Bài giảng Độ nhạy và độ chuyên của các xét nghiệm chẩn đoán

Độ nhạy & Độ chuyên Sensitivity & Specificity của các xét nghiệm chẩn đoán ThS.BS. Trần Thế Trung Bộ môn Nội Tiết Đại học Y Dược TP.HCM Chẩn đoán bệnh lý Triệu chứng cơ năng Triệu chứng thực thể Xét nghiệm sinh hóa Khảo sát hình ảnh Phẫu thuật – Giải phẫu bệnh sau mổ Tiêu chuẩn vàng Đặc điểm của các Xét nghiệm sinh hóa Có độ Biến thiên sinh học: Trùng lắp giữa người bình thường và bệnh lý Ngưỡng giá trị tham chiếu: Có tính áp đặt (chấp nhận một tỉ lệ nhỏ người bình thường nằm ngoài khoảng này) Bình thường Bệnh lý Diễn giải kết quả xét nghiệm Xét nghiệm sinh hóa Người bình thường Người bình thường Người có bệnh Người có bệnh Catecholamine máu Dương tính giả Âm tính giả Giá trị của một xét nghiệm Ann Intern Med. 1995;123:101-109 Ngưỡng bình thường 2.5% người “bình thường” có kết quả dương tính Dương tính thật Giá trị của một xét nghiệm J Clin Endocrinol Metab 88: 553–558, 2003 Bình thường Pheochromocytoma Dương tính giả Âm tính giả Dương tính thật Âm tính thật Ngưỡng Độ nhạy - Sensitivity Độ nhạy = J Clin Endocrinol Metab 88: 553–558, 2003 Bình thường Pheochromocytoma Ngưỡng Có bệnh + XN(+) Có bệnh Độ nhạy phụ thuộc vào ngưỡng: - Ngưỡng cao: độ nhạy thấp - Và ngược lại Độ chuyên - Specificity Độ chuyên = J Clin Endocrinol Metab 88: 553–558, 2003 Bình thường Pheochromocytoma Ngưỡng Không bệnh + XN (-) Không bệnh Độ chuyên phụ thuộc vào ngưỡng: - Ngưỡng cao: độ chuyên cao - Và ngược lại Thay đổi ngưỡng chẩn đoán Người bình thường Người bình thường Người có bệnh Người có bệnh Ngưỡng thấp: - Độ nhạy cao - Độ chuyên thấp Ngưỡng cao: - Độ nhạy thấp - Độ chuyên cao Thay đổi ngưỡng chẩn đoán: Đường cong ROC Khi thay đổi ngưỡng chẩn đoán theo hướng giảm dần: Tăng tỉ lệ dương tính thật Đồng thời cũng tăng tỉ lệ dương tính giả False-Positive Rate (1 – Specificity) (Specificity) So sánh giữa 2 xét nghiệm Độ chuyên: - XN 2 tốt hơn Độ nhạy: - Giống nhau BT BT BN BN XN 1 XN 2 BT: Bình thường BN: Bệnh nhân So sánh giữa 2 xét nghiệm Độ chuyên: - Giống nhau Độ nhạy: - XN 2 tốt hơn BT BT BN BN XN 1 XN 2 BT: Bình thường BN: Bệnh nhân So sánh giữa 2 xét nghiệm Độ chuyên: - XN 2 tốt hơn Độ nhạy: - XN 2 tốt hơn BT BT BN BN XN 1 XN 2 BT: Bình thường BN: Bệnh nhân So sánh giữa 2 xét nghiệm: Đường cong ROC False-Positive Rate (1 – Specificity) (Specificity) Giá trị chẩn đoán tốt nhất Kết luận Kết quả xét nghiệm dương tính:  cần loại trừ khả năng Không có bệnh (dương tính giả) nhất là với xét nghiệm có Độ chuyên thấp. Kết quả xét nghiệm âm tính:  chưa loại trừ khả năng Có bệnh (âm tính giả), nhất là với xét nghiệm có Độ nhạy thấp. Biện luận kết quả xét nghiệm cần lưu ý các chỉ số Độ nhạy và Độ chuyên của xét nghiệm, phối hợp với phân tích bối cảnh lâm sàng từng trường hợp. Xin cám ơn Quí vị!