Đề tài Giải pháp để huy động các nguồn vốn nhằm thúc đẩy hơn nữa sự phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam

A. §Æt vÊn ®Ò: Trong c¸c nÒn kinh tÕ hiÖn nay, kÓ c¶ c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá (DNV&N) ®Òu cã vai trß hÕt søc quan träng. Nã kh«ng chØ t¹o ra mét tû lÖ GDP ®¸ng kÓ, mµ cßn gãp phÇn t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi, tËn dông vµ khai th¸c tèt c¸c tiÒm n¨ng vµ nguån lùc t¹i chç. V× vËy nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®· cã chÝnh s¸ch hç trî ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ë n­íc ta, nhÊt lµ trong thêi kú ®æi míi vµ chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn nhanh chãng. Tíi nay, theo kÕt qu¶ ®iÒu tra th× c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· t¹o ra tæng s¶n phÈm chiÕm gÇn 80% GDP, chiÕm 79% lùc l­îng lao ®éng cña c¶ n­íc, gãp 70% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, chñ yÕu lµ xuÊt khÈu g¹o, thuû s¶n, cµ phª, chÌ… kÕt qu¶ nµy cã ®­îc lµ do nhµ n­íc ta ®· nhËn thøc ®­îc vai trß cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa. Tõ ®ã nhµ n­íc ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i, hç trî ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. MÆc dï vËy, trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i: Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ thÊp, tr×nh ®é qu¶n lý yÕu kÐm, khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn ®Çu t­… VËy, ph¶i lµm g× ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay? Cã rÊt nhiÒu c¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n tån ®äng ®ã, gióp cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn ®óng víi tiÒm n¨ng vµ vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bµi viÕt nµy em chØ ®Ò cËp ®Õn nh÷ng khã kh¨n trong viÖc tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn t¹i c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam hiÖn nay, tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p huy ®éng vèn ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn h¬n n÷a cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong giai ®o¹n tíi. §Ó hoµn thµnh ®­îc bµi viÕt nµy em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o TrÇn Chu Toµn ®· gióp ®ì vµ h­íng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh viÕt. MÆc dï ®· cè g¾ng nghiªn cøu tµi liÖu vµ viÕt bµi, nh­ng do tÇm hiÓu biÕt vµ th«ng tin thu thËp ®­îc cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c«. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! B. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò: I. Kh¸i qu¸t chung vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá. 1. Quan niÖm vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá: Thùc tÕ trªn thÕ giíi, c¸c n­íc cã quan niÖm rÊt kh¸c nhau vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá, nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn sù kh¸c nhau nµy tiªu thøc dïng ®Ó ph©n lo¹i quy m« doanh nghiÖp kh¸c nhau. Tuy nhiªn trong hµng lo¹t c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i ®ã cã hai tiªu thøc ®­îc sö dông ë phÇn lín c¸c n­íc lµ quy m« vèn vµ sè l­îng lao ®éng. MÆt kh¸c viÖc l­îng ho¸ c¸c tiªu thøc ®Ó ph©n lo¹i quy m« doanh nghiÖp cßn tuú thuéc vµo nh÷ng yÕu tè nh­: + Tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña mçi n­íc vµ nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong tõng giai ®o¹n. + Trong ngµnh nghÒ kh¸c nhau th× chØ tiªu ®é lín cña c¸c tiªu thøc còng kh¸c nhau. §iÒu nµy ta cã thÓ thÊy râ th«ng qua sè liÖu ë b¶ng 1. B¶ng 1: Tiªu thøc x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá ë mét sè n­íc vµ vïng l·nh thæ. N­íc Tiªu thøc ¸p dông Sè lao ®éng Tæng vèn hoÆc gi¸ trÞ tµi s¶n In®«nªxia Xingapo Th¸i Lan Hµn Quèc NhËt B¶n EU Mªhic« Mü <100 <100 <100 <300 trong CN, XD <200 trong TM&DV <100 trong b¸n bu«n <50 trong b¸n lÎ <250 <250 <500 0.6 tû Rupi <499 triÖu USD <200 Bath <0.6 triÖu USD <0,25 triÖu USD <10 triÖu yªn <100 triÖu yªn <27 triÖu ECU <7 triÖu USD <20 triÖu USD Nguån: Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam – NXVB CTQG, tr2. T¹i ViÖt Nam tiªu chÝ x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá ®­îc thÓ hiÖn trong nghÞ ®Þnh 90/2001/N§ ngµy 23-11-2001 cña ChÝnh Phñ. Theo quy ®Þnh nµy doanh nghiÖp võa vµ nhá ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: ”Doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh ®éc lËp, ®· ®¨ng ký kinh doanh theo ph¸p luËt hiÖn hµnh, cã vèn ®¨ng ký kh«ng qu¸ 10 tû ®ång hoÆc sè lao ®éng trung b×nh hµnh n¨m kh«ng qua 30 ng­êi”. Nh­ vËy, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cã ®¨ng ký kinh doanh vµ tho¶ m·n mét trong hai ®iÒu kiÖn trªn ®Òu ®­îc coi lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy ë ViÖt Nam cã kho¶ng 93% trong tæng sè doanh nghiÖp hiÖn cã lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá, cô thÓ lµ 80% c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc thuéc nhãm doanh nghiÖp võa vµ nhá, trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tû träng 97% xÐt vÒ vèn vµ 99% xÐt vÒ lao ®éng so víi tæng sè doanh nghiÖp cña c¶ n­íc. 2. §Æc tr­ng ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 2.1 TÝnh chÊt ho¹t ®éng kinh doanh: Doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng tËp trung ë nhiÒu khu vùc chÕ biÕn vµ dÞch vô, tøc lµ gÇn víi ng­êi tiªu dïng h¬n. Trong ®ã cô thÓ lµ: + Doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ vÖ tinh, chÕ biÕn bé phËn chi tiÕt cho c¸c doanh nghiÖp lín víi t­ c¸ch lµ tham gia vµo c¸c s¶n phÈm ®Çu t­. + Doanh nghiÖp võa vµ nhá thùc hiÖn c¸c dÞch vô ®a d¹ng vµ phong phó trong nÒn kinh tÕ nh­ c¸c dÞch vô trong qu¸ tr×nh ph©n phèi vµ th­¬ng m¹i ho¸, dÞch vô sinh ho¹t vµ gi¶i trÝ, dÞch vô t­ vÊn vµ hç trî. + Trùc tiÕp tham gia chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm cho ng­êi tiªu dïng cuèi cïng víi t­ c¸ch lµ nhµ s¶n xuÊt toµn bé. ChÝnh nhê tÝnh chÊt ho¹t ®éng kinh doanh nµy mµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã lîi thÕ vÒ tÝnh linh ho¹t. Cã thÓ nãi tÝnh linh ho¹t lµ ®Æc tÝnh tréi cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, nhê cÊu tróc vµ quy m« nhá nªn kh¶ n¨ng thay ®æi mÆt hµng, chuyÓn h­íng kinh doanh thËm chÝ c¶ ®Þa ®iÓm kinh doanh ®­îc coi lµ mÆt m¹nh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 2.2. VÒ nguån lùc vËt chÊt: Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá bÞ h¹n chÕ bëi nguån vèn, tµi nguyªn, ®Êt ®ai vµ c«ng nghÖ. Sù h÷u h¹n vÒ nguån lùc nµy lµ do t«n chØ vµ nguån gèc h×nh thµnh doanh nghiÖp. MÆt kh¸c cßn do sù h¹n hÑp trong c¸c quan hÖ víi thÞ tr­êng tµi chÝnh – tiÒn tÖ, qu¸ tr×nh tù tÝch luü th­êng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cña tõng doanh nghiÖp võa vµ nhá. NhËn thøc vÒ vÊn ®Ò nµy c¸c quèc gia ®ang tÝch cùu hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó hä cã thÓ tham gia tèt h¬n trong c¸c tæ chøc hç trî ®Ó kh¾c phôc sù h¹n hÑp nµy. 2.3. VÒ n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh: XuÊt ph¸t tõ nguån gèc h×nh thµnh, tÝnh chÊt, quy m«... c¸c qu¶n trÞ gia doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng n¾m b¾t, bao qu¸t vµ qu¸n xuyÕn hÇu hÕt c¸c mÆt cña ho¹t ®éng kinh doanh. Th«ng th­êng hä ®­îc coi lµ nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp h¬n lµ nhµ qu¶n lý chuyªn s©u.. ChÝnh v× vËy mµ nhiÒu kü n¨ng, nghiÖp vô qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn rÊt thÊp so víi yªu cÇu. 2.4. VÒ tÝnh phô thuéc hay bÞ ®éng: Do c¸c ®Æc tr­ng kÓ trªn nªn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá bÞ thô ®éng nhiÒu h¬n ë thÞ tr­êng. C¬ héi “®¸nh thøc”, “dÉn d¾t” thÞ tr­êng cña hä rÊt nhá. Nguy c¬ “bÞ bá r¬i”, phã mÆc ®­îc minh chøng b»ng con sè doanh nghiÖp võa vµ nhá bÞ ph¸ s¶n ë c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n ë Mü, b×ng qu©n mçi ngµy cã tíi 100 doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸ s¶n (®­¬ng nhiªn l¹i cã sè doanh nghiÖp t­¬ng øng phï hîp c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá míi xuÊt hiÖn), nãi c¸ch kh¸c c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã “tuæi thä” trung b×nh thÊp. 3. Vai trß cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ mçi n­íc, kÓ c¶ c¸c n­íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao. Trong xu thÕ héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ nh­ hiÖn nay th× c¸c n­íc ®Òu chó ý hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh»m huy ®éng tèi ®a c¸c nguån lùc vµ hç trî cho CN lín, t¨ng søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. §èi víi ViÖt Nam th× vÞ trÝ doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i cµng quan träng. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ nÐt nhÊt trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Cô thÓ; 3.1. Doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm tû träng lín trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp. Trong c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë n­íc ta hiÖn nay doanh nghiÖp võa vµ nhá cã søc lan to¶ trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ - x· héi. Theo tiªu chÝ míi th× doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 93% tæng sè c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c h×nh thøc: Doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Qua sè liÖu tham kh¶o ë b¶ng 2 chóng ta cã thÓ thÊy theo tiªu chÝ vÒ vèn th× doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 99.6% tæng sè c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, chiÕm 97.38% trong tæng sè HTX, chiÕm 94.72% trong tæng sè c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, chiÕm 42.37% trong tæng sè c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ 65.88% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc (Theo tiªu chÝ vÒ vèn cña c«ng v¨n 681/CP – KT ngµy 20-06-1998). Nh­ vËy cã thÓ nãi r»ng hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i ViÖt Nam lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. DN Sè DN Vèn d­íi 1 tû Vèn tõ 1-5 tû Vèn < 5 tû Vèn >5 tû DN % DN % DN % DN % 1. DN trong n­íc. 23016 16547 71.9 4076 17.7 20623 89.6 2393 10.9 -DNNN 5873 1585 28.0 2284 38.9 3869 65.9 2004 34.1 - DNTN 10916 10383 95.1 485 4.4 10868 99.6 48 0.4 - HTX 1867 1634 87.5 184 9.9 1818 97.4 49 2.6 - CTCF 118 17 14.4 33 28.0 50 42.4 68 57.6 - CTTNHH 4242 2928 69.0 1090 25.7 4018 97.7 224 5.28 2. DN cã vèn §T n­íc ngoµi 692 123 17.8 107 15.4 230 33.2 462 66.8 - 100% vèn n­íc ngoµi 150 19 12.7 26 17.3 45 30 105 70.0 - LDTPKTNN 433 77 17.8 58 13.4 135 31.2 298 68.8 - LDTPKTTN 59 11 18.6 12 20.3 23 39 36 64 - LDTPKTTT 6 6 100 0 0 6 100 0 0 - LDTPKTHH 32 11 34.4 8 25.0 19 59.4 13 40.6 - Hîp ®ång hîp t¸c KD 12 2 16.7 3 25.0 5 41.7 7 58.3 Tæng sè 23708 16673 70.3 4183 17.6 20856 2852 12 Nguån: Theo MPI – UNIDO th¸ng 1/99 3.2. Doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ n¬i t¹o ra viÖc lµm chñ yÕu ë ViÖt Nam. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho thÊy toµn bé c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá mµ phÇn lín lµ khu vùc ngoµi quèc doanh lµ nguån chñ yÕu t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Cô thÓ tõ sè liÖu cña tæng côc thèng kª cho thÊy doanh nghiÖp võa vµ nhá tuyÓn dông gÇn 1 triªuh lao ®éng chiÕm 49% lùc l­îng lao ®éng trªn ph¹m vi c¶ n­íc, ë duyªn h¶i miÒn Trung sè lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá so víi sè lao ®éng trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc chiÕm cao nhÊt trong c¶ n­íc (67%), §«ng Nam Bé cã tû lÖ thÊp nhÊt (44%) so víi møc trung b×nh cña c¶ n­íc. Cô thÓ tõ n¨m 1996 ®Õn nay sè lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n chØ gi¶m trong n¨m 1997, cßn l¹i ®Òu t¨ng. So s¸nh víi tæng lao ®éng toµn x· héi th× khu vùc nµy chiÕm 11% qua c¸c n¨m, riªng n¨m 200 lµ 12%. N¨m 2000 sè l­îng lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n lµ 463844 ng­êi, so víi n¨m 1999 t¨ng 778681 ng­êi (t¨ng 20.14%). Tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 2000, tèc ®é t¨ng lao ®éng ë doanh nghiÖp b×nh qu©n lµ 2.01%/n¨m, sè lao ®éng lµm viÖc trong doanh nghiÖp t¨ng thªm 48745 ng­êi (t¨ng 137.57%). Trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, lao ®éng trong c«ng nghiÖp chiÕm tû träng cao nhÊt 2712228 ng­êi, chiÕm 45.67%, lao ®éng trong ngµnh khai th¸c 786792 ng­êi chiÕm 16.94%. Qua nh÷ng sè liÖu trªn ta cã thÓ thÊy c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm chñ yÕu ë ViÖt Nam, ®¸p øng nhu cÇu viÖc lµm cña ng­êi d©n, gãp phÇn t¹o ra thu nhËp vµ n©ng cao møc sèng cho ng­êi d©n. 3.3 H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸c nhµ kinh doanh n¨ng ®éng: Sù xuÊt hiÖn vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nh÷ng nhµ sµng lËp ra chóng. Do ®Æc thï lµ sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt lín vµ th­êng xuyªn ph¶i thay ®æi ®Ó thÝch nghi víi m«i tr­êng xung quanh, ph¶n øng víi nh÷ng t¸c ®éng bÊt l­äi do sù ph¸t triÓn, xu h­íng tÞch tô vµ tËp trung ho¸ s¶n xuÊt. Sù s¸p nhËp, gi¶i thÓ vµ xuËt hiÖn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng xuyªn diÔn ra trong mäi giai ®o¹n. §ã lµ søc Ðp lín buéc nh÷ng ng­êi qu¶n lý vµ s¸ng lËp ra chóng ph¶i cã tÝnh linh ho¹t cao trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, d¸m ngh, d¸m lµm vµ chÊp nhËn sù m¹o hiÓm, sù cã mÆt cña ®éi ngò nh÷ng ng­êi qu¶n lý nµy cïng víi kh¶ n¨ng, tr×nh ®é, nhËn thøc cña hä vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ kh¶ n¨ng n¾m b¾t c¬ héi kinh doanh sÏ t¸c ®éng lín ®Õn ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp võa vµ nhá. Hä lu«n lµ ng­êi ®i ®Çu trong ®æi míi, t×m kiÕm ph­¬ng thøc míi, ®Æt ra nhiÖm vô chuyÓn ®æi cho phï hîp víi m«i tr­êng kinh doanh. §èi víi mét quèc gia th× sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ phô thuéc rÊt lín vµo sù cã mÆt cña ®éi ngò nµy, vµ chÝnh ®éi ngò nµy sÏ t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ n¨ng ®éng, linh ho¹t phï hîp cíi thÞ tr­êng. 3.4. Khai th¸c vµ ph¸t huy tèt c¸c nguån lùc t¹i chç: Tõ c¸c ®Æc tr­ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· t¹o ra cho doanh nghiÖp lîi thÕ vÒ ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc tÕ ®· cho thÊy doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· cã mÆt ë hÇu hÕt c¸c vïng, ®Þa ph­¬ng. ChÝnh ®iÒu nµy ®· gióp cho doanh nghiÖp tËn dông vµ khai th¸c tèt c¸c nguån lùc t¹i chç. Chóng ta cã thÓ chøng minh th«ng qua nguån lùc lao ®éng: doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· sö dông gÇn 1/2 lùc l­îng s¶n xuÊt lao ®éng phi n«ng nghiÖp (49%) trong c¶ n­íc, vµ t¹i mét sè vïng nã ®· sö dông tuyÖt ®¹i ®a sè lùc l­îng s¶n xuÊt lao ®éng phi n«ng nghiÖp. Ngoµi lao ®éng ra doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn sö dông nguån tµi chÝnh cña d©n c­ trong vïng, nguån nguyªn liÖu trong vïng ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. KÕt luËn: Qua c¸c ph©n tÝch ë trªn chóng ta cã thÓ thÊy râ vai trß vµ tÇm quan träng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¨ng lªn vµ tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña khu vùc nµy rÊt réng lín. Bëi v× c¸ doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang lµ ®éng lùc cho ph¸t triÓn kinh tÕ, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ huy ®éng nguån vèn trong n­íc… V× nh÷ng lý do ®ã viÖc khuyÕn khÝch, hç trî ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn n¨m 2010, ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ n­íc ta. II. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam. 1. Xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá: §­êng lèi ®æi míi cña §¶ng ta lµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa, gi¶i phãng søc s¶n xuÊt x· héi, d©n chñ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ . V× vËy doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tiÒm n¨ng to lín, tiÒm Èn trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ trong toµn d©n, ®ang ®­îc kh¬i dËy vµ ph¸t triÓn. Sè l­îng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh mµ phÇn lín lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang t¨ng lªn nhanh chãng khi khu vùc kinh tÕ tËp thÓ vµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc tæ chøc s¾p xÕp l¹i theo h­íng gi¶m dÇn vÒ l­îng, n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh, ®iÒu nµy ®­îc ph¶n ¸nh qua: 1.1. Sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá míi thµnh lËp: Chóng ta biÕt khèi doanh nghiÖp t­ nh©n (lo¹i h×nh chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá) ë ViÖt Nam ®­îc tæ chøc d­íi 3 h×nh thøc hîp ph¸p: doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ®ang t¨ng lªn m¹nh mÏ vÒ mÆt sè l­îng vµ quy m« vèn. V× vËy trong sè gÇn 41000 doanh nghiÖp míi thµnh lËp tõ n¨m 1991 – 1998 cã gÇn 34000 lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá, trong ®ã doanh nghiÖp t­ nh©n lµ 26021, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n lµ 10000 chiÕm 83% (b¶ng 3 sè l­îng c¸c doanh nghiÖp) Xem b¶ng 3 ta thÊy sè l­îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¨ng lªn nhanh chãng sau khi chungd ®­îc tù do ho¸ nh­ng còng ph¸t triÓn chËm l¹i cïng tèc ®é Êy cµo nh÷ng n¨m 97 trë ®i. §¸ng chó ý h¬n tèc ®é t¨ng tr­ëng gi¶m tõ 60% n¨m 94 xuèng cßn 4.1% n¨m 97, nh­ng sau ®ã tèc ®é t¨ng c¶u doanh nghiÖp l¹i t¨ng lªn. §Æc biÖt lµ tõ n¨m 2000 ®Õn nay, khi luËt doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn, sè l­îng ®¨ng ký kinh doanh t¨ng lªn rÊt nhanh. TÝnh tõ n¨m 2000 ®Õn hÕt th¸nh 9 n¨m 2001 sè doanh nghiÖp ®¨ng ký kinh doanh lµ 24384, nhiÒu h¬n c¶ sè doanh nghiÖp ®¨ng ký kinh doanh cña 5 n¨m tr­íc céng l¹i (22747 DN). VÒ c¬ cÊu c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®­îc ®¨ng ký kinh doanh: Trong tæng sè 66777 doanh nghiÖp (30/09/91) th× sè l­îng DNTN chiÕm tû träng lín nhÊt 58.765 (39239 DN), c«ng ty TNHH chiÕm 31.68% (25835 DN), c«ng ty cæ phÇn chiÕm 2.55% (17000 DN), c«ng ty hîp doanh chiÕm 0.004% (3 DN) §¸ng chó ý lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá míi thµnh lËp tËp trung chñ yÕu ë miÒn Nam (chiÕm 81%) trong ®ã TP HCM lµ n¬i tËp trung doanh nghiÖp võa vµ nhá nhiÒu nhÊt c¶ n­íc (25%), sè l­îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tËp trung ë miÒn B¾c chØ chiÕm h¬n 12.6% tæng sè c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña c¶ n­íc, trong ®ã sè l­îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë Hµ Néi chiÕm h¬n 50% cña c¶ miÒn B¾c. t¹i miÒn Trung sè l­îng doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm ch­a ®Çy 6%. B¶ng 3: Sè l­îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph©n theo ngµnh kinh tÕ 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Tæng sè 6808 10881 15249 18894 25002 26021 %t¨ng so víi n¨m tr­íc - 59.8 40.1 23.9 32.2 4.1 TM 1835 3894 7645 12696 73639 12753 %t¨ng so víi n¨m tr­íc - 112.2 96.3 66.1 7.4 -65 SX 3322 4392 5006 5767 5122 5620 %t¨ng so víi n¨m tr­íc - 32.2 14.0 15.2 -11.2 9.7 XD 462 892 1294 - 1672 1672 %t¨ng so víi n¨m tr­íc - 93.1 45.14 - - 0 Nguån: Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam th¸ng 6/1999 1.2. C¬ cÊu nguån vèn doanh nghiÖp míi thµnh lËp: Trong doanh nghiÖp võa vµ nhá, tuy sè l­îng chiÕm tû träng lín trong c¸c doanh nghiÖp, nh­ng sè l­îng vèn ®¨ng ký cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chØ chiÕm kho¶ng 11.2% sè l­îng vèn ®¨ng ký kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 85.6% sè vèn ®¨ng ký cña c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp. Nguyªn nh©n chÝnh cña ®iÒu nµy lµ do vèn thÊp lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ x¸c ®Þnh doanh nghiÖp võa vµ nhá v× thÕ xÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ vèn ®¨ng ký th× tû lÖ vèn ®¨ng ký cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm ­u thÕ h¬n. Còng chÝnh v× lý do nµy mµ quy m« vèn t­ b¶n cña c¸ doanh nghiÖp võa vµ nhá rÊt nhá bÐ, ®¬n cö quy m« vèn trung b×nh cña DNTN míi thµnh lËp lµ 184 triÖu VN§, c«ng ty TNHH lµ 920 triÖu, trong khi DNNN cã quy m« vèn trung b×nh lµ 15.9 tû ®ång (xem chi tiÕt b¶ng 4) B¶ng 4: quy m« vèn trung b×nh cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. (XÐt theo c«ng v¨n 681/CP-KTN) N¨m Tæng DNTN C«ng ty TNHH C«ng ty CF DNNN 1991 1080.73 174.74 753.92 19560 - 1992 1583.16 212.99 1416.17 16525 4359.38 1993 2947.81 185.36 417.49 14225.38 4070.17 1994 2323.57 159.46 789.29 49625.56 40103.46 1995 4796.52 203.85 810.10 19492.17 66895.05 1996 3301.78 178.54 817.9 10977.51 26856.05 1997 2017.00 182.27 1032.37 10412.09 11688.26 TB 2979.95 184.64 919.17 17525.9 15863.24 Nguån: B¸o c¸o ngiªn cøu hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ ®æi míi c¸c thñ tôc hµnh chÝnh nh»m thóc ®©û sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i ViÖt Nam . Th¸ng 9/99 Cô thÓ lµ tæng vèn ®¨ng ký cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tõ n¨m 1997 ®Õn hÕt th¸ng 9 n¨m 2001 ®¹t 50795.142 tû ®ång, trong ®ã DNNN chiÕm 11470.175 tû ®ång, chiÕm 22.58%, c«ng ty TNHH 29064.16 tû ®ång, chiÕm 57.21% vµ c«ng ty CF 10260.77 tû ®ång, chiÕm 20.20%. N¨m 2000 tæng vèn thùc tÕ sö dông cña DNTN lµ 110071.8 tû ®ång t¨ng 38.46% so víi n¨m 1999, trong ®ã c«ng ty TNHH t¨ng 40.07%, DNTN t¨ng 37.64%, c«ng ty CF t¨ng 36.79% 2. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 2.1. C¸c nguån huy ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá: 2.1.1. Vèn tù cã vµ nguån phi chÝnh thøc: Vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng t¹o ra tõ nguån vèn riªng cña c¸c nghiÖp chñ, cña cæ ®«ng, b¹n bÌ, hä hµng.... Nguån vèn nµy th­êng chiÕm kho¶ng 5 – 10% vèn lu©n chuyÓn. Cßn nguån vèn phi chÝnh thøc th× theo nghiªn cøu cña viÖn nghiªn cøu vµ qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng th× 75% doanh nghiÖp võa vµ nhá cã sè vèn d­íi 50 triÖu ®ång, chØ cã kho¶ng 1/3 sè doanh nghiÖp nhá vay ®­îc vèn, trong ®ã chØ cã 20% vay ®­îc tõ ng©n hµng cßn l¹i kho¶ng 80% lµ nguån vèn phi chÝnh thøc. Nguån vèn phi chÝnh thøc ®­îc t×m kiÕm tõ cho vay nÆng l·i, vay b¹n bÌ, vay ng­êi th©n.... Tuy nhiªn ph¹m vi vµ quy m« nguån vèn kh«ng lín, chñ doanh nghiÖp buéc ph¶i c©n nh¾c c¸c nhËn xÐt cña c¸ nh©n ng­êi gióp ®ì tµi chÝnh, g©y nªn mèi quan hÖ cã tÝnh chÊt c¸ nh©n, thËm chÝ cßn cã thÓ va ch¹m ®Õn sù ®éc lËp kinh doanh. 2.1.2. Nguån tµi chÝnh chÝnh thøc: Nguån vèn nµy bao gåm: + Quü hç trî ph¸t triÓn; Ho¹t ®éng qua ng©n hµng phôc vô ng­êi nghÌo, quü tÝn dông nh©n d©n, quü ph¸t triÓn n«ng th«n, liªn hiÖp hîp t¸c x·, quü hç trî ®Çu t­ quèc gia.... §Õn th¸ng 9 – 2001 trong c¶ n­íc cã gÇn 7 tû USD nhµn rçi, hµng tû ®ång cña quü hç trî ®Çu t­ quèc gia ch­a ®­îc sö dông vµ hµng trôc ngh×n ha ®Êt vµ nhµ x­ëng ch­a ®­îc sö dông ®Õn. Nh×nh chung c¸c nguån vèn chÝnh thøc nµy ®¸p øng ®­îc 25.6% nhu cÇu vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. N¨m 2001 ng©n hµng dµnh tíi 35% (45000 tû ®ång) tæng d­ nî cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay, nh­ng tû lÖ nµy cßn ë møc thÊp. + Nguån vèn chÝnh phñ vµ phi chÝnh phñ: HiÖn nay cã nhiÒu tæ chøc quèc tÕ ILO, UNIDO, ZDH, tæ chøc ph¸t triÓn Hµ Lan, viÖn Friedrich Erbut (§øc), ESCAP .... rÊt quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. Dù ¸n VIE/91/MOL/SID gi÷a chÝnh phñ ViÖt Nam (qua VCCI – Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam) vµ chÝnh phñ Thuþ §iÓn cã gi¸ trÞ 1.7 triÖu USD dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Trung t©m hç trî c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam cña VCCI (SMEPC) víi sù hîp t¸c cña ZDH (§øc) ®· lµ chiÕc cÇu nèi ®¸ng tin cËy cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÒ qu¶n lý, khëi sù, ph¸t triÓn vµ huy ®éng. C¸c nguån vèn chÝnh thøc nµy tuy kh«ng ph¶i lµ kh«ng cã song trªn thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá rÊt khã tiÕp cËn ®­îc víi nguån vèn nµy. Nguån vèn quèc tÕ th­êng dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn nh­: Møc vèn ®iÒu lÖ tèi thiÓu, sù cam kÕt thùc hiÖn hîp ®ång cña nghiÖp chñ, ph­¬ng ¸n kh¶ thi.... C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ch­a cã ­u ®·i g× vÒ vay vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nhÊt lµ cho vay trung vµ dµi h¹n, ®iÒu kiÖn thÕ chÊp tµi s¶n chÆt chÏ, trong khi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam Ýt cã ®ñ tµi s¶n ®Ó thÕ chÊp. C¸c doanh nghiÖp nhiÒu khi kh«ng cã ®ñ giÊy tê ph¸p lý cña bÊt ®éng s¶n ®em thÕ chÊp. B¶n th©n hä còng kh«ng ®ñ søc lËp kÕ ho¹ch kinh doanh dµi h¹n ®Ó thuyÕt phôc c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cho vay. V× vËy thiÕu vèn lµ trë ng¹i ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. 2.1.3. NghiÖp vô thu mua tµi chÝnh: Theo sè liÖu thån kª cña MPDF cho ®Õn nay doanh nghiÖp võa vµ nhá vèn lµ ®èi t­îng chÝnh cña c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh. Cô thÓ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· chiÕm 76% tæng sè hîp ®ång thuª tµi chÝnh ®· ký, vµ 66% tæng sè tiÒn cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh (xem thªm sè liÖu trong b¶ng 5) B¶ng 5: Hîp ®ång thuª tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. §èi t­îng thô h­ëng Sè l­îng hîp ®ång Sè tiÒn trong hîp ®ång DNTN võa vµ nhá 54 7880000 DNNN 12 1960000 DN liªn doanh vµ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi 5 1950000 Tæng 71 11490000 Nguån: Nghiªn cøu chuyªn ®Ò sè 8 cña MPDF §èi víi nghiÖp vô nµy th× ph¹m vi cña hîp ®ång thuª kh¸ réng tõ 7000 USD ®Õn 1.5 triÖu USD, møc trung b×nh hÇu hÕt lµ 180000 USD. Quy m« hîp ®ång trung b×nh ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ 140000 USD - ®©y lµ con sè t­¬ng ®èi lín so víi l­îng vèn trung b×nh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam (tõ 30000 USD – 120000 USD). MÆt kh¸c thêi h¹n trung b×nh thuª lµ 38 th¸ng l©u h¬n so víi c¸c kho¶n vuy ng©n hµng hiÖn nay, trong ®ã, thêi gian trung b×nh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ 39 th¸ng. Ngoµi ra nghiÖp vô thuª mau tµi chÝnh nµy rÊt cã lîi vµ thiÕt thùc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam hiÖn nay, thÓ hiÖn ë nh÷ng mÆt sau: + Tû lÖ ®æ vì cña c¸c hîp ®ång lµ rÊt thÊp. Trong sè 71 c¸c hîp ®ång thuª mua tµi chÝnh ®· ®­îc ký chØ cã mät hîp ®ång bÞ ®æ vì. + C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá tham gia vµo c¸c hîp ®ång thuª mua ®ang tá ra lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã ®é tin cËy cao, v× ®Õn nay trong sè 54 doanh nghiÖp chØ cã 5 doanh nghiÖp lµ thanh to¸n chËm. + Sau khi nhËn thøc ®­îc lîi Ých thuª mua tµi chÝnh rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· tiÕn hµnh thuª mua tiÕp. + Thêi gian gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc thuª mua tµi chÝnh th­êng chØ tõ 2 – 3 tuÇn, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh râ møc ®é tiÖn lîi h¬n so víi c¸c kho¶n vay ng©n hµng. + NghiÖp chñ hiÓu ®­îc thuª mua tµi chÝnh lµ g×, vµ nghiÖp cô thuª mua tµi chÝnh ®­îc tiÕn hµnh nh­ thÕ nµo. 2.2. Nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. MÆc dï lµ nguån huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ kh¸ phong phó, nh­ng trªn thùc tÕ nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn kh«ng ®­îc ®¸p øng ®ñ, v× sè doanh nghiÖp thµnh c«ng trong viÖc tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn nµy lµ rÊt Ýt, ®iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ qua sè kiÖu ®iÒu tra cña VCCI vÒ nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. B¶ng 6: Nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh. Nguån tÝn dông Tû lÖ doanh nghiÖp võa vµ nhá thö tiÕp cËn víi nguån vèn (%) Tû lÖ thµnh c«ng khi tiÕp cËn (%) NHNN vµ t­ nh©n 24.7 20.2 Quü tÝn dông cña CP 8.7 7.1 Dù ¸n quèc tÕ 1.9 1.3 B¹n bÌ vµ gia ®×nh 38.8 38.5 C¸ nh©n cho vay l·i 11.2 10.6 C¸c nguån kh¸c 2.6 1.9 Nguån: Theo sè liÖu thèng kª cña VCCI n¨m 2001 Qua sè liÖu b¶ng 6 ta cã thÓ thÊy tû lÖ thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khi tiÕp cËn víi nguån vèn tÝn dông tõ ng©n hµng rÊt thÊp kho¶ng 20.2% (tû lÖ thö tiªpa cËn 24.7%), tõ dù ¸n quèc tÕ lµ 1.3% (tû lÖ tiÕp cËn lµ 1.9%), cßn tõ phÝa b¹n bÌ vµ gia ®×nh l¹i rÊt cao 38.5% (trong khi ®ã tû lÖ thö tiÕt kiÖm lµ 38.8%). VËy nguyªn nh©n v× sao c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i muèn tiÕp cËn c¸c nguån vèn tõ gia ®×nh vµ b¹n bÌ (38.8%) trong khi ®ã chØ cã 24.7% (nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi 38.8%) muèn tiÕp cËn tõ phÝa NHNN. C©u tr¶ lêi thËt ®¬n gi¶n, ®øng vÒ phÝa doanh nghiÖp võa vµ nhá th× c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng hoµn toµn høng thó ®èi víi viÖc vay vèn tõ c¸c nguån tÝn dông cña Nhµ n­íc do nh÷ng chi phÝ, nh÷ng thñ tôc kh«ng râ rµng, nh÷ng quy ®Þnh ngÆt nghÌo cña chÝnh s¸ch tÝn dông. Nh÷ng chi phÝ ®ã cã thÓ lµ: + Chi phÝ c«ng chøng tµi s¶n thÕ chÊp. + Gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp bÞ ng©n hµng ®¸nh gi¸ thÊp so víi gi¸ thÞ tr­êng. §iÒu nµy khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng cã ®ñ sè tiÒn c©n thiÕt vµ ph¶i t×m nguån vèn vay kh¸c, do ®ã ph¶i chi phÝ nhiÒu h¬n cho c¸c thñ tôc thªm nµy. Trong tr­êng hîp mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, khi ph¸t m¹i, gi¸ cña tµi s¶n thÕ chÊp cßn bÞ Ðp xuèng g©y thiÖt h¹i cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. + Ng©n hµng kh«ng chÞu c¸c kho¶n chi phÝ m«i giíi “tÝn dông”, c¸c kho¶n chi phÝ nµy ®Òu do doanh nghiÖp ph¶i chÞu, mÆc dï trªn nguyªn t¾c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam lµ kh¸ch hµng, ng­êi mang l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng. + C¸c kho¶n chi phÝ t­ vÊn, lËp luËn chøng kh¶ thi. + C¸c kho¶n chi béi d­ìng cho c¸n bé cña c¸c tæ chøc tÝn dông khi thanh tra t×nh h×nhcña doanh nghiÖp vµ tiÕn ®é tr¶ nî. + C¸c chi phÝ do mÊt thêi gian, c«ng søc vµ nh÷ng øc chÕ vÒ t©m lý do th¸i ®é cña c¸n bé tÝn dông. ChÝnh v× vËy mµ mÆc dï l·i xuÊt vay hiÖn nay kho¶ng 0.8 – 1%. Song do c¸c chi phÝ tÝn dông kh«ng chÝnh thøc nµy céng l¹i ®· v­ît qu¸ møc chÞu ®ùng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nªn lµm cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th­êng chØ ho¹t ®éng trong ph¹m vi vèn cña m×nh. Vµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th× nguån vèn tõ gia ®×nh, b¹n bÌ d­êng nh­ lµ phæ biÕn. Qua ®ã chóng cho thÊy sù kh«ng tin t­ëng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam vµ kh¶ n¨ng thµnh c«ng khi tiÕp cËn c¸c nguån tµi chÝnh tõ c¸c ng©n hµng. MÆt kh¸c nã còng cho thÊy sù bÊt cËp cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. HiÖn t¹i nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt lín, nh­ng nhu cÇu trong t­¬ng lai cßn lín h¬n rÊt nhiÒu, v× ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi thÞ t­êng trong vµ ngoµi n­íc, th× chÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i cao, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c¶u kh¸ch hµng. Nh­ng thùc tÕ cho thÊy chÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá á ViÖt Nam th­êng rÊt thÊp, thÊp h¬n so víi hµng nhÊp khÈu, bëi v× tr×nh ®é c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp cßn thÊp, kÜ n¨ng qu¶n lý cßn yÕu kÐm do kh«ng ®­îc ®µo t¹o vµ thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i. Muèn kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã ®­îc mét nguån vèn lín ®Ó cã thÓ ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é nhµ qu¶n lý, më réng s¶n xuÊt. ChÝnh v× vËy nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá luån luån lín vµ lµ vÊn ®Ò bøc xóc nhÊt ®èi víi chóng. §Æc biÖt trong t­¬ng lai khi thêi h¹n tham gia thùc hiÖn lé tr×nh AFTA,hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®ang tiÕn ®Õn rÊt gÇn, xa h¬n mét chót lµ APECH vµ WTO, vµ sù lín m¹nh kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ Trung Quèc khi ®· tham gia WTO, th× viÖc ®Æt c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vµo vÞ trÝ trung t©m sù ph¸t triÓn lµ ®ßi hái kh¸ch quan cña lÞch sö. Do ®ã kh«ng chØ hiÖn t¹i mµ ngay c¶ trong t­¬ng lai nhu cÇu vÒ vèn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt lín. ChÝnh v× vËy, t×m ®­îc nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c trong vÊn ®Ò huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ rÊt cÇn thiÕt v× th«ng qua ®ã shóng ta sec cã biÖp ph¸p gi¶i quyÕt cô thÓ ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn. 3. Nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh huy ®éng vãn cña doanh nghiÖp: Tõ thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë trªn ta cã thÓ thÊy ®­îc t×nh tr¹ng thiÕu vèn hiÖn nay ddang lµ vÊn ®Ò bøc xóc vµ ®¸ng lo ng¹i nhÊt. Tæng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá míi chØ b»ng 30% so víi tæng vèn cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, mÆc dï s¶n l­îng cña nã chiÕm tíi 93% trong c¸c doanh nghiÖp cña c¶ n­íc. VËy ®©u lµ nh÷ng trë ng¹i ®èi víi viÖc tiÕp cËn vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá: - Cã thÓ nãi viÖc kh«ng tiÕp cËn ®­îc víi c¸c nguån vèn tÝn dông lµ h¹n chÕ lín nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Nguyªn nh©n chÝnh cña t×nh tr¹ng nµy lµ do: + C¸c thñ tôc vay vèn ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n cña c¸c tæc chøc tÝn dông rÊt phøc t¹p, nã lµm cho chi phÝ giao dÞch cao, vµ lµm cho c¸c kho¶n tÝn dông trë nªn ®¾t h¬n ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. ChÝnh v× thñ tôc vµ yªu cÇu phøc t¹p nh­ vËy nªn ®a sè c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng thÓ vay ®­îc vèn tõ ng©n hµng. + Thñ tôc giao dÞch phøc t¹p vµ chi phÝ giao dÞch cao cµng lµm cho c¸c ng©n hµng kh«ng muèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vay, bëi v× ®øng trªn gãc ®é cña ng©n hµng th× mét thñ tôc cho vay mét kho¶n vèn nhá còng kh«ng kÐm phÇn phøc t¹p so víi thñ tôc cho vay c¸c kho¶n vèn lín. So víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th× c¸c kho¶n vay vña doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn khã kh¨n h¬n rÊt nhiÒu, vµ cong mang l¹i Ýt lîi nhuËn h¬n bëi v× yªu cÇu vÒ tµi s¶n thÕ chÊp ®· ph¸t sinh ra c¸c chi phÝ giao dÞch mµ lÏ ra cã thÓ bï ®¾p b»ng viÖc t¨ng l·i suÊt nh­ng l·i suÊt cho vay l¹i cè ®Þnh. + nh÷ng quy ®Þnh kh¸t khe vÒ tµi s¶n thÕ chÊp vµ vÒ c¸c dù ¸n ®Çu t­ ®· lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc khi hä muån vay vèn tõ c¸c tæ chøc tÝn dông. Trong khi ®ã doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã thÓ ®ùoc cho vay mµ kh«ng cÇn thÕ chÊp. + C¸c ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ mét tµi s¶n thÕ chÊp kh«ng râ rµng, c¸c quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nÇy cßn rÊt tuú tiÖn. + C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng thÓ nhËn ®­îc sù hç trî trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n, trong viÖc so¹n th¶o c¸c kÕ ho¹ch kinh doanh, nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n vµ t×m ®Õn c¸c kho¶ vay…. + Khã kh¨n võa lµ viÖc tiÕp cËn víi thÞ tr­êng chøng kho¸n, nh­ng ®Ó t×m chç ®øng cho c¸c doanh nghiÖp trong thÞ tr­êng nµy lµ rÊt khã kh¨n. V× trªn thùc tÕ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay chØ cã 5 doanh nghiÖp ®­îc niªm yÕt cæ phiÕu trong khi ®ã kh«ng cã mét doanh nghiÖp nµo lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá> V× thÕ doanh nghiÖp võa vµ nhá rÊt khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vèn nhµn rçi trong d©n c­ th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. Ngoµi ra cßn hµng lo¹t c¸c khã kh¨n nh­: Khã kh¨n trong viÖc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay vèn… TÊt c¶ nh÷ng lý do trªn ®· h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp cã ®­îc nguån vèn cÇn thiÕt ®Ó kinh doanh. III. Gi¶i ph¸p ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn nh»m thóc ®Èy h¬n n÷a sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. C«ng viÖc ®æi míi kinh tÕ vµ nç lùc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc ®· t¹o ®éng lùc ®¸ng kÓ ®èi víi sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ, trong ®ã cã khu vùc ngoµi quèc doanh – Chñ yÕu lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá. HiÖn nay doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang ®ãng vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm, huy ®éng c¸c nguån vèn trong n­íc cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh võa häc võa lµm doanh nghiÖp võa vµ nhá ®· vµ ®ang ®µo t¹o mét ®éi cgò c¸c nhµ doanh nghiÖp trÎ vµ c«ng nh©n, víi kiÕn thøc vµ tay nghÒ ®ang tõng b­íc ®­îc hoµn thiÖn. XÐt vÒ mÆt qu¶n lý chung doanh nghiÖp võa vµ nhá chÝnh lµ lùc l­îng quan träng, gãp phÇn hiÖu suÊt vµ tÝnh lho¹t cña nÒn kinh tÕ. Nh»m gãp phÇn gi¶i quyÕt mét sè khã kh¨n trong qu¸ tr×nh huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn h¬n n÷a theo ®óng tiÒm n¨ng cña chóng th× em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p sau sau ®©y: 1. Thµnh lËp c¸c quü b¶o l·nh tÝn dông: Tõ n¨m 1995, quü b¶o lanhc tÝn dông ®· ho¹t ®éng thÝ ®iÓm ë B¾c Giang gi÷a ng©n hµng N«ng NghiÖp & Ph¸t TriÓn N«ng Th«n vµ trung t©m t­ vÊn doanh nghiÖp B¾c Giang víi viÖn Friedrich Erbut (§øc), sau ®ã lµ quü b¶o l·nh tÝn dông gi÷a NH C«ng Th­¬ng ViÖt Nam vµ ng©n hµng c©n ®èi §øc víi gi¸ trÞ 1 triªu DEM. Tõ nh÷ng kinh nghiÖp kh¶ quan b­íc ®Çu ®ã ChÝnh Phñ ®· ra nghÞ ®Þnh sè 90/2001/10-CP ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ thµnh lËp quü tÝn dông, vµ chóng ta nªn nhanh chãng thµnh lËp quü nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. XuÊt ph¸t tõ t×nh th×nh thùc tÕ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta, quü b¶o l·nh tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nªn lµ mét tæ chøc trung gian gi÷a NH vµ DN, lµ mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh phi lîi nhuËn, n»m trong hÖ thèng NH vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña NHNN. Nguyªn lý c¬ b¶n cña quü b¶o l·nh tÝn dông lµ: Doanh nghiÖp võa vµ nhá ®i vay ng©n hµng víi sù b¶o l·nh cña quü tÝn dông. Quü lµ ng­êi trung gian ®¾c lùc gi÷a ng©n hµng vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n cña doanh nghiÖp ®Ó kiÕn nghÞ NH cho vay. Quü ®øng ra b¶o l·nh cho c¸c kho¶n vay cong thiÕu thÕ chÊp vµ tr¶ nî thay cho doanh nghiÖp nÕu doanh nghiÖp ch­a cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. §Ó ®­îc b¶o l·nh doanh nghiÖp ph¶i nép lÖ phÝ b¶o l·nh cho quü (møc phÝ thÝ ®iÓm võa qua lµ 1 – 2% tæng vèn vay). Quü cã thÓ chØ b¶o l·nh tèi ®a 70 – 80% vèn vay, phÇn cßn l¹i lµ NH g¸nh chÞu ®Ó n©ng cao tr¸ch nhiÖm thÈm ®Þnh cña ng©n hµng. Ngoµi ra Nhµ n­íc cßn cã thÓ hç trî quü theo h­íng: + Nhµ n­íc cung cÊp vèn ban ®Çu, kh«ng hoÆc cã thÓ rót dÇn them møc tÝch luü vèn cña quü. + Nhµ n­íc t¸i b¶o l·nh miÔn phÝ (mét tØ lÖ bÊt ky) cho quü. + Còng cho vay ­u ®·i (mét tû lÖ nhÊt ®Þnh trªn sè d­ b¶o l·nh khi cÇn thiÕt). 2. T¨ng c­êng nghiÖp vô thuª, mua tµi chÝnh: Nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn II/2 th× nghiÖp vô thuª mua tµi chÝnh hiÖn nay rÊt thùc tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë chç: giao dÞch ng¾n, thêi h¹n thuª mua t­¬ng ®èi dµi, quy m« cña hîp ®ång thuª ®ñ lín ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trang bÞ cña doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nh­ng theo nghiªn cøu cña MPDF th× hiÖn nay c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh ®ang gÆp mét sè khã kh¨n. HiÖn thêi c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh kh«ng cã quyÒn ®­îc nhËp khÈu thiÕt bÞ trùc tiÕp. C¬ së ®èi viÖc hç trî vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng thuª mua ch­a hoµn toµn hoµn thiÖn vÝ dô nh­ c¬ quan c«ng an ch­a cã quyÒn h¹n cÇn thiÕt ®Ó cÊp biÓn ®¨ng ký cho c¸c lo¹i xe thuª mua, viÖc thùc thi c¸c hîp ®ång thuª mua vÉn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, r¾c rèi. Sè l­îng c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh bÞ NHNN ViÖt Nam h¹n chÕ. Bªn c¹nh ®ã qu¸ tr×nh ®¨ng ký gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i, vµ mÊt rÊt nhiÒu thêi gian. V× thÕ ®Ó cung cÊp vèn mét c¸ch kh¶ thi, cã hiÖu qu¶ cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam th«ng qua h×nh thøc thuª mua tµi chÝnh, nªn ch¨ng cã mét sè chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng h¬n cho nghµnh thuª, mua tµi chÝnh. Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam cã thÓ ®Ò nghÞ c¸c c«ng ty nµy cho thuª bÊt ®éng s¶n vµ ®éng s¶n mµ hä dù kiÕn, ký hîp ®ång víi c¸c c«ng ty tµi chÝnh vµ cã sù høa hÑn vÒ viÖc b¸n tµi s¶n tuú theo t×nh h×nh. 3. Ng©n hµng nªn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vèn th«ng qua h×nh thøc níi láng c¸c quy ®Þnh vay vèn…. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy th× c¸c ng©n hµng ph¶i lµm nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ sau: + §iÓu cÇn thiÕt lµ ph¶i nhËn thøc ®óng vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ tõ ®ã t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho mäi doanh nghiÖp trong viÖc vay vèn ng©n hµng. + C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®­îc vay vèn tÝn dông víi c¸c thñ tôc kh«ng nªn qua r­êm rµ, phøc t¹p, c¸c quy ®Þnh vÒ thÕ chÊp, c«ng chøng, lÖ phÝ, thêi gian cÇn söa ®æi cho râ rµng, hîp lý vµ ®¬n gi¶n h¬n. + T¨ng thªm nguån vèn trung vµ dµi h¹n víi l·i suÊt ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ. + Kh«ng nªn hç trî vèn chØ dõng l¹i ë hç trî ban ®Çu mµ nªn tiÕp tôc hç trî trong c¶ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi qu¶n lý sao cho doanh nghiÖp võa vµ nhá æn ®Þnh ho¹t ®éng l©u dµi. 4. C¶i tiÕn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n cho c¸c doanh nghiÖp thÕ chÊp quyÒn së h÷u ®Êt ®Ó vay vèn. HiÖn nay trong chÝnh s¸ch ®Êt ®ai cña chóng ta cã nhiÒu v¨n b¶n ph¸p quy cã liªn quan ®Õn ®Êt, c¸c quyÒn sö dông vµ thÕ chÊp c¸c quyÒn ®ã rÊt phøc t¹p, kh«ng râ rµng, cô thÓ lµ: + HÖ thèng cÊp phÐp cña ChÝnh Phñ trong tõng viÖc thùc hiÖn quyÒn sö dông ®Êt cßn rÊt cång kÒnh, phiÒn to¸i, kh«ng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ t¹o ra nh÷ng c¬ héi ®Ó trôc lîi, l¹m dông kh¸c. + Ch­a cã hÖ thèng ®¨ng ký c«ng khai vÒ c¸c quyÒn h¹n cho thuª ®Êt vµ thÕ chÊp. + VÒ mÆt hµnh chÝnh gi¸ trÞ cña quyÒn sö dông ®Êt do UBND tØnh, thµnh phè, x¸c ®Þnh ch÷ ký ph¶i theo gi¸ thÞ tr­êng, vµ ®­îc mçi tØnh ¸p dông mét c¸ch kh¸c nha. MÆt kh¸c NH ®Þnh gi¸ cña quyÒn sö dông ®Êt còng kh«ng theo gi¸ thÞ tr­êng vµ gi¶ trÞ thùc cña nã. §iÒu nµy g©y ra cho doanh nghiÖp mét tæn thÊt lín vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp vµ trë ng¹i. V× vËy ®Ó t¹o cho doanh nghiÖp võa vµ nhá dÔ dµng trong viÖc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay vèn tÝn dông th× Nhµ n­íc nªn c¶i tiÕn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai theo h­íng: Lµm râ vµ ®Èy nhanh c¸c thñ tôc cÊp quyÒn sö dông ®Êt ®ai cho doanh nghiÖp. Thèng nhÊt vµ hiÖn ®¹i ho¸ viÖc ®¨ng ký ®Êt ®ai vµ nhµ x­ëng, hîp lý ho¸ c¸c thñ tôc ®¨ng ký ®Êt ®ai vµ nhµ x­ëng. PhÝ vµ thuÕ trong viÖc ®¨ng ký ®Êt ®ai nªn v­ît qu¸ 25% gi¸ trÞ tµi s¶n. Níi láng c¸c ®iÒu kiÖn. 5. Tæ chøc thµnh lËp quü theo kiÓu hiÖp héi kinh doanh. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy sù hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp th­êng kh«ng ®­îc hiÓu nh­ lµ mét nguån lîi v× hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu coi c¸c doanh nghiÖp kh¸c lµ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong viÖc tiÕp cËn víi nguån vèn, nguyªn liÖu, lao ®éng cña ®¸t n­íc. NhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò nµy tõ cuèi nh÷ng n¨m 90, ChÝnh Phñ ®· khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c hiÖp héi ngµnh nghÒ, víi môc tiªu x©y dùng c¸c ®Çu mèi cÊp quèc gia cho c¸c doanh nghiÖp trong hÇu hÕt c¸c ngµnh nghÒ vµ ngµnh hµng xuÊt khÈu. Nh­ng trªn thùc tÕ cã rÊt Ýt c¸c hiÖp héi ®­îc ra ®êi nh­ hiÖp héi giµy da (LESAFO), hiÖp héi hµng dÖt may (VITAS), hiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thuû s¶n (VASEP), vµ hiÖp héi rau qu¶ ViÖt Nam (Vina Fruit)… vµ chøc n¨ng cña c¸c hiÖp héi chØ hç trî cho c¸c thµnh viªn xóc tiÕn xuÊt khÈu th«ng qua héi trî triÓn l·m, cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng…. Ch­a cã qu¶ng c¸o, hç trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. V× vËy ®Ó t¨ng thªm chøc n¨ng nµy th× c¸c hiÖp héi nªn tæ chøc ra mét quü chung cho c¸c thµnh viªn. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña quü nµy cã thÓ lµ: C¸c thµnh viªn cña hiÖp héi hµng th¸ng, hµng quý ph¶i ®ãng gãp mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh cho hiÖp héi, sau ®ã bèc th¨m ®Ó ph©n chia thø tù øng tiÒn quü (thùc ra ®©y lµ c¸ch “chiÕm dông” vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong mét thêi gian ng¾n). Víi c¸ch thµnh lËp theo kiÓu nµy th× sÏ thu ®­îc rÊt nhiÒu lîi Ých: + Gióp cho chñ doanh nghiÖp nhanh chãng cã ®­îc nguån vèn lín ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. + T¹o ra sù hîp t¸c, hç trî gi÷a c¸c ngµnh cã liªn quan tõ ®ã tån t¹i mét mèi liªn kÕt vµ bæ xung gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ ®©y lµ mét ngu«ng mang l¹i lîi thÕ c¹nh tranh cho c¸c doanh nghiÖp. C. KÕt luËn. Víi môc tiªu chiÕn l­îc ®Õn n¨m 2010 lµ ®­a n­íc ta tho¸t khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nªn nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµnh n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i, tõng b­íc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc, n©ng cao râ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn, c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. §ång thêi cã thÓ rót ng¾n thêi gian ph¸t triÓn so víi c¸c n­íc ®i tr­íc, võa cã nh÷ng b­íc tuÇn tù, võa cã nh÷ng b­íc nh¶y vät. Cã thÓ coi ®©y lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm lín cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc ta ®Õn ®Çu thÕ kØ XXI mµ ë c¸c §¹i héi §¶ng tr­íc ®©y ch­a nªu ra hoÆc ch­a ®­îc nhÊn m¹nh. §ã lµ nh÷ng nhiÖm vô mang tÝnh sèng cßn cña ®Êt n­íc, ph¶i hoµn thµnh vµ hoµn thµnh mét c¸ch khÈn tr­¬ng víi chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ míi ®Ó v­ît qua nh÷ng th¸ch thøc lín lao cña héi nhËp vµ c¹nh tranh kinh tÕ quèc tÕ. §Ó h­íng vµo môc tiªu nãi trªn th× chóng ta ph¶i ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, tËp trung th¸o gì mäi v­íng m¾c, xo¸ bá mäi trë ng¹i ®Ó kh¬i dËy ngu«ng lùc trong d©n, cæ vò c¸c nhµ kinh doanh vµ ng­êi d©n ra søc lµm giµu cho m×nh vµ cho ®Êt n­íc. §iÒu nµy th× thÓ hiÖ râ nÐt trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. ChÝnh v× vËy mµ ®¸nh gi¸ ®óng vai trß quan träng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, th¸o gì mét sè khã kh¨n trªn con ®­êng ho¹t ®éng kinh doanh cña chóng sÏ lµ mét gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao hiªu suÊt vµ tÝnh linh ho¹t cña nÒn kinh tÕ, thùc hiÖn chiÕn l­îc ®Õn n¨m 2010. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o_Th¹c sü Vò C­¬ng ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh viÕt. C¸m ¬n mäi ý kiÕn ®ãng gãp vµ chØ b¶o cña c¸c thÇy vµ c¸c c«. Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o. 1. Nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. T¹p chÝ Ng©n hµng 1,2/200 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p hç trî cÊp thiÕt ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta. T¹p chÝ KTPT sè 133/99 3. B¶o l·nh tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ 2/99 4. Vai trß, xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam. T¹p chÝ nghiªn cøu lý luËn 1/99 5. Tõ kinh nghiÖm vµ chÝnh s¸ch hç trî vèn ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá. T¹p chÝ th­¬ng m¹i 1/2001 6. Doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta tiÒm n¨ng vµ h¹n chÕ. T¹p chÝ KTPT 114/2000 7. Chuyªn ®Ò nghiªn cøu kinh tÕ cña MPDF. Chuyªn ®Ò nghiªn cøu kinh tÕ sè 2,10/2000 8. B¸o c¸o nghiªn cøu hoµn thiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« vµ ®æi míi c¸c thu tôck hµnh chÝnh nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t¹i ViÖt Nam. 9. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam. NXB CPhÝnh trÞ quèc gia 2002 môc lôc A. §Æt vÊn ®Ò 1 B. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 3 I. Kh¸i qu¸t chung vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá 3 1. Quan niÖm vÒ doanh nghiÖp võa vµ nhá 3 2. §Æc tr­ng ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá 4 3. Vai trß cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 6 II. T×nh h×nh ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam 9 1. Xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá 9 2. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá 13 3. Nh÷ng khã kh¨c trong qu¸ tr×nh huy ®éng vãn cña doanh nghiÖp 18 III. Gi¶i ph¸p ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn nh»m thóc ®Èy h¬n n÷a sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë ViÖt Nam 19 1. Thµnh lËp c¸c quü b¶o l·nh tÝn dông 20 2. T¨ng c­êng nghiÖp vô thuª, mua tµi chÝnh 21 3. Ng©n hµng nªn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vèn th«ng qua h×nh thøc níi láng 22 4. C¶i tiÕn chÝnh s¸ch ®Êt ®ai t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n cho c¸c doanh nghiÖp thÕ chÊp quyÒn së h÷u ®Êt ®Ó vay vèn 22 5. Tæ chøc thµnh lËp quü theo kiÓu hiÖp héi kinh doanh 23 C. KÕt luËn 25 Danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o 26