã gi¸ trÞ. Trong t­ t­ëngtrÞ n­íc cña Hå ChÝ Minh cã sù kÕt hîp nhuÇn nhuÉn gi÷a “ph¸p trÞ”vµ “®øc trÞ”.Ng­êi nãi: “Nhµ n­íc ph¶i võa gi¸o dôc vµ sö dông ph¸p luËt ®Ó c¶i t¹o hä trë nªn l­¬ng thiÖn”. X©y dùng vµ cñng cè nhµ n­íc ph¸p quyÒn, yªu cÇu mäi ng­êi sèng vµ lµm viÖc tu©n thñ theo ph¸p luËt lµ néi dung chñ ®¹o cña t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ nhµ n­íc. B¸c nãi: “Nhµ n­íc cña ta lµ nhµ n­íc cña d©n”, “Bao nhiªu quyÒn h¹n ®Òu lµ cña d©n”, “VËn mÖnh quèc gia trong tay nh©n d©n”. T­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn ®· ®­îc ph¸t triÓn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña ng­êi. Ng­êi ®· dµnh kh«ng Ýt t©m trÝ, nghÞ lùc ®Ó x©y dùng mét nhµ n­íc kiÓu míi _ nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n. 2, Nh÷ng néi dung chÝnh trong t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ x©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn XHCN ë ViÖt Nam. Trong t­ t­ëng Hå ChÝ Minh chØ râ mét sè vÊn ®Ò cÇn cho viÖc x©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn ë ViÖt Nam: Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a c«ng d©n - Nhµ N­íc lµ mèi quan hÖ chÝnh trÞ c¬ b¶n ®Ó x©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n. X©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam XHCN cña d©n, ®¶m b¶o mäi lîi Ých vµ quyÒn hµnh thuéc vÒ nh©n d©n. Do d©n vµ v× d©n ph¶i dùa trªn truyÒn thèng d©n téc, ®Æc ®iÓm d©n téc, nhÊt lµ truyÒn thèng chÝnh trÞ cña®Êt n­íc. X©y dùng quyÒn lùc Nhµ N­íc cña c¸c c«ng d©n trªn nÒn t¶ng dùa trªn hÖ thèng ph¸p luËt ngµy cµng hoµn thiÖn. X©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam ph¶i phï hîp víi nh÷ng gi¸ trÞ phæ biÕn tiÕn bé cña nh©n lo¹i. Néi dung ®Çu tiªn còng lµ néi dung c¬ b¶n nhÊt vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn trong t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, lµ thùc hiÖ quyÒn d©n chñ cña nh©n d©n. D©n bÇu ra chÝnh quyÒn Nhµ N­íc ë Trung ­¬ng vµ chÝnh quuyÒn c¸c cÊp. Ngay sau khi thµnh lËp n­íc.Ng­êi yªu cÇu tæ chøc “ngµy cµng sím hay cuéc tuyÓn cö víi chÕ ®é phæ th«ng ®Çu phiÕu”. Ng­êi nhÊn m¹nh: “Tæng tuyÓn cö lµ mét dÞp cho toµn thÓ quèc d©n tù lùa chän nh÷ng ng­êi cã tµi , cã ®øc ®Ó g¸nh v¸c c«ng viÖc n­íc nhµ…”.ChÝnh quyÒn lµ vÊn ®Ò cèt tö cña c¸ch m¹ng , mµ chÝnh s¸ch bÇu cö, øng cö lµ ®Ó cho toµn d©ngi¶i quÕt vÊn ®Ò dã,tÝnh lËp hiÕn trong viÖc h×nh thµnh bé m¸y nhµ n­íc : tù do hay h¹n chÕ ; b×nh ®¼ng hay ph©n biÖt; gi¶ hay thËt; ¸p ®Æt hay tù do lùa chän; còng lµ mét chuÈn mùc ®Ó xem xÐt bé m¸y chÝnh quyÒn thøc sù cña d©n hay kh«ng. §ång thêi còng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cÊp b¸ch cña t×nh h×nh ph¶i chuyÓn tõ chÝnh phñ l©m thêi chÝnh thøc ®Ó ®èi phã víi ©m m­u cña kÎ thï ®Þnh xo¸ nÒn ®ép lËp vµ chÝnh quyÒn non trÎ cña lóc ta lóc bÊy giê. §ã thùc sù lµ mét ý t­ëng tuyÖt vêi cña Hå ChÝ Minh vÒ mét nhµ n­íc cña d©n. NhËn thøc râ vai trß to lín cña quÇn chóng nh©n d©n trong sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, Hå ChÝ Minh chñ tr­¬ng x©y dùng nhµ n­íc do d©n. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ d©n kh«ng chØ lËp ra nhµ n­íc mµ cßn ph¶i tham gia vµo c«ng viÖc qu¶n lý ,ta lµ n­íc d©n chñ, ®Þa vÞ cao nhÊt lµ d©n, v× d©n lµ chñ …”. “ChÝnh quyÒn tõ x· ®Õn chÝnh phñ Trung ­¬ngdo d©n tæ chøc nªn. Nãi tãm l¹i, quyÒn hµnh vµ lùc l­îng ë n¬i d©n.”.chÝnh v× vËy, nhµ n­íc do d©n x©y dùng vµ lµm chñ, ®Æt d­íi sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña nh©n d©n theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh cßn lµ nhµ n­íc tin d©n, mäi lùc l­îng ®Òu ë n¬i d©n, do d©n l¾m mäi quyÒn hµnh. Nhµ n­íc tin d©n, d©n tin ë sù l·nh ®¹o cña nhµ n­íc th× viÖc g× còng lµm ®­îc. Theo t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, Nhµ n­íc v× d©n lµ nhµ n­íc phôc vô lîi Ých cña nh©n d©n, ®¶m b¶o quyÒn d©n chñ réng r·i vµ cã hiÖu qu¶ trong cuéc sèng x· héi. §©y lµ t­ t­ëng nhÊt qu¸n, næi bËt trong ®êi ho¹t ®éng cña Ng­êi trong nh÷ng n¨m b«n ba ë n­íc ngoµi ®Õn khi trë thµnh l·nh tô tèi cao cña d©n téc, cña nhµ n­íc ViÖt Nam. B»ng kinh ngiÖm thùc tÕ cña m×nh Ng­êi ®· nhËn ra thùc chÊt cña ®Êt n­íc ta, qua ®ã B¸c ®· t×m ra nh÷ng con ®­êng ®­a viÖt nam ta qua khã kh¨n vµ trë lªn ph¸t triÓn. Trong cuéc häp ®Çu tiªn cña Uû ban nghiªn cøu kÕ hoÆch kiÕn quèc sau th¸ng 8 n¨m 1945, Ng­êi nªu râ môc tiªu cña Nhµ N­íc ta lµ: “Lµm cho d©n ¨n lµm cho d©n cã mÆc lµm cho d©n cã chç ë lµm cho d©n cã häc hµnh” Ng­êi cßn nãi: “chóng ta hy sinh phÊn ®Êu ®Ó giµnh ®éc lËp. Chóng ta ®· tranh ®­îc råi…. Chóng ta tranh ®­îc tù do, ®éc lËp råi mµ d©n cø chÕt ®ãi, chÕt rÐt, th× tù do, ®éc lËp còng kh«ng lµm ®­îc g×. D©n chØ biÕt râ gi¸ trÞ cña tù do, ®éc lËp khi mµ d©n ®­îc Êm no, mÆc ®ñ.” §Ó cã ®­îc mét nhµ n­íc thùc sù cña d©n, do d©n vµ v× d©n, Hå ChÝ Minh lu«n lu«n nh¾c nhë ph¶i x©y dùng mét bé m¸y nhµ n­íc trong s¹ch, v÷ng m¹nh, ®Êu tranh víi nh÷ng bÖnh tËt nh­ tham nhòng, quan liªu, h¸ch dÞch, cöa quyÒn, vi pham quyÒn vµ lîi Ých cña nh©n d©n lao ®éng. Nhµ n­íc v× d©n cßn lµ Nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm tr­íc d©n . Ng­êi nãi: “ChÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ChÝnh Phñ ph¶i hÕt søc ch¨m nom ®Õn ®êi sèng cña nh©n d©n, nÕu d©n ®ãi lµ §¼ng vµ ChÝnh Phñ cã lçi, nÕu d©n rÐt lµ §¶ng vµ ChÝnh Phñ cã lçi, nÕu d©n dèt lµ §¶ng vµ ChÝnh Phñ cã lçi.” T­ t­ëng cña Ng­êi ®­îc diÔn ®¹t trong mét mÖnh ®Ò hÕt søc gi¶n gÞ, tù nhiªn: “D©n lµ gèc n­íc” ®óng nh­ mÊy c©u th¬ cña ng­êi: “Gèc cã v÷ng th× c©y míi bÒn X©y lÇu th¾ng lîi trªn nÒn nh©n d©n” Ngµy nay, chóng ta ®ang x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam X· Héi Chñ NghÜa vµ lÊy t­ t­ëng vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n cña Hå ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng t­ tuëng cho chóng ta trong c«ng cuéc x©y dùng ®ã. III. Vai trß nhµ n­íc ph¸p quyÒn C¬ cÊu bé m¸y nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña ViÖt nam C¬ quan nhµ n­íc lµ c¸c bé phËn hîp thµnh cña bé m¸y nhµ n­íc. Mçi c¬ quan nhµ n­íc cã mét vÞ trÝ ph¸p lý ®­îc x¸c ®Þnh trong bé m¸y nhµ n­íc, cã mét ph¹m vi thÈm quuyÒn ®­îc hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt quy ®Þnh, cã quy chÕ tæ chøc vµ ho¹t ®éng riªng. Theo hiÕn ph¸p n¨m 1992, c¬ quan nhµ n­íc ta bao gåm Quèc héi, Chñ tÞch n­íc,ChÝnh phñ, Héi ®ång nh©n d©n vµ Uû ban nh©n d©n, toµ ¸n nh©n d©n vµ ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n. Quèc héi Lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt, Quèc héi thèng nhÊt tËp trung toµn bé quyÒn lùc nhµ n­íc: quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p, quyÒn t­ ph¸p. Do ®ã ®­a ra c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi nh­: quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc gia; quy ®Þnh c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ hoËt ®éng cña bé m¸y nhµ n­íc; bÇu, miÔn nhiÖm, b·i nhiÖm c¸c chøc vô cao cÊp cña nhµ n­íc; quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò chiÕn tranh vµ hoµ b×nh; quyÕt ®Þnh c¸c chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña nhµ n­íc vµ nhiÒu vÊn ®Ò quan trong kh¸c. Lµ c¬ quan duy nhÊt cã quyÒn lËp hiÕn vµ lËp ph¸p. §ã lµ quyÒn th«ng qua HiÕn Ph¸p, th«ng qua viÖc söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p, th«ng qua luËt vµ söa ®æi, bæ sung luËt. Quèc héi xem xÐt, th«ng qua c¸c ®¹o luËt t¹i mét hoÆc nhiÒu k× häp Quèc héi. Quèc héi thùc hiÖn gi¸m s¸t tèi cao víi toµn bé ho¹t ®éng cña nhµ n­íc. Quèc héi thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t tèi cao cña m×nh t¹i k× häp Quèc héi trªn c¬ së ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Uû ban Th­êng vô Quèc héi, Héi ®ång nh©n d©n, c¸c Uû ban cña Quèc héi, §oµn ®¹i biÓu Quèc héi vµ Quèc héi. Chñ tÞch n­íc Chñ tÞch n­íc lµ ng­êi ®øng ®Çu nhµ n­íc, thay mÆt n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam vÒ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i. Chñ tÞch n­íc cã quyÒn c«ng bè HiÕn ph¸p, LuËt, Ph¸p lÖnh, thènglÜnh c¸c lùc l­îng vò trang nh©n d©n vµ gi÷ chøc vô Chñ tÞch héi ®ång quèc phßng vµ an ninh; bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, c¸ch chøc c¸c chøc vô cao cÊp cña Nhµ n­íc…Cã quyÒn cö, triÖu håi ®¹i sø ®Æc mÖnh toµn quyÒn cña ViÖt nam, tiÕp nhËn ®¹i sø ®Æc mÖnh toµn quyÒn cña n­íc ngoµi, nh©n danh nhµ n­íc kÝ kÕt §iÒu ­íc quèc tÕ, quyÕt ®Þnh cho nhËp quèc tÞch ViÖt nam… Chñ tÞch n­íc ®Ò nghÞ danh s¸ch thµnh viªn héi ®ång quèc phßng vµ an ninh tr×nh quèc héi phª chuÈn. Héi ®ång quèc phßng vµ an ninh cã nhiÖm vô ®éng viªn mäi lùc l­îng vµ kh¶ n¨ng cña nhµ n­íc ®Ó b¶o vÖ tæ quèc.Trong tr­êng hîp cã chiÕn tranh, Quèc héi cã thÓ giao cho Héi ®ång quèc phßng vµ an ninh nh÷ng thÈm quyÒn ®Æc biÖt. ChÝnh phñ ChÝnh phñ lµ c¬ quan chÊp hµnh cña quèc héi, c¬ quan hµnh chÝnh cao nhÊt cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam. Lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, ChÝnh phñ do Quèc héi thµnh lËp, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc quèc héi vµ b¸o c¸o c«ng t¸c víi Quèc héi, Uû ban th­êng vô quèc héi, chñ tÞch n­íc; tæ chøc thùc hiÖn hiÕn ph¸p, luËt, nghÞ quyÕt cña Quèc Héi, ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt cña Uû ban Th­êng vô Quèc héi. Lµ c¬ quan hµnh chÝnh cao nhÊt, chÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý viÖc thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, quèc phßng, an ninh vµ ®èi ngo¹i cña nhµ n­íc; b¶o ®¶m hiÖu lùc bé m¸y nhµ n­íc tõ Trung ­¬ng tíi c¬ së; b¶o ®¶m viÖc t«n träng vµ chÊp hµnh HiiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt; ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc, b¶o ®¶m æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n. Héi ®ång nh©n d©n vµ Uû ban nh©n d©n Lµ chÝnh quyÒn nhµ n­íc ë ®Þa ph­¬ng, ®­îc tæ chøc ë c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sau ®©y: tØnh, thanh phè trùc thuéc Trung ­¬ng;huyÖn, quËn, thÞ x·, thµnh phè thuéc tØnh,x·, ph­êng, thÞ trÊn… Héi ®ång nh©n d©n lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc ë ®Þa ph­¬ng, quyÕt ®Þnh nh÷ng chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p quan träng ®Ó ph¸t huy tiÒm n¨ng cña ®Þa ph­¬ng, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Þa ph­¬ng vÒ kinh tÕ- x· héi cñng cè quèc phßng an ninh,kh«ng ngõng c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n ®Þa ph­¬ng, lµm trßn nghÜa vôcña ®Þa ph­¬ng ®èi víi c¶ n­íc. Uû ban nh©n d©n lµ c¬ quan chÊp hµnh cña c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc ë ®Þa ph­¬ng, Uû ban nh©n d©n chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Héi ®ång nh©n d©n cïng cÊp vµ c¬ quan nhµ n­íc cÊp trªn, ®èi víi mäi ho¹t ®éng cña m×nh nh»m ®¶m b¶o thùc hiÖn chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, cñng cè quèc phßng, an ninh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch kh¸c trªn ®Þa bµn. Toµ ¸n nh©n d©n vµ ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n Toµ ¸n nh©n d©n vµ viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n lµ c«ng cô chñ yÕu trong viÖc b¶o vÖ ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vµ b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi vµ lîi Ých cña nh©n d©n. Toµ ¸n nh©n d©n lµ c¬ quan xÐt sö cña Nhµ n­íc ta. “Toµ ¸n xÐt sö c¸c vô ¸n h×nh sù, d©n sù, h«n nh©n vµ gia ®×nh, lao ®éng, kinh tÕ, hµnh chÝnh vµ gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc kh¸c thheo quy ®Þnh c¶u ph¸p luËt”.Toµ ¸n nh©n d©n bao gåm: toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh, toµ ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn. ViÖn kiÓm so¸t nhÊn d©n lµ c¬ quan nhµ n­íc “thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t cac ho¹t ®éng t­ ph¸p” trong ph¹m vi tr¸ch nhiÖm do luËt ®Þnh nh»m “ gãp phÇn b¶o ®¶m cho ph¸p luËt ®­îc chÊp hµnh nghiªm chØnh vµ thèng nhÊt”. ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n gåm: ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n cÊp tØnh, ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n cÊp tØnh, ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n cÊp huyÖn. 2. Vai trß nhµ n­íc ph¸p quyÒn trong viÖc x©y dùng CNXH ë ViÖt nam Phiªn häp quèc héi n­íc Céng Hoµ X· Héi Chñ nghÜa ViÖt nam Trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn 45 n¨m x©y dùng nhµ n­íc vµ cách mạng Việt Nam; từ kết quả vận hành của bộ máy nhà nước theo Hiến pháp 1980; tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của thế giới, Đại hội VI (12/1986), đặc biệt là Đại hội VII (6-1996) đã xác định nhiệm vụ cấp bách trong xây dựng, củng cố Nhà nước là sửa đổi Hiến pháp, tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục cải cách bộ máy nhà nuớc.Tại kỳ họp thứ 11 (từ ngày 24-3 đến 15-4-1992), Quốc hội khóa VIII đã thông qua Hiến pháp mới - Hiến pháp 1992, có hiệu lực từ ngày 15-4-1992. Hiến pháp 1992 đã kế thừa những Hiến pháp trước đó, nhất là Hiến pháp 1946 của Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa và nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hiến pháp mới đã có những phát triển mới trên nhiều nội dung, phù hợp với thực tiễn của công cuộc đổi mới. Có thể thấy, bước phát triển rõ nét nhất của Hiến pháp 1992 (sửa đổi) chính là sự khẳng định tiếp tục “xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng”. Thực tiễn đổi mới trong những năm qua đã khẳng định yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN dưới sự lãnh đạo của Đảng như một xu thế tất yếu, mang tính quy luật của quá trình đi lên CNXH trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Nói cách khác, Nhà nước pháp quyền Việt Nam là công cụ cơ bản, chủ yếu để xây dựng CNXH. Cơ sở kinh tế của Nhà nước pháp quyền Việt Nam là nền kinh tế thị trường XHCN. Cơ sở chính trị là nền dân chủ XHCN. Cơ sở xã hội của Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN là khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên cơ sở liên minh giữa công nhân với nông dân và trí thức do Đảng lãnh đạo Vai trò của Nhà nước pháp quyền ở nước ta với chế độ chính trị: Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước độc lập, có chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, các hải đảo, vùng biển và vùng trời. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức. Chñ tÞch n­íc NguyÔn Minh TriÕt Nhà nước bảo đảm và không ngừng phát huy quyền làm chủ về mọi mặt của nhân dân, nghiêm trị mọi hành động xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và của nhân dân; xây dựng đất nước giàu mạnh, thực hiện công bằng xã hội, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện. Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, là Nhà nước thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam.Nhà nước thực hiện chính sách bình đẳng, đoàn kết, tương trợ giữa các dân tộc, nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc. Nhà nước thực hiện chính sách phát triển về mọi mặt, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào dân tộc thiểu số. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Mặt trận phát huy truyền thống đoàn kết toàn dân, tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân, tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân, cùng Nhà nước chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân, động viên nhân dân thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật, giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước, đại biểu dân cử và cán bộ, viên chức Nhà nước. Nhà nước tạo điều kiện để Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên hoạt động có hiệu quả. Công đoàn là tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân và của người lao động cùng với cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội chăm lo và bảo vệ quyền lợi của cán bộ, công nhân, viên chức và những người lao động khác; tham gia quản lý Nhà nước và xã hội, tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước, tổ chức kinh tế; giáo dục cán bộ, công nhân, viên chức và những người lao động khác xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, không ngừng tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện chính sách hoà bình, hữu nghị, mở rộng giao lưu và hợp tác với tất cả các nước trên thế giới. Vai trò của Nhà nước ta với nền kinh tế. Nhà nước phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. cơ cấu kinh tế nhiều thành phần với các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh đa dạng dựa trên chế độ sở hữu toàn dân, sở hữu tập thể, sở hữu tư nhân, trong đó sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể là nền tảng. Mục đích chính sách kinh tế của Nhà nước là làm cho dân giàu nước mạnh, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu vật chất và tinh thần của nhân dân trên cơ sở giải phóng mọi năng lực sản xuất, phát huy mọi tiềm năng của các thành phần kinh tế: kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể, kinh tế cá thể, kinh tế tư bản tư nhân và kinh tế tư bản Nhà nước dưới nhiều hình thức, thúc đẩy xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật, mở rộng hợp tác kinh tế, khoa học, kỹ thuật và giao lưu với thị trường thế giới. Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả. Nhà nước tạo điều kiện để củng cố và mở rộng các hợp tác xã hoạt động có hiệu quả Kinh tế cá thể, kinh tế tư bản tư nhân được chọn hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh, được thành lập doanh nghiệp không bị hạn chế về quy mô hoạt động trong những ngành, nghề có lợi cho quốc kế dân sinh.Kinh tế gia đình được khuyến khích phát triển. Nhà nước thống nhất quản lý và mở rộng hoạt động kinh tế đối ngoại, phát triển các hình thức quan hệ kinh tế với mọi quốc gia, mọi tổ chức quốc tế trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và cùng có lợi, bảo vệ và thúc đẩy sản xuất trong nước. Nhà nước khuyến khích các tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư vốn, công nghệ vào Việt Nam phù hợp với pháp luật Việt Nam, pháp luật và thông lệ quốc tế; bảo đảm quyền sở hữu hợp pháp đối với vốn, tài sản và các quyền lợi khác của các tổ chức, cá nhân nước ngoài. Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài không bị quốc hữu hoá. Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư về nước. Nhà nước thống nhất quản lý nền kinh tế quốc dân bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách; phân công trách nhiệm và phân cấp quản lý Nhà nước giữa các ngành, các cấp; kết hợp lợi ích của cá nhân, của tập thể với lợi ích của Nhà nước.Nhà nước có chính sách bảo hộ quyền lợi của người sản xuất và người tiêu dùng. Vai trò của Nhà nước ta về văn hoá, giáo dục, khoa học và công nghệ : Nhà nước và xã hội bảo tồn, phát triển nền văn hoá Việt Nam: dân tộc, hiện đại, nhân văn; kế thừa và phát huy những giá trị của nền văn hiến các dân tộc Việt Nam, tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại; phát huy mọi tài năng sáng tạo trong nhân dân. Nhà nước thống nhất quản lý sự nghiệp văn hoá. Nghiêm cấm truyền bá tưtưởng và văn hoá phản động, đồi trụy; bài trừ mê tín, hủ tục. Nhà nước tạo điều kiện để công dân phát triển toàn diện, giáo dục ý thức công dân, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật, giữ gìn thuần phong mỹ tục, xây dựng gia đình có văn hóa, hạnh phúc, có tinh thần yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa, có tinh thần quốc tế chân chính, hữu nghị và hợp tác với các dân tộc trên thế giới. Nhà nước đầu tư phát triển văn hoá, văn học, nghệ thuật, tạo điều kiện để nhân dân được thưởng thức những tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị; bảo trợ để phát triển các tài năng sáng tạo văn hóa, nghệ thuật. Nhà nước phát triển các hình thức đa dạng của hoạt động văn học, nghệ thuật, khuyến khích các hoạt động văn học, nghệ thuật quần chúng. Nhà nước phát triển công tác thông tin, báo chí, phát thanh, truyền hình, điện ảnh, xuất bản, thư viện và các phương tiện thông tin đại chúng khác. Nghiêm cấm những hoạt động văn hoá, thông tin làm tổn hại lợi ích quốc gia, phá hoại nhân cách, đạo đức và lối sống tốt đẹp của người Việt Nam. Nhà nước và xã hội bảo tồn, phát triển các di sản văn hoá dân tộc; chăm lo công tác bảo tồn, bảo tàng, tu bổ, tôn tạo, bảo vệ và phát huy tác dụng của các di tích lịch sử, cách mạng, các di sản văn hoá, các công trình nghệ thuật, các danh lam, thắng cảnh. Giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu.Nhà nước ưu tiên đầu tư cho giáo dục, khuyến khích các nguồn đầu tư khác.Nhà nước phát triển giáo dục nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Nhà nước thống nhất quản lý hệ thống giáo dục quốc dân về mục tiêu, chương trình, nội dung, kế hoạch giáo dục, tiêu chuẩn giáo viên, quy chế thi cử và hệ thống văn bằng. Nhà nước phát triển cân đối hệ thống giáo dục: giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiêp, giáo dục đại học và sau đại học, phổ cập giáo dục tiểu học, xoá nạn mù chữ; phát triển các hình thức trường quốc lập, dân lập và các hình thức giáo dục khác. Nhà nước thực hiện chính sách ưu tiên bảo đảm phát triển giáo dục ở miền núi, các vùng dân tộc thiểu số và các vùng đặc biệt khó khăn. Nhà nước xây dựng và thực hiện chính sách khoa học, công nghệ quốc gia; xây dựng nền khoa học, công nghệ tiên tiến; phát triển đồng bộ các ngành khoa học nhằm xây dựng luận cứ khoa học cho việc định ra đường lối, chính sách và pháp luật, đổi mới công nghệ, phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao trình độ quản lý, bảo đảm chất lượng và tốc độ phát triển của nền kinh tế; góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia. Nhà nước đầu tư và khuyến khích tài trợ cho khoa học bằng nhiều nguồn vốn khác nhau, ưu tiên cho những hướng khoa học, công nghệ mũi nhọn; chăm lo đào tạo và sử dụng hợp lý đội ngũ cán bộ khoa học, kỹ thuật nhất là những người có trình độ cao, công nhân lành nghề và nghệ nhân; tạo điều kiện để các nhà khoa học sáng tạo và cống hiến; phát triển nhiều hình thức tổ chức, hoạt động nghiên cứu khoa học, gắn nghiên cứu khoa học với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu khoa học, đào tạo với sản xuất, kinh doanh. Nhà nước đầu tư, phát triển và thống nhất quản lý sự nghiệp bảo vệ sức khoẻ của nhân dân, huy động và tổ chức mọi lực lượng xã hội xây dựng và phát triển nền y học Việt Nam theo hướng dự phòng; kết hợp phòng bệnh với chữa bệnh; phát triển và kết hợp y dược học cổ truyền với y dược học hiện đại; kết hợp phát triển y tế Nhà nước với y tế nhân dân; thực hiện bảo hiểm y tế, tạo điều kiện để mọi người dân được chăm sóc sức khoẻ.Nhà nước ưu tiên thực hiện chương trình chăm sóc sức khoẻ cho đồng bào miền núi và dân tộc thiểu số. Nhà nước và xã hội phát triển nền thể dục, thể thao dân tộc, khoa học và nhân dân. Nhà nước thống nhất quản lý sự nghiệp phát triển thể dục, thể thao; quy định chế độ giáo dục thể chất bắt buộc trong trường học; khuyến khích và giúp đỡ phát triển các hình thức tổ chức thể dục, thể thao tự nguyện của nhân dân, tạo các điều kiện cần thiết để không ngừng mở rộng các hoạt động thể dục, thể thao quần chúng, chú trọng hoạt động thể thao chuyên nghiệp, bồi dưỡng các tài năng thể thao. Nhà nước và xã hội phát triển du lịch, mở rộng hoạt động du lịch trong nước và du lịch quốc tế. Nhà nước mở rộng giao lưu và hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực văn hoá, thông tin, văn học, nghệ thuật, khoa học, công nghệ, giáo dục, y tế, thể dục, thể thao. Vai trò trong việc bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Nhà nước củng cố và tăng cường nền quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân nòng cốt là các lực lượng vũ trang nhân dân; phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để bảo vệ vững chắc Tổ quốc. Nhà nước xây dựng quân đội nhân dân cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xây dựng lực lượng dự bị động viên, dân quân tự vệ hùng hậu trên cơ sở kết hợp xây dựng với bảo vệ Tổ quốc, kết hợp sức mạnh của lực lượng vũ trang nhân dân với sức mạnh của toàn dân, kết hợp sức mạnh truyền thống đoàn kết dân tộc chống ngoại xâm với sức mạnh của chế độ xã hội chủ nghĩa. Nhà nước xây dựng công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, dựa vào nhân dân và làm nòng cốt cho phong trào nhân dân để bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm sự ổn định chính trị và các quyền tự do, dân chủ của công dân, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản xã hội chủ nghĩa, đấu tranh phòng ngừa và chống các loại tội phạm. Nhà nước phát huy tinh thần yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân, giáo dục quốc phòng và an ninh cho toàn dân, thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, chính sách hậu phương quân đội, xây dựng công nghiệp quốc phòng, bảo đảm trang bị cho lực lượng vũ trang, kết hợp quốc phòng với kinh tế, kinh tế với quốc phòng, bảo đảm đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ và chiến sĩ, công nhân, nhân viên quốc phòng, xây dựng các lực lượng vũ trang nhân dân hùng mạnh, không ngừng tăng cường khả năng bảo vệ đất nước. Việc xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, trong sạch, vững mạnh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhằm khắc phục những yếu kém và hạn chế của Nhà nước ta, mà thể hiện rõ nhất là ở khâu chỉ đạo tổ chức thực hiện đường lối chủ trương của Ðảng, luật pháp của Nhà nước. Các nghị quyết của Ðảng từ trước đến nay đều khẳng định nhiệm vụ quan trọng này. Gần đây, Nghị quyết Ðại hội lần thứ X lại một lần nữa nêu rõ: “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN” nhằm bảo đảm nguyên tắc tất cả quyền lực đều thuộc về nhân dân; quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp giữa các cơ quan trong thực hiện quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Nhà nước pháp quyền là Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, tăng cường pháp chế, xử lý nghiêm minh, kịp thời mọi vi phạm pháp luật nhằm thực hiện và bảo vệ quyền tự do dân chủ và lợi ích hợp pháp của công dân; ngăn ngừa mọi sự tùy tiện lạm quyền từ phía cơ quan và cán bộ, viên chức Nhà nước; ngăn ngừa hiện tượng dân chủ cực đoan, vô kỷ luật, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Nhà nước. Nghị quyết Ðại hội X cũng chỉ ra những nhiệm vụ cơ bản trong tiếp tục đổi mới hoạt động của Quốc hội, đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới tổ chức, hoạt động của Chính phủ và xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, bảo vệ con người. 3. Mét sè vÊn ®Ò x©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam XHCN cña d©n, do d©n, vµ v× d©n: §¶m b¶o mäi lîi Ých vµ quyÒn hµnh ®Òu thuéc vÒ nh©n d©n. §iÒu ®Çu tiªn vµ quan träng nhÊt ®ã lµ cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao ®êi sèng cña ng­êi d©n, c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy ®ßi hái kh«ng thÓ lµm b»ng mäi gi¸ mµ cÇn cã sù kÕt hîp víi c¸c yÕu tè kh¸c lµ trªn c¬ së b¶o tån vµ ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ ®¹t ®­îc, nh÷ng yÕu tæ tinh thÇn ®ßi hái sù nghiÖp gi¸o dôc toµn d©n vµ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng trùc tiÕp ngoµi kinh tÕ. Trªn c¬ së ph¸t huy t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµ thùc tiÔn ngµy nay th× ®©y lµ mét nhiÖm vô rÊt lín lao vµ bao hµm gÇn nh­ tÊt c¶ vÊn ®Ò vÒ nhµ n­íc ph¸p quyÒn. Gi¶i quyÕt mèi quan hÖ c«ng d©n- Nhµ n­íc lµ mèi quan hÖ chÝnh trÞ c¬ b¶n ®Ó x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n. C¬ së ®Ó gi¶i quyÕt mèi quan hÖ c«ng d©n vµ nhµ n­íc trong nhµ n­íc ph¸p quyÒn XHCN ®ã lµ vÊn ®Ò quyÒn vµ nghÜa vô cña tÊt c¶ mäi ng­êi ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ. Trong ®ã nhµ n­íc ph¸p quyÒn cã nghÜa vô t«n träng gi¸ trÞ cao nhÊt lµ con ng­êi, nhµ n­íc ®Ò ra ph¸p luËt ®ång thêi ph¶i tu©n thñ theo ®óng ph¸p luËt ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng d©n ®­îc chèng l¹i chÝnh sù tù do tuú tiÖn cña nhµ n­íc. Muèn gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ nµy th× ®iÓm xuÊt ph¸t ®ã lµ ph¶i ®Æt môc tiªu hµng ®Çu cña m×nh lµ phôc vô lîi Ých chÝnh ®¸ng cña nh©n d©n. §ång thêi víi ®iÒu ®ã lµ ph¶i x©y dùng mét c¬ chÕ cã sù kiÓm so¸t, ®¸nh gi¸ cña ng­êi d©n. X©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam XHCN cña d©n, do d©n vµ v× d©n ph¶i dùa trªn truyÒn thèng, ®Æc ®iÓm d©n téc, nhÊt lµ truyÒn thèng chÝnh trÞ cña ®Êt n­íc. LÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc lµ ®iÓn h×nh nhÊt vÒ yÕu tè truyÒn thèng, trong mçi giai ®o¹n cam go cña vËn mÖnh n­íc nhµ th× c¸c nhµ n­íc ViÖt Nam tr­íc ®©y ®Ò tËp hîp réng d·i toµn d©n l¹i vµ thÓ hiÖn vai trß, vÞ trÝ l·nh ®¹o cña m×nh. X©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn ngµy nay ®ßi hái kh«ng quay l­ng l¹i víi nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ lÞch sö cña «ng cha ta, lÊy truyÒn thèng vµ v¨n ho¸ trë thµnh ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn trong thêi ®¹i nÒn kinh tÕ toµn cÇu. X©y dùng quyÒn lùc nhµ n­íc cña c¸c c«ng d©n trªn nÒn t¶ng mét hÖ thèng ph¸p luËt ngµy cµng hoµn thiÖn. Ph¸p luËt lµ c¬ së ®Ó duy tr× quyÒn lùc cña nhµ n­íc, b¶n th©n nhµ n­íc võa lµ c«ng cô quyÒn lùc cña giai cÊp võa lµ h×nh thøc tæ chøc quyÒn lùc c«ng khai ®èi víi x· héi, víi mäi c«ng d©n thèng qua ph¸p luËt Nhµ n­íc ph¸p quyÒn XHCN ph¶i ®­îc tæ chøc vµ vËn hµnh theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ d­íc sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam. TËp trung d©n chñ lµ mét nguyªn t¾c c¨n b¶n, lµ mét yªu cÇu tù nhiªn vµ tÊt yÕu víi viÖc x©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn vµ nÒn d©n chñ XHCN víi t­ c¸ch lµ mét chÕ ®é chÝnh trÞ. V× nÒu kh«ng cã d©n chñ th«ng qua bµn b¹c, tranh luËn, thèng nhÊt mét ph­¬ng ¸n hîp lý nhÊt th× kh«ng thÓ cã sù thèng nhÊt thùc sù. Nh­ng nÕu kh«ng cã tËp trung ®Ó chuyÓn sù thèng nhÊt ®ã thµnh hµnh ®éng, mét kÕt qu¶ ®­îc ‘vËt chÊt ho¸’ mµ con ng­êi cã thÓ kiÓm nghiÖm, c¶m nhËn ®­îc trùc tiÕp nh­ c¬m ¨n, n­íc uènh hµng ngµy. X©y dùng nhµ n­íc ph¸p quyÒn ViÖt Nam ph¶i phï hîp víi nh÷ng gi¸ trÞ phæ biÕn tiÕn bé cña nh©n lo¹i. KÕ thõa nh÷ng t­ t­ëng tiÕn bé bao gåm nh÷ng yÕu tè mµ nh©n lo¹i ®· vµ ®ang ®¹t ®­îc vµ h­íng tíi. Nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n lµ phï hîp víi chÕ ®é së h÷u míi cña ®Þnh h­íng XHCN. Nhµ n­íc ph¸p quyÒn XHCN ph¶i x©y dùng trªn nÒn t¶ng phï hîp víi tÝnh chÊt x· héi ho¸, ph¸t huy cao ®é s¸ng kiÕn cña d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi c¸ nh©n ph¸t triÓn toµn diÖn trong mçi ho¹t ®éng cña m×nh. NhÊn m¹nh tíi viÖc phï hîp víi nh÷ng gi¸ trÞ phæ biÕn tiÕn bé cña nh©n lo¹i chóng ta kh«ng thÓ coi nhÑ c¸i riªng, nÐt truyÒn thèng ®éc ®¸o vµ nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ cña d©n téc m×nh. KÕt luËn Trong t×nh h×nh míi nh­ ngµy nay th× vai trß cña nhµ n­íc cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, v× vËy nhµ n­íc ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn m×nh vÒ mäi mÆt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thùc tiÔn cña c¸ch m¹ng, ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®èi phã víi ©m m­u th­ ®o¹n ph¸ ho¹i cña kÎ thï. §Ó lµm ®­îc nh­ vËy th× nhµ n­íc ta ph¶i thùc hiÖn ®ång bé mét lo¹t nh÷ng nhiÖm vô: “ ®æi míi, n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c lËp ph¸p vµ gi¸m s¸t tèi cao cña quèc héi ®èi víi toµn bé ho¹t ®éng cña nhµ n­íc; c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh nhµ n­íc, bao gåm thÓ chÕ hµnh chÝnh, tæ chøc bé m¸y vµ kiÖn toµn ®éi ngò c¸c boä, c«ng chøc; c¶i c¸ch tæ chøc vµ hoËt ®éng t­ ph¸p”. §Ó nhµ n­íc ta thùc sù lµ Nhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Sau khi n­íc ta gia nhËp WTO th× n­íc ta ®øng tr­íc nh÷ng c¬ héi vµ thö th¸ch míi. Chóng ta lµ nh÷ng sinh viªn- lµ nh÷ng ng­êi chñ t­¬ng lai cña ®Êt n­íc v× vËy chóng ta ph¶i tÝch cùc t×m hiÓu nhòng chñ tr­¬ng cña ®¶ng vµ chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc trong giai ®o¹n míi nµy ®Ó hiÓu vµ ph¸t triÓn b¶n th©n cho phï hîp víi xu thÕ chung ®ã ®Ó gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Qua ®ã gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc v÷ng m¹nh ®Ó thùc sù lµ nhhµ n­íc cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh triÕt häc Mac-LªNin Gi¸o tr×nh triÕt häc cña häc viÖn chÝnh trÞ Quèc gia V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng lÇn XI vµ X T¹p chÝ triÕt häc, lý luËn, kinh tÕ T¹p chÝ Céng S¶n: 6. B¸o ®iÖn tö §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam: