Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

Lời mở đầu Nền kinh tế thị trường có ảnh hưởng lớn đến sự tốn tại và phát triển của từng quốc gia từng dân tộc. Vấn đề nhà nước và thị trường là mối quan tâm hàng đầu của nhiều nhà nghiên cứu kinh tế trong nhiều thập kỉ qua, do đó việc tìm tòi mô hình quản lý kinh tế thích hợp và có hiệu quả hơn là vấn đề mà nhà nước ta và nhiều nước trên thế giới quan tâm. Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một yếu tố tất yếu cơ bản của quá trình đổi mới quản lý kinh tế ở nước ta. Trong những năm qua, nhờ có đường lối đổi mới đúng đắn của Đảng và nhà nước, nước ta đã thoát khỏi những khủng hoảng, đạt được tốc độ tăng trưởng nhanh, đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể, chính trị xã hội ổn định, an ninh quốc phòng được giữ vững, từ một nền kinh tế quan liêu bao cấp đã từng bước chuyển sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dựa trên quy luật giá trị và tín hiệu cung cầu của thị trường. Như vậy, việc quan tâm đễn xây dựng nền kinh tế thị trường dịnh hướng xã hội chủ nghĩa là một điều sức cần thiết. Em muốn sử dụng những kiến thức đã học làm bài tiểu luận này để phân tích vấn đề đã nêu trên. Em rất mong thầy xem xét, chỉ bảo để em có những nhận thức rõ ràng hơn, đúng đắn hơn, mai sau khi ra trường em có thể góp một phần nhỏ cho công cuộc xây dựng nền kinh tế nứơc ta.

doc17 trang | Chia sẻ: thanhnguyen | Lượt xem: 1612 | Lượt tải: 0download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã ¶nh h­ëng lín ®Õn sù tèn t¹i vµ ph¸t triÓn cña tõng quèc gia tõng d©n téc. VÊn ®Ò nhµ n­íc vµ thÞ tr­êng lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña nhiÒu nhµ nghiªn cøu kinh tÕ trong nhiÒu thËp kØ qua, do ®ã viÖc t×m tßi m« h×nh qu¶n lý kinh tÕ thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶ h¬n lµ vÊn ®Ò mµ nhµ n­íc ta vµ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi quan t©m. X©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét yÕu tè tÊt yÕu c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta. Trong nh÷ng n¨m qua, nhê cã ®­êng lèi ®æi míi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n­íc, n­íc ta ®· tho¸t khái nh÷ng khñng ho¶ng, ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng nhanh, ®êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ, chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, an ninh quèc phßng ®­îc gi÷ v÷ng, tõ mét nÒn kinh tÕ quan liªu bao cÊp ®· tõng b­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa dùa trªn quy luËt gi¸ trÞ vµ tÝn hiÖu cung cÇu cña thÞ tr­êng. Nh­ vËy, viÖc quan t©m ®Ôn x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng dÞnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét ®iÒu søc cÇn thiÕt. Em muèn sö dông nh÷ng kiÕn thøc ®· häc lµm bµi tiÓu luËn nµy ®Ó ph©n tÝch vÊn ®Ò ®· nªu trªn. Em rÊt mong thÇy xem xÐt, chØ b¶o ®Ó em cã nh÷ng nhËn thøc râ rµng h¬n, ®óng ®¾n h¬n, mai sau khi ra tr­êng em cã thÓ gãp mét phÇn nhá cho c«ng cuéc x©y dùng nÒn kinh tÕ nø¬c ta. Néi dung I. C¬ së lý luËn: 1. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng: a. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan: B­íc vµo thêi k× qu¸ ®é, nÒn kinh tÕ do chÕ ®é x· héi cò ®Ó l¹i cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ x· héi cò mµ qu¸ tr×nh c¶i taä l¹i kÐo dµi trong suèt thêi k× qu¸ ®é mµ trong qu¸ tr×nh x©y dùng ph¸t triÓn x· héi míi xuÊt hiÖn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cña x· héi míi. B­íc vµo thêi k× qu¸ ®é ®iÓm xuÊt ph¸t vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt, vÒ n¨ng suÊt lao ®éng lµ thÊp vµ kh«ng ®Òu nhau v× vËy ph¶i cã nhiÒu h×nh thøc cña quan hÖ s¶n xuÊt cho phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é kh¸c nhau cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi mµ trong ®ã s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®Ó trao ®æi, ®Ó b¸n trªn thÞ tr­êng. Do ®ã kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é cao ®ã lµ kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong kinh tÕ thÞ tr­êng toµn bé yÕu tè ®Çu vµo, ®Çu ra ®Òu th«ng qua thÞ tr­êng v× vËy gi÷a hµng ho¸ vµ kinh tÕ kh«ng ®ång nhÊt, chóng kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ c¬ b¶n cã cïng nguån gèc, b¶n chÊt. C¬ së kh¸ch quan ®ã lµ: Do ph©n c«ng lao ®éng x· héi : ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së chung cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ nã kh«ng mÊt ®i mµ ngµy cµng ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Sù chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau. NhiÒu ngµnh nghÒ ra ®êi vµ ph¸t triÓn, nh÷ng ngµnh nghÒ cæ truyÒn ®­îc kh«i phôc vµ ngµy cµng ph¸t triÓn. Ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng ®­îc thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn ë tÝnh phong phó, ®a d¹ng vµ chÊt l­îng ngµy cµng cao cña s¶n phÈm hµng ho¸ ®­a ra trao ®æi trªn thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ n­íc ta tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ : së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t­ nh©n, së h÷u hçn hîp, sù tån t¹i ®ã lµ do tån t¹i nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp mµ chñ thÓ kinh tÕ ®éc lËp cã lîi Ých kinh tÕ riªng vµ tõ ®ã hä cã thÓ thùc hiÖn ®­îc quan hÖ kinh tÕ gi÷a hä b»ng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vµ kinh tÕ tËp thÓ tuy cïng dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u nh­ng gi÷a chóng cã sù kh¸c biÖt, cã quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, cã lîi Ých riªng, cã sù kh¸c biÖt vÒ tr×nh ®é kÜ thuËt c«ng nghÖ, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý nªn chi phÝ s¶n xuÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ còng kh¸c nhau. Quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ cßn cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ®Æc biÖt trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®ang ph¸t triÓn. Mçi mét n­íc lµ mét quèc gia riªng biÖt , lµ chñ së h÷u ®èi víi hµng ho¸ ®­a ra trao ®æi trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Trao ®æi theo nguyªn t¾c ngang gi¸. Quan hÖ kinh tÕ hiÖn nay trªn thÕ giíi lµ quan hÖ thÞ tr­êng do vËy muèn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng ph¶i ph¸t triÓn theo m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng. Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ sù ph¸t triÓn kÕ tiÕp vµ biÕn ®æi vÒ chÊt so víi nÒn kinh tÕ tù nhªn trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®· ph¸t triÓn. Kinh tÕ hµng ho¸ lµ nÒn kinh tÕ ho¹t ®én theo quy luËt s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸, s¶n xu©tsanr phÈm cho ng­êi kh¸c tiªu dïng th«ng qua trao ®æi mua b¸n, trao ®æi hµng tiÒn. NÕu s¶n xuÊt ®Ó tù tiªu dïng th× kh«ng ph¶i lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, mµ lµ nÒn kinh tÕ tù nhiªn tù cÊp tù tóc. Ngay c¶ khi s¶n xuÊt cho ng­êi kh¸c tiªu dïng nh­ ph©n phèi s¶n phÈm d­íi d¹ng hiÖn vËt (hµng ®æi hµng) còng kh«ng gäi lµ kinh tÕ thÞ tr­êng. VËy, kinh tÕ thÞ tr­êng h×nh thµnh dùa trªn sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi, cña trao ®æi gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt víi nhau. §ã lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi, trong ®ã quan hÖ trao ®æi gi÷a nh÷ng ng­êi víi ng­êi ®­îc thùc hiÖn th«ng qua quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ gi¸ trÞ. Kinh tÕ thÞ tr­êng lµ nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo nh÷ng quy luËt gi¸ trÞ gi÷ vai trß chi phèi vµ ®­îc biÓu hiÖn b»ng quan hÖ cung cÊp trªn thÞ tr­êng. C¸c vÊn ®Ò tæ chøc s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc gi¶i quyÕt b»ng quan hÖ cung øng hµng ho¸, dÞch vô vµ nhu cÇu tiªu dïng trªn thÞ tr­êng. C¸c quan hÖ hµng ho¸ ph¸t triÓn më réng, bao qu¸t trªn nhiÒu lÜnh vùc, cã ý nghÜa phæ biÕn ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, dÞch vô … ®­îc quyÕt ®Þnh tõ thÞ tr­êng vÒ gi¸, s¶n l­îng, chÊt l­îng v× ®éng c¬ lîi nhuËn hãa tèi ®a. b. T¸c dông cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam ViÖt Nam ph¸t triÓn theo kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa lµ tÊt yÕu. Trong thêi k× qua ®é tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa xÉ héi, kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ tr­êng cßn tån t¹i lµ tÊt yÕu. VÒ mÆt kinh tÕ co thÓ coi ®©y lµ thêi k× cña nenÌ kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C¬ chÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ c¬ chÕ thÞ tr­êng cßn nhiÒu xu h­íng tù ph¸t nh­ng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc do §¶ng céng s¶n l·nh ®¹o theo h­íng cñng cè vµ ph¸t triÓn chÕ ®é c«ng h÷u x· héi chñ nghÜa, kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng, kÕt hîp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ víi kÕ ho¹ch x· héi theo ®Þnh h­ìn x· héi chñ nghÜa, gi¶m h¼n phÇn kÕ ho¹ch ph¸p lÖnh vµ kÕ ho¹ch trùc tiÕp thay b»ng kÕ ho¹ch ®Þnh h­íng, trong ®ã kh«ng chØ chó ý ®Õn nh÷ng c©n ®èi tæng hîp mµ cßn c¶ c©n ®èi gi¸ trÞ, nh»m gi÷ v÷ng c©n ®èi tæng thÓ, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o Kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan yªu cÇu vµ baá ®¶m cho sù thµnh c«ng cña nã. §ã lµ khu vùc kinh tÕ x· héi chñ nghÜa lµm nÒn t¶ng ®· h×nh thµnh. Nhµ n­íc n¾m gi÷ nh÷ng ngµnh, nh÷ng lÜnh vùc chñ chèt cña nÒn kinh tÕ, chÝnh quyÒn lµ cña d©n do d©n vµ v× d©n, d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n. Kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ®· cã tiÒn lÖ lÞch sö chø kh«ng ph¶i lµ “hoµn toµn míi” hay “ ch­a hÒ cã” nh­ mét sè t¸c gi¶ ®· quan niÖm. TiÒn lÖ ®ã chÝnh lµ chÝnh s¸ch kinh tÕ míi(NEP) do Lªnin ®Ò x­íng ®· ®­îc vËn dông vµo thùc tiÔn ë Liªn X« trong nh÷ng n¨m hai m­¬i. Néi dung c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch ®ã lµ chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ mÖnh lÖnh, chØ huy sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó ®¶m b¶o th¾ng lîi cña ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ ng¨n chÆn ®Þnh h­íng t­ b¶n chñ nghÜa lµ sö dông ®óng ®¾n chñ nghÜa nhµ n­íc d­íi nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n. Qua nh÷ng n¨m thùc hiÖn ®æi míi, vËn dông s¸ng t¹o t­ t­ëng cña Lªnin vµo ®Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña ViÖt Nam, D¶ng ta ®· ®Ò ra ®­êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n, ®­a ®Êt n­íc ®i lªn chñ nghi· x· héi. Tuy trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chóng ta ®· kh«ng tr¸nh khái mét sè khuyÕt ®iÓm, lÖch l¹c, song vÒ c¬ b¶n chóng ta ®· v­ît qua mét giai ®o¹n thö th¸ch gay go vµ kh«ng nh÷ng ®· ®øng v÷ng mµ cãn v­¬n lªn, ®¹t nh÷ng thµnh tùu to lín trªn nhiÒu mÆt. Víi nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy ë trªn chóng ta co thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ sù chuyÓn ®æi hîp quy luËt. Kh«ng thÓ coi ®ã lµ sù “tõ bá lÝ t­ëng” vµ “ng¶ sang chñ nghÜa t­ b¶n” T¸c dông cña ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta: Kinh tÕ thÞ tr­êng ph¶n ¸nh tr×nh ®é v¨n minh cña x· héi vµ lµ thµnh tùu cña sù ph¸t triÓn lùc l­oùng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt ë tr×nh ®é cao. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ kinh tÕ thÞ tr­êng lµm ph¸ vì dÇn kinh tÕ tù nhiªn vµ chuyÓn thµnh kinh tÕ hµng ho¸ vµ thóc ®Èy dù t¹o thµnh x· héi ho¸ kinh tÕ s¶n xuÊt. Kinh tÕ hµng ho¸ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi v× kinh tÕ thÞ tr­êng cã ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ lîi Ých vµ c¹nh tranh. Kinh tÕ thÞ tr­êng cã tÝnh n¨ng ®éng cao v× thÕ kinh tÕ hµng ho¸ kÝch thÝch tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ, kÝch thÝch n©ng cao chÊt l­îng c¶i tiÕn mÉu m·, t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ vµ dÞch vô do ®ã thóc ®Èy kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt v× thÕ mµ ph¸t huy ®­îc tiÒm n¨ng lîi thÕ cña tõng vïng cã t¸c dông më réng quan hÖ kinh tÕ víi n­íc ngoµi. Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô tËp trung s¶n xuÊt do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ra ®êi cña s¶n xuÊt lín x· héi ho¸ cao ®ång thêi chän läc ®­îc nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt kinh doanh giái h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé hµnh nghÒ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Kinh tÕ thÞ tr­êng s¶n xuÊt ra mét khèi l­îng hµng ho¸ ngµy cµng nhiÒu ®Ó phôc vô x· héi Cho phÐp khai th¸c tèi ®a c¸c nguån tµi nguyªn. ThÓ hiÖn tinh thÇn d©n chñ trong kinh tÕ, ®¶m b¶o cho mäi ng­êi ®­îc tù do lµm ¨n trong khu«n khæ ph¸p luËt. 2. §Æc ®iÓm kinh tÕ hµng ho¸ trong thêi k× qu¸ ®é ë n­íc ta: NÒn kinh tÕ ë n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kÕm ph¸t triÓn, ch­a cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®ang trong qua tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng chuyÓn biÕn tõ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kÐm ph¸t triÓn mang nÆng tÝnh tù cung tù cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn tõ thÊp ®Õn cao : c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt thÊp, chÊt l­îng c¬ cÊu chñng laäi cßn ë møc ®é thÊp vµ l¹c hËu do ®ã kh¶ n¨ng c¹nh tranh kÐm. Chóng ta ch­a cã c¸c nhµ soanh nghiÖp cã tÇm cì, thÞ tr­êng tµi chÝnh ch­a ph¸t triÓn, thu nhËp cña ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng vµ cña nh©n d©n thÊp cho nªn dÉn ®Õn cÇu thÊp do ®ã s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ ë n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn(cã 6 thµnh phÇn), nhiÒu h×nh thøc së h÷u, nhiÒu lo¹i h×nh tæ chøc kinh tÕ do ®ã cã nhiÒu quy luËt kinh tÕ t¸c ®éng vµ nhiÒu lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng ho¸. NÒn kinh tÕ trong thêi k× qu¸ ®é vÉn lµ nÒn kinh tÕ thèng nhÊt. NÒn kinh tÕ hµng ho¸ ë n­íc ta ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ vÜ m« vña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. M« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ võa dùa vµo c¸c quy luËt cña thÞ tr­êng, võa dùa trªn nh­ngx nguyªn t¾c vµ b¶n chÊt cña chñ nghÜa x· héi, c¸c yÕu tè thÞ tr­êng vµ chñ nghÜa x· héi ®an xen t¸c ®éng lÉn nhau. §iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta: Thùc hiÖn nhÊt qu¸n c¬ së kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: c¬ së kinh tÕ cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸: c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. HÖ thèng ph¸p luËt Nhµ n­íc ph¶i cã tiÒm lùc kinh tÕ ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Do ®ã viÖc x©y dùng kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ rÊt cÇn thiÕt trong giai ®o¹n hiÖn nay. 3. §Æc tr­ng b¶n chÊt cña kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. Kinh tÕ thÞ tr­êng gåm cã : Kinh tÕ thÞ tr­êng hoµn h¶o ( chÞu t¸c dông theo quy luËt chung) Kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng hoµn h¶o (hçn hîp) Trªn thùc tÕ kh«ng cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hoµn h¶o NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam mét mÆt nã võa cã tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ã lµ c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp, cã quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¸ c¶ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh NÒn kinh tÕ vËn ®éng theo quy luËt vèn cã cña kinh tÕ thÞ tr­êng. NÕu lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ n­íc. Cßn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cã ®Æc tr­ng sau: VÒ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng: lµ sù gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, lµ ®éng viªn mäi nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc ®Ó thùc hiÖn chñ nghÜa x· héi b»ng con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ x©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt cña nh©n d©n. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn: + NÒn kinh tÕ n­íc ta tån t¹i ba lo¹i h×nh së h÷u : së h÷u toµn d©n, së h÷u tËp thÓ, së h÷u t­ nh©n do ®ã vÉn cßn tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. + C¸c thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan vµ sù tån t¹i ®ã nh»m khai th¸c mäi nguån lùc kinh tÕ, n©ng cao hiÖu qu¶, ph¸t huy tiÒm n¨ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi. + NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta kinh tÕ nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o ®ã lµ vÊn ®Ò cã tinhd nguyªn t¾c cho sù ®Þnh h­íng vµ còng l¸ sù kh¸c biÖt gi÷a kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa v¬Ý kinh tÕ thÞ tr­êng t­ b¶n chñ nghÜa. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp, trong ®ã ph©n phèi theo thu nhËp lµ chñ yÕu. C¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Trong thêi ®¹i ngµy nay, hÇu hÕt tÊt c¶ c¸c nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Òu cã vai trß qu¶n lý cña nhµ n­íc ®Ó söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa lµ cña d©n do d©n vµ v× d©n do ®ã kh¸c víi b¶n chÊt cña nhµ n­íc t­ b¶n do ®ã qu¶n lý cña nhµ n­íc lµ nh»m söa ch÷a nh÷ng thÊt b¹i cña thÞ tr­êng ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi, vÊn ®Ò nh©n ®¹o mµ kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng lµm ®­îc, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. C«ng t¸c qu¶n lý cña nhµ n­íc theo nguyªn t¾c lµ kÕt hîp kÕ ho¹ch víi thÞ tr­êng trong c¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ sù kÕt hîp ®ã ®­îc thùc hiÖn cã hai tÇng lµ vÜ m« vµ vi m«. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng x· héi chñ nghÜa lµ nÒn kinh tÕ më héi nhËp quèc tÕ. II. Thùc tr¹ng kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta hiªn nay. 1. Giai ®o¹n tr­íc 1986. Tõ 1975 ®Êt n­íc ViÖt Nam hoµn toµn ®éc lËp vµ thèng nh©t. c¸ch m¹ng ViÖt Nam hoµn toµn chuyÓn sang giai ®o¹n míi, c¶ n­íc x©y dùng chñ nghÜa x· héi. §Êt n­íc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ ®iÓm xuÊt ph¸t rÊt thÊp l¹i chÞu ¶nh h­ëng nÆng nÒ do chÐn tranh l©u dµi. Trong 15 n¨m nh©n d©n ta ®· kh«ng ngõng phÊn ®Êu v­ît qua bao khã kh¨n thö thach thèng nhÊt. Chóng ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc hµn g¾n vÕt th­¬ng chiÕn tranh kh«i phôc nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ tõng b­íc x¸c lËp quan hÖ s¶n xuÊt míi, b­¬c ®µu x©y dùng c¬ së vËt chÊt cña chñ nghÜa x· héi, ph¸t triÓn sù nghiÖp van ho¸, gi¸o giôc, y tÕ, thiÕt lËp cñng cè chÝnh quyÒn nh©n d©n trong c¶ n­íc. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ vÉn ®ang ë trong t×nh tr¹ng kÕm ph¸t triÓn, s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn vµ nÆng nÒ tÝnh tù tóc vµ tù cÊp. Tr×nh ®é trang thiÕt bÞ kÜ thuËt trong s¶n xuÊt còng nh­ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ v¨n ho¸ x· héi l¹c hËu, mÊt c©n ®èi, ch­a t¹o ®­îc tÝch lòy trong n­íc vµ lÖ thuéc nhiÒu vµo bªn ngoµi. C¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp ®Ó l¹i nhiÒu hËu qu¶ tiªu cùc. NÒn kinh tÕ ho¹t ®éng víi hiÖu qu¶ thÊp. Khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi diÔn ra nhiÒu n¨m víi ®Æc tr­ng s¶n xuÊt chËm vµ kh«ng æn ®Þnh, l¹m ph¸t lªn ®Õn 74% n¨m 1986. Tµi nguyªn thiÕt bÞ lao ®éng vµ tµi n¨ng míi ®­îc sö dông thÊp. §êi sèng nh©n d©n thiÕu thèn, nÕp sèng v¨n ho¸ tinh thÇn vµ ®¹o ®øc kÐm lµnh m¹nh, trËt tù an toµn x· héi kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, tham nhòng nhiÒu, tÖ n¹n x· héi ph¸t triÓn. Trªn thùc tÕ, nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø 6 ban chÊp hµnh trung ­¬ng kho¸ IV (n¨m 1979) c¸c quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ®· ®­îc chÊp nhËn nh­ng míi chØ ë møc ®é thø yÕu. §ã lµ do qu¸ nhiÒu thËp kû, qua t­ t­ëng kinh tÕ x· héi chñ nghÜa mang nÆng thµnh kiÕn, quan hÖ hµng ho¸ vµ c¬ chÕ thÞ tr­êng bÞ coi lµ biÓu hiÖn thuéc tÝnh cña chÕ ®é t­ h÷u vµ t­ b¶n. MÆt kh¸c lµ do chóng ta x©y dùng chñ nghÜa x· héi theo m« h×nh dËp khu«n gi¸o ®iÒu chñ quan duy ý chÝ. C¸c mÆt bè trÝ c¬ cÊu kinh tÕ thiÕu vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng, quy m« lín, cïng víi viÖc xo¸ bá c¸c h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ, nÆng vÒ h×nh thøc, phñ nhËn nÒn kinh tÕ hµng hãa theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, bé m¸y quan liªu cång kÒnh kÐm hiÖu qu¶. Nh÷ng sai lÇm ®ã ®· k×m h·m lùc l­îng s¶n xuÊt vµ nhiÒu ®éng lùc ph¸t triÓn kh¸c. Cuéc c¶i c¸ch kinh tÕ bÞ ®Èy lïi. T­ t­ëng Lª nin trong chÝnh s¸ch kinh tÕ M¸c bÞ xem nh­ b­íc lïi t¹m thêi bÊt ®¾c dÜ. 2. Giai ®o¹n n¨m 1986-1990 Tr­íc t×nh h×nh ®ã, §¹i héi VI ®· cã t­ t­ëng ®æi míi nh­ng ch­a ®i ngay vµo cuéc sèng, cßn cã lùc c¶n, nÒn kinh tÕ cßn tiÕp tôc gÆp khã kh¨n trong nh÷ng n¨m ®Çu nh­ng tö n¨m 1989 c¸c biÖn ph¸p ®æi míi nh­ ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt d­¬ng, xo¸ bá chÕ ®é tem phiÕu, lo¹i bá mét sè kho¶n chi ng©n s¸ch bao cÊp, më réng quan hÖ thÞ tr­êng … ®· thùc sù ®i vµo cuéc sèng vµ t¹o chuyÓn biÕn râ rÖt lµm cho nÒn kinh tÕ cã nhiÒu khëi s¾c. VÝ dô nh­ trong giai ®o¹n 1986-1990 ®Çu t­ toµn x· héi t­ b¶n lµ 12,5%GDP, t¨ng tr­ëng kinh tÕ trung b×nh lµ 3,9%, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 23 tØ USD/n¨m. VÒ mÆt l¹m ph¸t th× n¨m 11986 lµ 74,7% ®Õn n¨m 1990 gi¶m xuèng cßn 67,1%. 3. Giai ®o¹n tõ 1991-2000 Do míi cã mét sè biÖn ph¸p ®­îc ¸p dông vµo cuèi kú kÕ ho¹ch 1989-1990 nªn kÕt qu¶ cña thêi kú nµy cßn h¹n chÕ. Song c¸i ®­îc cña thêi kú nµy lµ chóng ta ®· thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ m¹nh mÏ. §Õn giai ®o¹n 1991-1995 sù chuyÓn ®æi ®ã ®· ph¸t huy t¸c dông vµ t¹o nªn thêi kú ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §¹i héi §¶ng VII (6-1991) víi nh÷ng quyÕt s¸ch quan träng nh­ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. TiÕp tôc ®æi míi c¶ vÒ bÒ réng vµ chiÒu s©u, kiÒm chÕ ®Èy lïi l¹m ph¸t, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, b¾t ®Çu cã tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ. Nh÷ng quyÕt s¸ch Êy ®­îc ®­a ra trong thêi ®iÓm “ngµn c©n treo sîi tãc” trong bèi c¶nh quèc tÕ kh«ng thuËn lîi, nguån lùc ph¸t triÓn bÞ thiÕu hôt… d­êng nh­ ®· tiÕp thªm søc m¹nh cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ ®Ó gãp phÇn ®­a ®Êt n­íc ra khái khñng ho¶ng. Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP hµng n¨m ®¹t 2,8% (môc tiªu lµ 5-6,5%), trong ®ã n«ng nghiÖp t¨ng 4,5%, c«ng nghiÖp vµ x©y dùng c¬ b¶n t¨ng 13,6% vµ dÞch vô t¨ng 8,8%. L¹m ph¸t h¹n chÕ æn ®Þnh ë møc thÊp (b×nh qu©n 23,4%/n¨m). III. Gi¶i ph¸p 1. §æi míi t­ duy lý luËn trong sù nghiÖp ®æi míi ë ViÖt Nam. §¹i héi §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· ®Ò ra ®­êng lèi ®æi míi toµn diÖn tõ ®æi míi kinh tÕ lµ träng t©m ®Õn ®æi míi chÝnh trÞ, v¨n ho¸ x· héi, tõ ®æi míi t­ duy nhËn thøc t­ t­ëng ®Õn ho¹t ®éng thùc tiÔn cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n. VÊn ®Ò cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong sù nghiÖp ®æi míi lµ §¶ng ph¶i ®æi míi trªn c¶ ba lÜnh vùc: ®æi míi t­ duy lµ ®æi míi ph­¬ng ph¸p t­ duy, kh¾c phôc lèi t­ duy kinh nghiÖm, gi¸o ®iÒu, chñ quan siªu h×nh. Ph¶i tiÕn hµnh lo¹i bá nh÷ng quan ®iÓm sai tr¸i, kh¾c phôc nh÷ng quan ®iÓm l¹c hËu vÒ chñ nghÜa x· héi, vÒ c«ng nghiÖp ho¸… §æi míi t­ duy nh»m qu¸n triÖt ph­¬ng ph¸p t­ duy biÖn chøng duy vËt, h×nh thµnh nh÷ng quan ®iÓm míi vÒ x· héi vµ con ®­êng ®i lªn x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam trªn nÒn t¶ng lý luËn M¸c – Lª nin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. Tõ §¹i héi VI ®Õn nay ®· gÇn 15 n¨m, ®· qua c¸c kú ®¹i héi VII, VIII ®­êng lèi ®æi míi ®· ®­îc cô thÓ ho¸ vµ ph¸t triÓn, ®em l¹i nh÷ng thµnh tùu to lín vµ rÊt quan träng trong sù nghiÖp ®æi míi ë ViÖt Nam. §¶ng ta tr­íc sau nh­ mét vÉn kh¼ng ®Þnh môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Nh­ng trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta ®· xuÊt hiÖn bÖnh chñ quan duy ý chÝ. §¹i héi VII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh “trong c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, §¶ng ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng nghiªn cøu, t×m tßi x©y dùng ®­êng lèi, môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng x· héi chñ nghÜa. Nh­ng §¶ng ®· ph¹m sai lÇm chñ quan duy ý chÝ vi ph¹m quy luËt kh¸ch quan nãng véi trong c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa, xo¸ bá ngay nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, cã lóc thóc ®Èy më viÖc x©y dùng c«ng nghiÖp nÆng, duy tr× qu¸ l©u c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, cã nhiÒu chñ tr­¬ng sai trong viÖc c¶i c¸ch gi¸ c¶, tiÒn tÖ, tiÒn l­¬ng, c«ng t¸c t­ t­ëng vµ tæ chøc c¸n bé ph¹m nhiÒu khuyÕt ®iÓm nghiªm träng, qu¸n triÖt nguyªn t¾c kh¸ch quan kh¾c phôc bÖnh chñ quan duy ý chÝ lµ nhiÖm vô cña toµn §¶ng, toµn d©n. 2. Thùc hiÖn tèt vai trß, chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ Nhµ n­íc cã chøc n¨ng c¬ b¶n lµ tæ chøc vµ x©y dùng kinh tÕ v× vËy cã chøc n¨ng qu¶n lý. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, vai trß cña Nhµ n­íc cµng ®Æc biÖt quan träng. Mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng mµ kh«ng cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc th× kh¸c nµo vç tay b»ng mét bµn tay. ë n­íc ta, chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ kinh tÕ cÇn tËp trung vµo nh÷ng néi dung sau ®©y: + T¹o ®iÒu kiÖn, m«i tr­êng cho c¸c quy luËt kinh tÕ ho¹t ®éng nh­ quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu, quy luËt c¹nh tranh. §ång thêi ph¸t triÓn thÞ tr­êng ®ång bé nh­ thÞ tr­êng t­ liÖu s¶n xuÊt, t­ liÖu tiªu dïng, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng tµi chÝnh, tiÒn tÖ, thÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng dÞch vô, thÞ tr­êng chøng kho¸n. Trªn c¬ së ®ã, thÞ tr­êng míi cã thÓ tham gia ph©n bè nguån lùc vµ khai th¸c tµi nguyªn cã hiÖu qu¶. + TËp trung vµo x©y dùng, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng cho sù ho¹t ®éng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhµ n­íc ta cã bæ sung, söa ®æi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch t­¬ng ®æi phï hîp víi ®iÒu kiÖn trong n­íc vµ th«ng lÖ quèc tÕ nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, vÉn cßn cã nhiÒu kÏ hë, thiÕu ®ång bé, hoÆc sai lÖch lµm cho c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ bÞ mÐo mã, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ gÆp khã kh¨n nh­ chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch c¹nh tranh, c¬ chÕ ®éc quyÒn ë mét sè ngµnh, lÜnh vùc. Cã mét sè chÝnh s¸ch lµm thiÖt h¹i cho ®èi t­îng nµy nh­ng l¹i t¹o kÏ hë cho ®èi t­îng kh¸c luån l¸ch, tho¸t khái sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc. V× vËy söa ®æi hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng luËt ph¸p chÝnh s¸ch, t¹o ra khung ph¸p lý râ rµng, æn ®Þnh lµm s©n ch¬i cho mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Òu thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn, vèn Ýt thu håi nhanh. C¸c lÜnh vùc gi¸o dôc ®µo to¹, khoa häc c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng ®Çu t­ lín, l©u dµi, thu håi chËm nªn kh«ng hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. V× vËy, nhµ nø¬c ph¶i thùc hiÖn chøc n¨ng nµy. §ång thêi trªn c¬ së ®ã nhµ n­íc n¾m mét bé phËn nguån lùc, nh÷ng lÜnh vùc then chèt ®Ó chi phèi, ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, x· héi, b¶o ®¶m cho sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. + Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c chÝnh s¸ch x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng. Kinh tÕ thÞ tr­êng cã xu h­íng ph©n ho¸ giai cÊp, chªnh lÖch vÒ thu nhËp, ®êi sèng gi÷a c¸c tÇng líp d©n c­, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. T¨ng tr­ëng kinh tÕ kh«ng g¾n liÒn víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, lµm c¹n kiÖt tµi nguyªn, tµn ph¸ m«i tr­êng. ë n­íc ta tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, chÝnh s¸ch ®µo t¹o nghÒ, hç trî t×m kiÕm viÖc lµm, chÝnh s¸ch ®Çu t­ vèn, c¸c ch­¬ng tr×nh 327, 135, ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n, chÝnh s¸ch trî cÊp gia ®×nh cã c«ng víi n­íc, ng­êi giµ neo ®¬n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, qu¶n lý nhµ n­íc vÒ kinh tÕ kh«ng ph¶i b»ng sù can thiÖp trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ doanh nghiÖp mµ chØ thùc hiÖn chøc n¨ng ®Þnh h­íng, t¹o m«i tr­êng, th«ng qua hÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch t¹o dùng nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt, kÜ thuËt cho viÖc ph©n bè lùc l­îng s¶n xuÊt vµ khai th¸c tµi nguyªn cã hiÖu qu¶. 3. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc, nh©t lµ thÞ tr­êng ë khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n. N«ng th«n n­íc ta réng lín, khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n ®Õn nay cã gÇn 60 triÖu ng­êi sinh sèng nh­ng nhiÒu vïng cßn trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, s¶n xuÊt tù cung tù cÊp, thÞ tr­êng nhá hÑp, bÞ chia c¾t, søc mua thÊp. §iÒu tra s¬ bé cho thÊy hiÖn t¹i nhu cÇu ë khu vùc nµy kh¸ cao, c¶ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ t­ liÖu tiªu dïng. §ã lµ thiÕt bÞ m¸y mãc, vËt t­ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, x¨ng dÇu, s¨t thÐp, vËt liÖu x©y dùng, ®iÖn vèn. C¸c lo¹i hµng tiªu dïng nh­ xe m¸y, ®å ®iÖn, trang trÝ néi thÊt…cã nhu cÇu cao nh­ng søc mua thÊp, kh¶ n¨ng thanh to¸n cã h¹n. MÆt kh¸c, thÞ tr­êng trong n­íc h¹n hÑp thÓ hiÖn ë chç hµng n«ng s¶n bÞ ¸ch t¾c, khã tiªu thô, gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh, ¶nh h­ëng bÊt lîi cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhÊt lµ kinh tÕ hé, kinh tÕ trang tr¹i. §Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc, biÖn ph¸p c¬ b¶n vµ l©u dµi lµ xem xÐt, ®iÒu chØnh c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ cho phï hîp víi thÞ tr­êng trªn c¬ së khai th¸c lîi thÕ so s¸nh. S¶n xuÊt ph¶i tÝnh ®Õn thÞ tr­êng tiªu thô, s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt cho ai? VÊn ®Ò lµ s¶n xuÊt c¸i g× ta cã. §Çu t­ cho khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n, ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµm t¨ng thu nhËp ®Ó t¨ng søc mua. Chõng nµo khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n cßn nghÌo nµn l¹c hËu th× vÉn ch­a cã thÞ tr­êng hoµn thiÖn. Ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng n«ng nghiÖp n«ng th«n nhÊt lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin liªn l¹c, chî, cña hµng, ®¹i lÝ, dÞch vô mua b¸n… ®ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vËt chÊt quan träng kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn. C¸c ngµnh c«ng nghiÖp, dÞch vô g¾n liÒn víi khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n lÊy ®ã lµ ®èi t­îng phôc vô, ph¶i tù t¹o ra thÞ tr­êng trong n­íc, coi n«ng nghiÖp n«ng th«n lµ nh©n tè, ®iÒu kiÖn cho sù tån t¹i va ph¸t triÓn cña m×nh. 4. Ph¸t triÓn hoµn thiÖn hÖ thèng tµi chÝnh, tiªu dïng, ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. HÖ thèng vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh n­íc ta ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn huy ®éng c¸c nguån lùc trong x· héi ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn lµm t¨ng tÝch luü c¶ khu vùc nhµ n­íc vµ khu vùc d©n c­. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh ph¶i më ra c¸c luång hót vèn, ®iÒu hoµ vèn, ®Çu t­ phï hîp trong tõng thêi k×. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝch cùc ph¶i cã t¸c dông h­íng dÉn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt ®iÒu kiÖn, ®iÒu tiªt vµ ph©n phèi thu nhËp gãp phÇn thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, ®ång thêi kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, nu«i d­ìng nguån thu hót l©u dµi. MÆt kh¸c cÇn cã quan ®iÓm thu- chi ®óng ®¾n, qu¶n lÝ chi ng©n s¸ch, tiÕt kiÖm chi, nhÊt lµ chi th­êng xuyªn, söa ®æi chÝnh s¸ch qu¶n lÝ vèn, chÝnh s¸ch tµi chÝnh doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Hoµn chØnh hÖ thèng tiªu dïng, ng©n hµng, gi¶m c¸c thñ tôc, thÓ lÖ phiÒn hµ g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt kinh doanh. Xo¸ bá c¬ chÕ bao cÊp, c¬ chÕ “xin cho” t¹o ®iÒu kiÖn cho quy luËt cung cÇu ho¹t ®éng dÉn ®Õn h×nh thµnh thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n. KÕt luËn Quan ®iÓm toµn diÖn víi viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt ®èi víi ®Êt n­íc ta. Chóng ta ®· nhËn thøc ®­îc r»ng nh÷ng thµnh tùu mµ chóng ta ®¹t ®­îc qua viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh tÕ x· héi lµ sù nç lùc v­ît bËc cña toµn §¶ng, toµn d©n ta. ®ång thêi nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc mµ chóng ta sÏ gÆp ph¶i còng hÕt søc to lín ®ßi hái chóng ta ph¶i tiÕp tôc cè g¾ng h¬n n÷a, nç lùc nhiÒu h¬n n÷a ®Ó v­ît qua. Víi thùc tiÔn ®æi míi, tr­íc hÕt lµ ®æi míi t­ duy nhËn thøc vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam ngµy mét râ rµng vµ ®Çy ®ñ h¬n. §iÒu nµy trªn thùc tÕ ®· trë thµnh mét nguån lùc ®Æc biÖt cã ý nghÜa b¶o ®¶m cho mçi ho¹t ®éng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cô thÓ trong sù nghiÖp x©y dùng va ph¸t triÓn ®Êt n­íc. NhËn thøc bao giê còng lµ mét qu¸ tr×nh ®i tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ ch­a hoµn thiÖn ®Õn hoµn thiÖn. H¬n thÕ n÷a chñ nghÜa x· héi l¹i lµ mét hiÖn t­îng míi mÎ, ®ang vËn ®éng h×nh thµnh trong lÞch sö loµi ng­êi. Bëi vËy, b¸m s¸t thùc tiÔn nghiªn cøu vµ tæng kÕt thùc tiÔn ®Ó ph¸t triÓn lý luËn - ®ã lµ yªu cÇu to lín mµ thùc tiÔn ®Æt ra cho ho¹t ®éng lý luËn cña §¶ng h«m nay. Thùc tÕ cho thÊy r»ng nhê vËn dông quan ®iÓm toµn diÖn trong viÖc h×nh thµnh ®ång bé yÕu tè thÞ tr­êng, h×nh thµnh c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, nhÊt lµ c¸c c«ng cô vÒ ph¸p luËt, c«ng cô kÕ ho¹c… §· thu ®­îc mét sè thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, hiÖn nay vÉn cßn c¸c yÕu tè thÞ tr­êng ch­a ®ång bé, cßn phøc t¹p. §iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i hoµn thiÖn h¬n c¸c c«ng cô qu¶n lý x· héi, c«ng cô ph¸p luËt, c«ng cô tµi chÝnh…

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docA7001.DOC
Tài liệu liên quan