Vận dụng phương pháp trừu tượng hóa để nghiên cứu kinh tế chính trị Mac - Lenin ở nước ta

GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 1 MỤC LỤC MỞ ĐẦU MỞ ĐẦU .........................................................................................................1 Chương I .........................................................................................................2 1. Đối tượng và sự cần thiết phải nghiên cứu của mơn kinh tế chính trị Mac ..................................................................................................................2 1.1. Đối tượng của kinh tế chính trị Mac LêNin............................................2 1.2. Sự cần thiết phải nghiên cứu kinh tế chính trị Mac LêNin....................3 2.2. Các phương pháp trong nghiên cứu kinh tế chính trị............................4 2.2.1. Phân tích và tổng hợp ...........................................................................4 2.2.2. Lịch sử và logic......................................................................................4 Chương II ........................................................................................................5 1. Kh ái niệm chung: .......................................................................................5 2. Vai trị và nhiệm vụ của phương pháp trừu tượng hĩa khoa học của kinh tế chính trị mac lênin..............................................................................5 3. Quan niệm của mac về sự trừu tượng khoa học ...................................... 10 Chương III .................................................................................................... 13 1. Về phía người truyền đạt kiến thức kinh tế chính trị. ............................ 13 2. Đối với người học kinh tế chính trị (tiếp thu kiến thức thơng qua tư duy trừu tượng?) ..................................................................................................13 KẾT LUẬN MỞ ĐẦU inh tế chính trị Mac lênin cĩ vai trị quan trọng trong đời sống xã hội. Trong cơng cuộc đổi mới đất nước hiện nay, yêu cầu học tập , nghiên cứu kinh tế chính trị Mac-Lenin càng được đặt ra một cách bức thiết, K GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 2 nhằm khắc phục sự lạc hậu về sự lý luận kinh tế, sự giáo điều, tách rời lý luận với cuộc sống, gĩp phần hình thành tư duy kinh tế mới. Nước ta đang xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, do đĩ những hiện thực, khái niệm, phạm trù, quy luật… của kinh tế thị trường mà kinh tế chính trị đưa ra là cực kỳ cần thiết khơng chỉ đối với quản lý kinh tế vĩ mơ, mà cịn cần thiết cho việc quản lý xã hội, quản lý kinh doanh của các doanh nghiệp và các tầng lớp dân cư. Ta biết rằng việc nắm vững và hiểu rõ, nghiên cứu kỹ về kinh tế chính trị sẽ cĩ được cơ sở lý luận và phương pháp luận nhằm học tập các mơn khoa học kinh tế khác vì các mơn kinh tế khác đều phải phụ thuộc vào các kiến thức , các phạm trù kinh tế và các quy luật mà kinh tế chính trị Mac-Lenin nêu ra. Tuy vậy, phương pháp nghiên cứu kinh tế chính trị cĩ vai trị rất quan trọng trong họat động nhận thức và họat động thực tiễn. Nĩ là cơng cụ hiệu quả và cĩ tính quyết định khi phương hướng nghiên cứu, cải tạo sự vật đã được xác định đúng đắn. Chính vì thế mà trong lịch sử, các nhà triết học, đặc biệt là các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mac-Lenin rất chú trọng đến phương pháp. Ơ đây ta chỉ nghiên cứu phương pháp trừu tượng hĩa khoa học của mơn kinh tế chính trị Mac-Lenin. Bởi vì phương pháp trừu tượng hĩa khoa học là một phương pháp khác biệt với phương pháp thử nghiệm-thực nghiệm trong khoa học tự nhiên và là phương pháp cơ bản nhất của kinh tế chính trị Mac-Lenin. Do đĩ muốn hạn chế sai lầm thì phải tiến hành một cách khoa học, phải đặt trên cơ sở quán triệt nhữnt quan điểm và nguyên tắc của phương pháp duy vật biện chứng. Và thực hiện vận dụng phương pháp trừu tượng hĩa để nghiên cứu kinh tế chính trị Mac-Lenin ở nước ta. Trong quá trình nghiên cứu vẫn cịn những vấn đề phức tạp nên khơng tránh khỏi sai sĩt. Mong sự gĩp ý của thầy cơ và các bạn. Em xin chân thành cảm ơn! Chương I CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Đối tượng và sự cần thiết phải nghiên cứu của mơn kinh tế chính trị Mac 1.1. Đối tượng của kinh tế chính trị Mac LêNin Chủ nghĩa trọng thương cho rằng đối tượng nghiên cứu của mơn kinh tế chính trị là lĩnh vực lưu thơng mà chủ yếu là ngoại thương. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 3 Chủ nghĩa trọng nơng chỉ đối tượng nghiên cứu lưu thơng từ lĩnh vực lưu thơng sang lĩnh vực sãn xuất nhưng lại chỉ giới hạn ở sản xuất nơng nghiệp. Kinh tế chính trị tư sản cổ điển xác định kinh tế chính trị là khoa học khảo sát về bản chất và nguyên nhân của sự giàu cĩ, cĩ những phát hiện nhất định về những qui luật kinh tế chi phối nền sản xuất tư bản chủ nghĩa lại coi các qui luật chủ nghĩa tư bản là qui luật của quá trình lao động nĩi chung của lồi người . Một số nhà kinh tế học hiện đại ở các nước tư bản chủ nghĩa lại tách chính trị khỏi kinh tế biến kinh tế chính trị bằng khoa học kinh tế thuần tuý che đậy quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa và mâu thuẩn giai cấp trong chủ nghĩa tư bản. Quan niệm chủ nghĩa Mac về đối tượng nghiên cứu của kinh tế chính trị : kinh tế chính trị Mac LêNin nghiên cứu quan hệ xã hội của con người hình thành trong quá trình sản xuất và tái sản xuất của cái vật chất và vạch rõ những qui luật điều tiết sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng những cái đĩ trong nhiều trình độ nhất định của sự phát triển xã hội lồi người hay nĩi cách khác đối tương nghiên cứu của kinh tế là nghiên cứu các quan hệ sản xuất của mối liên hệ và sự tác động lẩn nhau với lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng. Kinh tế chính trị Mac LêNin nghiên cứu quan hệ sản xuất trong mối liên hệ và tác đơng với lực lượng sản xuất và kiến trúc thương tầng, nhưng khơng phải là nghiên cứu những biểu hiện bề ngồi của các hiện tượng kinh tế mà đi sâu vạch rõ bản chất tìm ra những mối liên hệ và sự lệ thuộc bên trong của các hiện tượng và quá trình kinh tế trên cơ sở đĩ hình thành các phạm trù và khái niệm như hàng hố, tiền tệ, tư bản, thu nhập quốc dân… kết quả cao nhất của sự phân tích khoa học các quan hệ sản xuất, các quá trình kinh tế nội dung là sự phát hiện ra các qui luật, tính qui luật kinh tế và sự tác động của chúng nhằm mục đích ứng dụng một cách cĩ hiệu quả trong thực tiển. 1.2. Sự cần thiết phải nghiên cứu kinh tế chính trị Mac LêNin Kinh tế chính trị Mac LêNin cĩ vai trị quan trọng đời sống xã hội .trong cơng việc đổi mới đất nước hiện nay, yêu cầu học tập, nghiên cứu kinh tế chính trị Mac LêNin càng được đặt ra một cách bức thiết, nhằm khắc phục sự lạc hậu về lý luận kinh tế, sự giáo điều tách rời lý luận với cuộc sống, gĩp phần hình thành phát triển nền kinh tế nước ta. Tuỳ theo từng tiêu chí khác nhau mà phương pháp được chia ra bằng các loại khác nhau:  Dựa vào mức độ phổ biến và phạm vi ứng dụng thì phương pháp được chia ra thành : Phương pháp riêng, phương pháp chung và phương pháp phổ biến. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 4  Dựa vào mục đích và chức năng thì phương pháp cịn cĩ cĩ thể chia ra thành: Phương pháp hoạt động thực tiển và phương pháp nhận thức. 2.2. Các phương pháp trong nghiên cứu kinh tế chính trị 2.2.1 Phân tích và tổng hợp Phân tích là phương pháp phân chia cái tồn bộ ra thành từng bộ phận để đi sâu nhận thúc các bộ phận đĩ. Tổng hợp là phương pháp liên kết, thống nhất các bộ phận đã được phân tích lại nhằm nhận thức cái tồn bộ. Phân tích và tổng hợp là hai phương pháp nhận thức khác nhau song lại thống nhất biện chứng với nhau, sự thống nhất của phân tích và tổng hợp là một yếu tố quan trọng của phương pháp biện chứng. Do đĩ khơng nên tách rời phân tích và tổng hợp, khơng nên cường điệu phương pháp này với phương pháp kia và ngược lại . Ph.Ăngghen viết tư duy bao hàm ở chổ đem những đối tượng của nhận thức ra phân tích các yếu tố cũng như đem những yếu tố cĩ quan hệ với nhau hợp thành một thể thống nhất nào đĩ. Khơng cĩ phân tích thì khơng cĩ tổng hợp. 2.2.2. Lịch sử và logic Mỗi sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, hoặc trong xã hội đều cĩ lịch sử của một phạm trù lịch sử chỉ quá trình phát triển và diệt vong của nĩ. Đặc điểm của lịch sử là nĩ diển ra theo một trật tự thời gian với những biểu hiện cụ thể, nhiều hình, nhiều vẻ trong đĩ khơng chỉ cĩ cái bản chất, cái tất nhiên mà cịn cĩ cái khơng bản chất, cái ngẩu nhiên, cả những bu6ốc quanh co của sự phát triển. Ý thức tư tưởng củng cĩ lịch sử của mình với tính cách là lịch sử của quá trình phản ánh. Phạm trù logic cĩ hai ý nghĩa: thứ nhất nĩ chỉ tính tất nhiên, tính quy luật của sự vật, đĩ là logic khách quan của sự vật, thứ hai nĩ chỉ mối liên hệ tất yếu nhất định giữa cái tư tưởng phản ánh thế giới khach quan vào ý thức con người. Đĩ là logic của tư duy, của lý luận . Phương pháp lịch sử địi hỏi phải phản ánh trong tư duy quá trình lịch sử , cụ thể của sự vật với những chi tiết của no, phải nắm lấy sự vận động lịch sử trong tồn bộ tính phong phú của nĩ, phải bám sát lấy sự vật trong máu thịt của nĩ, phải theo dỏi mọi bước đi của lịch sử theo trình tự thời gian. Phương pháp logic vạch ra bản chất, tính tất nhiên, tính qui luật của sự vật dưới hình thức lý luận trừu tượng và khái quát. Phương pháp logic cĩ nhiệm vụ dựng cái logic khách quan trong sự phát triển của sự vật . GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 5 Chương II NHẬN THỨC CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP TRỪU TƯỢNG HỐ KHOA HỌC CỦA KINH TẾ CHÍNH TRỊ MAC LÊNIN 1. Kh ái niệm chung: Phương pháp trừu tượng hố là phương pháp nghiên cứu tạm thời gạc bỏ khỏi đơí tượng nghiên cứu những biểu hiện ngẩu nhiên cá biệt, những mặc nhất định của tổng thể đổng thời tỉm ra và nhấn mạnh những biểu hiện bền vửng phổ biến, nhờ vậy mà thấy được bản chất bên trong và qui luật vận động của nĩ. 2. Vai trị và nhiệm vụ của phương pháp trừu tượng hĩa khoa học của kinh tế chính trị mac lênin Nhiệm vụ của nhận thức khoa học khơng phải chỉ hạn chế trong việc quan sát nhũng hiện tượng bean ngồi mà phải vạch ra những mối liên hệ và sự liên quan căn bản của hiện thực-nhiệm vụ ấy quyết định tồn bộ cả sự tiến triển của nhận thức lẫn hình thức và những mặt chủ yếu của nĩ . Chúng ta tri giác được những biểu hiện bên ngồi của hiện thực mơt cách trực tiếp.nhưng sự hiểu biết về những hiện thực bên ngồi ấy của hiện thực vẫn chưa phải là sự hiểu biết khoa học chỉ cĩ thể nhận thức được cái căn bản giấu ở đằng sau những hình thức bên ngồi của sự vật mới là hiểu biết khoa học .do đĩ mà xuất hiện về vấn đề chủ yếu của nhận thứcluận :làm thế nào,bằng cách nào,tư duy nhận thức được các cơ sở,cái thực chất và cái hiện tượng ?chủ nghĩa mác lần đần tiên trong lich sử triết học đã trả lời cho câu hỏi đĩ.nhờ các giác quan mà tư duy tri giác được những hiện tượng của hiện thực rồi tư duy tu chỉnh lại cài những tài liệu mà nhận thức cảm tính đã đạt được .Sự tu chỉnh này cĩ mục đích phát hiện ra, nhân thức được những mối liên hệ căn bản , ngấm GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 6 ngầm của hiện tượng , những mối liên hệ mà mắt thường khơng thấy được . Cơng cụ của nhận thức cảm tính của sự quan sát sinh động hiện thực là cac giác quan . cơng cụ của việc tu chỉnh lại , của việc name lấy ý nghĩa tài liệu do quan sát trực tiếp cung cấp la trừu tượng khoa học Ngược lại với những lý thuyết cũ về nhận thức chỉ nhấn mạnh một chiều hoặc coi nhận thức cảm tính hoặc coi nhận thức lý tính la cơng cụ sản xuất chủ yếu và duy nhất của nhận thức ,chủ nghĩa Mac coi cả nhận thức cảm tính và cả nhận thức lý tính đều là những giai đoạn cần thiết của nhận thức , cĩ liên hệ hữu cơ với nhau,giúp ta đi từ hiện tượng đến bản chất,từ bản chất ít sâu sắc đến bản chất sâu sắc hơn .nhận thức luật Mac-xit chứng minh rằng nếu khơng cĩ sự quan sát sinh động những hiện tượng này tác động đến các giác quan con người và tạo ra trong con người những cảm giác nhất định thì khơng thể hiểu được hiện thực tư duy chỉ cĩ thể xâm nhập vào bản chất của hiện tượng nấu như nĩ biết dựa vào những tài liệu của giác quan. Nhưng chỉ cĩ một mình nhận thức cảm tính khơng thơi thì khơng đủ, vì nĩ chủ yếu chỉ ghi được những hình thức biểu hiện bên ngồi của bản chất . Do đĩ mà giai đoạn nhận thức cảm tính phải được bổ sung bằng một giai đoạn mới khác : bằng sự hoạt động trừu tượng của tư duy con người . Nhờ nĩ mà người ta mới nhận thức được bản chất của sự vật. Như thế là, chủ nghĩa Mac khơng đem tách rời , khơng đem độc lập như trước kia, các mặt khác nhau của nhận thức mà đem thống nhất chúng lại trong một quá trình phát triển biện chứng duy vật của nhận thức. Trong các quá trình ấy, tất cả các mặt đều cần thiết , đều quan trọng như nhau.một giai đoạn của nhận thức chuyển hố biện chứng sang giai đoạn khác: Nhận thức cảm tính , quan sát sinh động nhờ sự trừu tượng hố khoa học mà chuyển thành nhận thức. Khơng thể quan niệm được rằng cĩ giai đoạn này mà khơng cĩ giai đoạn kia. Hơn nữa nhận thức luận Mac-xit lại đem tồn bộ quá trình nhận thức chân lý khách quan và mỗi một mặc riêng biệt của nĩ gắn liền với thực tiễn,với sự hoạt động thực tiễn của con người. Thực tiễn là cơ sở của nhận thức và là tiêu chuan xác định tính chất chính xác của những hiện thực của chúng ta. Trong lời tựa viết cho cuốn thou nhất của bộ Tư Ban&, Mac đã chỉ ra rằng khi nghiên cứu những hình thái kinh tế thì khơng thể sử dụng được kính hiển vi, củng khơng thể sử dụng được những phản ứng hố học. Cả cái này lẩn cái kia đều phải được thay thế bằng sức mạnh của trừu tượng. Nhận xét ấy xác định rõ tác dụng của sự trừu tượng trong nhận thức. Chính là nhờ ở sức mạnh cảu trừu tượng mà tư duy mới cĩ thể thơng qua con đường phân tích những tài liệu do sự quan sát cảm tính nhận được mà đi sâu được vào bản chất của các hiện tượng mà nhận thức được những qui lậut của hiện thực GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 7 khách quan khác với những nhà duy vật xưa kia đã đánh giá thấp vai trị của sự trừu tượng trong việc tu chỉnh lại những tri giác , những biểu tượng, chủ nghĩa Mac đã nâng cao vấn đề trừu tượng khoa học lean địa vị rất cao trong quá trình nhận thức .Nhận thức luận Mac_xit cũng như là nhận thức luận của những nhà duy vật trước mac đều phải thừa nhận rằng nhận thức là sự phản ánh của hiện thực .nhưng đối với chủ nghỉa Mac thì khơng phải là một sự phản ánh trực tiếp ,giàn đơn mà là một quá trình hế sức phức tạp của sự trừu tượng hố, của sự hình thành các khái niệm, của sự khám phá những qui luật.. Để nhận thức khách quan và tái hiện đối tượng nghiên cứu vào tư duy, cấu thành một hệ thống những phạm trù và qui luật, khoa học kinh tế chính trị đã sử dụng phép biện chứng duy vật và những phương pháp khoa học chung mơ hình hố các quá trình và hiện tượng nghiên cứu xây doing các giả thiết tiến hành thử nghiệm, quan sát thống kê, trừu tượng hố phân tích và tổng hợp hệ phương pháp hệ thống. Đĩ là những phương pháp được sử dụng cả trong khoa học tự nhiên và khoa học xã hội. Tuy nhiên, khác với các mơn khoa học tự nhiên, KTCT khơng thể tiến hành các phương pháp thực nghiệm trong phịng thí nghiệm mà chỉ cĩ thể thử nghiệm trong đời sống hiện thực, trong các quan hệ xã hội hiện thực. Do đĩ phương pháp quan trọng của KTKC là trừu tượng hố khoa học. Phương pháp hố khoa học địi hỏi gait bỏ những yếu tố ngẫu nhiên xảy ra trong quá trình nghiên cứu tách ra những cái điển hình, bean vững, ổn định trong những hiện tượng và quá trình đĩ, trên cơ sở ấy mà nắm được bản chất của các hiện tượng vấn đề quang trọng hàng đầu trong phương pháp này là giới hạn của sự trừu tượng hố. Việc loại bỏ những cái cụ thể name trên bề mặt của cuộc sống phải đảm bảo tìm ra được mối quan hệ bản chất giữa các hiện tượng dưới dạng thuần tuý của nĩ đồng thời phải bảo đảm khong làm mất mội dung hiện thực của các quan hệ được nghiên cứu, khơng được tuỳ tiện loại bỏ cái khơng được phép loại bỏ hoăc ngược lại giữ lại cái đáng loại bỏ. Giới hạng của phép tiến hố khoa học gắn liền với quá trình nghiên cứu đi từ cụ thể đến trừu tượng nhờ đĩ nêu lean những khái niệm, phạm trù vạch ra những mối quan hệ giữa chúng, phải được bổ sung bằng một quá trình ngược lại đi từ trừu tượng đến cụ thể . cái cụ thể này khơng cịn là những hiện tượng hổn độn ngẩu nhiên mà là bức trang cĩ tính quy luật của đời sống xã hội. Thí dụ: Để vạch ra bản chất cảu chủ nghỉa tư bản hồn tồn cĩ thể và cần phải trừu tượng hố sản xuất hàng hố nhỏ, mặc dù nĩ thực sự tồn tại với mức độ ít hoặc nhiều ở tất cả các nước tư bản chủ nghĩa nhưng khơng được trừu tượng hố bản thân quan hệ hàng hố_tiền tệ, bởi vì tư bản lấy quan hệ hàng hố _ tiền tệ làm hình thái tồn tại của mình hơn nữa càng khong được trừu tượng hố việc chuyển hố sức lao động thành hàng hố, bởi vì khơng cĩ hàng hố sức lao động thì CNTB khơng cịn là CNTB nữa. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 8 Trừu tượng hố là một trong những yếu tố , vịng khâu của quá trình nhận thức. Cái trừu tượng là kết quả của sự trừu tượng hố một mặc, một mối liên hệ nào đĩ trong tổng thể phong phú của sự vật. Vì vậy cái trừu tượng là một bộ phận của cái cụ thể biểu hiện một mặc nào đĩ của cái cụ thể.Từ nhiều cái trừu tượng, tư duy tổng hợp lại thành cái cụ thể trong tư duy. So với cái cụ thể cái thực tiển là cái nghèo nàn hơn về tính quy định và quan hệ, tuy nhiên ranh giới cái trừu tượng và cái cụ thể cũng chỉ là tương đối tuỳ thuộc vào mối quan hệ xác định. Nhận thức là sự thống nhất của hai quá trình đối lập: Từ cụ thể đến trừu tượng và từ trừu tuợng đến cụ thể. Theo quá trình thứ nhất , nhận thức xuất phát từ nhũng tài liệu cảm tính. Qua phân tích rút ra được những khái niệm đơn giản ,những định nghĩa thực tiễn phản ánh từng mặt, từng thuộc tính của sự vật, trong quá trình này tồn bộ biểu tượng đã biến thành một sự qui định trừu tượng. Quá trình cụ thể đến trừu tượng tạo tiên đềcho quá trình thứ hai là quá trình từ trừu tượng đến cụ thể. Trong quá trình thứ hai, nhậnthức phải từ những định nghĩa trừu tượng thơng qua tổng hợp biện chứng đi đến cái cụ thể với tư cách là kết quả của tư duy chứ khơng phải với tưcách là điểm xuất phát trong hiện thực. Trong quá trình này những sự qui định trừu tượng lại dẫn tới sự mơ tả lại cái cụ thể bằng con đường của tư duy. Chủ nghĩa Mac coi đi từ thực tiển đến cụ thể là phương pháp nhận thức khoa học quan trọng. Nĩi cách khác thì “phương pháp đi từ cụ thể là phương pháp nhờ đĩ mà tư duy quán triệt được cái cụ thể và tái tạo ra nĩ với tư cách là một cái cụ thể trong tư duy”. Trong bộ tư bản, Mac đã đưa ra một kiểu mẩu về việc sử dụng phương pháp đi từ thực tiển đến cụ thể để nghiên cứu phương thức sản xuất TBCN. Bắt đầu từ sự phân tích pạhm trù “hàng hố’ phạm trù cơ bản và giản đơn nhất của quá trình sản xuất TBCN như là cái trừu tượng xuất phát , cái “tế bào kinh tế” của xã hội tư bản. Mac tiến đến phân tích các phạm trù cụ thể hơn như tiền tệ, tư bản, giá trị thăng dư lợi nhuận, lợi tức, địa tơ… Sự phân tích các phạm trù cơ bản cùng với quá trình tổng hợp đã làm phong phú sự nghiên cứu các tính qui định của đối tượng dẫn đến cụ thể hố đối tượng. Nhờ đĩ ơng đã tái hiện xã hội TBCN như một chỉnh thể cụ thể trong sự thống nhất giữa bản chất và hiện tượng trên cơ sở vạch ra quy luật kinh tế cơ bản của TBCN. Phương pháp thực tiển hố khoa học cũng địi hỏi gắn liền với phương pháp kết hợp logic với loch sử. Bởi lẻ lịch sử bắt đầu từ đâu thì quá trình tư duy, lơgic cũng phải bắt đầu từ đĩ. Theo cách nĩi của PhAnghen sự vận động tiếp tục của nĩ chẳng qua là sự phản ánh quá trình lịch sử dưới một hình thái trừu tượng và nhất quán về lý luận. Nĩ là sự phản ánh đã được uống nắn nhưng uốn nắn theo những qui định mà bản thân quá trình lịch sử hiện thực đã cung cấp. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 9 Các sự vật hiện tượng của thê giới khách quan được phản ánh vào nhận thức dưới hai hình thức , cái cụ thể cảm tính và cái cụ thể trong tư duy. Cái cụ thể cảm tính là điểm bắt đầu của nhận thức, là biểu tượng hổn độn về cái tồn bộ. Cịn cái cụ thể trong tư duy là kết quả của tư duy lí luận của sự nghiên cứu khoa học phản ánh cái cụ thể khách quan bằng hệ thống những khái niệm phạm trù và qui luật. Cac Mac phân tích rõ ràng :”cái cụ thể sở dĩ nĩ là cái cụ thể vì nĩ là tổng hợp của nhiều tính qui định”. Do đĩ nĩ là sự thống nhất của cái đa dạng. Cho nên trong tư duy nĩ biểu hiện ra la một quá trình tổng hợp là kết quả chứ khơng phải điểm xuất phát. Mặc dù nĩ là điểm xuất phát thực sự và do đĩ cũng là điểm xuất phát của trực quan và của biểu tượng. Như vậy các cụ thể trong tư duy là một tổng thể phong phú với rất nhiều cái phong pjú và sâu sắc. Cái cụ thể khơng cĩ nghĩa là sự tiếp nhận được bằng cảm tính sự kiện được phơ ra một cách trực quan, hình thành sống động và cái cụ thể ở nay nĩi chung biểu thị cái được nối liền, trong sự tương thích với ngữ nghĩa học cũa từ la tinh và vì thế cĩ thể được sử dụng cả với tư cách là định nghĩa, khái niệm của chân lý. Và của hệ thống khái niệm. Cũng chính như vậy đối với cái trừu tượng mà theo ngữ nghĩa học đơn giản được xác định như cái tam giác lại như rút kéo ra, như sự tách bạch ra, như “sự tuốt ra”,”sự thu về” nĩi chung. Nĩi chung khơng quan trọng chuyện từ đầu bằng cách nào và bằng như thế nào, khơng quan trọng dưới hình thức nào được ghi nhận, dưới dạng từ ngữ, dưới dạng sơ đồ, bảng vẽ trực quan hay thậm chí dưới dạng sự vật đơn chất ngồi cái đầu, ngồi ý thức. Một bản vẽ trực quan nhất cĩ thể là sự mơ tả trừu tượng nhất một số bản vẻ trực quan nhất, một số các hệ thống sự vật hiện tượng của cái cụ thể nào đĩ. Cái trừu tượng được hiểu như một trong những yếu tố đậm nét của cái cụ thể như là sự thể hiện phần nào phiến diện khơng nay đủ. Một số kiểu mẩu về sử dụng phương pháp trừu tượng hố khoa học để nghiên cứu kinh tế chính trị Mac LêNin trong lịch sử. Đối tượng kinh tế nghiên cứu của kinh tế chính trị vốn rất phức tạp, lại luơn bị bao phủ bởi những biểu hiện bề ngồi, do vậy phương pháp trừu tượng hố trở nên cĩ vai trị quan trọng trong hệ thống các phương pháp nghiên cứu của kinh tế chính trị” khi phân tích các hình thái kinh tế, người ta lhơng thể dùng kính hiển vi hay những chất phản ứng hố học. Sức trừu tượng phải thay thế hai kiểu làm đĩ”. Muốn nhận thức hàng loạt yếu tố trong đối tượng nghiên cứu thì khơng thể thực hiện một cách nay đủ ngay lập tức, mà phải nghiên cứu từng phần từ mặt này đến mặt khác. Phương pháp đã được các nhà kinh tế chính trị tư sản cổ điển vận dụng, nhưng do họ khơng kết hợp với phương pháp duy vật biện chứng và quan điểm duy vật lịch sử để phân tích và tổng hợp các hiện tượng ,quá trình kinh tế chưa đạt được đến trình độ trừu tượng hố khoa học như Cac Mac, do đĩ họ đã GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 10 khơng thể tìm ra được các qui luật kinh tế chi phối sự vận động và phát triển của nền sản xuất xã hội. Phương pháp này cĩ thể được thực hiện bằng cách đưa ra những giả định để giới hạn phạm vi và đơn giản hố việc nghiên cứu, tuy nhiên cũng cần chú ý tính hợp lý của các giả định ấy nhằm bảo đảm tính khoa học tránh chủ quan và điều cần nhớ là sau đĩ cần phải giải toả chúng để đảm bảo quan điểm tồn diện và liên hệ phổ biến khi nhiên cứu các hiện tượng trong quá trình kinh tế. Trừu tượng hố chính là phương pháp nghiên cứu đi từ cụ thể(cụ thể trực quan) đến trừu tượng, từ hiện tượng đến bản chất (Sự phản ánh các hiện thực vào trong tư duy), từ đĩ mà xác định các phạm trù kinh tế và tìm ra các qui luật kinh tế, đồng thời quá trình ngược lại là từ trừu tượng trở về cụ thể ( cụ thể lý tính) phải được thực hiện để cĩ thể nhận thức các hiện tượng và quá trình kinh tế một cách nay đủ. Cần kết hợp sự thống nhất biện chứng giữa cái chung, cái riêng, và cái đơn giản nhất để khơng làm sai leach hiện thực, dẫn đến xuyên tạc nĩ. Chỉ cần hệ thống các phương pháp nghiên cứu để hổ trợ cho phương pháp trừu tượng hố khoa học : phương pháp phân tích tổng hợp, phương pháp logic kết hợp phương pháp lịch sử, phương pháp qui nạp diển dịch,phương pháp mơ hình tốn… 3. Quan niệm của mac về sự trừu tượng khoa học Quan niệm thứ nhất: Khi ta quan sát một cách trực tiếp hiện thực thì hiện thực hiện ra trước mắc chung ta như một khối hiện tượng và sự vật riêng lẻ,mới thoạt nhiên tưởng như chúng hổn độn, khơng cĩ liên hệ với nhau. Theo như Mac nĩi thì ý nghĩa của sự trừu tượng khoa học là ở chổ nĩ khám phá ra sự thống nhất giữa các hiện tượng ấy, nĩ khám phá ra cái giống nhau trong những hiện tượng ấy. Thí dụ như trong những hiện tượng muơn vẻ của tự nhiên, tư duy bằng con đường trừu tượng vạch ra mối liên hệ bên trong của chúng. Sự thống nhất và cái chung giữa chúng. Sự thống nhất ấy là ở chổ tất cả những hiện tượng ấy đều là vật chất. Đều là những biểu hiện của vật chất đang phát triển. Những khái niệm tĩm tắt kết quả của sự trừu tượng ấy là những sự thu nhỏ lại là những hình thức thể hiện những thuộc tính chung của sự vật khác nhau… theo như Mac nĩi ý nghĩa của sự trừu tượng hố khoa học là ở chỗ nĩ khám phá ra sự thống nhất giữa cái hiện tượng ấy, nĩ khám phá ra cái giống nhau trong những hiện tương ấy. Thí dụ như, trong những hiện tượng muơn vẽ của tự nhiên, tư duy bằng con đường trừu tượng, vạch ra mối liên hệ bên trong của chúng, sự thống nhất và cái chung giữa chúng. Sự thống nhất ấy là ở chỗ tất cả những hiện tượng ấy đều là vật chất, đều là những biểu hiện của vh những thuộc tính chung của nhiều sự vật khác nhau. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 11 Lịch sử khoa học chứng minh rằng sự trừu tượng với tính cách là sự “thu nhỏ lại” như thế, cĩ ý nghĩa lớn lao biết chừng nào. Thí dụ như trước khi khái niệm trừu tượng vật chất được khoa học xây dựng lên và do đĩ mà những hiện tượng muơn vẽ của tự nhiên đều được coi là vật chất là những hình thức khác nhau của sự vận động của vật chất, thì tự nhiên đã bị chia một cách giả tạo ra thành những “tính chất “ đặc biệt thành “những vật thể khơng cĩ trọng lượng” … .Chỉ cĩ khái niệm trừu tượng vật chất cho phép dựng lên sự thống nhất ,tính đồng nhất giữa nhũng hiện tượng và quá trình của tự nhiên, mới cho phép dẫn những hiện tượng vào quá trình ấy về cái bản chất chung nhất của chúng và đuổi ra khỏi khoa học những “thực thể” bí mật khơng thể hiểu được như thế là sự trừu tượng nắm lấy cái chung trong cái khối những sự vật riêng lẻ. Tuy nhiên sự trừu tượng khoa học khơng nắm lấy những cái chung mà chỉ nắm lấy cái chung nào biểu thị bản chất, nguyên nhân của những hiện tượng cụ thể. Vì thế mà nhờ cĩ sự trừu tượng nhận thức mới qui được những hiện tượng muơn hình muơn vẽ về cái bản chất của chúng và hiểu được những thuộc tính những mặt quyết định chủ yếu của chúng. Quan niệm thứ hai Khi ta nhìn hiện thực một cách trực tiếp thì nhìn thấy hình như là hiện thực chứa nay những sự ngẫu nhi6en, hình như là mọi vật đều phải phục tùng nhũng sự thay đổi và những chấn động ngẫu nhiên và trong sự thay đổi nối tiếp nhau của cái hiện tượng chẳng cĩ cái gì là vững vàng là bền bỉ cả theo Mac thì ý nghĩa của sự trừu tượng khoa học là ở chổ nĩ cho phép nhìn thấy rằng sau cái ngẩu nhiên ,sự tất yếu, tính qui luật nĩ quyết định quá trình khách quan của sự phát triển và những thay đổi. Sự thống nhất cái chung, cái mà tư duy bằng con đường trừu tượng, vạch ra được trong cái mới của những hiện tượng, chính là những qui luật của hiện tượng ấy, chính là cái tương đối vững vàng và bền bỉ được bảo tồn và được thể hiện trong muơn vàng sự vật và quá trình. Thí dụ như qui luật bảo tồn và chuyển biến năng lượng là một hình thức của tính phổ biến vì nĩ là cái tất yếu, cái hợp với qui luật làm cơ sở cho những hình thái cụ thể của những vận động thay đổi, những chuyển hố biểu diễn trong vật chất. Quy luật giá trị củng thế, cũng là hình thức của tính phổ biến trong thế giới sản xuất hàng hố, nĩ là sự tất yếu được thể hiện ra bằng cách này hay cách khác trong mọi sự vận động và thay đổi hết sức khác nhau diễn biến trong các thế giới ấy. Quan niệm thứ ba Từ hai điểm trên cĩ thể rút ra kết luận rằng sức mạnh của sự khái quát và sự khái quát được thể hiện bằng cách gạt bỏ cái khơng cần đến, cái ngẩu nhiên, cái cá biệt , cái cụ thể để cĩ thể ghi lấy được cái chung, cái căn bản vốn cĩ trong cái khối những hiện tượng riêng lẻ. Thí dụ như trong khi gạt bỏ việc những hàng hố đem trao đổi là hết sức khác nhau, cái căn bản nĩ là nội dung của sự vật riêng lẻ ấy nghĩa là đã tìm ra GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 12 giá trị của chúng. Như thế là bằng cách khái quát người ta khám phá ra được những qui luật của các hiện tượng. Cơng cụ của sự khái quát ấy là trừu tượng khoa học đĩ là sức mạnh của chúng. Trong bộ tư bản Mac cho ta những kiểu mẩu xuất sắc về việc sử dụng sức mạnh của trứu tượng để nghiên cứu những qui luật của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Vì khơng cĩ khả năng vạch ra một cách đầy đủ cơng việc của Mac đả làm về mặt này nên chúng ta chỉ nghiên cứu hai vấn đề: sự phân tích và thặng dư của giá trị. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 13 Chương III THỰC TẾ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP THỰC TIỂN HỐ ĐỂ NC KTCT Ở NƯỚC TA 1. Về phía người truyền đạt kiến thức kinh tế chính trị. Trong thời gian gần nay đã cĩ khá nhiều thay đổi trong phương pháp truyền đạt các mơn học nĩi chung và mơn kinh tế chính trị nĩi riêng.nhằm mục đích làm cho sinh viên tiếp thu tốt hơn kiến thức đang và sẽ học. Việc thực tế vận dụng phương pháp trừu tượng hố khoa học để nghiên cứu kinh tế chính trị trong thời gian qua đã thu được những kết quả khả quan. Kinh tế chính trị từ một mơn học khơ khan, sinh viên tiếp thu khơng that tốt những kiến thức mà giảng vên đã truyền đạt. Vận dụng phương pháp trừu tượng hố, giảng viên truyền đạt cho sinh viên những nội dung cơ bản của mơn học, để nhiều thời giant ham gia vào bài giảng và thực tiển liên quan đến nội dung mơn học, làm như thế sinh viên khơng cịn thụ động tiếp thu tồn bộ lượng kiến thức mà giảng vên đã truyền đạt , mà họ chủ động tìm hiểu,nghiên cứu kiến thức thơng qua sự hướng dẫn của giảng viên. Nĩi về tầm quan trọng của viêc học tập kinh tế chính trị và khoa học xã hội nĩi chung .Đại hội VII của Đảng đặt ra yêu cầu cải tiếng nội dung và phương pháp nghiên cứu và giảng dạy khoa học xã hội, trước hết là chủ nghĩa Mac LêNin theo hướng lý luận gắn bo chặt với thực tiển, nâng cao năng lực thực hành khoa học xã hội phải trở thành cơng cụ sắc bén trong việc đổi mới tư duy, xây dựng ý thức và nâhn cách xã hội chủ nghĩa, khắc phục những tư tưởng sai lầm…… 2. Đối với người học kinh tế chính trị (tiếp thu kiến thức thơng qua tư duy trừu tượng?) Trước nay người học kinh tế chính trị nhất là sinh viên cảm thấy kinh tế chính trị là mơn học rất khơ khan, ít tiếp thu thậm chí rất ít kiến thức giảng viên đã truyền đạt,khơng chủ động nghiên cứu về mơn học. Sau những đổi mới trong phương pháp truyền đạt của giảng viên đã cĩ những chuyển biến tốt. Từ những kiến thức căn bản giảng viên đã truyền đạt trong lớp, sinh viên đã chủ động nghiên cứu mơn kinh tế chính trị… Đối với sinh viên các trường kinh tế, học tập kinh tế chính trị Mac LêNin để cĩ cơ sở lý luận và phương pháp luận nhằm học tập tốt các mơn khoa học kinh tế khác và các mơn kinh tế khác đều phải dựa vào các kiên thức, các phạm trù kinh tế và các qui luật mà kinh tế chính trị Mac LêNin đã nêu ra. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 14 KẾT LUẬN Phương pháp sử dụng cĩ hiệu quả nhất để nghiên cứu quan hệ sản xuất, nay là phương pháp cĩ sức mạnh nhất để nghiên cứu kinh tế chính trị. Kết quả của phương pháp trừu tượng hố khoa học cho phép hình thành các khái niệm, phạm trù khoa học đặc trưng cho các mặt khác nhau của các hiện tượng quá trình kinh tế tiến tới hình thành các qui luật kinh tế, xác lập sự phụ thuộc và tác động lẫn nhau một cách nhân quả, ổn định của các hiện tượng và quá trình kinh tế. GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 15 Do đĩ việc hiểu rõ và rèn luyện tư duy về phương pháp trừu tượng hố khoa học là rất cần thiết giúp cho sinh viên chúng ta thực hiện tốt cơnh việc học tập của mình. TÀI LIỆU THAM KHẢO  Đối tượng nhiệm vụ phương pháp của kinh tế chính trị xã hội chủ nghĩa Hoxtơ Phridrich  Giáo trình kinh tế chính trị Mác-Lênin  Những vấn đề về phép biện chứng trong bộ Tư Bản của Mác  Tìm hiểu mơn học kinh tế chính trị Mác-Lênin GVHD: Trần Văn Nhưng SVTH: Nguyễn Duy Khang Trang 16