Xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang thị trường Mỹ – Thực trạng và giải pháp phát triển

Lêi më ®Çu Trong xu thÕ thÕ toµn cÇu ho¸, nÒn kinh tÕ thÕ giíi b­íc vµo thÕ kû 21, th× viÖc chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ vÊn ®Ò ®ang ®­îc §¶ng vµ nhµ n­íc hÕt søc quan t©m. Víi chñ ch­¬ng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Ò ra lµ: “ Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ vµ chÊt l­îng søc c¹nh tranh” th× ViÖt Nam cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Æc biÖt thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p më réng thÞ tr­êng n­íc ngoµi nh»m t¨ng c­êng xuÊt khÈu, gãp phÇn thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n­íc. ChÝnh v× tÇm quan träng cña xuÊt khÈu, ®ång thêi ®Ó nghiªn cøu râ h¬n vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam, ®Æc biÖt xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü, mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng cho hµng xuÊt khÈu n­íc ta, nªn em ®· chän ®Ò tµi: “ XuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü – Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn” lµm ®èi t­îng nghiªn cøu cña m×nh. Néi dung tiÓu luËn ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t chung vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸. Ch­¬ng II: XuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Ch­¬ng III: Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t trung vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ 1) Kh¸i niÖm xuÊt khÈu hµng ho¸. XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ viÖc mua b¸n trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô cña mét n­íc nµy víi mét n­íc kh¸c vµ dïng ngo¹i tÖ hoÆc c¸c giÊy tê cã gi¸ kh¸c lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n vµ trao ®æi. Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng bu«n b¸n thuéc ph¹m vi quèc tÕ, diÔn ra trong nÒn kinh tÕ cã th­¬ng m¹i quèc tÕ më réng vµ lµ ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i rÊt phøc t¹p gåm nhiÒu kh©u kh¸c nhau, v× vËy ng­êi kinh doanh xuÊt khÈu cÇn ph¶i cã kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc nghiÖp vô v÷ng ch¾c. 2) Vai trß cña xuÊt khÈu hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Ngµy nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng më cöa, héi nhËp, giao l­u kinh tÕ quèc tÕ. Nhµ n­íc ta ®· chñ ®éng thay ®æi chiÕn l­îc kinh tÕ tõ nhËp khÈu sang h­íng xuÊt khÈu, ®©y lµ con ®­êng ®óng ®¾n gióp cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ngµy cµng ph¸t triÓn. V× vËy, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. XuÊt khÈu cã mét sè vai trß c¬ b¶n sau: 2.1. XuÊt khÈu thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn. XuÊt khÈu chØ lµ viÖc tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm thõa do s¶n xuÊt qu¸ nhu cÇu néi ®Þa. Nh­ng nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay cßn chËm ph¸t triÓn, s¶n xuÊt vÒ c¬ b¶n lµ ch­a ®ñ cho tiªu dïng. V× vËy, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sÏ kÝch thÝch s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m« lÉn chÊt l­îng hµng ho¸. 2.2. XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Ngµy nay, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÇu kinh tÕ lµ rÊt quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi lµ ®iÒu tÊt yÕu ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. ViÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sÏ gióp cho Nhµ n­íc ta chñ ®éng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng xuÊt khÈu, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. 2.3. XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc trong mét thêi gian ng¾n, ®ßi hái n­íc ta ph¶i cã nguån vèn lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc, trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn mµ n­íc ta ch­c t¹o ra ®­îc ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt. §Ó cã nguån vèn nµy th× n­íc ta cÇn huy ®éng b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh­: ®Çu t­ n­íc ngoµi, vay nî hoÆc viÖn trî vµ ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ c¸c nguån kh¸c... trong ®ã nguån thu tõ xuÊt khÈu lµ nguån thu quan träng. NÕu nguån thu tõ xuÊt khÈu cao th× nhµ n­íc sÏ gi¶m ®­îc nguån vay nî vµ chñ ®éng h¬n trong viÖc ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. 2.4. XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi d©n. XuÊt khÈu cµng nhiÒu th× viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¶i ph¸t triÓn vµ cÇn ph¶i cã nhiÒu lao ®éng cho s¶n xuÊt, do vËy nã sÏ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho hµng triÖu lao ®éng víi møc thu nhËp kh«ng nhá sÏ gióp c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu cßn t¹o nguån vèn ®Ó nhËp khÈu c¸c vËt phÈm tiªu dïng mµ n­íc ta ch­a s¶n xuÊt ®­îc phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi d©n hiÖn nay. 2.5. XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®Êt n­íc. XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, khi xuÊt khÈu ph¸t triÓn nã còng thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c ph¸t triÓn, gióp cho viÖc giao l­u kinh tÕ, v¨n ho¸ cña n­íc ta víi c¸c n­íc b¹n ngµy cµng th©n thiÕt h¬n vµ b×nh ®¼ng h¬n trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. …. 3) C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu. ViÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ th­êng ®­îc ¸p dông c¸c h×nh thøc c¬ b¶n sau: 3.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp (direct export). Lµ h×nh thøc xuÊt khÈu mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh trùc tiÕp cho ng­êi nhËp khÈu mµ kh«ng qua trung gian. H×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp cã thÓ cã nhiÒu rñi ro trong kinh doanh song nã l¹i cã ­u ®iÓm lµ gi¶m bít ®­îc chi phÝ trung gian vµ tõ ®ã t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, ph­¬ng thøc nµy gióp cho c¸c doanh nghiÖp liªn hÖ ®­îc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, t¹o mèi quan hÖ hîp t¸c lµm ¨n l©u dµi ®Ó tõ ®ã cã thÓ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ theo ®óng yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ phï hîp víi thÞ tr­êng. 3.2. XuÊt khÈu gi¸n tiÕp (indirect export). Lµ h×nh thøc xuÊt khÈu mµ ng­êi xuÊt khÈu th«ng qua trung gian th­¬ng m¹i ®Ó xuÊt khÈu hµng cña m×nh cho ng­êi nhËp khÈu. Trung gian th­¬ng m¹i cã vai trß lµ ng­êi trung gian thay cho ng­êi xuÊt khÈu tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng vµ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ qua ®ã thu ®­îc mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh. Ph­¬ng thøc xuÊt khÈu nµy cã møc ®é rñi ro thÊp, kh«ng cÇn bá vèn vµo kinh doanh mµ cã thÓ thu vÒ mét kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ, song ng­êi s¶n xuÊt kh«ng tiÕp sóc trùc tiÕp ®­îc víi kh¸ch hµng vµ thÞ tr­êng vµ ph¶i phô thuéc vµo trung gian. 3.3. T¸i xuÊt khÈu (reexport). Lµ h×nh thøc xuÊt khÈu hµng ho¸ mµ tr­íc ®©y ®· nhËp vÒ vµ xuÊt khÈu cho ng­êi kh¸c, kh«ng qua chÕ biÕn nh»m thu vÒ mét kho¶n ngo¹i tÖ lín h¬n sè vèn bá ra ban ®Çu. H×nh thøc giao dÞch nµy th­êng cã sù hîp t¸c gi÷a ba n­íc: n­íc xuÊt khÈu, n­íc t¸i xuÊt, n­íc nhËp khÈu. Ch­¬ng II XuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü 1)Thùc tr¹ng vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng mü. 1.1. VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu. Mét sè n¨m qua, th­¬ng m¹i ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc thµnh c«ng lín trong viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng Mü, ®©y lµ kÕt qu¶ ®¸ng kh¶ quan. N¨m ViÖt Nam xuÊt sang Mü ( tr USD) ViÖt Nam nhËp tõ Mü ( tr USD) Tæng kim ng¹ch (tr USD) 2004 5.275,8 1.163,4 6.439,2 2003 4.554,9 1.324,4 5.879,3 2002 2.394,8 580,0 2.974,8 2001 1.053,2 460,4 1.513,6 2000 821,3 367,5 1.188,8 1999 608,4 291,5 899,9 1998 554,1 273,9 828,0 1997 388,4 286,7 675,1 1996 331,8 616,6 948,4 B¶ng 1: Kim ng¹ch th­¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt Nam - Mü Dùa vµo b¶ng trªn ta thÊy, Trong nh÷ng n¨m qua, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü liªn tôc t¨ng nhanh, ®Æc biÖt tõ sau HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü (BTA) vµo cuèi n¨m 2001. NÕu nh­ tr­íc n¨m 2001, kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo Mü ch­a ®Õn 1 tû USD th× cho ®Õn n¨m ngo¸i co sè nµy ®· lªn ®Õn h¬n 5,2 tû USD, vµ trong n¨m nay dù kiÕn sÏ ®¹t kho¶ng 5,7 - 5,9 tû USD, ®©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng kh¶ quan cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta vµo thÞ tr­êng Mü, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. 1.2. VÒ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu. HiÖn nay, c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta vµo Mü ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, cã nhiÒu mÆt hµng cïng víi mÉu m· hµng ho¸ ®a d¹ng. Mét sè nhãm hµng cña ta xuÊt khÈu vµo Mü cã kim ng¹ch cao lµ dÖt may, thuû s¶n, da giµy… Riªng 3 nhãm hµng nµy ®· ®¹t tæng kim ng¹ch gÇn 3 tû USD trong n¨m 2004 chiÕm kho¶ng 57% kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña n­íc ta sang thÞ tr­êng Mü. Hµng n«ng s¶n, thñ c«ng mü nghÖ còng xuÊt khÈu ®­îc khèi l­îng lín, nh­ng v× gi¸ rÎ nªn kim ng¹ch kh«ng ®­îc cao. Mét sè nhãm hµng kh¸c nh­ thùc phÈm chÕ biÕn, ®å nhùa, bao b× … cã sè l­îng xuÊt khÈu kh«ng nhiÒu, chñ yÕu lµ ®Ó chµo hµng vµ th¨m dß thÞ tr­êng. Trong n¨m nay, mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü næi nªn m¹nh, ®Æc biÖt lµ ®å gç, hµng giµy dÐp vµ mÆt hµng rau qu¶… VÒ mÆt hµng giµy dÐp, kim ng¹ch xuÊt khÈu 9 th¸ng ®Çu n¨n 2005 t¨ng kho¶ng 52% so víi cïng kú n¨m ngo¸i ­íc ®¹t kho¶ng 450 triÖu USD. Víi tèc ®é t¨ng tr­ëng nh­ hiÖn nay, xuÊt khÈu giµy dÐp n­íc ta sang Mü n¨m 2005 sÏ ®¹t kho¶ng 650 triÖu USD t¨ng 60% so víi n¨m 2004. Bªn c¹nh ®ã, xuÊt khÈu ®å gç sang thÞ tr­êng Mü còng t¨ng rÊt nhanh. Kim ng¹ch xuÊt khÈu ®å gç sang thÞ tr­êng Mü vµo n¨m 2004 ®¹t 370 triÖu USD, ­íc tÝnh n¨m nay ®¹t kho¶ng 500 - 550 triÖu USD. C¸c nguån hµng chñ lùc nh­ dÖt may, thuû s¶n… hiªn ®ang gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. MÆt hµng dÖt may ViÖt Nam vÉn ®ang cßn chÞu h¹n ng¹ch nªn c¹nh tranh vÊt v¶ h¬n víi c¸c n­íc thµnh viªn Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) ®· tho¸t khái sù ¸p ®Æt nµy. ë mÆt hµng thuû s¶n còng ®ang gÆp khã kh¨n do c¸c vô kiÖn tõ phÝa Mü, do mÆt hµng t«m ViÖt Nam bÞ ¸p thuÕ chèng ph¸ gi¸ nªn xuÊt khÈu vµo Mü ®· gi¶m 21% trong n¨m 2004 so víi n¨m 2003. Trong nh÷ng n¨m qua, tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµothÞ tr­êng Mü ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nh­ trªn nh­ng nã vÉn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ViÖt Nam còng nh­ víi mét thÞ tr­êng Hoa Kú réng lín, ®Çy tiÒm n¨ng. Qua ®ã cßn ®Ó l¹i nhiÒu mÆt tån t¹i, khã kh¨n, vµ th¸ch thøc mµ nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. 2) Nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i. Trong viÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i víi Hoa Kú, n­íc ta ®ang ph¶i ®èi diÖn víi nhiÒu khã kh¨n vµ th¸ch thøc. Kh¶ n¨ng cung cÊp vµ xóc tiÕn xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn nhiÒu yÕu kÐm. Bªn c¹nh nh÷ng yÕu kÐm mang tÝnh phæ biÕn vµ truyÒn thèng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nh­ chñng lo¹i hµng ho¸ nghÌo nµn, chÊt l­îng vµ mÉu m· ch­a phï hîp, gi¸ c¶ kh«ng c¹nh tranh, n¨ng lùc tiÕp thÞ kÐm… th× mét ®iÓm yÕu næi bËt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Mü lµ quy m« s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cßn nhiÒu h¹n chÕ. MÆt kh¸c, hµng ho¸ cña ViÖt Nam cßn xuÊt khÈu sang Mü b»ng h×nh thøc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp, tøc lµ xuÊt khÈu víi th­¬ng hiÖu cña mét doanh nghiÖp cña n­íc kh¸c, ®iÒu nµy ®· lµm cho hµng ho¸ cña ViÖt Nam khã tiÕp cËn vµ t¹o dùng ®­îc chç ®øng trong thÞ tr­êng Mü. Ngoµi ra, c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ( tham gia héi chî, triÓn l·m, tæ chøc héi th¶o…) cßn ch­a thùc hiÖn ®­îc nhiÒu hoÆc nÕu cã th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cßn ch­a cao. VÒ thuÕ xuÊt nhËp khÈu, hµng ho¸ cña ViÖt Nam vÉn bÞ ®èi xö kh¸c biÖt khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. Tr­íc khi BTA cã hiÖu lùc th× hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ph¶i chÞu møc thuÕ ph©n biÖt, ®èi xö, cao h¬n nhiÒu lÇn so víi møc thuÕ tèi huÖ quèc (MFN). §Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o sö dông nhiÒu lao ®éng, tr­íc ®©y ph¶i chÞu thuÕ xuÊt nhËp khÈu lµ 40%, hiÖn nay møc thuÕ xuÊt chØ cßn 3 - 4%. Tuy nhiªn, hiÖn nay mét sè chñng lo¹i hµng ho¸ cña ViÖt Nam vÉn ph¶i chÞu møc thuÕ cao h¬n so víi hµng cïng lo¹i nhËp tõ c¸c n­íc kh¸c nh­ c¸c mÆt hµng n«ng h¶i s¶n, cao su … M«i tr­êng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü rÊt m¹nh mÏ vµ quyÕt liÖt. Mü lµ thÞ tr­êng réng lín víi sù phong phó vµ ®a d¹ng vÒ nhu cÇu tiªu dïng nªn hÇunh­ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu h­íng vµo thÞ tr­êng nµy. C¸c ®èi thñc¹nh tranh cña ViÖt Nam ®· tham gia vµo thÞ tr­êng Mü tõ rÊt l©u vµ ®· t¹o dùng ®­îc hÖ thèng b¸n hµng nhËp khÈu vµ ph©n phèi. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng n­íc cã c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu t­¬ng tù ViÖt Nam nh­ Trung Quèc, Ên §é … thùc sù lµ nh÷ng ®èi thñ mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam rÊt khã cã thÓ c¹nh tranh. Khã kh¨n trong t×m hiÓu hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu cña Mü. HÖ thèng ph¸p luËt cña Mü rÊt phøc t¹p vµ chång chÐo, hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü ph¶i chÞu sù ®iÒu tiÕt cña rÊt nhiÒu nguån luËt kh¸c nhau. Thùc tÕ cho thÊy, trong mÊy n¨m qua hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü do kh«ng hiÓu râ luËt ph¸p cho nªn ®· bÞ Mü kiÖn rÊt nhiÒu. C¸c biÖn ph¸p b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc cña Mü cã xu h­íng ngµy cµng gia t¨ng c¶ vÒ sè l­îng còng nh­ sù tinh vi trong thùc thi. §iÓn h×nh lµ hµng dÖt may cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü vÉn ph¶i chÞu h¹n ng¹ch, víi møc quy ®Þnh h¹n ng¹ch thÊp h¬n hiÒu so víi n¨ng lùc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü cña ViÖt Nam. MÆt kh¸c, c¸c rµo c¶n kü thuËt còng g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña n­íc ta. Mü ®· ®­a ra nh÷ng yªu cÇu kü thuËt vµ an toµn ®èi víi mét sè lo¹i thùc phÈm trong nhiÒu tr­êng hîp lµ cao qu¸ møc cÇn thiÕt. Bªn c¹nh ®ã, c¸c tiªu chuÈn vÒ lao ®éng vµ méi tr­êng yªu cÇu mét sè mÆt hµng ph¶i ®¸p øng ®­îc tiªu chuÈn SA8000 ( SA8000 lµ tiªu chuÈn ®­a ra c¸c yªu cÇu vÒ qu¶n trÞ tr¸ch nhiÖm x· héi, ®­îc x©y dùng nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng ). Víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam hiÖn nay th× kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo muèn xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü còng ®Òu cã thÓ ®¹t ®­îc tiªu chuÈn nµy. Chi phÝ vµ thêi gian vËn chuyÓn hµng ho¸ sang Mü cßn nhiÒu bÊt cËp. C­íc phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ ViÖt Nam sang Mü th­êng cao vµ thêi gian vËn chuyÓn còng kÐo dµi. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ n­íc ta vÉn ch­a cã tuyÕn ®­êng vËn t¶i biÓn vµ hµng kh«ng trùc tiÕp gi÷a hai n­íc mµ th­êng ph¶ichuyÓn t¶i qua n­íc thø ba, thËm chÝ qua n­íc thø t­, thø n¨m. §iÒu nµy ®· lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam khi xuÊt khÈu sang Mü. ViÖt Nam vÉn bÞ Mü coi lµ n­íc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng. Lý do Mü ®­a ra ®Ó gi¶i thÝch cho viÖc coi ViÖt Nam lµ n­íc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ tr­êng lµ mÆc dï ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc më cöa ®¸ng kÓ vµ ®· cho phÐp cã giíi h¹n luËt cung cÇu t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ, song møc ®é can thiÖp cña ChÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ vÉn cßn ë møc lµm cho gi¸ c¶ vµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ th­íc ®o thùc sù ®èi víi gi¸ trÞ. QuyÕt ®Þnh nµy khiÕn cho mét sè mÆt hµng cña n­íc ta xuÊt khÈu vµo Mü gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng thuû s¶n… M©u thuÉn víi c¸c nhµ nhËp khÈu Mü vÒ ®iÒu kiÖn thanh to¸n. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam do míi cã quan hÖ bu«n b¸n trao ®æi víi c¸c ®èi t¸c Mü nªn th­êng yªu cÇu c¸c nhµ nhËp khÈu Mü thanh to¸n theo ph­¬ng thøc th­ tÝn dông tr¶ ngay kh«ng huû ngang ( L/C at sight irrevocable ). MÆt kh¸c, c¸c nhµ nhËp khÈu Mü l¹i muèn thanh to¸n theo c¸c ph­¬ng thøc kh¸c nh­: D/A( Document against acceptance), D/P( Document against payment)… thuËn tiÖn, ®¬n gi¶n vµ ®ì tèn kÐm h¬n, nh­ng ®©y l¹i lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n mµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam ch­a muèn ¸p dông. … Tr­íc nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i trªn, Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam cÇn ph¶i nhËn thøc ®­îc nh÷ng yÕu kÐm cña m×nh ®Ó tõ ®ã cïng nhau ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü, cã vËy míi ®­a nÒn kinh tÕ cña n­íc ta ngµy cµng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ch­¬ng III Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü 1) Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Ngµy nay, mét s¶n phÈm chØ cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng khi héi tô ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n, bao gåm sù c«ng nhËn cña ng­êi tiªu dïng, sù tù chøng nhËn cña nhµ s¶n xuÊt vµ møc ®é tiªu thô trªn thÞ tr­êng. Mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh sù c«ng nhËn ®ã lµ chÊt l­îng hµng ho¸. §Æc biÖt, ng­êi Mü coi chÊt l­îng s¶n phÈm lªn hµng ®Çu. ChÝnh v× vËy, ®Ó hµng ho¸ cña ViÖt Nam ®øng v÷ng ®­îc trªn thÞ tr­êng Mü th× tr­íc hÕt lµ cÇn ph¶i s¶n xuÊt ra c¸c mÆt hµng cã chÊt l­îng tèt ®ång thêi chñng lo¹i vµ mÉu m· s¶n phÈm ph¶i phï hîp víi thÞ hiÕu cña ng­êi d©n Mü. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ph¶i cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü. ThÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng réng lín ro ®ã cã rÊt nhiÒu quèc gia ®Òu h­íng vµo thÞ tr­êng nµy, v× vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lµ rÊt khã kh¨n ®èi víi hµng ho¸ cña ViÖt Nam. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy th× hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ph¶i ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c tiªu chuÈn vÒ hµng ho¸ cña Mü còng nh­ cña c¸c tæ chøc kiÓm nghiÖm quèc tÕ. §©y lµ vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n. … 2) C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. 2.1. VÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu. CÇn ph¶i t¨ng c­êng nghiªn cøu thÞ tr­êng. §©y lµ néi dung cã ý nghÜa quan träng trong chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo Mü ngµy cµng nhiÒu h¬n th× c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nghiªn cøu kü hÖ thèng rµo c¶n phi thuÕ quan víi nh÷ng chi tiÕt vÒ danh môc hµng ho¸, nh÷ng mÆt hµng h¹n chÕ nhËp khÈu vµ cÊm nhËp khÈu, h¹n ng¹ch nhËp khÈu, vÒ nh÷ng ®¹o luËt cña Mü nh­ LuËt chèng ph¸ gi¸, LuËt thuÕ bï trõ, LuËt chèng khñng bè sinh häc… §Ó hiÓu râ vÒ hÖ thèng ph¸p luËt cña Mü cÇn th«ng qua nhiÒu con ®­êng kh¸c nhau, ch¼ng h¹n nh­ th«ng qua ®èi t¸c yªu cÇu hä cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt hoÆc th«ng qua c¸c tæ chøc kinh tÕ, th«ng qua ®¹i sø qu¸n, l·nh sù qu¸n vµ th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i Mü… Ngoµi ra, cÇn ph¶i am hiÓu t­êng tËn thÞ tr­êng Mü th«ng qua viÖc nghiªn cøu thËn träng c¶ b»ng c¸c t­ liÖu vµ c¶ trªn thùc tÕ nh­ t×m hiÓu nhu cÇu, thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng, ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng Mü, hiÓu râ xu h­íng ph¸t triÓn chung cña thÞ tr­êng ®èi víi c¸c danh môc s¶n phÈm xuÊt khÈu trong chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp… ®Ó tõ ®ã ®­a ra c¸c ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu phï hîp víi thÞ tr­êng Mü. X©y dùng c¸c chiÕn l­îc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®¹t chÊt l­îng cao. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ph¶i ®¹t ®­îc tiªu chuÈn ISO9000. H¬n n÷a c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i cã tÝnh c¹nh tranh cao c¶ vÒ chÊt l­îng lÉn gi¸ c¶ s¶n phÈm, cÇn ph¶i c¶i tiÕn mÉu m· vµ h×nh thøc cña s¶n phÈm phï hîp víi thÞ hiÕu vµ nhu cÇu cña ng­êi d©n Mü. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy th× c¸c doanh nghiÖp cÇn s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu trªn d©y truyÒn hiÖn ®¹i, kü n¨ng vµ nghiÖp vô cña c«ng nh©n cÇn ph¶i ®­îc n©ng cao… cã vËy th× c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam míi cã thÓ tån t¹i vµ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng Mü. T¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. C¸c doanh nghiÖp cÇn tæ chøc xóc tiÕn trùc tiÕp th«ng qua kh¶o s¸t vµ t×m kiÕm kh¸ch hµng trªn thÞ tr­êng Mü, tham gia tÝch cùc vµo c¸c héi chî triÓn l·m, tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o…MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp thÞ c¸c mÆt hµng cña m×nh th«ng qua m¹ng Internet b»ng c¸ch: X©y dùng trang Web cña C«ng ty víi thiÕt kÕ khoa häc vµ g©y ®­îc Ên t­îng cho kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng vµ cñng cè th­¬ng hiÖu s¶n phÈm cña m×nh trªn thÞ tr­êng Mü ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng mét c¸ch l©u dµi. T¨ng c­êng vµ më réng c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö, lùa chän c¸c ph­¬ng thøc x©m nhËp thÞ tr­êng Mü cã hiÖu qu¶, th«ng qua nhiÒu h×nh thøc, ®Æc biÖt h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ con ®­êng chÝnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. …. 2.2. VÒ phÝa Nhµ n­íc. Nhµ n­íc cÇn ph¶i thÓ hiÖn râ vai trß cña m×nh trong c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cÇn t¹o m«i tr­êng thuËn lîi, t¹o ®éng lùc hç trî cho c¸c nhµ kinh doanh xuÊt khÈu ®­îc thuËn lîi. Cô thÓ lµ: Nhµ n­íc ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i, hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m hiÓu thÞ tr­êng, t×m kiÕm vèn, trî gióp vÒ mÆt ph¸p lý, hç trî th«ng tin…X©y dùng c¸c trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña Nhµ n­íc lµm cÇu nèi cho c¸c doanh nghiÖp ký kÕt c¸c hîp ®ång s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c ­u ®·i vµ hç trî tµi chÝnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®æi míi vµ n©ng cÊp c«ng nghÖ s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. CÇn cã c¸c chÝnh s¸ch miÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ s¶n xuÊt xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh sang thÞ tr­êng Mü. Nhµ n­íc ®Èy m¹nh vµ t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i víi Mü. Nhµ n­íc dùa vµo c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i ®Ó th¾t chÆt mèi quan hÖ ViÖt Nam - Hoa Kú, ®Ó tõ ®ã t¹o c¬ së cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt Nam th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü ®­îc thuËn tiÖn h¬n. Nhµ n­íc chñ ®éng ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. §©y lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn l­îc, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn l©u dµi vµ bÒn v÷ng, quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Mü. Nhµ n­íc cÇn ®µo t¹o ra nh÷ng c«ng nh©n cã tay nghÒ cao, cã kü n¨ng vµ nghiÖp xuÊt khÈu ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu kinh doanh quèc tÕ trong t×nh h×nh míi hiÖn nay… Tãm l¹i, ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü th× nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn phèi hîp thùc hiÖn ®ång bé c¸c biÖn ph¸p trªn, cã vËy míi ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. KÕt luËn Ngµy nay, trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn thÕ giíi, th× xuÊt khÈu cµng cã vai trß quan träng ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi mét quèc gia, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. ViÖt Nam hiÖn lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, ®ang trªn con ®­êng tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ trªn thÕ giíi. V× vËy, xuÊt khÈu ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu trªn. MÆc dï trong c¸c n¨m qua, ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ®· ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan song nã vÉn cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i do c¸c yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan g©y nªn. ChÝnh v× vËy, ®Ó h¹n chÕ ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i trªn th× Nhµ n­íc cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cïng víi c¸c nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Mü. Qua ®ã gãp phÇn nhá trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Hy väng r»ng, dùa vµo nh÷ng tiÒm lùc cña ViÖt Nam cïng víi c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu ®óng ®¾n cña n­íc ta, th× c¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü ngµy mét ph¸t triÓn vµ ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt, gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc ngµy mét phån vinh vµ giµu ®Ñp. Tµi liÖu tham kh¶o vµ trÝch dÉn Tµi liÖu tham kh¶o: 1: PGS.TS. TrÇn V¨n Chu - Qu¶n lý vµ nghiÖp vô kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ - Nhµ xuÊt b¶n thÕ giíi 8/2003 - trang 40 + 41. 2: T¹p chÝ th­¬ng m¹i c¸c sè: Sè 6 th¸ng 2/2005 - trang 9 + 10. Sè 11 th¸ng 3/2005 - trang 22. Sè 12 th¸ng 3/2005 - trang 16 + 17 + 18. Sè 18 th¸ng 4 + 5/2005 - trang 8 + 9 + 10. 3: Website cña Trung t©m th«ng tin th­¬ng m¹i - Bé th­¬ng m¹i: Vinanet.Com.vn 4: T¹p chÝ ngo¹i th­¬ng. 5: Mét sè tµi liÖu tham kh¶o kh¸c. TrÝch dÉn: B¶ng 1: Kim ng¹ch th­¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt Nam – Mü : §­îc trÝch trong Website vinanet.com.vn C¸c sè liÖu trong bµi còng ®­îc trÝch trong Website vinanet.com.vn Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I: kh¸i qu¸t chung vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸. 2 Kh¸i niÖm xuÊt khÈu hµng ho¸. 2 Vai trß cña xuÊt khÈu hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu. 4 Ch­¬ng II: XuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. 5 Thùc tr¹ng vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. 5 Nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i. 7 Ch­¬ng III: Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt 10 khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. 10 Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ 10 tr­êng Mü. KÕt luËn 13 Tµi liÖu tham kh¶o vµ trÝch dÉn 14