Tiểu luận Thực trạng cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam

më ®Çu Trong thêi k× tr­íc,ë n­íc ta còng nh­ c¸c n­íc trong hÖ thãn XHCN tr­íc ®©y,chÕ ®é së h÷u d­êng nh­ ®· ®­îc gi¶i quyÕt .§ã lµ chóng ta ®· x©y dùng XHCN víi hai h×nh thøc së h÷u toµn d©n vµ tËp thÓ. Cïng víi chÕ ®é c«ng h÷u ,m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ ttËp trung ra ®êi vµ thèng trÞ trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng CNXH ë ViÖt Nam. §a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thóc së h÷u kh«ng chØ diÔn ra trªn ph¹m vi c¸c n­íc XHCN mµ cßn trªn toµn thÕ giíi . Xu h­íng vËn ®éng sù ®a d¹ng ho¸ nµy cã kh¸c nhau ,song nã cïng chung mét môc ®Ých lµ t¹o ra sù phï hîp gi÷a QHSX víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña LLSX nh»m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn h¬n n÷a kinh tÕ x· héi ë mçi n­íc §Ó thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u cã thÓ cã nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau,víi mçi lo¹i h×nh kinh tÕ ,mçi n­íc l¹i cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¸c nhau. Nh×n trªn ph­¬ng diÖn tæng thÓ cã thÓ kh¼ng ®Þnh: cæ phÇn ho¸ lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng tiÖn c¬ b¶n ®Ó thùc hiÖn sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u Trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ ë ViÖt Nam ®Æc biÖt trong hoµn c¶nh hiÖn nay th× cá phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng chØ lµ mét nhiªm vô quan träng ma cßn lµ nhiÖm vô cÊp thiÕt cÊn ph¶i ®­a lªn hµng ®Çu nÕu nh­ muèn ph¸t triÕn kinh tÕ theo lo¹i h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn,®Þnh h­íng XHCN I. lý luËn chung vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 1Kh¸i niÖm. a. Cæ phÇn ho¸: Cæ phÇn ho¸ lµ viÖc chuyÓn mét c«ng ty 100%vèn nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn cã c¬ cÊu ®a d¹ng.VÒ mÆt luËt ph¸p th× ®©y lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c«ng ty ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp b. C«ng ty cæ phÇn: C«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp cã c¸c cæ ®«ng cïng gãp vèn,cïng chia lîi nhuËn ,cïng chÞu rñi ro t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo c«ng ty. c. Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc(CPHDNNN): Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ viÖc chuyÓn doanh nghiÖp mµ chñ së h÷u lµ nhµ n­íc(doanh nghiÖp ®¬n së h÷u )thµnh c«ng ty cæ phÇn(doanh nghiÖp ®a së h÷u).ChuyÓn doanh ghiÖp tõ chç ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiªp nhµ n­íc sang doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng ty cæ phÇn trong luËt doanh nghiÖp. Sù chuyÓn ho¸ nµy lµ sù thay ®æi c¨n b¶n trªn ba mÆt : chuyÓn ho¸ quyÒn së h÷u , thay ®æi c¨n b¶n vÒ quy chÕ ho¹t ®éng , thay ®æi quan hÖ qu¶n lý gi÷a c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp. *Môc tiªu CPHDNNN: Theo nghÞ quyÕt TW3 ( khoa IX) cña §¶ng vµ nghi ®Þnh 187/2004/N§-CPngµy 16.11.2004cña chÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn c«ng ty nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn, ngoµi viÖc huy ®éng thªm vèn cña x· héi ®Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc tµi chÝnh th× môc tiªu cña cæ phÇn ho¸ lµ nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ vèn,tµi s¶n cña nhµ n­íc,n©ng cao hiÖu qu¶ ,søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ nÒn kinh tÕ nãi chung, th«ng qua viÖc thay ®æi c¬ cÊu së h÷u t¹o ®éng lùc míi vµ chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc sang ph­¬ng thøc qu¶n lý míi n¨ng ®éng, chÆt chÏ h¬n Nh×n bÒ ngoµi cæ phÇn hãa lµ qu¸ tr×nh x¸c ®Þnh l¹i môc tiªu ,ph­¬ng h­íng kinh doanh , nhu cÇu ,vèn ®iÒu lÖ vµ chia ra thµnh cæ phÇn,®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh møc vèn nhµ n­íc cÇn n¾m gi÷ vµ rao b¸n phÇn cßn l¹i. Qua ®ã lµm thay ®æi c¬ cÊu së h÷u ,huy ®éng thªm vèn ,x¸c lËp cô thÓ nh÷ng ng­êi tham gia lµm chñ,®­îc chia lîi nhuËn vµ chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn,thuéc së h÷u cña tËp thÓ cæ ®«ng vµ chuyÓn sang ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. Song ,®Ó hiÓu râ thùc chÊt cña cæ phÇn ho¸,cÇn thÊy r»ng trong c«ng ty cæ phÇn,trªn c¬ së vèn ®­îc chia ra thµnh nhiÒu phÇn ,th× quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ kinh doanh còng ®­îc ph©n ra thµnh c¸c ®¬n vÞ vµ cã c¬ cÊu x¸c ®Þnh t­¬ng øng víi c¬ cÊu së h÷u.Do ®ã ,së dÜ cæ phÇn ho¸ cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghÞªp nhµ n­íc lµ do qua cæ phµn ho¸ ,c¬ cÊu së h÷u cña doanh nghiÖp ®­îc thay ®æi,dÉn tíi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng thay ®æi theo,tõ ®ã t¹o ra mét c¬ cÊu ®éng lùc cã chñ thÓ râ rµng vµ hîp lùc míi m¹nh mÏ h¬n, ®ång thêi chuyÓn doanh nghiÖp sang vËn hµnh theo c¬ chÕ qu¶n lý míi ,tù chñ ,n¨ng ®éng h¬n,nh­ng cã sù gi¸m s¸t réng r·i vµ chÆt chÏ h¬n Cho nªn ,thøc chÊt cæ phÇn ho¸ nãi chung chÝnh lµ gi¶i ph¸p tµi chÝnh vµ tæ chøc ,dùa trªn chÕ ®é cæ phÇn ,nh»m ®æi míi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ ph©n chia quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm g¾n chÆt víi s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .Cßn cæ phµn ho¸ theo ph­¬ng thøc hiÖn hµnh lµ gi¶ ph¸p lµm thay ®æi c¬ cÊu së h÷u ,d·n tíi thay ®æi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm tõ chç chØ cã nhµ n­íc n¾m quyÒn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn sang chia sÎ kÕt qu¶ kinh doanh ,c¶ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm,lîi nhuËn vµ rñi ro cho nh÷ng ng­êi tham gia gãp vèn, qua ®ã t¹o ®éng lùc,tr¸ch nhiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp. Nh×n chung CPHDNNN ë ViÖt Nam nh»m 3 môc tiªu sau: 1. Gãp phÇn quan träng n©ng cao hiÖu qu¶ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp; t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u, trong ®ã cã ®«ng d¶o ng­êi lao ®éng; t¹o ®«ng lùc m¹nh mÏ vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng cho doanh nghiÖp ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, tµi s¶n cña nhµ n­íc vµ cña doanh nghiÖp 2. Huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao gåm: c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn doanh nghiÖp  3. Ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng­êi lao ®éng, cña c¸c cæ ®«ng ; t¨ng c­êng sù d¸m s¸t cña nhµ ®Çu t­ ®èi víi doanh nghiÖp; b¶o ®¶m hµi hoµ lîi Ých cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp , nhµ ®Çu t­ vµ ng­êi lao ®éng. *H×nh thøc CPHDNNN: Thø nhÊt ,®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc trong c¸c lÜnh vùc then chèt cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt nÒn KTQD, chóng ta th­êng tiÕn hµnh ph­¬ng thøc cæ phÇn ho¸ mµ trªn 50%cæ phÇn thuéc së h÷u nhµ n­íc .Trªn thùc tÕ ,c¸c doanh nghiÖp nµy tån t¹i bèn lo¹i cæ ph©n: cæ phÇn cña nhµ n­íc ®ãng vai trß chi phèi,cæ phÇn tËp thÓ cña c¸c xÝ nghiÖp, cæ phÇn cña c¸n bé nh©n viªn trong doanh nghiÖp,cæ phÇn cña c¸c c¸ nh©n trong x· héi.Do cæ phÇn cña nhµ n­íc chiÕm tØ träng lín nªn nã ®ãng vai trß chi phèi ,®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.C¸c doanh nghiÖp nµy kinh doanh d­íi sù qu¶n lý ,®iÒu tiÕt chÆt chÏ cña nhµ n­íc Nh­ vËy , nhê vÞ trÝ chi phèi cña m×nh ,cæ phÇn cña nhµ n­íc l¹i chi phèi mét khèi l­îng lín tµi s¶n x· héi(cæ phÇn cuÈ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c) vµo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi do nhµ n­íc XHCN ®iÒu tiÕt ,qu¶n lý.ChÝnh v× vËy cã thÓ xem c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy lµ c¸c doanh nghiÖp dùa trªn c¬ së c«ng h÷u vµ chóng n»m trong thµnh phÇn kinh tÕ XHCN Theo nghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ sè 64/2002/N§-CP th× CPHDNNN cã c¸c h×nh thøc sau: 1.Gi÷ nguyªn vèn nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phiÕu thu hót thªm vèn. 2. B¸n mét phÇn vèn nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp 3. B¸n toµn bé vèn nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp. 4. Thùc hiÖn c¸c h×nh thøc 2 hoÆc 3 kÕt hîp víi ph¸t hµnh cæ phiÕu thu hót thªm vèn. 2.T¸c dông vµ sù cÇn thiÕt cña CPHDNNN: Tr­íc khi cæ phÇn ho¸ ,c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh(hay cßn gäi lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc)®· n¾m gi÷ mét khèi l­îng lín tµi s¶n cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng víi gÇn 3 triÖu lao ®éng ,tao ra kho¶ng 35->40%tæng sè s¶n phÈm x· héi vµ ®ãng gãp trªn 50%ng©n s¸ch nhµ n­íc .Trong nhiÒu nghµnh c«ng nghiÖp ,c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh chiÕm tõ 70->100%sè l­îng.Tuy nhiªn c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh(DNNN)gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n,nhiÒu c¬ së kinh doanh yÕu kÐm ,thua lç hoÆc kh«ng cã l·i.V× vËy vÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt ra trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ lµ ®æi míi c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh lµ néi dung quan träng vµ cÇn thiÕt MÆt kh¸c ë c¸c n­íc XHCN tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi mí c¶i c¸ch ,sù kÐm hiÖu qu¶ cña së h÷u c«ng céng ,khi mµ lùc l­îng s¶n xó©t cßn ë tr×nh ®é thÊp ,®Æt ra yªu cÇu ph¶i cã sù thay ®æi h×nh thøc c«ng h÷u ®· cã b»ng sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u.§a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u trë thµnh mét quyÕt s¸ch cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn LLSX, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN. ë nh÷ng n­íc nµy ,trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp ,tÝnh hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ n­íc ®· ®Æt ra yªu cÇu ph¶i ®æi míi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc mµ cæ phÇn ho¸ lµ mét ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ v×: + Nã kh«ng chØ dùa vµo chÕ ®é së h÷u vèn mµ cßn dùa vµo møc cèng hiÕn lao ®éng ®Ó ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh .Do ®ã nã thÓ hiÖn râ tÝnh chÊt XHCN cña doanh nghÖp nhµ n­íc .Tõ ®ã ,cã thÓ gäi ®©y lµ ph­¬ng thøc cæ phÇn ho¸ XHCN +Nã g¾n chÆt quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý,lao ®éng trong doanh nghiÖp ®èi víi kÕt qu¶ kinh doanh,tõ ®ã t¹o ra ®­îc ®éng lùc vµ tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp ,m¹nh mÏ h¬n.V× thÕ nã cã thÓ kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng “v« chñ” vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp + C¸ch thøc tiÕn hµnh ®¬n gi¶n h¬n, tr¸nh ®­îc s¬ hë ,thÊt tho¸t tµi s¶n cña nhµ n­íc .B»ng mét chñ tr­¬ng chung lµ cã thÓ biÕn tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ nø¬c thµnh c«ng ty cæ phÇn nhµ n­íc mµ kh«ng ph¶i cã sù nhÊt trÝ cña ng­êi ®ang qu¶n lý doanh nghiÖp,nhÊt lµ kh«ng sî s¬ hë thÊt tho¸t tµi s¶n cña nhµ n­íc khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. +Nã cã thÓ thùc hiÖn cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc v× kh«ng sî ¶nh h­ëng ®Õn sù chi phèi cña nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp,còng nh­ ®Õn vai trß nÒn t¶ng ,chñ ®¹o vµ tÝnh chÊt XHCN cña doanh nghiÖp nhµ n­íc +Cã thÓ kÕt hîp ph­¬ng thøc cæ phÇn ho¸ nµy víi ph­¬ng thøc hiÖn hµnh b»ng c¸ch tiÕn hµnh ®ång thêi hoÆc tr­íc hoÆc sau ®Ó h¹n chÕ nh­îc ®iÓm ,ph¸t huy tèi ®a ­u ®iÓm vµ lµm t¨ng ý nghÜa ,hiÖu qu¶ cña chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ hiÖn hµnh +Còng cã thÓ ¸p dông ph­¬ng thøc cæ phÇn ho¸ nµy ®Ó t¨ng c­êng ®éng lùc t¹o ra tÝnh XHCNvµ n©ng cao hiÖu qu¶ cho c¸c doanh nghiÖp d©n doanh. Trong thêi gian qua ë ViÖt Nam cæ phÇn ho¸ lµ ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u .Trong ®ã viÖc c¶i tæ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp mµ nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m 100%vèn trë thµnh c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn cã ý nghÜa hÕt søc quan träng .H¬n n÷a, trong diÒu kiÖn chuyÓn ®æi tõ chÕ ®é c«ng h÷u tr­íc ®©y sang chÕ ®é ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u hiÖn nay,cæ phÇn ho¸ cßn ®¶m b¶o cho sù æn ®Þnh vÒ x· héi ,kh«ng x¸o trén,kh«ng t¹o nhiÒu khe hë lµm thÊt tho¸t tµi s¶n cña nhµ n­¬c ,®êi sèng kinh tÕ cña nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn.ChÝnh v× vËy ,chóng ta cÇn xem cæ phÇn ho¸ nh­ mét ph­¬ng tiÖn hµng ®Çu trong viÖc c¶i tæ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ,kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp l»m cã hiÖu qu¶ II.Thùc tr¹ng CPHDNNN ë ViÖt Nam 1.Qu¸ tr×nh CPHDNNN 1.1. Thùc tr¹ng vÒ doanh nghiÖp nhµ n­íc(DNNN): DNNN ph¸t triÓn nhanh ë giai ®o¹n 1991-1995 víi tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n 11,7% gÊp 1,5 lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ tõ 1998 trë l¹i ®©y tèc ®é t¨ng tr­ëng cña DNNN chËm l¹i nh­ng DNNN vÉn tiÕp tôc ®ãng vai trß then chèt trong nhiÒu lÜnh vùc ,¶nh h­ëng lín ®Õn tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ (nép ng©n s¸ch hµng n¨m chiÕm 40%tæng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc vµ h¬n 50% kim ng¹ch xuÊt khÈu) Trong nh÷ng n¨m qua DNNN ®· ®ãng vai trß chñ ®¹o trong nÒn KTQD ,®· cã nh÷ng ®ãng gãp to lín trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ phï hîp víi t×nh h×nh cã chiÕn tranh còng nh­ trong thêi k× hoµ b×nh.Tuy nhiªn DNNN vÉn cßn yÕu kÐm ,tån t¹i trong ho¹t ®éng .VÒ kh¸ch quan: do ¶nh h­ëng cña t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi ,cïng víi nh÷ng thiªn tai nÆng nÒ ®· lµm cho DNNN gÆp khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh, gi¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ,DNNN phÇn lín ®­îc ®Çu t­ ,thµnh lËp trong thêi k× bao cÊp ,c«ng nghÖ thiÕt bÞ l¹c hËu ,vèn Ýt kh«ng cã kh¶ n¨ng ®æi míi c«ng nghÖ thiÕt bÞ nªn ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng,chÊt l­îng s¶n phÈm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.VÒ mÆt chñ quan: sè l­îng DNNN vÉn cßn nhiÒu,t¶n m¹n ë nhiÒu ngµnh,lÜnh vùc kh¸c nhau ,ch­a tËp trung vµo nh÷ng ngµnh then chèt hoÆc nh÷ng ngµnh mµ c¸c doanh nghiÖp,c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng lµm ®­îc,nhµ n­íc ch­a cã ®Þnh h­íng quy ho¹ch ®Çu t­ ngµnh hoÆc lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ;nhËn thøc vµ thùc hiÖn c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch cña c¸c bé , ngµnh, ®Þa ph­¬ng ch­a tèt;t­ t­ëng muèn bao cÊp l¹i cho doanh nghiÖp ;tr×nh ®é cña bé phËn kh«ng Ýt ng­êi qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ tr­êng 1.2. Mét vµi nhËn xÐt vÒ thùc hiÖn CPHDNNN trong thêi gian qua: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nªn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN,bªn c¹nh viÖc x©y dùng ®ång bé thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ,nhiÖm vô s¾p xÕp ,®æi míi vµ n©ng cao hiªu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cã ý nghÜa cùc kú quan träng,trong ®ã CPHDNNNlµ mét gi¶i ph¸p rÊt c¬ b¶n §¶ng vµ nhµ n­íc ta quan t©m chØ ®¹o c«ng t¸c CPHDNNN ngay tõ nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kØ XX theo quyÕt ®Þnh sè 143/H§BT ngµy15-10-1990 vµ b¾t ®Çu thùc hiÖn thÝ ®iÓm tõ 1992 theo quyÕt ®Þnh sè 202/H§BT ngµy 8-6-1992 cña héi ®ång bé tr­ëng (nay lµ chÝnh phñ).Nh×n l¹i gÇn 15 n¨m thùc hiÖn CPHDNNN,chóng ta dÔ nhËn thÊy ®©y lµ mét qu¸ tr×nh diÔn ra ®Çy khã kh¨n,phøc t¹p vµ chËm ch¹p ,mµ nguyªn nh©n chÝnh lµ do nhËn thøc ,t­ t­ëng cña l·nh ®¹o c¸c doanh nghiÖp ;c¬ chÕ ,chÝnh s¸ch ch­a ®ång bé; tr×nh tù thñ tôc ch­a hîp lý vµ c¸c vÊn ®Ò kÜ thuËt kh¸c trong viÖc x¸c ®Þnh ®óng gi¸ trÞ doanh nghiÖp ,ph¸t hµnh cæ phiÕu ,quyÒn lîi cña c¸c bªn liªn quan… Do vËy, chóng ta d· ®i tõ thÝ ®iÓm ®Õn viÖc më réng dÇn ®èi t­îng tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸,vµ ®Õn ®Èy m¹nh CPHDNNN. Ngµy 16-11-2004 chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 187/2004/N§-CPvÒ chuyÓn doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn ,®· t¹o ®iÒu kiÖn th«ng tho¸ng h¬n vÒ c¬ së ph¸p lý ®Ó ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ ,®ång thêi gãp phÇn n©ng cao tÝnh c«ng khai ,minh b¹ch trong qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ;g¾n cæ phÇn ho¸ víi ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta 2.Thµnh tùu vµ h¹n chÕ: 2.1 Thµnh tùu: tõ n¨m 1992 ®Õn nay ,c¶ n­íc ®· s¾p xÕp vµ cæ phÇn ho¸ ®­îc2.242doanh nghiÖp nhµ n­íc ,víi tæng sè vèn lªn tíi 17.700 tØ ®ång ,trong ®ã sè doanh nghiÖp d­íi 5 tØ ®ång chiÕm 59,2%,sè doanh nghiÖp tõ 5->10 tØ ®ång chiÕm 22,3%, sè doanh nghiÖp cã trªn 10 tØ ®ång chiÕm 18,5% .Sè doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¶i tiÕp tôc xÕp vµo cæ phÇn ho¸ tõ 2005 ®Òn 2010 cßn kho¶ng 1.460 doanh nghiÖp ChØ tÝnh ®Õn n¨m 2005 sau 13 n¨m tiÕn hµnh cæ phÇn hãa ,phÇn vèn cña nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn míi chØ ®¹t 10% trong khi 90% nhµ n­íc vÉn n»m l¹i.Trong sè 2.600doanh nghiÖp thuéc diÖn cæ phÇn th× chØ cã 30%nhµ n­íc kh«ng gi÷ mét ®ång vèn nµo ,29% nhµ n­íc gi÷ cæ phÇn chi phèi trªn 51%.còng trong sè ®ã nhµ n­íc cßn n»m l¹i 46,5%.Mét thùc tÕ kh¸c : cæ ®«ng lµ ng­êi lao ®éng chØ chiÕm 15,1%,còng trong 2.600 doanh nghiÖp trªn chØ cã 25 doanh nghiÖp cã nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi.Nh­ vËy theo ®¸nh gi¸ cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ la kh«ng tho¶ ®¸ng cho thÊy qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ cßn mang tÝnh chÊt khÐp kÝn  Số liệu về tình hình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước ở các đại phương trên phạm vi toàn quốc tính đến cuối năm 2002. Địa phương Số DNNN đã CPH 1. Hà nộI 82 2. Tp. Hồ Chí Minh 78 3. Hải Phòng 15 4. Đà Nẵng 11 5. Hà Giang 1 6. Cao Bằng 11 7. Lào Cai 2 8. Tuyên Quang 12 9. Thái Nguyên 5 10. Lạng Sơn 1 11. Sơn La 2 12. Yên Bái 5 13. Phú Thọ 14 14. Hoà Bình 4 15. Vĩnh Phúc 3 16. Bắc Ninh 5 17. Bắc Giang 11 18. Hà Tây 11 19. Hải Dương 6 20. Hà Nam 5 21. Nình Bình 7 22. Quảng Ninh 13 23. Thái Bình 5 24. Nam Định 37 25. Thanh Hoá 31 26. Nghệ An 21 27. Hà Tĩnh 9 28. Quảng Bình 4 29. Quảng Trị 4 30. Thừa Thiên - Huế 12 31. Quảng Nam 3 32. Quảng Ngãi 5 33. Bình Định 16 34. Khánh Hoà 14 35. Ninh Thuận 3 36. Bình Thuận 3 37. Gia Lai 4 38. Dak Lak 9 39. Lâm Đồng 15 40. Tây Ninh 2 41. Bình Dương 4 42. Đồng Nai 12 43. Bà Rịa-Vũng Tàu 6 44. Long An 2 45. Đồng Tháp 1 46. An Giang 4 47. Tiền Giang 5 48. Vĩnh Long 1 49. Cần Thơ 11 50. Kiên Giang 1 51. Trà Vinh 1 52. Bến Tre 1 53. Bạc Liêu 3 54. Cà Mau 5 55. Sóc Trăng 1 2.2 Cæ phÇn ho¸ -mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n nh­ng còng cßn cã h¹n chÕ: Cæ phÇn ho¸ lµ chñ tr­¬ng ®· ®­îc thùc tÕ chøng minh lµ rÊt ®óng ®¾n,cã t¸c dông râ rÖt n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp nhµ n­íc.Chñ tr­¬ng nµy ®· ®­îc quan t©m hoµn thiÖn ,luËt ho¸ vµ gÇn ®©y tËp trung chØ ®¹o kÕt qu¶ kh¸ h¬n .Song viÖc thùc hiÖn vÉn cßn chËm vµ cßn khã kh¨n v­íng m¾c c¶ trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh lÉn sau cæ phÇn ho¸. §©y lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m ,®ông ch¹m ®Õn quyÒn lîi Ých cña nhiÒu ®èi t­îng ,nhÊt lµ nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o vµ qu¶n lý doanh nghiÖp;do ®ã viÖc thùc hiÖn phô thuéc rÊt lín vµo sù ý thøc ®ång t×nh hay kh«ng cña nh÷ng ng­êi nµy.Quy tr×nh cæ phÇn ho¸ cã nhiÒu kh©u phøc t¹p,nhÊt lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ,xö lý nh÷ng vÊn ®Ò tån ®äng ;cÇn ph¶i chØ ®¹o ,tÝnh to¸n chÆt chÏ nÕu kh«ng sÏ s¬ hë,thÊt tho¸t tµi s¶n nhµ n­íc.Song ®iÒu ®¸ng chó ý nhÊt lµ: -§©y lµ ph­¬ng thøc cæ phÇn ho¸ dùa vµo chÕ ®ä së h÷u,qu¶n lý vµ ph©n phèi theo vèn .Vi vËy ch­a thÓ ph¸t huy tèi ®a ®éng lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý,lao ®éng t¹i doanh nghiÖp nh­ng kh«ng cã hoÆc rÊt Ýt vèn ;vµ còng khã tr¸nh khái sù chi phèi h­ëng lîi thËm chÝ thao tóng,tr× trÖ cña nh÷ng ng­êi trùc tiÕp hoÆc ®¹i diÖn cho nh÷ng ng­êi cã nhiÒu vèn ,n¨m nhiÒu cæ phÇn -MÆt kh¸c qua cæ phÇn ho¸ sÏ dÉn ®Õn h×nh thµnh mét hçn hîp ®a së h÷u.XÐt vÒ mÆt lý luËn th× viÖc dùa vµo mét sè Ýt së h÷u t­ nh©n ®Ó gióp cho së h÷u c«ng céng XHCNtrë nªn cã chñ,cã ®éng lùc vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu ch­a æn.H¬n n÷a gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u trong hçn hîp Êy sÏ cã sù t¸c ®éng chuyÓn ho¸ lÉn nhau vµ vÊn ®Ò cÇn ®­¬c ®Æt ra lµ h×nh thøc nµo sÏ bÞ chuyÓn ho¸, ngay c¶ khi nhµ n­íc gi÷ quyÒn chi phèi ,bëi thùc tÕ ®· cã nhiÒu liªn doanh lµm ¨n thua lç dÇn dÇn chuyÓn thµnh 100%thuéc së h÷u nøoc ngoµi.Do ®ã vÒ l©u dµi ch­a thÓ ®¶m b¶o ch¾c ch¾n kh«ng bÞ t­ nh©n ho¸ III. §Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p cho CPHDNNN 1. §Þnh h­íng cho CPHDNNN Së h÷u lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò träng t©m cña mäi thêi k× lÞch sö.Nã võa lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®ång thêi nã còng t¸c ®éng ®Õn mäi qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi.Trong qu¸ tr×nh ®æi míi ,§¶ng ta ®· ®­a ra chñ tr­¬ng phÈi ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u.§©y lµ mét chñ tr­¬ng ®óng ®¾n.Tõ thùc tiÔn ph¸t triÕn cña thÕ giíi thêi gian qua,cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng: ®a d¹ng ho¸ lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan ,lµ quy luËt tÊt yÕu trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña thêi ®¹i hiÖn nay Thùc tiÔn ®· chØ ra r»ng ,®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u lµ yªu cÇu kh¸ch quan trong sù nghiÖp ®æi míi ,ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng XHCN.Cæ phÇn ho¸ trong ®ã CPHDNNN lµ ph­¬ng tiÖn quan träng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ë n­¬c ta .ViÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CPHDNNN víi sù qu¶n lý ,®iÒu tiÕt chÆt chÏ cña nhµ n­íc sÏ lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng CHCN 2. Gi¶i ph¸p cho CPHDNNN 1.§Èy m¹nh CPHDNNN nhÊt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç.Tuy ®· cã chñ tr­ong cæ phÇn ho¸ song trong thêi gian qua ,viÖc thùc hiÖn cæ phÇn hãa cßn chËm .ViÖc ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ cÇn phÈi ®­îc xem lµ nhiÖm vô cÊp b¸ch trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ 2.ViÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ ph¶i ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN 3. T¨ng c­êng sù l·nh d¹o cña §¶ng,sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña ®Êt n­íc nãi chung.cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc nãi riªng KÕt luËn  ë ViÖt Nam trong thêi gian qua cæ phÇn ho¸ lµ ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶-ph­¬ng tiÖn hµng ®Çu trong viÖc c¶i tæ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc . Nã ®· ph¸t huy vai trß trong thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u ®Ó tiÕn hµnh sù nghiÖp ®æi míi,®em l¹i nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn mét vÊn ®Ò bøc xóc ®­îc ®Æt ra khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ lµm thÕ nµo ®Ó cæ phÇn ho¸ kh«ng dÉn tíi viÖc ®i lÖch h­íng .Còng cã nghÜa lµ, lµm sao ®Ó qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn viÖc gi÷ v÷ng sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. tµi liÖu tham kh¶o 1. T¹p chÝ céng s¶n sè12 (t6/2006) 2. B¸o ®Çu t­ (4/8/2001) 3. B¸o ph¸t triÓn kinh tÕ (t4/2005) 4. T¹p chÝ céng s¶n sè12 (t6/2000) 5. NghÞ ®Þnh 44,73,76/1998/N§-CP 6. NghÞ ®Þnh 64/2005/N§-CP7. S¸ch bµn vÒ c¶i c¸ch toµn diÖn Doanh NghiÖp Nhµ N­íc ( NXB ChÝnh trÞ QG n¨m 1996) 8. s¸ch Kinh tÕ nhµ n­íc vµ qu¸ tr×nh ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc 9. www.vneconomy.com.vn10. www.dangcongsan.com.vn Môc lôc Trang më ®Çu