Xử phạt hành chính trong pháp luật cộng hòa pháp

53NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013 KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË * TS. Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội. 1. Chủ thể và lĩnh vực xử phạt hành chính Ở Pháp có rất nhiều chủ thể có thẩm quyền xử phạt hành chính (XPHC): Ủy ban Chứng khoán có quyền phạt tiền đối với hành vi làm sai lệch thị trường, trao đặc quyền cho một ai đó những quyền lợi không được quy định v.v.. Ủy ban kiểm tra bảo hiểm cũng như vậy: các doanh nghiệp bảo hiểm trước khi hoạt động phải được cấp giấy phép. Nếu doanh nghiệp không chấp hành các điều kiện đã đăng ký để được cấp phép thì sẽ chịu trừng phạt. Ủy ban kiểm tra bảo hiểm có quyền áp dụng nhiều biện pháp xử phạt: phạt tiền, khiển trách, đình chỉ một phần hay toàn bộ hợp đồng - những chế tài tương thích với các quy tắc đã được thông qua. Ngoài ra các cơ quan nửa tư pháp - hành chính cũng có quyền xử phạt. Đó là các hội nghề nghiệp, các tổ chức kiểm tra các giáo viên trường công. Ví dụ: Các Tòa tài chính có quyền phạt tiền các kế toán công khi không xuất trình được những văn bản lý giải hoạt động của mình. Trong lĩnh vực giao thông đường bộ: Tỉnh trưởng có quyền rút các điểm số trên giấy phép lái xe nếu tài xế vi phạm các lỗi được quy định tại Điều R266 của Bộ luật Giao thông đường bộ. Tuy nhiên, cơ quan hành chính (CQHC) chỉ có thể xử phạt trong giới hạn quyền cấp phép của chính mình. CQHC không thể áp dụng một chế tài tước đoạt tự do cá nhân, cũng không được phạt tiền, chỉ có thẩm phán tư pháp mới có thẩm quyền như vậy. Mặt khác, thẩm phán hình sự cũng có thể tuyên những biện pháp cấm đoán về nghề nghiệp hoặc các chế tài khác. Và cũng chỉ duy nhất họ có quyền tuyên bố các biện pháp tước đoạt tự do cá nhân hoặc các chế tài phạt tiền. Hội đồng bảo hiến đã khẳng định nguyên tắc này thông qua án lệ, cho rằng việc rút các điểm số trên giấy phép không ảnh hưởng đến tự do cá nhân cũng như tự do đi lại (CC16/7/1999, Đạo luật về những biện pháp đảm bảo an ninh đường bộ và các vi phạm liên quan đến các đại lý khai thác hệ thống giao thông lữ hành công cộng, AJDA 1999, tr. 694 và 736). Củng cố và phát triển hơn nữa quan điểm này, Tòa án châu NGUYỄN HOÀNG ANH* XỬ PHẠT HÀNH CHÍNH TRONG PHÁP LUẬT CỘNG HÒA PHÁP 54 NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013 Âu đã xếp những vi phạm giao thông đường bộ vào "lĩnh vực hình sự" căn cứ vào Điều 6 Công ước và bày tỏ quan điểm rằng, việc CQHC ở Đức có thể phạt tiền nặng đối với các hành vi vi phạm trong giao thông đường bộ là điều không được chấp nhận1. Trong lĩnh vực cấp phép: CQHC nào có quyền cấp phép thì cũng có quyền tước giấy phép nếu có những vi phạm kỷ luật (quy tắc sử dụng giấy phép), ngay cả khi không có văn bản nào quy định quyền này. Cụ thể: "xuất phát từ nội dung chấp nhận, cơ quan cấp giấy phép có quyền tước giấy phép của chủ sử dụng đã không tuân thủ đầy đủ những điều kiện được cấp phép"2. Các lĩnh vực khác: Các hội nghề cũng được áp dụng các chế tài, có thể đặt ra các quy tắc kỷ luật và sử dụng các biện pháp cưỡng chế áp dụng cho các thành viên - những biện pháp này được kiểm soát chặt chẽ bởi các CQHC. Ví dụ: hội nghề nghiệp trong các hoạt động bổ trợ tư pháp, hội hành nghề bác sĩ ; dược sĩ, hộ lý, thú y, kế toán v.v.. 2. Các ưu và nhược điểm của phạt hành chính so với xử lý hình sự Có một sự lựa chọn giữa cơ chế hành chính (CTHC) và hình sự, trừ trường hợp những chế tài tước đoạt tự do cá nhân. CTHC so với hình sự, có một số ưu thế hơn: Về tính thực dụng: Phạt hành chính cho phép áp dụng nhanh, ngay tức khắc, bởi thủ tục hành chính không cần triệu tập thẩm phán, thời hạn và tuân theo một thủ tục đơn giản hơn nhiều so với thủ tục hình sự. Điều này cho phép xử lý số lượng lớn các VPHC, ví dụ trong lĩnh vực thuế quan (khoảng 2.000.000 hình phạt mỗi năm). Do đó khó hiện thực nếu kiến nghị áp dụng thủ tục hình sự cho tất cả các vi phạm này. Phạt hành chính ít "nặng nề" hơn so với hình sự: Các biện pháp trừng phạt hành chính khá kín đáo, có vẻ như chúng được chấp nhận dễ dàng hơn. Hơn nữa chúng rất phù hợp trong việc bắt lỗi những vi phạm về kỹ thuật mà CQHC nắm rõ (hơn cả thẩm phán), hoặc trong trường hợp là vi phạm kỷ luật. Và cuối cùng, chúng tỏ ra rất phù hợp trong một số lĩnh vực kinh tế, văn hóa - mà mục đích chính là điều chỉnh các cách xử sự (chứng khoán, cạnh tranh, quản lý các phương tiện nghe nhìn). Đôi khi CTHC tỏ ra hiệu quả hơn: ví dụ trong hành vi kinh doanh gian lận, phạt tiền và án treo không đáng sợ bằng đóng cửa, đình chỉ kinh doanh3. Những biện pháp này có thể được tuyên trong tố tụng hình sự như là các biện pháp phạt bổ sung, tuy nhiên vẫn còn những cản trở của thủ tục tố tụng hình sự: sự chậm trễ, cần có những biện pháp điều tra lâu dài, chắc chắn, các luật sư khôn khéo có thể tìm được cách để làm chậm lại hay trì hoãn quá trình điều tra; nguyên tắc pháp chế trong hình sự - nếu được phiên dịch chặt, đôi khi không tương thích với sự đa dạng phong phú và khó lường của các hành vi vi phạm như lưu manh, các đối tượng lêu lổng; nguyên tắc suy đoán vô tội trong luật hình sự có nguy cơ bỏ lọt các thủ phạm trong lĩnh vực kinh tế và thực hành nghề. Hơn nữa, CTHC có thể áp dụng cho các pháp nhân bởi các lợi ích như tránh quá tải các tòa hình sự. Tuy nhiên với xu hướng pháp chế tăng cường hiện nay, tính đơn giản, nhanh chóng của phạt hành chính không còn là các ưu thế nổi trội; hiệu quả của XPHC phải được cân KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË 1 Theo Michel DEGOFFE, Luật về các chế tài phi hình sự, NXB Economica, Paris 2000, tr. 60. 2 CE 23/5/1997, Công ty Amerique Europe, RFDA 1997, tr. 880. 3 LA SANCTION EN MATIERE ADMINISTRATIVE DANS LE DROIT FRANÇAIS, sđd. 55NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013 nhắc với việc tôn trọng và bảo vệ các quyền tự do cá nhân. Ngược lại, chế tài hình sự có những thế mạnh. Sự lựa chọn biện pháp hình sự được giải thích bởi chúng cho phép trừng trị mạnh mẽ và bởi tính công khai của chúng. Đối với những chế tài hình sự nhẹ, cho phép đưa ra những phương cách phong phú đáp ứng tính đa dạng của mục đích và hiệu quả cưỡng chế: đưa ra các hình phạt bổ sung (mà hành chính không đủ năng lực thực hiện như đóng cửa các cơ sở sản xuất kinh doanh hay công ích; tịch thu tài sản, buộc khôi phục nguyên trạng v.v..). 3. Thẩm quyền quy định về xử phạt hành chính Phân biệt quyền quy định chế tài hình sự và hành chính - Về quy định các biện pháp hình sự: Hiến pháp (Điều 34, 36, Lời nói đầu) và Điều 7, 8, 9 của Tuyên ngôn về quyền con người và quyền công dân. Tuyên ngôn nhân quyền quy định tại Điều 7: "Không ai có thể bị phạt giam ngoài những trường hợp được quy định trong luật". Điều 8 văn bản này quy định: "các đạo luật chỉ có thể quy định những hình phạt thật sự và hiển nhiên cần thiết, không ai có thể bị trừng phạt ngoài những căn cứ quy định bởi một đạo luật đã được thông qua, công bố và áp dụng trước khi xảy ra hành vi vi phạm đó". Điều 34 của Hiến pháp: Luật sẽ quy định về các trọng tội và các tội phạm, hình phạt áp dụng cho chúng cũng như quy trình tố tụng hình sự. Có thể nói, thẩm quyền hiến định trong lĩnh vực này được trao cho các thẩm phán hình sự. Cũng như vậy, Điều 66 Hiến pháp trao cho thẩm phán dân sự vai trò bảo vệ các tự do cá nhân. Do vậy, Hội đồng bảo hiến đã rút ra nguyên tắc rằng, chỉ có các thẩm phán tư pháp và thẩm phán hình sự mới có thể tuyên bố các biện pháp có tính tước đoạt tự do cá nhân. Nhưng đối với các hình phạt khác (không phải là hình phạt tù giam, ví dụ như phạt tiền, các chế tài cấm đoán v.v..) thì Hiến pháp và các văn bản có giá trị tương đương giữ im lặng. Có thể nói, chẳng có cơ sở nào trong Hiến pháp khẳng định rằng, chỉ có các thẩm phán hình sự mới có quyền tuyên bố các biện pháp này. Tuy nhiên trên thực tế, có một quá trình phát triển: + Trước 1958, chỉ có lập pháp mới được quy định về vi phạm hình sự, hình phạt và thủ tục xét xử hình sự. Tuy nhiên, có một phần gánh nặng được chia sẻ cho hành chính: đó là quy định về các vi phạm. Ví dụ như đạo luật ngày 01/8/1905 về các hành vi gian lận thương mại: Đạo luật này chỉ quy định về các hình phạt và quá trình tố tụng, còn nội dung lại hoàn toàn để cho các quy định hành chính áp dụng. + Hiến pháp ngày 4/8/1958 mang đến sự phân biệt cơ bản: những vi phạm được coi là trọng tội (crimes ou délits) thuộc thẩm quyền tuyệt đối của lập pháp; những vi phạm vi cảnh (có nghĩa là các vi phạm mà tương ứng với nó là biện pháp phạt tù dưới 2 tháng hoặc một khoản tiền phạt dưới 2000 fr) thì được quy định bởi quyền lập quy. Như vậy có sự mở rộng cho quyền lập quy trong lĩnh vực này. Tuy nhiên sự mở rộng này bị giới hạn bởi: Thứ nhất, Hội đồng nhà nước và Hội đồng bảo hiến sau đó đã đặt ra nguyên tắc, thẩm quyền của lập pháp trong quy định về tội phạm là trọn vẹn và tuyệt đối, có nghĩa là sẽ mở rộng đến cả việc định nghĩa về hành vi vi phạm. Như vậy, cơ chế kiểu như Đạo luật 1/8/1905 không thể được áp dụng hiện nay. Án lệ cho rằng những quy định đã có trước 1958 vẫn còn giá trị. KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË Thứ hai, tố tụng hình sự thuộc thẩm quyền của nhà lập pháp, điều đó chứng tỏ rằng phải là một đạo luật để quy định về tố tụng, ví dụ như về cơ quan nào có thẩm quyền lập biên bản vi phạm, cho dù vi phạm đó phải chịu hình phạt thế nào đi nữa. Tuy nhiên các giới hạn này cũng chỉ dẫn đến việc giảm bớt đi rất ít các thẩm quyền lập quy trong lĩnh vực này. Thực ra, các quy tắc trên chỉ được viện dẫn khi mà người ta không hài lòng với các chế tài vi cảnh trước, hay muốn cách tân quy trình tố tụng mà thôi. Các văn bản pháp quy cũng có điều chỉnh luật hình sự. Điều 112-2 của Bộ luật Hình sự đã đưa ra ranh giới giữa văn bản pháp luật và pháp quy: "luật quy định về các tội phạm (trọng tội và tội phạm thường) và các hình phạt áp dụng cho chủ thể đã thực hiện hành vi phạm tội. Các văn bản pháp quy quy định về các vi phạm và đặt ra, trong giới hạn và sự phân biệt ấn định bởi các đạo luật, những hình phạt áp dụng đối với người vi phạm". - Như vậy có mấy kết luận rút ra: + Chỉ có nhà lập pháp mới có quyền quy định các chủng loại của vi phạm. Quyền lập quy chỉ thực hiện được trong khuôn khổ các quy định chung của lập pháp, cụ thể: là lập pháp đưa ra định nghĩa chung về vi phạm và các chế độ đặc thù cho chúng. Các hình phạt áp dụng phải được quy định trong phần lập pháp của Bộ luật Hình sự. Các phần (lập pháp) khác của bộ luật hình sự quy định về các yếu tố của các vi phạm, ví dụ: đồng phạm, trợ giúp thực hiện vi phạm. + Việc quy định các VPHC và các chế tài phạt của chúng thuộc lĩnh vực pháp quy, với điều kiện là các chế tài đó không dẫn đến việc tước đoạt tự do cá nhân (Hội đồng bảo hiến, Quyết định số 73-80L ngày 23/11/1973). Các văn bản pháp luật hiện hành cũng bãi bỏ quy định trong bộ luật hình sự cũ về việc áp dụng phạt giam trong VPHC. Hội đồng bảo hiến thừa nhận rằng: "không có một nguyên tắc giá trị hiến pháp nào ngăn cấm các CQHC, xử sự trong khuôn khổ các đặc quyền công, có thể thực hiện quyền xử phạt". Tuy nhiên phải có điều kiện là: "một mặt, những chế tài đó phải loại trừ tất cả những sự tước đoạt tự do cá nhân, mặt khác việc thực hiện quyền xử phạt phải nhằm mục đích bảo vệ các quyền và tự do cơ bản được hiến pháp bảo vệ" (Quyết định số 89-260 DC ngày 28/7/1989). Tòa án nhân quyền châu Âu cũng thừa nhận giá trị của trình tự phạt hành chính - phù hợp với Công ước châu Âu về bảo vệ các quyền con người và các tự do cơ bản - nhưng kêu gọi phải tôn trọng các quy định tại Điều 6 Công ước này. Án lệ và học thuyết pháp lý ở Pháp cũng cho rằng nếu có quy định mới về một CTHC, chế độ pháp lý của CTHC phải tiếp cận gần với chế tài hình sự. Ở Pháp có 51 bộ luật điều chỉnh về CTHC trong từng lĩnh vực, mà không có Luật chung về XPHC. Vài nét về quyền lập quy trong lĩnh vực xử phạt hành chính của Pháp Văn bản pháp quy trong lĩnh vực hành chính cần thiết phải là một Nghị định. Theo Điều 610-1 của Bộ luật Hình sự: nghị định quy định về một VPHC cần phải được thông qua tại Hội đồng Bộ trưởng. Ngoài ra nhà lập pháp cũng thường xuyên ủy nhiệm cho Hội đồng Bộ trưởng quy định về các biện pháp cụ thể để thực thi một biện pháp của luật hình sự. Theo nguyên tắc pháp chế: các VPHC và các chế tài phải được quy định trong các văn bản pháp luật, tuy nhiên cũng không nhất thiết phải luôn là một đạo luật. Trong 56 NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013 KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË 57NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013 KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË vụ kiện ngày 7/7/2004, Hội đồng Nhà nước đã khẳng định rằng nếu các văn bản pháp quy có quyền ấn định về các quy tắc để thực thi một nghề nghiệp, thì cũng có thể dự trù các CTHC tương ứng với mục tiêu, bản chất của các quy định đó. CE, Ass., 7 juillet 2004, ministre de l'intérieur, de la sécurité in- térieure et des libertés locales c/ M. Benker- rou). + Nếu như về nguyên tắc các đạo luật quy định về vi phạm hình sự, thì trên thực tế luôn có khả năng - theo sự ủy quyền của lập pháp hay pháp quy - một văn bản thấp hơn sẽ quy định về các vi phạm phi hình sự. Các đạo luật chỉ giới hạn trong việc đặt ra các khuôn khổ chung của cưỡng chế và các hình phạt áp dụng, nhưng nhường cho pháp quy việc chăm lo cụ thể hóa phạm vi áp dụng và các yếu tố cấu thành của VPHC. Ví dụ điển hình là Điều 321-7 của Bộ luật Hình sự trao cho Hội đồng Bộ trưởng quy định về các điều kiện để hành vi không đăng ký khi bán các đồ vật đã qua sử dụng. + Cuối cùng theo Điều 610-5 của Bộ luật Hình sự: vi phạm các điều cấm hay không thực hiện các nghĩa vụ ấn định tại nghị định, sắc lệnh cảnh sát sẽ bị trừng trị bằng việc phạt tiền (áp dụng cho các VPHC nhóm1). + Chỉ có nhà lập pháp mới quy định về các cơ quan và nhân viên có quyền trong điều tra và xác minh các vi phạm hình sự (Án lệ CE 30/12/2003 Hiệp hội quốc gia về các vấn đề xã hội). Đáng lưu ý rằng không có một đạo luật hay một văn bản nào riêng rẽ dành cho việc quy định về XPHC ở Pháp. XPHC trong từng lĩnh vực sẽ được quy định tại các văn bản pháp luật chuyên ngành. Có trường hợp trong một văn bản bao gồm cả các quy định về phạt hành chính và phạt hình sự, ví dụ trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, cả hai chế tài này được quy định tại Bộ luật Môi trường (Phần Lập pháp, Quyển 5, phần thứ nhất, chương 4, mục 1: kiểm tra và XPHC ; mục 2 : các điều khoản hình sự). Hoặc trong lĩnh vực truyền thông nghe nhìn : Đạo luật số 86- 1067 ngày 30/9/1986 quy định về các CTHC (từ điều 42-1 đến 42-15 ; 48-1 đến 48-10) và các chế tài hình sự: (từ điều 74 đến điều 79- 6); CTHC trong lĩnh vực cạnh tranh được quy định tại Bộ luật Thương mại (Điều L464-2 trở đi); trong lĩnh vực giao thông đường bộ, các quy định về rút giấy phép và trừ điểm được quy định tại Điều L.223-1 và các điều sau đó của Bộ luật Giao thông đường bộ. 4. Các nguyên tắc trong xử phạt hành chính Các nguyên tắc trong XPHC ở Pháp chủ yếu do các thẩm phán hành chính xây dựng nên thông qua hệ thống án lệ. Có thể chia làm hai nhóm nguyên tắc: các nguyên tắc về nội dung và các nguyên tắc về thủ tục xử phạt. 4.1 Các nguyên tắc về nội dung Trong phạt hành chính, các nguyên tắc này giống y hệt các nguyên tắc trong phạt hình sự. Cụ thể đó là các nguyên tắc sau: - Nguyên tắc về tính hợp pháp (của việc quy định vi phạm và hình phạt). Nguyên tắc này có nguồn gốc từ Điều 8 Tuyên ngôn về quyền con người và quyền công dân. Theo cách diễn dịch của Hội đồng bảo hiến thì nguyên tắc này có hệ quả là "nhà lập pháp bắt buộc phải quy định về vi phạm một cách rõ ràng và chính xác nhất để tránh những sự mập mờ" (décision n° 80-127 DC des 19 et 20 janvier 1981, loi sécurité et liberté). Trong lĩnh vực hình sự, dựa vào nguyên tắc này, Hội đồng bảo hiến có thể kiểm duyệt các quy định về tội phạm một cách thiếu rõ ràng hoặc còn mập mờ. Trên thực tế thì Hội đồng đã kiểm duyệt - không thông qua một điều khoản do việc chưa định nghĩa rõ ràng về người có thể bị trừng phạt (décision n° 58 NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁP Söë 01(233) T1/2013 84-183 DC du 18 janvier 1985) ; và những điều khoản không định nghĩa được rõ ràng về các yếu tố cấu thành tội phạm (décision n° 2000-433 DC du 27 juillet 2000). Trong trường hợp kiểm tra sau, các thẩm phán có thể quyết định không áp dụng một quy định thiếu rõ ràng. Ví dụ Tòa phá án đã cho rằng không thể coi là cơ sở pháp lý cho việc truy cứu trách nhiệm hình sự - Điều 1 của Nghị định ngày 28/7/1988 bởi lẽ điều này quy định chung chung về "các vi phạm những điều khoản trong các quyết định cụ thể hóa Khoản L. 162-38 của Bộ luật về an ninh xã hội (Crim. 30 novembre 1992). - Nguyên tắc về tính cần thiết và sự tương thích của chế tài so với vi phạm: CTHC chỉ được sử dụng trong trường hợp thực sự cần thiết cho việc trừng trị vi phạm; và nếu không còn một biện pháp hành chính nào có thể áp dụng được. Cả khi được áp dụng thì các chế tài cũng phải tương xứng với vi phạm: tránh các trường hợp áp dụng chế tìa quá nặng cho một lỗi vi phạm thông thường. Việc đánh giá tính cần thiết và tính tương xứng của CTHC đôi khi dễ làm các thẩm phán hành chính lấn sân sang mảnh đất "tự quyết" của CQHC, do việc khó phân biệt ranh giới giữa tính hợp pháp và tính hợp lý. - Nguyên tắc cá thể hóa hình phạt: "nul n'est punissable que de son propre fait”, tuy nhiên nguyên tắc này cũng không loại trừ việc XPHC đối với một tổ chức; - Nguyên tắc cấm hồi tố đối với các hình phạt nặng hơn, và ngược lại, cho phép hồi tố đối với các hình phạt nhẹ hơn. 4.2. Các nguyên tắc về thủ tục Theo luật Pháp: Các quy tắc về thủ tục nhìn chung có sự tiếp cận với chế độ của chế tài hình sự (ví dụ phải tuân thủ các nguyên tắc: Tôn trọng quyền của đương sự; Phải nêu lý do cho quyết định xử phạt ; thủ tục đối kháng v.v..) ngoài ra cũng có vài đặc điểm riêng, ví dụ thủ tục hành chính có đặc thù là không cần sự can thiệp của thẩm phán, trừ khi đó là yêu cầu của người bị phạt. Tuy nhiên cũng có thủ tục trong đó biện pháp phạt hành chính được tuyên bởi một cơ quan có tính tư pháp, ví dụ: các chế tài kỷ luật đưa ra bởi các hội nghề nghiệp mà Hội đồng nhà nước sẽ là cơ quan xử lại cuối cùng. Ở đây là thủ tục nửa tư pháp nửa hành chính. Trong trường hợp thông thường còn lại, khi các biện pháp phạt hành chính được đưa ra bởi các CQHC thì các quyết định này luôn có thể bị kiện ra tòa án. Án lệ của Pháp đã xây dựng hệ thống đồ sộ các quy tắc để đánh giá một quyết định XPHC là hợp pháp, ví dụ: Thẩm quyền của cơ quan xử phạt: thông thường cơ quan nào bổ nhiệm thì mới có quyền áp dụng các chế tài kỷ luật. Hoặc các quy định về thủ tục phải rất coi trọng: không thể có một chế tài nào được áp dụng nếu như người bị hại không có bất cứ biện pháp nào để bảo vệ quyền lợi của mình. Ví dụ họ phải được trao đổi về việc xử phạt: qua thư từ khiển trách hay trực tiếp, trong thời hạn hợp lý kể từ khi được trao đổi cho tới khi quyết định xử phạt được ban hành, thời hạn này thay đổi tùy lĩnh vực nhưng không đuợc ít hơn 24h (thông thường thời hạn 15 ngày là được coi là hợp lý); họ phải được tiếp cận hồ sơ xử phạt (tiếp cận toàn bộ, đầy đủ); Các quy tắc thủ tục khác cũng nhất thiết phải được coi trọng: ví dụ một quyết định xử phạt phải được tham vấn thì quy trình tham vấn đó phải diễn ra đúng hạn, số người tham vấn và tư cách của họ phải đúng luật định, tổ chức tham vấn phải hợp pháp và tất cả các thành viên đều phải được triệu tập, ý kiến tham vấn phải thông qua dưới dạng biểu quyết v.v.. Một quy định đặc biệt quan trọng của thủ tục phạt hành chính, đó là phải cho đuơng sự quyền tự bảo vệ, quyết định hành chính phải nêu lý do, căn cứ. KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË 59NGHIÏN CÛÁULÊÅP PHAÁPSöë 01(233) T1/2013 5. Kiểm soát các quyết định xử phạt hành chính Có hai con đường để kiểm soát các quyết định XPHC: theo con đường hành chính và con đường tư pháp. Trong con đường hành chính có khiếu nại lần đầu và khiếu nại đến cơ quan cấp trên của cơ quan xử phạt. Khiếu nại lần đầu có thể dẫn đến việc hủy chế tài. Cũng như vậy, khiếu nại đến cấp trên có thể cho phép khôi phục lại các quyền của đương sự. Ngoài con đường hành chính thì ở Pháp, mọi quyết định XPHC đều có thể được khởi kiện lên Tòa hành chính và giải quyết thông qua con đường tư pháp. Tòa hành chính Pháp rất nổi tiếng với thẩm quyền xét xử rộng và quyền giải thích pháp luật cũng rộng rãi của thẩm phán, theo hướng tăng cường sự kiểm soát trước nguy cơ lạm quyền của CQHC trong lĩnh vực này. Tóm lại, có thể rút ra một số nhận xét sau : ● XPHC ở Pháp có sự biến động theo lịch sử, và xu hướng chung là giảm bớt dần trong các lĩnh vực, nhường chỗ cho thủ tục tư pháp, đặc biệt không XPHC nếu liên quan đến tự do cá nhân; ● XPHC tồn tại chủ yếu trong mối quan hệ cấp phép giữa CQHC và người bị xử phạt, và các biện pháp kỷ luật của hiệp hội đối với thành viên; ● XPHC ở Pháp được tăng cường các bảo đảm về thủ tục và tiến gần đến như thủ tục tố tụng n KINH NGHIÏåM QUÖËC TÏË Hai là cần có các giải pháp vi mô để phát triển hoạt động này như: Thiết lập liên minh kinh doanh giữa các công ty CTTC với các nhà sản xuất nước ngoài hoạt động tại Việt Nam để mở rộng mạng lưới khách hàng. Xây dựng chiến lược thị trường và chiến lược khách hàng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, đa dạng hoá sản phẩm phù hợp với năng lực tài chính của từng đối tượng khách hàng. Ba là quản lý vốn và nguồn vốn có hiệu quả trong quá trình kinh doanh. Xây dựng hệ thống biện pháp hạn chế, phòng ngừa rủi ro trong hoạt động CTTC. Quyền và nghĩa vụ của Ban kiểm soát trong công ty cần được quy định cụ thể. Thành lập cơ quan giám định chất lượng tài sản và thị trường thiết bị cũ. Xúc tiến thành lập Hiệp hội thuê mua ở Việt Nam. Bốn là chú trọng đào tạo, phát triển nguồn nhân lực CTTC. Cần đào tạo đội ngũ cán bộ năng động sáng tạo, có khả năng vận dụng linh hoạt vốn tri thức vào thực tiễn. Đào tạo cán bộ có khả năng định giá tài sản trong quá trình tiến hành giao dịch CTTC. Năm là trong Luật các tổ chức tín dụng của Việt Nam năm 2010 nên quy định về tổ chức tín dụng phi ngân hàng (công ty tài chính, công ty CTTC) thành một phần riêng. Cần hướng dẫn nghiệp vụ mua và cho thuê lại, cho thuê vận hành, cho thuê hợp vốn, đồng tài trợ để tạo điều kiện cho các công ty CTTC mở rộng kinh doanh. Theo chúng tôi nên đổi tên công ty CTTC thành công ty thuê mua (Leasing Company). Thực tế tên công ty CTTC hiện nay không phản ánh hết nội dung hoạt động của công ty hiện thời và trong tương lai phát triển sau này n PHÁP LUẬT VỀ... (TiÕp theo trang 52)