Lời nói đầu
Xu hướng toàn cầu hoá nền kinh tế, cần khẳng định lập trường dứt khoát của mọi nền kinh tế quốc gia và dân tộc là chuyển sang nền kinh tế thị trường mở cửa và hội nhập tích cực vào các nền kinh tế khu vực và thế giới. Là một nước đi sau, có xuất phát điểm thấp, Việt Nam cần phải chủ động và kiên định với mô hình kinh tế thị trường mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế dựa vào tăng trưởng xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp trên cơ sở phát huy các lợi thế so sánh của mình về thị trường, về nguyên liệu và lao động rẻ.
Với sự tăng trưởng và phát triển của nền kinh tế đất nước tạo nền tảng để đến năm 2010 nước ta trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại. Thì ngành công nghiệp đóng góp lớn vào sự phát triển của nền kinh tế.
Để minh chứng sự tăng trưởng và phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp thì phải phân tích được những biến động giá trị sản xuất của ngành công nghiệp.
Trong thời gian qua em đã thu thập được một số tài liệu viết về ngành công nghiệp của một địa phương và được sự giúp đỡ tận tình của cô giáo TS. Trần Kim Thu, em đã đi sâu vào phân tích biến động giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam. Với tên đề án nghiên cứu: "Vận dụng phương pháp dãy số thời gian phân tích biến động giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam thời kỳ 2000-2004"
Qua phương pháp dãy số thời gian mà chúng ta có thể nghiên cứu các đặc điểm về sự biến động giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam vạch rõ xu hướng và tính quy luật của sự phát triển. Đồng thời dựa vào dãy số thời gian mà có thể dự đoán các mức độ của giá trị sản xuất công nghiệp trong tương lai.
Để các cán bộ lãnh đạo của Bình Lục - Hà Nam đưa ra những mục tiêu, những chính sách, kế hoạch trong tương lai, cùng sát cánh với nhân dân để đạt được kết quả tốt nhất đã đề ra.
Nội dung của đề án bao gồm:
- Lý luận chung về phương pháp dãy số thời gian.
- Vận dụng dãy số thời gian vào phân tích biến động giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam.
- Dự đoán giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam trong tương lai.
- Một số kiến nghị và giải pháp.
Mặc dù em đã cố gắng song không tránh khỏi thiếu sót, hạn chế. Em mong có được sự đóng góp ý kiến quý báu của thầy cô giáo và phòng Tổ chức công nghiệp Bình Lục - Hà Nam để em viết đề án được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn cô giáo TS. Trần Thị Kim Thu và các thầy cô trong Khoa Thống Kê đã truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm quý báu trong thời gian ở trường để em viết đề án môn học này.
Mục lục
Lời mở đầu 1
Lý luận chung về phương pháp dãy số thời gian 3
I. Một số vấn đề lý luận chung về phương pháp dãy số thời gian 3
1. Khái niệm, cấu tạo, phân loại, các yêu cầu và tác dụng của dãy số thời gian 3
1.1. Khái niệm 3
1.2. Cấu tạo 3
1.3. Phân loại 3
1.4. Các yêu cầu cơ bản khi xây dựng dãy số thời gian 4
1.5. Tác dụng của dãy số thời gian 4
2. Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian và vận dụng các chỉ tiêu của dãy số thời gian vào phân tích giá trị sản xuất (Go) công nghiệp của địa phương (Bình Lục - Hà Nam). 4
2.1. Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian 4
2.1.1. Mức độ trung bình qua thời gian 4
2.1.2. Lượng tăng (giảm) tuyệt đối 5
2.1.3. Tốc độ phát triển 6
2.1.4. Tốc độ tăng (giảm) 7
2.1.5. Chỉ tiêu 1% tăng (giảm) 8
2.2. Vận dụng các chỉ tiêu trên vào phân tích giá trị sản xuất (Go) công nghiệp trong thời kỳ 2000-2004 8
II. Một số phương pháp biểu hiện xu hướng biến động cơ bản của hiện tượng 13
1. Phương pháp biểu hiện xu hướng biến động cơ bản của hiện tượng 14
1.1. Phương pháp mở rộng khoảng cách thời gian 14
1.2. Phương pháp dãy số bình quân trượt (di động) 14
1.3. Xây dựng hàm xu thế (phương pháp hồi quy) 15
1.4. Phương pháp biểu hiện sự biến động thời vụ 17
2. Vận dụng các phương pháp biểu hiện xu hướng biến động cơ bản của hiện tượng vào ra xu hướng biến động giá trị sản xuất công nghiệp Bình Lục - Hà Nam thời kỳ (2000-2004). 18
2.1. Bảng tính 18
2.2. Phương trình parabol bậc 2 20
III. Một số phương pháp dự đoán thống kê ngắn hạn trên cơ sở dãy số thời gian và vận dụng vào để dự đoán giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam đến 2008 22
1. Một số phương pháp dự đoán thống kê trên cơ sở dãy số thời gian 22
1.1. Dự đoán vào lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân 22
1.2. Dự đoán dựa vào tốc độ phát triển trung bình 22
1.3. Dự đoán điểm bằng ngoại suy hàm xu thế 23
1.4. Dự đoán dựa vào hàm xu thế tuyến tính và biến động thời vụ (dựa vào bảng Buys-Ballot) 23
2. Vận dụng để dự đoán giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam đến 2008 24
IV. Một số kiến nghị và giải pháp 27
Kết luận 29
31 trang |
Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1654 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Vận dụng phương pháp dãy số thời gian phân tích biến động giá trị sản xuất công nghiệp của Bình Lục - Hà Nam thời kỳ 2000-2004, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Xu híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ, cÇn kh¼ng ®Þnh lËp trêng døt kho¸t cña mäi nÒn kinh tÕ quèc gia vµ d©n téc lµ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng më cöa vµ héi nhËp tÝch cùc vµo c¸c nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Lµ mét níc ®i sau, cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, ViÖt Nam cÇn ph¶i chñ ®éng vµ kiªn ®Þnh víi m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ dùa vµo t¨ng trëng xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp trªn c¬ së ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh cña m×nh vÒ thÞ trêng, vÒ nguyªn liÖu vµ lao ®éng rÎ.
Víi sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2010 níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i. Th× ngµnh c«ng nghiÖp ®ãng gãp lín vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ.
§Ó minh chøng sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh c«ng nghiÖp th× ph¶i ph©n tÝch ®îc nh÷ng biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp.
Trong thêi gian qua em ®· thu thËp ®îc mét sè tµi liÖu viÕt vÒ ngµnh c«ng nghiÖp cña mét ®Þa ph¬ng vµ ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c« gi¸o TS. TrÇn Kim Thu, em ®· ®i s©u vµo ph©n tÝch biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam. Víi tªn ®Ò ¸n nghiªn cøu: "VËn dông ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian ph©n tÝch biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam thêi kú 2000-2004"
Qua ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian mµ chóng ta cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam v¹ch râ xu híng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn. §ång thêi dùa vµo d·y sè thêi gian mµ cã thÓ dù ®o¸n c¸c møc ®é cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong t¬ng lai.
§Ó c¸c c¸n bé l·nh ®¹o cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®a ra nh÷ng môc tiªu, nh÷ng chÝnh s¸ch, kÕ ho¹ch trong t¬ng lai, cïng s¸t c¸nh víi nh©n d©n ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt nhÊt ®· ®Ò ra.
Néi dung cña ®Ò ¸n bao gåm:
- Lý luËn chung vÒ ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian.
- VËn dông d·y sè thêi gian vµo ph©n tÝch biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam.
- Dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam trong t¬ng lai.
- Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p.
MÆc dï em ®· cè g¾ng song kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, h¹n chÕ. Em mong cã ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c« gi¸o vµ phßng Tæ chøc c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ®Ó em viÕt ®Ò ¸n ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o TS. TrÇn ThÞ Kim Thu vµ c¸c thÇy c« trong Khoa Thèng Kª ®· truyÒn ®¹t nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm quý b¸u trong thêi gian ë trêng ®Ó em viÕt ®Ò ¸n m«n häc nµy.
Lý luËn chung vÒ ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian
I. Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ph¬ng ph¸p d·y sè thêi gian
1. Kh¸i niÖm, cÊu t¹o, ph©n lo¹i, c¸c yªu cÇu vµ t¸c dông cña d·y sè thêi gian
1.1. Kh¸i niÖm
MÆt lîng cña hiÖn tîng thêng xuyªn biÕn ®éng qua thêi gian. Trong thèng kª, ®Ó nghiªn cøu sù biÕn ®éng nµy, ngêi ta thêng dùa vµo d·y sè thêi gian.
D·y sè thêi gian lµ mét d·y c¸c trÞ sè cña chØ tiªu thèng kª ®îc s¾p xÕp theo thø tù thêi gian.
1.2. CÊu t¹o
Mçi d·y sè thêi gian ®îc cÊu t¹o bëi hai thµnh phÇn c¬ b¶n lµ thêi gian vµ chØ tiªu vÒ hiÖn tîng ®îc nghiªn cøu.
Thêi gian cã thÓ ngµy, tuÇn, th¸ng, quý, n¨m… §é dµi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau ®îc gäi lµ kho¶ng c¸ch thêi gian.
ChØ tiªu vÒ hiÖn tîng nghiªn cøu cã thÓ lµ sè tuyÖt ®èi, t¬ng ®èi, sè b×nh qu©n. TrÞ sè cña chØ tiªu gäi lµ møc ®é cña d·y sè. Khi thêi gian thay ®æi th× c¸c møc ®é cña d·y sè còng thay ®æi.
1.3. Ph©n lo¹i
C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tån t¹i (qua d·y sè thêi gian cã thÓ nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm vÒ sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng, v¹ch râ xu híng vµ tÝnh quy luËt cña sù ph¸t triÓn, ®ång thêi ®Ó dù ®o¸n c¸c møc ®é cña hiÖn tîng trong t¬ng lai) vÒ quy m« cña hiÖn tîng qua thêi gian cã thÓ ph©n biÖt.
D·y sè tuyÖt ®èi biÓu hiÖn quy m« (khèi lîng) qua thêi gian.
D·y sè thêi kú: lµ nh÷ng sè tuyÖt ®èi thêi kú ph¶n ¸nh quy m« cña hiÖn tîng trong ®é dµi, kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh.
D·y sè thêi ®iÓm: møc ®é d·y sè lµ nh÷ng sè tuyÖt ®èi thêi ®iÓm, ph¶n ¸nh quy m« (khèi lîng) cña hiÖn tîng t¹i nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh.
1.4. C¸c yªu cÇu c¬ b¶n khi x©y dùng d·y sè thêi gian
Khi x©y dùng d·y sè thêi gian lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÊt cã thÓ so s¸nh ®îc gi÷a c¸c møc ®é trong d·y sè thêi gian nh»m ph¶n ¸nh mét c¸ch kh¸ch quan sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng qua thêi gian.
Muèn vËy, néi dung, ph¬ng ph¸p tÝnh chØ tiªu nghiªn cøu qua thêi gian ph¶i thèng nhÊt, ph¹m vi cña hiÖn tîng nghiªn cøu qua thêi gian ph¶i thèng nhÊt, cã thÓ ph¹m vi ®Þa lý hay hµnh chÝnh cña mét ®Þa ph¬ng nµo ®ã, cã thÓ lµ ®¬n vÞ thuéc hÖ thèng qu¶n lý. C¸c kho¶ng c¸ch thêi gian trong d·y sè nªn b»ng nhau nhÊt lµ d·y sè thêi kú.
Trong thùc tÕ, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c nhau, c¸c yªu cÇu trªn cã thÓ bÞ vi ph¹m, khi ®ã ®ßi hái cã sù chØnh lý thÝch hîp ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch.
1.5. T¸c dông cña d·y sè thêi gian
D·y sè thêi gian cã t¸c dông ®Ó ph©n tÝch ®Æc ®iÓm vµ tÝnh quy luËt, sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng qua thêi gian.
Dù ®o¸n sù ph¸t triÓn cña hiÖn tîng trong t¬ng lai.
2. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch d·y sè thêi gian vµ vËn dông c¸c chØ tiªu cña d·y sè thêi gian vµo ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n xuÊt (Go) c«ng nghiÖp cña ®Þa ph¬ng (B×nh Lôc - Hµ Nam).
§Ó ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm biÕn ®éng qua thêi gian cña hiÖn tîng ®îc nghiªn cøu, ngêi ta thêng tÝnh c¸c chØ tiªu sau:
2.1. C¸c chØ tiªu ph©n tÝch d·y sè thêi gian
§Ó nªu lªn ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn tîng qua thêi gian, ngêi ta thêng tÝnh c¸c chØ tiªu.
2.1.1. Møc ®é trung b×nh qua thêi gian
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc ®é ®¹i diÖn cña hiÖn tîng trong suèt thêi gian nghiªn cøu.
Tuú theo d·y sè thêi kú hoÆc d·y sè thêi ®iÓm mµ cã c¸c c«ng thøc tÝnh kh¸c nhau.
* §èi d·y sè thêi kú, møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau ®©y:
Trong ®ã: yi víi (i = 1, 2,…n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi kú.
* §èi víi mét d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau cã c«ng thøc sau ®©y:
Trong ®ã: yi (i = 1, 2, 3, …, n) lµ c¸c møc ®é cña d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian b»ng nhau.
* §èi víi d·y sè thêi ®iÓm cã kho¶ng c¸ch thêi gian kh«ng b»ng nhau th× møc ®é trung b×nh theo thêi gian ®îc tÝnh b»ng c«ng thøc sau:
Trong ®ã: ti (i = 1, 2, 3…n) lµ ®é dµi thêi gian cã møc ®é yi
2.1.2. Lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sù thay ®æi vÒ møc ®é tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian nghiªn cøu.
Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, ta cã chØ tiªu vÒ lîng t¨ng (gi¶m) sau ®©y:
* Lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é kú ®øng liÒn tríc ®ã (yi-1).
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi gi÷a hai thêi gian liÒn nhau.
C«ng thøc tÝnh nh sau:
(víi i = 2,3…n)
Trong ®ã di lµ lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn.
* Lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc (tÝnh dån) lµ hiÖu sè gi÷a møc ®é kú nghiªn cøu (yi) vµ møc ®é cña mét kú nµo ®ã ®îc chän lµm gèc, thêng lµ møc ®é ®Çu tiªn trong d·y sè (yi).
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh møc t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trong nh÷ng kho¶ng thêi gian dµi.
C«ng thøc tÝnh:
Di = yi - y1 (i = 2, 3, … n)
Trong ®ã: Di lµ c¸c lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc.
DÔ dµng nhËn thÊy r»ng:
(víi i = 2,3,…n)
Tøc lµ tæng c¸c lîng t¨ng hoÆc gi¶m tuyÖt ®èi liªn hoµn b»ng lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi ®Þnh gèc.
* Lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi trung b×nh.
2.1.3. Tèc ®é ph¸t triÓn
Tèc ®é ph¸t triÓn lµ mét sè t¬ng ®èi (biÓu hiÖn b»ng lÇn hoÆc %) ph¶n ¸nh tèc ®é vµ xu híng biÕn ®éng cña hiÖn tîng qua thêi gian.
Tuú theo môc ®Ých nghiªn cøu, ta cã c¸c lo¹i tèc ®é ph¸t triÓn sau ®©y:
* Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng hai thêi gian liÒn nhau.
C«ng thøc tÝnh nh sau:
(víi i = 2, 3, …n)
Trong ®ã:
ti : Tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cña thêi gian i so víi thêi gian i - 1
yi-1 : Møc ®é cña hiÖn tîng ë thêi gian i - 1
* Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng ë hai thêi gian kh«ng liÒn nhau, trong ®ã, ngêi ta chän mét thêi gian lµm gèc th«ng thêng chän thêi gian ®Çu tiªn lµm gèc.
C«ng thøc tÝnh nh sau:
(víi i = 2,3,…n)
Trong ®ã:
Ti : Tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc
yi: Møc ®é cña hiÖn tîng ë thêi gian ®Çu tiªn.
Quan hÖ gi÷a tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn víi tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc lµ:
- TÝch c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn b»ng tèc ®é ph¸t triÓn ®Þnh gèc.
- Tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh lµ trÞ sè ®¹i biÓu cña tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn. V× c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn cã quan hÖ tÝnh tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n, ngêi ta sö dông c«ng thøc sè trung b×nh nh©n.
2.1.4. Tèc ®é t¨ng (gi¶m)
Cho biÕt qua thêi gian, hiÖn tîng ®îc nghiªn cøu t¨ng (+) hoÆc gi¶m (-) bao nhiªu lÇn hoÆc bao nhiªu (%).
* Tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn hay tõng thêi kú lµ tû sè gi÷a lîng t¨ng (gi¶m) liªn hoµn víi møc ®é kú gèc liªn hoµn.
NÕu kÝ hiÖu ai = (i = 2, 3, …n) lµ tèc ®é t¨ng hay (gi¶m) liªn hoµn th×
Hay ai cã thÓ tÝnh b»ng c«ng thøc sau:
ai(%) = ti(%) - 100
* Tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc lµ tû sè gi÷a lîng t¨ng hoÆc (gi¶m) ®Þnh gèc víi møc ®é kú gèc cè ®Þnh.
NÕu kÝ hiÖu Ai(i = 2,3,…n) lµ c¸c tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th×
Hay Ai(%) = Ti(%) - 100
* Tèc ®é t¨ng (gi¶m) trung b×nh lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®¹i biÓu trong suèt thêi gian nghiªn cøu. KÝ hiÖu lµ tèc ®é (+) hoÆc (-) trung b×nh.
hoÆc
2.1.5. ChØ tiªu 1% t¨ng (gi¶m)
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh cø 1% t¨ng (gi¶m) cña tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn th× t¬ng øng víi mét trÞ sè tuyÖt ®èi lµ bao nhiªu.
KÝ hiÖu gi(i = 2, 3…n) lµ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (hoÆc gi¶m) th× ta cã c«ng thøc sau:
ChØ tiªu nµy tÝnh tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn, cßn ®èi víi tèc ®é t¨ng (gi¶m) ®Þnh gèc th× kh«ng tÝnh v× nã lu«n lµ mét sè kh«ng ®æi vµ b»ng y1/100
ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn mét c¸ch cô thÓ vÒ viÖc kÕt hîp gi÷a sè tuyÖt ®èi vµ sè t¬ng ®èi trong thèng kª.
2.2. VËn dông c¸c chØ tiªu trªn vµo ph©n tÝch gi¸ trÞ s¶n xuÊt (Go) c«ng nghiÖp trong thêi kú 2000-2004
B¶ng 1: Ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt chung cña ngµnh c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam thêi kú 2000-2004
§¬n vÞ: tû ®ång
ChØ tiªu
N¨m
GTSXCN (Go) tû ®ång
Lîng t¨ng tuyÖt ®èi (tû ®ång)
Tèc ®é ph¸t triÓn (%)
Tèc ®é t¨ng (%)
di
Di
ti
Ti
ai
Ai
2000
8,46
-
-
-
-
-
-
2001
10,35
1,89
1,89
1,223
1,223
0,223
0,223
2002
13,80
3,45
5,34
1,333
1,631
0,333
0,631
2003
15,92
2,12
7,46
1,153
1,881
0,153
0,881
2004
20,17
4,25
11,71
1,266
2,384
0,266
1,384
BQ
13,74
2,9275
x
1.242
x
0,242
x
NhËn xÐt: KÕt qu¶ tÝnh to¸n trªn cho thÊy quy m« gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp (Go) cña B×nh Lôc - Hµ Nam trong thêi kú (2000-2004) t¨ng lªn víi sè lîng lín:
- Lîng t¨ng tuyÖt ®èi b×nh qu©n hµng n¨m cña thêi kú (2000-2004) lµ 2,9275 (tû ®ång).
Cã ®îc kÕt qu¶ nµy lµ do sù cè g¾ng rÊt lín cña mçi doanh nghiÖp cña ®Þa ph¬ng. Bªn c¹nh ®ã nhê thùc hiÖn mét sè ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng… t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng trëng cao. H¬n n÷a lµ do c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng cña c¸c c¬ së trong sù chØ ®¹o cña c¸c c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ cña Hµ Nam. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®· ®ãng gãp phÇn kh«ng nhá vµo GTSX c«ng nghiÖp cña c¶ níc, ®Ó ®Êt níc ViÖt Nam ®Õn 2010 trë thµnh mét ®Êt níc "c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸). C¸c c¸n bé qu¶n lý cña B×nh Lôc - Hµ Nam d· ®a ra c¸c ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch cô thÓ, nh»m khai th¸c mét sè ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän nh: chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n khai th¸c vµ chÕ biÕn dÇu khÝ, c«ng nghiÖp ®iÖn tö, c«ng nghÖ th«ng tin, vËt liÖu x©y dùng…
- Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n hµng n¨m: 124,2%.
- Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 24,2%
Trong 5 n¨m qua tèc ®é ph¸t triÓn cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña c«ng nghiÖp t¨ng nhng chËm, nhng gi¸ trÞ 1% t¨ng lªn n¨m sau cao h¬n n¨m tríc. §iÒu ®ã thÓ hiÖn qua b¶ng 2.
B¶ng 2: Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng cña gi¸ trÞ s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam
ChØ tiªu
N¨m
GTSXCN (Go)
(tû ®ång)
Gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña 1% t¨ng (tû ®ång)
2000
8,46
-
2001
10,35
0,0846
2002
13,80
0,1035
2003
15,92
0,1380
2004
20,17
0,1592
NhËn xÐt: Tríc t×nh h×nh tèc ®é t¨ng trëng c«ng nghiÖp ViÖt Nam nãi chung vµ t×nh h×nh cña B×nh Lôc - Hµ Nam nãi riªng.
ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®a ra nhiÒu biÖn ph¸p nh»m kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ ®Çu t trong ngµnh c«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ®· ®îc c¶i thiÖn mét c¸ch râ nÐt biÓu hiÖn cô thÓ:
N¨m 2004 so víi n¨m 2003 t¨ng 13,36%.
Do t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®· gãp phÇn vµo nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña x· héi.
Trong thêi gian tíi, c¸c c¸n bé qu¶n lý trong ngµnh kinh tÕ, nhÊt lµ trong c«ng nghiÖp cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch, môc tiªu râ rµng, cô thÓ h¬n n÷a ®Ó t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.
Thùc tÕ cho thÊy trong néi bé ngµnh c«ng nghiÖp còng cã sù chuyÓn dÞch tÝch cùc, bíc ®Çu t¹o ra c¬ cÊu hîp lý, t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ®Çu t ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp, ®Ó trë thµnh ngµnh mòi nhän trong c¶ níc.
* T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu sau:
B¶ng 3: Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
N¨m
Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp khai th¸c
C«ng nghiÖp chÕ biÕn
C«ng nghiÖp ®iÖn, ga, níc…
2000
140949
8543492
780656
2001
176512
9265146
920434
2002
212531
10975298
1018184
2003
235868
12499373
1204156
2004
268629
15646865
1442264
§Ó ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I.
B¶ng 4: T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I.
§¬n vÞ: triÖu ®ång
N¨m
Lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn (triÖu ®ång)
Tèc ®é t¨ng (gi¶m) liªn hoµn ti (%)
CN khai th¸c
CN chÕ biÕn
CN ®iÖn, ga, níc
CN khai th¸c
CN chÕ biÕn
CN ®iÖn, ga, níc
2000
-
-
-
-
-
-
2001
35563
721654
139778
25,23
8,45
1,79
2002
36019
171052
97741
20,4
18,45
10,61
2003
23337
154075
185972
10,98
13,88
18,26
2004
32761
3147492
238108
13,89
25,52
19,77
BQ
31920
1775843,2
165402
16,74
15,33
16,18
NhËn xÐt: Qua b¶ng tÝnh to¸n cho thÊy trong 3 ngµnh c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh I th× ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ lín nhÊt trong 2 ngµnh cßn l¹i lµ 16,74(%) hay t¨ng 31920 triÖu ®ång.
Tuy nhiªn th× thÊy tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña c¶ 2 ngµnh c«ng nghiÖp cã tèc ®é ph¸t triÓn gÇn xÊp xØ nh nhau biÓu hiÖn:
CN khai th¸c: 17,74%
CN chÕ biÕn: 15,33%
CN ®iÖn, ga, níc: 16,18%
Ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c cã tèc ®é gi¶m ®i biÓu hiÖn:
N¨m 2001 lµ 25,33% (35563 triÖu ®ång).
N¨m 2004 lµ 13,89% (32761 triÖu ®ång).
Ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn l¹i t¨ng nhanh qua 4 n¨m thÓ hiÖn:
N¨m 2001 lµ 8,45% (721654 triÖu ®ång).
N¨m 2004 lµ 25,52% (3147492 triÖu ®ång).
Ngµnh c«ng nghiÖp ®iÖn, ga, níc th× tèc ®é ph¸t triÓn t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ, ®Õn n¨m 2002 cã xu híng t¨ng chËm sau ®ã l¹i t¨ng ®Òu thÓ hiÖn:
N¨m 2001 lµ 17,9% (139778 triÖu ®ång).
N¨m 2002 lµ 10,61% (97741 triÖu ®ång)
N¨m 2004 lµ 19,77% (238108 triÖu ®ång).
V× vËy, trong thêi kú nµy, c¸c ngµnh chÕ biÕn cã gi¸ trÞ s¶n xuÊt cao ®ã lµ s¶n phÈm thùc phÈm, ®å uèng, dÖt, s¶n xuÊt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ nhÊt lµ ngµnh s¶n xuÊt kim lo¹i, s¶n xuÊt dông cô phôc vô y tÕ.
Víi sù ph¸t triÓn t¬ng ®èi æn ®Þnh cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn nhiÒu s¶n phÈm tiªu dïng kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®Þa ph¬ng mµ cßn xuÊt ®i c¸c n¬i kh¸c vµ mét sè ngµnh ®îc xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc ngoµi nh dÖt may, giÇy dÐp, linh kiÖn ®iÖn tö…
Tuy nhiªn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam 3 n¨m l¹i ®©y cã xu híng chËm do c¸c doanh nghiÖp Ýt chó träng híng ngo¹i mµ thêng xuyªn nh»m s¶n xuÊt thay thÕ nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu, ®Ó t¹o ra gi¸ trÞ s¶n xuÊt lín nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n vµ nhu cÇu xuÊt khÈu ra níc ngoµi.
B¶ng 5: T×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ph©n theo ngµnh II
§¬n vÞ tÝnh: %
N¨m
2001
2002
2003
2004
* Khu vùc kinh tÕ trong níc (khai th¸c than ®¸, dÖt, s¶n xuÊt kim lo¹i, ho¸ chÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ…)
82,73
68,64
66,42
69,25
* Khu vùc cã vèn ®Çu t níc ngoµi
17,27
31,36
33,58
30,75
Tæng
100
100
100
100
NhËn xÐt: Qua sè liÖu trªn th× ta thÊy ®èi víi khu vùc trong níc th× mét sè ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp chiÕm tû träng cao qua c¸c n¨m nh s¶n phÈm tõ phi kim lo¹i, s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ ®iÖn, s¶n xuÊt thùc phÈm… NÕu xÐt trong c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp theo ngµnh kinh tÕ th× ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm tû träng cao nhÊt trong ®Þa ph¬ng nãi riªng vµ c¶ níc nãi chung. Ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong khu vùc kinh tÕ trong níc ®Òu cã xu híng gi¶m tõ 2001 lµ 82,73%; n¨m 2004 lµ 69,25%
Nguyªn nh©n gi¶m nµy lµ do quy tr×nh, m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu, còng nh tay nghÒ cña ngêi lao ®éng lµm viÖc cßn thÊp, cha cao, cho nªn chÊt lîng s¶n phÈm c«ng nghiÖp cha tèt, cha chiÕm thÞ trêng so víi hµng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña níc ngoµi nhËp khÈu vµo. MÆt hµng còng do nhiÒu hµng lËu tõ Trung Quèc… nhËp vµo níc ta.
Ngµnh c«ng nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vÉn chiÕm tû träng cao, ngµy cµng t¨ng nhanh. Do ®Êt níc ta ®ang thùc hiÖn môc tiªu ®Õn n¨m 2020 trë thµnh níc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
BiÓu hiÖn n¨m 2001 chiÕm 17,27%
2002 chiÕm 31,36%
2003 chiÕm 33,58%
2004 chiÕm 30,75%
Víi qu¸ tr×nh ®ang trªn ®êng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, th× ngµnh c«ng nghiÖp sÏ mang l¹i gi¸ trÞ cao, ®Ó hoµ nhËp sù ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi.
II. Mét sè ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu híng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn tîng
Sù biÕn thiªn cña hiÖn tîng qua thêi gian chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè. Ngoµi c¸c nh©n tè chñ yÕu, x¸c lËp nªn xu híng t¨ng c¬ b¶n, quyÕt ®Þnh xu híng biÕn ®éng cña hiÖn tîng. Cßn cã nh÷ng nh©n tè ngÉu nhiªn g©y ra nh÷ng sai lÖch khái xu híng, t¸c ®éng vµo mÆt lîng cña hiÖn tîng, lµm mÆt lîng cña hiÖn tîng lÖch khái xu híng c¬ b¶n. V× vËy sö dông mét sè ph¬ng ph¸p nh»m lo¹i bá t¸c ®éng cña nh÷ng yÕu tè ngÉu nhiªn, nªu lªn xu híng cña biÕn ®éng c¬ b¶n. CÇn xem møc ®é c¸c d·y sè cã ®¶m b¶o tÝnh chÊt so s¸nh ®îc víi nhau hay kh«ng.
Xu híng nµy thêng ®îc biÓu hiÖn theo chiÒu híng tiÕn triÓn chung nµo ®ã, mét sù tiÕn triÓn kÐo dµi thêi gian, x¸c ®Þnh tÝnh quy luËt biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn tîng cã ý nghÜa quan träng trong nghiªn cøu thèng kª.
Mét sè ph¬ng ph¸p thêng ®îc sö dông ®Ó biÓu hiÖn xu híng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn tîng.
1. Ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu híng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn tîng
1.1. Ph¬ng ph¸p më réng kho¶ng c¸ch thêi gian
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông khi mét d·y sè thêi kú cã kho¶ng c¸ch t¬ng ®èi ng¾n vµ cã nhiÒu møc ®é mµ qua ®ã cha ph¶n ¸nh ®îc xu híng biÕn ®éng cña hiÖn tîng. Dïng ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ lo¹i bá ®îc nh©n tè ngÉu nhiªn.
Ph¬ng ph¸p nµy thùc hiÖn nh sau: ghÐp mét sè thêi gian gÇn nhau thµnh mét kho¶ng thêi gian liÒn nhau, ch¼ng h¹n ghÐp 3 th¸ng liÒn nhau thµnh 1 quý. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ sè lîng cao møc ®é trong d·y sè mÊt ®i qu¸ nhiÒu.
V× vËy ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi d·y sè thêi kú cã kho¶ng c¸ch thêi gian ng¾n vµ cã nhiÒu møc ®é (ngµy ® tuÇn ® th¸ng ® quý).
1.2. Ph¬ng ph¸p d·y sè b×nh qu©n trît (di ®éng)
Dùa trªn ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trung b×nh.
Sè trung b×nh, trît lµ sè trung b×nh céng cña mét nhãm nhÊt ®Þnh c¸c møc ®é cña d·y sè ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÇn lît lo¹i dÇn c¸c møc ®é ®Çu, ®ång thêi thªm vµo c¸c møc ®é tiÕp theo, sao cho tæng sè lîng c¸c møc ®é gia tÝnh sè trung b×nh kh«ng thay ®æi.
Gi¶ sö cã d·y sè thêi gian y1, y2, y3… yn-1, yn
D·y sè trung b×nh trît
Phô thuéc møc ®é d·y sè ban ®Çu nhiÒu hoÆc Ýt.
Phô thuéc vµo tÝnh chÊt biÕn ®éng cña d·y sè qua thêi gian.
ViÖc lùa chän nhãm bao nhiªu møc ®é ®Ó tÝnh trung b×nh trît ®ßi hái ph¶i dùa vµo ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn tîng vµ sè lîng c¸c møc ®é cña d·y sè thêi gian.
Sù biÕn ®éng cña d·y sè qua thêi gian t¬ng ®èi æn ®Þnh ® tÝnh ®îc 3® 4 møc®é.
Sù biÕn ®éng sè qua thêi gia lín, sè lîng d·y sè t¬ng ®èi nhiÒu ® tÝnh trung b×nh trît 5,6 hoÆc 7 møc ®é.
NÕu sè lîng møc ®é tham gia tÝnh TB trît cµng nhiÒu th× kh¶ n¨ng san b»ng c¸c yÕu tè ngÉu nhiªn cµng lín, mÆt kh¸c sÏ lµm sè lîng møc ®é trung b×nh trît cµng Ýt ®i ¶nh hëng ®Õn viÖc ph©n tÝch xu híng biÕn ®éng c¬ b¶n.
1.3. X©y dùng hµm xu thÕ (ph¬ng ph¸p håi quy)
Trªn c¬ së d·y sè thêi gian, biÓu hiÖn c¸c møc ®é cña d·y sè thêi gian b»ng 1 hµm xu thÕ vµ ®îc gäi lµ hµm xu thÕ.
D¹ng tæng qu¸t cña hµm xu thÕ:
Trong ®ã: lµ møc ®é lý thuyÕt
a0, a1,… an lµ c¸c tham sè
t lµ thø tù thêi gian (1,2…n)
§Ó lùa chän ®óng ®¾n d¹ng cña ph¬ng tr×nh håi quy ®ßi hái ph¶i dù vµo sù ph©n tÝch ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña hiÖn tîng qua thêi gian.
+ §å thÞ
+ Dùa vµo lîng t¨ng, gi¶m tuyÖt ®èi (sai ph©n bËc 1)
+ Tèc ®é biÕn ®éng liªn hoµn (sai ph©n bËc 2)
+ Sai sè chuÈn
SE =
Trong ®ã: n: sè lîng møc ®é d·y sè
p: sè lîng tham sè
Sau ®©y lµ mét sè d¹ng ph¬ng tr×nh håi quy
* Ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng.
Ph¬ng tr×nh nµy ®îc sö dông khi c¸c lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn di xÊp xØ nhau.
¸p dông ph¬ng ph¸p b×nh ph¬ng nhá nhÊt sÏ cã hÖ ph¬ng tr×nh sau ®©y víi c¸c tham sè a0 vµ a1.
* Ph¬ng tr×nh parabol bËc 2
Ph¬ng tr×nh nµy sö dông khi c¸c sai ph©n bËc 2 xÊp xØ nhau.
C¸c tham sè a0, a1, a2 ®îc x¸c ®Þnh b»ng hÖ ph¬ng tr×nh sau:
* Ph¬ng tr×nh hµm mò
Ph¬ng tr×nh nµy sö dông khi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ b»ng nhau.
C¸c tham sè a0 vµ a1 ®îc x¸c ®Þnh bëi hÖ ph¬ng tr×nh:
1.4. Ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn sù biÕn ®éng thêi vô
BiÕn ®éng thêi vô: sù biÕn ®éng cña hiÖn tîng cã tÝnh chÊt lÆp ®i lÆp l¹i trong tõng thêi gian nhÊt ®Þnh cña n¨m.
Nguyªn nh©n g©y ra sù biÕn ®éng thêi vô do ¶nh hëng cña c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh thêi tiÕt, khÝ hËu vµ c¸c phong tôc tËp qu¸n sinh ho¹t cña d©n c.
BiÕn ®éng thêi vô lµm cho ho¹t ®éng cña mét sè ngµnh khi th× t¨ng c¨ng th¼ng, lóc th× nhµn rçi, lóc th× bÞ thu hÑp l¹i.
Nghiªn cøu biÕn ®éng thêi vô nh»m ®Ò ra nh÷ng chñ tr¬ng biÖn ph¸p phï hîp, kÞp thêi, h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng cña biÕn ®éng thêi vô ®èi víi s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña x· héi.
Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p nghiªn cøu biÕn ®éng thêi vô (Ýt nhÊt lµ 3 n¨m)
Trong ®ã: Ii : chØ sè thêi vô cña thêi gian t
: sè trung b×nh cña c¸c møc ®é thêi gian i
: sè trung b×nh cña tÊt c¶ c¸c møc ®é trong d·y sè.
NÕu më réng
thu hÑp
BiÕn ®éng thêi vô qua nh÷ng thêi gian nhÊt ®Þnh cña c¸c n¨m cã sù t¨ng (gi¶m) râ rÖt th× chØ sè thêi vô tÝnh theo c«ng thøc:
Trong ®ã:
yij : Møc ®é thùc tÕ cña thêi gian i vµ j
: Møc ®é tÝnh to¸n.
2. VËn dông c¸c ph¬ng ph¸p biÓu hiÖn xu híng biÕn ®éng c¬ b¶n cña hiÖn tîng vµo ra xu híng biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam thêi kú (2000-2004).
2.1. B¶ng tÝnh
N¨m
t
GTSXCN (y) tû ®ång
t. y
t2
y2
2000
1
8,46
8,46
1
71,57
2001
2
10,35
20,70
4
107,12
2002
3
13,80
41,40
9
190,44
2003
4
15,92
63,68
16
253,44
2004
5
20,17
100,85
25
406,83
Tæng
15
68,7
235,09
55
1029,40
Qua biÓu ®å trªn ta thÊy mèi liªn hÖ gi÷a gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp víi sè thø tù thêi gian (t) gÇn víi d¹ng tuyÕn tÝnh.
Ta cã:
C¸ch 1:
C¸ch 2: X¸c ®Þnh a0 vµ a1 qua hÖ ph¬ng tr×nh
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta t×m ®îc gi¸ trÞ
a0 = 5,043
a1 = 2,899
VËy ph¬ng tr×nh ®êng th¼ng lµ:
Trong ®ã:
a0 = 5,043 nãi lªn ¶nh hëng cña c¸c nguyªn nh©n kh¸c ngoµi yÕu tè thêi gian ®Õn gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
a1 = 2,899 nãi lªn ¶nh hëng cña thêi gian t¸c ®éng ®Õn gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
* HÖ sè t¬ng quan (r)
Lµ chØ tiªu ®¸nh gi¸ mèi liªn hÖ t¬ng quan tuyÕn tÝnh cña mét qu¸ tr×nh chÆt chÏ.
C¸ch tÝnh:
Ta cã:
mèi liªn hÖ thuËn.
gÇn b»ng 1 th× mèi liªn hÖ cµng chÆt chÏ. Nh vËy mèi liªn hÖ gi÷a thêi gian vµ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp lµ mèi liªn hÖ t¬ng quan tuyÕn tÝnh thuËn vµ rÊt chÆt chÏ r2 = (0,99)2 = 0,9816.
NhËn xÐt: 98,16% sù thay ®æi cña yÕu tè thêi gian ®îc gi¶i thÝch bëi m« h×nh trªn trong mèi quan hÖ víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.
2.2. Ph¬ng tr×nh parabol bËc 2
N¨m
t
y
t2.y
t2
t3
t4
2000
1
8,46
8,46
1
1
1
2001
2
10,35
41,40
4
8
16
2002
3
13,80
124,2
9
27
81
2003
4
15,92
254,72
16
64
256
2004
5
20,17
504,25
25
125
625
Tæng
15
68,7
933,03
55
225
979
Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh ta ®îc
a0 = 6,52
a1 = 1,622
a2 = 0,214
VËy ta cã ph¬ng tr×nh parabol bËc 2
* Tû sè t¬ng quan:
ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tr×nh ®é chÆt chÏ cña mèi liªn hÖ t¬ng quan phi tuyÕn.
TÝnh c¸c ph¬ng sai:
+ Ph¬ng sai chung
= víi y = 4,134
N¨m
t
yt
(yt- )2
2000
1
8,46
8,356
0,0108
2001
2
10,35
10,62
0,0729
2002
3
13,80
13,312
0,2381
2003
4
15,92
16,162
0,0586
2004
5
20,17
19,98
0,0361
Tæng
15
68,7
x
0,4165
víi n = 0,95 ® mèi liªn hÖ chÆt chÏ
NhËn xÐt t¬ng tù nh ph¬ng tr×nh bËc 1.
Tiªu chuÈn
III. Mét sè ph¬ng ph¸p dù ®o¸n thèng kª ng¾n h¹n trªn c¬ së d·y sè thêi gian vµ vËn dông vµo ®Ó dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn 2008
1. Mét sè ph¬ng ph¸p dù ®o¸n thèng kª trªn c¬ së d·y sè thêi gian
1.1. Dù ®o¸n vµo lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi b×nh qu©n
Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ sö dông khi c¸c lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi liªn hoµn xÊp xØ b»ng nhau.
M« h×nh dù ®o¸n tæng qu¸t lµ:
Trong ®ã: : Møc ®é cuèi cïng cña d·y sè thêi gian
: Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n
: Møc ®é dù ®o¸n ë thêi gian tth
1.2. Dù ®o¸n dùa vµo tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông khi c¸c tèc ®é ph¸t triÓn liªn hoµn xÊp xØ nhau:
M« h×nh dù ®o¸n tæng qu¸t lµ:
Trong ®ã: : Møc ®é cuèi cïng cña d·y sè thêi gian
: Tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n
: Møc ®é dù ®o¸n ë thêi gian tth
Dù ®o¸n dùa vµo tèc ®é b×nh qu©n hµng n¨m cã thÓ ¸p dông cho nh÷ng kho¶ng thêi gian díi 1n¨m.
M« h×nh dù ®o¸n:
: Møc ®é dù ®o¸n thêi gian j cña n¨m i
1.3. Dù ®o¸n ®iÓm b»ng ngo¹i suy hµm xu thÕ
M« h×nh dù ®o¸n ®iÓm lµ:
Trong ®ã: : Møc ®é dù ®o¸n ë thêi ®iÓm t + L
Tõ dù ®o¸n ®iÓm ta cã kho¶ng dù ®o¸n.
Trong ®ã: Sp: lµ sai sè dù ®o¸n
Se: lµ sai sè chuÈn cña m« hi×nh
1.4. Dù ®o¸n dùa vµo hµm xu thÕ tuyÕn tÝnh vµ biÕn ®éng thêi vô (dùa vµo b¶ng Buys-Ballot)
D·y sè thêi gian gåm 3 thµnh phÇn:
* Xu thÕ ph¸t triÓn ft lµ xu thÕ c¬ b¶n kÐo dµi theo thêi gian.
* BiÕn ®éng thêi vô St mang tÝnh lÆp ®i, lÆp l¹i trong kú
* BiÕn ®éng ngÉu nhiªu Zt do t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè ngÉu nhiªn
Ba thµnh phÇn trªn ®îc kÕt hîp thµnh 2 m« h×nh
MH céng: Yt = ft + St + Zt
MH nh©n: Yt = ft + St + Zt
Ph©n tÝch c¸c d¹ng céng
Gi¶ thiÕt
+ Xu thÕ tuyÕn tÝnh ft = b0 + b1t
+ Zt cã TB = 0 (kh«ng xÐt ®Õn Zt)
+ BiÕn ®éng thêi vô St = Sj
+ KÕt hîp céng
Ph¶i x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè (tham sè) b0, b1,bj
Cã thÓ dïng ph¬ng ph¸p b×nh ph¬ng nhá nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tham sè nµy nhng trong tÝnh to¸n cã thÓ dùa vµo b¶ng B.B ®Ó x¸c ®Þnh c¸c tham sè.
2. VËn dông ®Ó dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn 2008
Dùa vµo sè liÖu ®· cã vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn 2008
Dùa vµo sè liÖu ®· cã vÒ gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam qua c¸c n¨m (2000-2004) th× ta thÊy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña toµn ngµnh c«ng nghiÖp ®Òu t¨ng nhng víi møc ®é t¨ng kh«ng ®Òu nhau, dÉn ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c ngµnh lµ kh¸c nhau.
Muèn sö dông ®îc c¸c ph¬ng ph¸p trªn ®Ó dù ®o¸n th× chóng ta ph¶i cã lîng t¨ng (gi¶m) tuyÖt ®èi b×nh qu©n vµ tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh xÊp xØ b»ng nhau.
V× vËy chóng ta ph¶i dùa vµo hµm håi quy ®Ó dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam ®Õn n¨m 2008.
Ta cã hµm håi quy:
* Dù ®o¸n ®iÓm:
Dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam 2008 lµ:
(tû ®ång)
(tû ®ång)
(tû ®ång)
(tû ®ång)
NhËn xÐt: Dùa vµo kÕt qu¶ tÝnh to¸n th× ®Õn n¨m 2008 gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®¹t 31,134 (tû ®ång) gÊp gÇn 4 lÇn so víi n¨m 2000 (8,46 tû ®ång). Víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®¹t ®îc th× c¸c nhµ l·nh ®¹o ngµnh c«ng nghiÖp cña tØnh cÇn dùa vµo kÕt qu¶ cña dù to¸n ®iÓm nµy ®Ó ®a ra môc tiªu trong nh÷ng n¨m tiÕp theo dùa vµo hµm håi quy trªn.
* Dù ®o¸n kho¶ng
B¶ng tÝnh sau:
N¨m
t
yt (tû ®ång)
(yt - )2
2000
1
8,46
7,942
0,2683
2001
2
10,35
10,841
0,2411
2002
3
13,80
13,74
0,0036
2003
4
15,92
16,639
0,5169
2004
5
20,17
19,538
0,3994
Tæng
x
68,7
(tû ®ång)
- Dù ®o¸n cho n¨m 2005
(tû ®ång)
19,867 (tû ®ång) £ (tû ®ång)
- Dù ®o¸n cho n¨m 2006
(tû ®ång)
22,5445 (tû ®ång) £ (tû ®ång)
- Dù ®o¸n cho n¨m 2007
(tû ®ång)
25,1960 (tû ®ång) £ (tû ®ång)
- Dù ®o¸n cho n¨m 2008
(tû ®ång)
27,8096 (tû ®ång) £ (tû ®ång)
NhËn xÐt: Qua kÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy:
Víi gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam ®· ®¹t ®îc thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua cña thêi kú (2000-2004). Th× chóng ta còng dù ®o¸n ®îc gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m tíi qua ph¬ng ph¸p dù ®o¸n kho¶ng. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó ®¹t ®îc gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong kho¶ng ®ã, víi sù nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸n bé l·nh ®¹o vµ cïng toµn thÓ nh©n d©n cïng tham gia s¶n xuÊt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ níc ngoµi.
Víi nh÷ng sè liÖu trªn mµ ta cã thÓ dù ®o¸n kho¶ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m tíi.
BiÓu hiÖn:
N¨m 2005 ®¹t kho¶ng 19,867 (tû ®ång) ®Õn 25,0067 (tû ®ång)
N¨m 2006 ®¹t kho¶ng 22,5445 (tû ®ång) ®Õn 28,1276 (tû ®ång)
N¨m 2007 ®¹t kho¶ng 25,1960 (tû ®ång) ®Õn 31,2784 (tû ®ång)
N¨m 2008 ®¹t kho¶ng 27,8096 (tû ®ång) ®Õn 34,4583 (tû ®ång)
IV. Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p
§Ó gãp phÇn x©y dùng ®Êt níc, ®a ®Êt níc trë thµnh mét níc "CNH-H§H" th× ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ®a ra nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn th× mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ¸p dông vµo tõng thêi kú ®æi míi.
Mét sè gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ®a ra nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn th× mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó ¸p dông vµo tõng thêi kú ®æi míi.
Mét sè gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam trong nh÷ng n¨m tíi.
VÒ vèn, ®µo t¹o nguån nh©n lùc, khoa häc kÜ thuËt c«ng nghÖ vµ vÒ tæ chøc qu¶n lý.
* VÒ vèn:
CÇn huy ®éng nguån vèn trong níc vµ vèn níc ngoµi.
- Víi nguån vèn trong níc + cÇn huy ®éng nguån vèn trong d©n: nh ph¸t hµnh tÝn phiÕu trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt sao cho hîp lý nhÊt trong d©n ®Ó ph¸t triÓn c«ng ngÖ vµ c¸c cæ phiÕu xÝ nghiÖp cho nh©n d©n vµ rÊt nhiÒu h×nh thøc kh¸c ®Ó huy ®éng vèn trong d©n… §©y lµ lîng vèn tiÒm Èn trong d©n mµ B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn huy ®éng tèi ®a cho sù ph¸t triÓn trong t¬ng lai.
+ Huy ®éng vèn tõ c¸c doanh nghiÖp:
C¸c doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch cô thÓ cña m×nh ®Ó huy ®éng lÊy vèn nh t¹i doanh nghiÖp huy ®éng b»ng c¸ch huy ®éng vèn cña c¸n bé, c«ng nh©n ®Ó ®Çu t theo chiÒu s©u, trang bÞ c¬ së s¶n xuÊt gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm vµ quy m« s¶n xuÊt, thùc hiÖn tèt chÕ ®é t¹o vèn cho doanh nghiÖp
- Huy ®éng vèn níc ngoµi
§ã lµ vèn ®Çu t níc ngoµi díi d¹ng ®Çu t trùc tiÕp (FDI) cho vay vèn dµi h¹ víi l·i suÊt u ®·i hay viÖn trî kh«ng hoµn l¹i (ODA).
Vèn nµy ¸p dông cho ®Çu t x©y dùng míi c¸c c¬ së s¶n xuÊt cã quy m« võa vµ nhá…
Bªn c¹nh ®ã, Hµ Nam cÇn ph¶i c¶i c¸ch hµnh chÝnh, thùc hiÖn chÕ ®é më cöa, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhanh chãng ®Ó c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµo.
* VÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc
B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ®µo t¹o tèt nguån nh©n lùc tõ trªn xuèng díi nh:
¦u tiªn ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ.
T¨ng cêng ®éi ngò c¸n bé chuyÓn giao kü thuËt míi trong c«ng nghiÖp.
T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé kh¸c vµ c¸c doanh nghiÖp n¾m b¾t th«ng tin mét c¸ch nhanh chãng vµ kÞp thêi nh th«ng tin vÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt, kinh nghiÖm qu¶n träng trong kinh doanh vµ th«ng tin thÞ trêng.
* VÒ khoa häc c«ng nghÖ vµ tæ chøc qu¶n lý
VÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp Hµ Nam cßn l¹c hËu nhiÒu so víi thÕ giíi. V× vËy cÇn ph¶i ®a kÜ thuËt khoa häc c«ng nghª hiÖn ®¹i vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Cã nh vËy míi hoµ nhËp vµo nÒn c«ng nghiÖp thÕ giíi, s¶n phÈm lµm ra míi c¹nh tranh ®îc trªn thÞ trêng.
* VÒ tæ chøc qu¶n lý cÇn:
X©y dùng quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn trªn ®Þa bµn B×nh Lôc - Hµ Nam.
Tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp.
Qu¶n lý chÊt lîng s¶n phÈm c«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, Bé Khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i trêng, Bé C«ng nghiÖp…
Víi doanh nghiÖp nhµ níc: cÇn ph¶i ®Èy nhanh cæ phÇn ho¸ DNNN, x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chuyÓn ®æi së h÷u c¸c doanh nghiÖp kÐm hiÖu qu¶.
Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt t¹o quyÒn chñ ®éng cho c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
KÕt luËn
C¶ níc nãi chung, B×nh Lôc - Hµ Nam nãi riªng cïng nhau phÊn ®Êu x©y dùng ®Ó ®a ®Êt níc ®Õn 2010 trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp ®ßi hái sù nç lùc cña c¸c ban, c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý, cïng nhau x©y dùng mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. MÆc dï ngµnh c«ng nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n, thö th¸ch, mµ ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam vÉn ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín.
Trong t¬ng lai tíi th× ngµnh c«ng nghiÖp B×nh Lôc - Hµ Nam cÇn ph¶i nç lùc h¬n n÷a trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng… ®Ó t¹o ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®óng híng cña nã.
§Ò ¸n trªn, em ®· ®i s©u vµo ph©n tÝch t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña B×nh Lôc - Hµ Nam vµ dù ®o¸n gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp trong t¬ng lai.
Tuy nhiªn, do cßn nhiÒu h¹n chÕ trong nhËn thøc thùc tÕ, nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn chØ b¶o cña c« gi¸o TS. TrÇn Kim Thu ®Ó cho em viÕt ®Ò ¸n nµy ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o TS. TrÇn ThÞ Kim Thu vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong Khoa ®· gióp ®ì em khi viÕt ®Ò ¸n nµy.
Hµ Néi, 10/10/2005
Sinh viªn: Bïi Thanh Hïng
Môc lôc
Lêi më ®Çu 1
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- DA251.doc