Xuất khẩu hàng thuỷ sản của Việt Nam sang thị trường Mỹ

PhÇn 1: C¬ së lý luËn cña thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü. ViÖt Nam cã h¬n 3260 Km bê biÓn, 12 cña s«ng víi h¬n 2 triÖu km2 thÒm lôc ®Þa, h¬n mét triÖu km2 mÆt n­íc.DiÖn tÝch mÆt n­íc chiÕm tû lÖ cao trong diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn , nªn ngµnh thuû s¶n cã mét thÕ m¹nhvÒ kinh tÕ biÓn hiÕm cã ®èi víi n­íc ta .Tõ n¨m 1990 ®Õn nay ngµnh ngh­ nghiÖp ®É ph¸t triÓn m¹nh. Hµng n¨m ViÖt nam ®· ®¸nh b¾t tõ 1,2 triÖu ®Õn 1,7 tÊn h¶i s¶n trong ®ã c«ng suÊt ®¸nh b¾t nh÷ng lo¹i h¶i cã gi¸ trÞ cao trªn thÞ tr­êng nh­ t«m cã thÓ ®¹t 50-60 ngµn tÊn/n¨m mùc c¸c lo¹i tõ 30-40 ngµn tÊn, ch­a kÓ h¬n 100 ngµn tÊn c¸c lo¹i trong ®ã cã nhiÒu lo¹i cã gi¸ trÞ kinh t Õ rÊt cao.ChÝnh nhê nh÷ng lîi thÕ mµ thuû ViÖt ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµ thÕ m¹nh cña n­íc ta. Trong nh÷ng n¨m qua ngµnh thuû ®· ®¹t ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn cao, æn ®Þnh vµ møc t¨ng tæng b×nh qu©n hµng n¨m vÒ tæng s¶n l­îng thuû s¶n trªn 4%/n¨m, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n chiÕm 10-15% trong ttæng kim ng¹ch xuÈt khÈu cña ViÖt nam hµng n¨m, ®øng thø 29 trªn thÕ giíi vÒ xuÊt khÈu víi 1% gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n cña thÕ giíi. So víi c¸c n­íc ®«ng nam ¸ th× ViÖt nam ®øng hµng thø t­ sau Th¸i Lan, In®«nªsia,Malaisia vÒ ®¸nh b¾t vµ xuÊt khÈu thuû s¶n. XuÊt khÈu thuû s¶n kh«ng ngõng t¨ng lªn tõ n¨m 1990 ®Õn nay. MÆt hµng xuÊt khÈu vÒ thuû s¶n kh¸ phong phó vÒ chñng lo¹i . S¶n l­îng t«m ®«ng l¹nh chiÕm tõ 80-90% khèi l­îng hµng thuû s¶n xuÊt khÈu , vÒ gi¸ xuÊt khÈu th× t«m còng lµ mÆt hµng ®­îc gi¸ nhÊt trong ba chñng lo¹i chÝnh xuÊt khÈu hµng thuû s¶n ViÖt nam. Trong c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt nam th× thuû s¶n lµ ngµnh cã vÞ trÝ rÊt quan träng víi nh÷ng ph©n tÝch ë trªn. §Ó t¨ng h¬n n÷a kim ng¹ch xuÊt khÈu ngµnh thuû s¶n ®ßi hái chóng ta cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh ®óng ®¾n trong nÒn kinh ttÐ míi. Theo b¸o cña tæng côc h¶i quan n¨m 1998, mÆt hµng thuû s¶n ViÖt nam ®· cã mÆt trªn 34 n­íc trªn thÕ giíi víi tæng kim ng¹ch 856,6 triÖu USD.ThÞ tr­êng nhËp khÈu thuû s¶n cña ViÖt nam lµ c¸c n­íc Ch©u ¢u, 13 n­íc Ch©u ¸ vµ Mü, trong ®ã Mü ®ang lµ thÞ tr­êng môc tiªu mµ chóng ta h­íng vµo. NhÊt lµ sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt nam-Hoa kú ®­îc th«ng qua, c¬ héi cho c¸c ngµnh xuÊt khÈu cña ViÖt nam ®­a hµng vµo thÞ tr­êng Mü, trong ®ã cã thuû s¶n. ThÞ tr­êng thuû s¶n Mü cµng cã ý nghÜa h¬n ®èi víi ViÖt nam. Tuy nhiªn ViÖt nam kh«ng ph¶i lµ ®èi t¸c duy nhÊt cña Mü,, xuÊt khÈu thuû sang Mü cã nhiÒu ®èi thñ rÊt m¹nh so víi chóng ta nh­ Cana®a, Trung Quèc...ThÞ phÇn thuû s¶n cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng Mü cßn rÊt khiªm tèn. §ã lµ mét ®ßi hái, th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc cña ViÖt nam. Ngµnh thuû s¶n ViÖt nam b¾t ®µu xuÊt khÈu sang Mü tõ n¨m 1994 víi gi¸ trÞ ban ®Çu cßn thÊp , míi chØ cã 6 triÖu USD. Tõ ®ã gi¸ trÞ thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m . N¨m1998 lªn tíi 82 triÖu USD vµ ®­a ViÖt nam lªn vÞ trÝ thø 19 trong c¸c n­íc xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü. N¨m 1999 Mü nhËp khÈu tõ ViÖt nam 130 triÖu USD thuñy s¶n c¸c lo¹i, n¨m 2000 ®¹t 302,4 triÖu USD vµ trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 xuÊt khÈu thuû ViÖt nam vÉn tiÕp tôc t¨ng tr­ëng ®¹t 31 ngh×n tÊn vÒ khèi l­îng, víi gi¸ trÞ 210,4 triÖu USD. Hang thuû s¶n xuÊt khÈu cña ViÖt nam sang Mü chñ yÕu lµ t«m ®«ng l¹nh . MÆt hµng xu©t khÈu lín thø hai lµ c¸ ngõ t­¬i ®¹t 6,3 triÖu USD trong 2 th¸ng ®Çu n¨m 2001 t¨ng v­ît bËc so víi cïng kú n¨m 2000 (chØ cã 1,5 triÖu USD) ,c¸ biÓn ®«ng l¹nh cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®øng thø 3 víi gi¸ trÞ 2,5 triÖu USD trong hai th¸ng ®Çu n¨m 2001. Nh­ vËy, qua sè liÖu trªn ta thÊy xu©t khÈu thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Mü ®ang tiÕp tôc t¨ng nhanh vÒ kim ng¹ch vµ gi¸ trÞ. Tuy nhiªn thi tr­êng tiªu thô cña Mü lµ rÊt lín víi 280 triÖu d©n. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay, ®Èy m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü, chiÕm lÜnh nhiÒu h¬n n÷a thi tr­êng Mü. Chóng ta ph¶i khai th¸c triÖt vÒ lîi thÕ tù nhiªn s½n c㠮Πph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n theo h­íng xu©t khÈu lµ chñ yÕu mµ thi tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng môc tiªu. PhÇn 2:Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü qua nh÷ng n¨m qua 2.1 XuÊt khÈu thuû s¶n sang Mý cña ViÖt nam gÆp mét sè trë ng¹i vµ c¬ héi . ViÖt nam tuy cã lîi thÕ vÒ nu«i trång thuû h¶i s¶n, nh­ng ®Ó hµng thuû s¶n xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng Mü vÉn cßn lµ vÊn ®Ò nan gi¶i. Hµng ho¸ tõ n­íc ngoµi xuÊt khÈu vµo Mü sÏ ph¶i tr¶i qua mét thñ tôc h¶i quan kh¸ chÆt chÏ . HÖ thèng thuÕ quan cña Mü (gäi t¾t lµ HTS ) hiÖn kh«ng chØ ®­îc thi hµnh ë Mü, mµ hÇu hÕt c¸c quèc gia th­¬ng m¹i lín cña thÕ giíi ®ang ¸p dông.. NhiÒu lo¹i thuÕ cña Mü ®¸nh theo tû lÖ trªn gi¸ trÞ hµng ho¸, tøc lµ møc thuÕ ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn tû lÖ phÇn tr¨m trªn gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu, møc thuÕ suÊt biÕn ®éng tõ 1-40%, trong ®ã møc th«ng th­êng tõ 2-7% gi¸ trÞ hµng nhËp khÈu. Mét sè hµng ho¸ kh¸c ph¶i chÞu thuÕ gép- tøc lµ lo¹i thuÕ kÕt hîp c¶ møc thuÕ tû lÖ trªn gi¸ trÞ vµ møc thuÕ theo sè l­îng. Cã nh÷ng hµng ho¸ ph¶i chÞu thuÕ ®Þnh ng¹ch-®ã lµ lo¹i thuÕ suÊt cao h¬n ®­îc ¸p dông ®èi víi hµng nhËp khÈu sau khi mét l­îng hµng ho¸ cô thÓ thuéc lo¹i ®ã ®· ®­îc nhËp khÈu vµo Mü trong cïng n¨m ®ã . Hçu hªt c¸c ®èi t¸c th­¬ng m¹i cña Mü ®­îc h­ëng quy chÕ ®èi xö th­¬ng m¹i b×nh th­êng(NTR). Hµng ho¸ cña c¸c n­íc thuéc diÖn NTR khi xu©t khÈu vµo Mü chØ ph¶i chÞu møc thuÕ thÊp h¬n nhiÒu so víi hµng ho¸ cña c¸c n­íc kh«ng cã NTR cña Mü. Khi cã sù ®iÒu chØnh gi¶m hay huû bá mét lo¹i thuÕ quan nµo ®ã th× sù thay ®æi ®ã sÏ ®­îc ¸p dông b×nh ®¼ng ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc ®­îc h­ëng NTR cña Mü. HiÖn nay, c¸c n­íc tham gia WTO ®Òu ®­îc h­ëng NTR cña Mü. C¸c n­íc ®ang ®­îc h­ëng NTR cña mü ph¶i ®¸p øng hai ®iÒu kiÖn c¬ b¶n: ®· ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i sonh ph­¬ng víi Mü, ph¶i tu©n thñ c¸c ®iÒu kiÖn Jacson-Vanik trong luËt thu¬ng m¹i n¨m 1974 cña Mü. ViÖt nam chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­¬ng h¬n 10 n¨m qua. Ho¹t ®änh xuÊt nhËp khÈu theo ®ã còng míi ph¸t triÓn. XuÊt khÈu thuû s¶n cña Viªtn nam sang Mü b¾t ®Çu tõ n¨m 1994. Bëi vËy chóng cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, søc Ðp tõ thÞ tr­êng, ®èi thñ c¹nh tranh. Ph¶i nãi r»ng chóng ta ch­a cã kinh nghiÖm trªn thÞ tr­êng quèc tÕ , ®Æc biÖt thÞ tr­êng Hoa Kú. Khi xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, mµ ë ®©y lµ thuû s¶n vÊn ®Ì thÞ tr­êng cã t¸c ®éng m¹nh nhÊt ®Ðn sù tånh t¹i cña hµng ViÖt nam trªn ®Êt Mü. Trë ng¹i lín nhÊt lµ chóng ta ®ang ph¶i ®èi chäi víi nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh h¬n chóng ta rÊt nhiÒu. Søc m¹nh cña ®èi thñ c¹nh tranh thÎ hiÖn ë th©m niªn chÊt l­îng s¶n phÈm vµ c¸c yÕu tè kh¸ch quan kh¸c. ThÞ tr­êng Mü tuy réng lín nh­ng chóng ta ch­a më rénh ®­îc quy m«, nguyªn nh©n ë ®©y cã thÓ lµ chóng ta yÕu kÐm vÒ kh©u tæ chøc b¸n hµng, marketing s¶n phÈm, do chÊt l­îng hµng ho¸ ch­a b»ng mét sè ®èi thñ c¹ch tranhë mét khÝa c¹ch nµo ®ã, còng cã thÓ do nguyªn nh©n kh¸ch quan xuÊt ph¸t tõ thi tr­êng Mü. Chóng ta thÊy r»ng ®Ó hµng vµo thÞ tr­êng Mü mét c¸ch hîp ph¸p ph¶i tr¶i qua nhiÒu kh©u kÓm ta, kiÓm ®Þnh chÊt l­îng ®Æc biÖt ®ã lµ lo¹i hµng ho¸ thùc phÈm liªn quan trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ cña c«ng d©n Mü. Tiªu chuÈn ch©t l­îng ®èi víi thùc phÈm lµ rÊt cao ®ßi hái c¸c nhµ xu©t khÈu ph¶i tu©n thñ mét c¸ch nghiªm ngÆt. Hµng thuû s¶n cña chóng ta tõ kh©u s¶n xuÊt, ®ãng gãi, b¶o qu¶n cßn nhiÒu h¹n chÕ do tr×ng ®é c«ng nghÖ, kü thËt cña ta cßn yÕu, ®©y lµ mét khã kh¨n th¸ch thøc lín ®èi víi ViÖt nam. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn , viÖc xu©t khÈu hµng thuû s¶n sang Mü cña ViÖt nam ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n kh«ng chØ cã kh¸ch quan ®em l¹i mµ cònh chÝnh chñ quan cña ta g©y trë ng¹i cho ta . §Ó tån t¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù c¹ch tranh gay g¾t nµy, ®Æc lµ trªn thÞ tr­êng mü th× vÊn ®Ò chÊt l­îng hµng ho¸ d­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Hµng thuû s¶n cña ta cã thÓ kh«ng kÐm vÒ chÊt l­îng, nh­ng do d©y chuyÒn c«ng nghÖ cña ta cßn yÕu kÐm. Tuy nhiªn tõ n¨m 1986, ViÖt nam cã 41 nhµ m¸y chÕ biÕn thuû sÈn víi c«ng suÊt 280 tÊn/ngµy, n¨m 1996 sè nhµ m¸y chÕ biÕn ®· t¨ng lªn ®Õn196 chiÕc víi cong su©t chÕ biÕn kho¶ng 1841 tÊn/ngµy. Sè d©y chuyÒn IQF hiÖn nay lµ 21, c«ng suÊt cÊp ®«ng l¹nh ®¹t 100 tÊn/ngµy, kho ®«ng l¹nh cã søc chøa 25393 tÊn, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt n­íc ®· ®¹t 3946 tÊn/ngµy. Bªn c¹ch khã kh¨n chóng ta cã nh­ng thuËn lîi :®éi ngò c«ng nh©n dåi dµo vÒ sè l­îng víi b¶n chÊt cÇn cï chÞu khã kh«ng ng¹i gian khã. §éi ngò trong ngµnh thuû s¶n ®· gãp phÇn t¹o nªn thµnh c«ng trong ho¹t s¶n xuÊt-xuÊt khÈu. §éi ngò nh©n lùc trong ngµnh kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao vÒ tr×nh ®é kü thuËt chuyªn m«n. Tuy nhiªn hiªn t¹i, ®Ó ®¸p øng viÖc khai th¸c chÕ biÕn thñy s¶n phôc vô cho xuÊt khÈu chóng ta cßn thiÕu mét lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao. Mét khã kh¨n n÷a lµ c«ng nghÖ chÕ biÕn thuû s¶n nhËp tõ n­íc ngoµi võa cò võa l¹c hËu. Do ®ã kh«ng ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm phôc vô cho viÖc viÖc xuÊt khÈu. ViÖt nam ®­îc vÝ nh­ b·i th¶i c«ng nghiÖp, do ®ã ngµnh thuû s¶n còng kh«ng tr¸nh khái sù l¹c hËu, sù cò kü vÒ c«ng nghÖ. Nh­ vËy muèn cã s¶n phÈm chÕ biÕn tõ thuû s¶n ®ñ tiªu chuÈn chÊt l­îng cho xu©t khÈu, chóng ta ph¶i cã ®­îc c«ng nghÖ tiªn tiÕn , vËy ®Ó cã c«ng nghÖ tiªn tiÕn th× ph¶i cã l­îng vèn lín, khã kh¨n vÒ vèn cã thÓ lµ ngän ngµnh cña mäi vÊn ®Ò. Gi¶i quyÕt vÒ vèn lµ bµi to¸n khã ®èi víi mäi quèc gia, ®Æc biÖt lµ ®èi víi n­íc nghÌo, n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ ViÖt nam hiÖn nay. Vèn cã thÓ ®­îc huy ®éng tõ hai nguån: Thø nhÊt, huy ®éng trong n­íc , chñ yÕu lµ trong d©n vµ ng©n s¸ch nhµ n­íc, nh­ng trong ®ã ng©n s¸ch l¹i cã h¹n vµ cßn ph¶i chi nhiÒu cho c¸c lÜnh vùc kh¸c, c¬ së h¹ t©õng kh¸c. Nguån v«nd t rong d©n tuy cã ®¸ng kÓ nh­ng chóng ta ch­a cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ thÝch ®¸ng ®Ó huy ®éng. Nh×n chung trong ho¹t ®éng ®Çu t­ n­¬c ngoµi chóng ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, thñ tôc cßn r­êm rµ, qua nhiÒu b­¬cd kh«ng cÇn thiÕt. §ã lµ vÊn ®Ò mµ hiÖn nay §¶ng vµ Nhµ n­íc cÇn xem xÐt gi¶i quyÕt tèt h¬n . Khi mµ chÝnh s¸ch ®Çu t­cña ta cßn cøng nh¾c, hñ tôc th× kú väng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ h¹n chÕ. Nguån vèn n­íc ngoµi ch¶y vµo ViÖt nam phÇn lín d­íi c¸c h×nh th­c s kh¸c nhau. XuÊt tõ thùc tÕ kh¸ch quan th× thÞ tr­êng Mü qu¸ réng vµ lín, hÖ thèng luËt cña mü qu¸ phøc t¹p. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam míi tiÕp cËn thÞ tr­êng nµy, sù hiÓu biÕt vÒ nã còng nh­ kinh nghiÖm tiÕp cËn ch­a nhiÒu. Thi tr­êng Mü qu¸ xa ViÖt nam nªn chi phÝ vËn chuyÓn vµ bo¶ hiÓm chuyªn chë hµng ho¸ rÊt lín, ®iÒu nµy lµm cho chi phÝ kimh doanh tõ ViÖt nam sang Mü t¨ng lªn. H¬n n÷a thêi gian vËn chuyÓn dµi lµm cho hµng t­¬i sèng bÞ gi¶m vÒ chÊt l­îng, tû lÖ hao hôt t¨ng-®©y còng lµ nh©n tè kh¸ch quan lµm gi¶m tÝnh c¹ch tranh cña hµng ViÖt nam xu©t khÈu sang Mü so víi hµng ho¸ tõ c¸c n­¬c Ch©u mü la tinh. TÝnh c¹ch tranh trªn thÞ tr­êng Mü rÊt cao, nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi cã lîi thÕ t­¬ng tù nh­ ViÖt nam còng ®Òu coi thÞ tr­êng mü lµ thÞ tr­êng chiÕn l­îc trong ho¹t ®éng xu©t khÈu htuû s¶n còng nh­ nh÷ng hµng ho¸ kh¸c . Ta b­íc vµo thi tr­êng Mü chËm h¬n so víi c¸c ®èi thñ , khi mµ thÞ tr­êng ®· æn ®Þnh vÒ: ng­êi mua, ng­êi b¸n thãi quen së thÝch s¶n phÈm-®©y còng ®­îc coi lµ th¸ch ®è ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ nãi chung, hµng thuû s¶n nãi riªng cña ViÖt nam trªn thÞ tr­êng Mü. Nét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt nam vµo thÞ tr­êng ®a sè c¸c lµ c¸c s¶n phÈm khai th¸c tõ thiªn nhiªn, ®Êt ®ai, tµi nguyªn biÓn. Thuû s¶n xuÊt khÈu chñ yÕu ®­îc chÕ biÕn d­íi d¹ng míi qua s¬ chÕ nªn hiÖu qu¶ thÊp, gi¸ c¶ cßn bÊp bªnh, gi¸ xuÊt khÈu kh«ng æn ®Þnh. TÝnh c¹ch tranh s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt nam cßn thÊp trªn c¶ hai khÝa c¹ch gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng so víi s¶n phÈm cïng lo¹i cã xuÊt x­ tõ c¸c quèc gia kh¸c . Nh×n l¹i nh©n tè thuËn lîi cña ViÖt nam , ta thÊy r»ng ®­êng lèi ®óng ®¾n cña §¶ng vµ chÝnh phñ ®· t¹o ra mét c¬ héi thuËn lîi cho mäi doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ra thi tr­êng thÕ giíi ®Æc biÖt lµ thi tr­êng Mü mµ ®Æc biÖt lµ hµng thuû s¶n ViÖt nam.HiÖn nay chÝnh phñ ®ang th«ng qua c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt –nhËp khÈu cña ViÖt nam giai ®o¹n 2001-2005. Víi c¬ chÕ míi nµy mäi doanh nghiÖp ®Òu cã thÓ tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, tiÕn tíi xo¸ bá c¸c rµo c¶n ph¸p lý, thñ tôc g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ trong ®ã cã Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam sÏ thuËn lîi h¬n. M«i tr­êng dÇu t­ cña ViÖt nam: m«i tr­êng ph¸p lý, m«i tr­êng h¸nh chÝnh, m«i tr­êng tµi chÝnh ng©n hµng, c¬ së h¹ tÇng, nguån nh©n lùc...ngµy cµng hoµn thiÖn, t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®ã cã c¸c nhµ ®Çu t­ Mü vµo ViÖt nam s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thuû s¶n. ChÝnh s¸ch ­u ®·i ®Çu t­ ®èi víi ViÖt kiÒu ngµy cµng thÓ hiÖn tÝnh ­u viÖt: thu hót hµng ngµn kiÒu bµo chuyÓn vèn vÒ n­íc, t¹o ra hµng tr¨m dù ¸n s¶n xuÊt linh ho¹t trong ®ã cã nhiÒu dù ¸n s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thuû s¶n nh»m tiªu thô t¹i thÞ tr­êng Mü. Cã kho¶ng 1,5 triÖu ng­êi viÖt kiÒu sèng t¹i mü ®a sè hä ®Òu cã long yªu n­íc,h­íng vÒ céi nguån, nÕu cã sù kÕt hîp tèt th× viÖt kiÒu ë Mü sÏ lµ cÇu nèi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. B¶n th©n néi lùc cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµng thuû s¶n nãi riªng cña ViÖt nam ®· ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ sau 10 n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa héi nhËp: tr×nh ®é tay nghÒ c«ng nh©n, trang thiÕt bÞ, m¸y mãc ®· ®­îc n©ng lªn ®¸ng kÓ, nhiÒu s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao ®· ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thÞ tr­êng trong ®ã cã thÞ tr­êng Mü. Nh­ ®· phhan tÝch ë trªn th× ViÖt nam cã lîi htÕ rÊt lín vÒ s«ng, hå, biÓn. HÖ thèng s«ng ngßi ®­îc ph©n bè trªn c¶ n­íc, bê biÓn kÐo d×a tõ b¾c vµo nam. Nh÷ng tiÒm n¨ng l¬in thÕ nµy nÕu ®­îc khai th¸c triÖt ®Ó th× kh¶ n¨ng xuÈt thuû sang mü sÏ ®­îc gia t¨ng. 2.2.¶nh h­ëng cña hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt nam –Hoa kú Sù t¨ng tr­ëng cña xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü g¾n liÒn víi sù tiÕn bé trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a ViÖt nam –Hoa kú,®Æc biÖt sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü ®­îc ký vµo ngµy 13/7/2000. Sù kiÖn nµy më ra nh÷ng c¬ héi kinh doanh míi nhÊt lµ sau khi hiÖp ®Þnh ®­îc th«ng qua bëi hai nhµ n­íc ViÖt nam –Hoa kú. §èi víi ViÖt nam vµ c¸c n­íc xuÊt khÈu thuû s¶n kh¸c, th× thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu thuû s¶n lín thø hai trªn thÕ giíi vµ còng lµ thi tr­êng tiªu thô ®a d¹ng vÒ mÆt hµng, gi¸ trÞ vµ chÊt l­îng. Ngay sau khi hiÖp ®Þnh song ph­¬ng cã hiÖu lùc, quy chÕ MFN trong th­¬ng m¹i hµng ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho hµng thuû s¶n ViÖt nam vao thÞ tr­êng ®Çy hÊp dÉn nµy víi sù ­u ®·i vÒ møc thuÕ nhËp khÈu MFN, ch¼ng h¹n ®èi víi thÞt cua thuÕ suÊt MFN lµ 7,5% th× MFN lµ 15%; èc: thuÕ suÊt t­¬ng øng lµ 5% vµ 20%; c¸ philª t­¬i vµ ®«ng:0%vµ 0-5,5% cent/kg; c¸ kh« 4-7% vµ25-30%. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i viÖt –mü khuyÕn khÝch viÖc tæ chøc xóc tiÕn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc nh­: héi chî, triÓn l·m, trao ®æi th­¬ng m¹i t¹i l·nh thæ hai n­íc, cho phÐp c¸c c«ng d©n,c«ng ty hai n­íc qu¶ng c¸o s¶n phÈm ,dÞch vô b»ng c¸ch tho¶ thuËn trùc tiÕp víi c¸c tæ chøc th«ng tin qu¶n c¸o bao gåm: truyÒn h×nh, ph¸t thanh , ®¬n vÞ kinh doanh in Ên vµ b¶ng hiÖu. Mçi bªn còng cho liªn hÖ vµ cho b¸n trùc tiÕp hµng ho¸ dÞch vô gi­òa c«ng d©n, c«ng ty cña bªn kia tíi ng­êi sö dông cuèi cïng. §©y lµ c¬ héi cho c¶ doanh nghiÖp ViÖt nam vµ Mü cã diÒu kiÖn t×m hiÓu s©u vÒ thÞ tr­êng cña nhau ®Ó më réng bu«n b¸n gi÷a hai n­íc. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt –Mü kh¼ng ®Þnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi cña ViÖt nam, ®¸nh dÊu b­íc ngoÆc trong quan hÖ viÖt nam –hoa kú. ViÖc chóng ta thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn ban ®Çu cho viÖc gia nhËp WTO sau nµy.KÓ tõ khi ký kÕt ®Õn khi cã hiÖu lùchiÖp ®Þnh tr¶i mét thêi gian thö th¸ch h¬n mét n¨m. Nã ®­îc quèc héi hai n­¬c phª chuÈn rÊt kü tr­íc khi th«ng qua, cã thÓ nãi ®ã lµ nç lùc rÊt cña §¶ng vµ chÝnh phñ ta, còng nh­ th­îng h¹ viÖn Hoa kú. Tuy nhiªn bªn c¹ch nh÷ng c¬ héi mµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt nam Hoa kú më ra, nã cßn ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc ®åi hái sù nç lùc cña toµn §¶ng , toµn d©n ta trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, nhÊt lµ trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Thø nhÊt viÖc ®­îc h­ën quy chÕ MFN ch­a ph¶i lµ ®iÓm quyÕt ®Þnh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®èi víi hµng thuû s¶n ViÖt nam, v× Mü ®· ¸p dông quy chÕ MFN víi 136 n­íc thµnh viªn WTO, ngoµi ra cßn cã ­u ®·i dÆc biÖt ®èi víi c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn, nh­ng viÖt nam ch­a ®­îc h­ëng chÕ ®ä nµy. Møc thuÕ trung b×nh lµ 5%, nh­ng nÕu ®­îc h­ëng ­u ®·i th× møc thuÕ nµy tiÕn tíi 0%. HiÖn nay cã h¬n 100 n­íc xuÊt khÈu ®ñ c¸c mÆt hµng thuû s¶n vµo Mü, trong ®ã cã nhiÒu n­íc cã truyÒn thèng l©u ®êi trong bu«n b¸n thuû s¶n víi Mü nh­ Th¸i lan(t«m só ®«ng, ®å hép thuû s¶n...), Trung quèc(t«m ®«ng c¸ r« phi..),Cana®a(t«m hïm, cua...), In®«nªsia (cua ,c¸ ngõ, c¸ r« phi...), philippin(hép c¸ ngõ,c¸ ngõ t­¬i ®«ng, t«m ®«ng vµ rong biÓn...)...nªn sù c¹nh trªn thÞ tr­êng sÏ ngµy cµng quyÕt liÖt ®Æc biÖt ®èi víi mét sè mÆt hµng chñ lùc nh­ t«m, c¸ philª, c¸ ngõ. Trong h¬n 100 mÆt hµng thuû s¶n thùc phÈm nhËp khÈu, Mü cã nhu cÊu cao vÒ c¸c mÆt hµng ®· qua tinh chÕ( t«m luéc, t«m bao bét, t«m hïm, c¸ phi lª, hép thuû s¶n) trong khi ®ã hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam chñ yÕu lµ s¬ chÕ, tû lÖ s¶n phÈm gi¸ trÞ gia t¨ng thÊp (chØ chiÕm kho¶ng 30% gi¸ trÞ xu©t khÈu cña ViÖt nam). Cô thÓ víi mÆt hµng c¸ ngõ, hiÖn nay ViÖt nam míi chØ xuÊt khÈu phÇn lín c¸ ngõ t­¬i hoÆc ®«ng vµo Mü(90% gia trÞ xuÊt khÈu c¸ ngõ) trong khi c¸ ngõ ®ãng hép lµ mÆt ®­îc tiªu thô nhiÒu ë Mü th× gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ViÖt nam kh«ng ®¸ng kÓ(5%). Mü coi träng c¶ nhËp khÈu thuû s¶n phi thùc phÈm bao gåm c¸c s¶n phÈm ho¸ häc gèc thuû s¶n, ngäc trai, c¸ c¶nh...(gi¸ trÞ nhËp khÈu n¨m 2000 ®¹t 9 tû USD, chØ kÐm hµng thuû s¶n thùc phÈm 1 tû USD) nh­ng ta chØ míi tró träng ®Õn xuÊt khÈu thuû s¶n thùc phÈm. V× vËy cã thÓ nãi ch­a cã sù phï hîpcao trong viÖc xuÊt khÈu hµng thuû s¶n viÖt nam víi yªu cÇu nhËp khÈu cña thÞ tr­êng Mü. ThÞ tr­êng Mü lµ mét thÞ tr­êng “khã tÝnh” cña thÕ giíi. Hµng thuû nhËp khÈu vµoMü ph¶i qua sù kiÓm tra chÆt chÏ cña côc qu¶n lý thùc phÈm vµ d­îc phÈm Hoa kú(FDA) theo c¸c tiªu chuÈn HACCP.vÊn ®Ò vÖ sinh thùc phÈm, « nhiÔm m«i tr­êng, b¶o vÖ sinh th¸i..lµ nh÷ng lý do mµ Mü th­êng ®­a ra ®Ó h¹n chÕ nhËp khÈu. MÆc dï c¬ quan FDA cña Mü ®· c«ng nhËn hÖ thèng HACCP cña VIÖt nam, nh­ng chÊt l­îng s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu cña viÖt nam cßn h¹n chÕ do tr×nh ®é c«ng nghÖ chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n cßn thÊp, chñ yÕu lµ c«ng nghÖ ®«ng l¹nh. Mét khã kh¨n trong lÜnh vùc tiÕp thÞ lµ mÆc dï ®· cã trªn 50 doanh nghiÖp ViÖt nam ®ang xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü nh­ng hÇu nh­ ch­a cã doanh nghiÖp nµo më ®­îc v¨n phßng d¹i diÖn t¹i n­íc Mü. Do vËy c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam Ýt cã c¬ héi giao th­¬ng víi nh÷ng nhµ ph©n phèi Mü, nhÊt lµ t×m hiÓu c¸c luË ch¬i cña thÞ tr­êng nµy. HÖ thèng luËt cña Mü kh¸ phøc t¹p, chÆt chÏ vµ míi l¹ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ViÖt nam. V× vËy nÕu kh«ng nghiªn cøu t×m hiÓu râ th× doanh nghiÖp sÏ ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng thua thiÖt nÆng nÒ trong kinh doanh. Cã thÓ ®¬n cö mét sè luËt sau: luËt chèng ®éc quyÒn ®­a ra c¸c chÕ tµi h×nh sù kh¸ nÆng ®èi víi nh÷ng hµnh vi ®éc quyÒn hoÆc c¹ch tranh kh«ng lµnh m¹nh trong kinh doanh, cô thÓ lµ ph¹t tiÒn ®Õn 1 triÖu USD, hoÆc tï 3 n¨m ®èi víi c¸ nh©n. LuËt vÒ tr¸ch nhiÖm ®èi víi s¶n phÈm, theo ®ã ng­êi tiªu dïng bÞ thiÖt h¹i cã thÓ kiÖn nhµ s¶n xuÊt vÒ møc båi th­êng thiÖt h¹i quy ®Þnh gÊp nhiÒu lÇn thiÖt thùc tÕ. LuËt liªn bang vµ c¸c tiÓu bang cña mü ®­îc ¸p dông cïng mét lóc trong lÜnh vùc thuÕ kinh doanh ®ßi hái ngoµi viÖc n½n v÷ng luËt cña tiÓu bang mµ c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ kinh doanh. VÒ l©u dµi c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ph¶i chuÈn bÞ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t h¬n trong thu mua nguyªn liÖu chÕ biÕn còng nh­ xuÊt khÈu thuû s¶n víi c¸c c«ng ty Mü vµo ViÖt nam s¶n xuÊt kinh doanh thuû s¶n. V× theo quy ®Þnh trong thêi gian 3 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña c«ng d©n, c«ng ty Mü vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o ®­îc phÐp kinh doanh xuÊt khÈu thuû s¶n víi ®iÒu kiÖn ®ang ho¹t ®éng hîp ph¸p t¹i VIÖt nam hoÆc c¸c c«ng d©n vµ c«ng ty ®­îc phÐp liªn doanh víi ViÖt nam ®Î kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thuû s¶n víi phÇn vèn gãp kh«ng qu¸ 49%. Ba n¨m ®ã h¹n chÕ cña së h÷u ®Çu t­ Mü lµ 51%. B¶y n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc th× Mü cã thÓ thµnh lËp c«ng ty 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó kinh doanh xuÊt nhËp khÈu mét mÆt hµng. PhÇn 3: TriÓn väng, gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü: 3.1 TriÓn väng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Mü sau hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü cã hiÖu lùc. Sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt nam Hoa kú cã hiÖu lùc, ã ®em l¹i cho ViÖt nam, mµ côt hÓ lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nh÷ng c¬ héi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. Tuy r»ng t¸c ®éng cña hiÖp ®Þnh cã hai chiÒu, nh­ng ë phÇn nµy em chØ xin ph©n tÝch nh÷ng c¬ héi, thuËn lîi mµ hiÖp ®Þnh ®ã ®em l¹i ,®Ó tõ ®ã chóng ta ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng gi¶i ph¸p nh»m n¨ng cao m« hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh xuÊt khÈu hµng thuû s¶n vµn thÞ tr­êng Mü. Tr­íc hªt chóng ta ph©n tÝch m«i tr­êng kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc,qua ®ã xem xÐt t¸c ®éng cña nã tíi nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ kh¶ n¨ng xuÊt khÈu nãi riªng trong ®ã cã hµng thuû s¶n sang Mü. Xu h­íng toµn cÇu ho¸ khu vùc ho¸ ®ang diÔn r© nhanh chãng vµ liªn tôc. Héi nhËp kinh tÕ còng nh­ ph¸t triÓn ®ang lµ xu h­íng phæ biÕn. ViÖt nam cã c¬ héi tham gia c¸c diÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, d­a chóng ta lªn mét tÇm cao míi trong céng ®ång quèc tÕ. §ã lµ nh©n tè kh¸ch quan xuÊt ph¸t tõ yÕu tè chñ quan trong n­íc.Cã thÓ thÊy r»ng tõ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, luËt ph¸p ®Æc biÖt luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ ngµy mét tró träng ®iÒu chØnh kÞp thêi. Nh»m thu hót tèi ®a vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi d­íi mäi h×nh thøc. Qua c¸c kú §¹i cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ cÇn thiÕt, cÊp b¸ch . C¸c chØ thÞ cña thñ t­íng, c¸c héi nghÞ ,kú häp c¶u §¶ng, chÝnh phñ lu«n lu«n ®Ò cËp tró tränh ®Õn viÖc ®Èy m¹nh n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu, trong ®ã xuÊt khÈu lµ môc tiªu hµng ®Çu. Bªn c¹ch c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p ngµy cµng hoµn thiÖn , chóng ta cã nhuån tµi nguyªn phong phó ®a d¹ng, nhiÒu lo¹i cßn ë dangj tiÒm n¨ng ch­a khai th¸c. Trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn nguån tµi nguyªn biÓn dåi dµo mµ t¹o ho¸ ®· ban tÆng cho ta. 51/63 tØnh thµnh cã ngµnh thuû s¶n, 3260 km chiÒu dµi bê biÓn µ h¬n 4000 hßn ®¶o lín nhá, h¬n 100 cöa s«ng r¹ch, 1 triÖu km2 ®éc quyÒn kinh tÕ (gÊp 3 lÇn diÖn tÝch l·nh thæ ViÖt nam) vµ trªn 2 triÖu ha mÆt n­íc cã thÓ nuoi trång thuû s¶n. Ngµnh nu«i trång, ®¸nh b¾t thuû h¶i s¶n ®ang cã xu h­íng t¨ng vÒ quy m« , kh¶ n¨ng ®¸nh b¾t xa bê ngµy cµng ®­îc n©ng cao ph¸t triÓn. Vïng biÓn cña chóng ta cã nhiÌu lo¹i h¶i s¶n quý cã vai trß xuÊt khÈu cao. MÆt kh¸c ngµnh thuû ®­îc hç trî bëi biÖn ph¸p chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc: hç trî nghiªn cøu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ hç trî x©y dùng quy ho¹ch, hç trî ®Çu t­ xóc tiÕn th­¬ng m¹i...Nh÷ng hç trî nµy t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt kh¶u thuû s¶n vµo thÞ tr­êng Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü ®­îc thùc thi, c¸nh cöa ®i vµo thÞ tr­êng Mü cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam ®­îc më réng h¬n. ThuÕ nhËp khÈu sÏ gi¶m ®i 30-40% khi ViÖt nam ®­a hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Mü. Theo phßng th­¬ng m¹i Mü t¹i TP Hå chÝ Minh sau khi hiÖp th­¬ng m¹i ViÖt Mü cã hiÖu lùc th× n¨m nhãm ngµnh trong ®ã cã ngµnh thuû s¶n ®­îc h­ëng lîi nhiÒu nhÊt v× thuÕ nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Mü sÏ gi¶m m¹nh. M«i tr­êng kinh doanh vµ ®Çu t­ ®­îc c¶i thiÖn t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t­ ch¼ng nh÷ng ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mü mµ cßn thu hót vèn ®Çu t­ tõ c¸c quèc gia kh¸c. V× tr­íc kh hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu lùc th× hµng ho¸ ViÖt nam ®­a vµo thÞ tr­êng Mü kh«ng ®­îc h­ëng quy chÕ MFN. Cho nªn nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc muèn s¶n xuÊt hµng ho¸ sang Mü kh«ng muèn ®Çu t­ vµo viÖt nam. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc th«ng qua th× hµng xuÊt khÈu tõ ViÖt nam sang Mü ®­îc h­ëng quy chÕ MFN, th× vÊn ®Ò cßn l¹i lµ ta tiÕp tôc hoµn chØnh m«i tr­êng ®Çu t­ mµ ta ®· cam kÕt theo tinh thÇn cña hiÖp ®Þnh lµ: t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng ®Ó luång vèn ®Çu t­ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nh­ nhau. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc vµ theo lé tr×nh th× bá giÊy phÐp ®Çu t­, c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp FDI chØ ®¨ng ký kinh doanh ®Çu t­. NhÆn ®Þnh vµ ®¶m tÝnh minh b¹ch cña hÖ thèng ph¸p lý, ®Ó x©y dùng mét m«i tr­êng kinh doanh cã thÓ dù ®o¸n ®­îc. TiÕn tíi qu¶n lý ho¹t ®éng nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng ®µu t­ theo c¸c chuÈn mùc quèc tÕ, c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i quèc tÕ gi¶m bít. Ho¹ch ®Þnh xuÊt khÈu nãi chung trong ®ã xuÊt sang thÞ tr­êng Mü nãi rªng trong ®ã cã hµng thuû s¶n sÏ t¨ng nhanh. Cho phÐp mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®­îc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu víi mäi hµng ho¸. Xo¸ bá dÇn qu¶n lý xuÊt khÈu b»ng giÊy phÐp h¹n ng¹ch. X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu mang tÝnh dµi h¹n vµ c«ng khai ho¸ c¸c chÝnh s¸ch c¬ chÕ ®Î gióp cho c¸c x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc dµi h¹n th©m nhËp thÞ tr­êng thÕ giíi trong ®ã cã Mü. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü cã hiÖu lùc th× quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®­îc b¶o vÖ sÏ t¹o ra ®éng lùc kÝch thÝch mçi doanh nghiÖp ViÖt nam ®Ó t¹o lËp ®­îc nh­ng th­¬ng hiÖu næi tiÕn, ®©y lµ c¬ së ®Ó hµng ViÖt nam cã chç ®øng v÷ng ch¾c vµ t¹o thãi quen tiªu dïng hµng ViÖt nam trªn thÞ tr­êng Mü. Hy väng r»ng trong t­¬ng lai sÏ cã nhiÒu th­¬ng hiÖu ViÖt nam næi tiÕng cã thÓ ®øng v÷ng trªn thi tr­êng thÕ giíi ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng Mü., Sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Mü cã hiÖu lùc ch¾c ch¾n r»ng ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng Mü. Bëi v×, tr­íc hÕt c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, kh¸ch hµng, ®èi t¸c sÏ ®­îc cËp nhËt h¬n. Sù am hiÓu thi tr­êng Mü sÏ t¨ng lªn ®èi v¬i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i nh­ nhÞp cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp hai n­íc t¹o ®iÒu kiÖn cho sù hîp t¸c kinh doanh xuÈt khÈu ph¸t triÓn h¬n. Tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn vÒ c¬ héi mµ hiÖp ®Þnh ViÖt Mü ®em l¹i chóng ta cã thÓ nhËn xÐt t×nh h×nh kh¶ quan vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, ®Æc biÖt lµ hµng thuû s¶n. Mü lµ thÞ tr­êng tiÒm n¨ng ®èi víi VÞªt Nam , kim ng¹ch xuÊt khÈu cña viÖt nam 2000 míi ®¹t kho¶ng 700 triÖu USD nh­ng kh¶ n¨ng nh©p khÈu cña thÞ tr­êng nay n¨m 2000 lµ 1300triÖu USD (ViÖt nam míi chØ chiÕm 0,06% thÞ phÇn nhËp khÈu cña Mü). Dù tÝnh r»ng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü ë cuèi n¨m 2005 lµ 3 tû USD vµ n¨m 2010 lµ 6 tû USD- d©y lµ dù b¸o mµ mét nhãm nghiªn cø­ ®· ®Ò xuÊt: N¨m n¨m trë l¹i d©y trong xu thÕ ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ sau h¬n mét thËp kû theo ®­êng nèi ®æi míi cña ®Êt n­íc, ngµnh thuû s¶n ®· cã nhiÒu nç lùc v­ît qua nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn. Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000 ngµnh lu«n hoµn thµnh kÕ ho¹ch nhµ n­íc giao, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc vµ ®¹t ®­îc møc t¨ng tr­ëng cao (b×nh qu©n 9,17%/n¨m), gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu b×nh qu©n t¨ng 21,85%/n¨m. XuÊt khÈu thuû s¶n n¨m 2000 ®¹t 1,475 tû USD, b»ng 1/10 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc vµ v­¬n lªn ®øng hµng thø 3 trong c¸c ngµnh xuÊt khÈu cña ViÖt nam. §¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®ã nhí sù quan t©m cña c¸c cÊp l·nh ®¹o D¶ng vµ Nhµ n­íc, sù phèi hîp gióp ®ì cña c¸c bé ban ngµnh ë trung ­¬ng, c¸c cÊp chÝnh quyÕn ë ®Þa ph­¬ng, cã sù nç lùc chung cña c¸c bé c«ng nh©n viªn ngµnh vµ hµng triÖu lao ®éng trong c¶ n­íc. Sau n¨m n¨m 1996-2000 tæng møc ®Çu t­ cña ngµnh thuû s¶n lµ 9.185.640 triÖu ®ångtrong ®è ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ 545 tû ®ång( chiÕm5,93%). Trong h¬n 9 ngh×n tû ®ång ®­îc huy ®éng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn, ngµnh chñ yÕu vËn dông néi lùc lµ chñ yÕu, vèn ®Çu t­ trong n­íc lµ h¬n 8600 triÖ ®ång chiÕm tíi 90,07% tæng møc ®Çu t­. §Ó cã ®­îc nguån vèn ng©n s¸ch th× nganh ®· cã biÖn ph¸p huy ®énh nguån vån trong d©n ®¹t 1700 tû ®ång( chiÕm tû träng 18,62%). Tuy vËy cã thÓ thÊy ®Çu t­ n­¬cs ngoµi vµo ngµnh thuû s¶n cßn h¹n chÕ thÞ tr­êng thuû s¶n ch­a hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nhÊt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ Mü. MÆc dï tæng sè vèn ®Çu t­ vµo ngµnh cßn thÊp trong n¨m qua so víi tæng møc ®Çu t­ cña c¶ nÒn kinh tÕ chØ chiÕm 1,83% nh­ng hiÖu qu¶ ®Çu t­ qua c¸c n¨m cña ngµnh thuû s¶n th× cho thÊy GDP do ngµnh nµy mang l¹i cho nÒn kinh tÕ c¶ n­¬c lµ 3-3,2% cho thÊy ®Çu t­ vµo thuû sÈn rÊt cã hiÖu qu¶. Tõ c¸c nguån vèn ®Çu t­ nµy th× ngµnh thuû s¶n ®· tËp trung ®Çu t­ cho c¸c ch­¬ng tr×nh cña ngµnh nh­: ®µu t­ cho khai th¸c thuû h¶i s¶n (27,88%) bao gåm ®Çu t­ ®ãng míi, c¶i ho¸n tµu thuyÒn phôc vô cho ch­¬ng ®¸nh b¾t h¶i s¶n xa bê vµ ®Çu t­ cho x©y dùng c¸c c¶ng c¸, bÕn c¸ , chî c¸ vµ ®iÒu tra nguån lîi thuû s¶n; b»ng nguån vèn vay n­íc ngoµi th× trong ®ã ®Çu t­ cho nu«i trång thuû s¶n(25,49%) theo ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nu«i trång thuû s¶n ®· ®­îc chÝnh phñ phª duyÖt cung nh­ ch­¬ng tr×nh 773: khai th¸c b·i båi ven s«ng, ven biÓn vµ mÆt n­íc vïng ®ång b»ng ®Ó nu«i tr«ng thuû s¶n. §Çu t­ cho lÜnh vùc chÕ biÕn thuû s¶n lµ: 2727.308 triÖu ®ång, chiÕm tû 30,45% trong ®ã néi dung chÝnh lµ t¨ng c­êng cñng cè c¬ së h¹ tÇng c¸c xÝ nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶nnh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm ®¸p ­ng tiªu chuÈn xuÊt khÈu. Nhê nguån ®Çu t­ kÞp thêi qua 5 n¨m ®· ®­a l¹i nh÷ng kÕt qu¶ râ nÐt: sè tµu thuû s¶n t¨ng thªmlµ h¬n 1,2 triÖu CV(163,36%), trong ®ã c¬ cÊu tµu cã c«ng suÊt lín khai th¸c xa bê ®· t¨ng lªn râ rÖt, xxay dùng ®­îc 27 c¶ng c¸ trong ®ã cã nhiÒu c¶ng ®· hoµn thµnh vµ ®­a l¹i hiÖu qu¶ cao.VÒ nu«i trång thuû s¶n tÝnh ®Õn thang12/2000: diÖn tÝch nu«i trång thuû ®· t¨ng lªn hµng chôc ngh×n ha, chuyÓn ®æi c¬ b¶n diªn tÝch trång lóa n¨ng suÊt thÊp vµ ®Êt hoang ho¸ sang nu«i trång thuû s¶n b­íc ®Çu cã hiÖu qu¶ .VÒ chÕ biÕn thuû s¶n, trong 5 n¨m ®· t¨ng thªm 80 nhµ m¸y chÕ biÕn víi c«ng suÊt chÕ biÕn 300 tÊn/ngµy, ®­a tæng sè c¬ së chÕ biÕn lªn 266 c¬ së, trong ®ã 220 nhµ m¸y cã trang bÞ nhµ x­ëng hiÖn ®¹i, trang bÞ d©y chuyÒn c«ng nghÖ cao, cã50 doanh nghiÖp chÕ biÕn ®ñ tiªu chuÈn xuÊt khÈu thuû s¶n vao EU, 77 doanh nghiÖp xuÊt khÈu vµo B¾c Mü. Nhê vËy, n¨m 2000, ngµnh thuû s¶n ®· ®­îc nh÷ng thµnh c«ng lín c¶ vÒ s¶n l­îng, diÖn tÝch nu«i trång vµ dÆc biÖt lµ gi¸ trÞ kim ng¹cg xuÊt khÈu ®¹t møc kû lôc 1,475 tû USD. Râ rµng, ®Çu t­ ®· ®­îc chøng minh lµ cã hiÖu qu¶. Nh×n chung, ngµnh thuû s¶n cña viÖt nam cã bÒ dµy truyÒn thèng s¶n xuÊt nu«i trång thuû s¶n. Lîi thÕ ®ã cµng ®­îc ph¸t huy h¬n n÷a trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nhÊt qu¸n nh­ hiÖn nay, §Æc biÖt sù kiÖn hiÖp ®Þnh ®· ®i vµo ho¹t ®éng thóc ®Èy h¬n n÷a tèc ®ä ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n ViÖt nam c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. Trong thêi gian tíi ®Ó ph¸t huy kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, ngµnh thuû s¶n kh«ng ngõng phÊn ®Êu ®¹t thµnh tÝch cao trong s¶n xuÊt nu«i trång thuû s¶n, ®Æc biÖt quan t©m s©u s¾c tíi ngµnh chÕ biÕn thuû s¶n ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh xuÊt khÈu mµ thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng môc tiªu cÇn h­íng tíi. Dù b¸o trong thíi gian tíi c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh thuû sÏ å ¹t ra qu©n trong chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng Mü. §ã lµ tÝn hiÖu ®¸ng mõng cho ngµnh thuû s¶n nãi riªng, ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung. Thùc tÕ cho thÊy s¶n l­îng tiªu thô thuû s¶n trªn thi tr­êng thÕ giíi nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng ngµy c¸ng t¨ng viÖc ®ã cã nhiÒu nguyªn nh©n, nh­ng cã hai nhuyªn nh©n chÝnh ®ã lµ gia t¨ng d©n sè vµ thu nhËp. Dù b¸o vµo n¨m 2005møc tiªu thô thùc phÈm trªn trÞ tr­êng thÕ giíi lµ 100 triÖu tÊn/n¨m(ch­a kÓ ®Õn thøc ¨n cho ch¨n nu«i lµ 25-30 triÖu tÊn/n¨m. Nh­ vËy tæng møc tiªu thô thuû s¶n cña thÕ giíi lµ 125-135 triÖu tÊn/n¨m. ViÖc bu«n b¸n thuû s¶n trªn thÕ giíi vÉn tiÕp tôc t¨ng nh­ hiÖn nay. C¸c n­íc xuÊt khÈu m¹nh vµ n¨ng ®énh vÉn c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ nh÷ng n­íc ®ang cÇn ngo¹i tÖ, cßn nh÷ng n­íc nhËp khÈu lµ nh÷ng n­íc ph¸t triÓn. VÒ gi¸ c¶ cña thuû s¶n cã xu h­íng biÕn ®énh nhÑ do sù mÊt c©n ®èi nhÑ gi÷a cung vµ cÇu, vµ gi¸ cña thuû s¶n khã x¸c ®Þnh mét c¸ch khi viÖc ®Þnh gi¸ cho mÆt hµng nµy cßn phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè ; ®ång thêi xu h­íng gi¶m gi¸ chót Ýt ®Î t¨ng c­êng tÝnh c¹ch tranh cho hµng thuû s¶n vµo nh­ng n¨m toÝ­ sÏ ®­îc h×nh thµnh. Trong giai ®o¹n 1999-2000, ngµnh thuû s¶n cña n­íc ta sÏ phÊn ®¸u ®­a tû träng cña ngµnh trong GDP lªn 2,5-3% vµ ®¶m tèc ®é t¨ng tæng s¶n l­îng b×nh qu©n cña ngµnh lªn 4,5-5,1%/n¨m, trong ®ã khai th¸c h¶i s¶n t¨ng 1,7%/n¨m vµ nu«i trång thuû s¶n t¨ng 8,5%/n¨m.§Õn n¨m 2010 tû träng nu«i trång thuû s¶n trong tæng s¶n l­îng cña ngµnh cÇn ®¹t 50%. §ång thêi phÊn ®Êu ®­a tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu htuû s¶n lªn tèc ®é trung b×nh lµ15-20%/n¨m tèc ®ä t¨ng viÖc lµm trong nghÒ c¸ lªn trung b×nh lµ 2,65%/n¨m trong c¶ thêi kú 1999-2010 . Môc tiªu lín nhÊt ®­a tæng s¶n l­îng thuû s¶n ®¹t tõ 1,8-1,9 triÖu tÊn vµo n¨m 2005. Hy väng trong thêi gian tíi ngµnh thuû s¶n sÏ ®Êp øng yªu ccÇu ®Æt ra víi nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã cña m×nh. ViÖt nam cã thÓ c¶i thiªn ®­¬c vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng Mü, nhÊt lµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt mü ®· b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. Nh­ng vÊn ®Ì lµ lµm thÕ nµo khai th¸c triÖt ®Ó tiÒm n¨ng s½n cã, tËn dông tèi da c¬ héi mµ hiÖp ®Þnh nµy ®· mang l¹i, ®ã lµ vÊn ®Ò em sÏ nãi ë phÇn sau. 3.2 Gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng Mü. 3.2.1. Gi¶i ph¸p mang tÇm vÜ m«: Tõ khi thù hiÖn chÝnh s¸ch më cña nÒn kinh tÕ tíi nay chóng ta ®· thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín vÒ kinh tÕ x· héi. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lu«n ®­îc ®Õ ra trong c¸c v¨n kiÖ cña §¶ng. Môc tiªu cña §¶ng, chÝnh phñ lµ më réng giao l­u kinh tÕ víi quèc tÕ víi ph­¬ng ch©m hoµ nhËp chø kh«ng hoµ tan. Trong ®ã ®¶y m¹nh xuÊt khÈu lµ môc tiªu hµng ®Çu. Chóng ta tËp trung nh÷ng ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän h­íng xuÊt khÈu lµ chñ yÕu nh­: may mÆc, thuû s¶n, thñ c«ng mü nghÖ...Trong ®ã ngµnh thuû s¶n ®­îc ta quan t©m víi thÞ tr­êng tiÒm n¨ng lµ Mü. §Æc biªt sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cã hiÖu lùc th× §¶ng vµ chÝnh phñ cang quan t©m x¸t xao ®Õn ngµnh nµy.§Ó ®¹t ®­îc môc tiªu më réng thÞ phÇn, ®em l¹i nguån thu lín h¬n n÷a trong viÖc xu©t khÈu thuû s¶n. ChÝnh s¸ch vÜ m« ë ®©y lµ b¶o vÖ vµ më réng nguån nguyªn liÖu thuû s¶n: Nhµ n­íc v¸ bé thuû s¶n cÇn cã chÝnh s¸ch gi¶i ph¸p kÞp thêi, hiÖu qu¶ ®Ó t¨ng nguån lîi thuû s¶n. Tr­íc hÕt ph¶i ban hµnh luËt b¶o vÖ nguån lîi thuû s¶n cña ViÖt nam, hç trî vèn vµ kü thuËt nu«i trång thuû h¶i s¶n cho nh©n d©n, ph¸t triÓn lùc l­îng khai th¸c thuû s¶n xa bê. TËp trung vèn vµ c¸c kho¶n viÖ trî ODA ®Ó n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng nghÕ c¸, ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng cung cÊp nguyªn liÖu chñ yÕu. Ban hµnh chÝnh s¸ch nhËp khÈu nguyªn liÖu theo h­íng miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu thuû s¶n, miÔn gi¶m thuÕ xuÊt khÈu ®èi víi hµng htuû s¶n chÕ biÕn b»ng nguyªn liÖu nhËp tõ n­íc ngoµi. Quy ho¹ch vµ qu¶n lý thèng nhÊt hÖ thèng chÕ biÕn thû s¶n: giao viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ x©y dùng míi vµ n©ng cÊp nhµ m¸y chÕ biÕn thuû s¶n cho mét ®Çu mèi duy nhÊt lµ bé thuû s¶n, chuyÓn viÖc ®Çu t­ theo lÜnh vùc kü thuËt lµ chÝnh sang ®Çu t­ theo 4 ch­¬ng tr×nh môc tiªu ®· x©y dùng trong chiÕn l­îc xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt nam. Thùc hiªn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Î khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n më réng quy m« s¶n xuÊt më réng thÞ tr­êng kinh doanh. Thùc hiÖn chÕ ®é ­u d·i cho vay vèn hoÆc cho gi÷ l¹i vèn khÊu hao ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp t¸i ®Çu t­ , cho trchs mét phÇn thuÕ xuÊt khÈu ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm víi gÝ trÞ ngµy cµng t¨ng. Thµnh lËp c¬ quan th«ng tin tiÕp thÞ thuû s¶n, cho phÐp ngµnh thuye s¶n trÝch mét phµn nµo ®ã trong thuÕ xuÊt khÈu ®Ó thµnh lËp quü xuÊt khÈu thuû s¶n. Chóng ta cÇn thÊy r»ng do ®Æc diÓm s¶n phÈm cña hµng thuû s¶n lµ khã b¶o qu¶n, dÔ h­ háng, cho nªn vÊn ®Ò ®¶m chÊt l­îng ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh. Nhµ n­íc ta cÇn chñ ®énh t¹o dùng nguån vèn h¬n n÷a tõ bªn trong hay bªn ngoµi b»ng mäi con ®­êng kh¸c nhau. ChÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cÇn ph¶i hoµn thiÖn h¬n. Mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt nu«i trång thuû s¶n ph¶i g¾n trùc tiÕp víi thÞ tr­êng , lu«n lu«n thay ®æi chÝnh s¸ch c¬ chÕ ®Çu t­ phï hîp víi sù thay ®ái cña thÞ tr­êng ®Æc lµ thi tr­êng Mü. Nh­ vËy chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ n­íc rÊt quan träng. Nã cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Ðn thµnh c«ng hay thÊt b¹i trªn con ®­êng héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ n­íc ®ãng vai trß tiªn phong, ®Çu tµu dÉn d¾t c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc kinh doanh trªn con ®­êng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc . 3.2.2.Gi¶i ph¸p cÊp doanh nghiÖp. Khi chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña nhµ n­íc thùc hiÖn tèt thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt h­íng xuÊt khÈu. Nh­ng ®©y míi chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn, cßn chñ yÕu lµ sù vËn ®éng linh ho¹t cña mçi tæ chøc, mçi doanh nghiÖp trong chiÕn k­îc kinh doanh cña ®¬n vÞ. Thùc tÕ tÕ thÊy r»ng tuy ViÖt nam cã nguån nh©n lùc dåi dµo vÒ sè l­îng...nh­ng tr×nh ®é tay nghÒ ,kü n¨ng, kü x¶o ch­a cao kh«ng muèn nãi r»ng cßn yÕu kÐm. §Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng ®Çy tÝnh c¹ch tranh nµy, c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh thuû s¶n nãi riªng cÇn trang bÞ cho c«ng nh©n nh÷ng kü n¨ng , kü x¶o cÇn thiÕt hay thùc hiÖn thËt tèt chÝnh s¸ch ®Ço t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc .Th­êng xuyªn më c¸c líp ®µo t¹o ng¾n ngµy, më c¸c cuéc héi th¶o, th¶o luËn vÒ c¸c chñ ®Ò ®ang ®­îc nhiÒu ng­êi quan t©m. Trong kh©u tuyÓn dông tuyÓn chän ph¶i ®¶m b¶o tuyÓn ®­îc nh÷ng nh©n viªn tèt nhÊt vÒ kü thuËt, cã tay nghÕ cao vµ phØa cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao. Hä ph¶i ®­îc ®µo t¹o qua tr­êng líp chuyªn m«n,®Æc biÖt ®èi víi ngµnh thuû s¶n. §Èy m¹nh gi¸o dôc phi chÝnh quy cho bµ con ng­ d©n nh»m cung cÊp kiÕn thøc phæ th«ng cho hä. §ã lµ ho¹t ®éng céng ®ång th«ng qua c¸c c©u l¹c bé, c¸c ch­¬ng tr×nh khuyÕn ng­ qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ë trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng. Trong chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp. §µo t¹o ph¸t triÓn nhuån nh©n lùc ph¶i ®Æt nªn hµng ®Çu, nã ph¶i ®­îc coi lµ yÕu tè ®Çu tiªn quyÕt ®Þnh thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mçi tæ chøc, mçi doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña ®éi ngò nh©n viªn , ngoµi nh÷ng viÖc ®µo t¹o tr­c tiÕp trong n­¬c ®èi víi c«ng nh©n, cßn ®éi ngò lao ®éng cao cÊp ta cã thÓ göi ®i n­íc ngoµi häc tËp vµ nghiªn cøu ®©y chÝnh lµ ®iÒu cÇn lµm ®èi víi mçi doanh nghiÖp. Xu h­íng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ ®åi hái chóng ta kh«ng thÓ t¸ch rêi, ph¸t triÓn ®éc lËp mµ lu«n lu«n héi nhËp cïng ph¸t triÓn. Xu h­íng nµy t¹o cho chóng ta nh÷ng tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ tõ n­íc ngoµi, ®­îc häc hái kü n¨ng kinh nghiÖm ph¸t triÓn trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, gãp phÇn thùc hiÖn tèt ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Ngµy nay trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t ®ßi hái sù vËn ®éng linh ho¹t khÐo lÐo cña mçi doanh nghiÖp . VÒ c¬ b¶n tÝnh û l¹i quan liªu cßn nÆng nÒ trong suy nghÜ cña mâi con ng­êi ViÖt nam, ®ã lµ mét h¹n chÕ mµ chóng ta cÇn kh¾c phôc trong m«i tr­êng kinh doanh ®åi hái sù s¸ng t¹o, linh ho¹t. Mçi doanh nghiÖp cÇn ccÈn träng vµ linh ho¹t trong suy nghÜ, hµnh ®éng t×m b¹n hµng vµ ®èi t¸c kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp trong ngµnh thuû s¶n muèn th©m nhËp, chiÔm lÜnh thÞ tr­êng Mü cÇn tró träng h¬n n÷a trong c«ng t¸c tiÕp thÞ ,t×m hiÓu b¹n hµng...Chóng ta kh«ng nªn ngåi chê ng­êi ta ®Õn b¾t tay, hÑn tr­íc lµm ¨n mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng t×m b¹n hµng míi ®Ó ký kªt hîp ®ång s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c yÕu tè chÊt l­îng cña c¸c donh nghiÖp trong ngµnh thû s¶n hiÖn nay vÉn lµ vÉn ®Ò khã kh¨n vµ trë ng¹i nhÊt, nh­ chóng ta ®· biÕt thÞ tr­êng Mü lµ thÞ tr­êng rÊt khã tÝnh, ®ßi hái s¶n phÈm chÊt l­îng cao mµ cßn ph¶i ®ñ tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn thùc phÈm do c¸c c¬ quan kiÓm ®Þnh kiÓm tra. C¸c doanh nghiÖp ph¶i hÕt chó ý ®Õn vÊn ®Ò b¶o ®¶m chÊt l­îng, bëi v× cã nh­ vËy th× hµng thuû s¶n cña ta míi cã c¬ héi vµo thÞ tr­êng Mü. NÕu chóng ta s¶n xuÊt s¶n phÈm kh«ng ®ñ tiªu chuÈn chÊt l­îng ch¼ng nh÷ng kh«ng xuÊt khÈu ®­îc mµ cßn mÊt uy tØntªn thÞ tr­êng vÒ nh·n hiÖu viÖt nam. Thuû s¶n ViÖt nam vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü ®· khã l¹i cßn ph¶i c¹ch tranh ®Î tån t¹i l¹i cµng khã h¬n. C¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã lîi thÕ h¬n ta rÊt nhiÒu vÒ: chÊt l­îng , gi¸ c¶ , mÉu m·...§iÒu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶m thiÓu chi phÝ ®Çu vµo. VÊn ®Ò bao b× , ®ãng gãi cÇn quan t©m sao cho hµng ho¸ cña ta ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÉu m·. Tuy nhiªn chóng ta còng cÇn t¹o cho m×nh phong c¸ch kinh doanh, s¶n phÈm c¸ biÖt ho¸ so víi ®èi thñ c¹ch tranh nh»m ®¸nh vµo t©m lý tiªu dïng cña kh¸ch hµng-muèn dïng s¶n phÈm míi l¹. Nh­ vËy ®Ó thµnh c«ng trªn con ®­êng th©m nhËp thÞ tr­êng Mü, nhÊt lµ sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt-Mü cã hiÖu qu¶. C¸c doamh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nãi chung, vµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n nãi riªng cÇn thiÕt lËp x©y dùng mét chiÕn l­îc phï hîp víi tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. Hä cÇn ph©n tÝch kü m« h×nh SWOT ®Ó t×m ®iÓm yÕu, ®iÓm m¹nh, nh÷ng c¬ héivµ mèi ®e do¹ trªn thÞ tr­êng tõ ®ã ®­a ra c¸c chiÕn l­îc hîp lý, ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt trªn thÞ tr­êng n­íc Mü. §Ò xuÊt b¶n th©n. Chóng ta thÊy r»ng, xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt nam tuy chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc nh­ng b¶n th©n nã chøa Èn nh÷ng vÊn ®Ò h¹n chÕ. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, thóc ®Èy h¬n n÷a xuÊt khÈu thuû s¶n cña ViÖt nam ra thÕ giíi nãi chung vµ ra Mü nãi riªng, theo em cÇn ®­a ra c¸c biÖn ph¸p sau: Thø nhÊt §¶ng vµ chÝnh phñ cÇn ph¶i më réng h¬n n÷a chÝnh s¸ch ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong hÖ thèng ph¸p luËt cßn nhiÒu cøng nh¾c, gi¸o ®iÒu, ch­a ®i s¸t thùc tÕ . Teo em viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hay liªn doanh liªn kÕt víi n­íc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i th«ng qua nh÷ng b­íc ®¨ng ký r­êm rµ. CÇn th«ng tho¸ng h¬n trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch. ViÖt nam cã lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn khÝ hËu, thuËn lîi trong viÖc nu¬i trång thuû s¶n. Chóng ta ph¶i khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ to lín ®ã. HiÖn nay theo em ®­îc biÕt cßn rÊt nhiÒu diÖn tÝch mÆt n­íc cßn ch­a sö dông ®óng môc ®Ých hoÆc cã ch¨ng viÖc nu«i trång cßn mang tÝnh tù ph¸t, ch­a cã hhen thèng nhÊt qu¸n.Chóng ta kh«ng chØ tró träng nu«i trång thuû h¶i s¶n trªn biÓn, vïng ®Çm hå ven biÓn mµ cßn ph¶i tËn dông hÖ thèng s«ng ngßi dµy ®Æc ®Ó nu«i trång thuû s¶n. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i g¾n liÒn víi thÞ tr­êng, chóng ta nu«i trång, chÕ biÕn thuû s¶n ph¶i quan t©m xem thÞ tr­êng cÇn lo¹i nµo ­a chuéng lo¹i nµo. ViÖc nghiªn cøu ph©n tÝch nhu cÇu thÞ tr­êng cÇn ph¶i chó ý ®Æc biÖt. Theo em viÖc s¶n xuÊt kinh doanh thuû h¶i s¶n cÇn x©y dùng cã hÖ thèng, ®ång lo¹t. Hµng thuû s¶n lµ lo¹i hµng khã b¶o qu¶n, dÔ h­ háng, v× vËy s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tiªu thô ngay. Nhµ n­íc cÇn x©y dùng thªm nh÷ng khu c«ng nghiÖp víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®¸p nhu cÇu xuÊt khÈu. HiÖn nay sè tµu ®¸nh b¾t xa bì cßn thÊp, yÕu vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn, ®ãng hép t¹i chè. PhÇn lín chóng ta míi chØ ®¸nh b¾t h¶i s¶n trong vïng néi thuû ven bê ch­a khai th¸c ®­îc vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ biÓn. Nh­ vËy Nhµ n­íc hay ngµnh thuû s¶n cÇn ®Çu t­ n©ng cÊp, mua s¾m thªm tµu ®¸nh b¾t cã c«ng suÊt lín, cã thÓ ®¸nh b¾t dµi ngµy trªn biÓn, khai th¸c ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng s½n cã tõ biÓn. MÆt kh¸c nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch hç trî vèn cho c¸c tæ chøc, doanh nghiÖp trong viÖc s¶n xuÊt ,®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû s¶n. §Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô xuÊt khÈu th× c¸c doanh nghiÖp tæ chøc kh«ng htÓ lµm ¨n manh món, ph¶i cã d©y chuyÒn c«ng nghÖ chÕ biÕn hiÖn ®¹i, ®¹t tiªu chuÈn vµ ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch ­u tiªn hç trî c¸ doanh nghiÖp t­ nh©n, gióp hä trong kh©u tiªu ®Çu ra cho s¶n phÈm, cã nh­ vËy hä míi yªn t©m ®Çu t­ s¶n xuÊt. CÇn tæ chøc c¸c buæi häp ,th¶o kuËn ,ý kiÕn chuyªn gia vÒ lÜnh vùc thuû s¶n; gióp c¸c doanh nghiÖp trong n­íc tiÕp xóc ,lµm quen víi phong c¸ch kinh doanh cña n­í ngoµi, ®Æc biÖt lµ c¸c tËp ®oµn Mü. Nhµ n­íc lµm thÕ nµo ®Ó cho doanh nghiÖp hai bªn trùc tiÕp gÆp nhau, ký kÕt hîp ®ång mua b¸n, cïng nhau hîp t¸c ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nu«i trång , chÕ biÕn thuû h¶i s¶n. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ®­îc ký kÕt vµ ®i vµo ho¹t ®éng t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ ViÖt nam cã c¬ héi c¹nh tranh cïng hµng ho¸ c¸c kh¸c trªn thÞ tr­êng Mü. Chóng ta ph¶i l¾m lÊy c¬ héi nµy ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c tiÕp thÞ, qu¶ng c¸o c¸c s¶n phÈm cña ta trªn thÞ tr­êng Mü. Víi ®iÒu kiÖn vÒ nh©n c«ng rÎ, ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt, nu«i trång, ®¸nh b¾t thuËn lîi, c¸c doanh nghiÖp cÇn tèi thiÓu ho¸ chi phÝ s¶n xuÊt c¶u m×nh ®Ó t¹o ra trªn thÞ tr­êng Mü. Hiªn nay viÖc ®¸nh b¾t nu«i trång thuû s¶n cña ta cßn manh món, tù ph¸t, ch­a cã tæ chøc chÆt chÏ, vµ theo lèi m¹nh ai ng­êi ®ã lµm ®Én ®Õn dÔ bÞ Ðp gi¸ trong xuÊt khÈu, t×nh tr¹ng tranh mua, tranh b¸n cã thÓ diÔn ra. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ Nhµ n­íc lu«n quan t©m gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp trong viÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ t­¬ng ®èi, lu«n cËp nhËt th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp , c¸c tæ chøc vÒ cung cÇu cña thÞ tr­êng. Tãm l¹i, theo em viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Mü kh«ng thÓ do mét c¸ nh©n, mét tæ chøc cã thÓ lµm ®­îc mµ cÇn cã sù hîp t¸c, thèng nhÊt, th«ng suÊt gi÷a Nhµ n­íc,c¸c tæ chøc vµ doanh nghiÖp. Hä ph¶icïng nhau hµnh ®éng thèng nhÊt tõ chÝnh s¸ch vÜ m« cho ®Õn c¸c chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp. Nhµ n­íc lo c«ng t¸c thÞ tr­êng, ®èi t¸c cßn doanh nghiÖp cÇn tró träng s¶n xuÊt s¶n phÈm. Hµnh ®éng cña hä ph¶i ®ång bé, nhÊt qu¸n vµ cïng nhau gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n trªn con ®­êng xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ tr­êng Mü. Hy väng r»ng, sù ®ãng gãp nhá nhoi nµy cã thÓ gãp mét phÇn nµo ®ã thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n sang Mü cña ViÖt nam