Bài giảng Giá trị sống và kĩ năng sống

Giá trị sống & Kĩ năng sống Đại học Quốc gia Hà Nội Trường Đại học Giáo dục ************ Báo cáo viên: - Ts. Trần Văn Tính. 0912233368. Email: quangtinhhp@yahoo.com - Ths. Đỗ Dung Hòa: 0904123523. Email: hoadd@vun.edu.vn 2 Hoạt động GTS Chia sẻ : Cảm nhận cuộc sống!!!! Lớp học giá trị: Xây dựng nội quy lớp học Hoạt động 1 : Giá trị và định hướng GTS Hoạt động 2 : Hệ thống các giá trị phổ quát Hoạt động 3 : Tìm hiểu ý nghĩa của việc giáo dục GTS Hoạt động 4 : Tìm hiểu bầu không khí giáo dục GTS Hoạt động 5 : Tìm hiểu chiến lược giáo dục GTS Hoạt động 6 : Suy ngẫm về giá trị Hoạt động 7 : Tìm hiểu quy tắc dạy GTS Hoạt động 8 : Định hướng giáo dục GTS với trẻ Hoạt động 9 : Phương pháp giảng dạy GTS & KNS Hoạt động 10 : Lồng ghép giáo dục GTS vào giảng dạy Nội dung bổ trợ ND 1 : Khảo sát nhu cầu ND 2 : Trò chơi GTS ND 3: Câu chuyện GTS ND 4: Thành ngữ GTS 3 Thầy cô cảm nhận gì về bức tranh sau 4 Thầy cô cảm nhận gì về bức tranh sau 5 Thầy cô cảm nhận gì về bức tranh sau 6 Xây dựng nội quy lớp học Tiến hành: Thành viên đưa ra nội quy, biểu quyết > 75%. Nội quy có thể thêm, bớt với sự nhất trí của các thành viên Xây dựng biểu tượng của nội quy Quy định khen thưởng và kỉ luật Câu hỏi thảo luận: Xây dựng nội quy có ý nghĩa gì đối với trẻ Làm thế nào để xây dựng nội quy Clip. Quãng đời đẹp nhất Hoạt động 1: Giá trị và định hướng GTS Thảo luận: Nội dung 1 : Thầy cô hãy viết ra những câu ca dao, tục ngữ VN. Từ đó hãy trao đổi và rút ra những giá trị của người VN Thời gian thảo luận 10 phút: Trình bày: 3 phút/1 nhóm Tổng kết! Clip. Mãnh đĩa vỡ 8 Giá trị sống là một hình thái ý thức xã hội, là hệ thống các quan niệm về cái thiện, cái ác trong các mối quan hệ của con người với con người. Giá trị sống về bản chất là những quy tắc, những chuẩn mực trong quan hệ xã hội, được hình thành và phát triển trong cuộc sống, được cả xã hội thừa nhận. Giá trị sống là quy tắc sống, nó có vị trí to lớn trong đời sống, và định hướng cho cuộc sống của mỗi cá nhân, điều chỉnh hành vi cho phù hợp với chuẩn mực của xã hội. Hoạt động 1: Giá trị và định hướng GTS PHẠM VI XÃ HỘI 9 PHẠM VI CÁ NHÂN Giá trị cuộc sống (hay giá trị sống) là những điều chúng ta cho là quý giá, là quan trọng, là có ý nghĩa đối với cuộc sống của mỗi người. Giá trị sống trở thành động lực để người ta nỗ lực phấn đấu để có được nó. Giá trị sống mang tính cá nhân, không phải giá trị sống của mọi người đều giống nhau. Hoạt động 1: Giá trị và định hướng GTS 10 Định hướng giá trị là xu hướng nhân cách hướng tới giá trị nào đó, là cơ sở điều chỉnh hành vi con người và là thành phần trong cấu trúc nhân cách. Định hướng giá trị là nhân tố trung tâm chi phối mọi suy nghĩ, điều chỉnh hành vi, hoạt động của con người, từ đó hướng hoạt động tới mục đích cơ bản của cuộc đời.// Định hướng giá trị sống 11 Hoạt động 2: Hệ thống các giá trị phổ quát Clip.Cho và nhận Cung cấp các nguyên tắc hướng dẫn và các công cụ để phát triển nên một con người phát triển toàn diện về mặt thân thể, trí tuệ, tình cảm và tinh thần Mục đích 12 Ban Giáo dục của UNICEF, New York Hai mươi nhà giáo dục đến từ năm châu lục tiến hành hội thảo trước sự ủy quyền của UNICEP tại Newyork, tháng 8 năm 1996 Hội nghị nhân quyền trẻ em Nguồn gốc Hoạt động 2: Nhận diện các giá trị phổ quát 13 Hòa bình Tôn trọng Yêu thương Hạnh phúc Tự do Trung thực Khiêm tốn Khoan dung Trách nhiệm Giản dị Đoàn kết Hợp tác BT 1: Thảo luận 12 GTS Hoạt động 2: Hệ thống các giá trị phổ quát BT 2: Xây dựng biểu tượng 14 Nội dung 1 : Giá trị đó là gì Nội dung 2 : Ý nghĩa của giá trị đó đối với cuộc sống cá nhân và nhân loại Nội dung 3 : Học sinh cần làm gì để có được giá trị đó Hoạt động 2: Nhận diện các giá trị phổ quát Nhóm 1: Trung thực và Hòa bình Nhóm 2: Hạnh phúc và Khiêm tốn Nhóm 3: Hợp tác và Tôn trọng Nhóm 4: Giản dị và Yêu thương Nhóm 5: Trách nhiệm và Đoàn kết Nhóm 6: Khoan dung và Tự do 15 Hoạt động 3: Tìm hiểu ý nghĩa của việc giáo dục GTS Điểm suy ngẫm: Mỗi thầy cô hãy viết ra giấy ít nhất 10 ý nghĩa thiết thực khi hình thành các GTS cho trẻ nhỏ (những ý nghĩa cụ thể đối với trẻ) Thời gian 5 phút Trình bày: 5 phut/1 thầy cô: 2 thầy cô trình bày Chia sẻ cả lớp: 5 phút Clip. Khi thượng đế tạo ra người cha 16 Chia sẻ: Tại sao phải học giá trị sống! Có những giá trị sống đích thực, trở thành những giá trị chung cho nhiều người và toàn xã hội như lòng trung thực, hoà bình, tôn trọng, yêu thương, công bằng, tình bằng hữu, lòng vị tha. Không phải ai cũng nhận đúng giá trị của cuộc sống. Vì vậy, học tập để nhận diện đúng đâu là giá trị đích thực của cuộc sống là điều cần thiết với tất cả mọi người. 17 Chia sẻ: Quan hệ giữa giá trị và kĩ năng sống! 18 Hoạt động 4: Tìm hiểu bầu không khí giáo dục GTS 1 . Việc giáo dục các giá trị hướng đến sự tôn trọng nhân cách của mỗi người và mọi người. Việc học tập để có được những giá trị này sẽ đem lại sức khỏe cho mỗi cá nhân và cả xã hội. 2 . Mỗi học sinh quan tâm về những giá trị đều có khả năng học tập và sáng tạo một cách tích cực mỗi khi có cơ hội học tập 3. Nếu học sinh được lớn lên trong một bầu không khí lấy các giá trị làm nền tảng thì HS sẽ có năng lực học tập và có những chọn lựa mang ý thức xã hội. Ba tiền đ ề c ơ bản trong giáo dục giá trị Clip. Câu hỏi quan trọng nhất 19 Bầu không khí Giáo dục Giá Trị Sống 1. Yêu cầu xây dựng bầu không khí dựa trên giá trị sống 2. Hành vi giúp học sinh cảm nhận giá trị sống Tạo bầu không khí dựa trên các giá trị Các hoạt động giá trị sống 20 Nếu hôm nay trẻ mai này khi lớn lên các em bị la mắng, chửi bới, trừng phạt và roi đòn được giáo dục trong bầu khí hận thù, chia rẽ và bạo động bị chế nhạo, chọc ghẹo, chê cười và khinh bỉ phải sống trong tủi nhục và hổ thẹn chỉ biết tố cáo, kết tội và tấn công người khác chỉ biết gieo rắc xung đột và chiến tranh, hỗn loạn và hung tàn sẽ mang trên mình nhiều tâm tình lo sợ và mặc cảm tự ti sẽ cảm thấy mình là người vô giá trị 21 Nếu hôm nay trẻ mai này khi lớn lên các em Được lắng nghe và tiếp xúc với những con người có tấm lòng bao dung, biết đồng cảm Được nâng đỡ, hướng dẫn và khích lệ, nhất là trong những lúc tập đi, tập nói và tập làm Được khen thưởng đúng lúc, đúng việc và đúng lời Được tôn trọng và đối xử một cách công minh trong môi trường gia đình cũng như tại trường học Sẽ biết sống nhẫn nại, kiên trì và giàu lòng nhân ái Sẽ là người có nhân cách vững chãi, sáng suốt và kiên cường Sẽ biết nhìn đời một cách năng động, tích cực và lạc quan Sẽ là những người có khả năng thực thi hòa bình và bênh vực công lý 22 Bầu không khí giáo dục giá trị sống chỉ có được khi trẻ em cảm thấy! Được yêu thương Được tôn trọng Được hiểu Được an toàn Có giá trị Thảo luận Thầy cô thảo luận và vẽ sơ đồ những hành vi cụ thể để trẻ cảm nhận được những giá trị này! 23 23 Clip. Hãy là chính mình Sự đ a dạng của các hoạt đ ộng về giá trị Suy ngẫm Tưởng tượng Thư giãn/ các bài tập tập trung Biểu diễn nghệ thuật Các hoạt động phát triển bản thân Nhận thức đúng về xã hội công bằng Phát triển các kĩ năng tham gia xã hội Những hoạt động giá trị này chỉ là bước khởi đầu để: Sáng tạo ra giá trị của chính mình Phát triển các bản sắc của bạn 24 Cách học truyền thống Giảng viên Học viên Học viên Học viên Học viên Học viên N o A ction , T alk O nly NATO 25 Học qua trải nghiệm Giảng viên Học viên Học viên Học viên Học viên Học viên A ction F irst, T alk A fter AFTA 26 Hiệu quả của các phương pháp học giá trị sống 26 Dùng ngay & truyền đạt lại người khác Thực hành Thảo luận nhóm Âm thanh, Hình ảnh Đọc Nghe 5 % 10 % 20 % 30 % 50 % 75 % 90 % Minh họa 27 27 Bầu không khí dựa trên nền tảng các giá trị Yếu tố hỗ trợ khám phá các giá trị Suy ngẫm các họat động suy ngẫm và mường tượng Tiếp nhận thông tin qua các mẩu chuyện, điều suy ngẫm và sách vỡ Thể hiện về giá trị một cách sáng tạo Xã hội, Môi truờng và Thế giới Khám phá các giá trị qua thực tế cuộc sống thông qua tin tức, trò chơi và các môn học Thảo luận – chia sẻ, đi sâu vào khám phá nhận thức và hiểu biết, đồng cảm Khám phá các ý tưởng – Thảo luận rộng hơn, tự suy ngẫm, chia sẻ theo nhóm nhỏ và lập bản đồ Tâm trí Phát triển kỹ năng Các kỹ năng cảm xúc và xã hội của cá nhân Đưa các Giá trị vào thực tế cuộc sống Các kỹ năng giao tiếp Sơ đồ chiến lược giáo dục giá trị 28 Suy ngẫm về giá trị Hãy nghĩ về một người có ảnh hưởng tích cực đến bạn. Giá trị nào từ người đó đã ảnh hưởng đến bạn! Hãy nghĩ đến một bài hát mà bạn thích nhất Vì sao bạn thích bài hát đó, bài hát đó mang lại giá trị gì ? Hãy nghĩ về một quyển sách mà bạn không thể quên Bạn thấy những giá trị gì từ quyển sách Lý do quan trọng nhất để bạn lựa chọn nghề GV là gì - Bạn thấy nghề GV có những giá trị gì Số nhóm: 4 người/nhóm Thời gian thảo luận: 15 phút Trình bày: lựa chọn 1 -2 nhóm/ 5phút Clip. Chiếc bình nứt 29 Suy ngẫm Một phút xao lòng Thuận Hữu Có thể vợ mình xưa cũng có một người yêu(Người ấy gọi vợ mình là người yêu cũ)Cũng như mình thôi, mình ngày xưa cũng thếYêu một cô, giờ cô ấy đã lấy chồng Có thể vợ mình vì những phút mềm lòngNên giấu kín những suy tư, không kể về giấc mộngNgười yêu cũ vợ mình có những điều mình không có đượcCô ấy không nói ra vì sợ mình buồn Mình cũng có những phút giây cảm thấy xao lòngKhi gặp người yêu xưa với những điều vợ mình không có đượcNghĩ về cái đã qua nhiều khi như nuối tiếcMình cũng chẳng nói ra vì sợ vợ buồn Sau những lần nghĩ đâu đâu mình thương vợ mình hơnVà cảm thấy mình như người có lỗi(Chắc vợ mình hiểu điều mình không nóiCô ấy cũng thương yêu và chăm chút mình hơn) Mà có trách chi những phút xao lòngAi cũng có một thời đề yêu và một thời để nhớAi cũng có những phút giây ngoài chồng ngoài vợĐừng có trách chi những phút xao lòng!****************************** 30 Tình huống Khi trời đã gần tối, Ông John đang nằm trên giường nhìn ra ngoài cửa sổ. Bỗng nhiên, có một bóng đen đang vượt qua cửa sổ vào trong nhà. Ông John ngẩng đầu dậy và nhìn theo bóng đen đó . Theo bạn, ông John đang nghĩ gì ??? 31 Quy tắc 1: Khích lệ động viên trẻ Mỗi ngày, một đứa trẻ hai tuổi nghe 432 câu nói tiêu cực và chỉ có 32 câu nói tích cực . Tỉ lệ xấp xỉ 14 (tiêu cực): 1(tích cực) (Trường Đại học Lowa, Hoa Kỳ) 32 +17/-1 Một câu nói tiêu cực phải cần 17 câu tích cực để phục hồi trạng thái bình thường. Nhưng có những câu nói tiêu cực mà cả đời không phục hồi lại được. 33 Nguyên tắc khích lệ, động viên Ý kiến thầy cô! * Thầy cô hãy đưa ra 10 tình huống sẽ thể hiện hành vi khích lệ , động viên trẻ/ 1 ngày. * Làm việc nhóm 3 * Thời gian: 10 phút * Trình bày 2- 3 thầy cô/ 5 phút * Tổng kết: 5 phút Clip. Câu nói dịu dàng Tìm ra những điều trẻ làm Đúng thay vì tập trung và những điều trẻ làm sai Khẳng định và khen từng việc cụ thể Khen cụ thể và sau đó bổ sung thêm các phẩm chất được xây dựng dựa trên giá trị Lời khen phải chân thành, phải thật Lời khen luôn để lại một cảm xúc tích cực cho người được khen Khen hành vi tích cực thì phải khen ngay lập tức 34 Quy tắc 2: Tôn trọng nhân cách của trẻ Không chê bai những điểm hạn chế của trẻ Khen – chê hành vi của trẻ chứ không khen chê về nhân cách Xác định đúng hành vi cần khen chê Nên khích lệ hành vi tích cực ở trẻ để trẻ thay đổi. 35 Quy tắc 3: Để trẻ tự cảm nhận và trải nghiệm GTS Không phê phán, đánh giá đúng sai những cảm nhận của trẻ về các giá trị. Phân tích các mặt của giá trị sống Giúp trẻ sẽ tự cảm nhận! Video 36 Quy tắc 4: Giáo dục giá trị qua hành động! Không chờ đợi mà cần tự giác Video 37 Ý tưởng sáng tạo! Làm thế nào để đưa GTS vào cuộc sống của trẻ ? Bài tập nghiên cứu: Bài viết: 10 – 15 trang Yêu cầu: Những cách cụ thể có thể thực hiện để đưa GTS vào giáo dục trẻ em HĐ 8: Định hướng đưa GTS vào cuộc sống của trẻ Clip. Câu hỏi quan trọng nhất 38 Hoạt động 9: Phương pháp giảng dạy GTS & KNS PP 1 : Phương pháp mô hình mẫu PP 2 : Phương pháp Nghiên cứu tình huống PP 3 : Phương pháp tưởng tượng/ nội suy PP 4 : Phương pháp bản đồ tư duy/sơ đồ hóa/ mô hình hóa PP 5 : Phương pháp trò chơi PP 6 : Phương pháp hoạt động nhóm PP 7 : Phương pháp động não PP 8: Phương pháp đóng vai PP 9 : Phương pháp thuyết trình kết hợp với các PP khác PP 10 : Phương pháp trải nghiệm/ thực hành 39 PP 1: Phương pháp mô hình mẫu K.D.Uxinsky đã nói về nghề giáo: Nghề dùng nhân cách để giáo dục nhân cách Giáo viên dạy GT&KNS cần phải là tấm gương về: Hành vi ứng xử đối với học trò, với người khác Luôn có thái độ tích cực, hướng học sinh đến những điều tốt đẹp Nhận thức phong phú, giầu về tri thức và văn hóa → Đòi hỏi người thầy giáo phải luôn tự rèn luyện/tôi luyện chính mình 40 Những điều Không nên đối với người dạy GT&KNS Không luôn đưa ra lời đáp có sẵn, để học sinh luôn tìm tòi Không trả lời tay đôi với học sinh – đưa câu hỏi cho tập thể lớp tìm giải đáp Không vội vàng phê phán HS đúng/ sai như một quan tòa nhưng kiên trì giúp học sinh tranh luận và tự tìm ra kết luận Không nên bắt học sinh luôn hoạt động, không còn thời gian để suy nghĩ V.v 41 Những điều Nên đối với người dạy GT&KNS Tin tưởng vào học sinh và năng lực của họ. Kiên nhẫn và có kỹ năng lắng nghe tốt. Ý thức về bản thân, sẵn sàng học kỹ năng mới. Tự tin nhưng không kiêu căng. Có kinh nghiệm sống và biết suy xét. Tôn trọng ý kiến của người khác Có khả năng tạo bầu không khí tin tưởng lẫn nhau. Linh động trong việc sử dụng các kỹ thuật HĐ nhóm Có khả năng nắm bắt bầu không khí nhóm để điều chỉnh kịp thời. Biết sử dụng các phương pháp giáo dục chủ động. 42 PP 4: Phương pháp Nghiên cứu tình huống Khái niệm : Nghiên cứu tình huống thường là một câu chuyện được viết chọn lọc nhằm tạo ra một tình huống “thật” để minh chứng một vấn đề hay loạt vấn đề. VD: Học viên mô tả tình huống trải nghiệm: Tình huống nào bạn có thể tha thứ (hoặc không tha thứ) cho ai đó. Nguyên nhân vì sao? Kết quả là gì? . 43 PP 8: Phương pháp tưởng tượng/ nội suy Khái niệm : Các hoạt động tập trung tưởng tượng và suy ngẫm - học sinh đưa ra những ý tưởng, đánh giá, nhận định của riêng mình về những giá trị và kĩ năng trong cuộc sống. Màn múa về Sức mạnh của tình yêu! Chuyện về: Một cặp diễn viên múa người TQ bị “khiếm khuyết” đã tìm được Tình yêu và nghị lực, giúp họ chọn con đường họ cùng đi – con đường nghệ thuật đích thực – Nghệ thuật từ tâm hồn, trái tim và sức mạnh của niềm tin vào cuộc sống 44 PP 4: Phương pháp bản đồ tư duy/sơ đồ hóa/ mô hình hóa Những hoạt động nghệ thuật, viết nhật ký, hoặc kịch, những cuộc thảo luận khác sẽ giúp hình thành Bản đồ Tâm trí (Mind map) về các giá trị và phản giá trị để xem xét các tác động của giá trị và phản giá trị đối với bản thân, đối với các mối quan hệ và xã hội; Bản đồ tâm trí về các kỹ năng sống dựa trên nền tảng các giá trị và mối quan hệ, liên hệ phụ thuộc giữa các kỹ năng sống. 45 Hoạt động 2: Chia sẻ giá trị, ý nghĩa giá trị Yêu thương Thảo luận nhóm Yêu thương trong gia đình Không yêu thương trong gia đình Yêu thương trong lớp học Không yêu thương trong lớp học Yêu thương trong cộng đồng Không yêu thương trong cộng đồng Tiến hành: lớp chia thành 5 nhóm, thảo luận, vẽ my mapping trình bày trước lớp Thảo luận cả lớp 46 Hoạt động 3 : Hãy hình dung về 1 thế giới đầy yêu thương, con người luôn gần gủi, chia sẻ với nhau vv... Hãy vẽ biểu tượng, đặt tên và giải thích cho biểu tượng về Yêu thương Tình mẫu tử 47 Hoạt động 4 : Xây dựng biểu tượng các hành vi thể hiện giá trị Yêu thương trong cuộc sống gia đình VD Mọi người nói một lời chúc vui vẻ khi đi làm 48 PP 5: Phương pháp trò chơi Khái niệm: Là sự tổ chức cho học sinh chơi một trò chơi nào đó để thông qua đó mà tìm hiểu một vấn đề, biểu hiện thái độ hay thực hiện hành động, việc làm. VD 1: Viết lời Yêu thương gởi tới bạn!! Mỗi trẻ viết một hoặc nhiều lời yêu thương để gởi đến các bạn của mình, đề tên của bạn và không ghi tên mình. Sau đó đưa kín vào một hộp thư để bạn đến nhận. Các bạn cùng nhận và về chỗ tự đọc và cảm nhận (có thể chia sẻ cùng bạn bè) VD 2: Kĩ năng giao tiếp:Xếp hàng – bắt tay VD 3: Hãy hiểu nhau! Từ ánh mắt đến trái tim v.v 49 PP 6: Phương pháp hoạt động nhóm VD: Tìm hiểu bài hát, thơ, dân ca, tục ngữ vvthể hiện giá trị Yêu Thương , phân tích cùng cả lớp Tiến hành: lớp chia thành nhóm 3 người, Mỗi thành viên chọn 1 câu ca dao, thơ, tục ngữ và phân tích giá trị sống trong đó Trình bày và thảo luận cả lớp Sóng Xuân Quỳnh 50 PP 7: Phương pháp động não VD: Chia sẻ cùng nhau ? Yêu thương là gì ? Làm thế nào để yêu thương và được yêu thương ? Thế giới thế nào nếu không có yêu thương →Viết bài thuyết trình về giá trị Yêu thương!!! Động não là phương pháp giúp cho học sinh trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một vấn đề nào đó. 51 PP 8: Phương pháp đóng vai Đóng vai là phương pháp tổ chức cho học sinh thực hành, “làm thử” một số cách ứng xử nào đó trong một tình huống giả định. Đây là phương pháp giảng dạy nhằm giúp học sinh suy nghĩ sâu sắc về một vấn đề bằng cách tập trung vào một sự kiện cụ thể mà họ quan sát được. Việc “diễn” không phải là phần chính của phương pháp này mà hơn thế điều quan trọng nhất là sự thảo luận sau phần diễn ấy . 52 PP 9: Phương pháp thuyết trình kết hợp với các PP khác Để học sinh hiểu và cảm nhận sâu sắc về các giá trị sống, kỹ năng sống giáo viên cần giải thích cho học sinh về các giá trị và kỹ năng, những thể hiện đa dạng của giá trị và kỹ năng sống trong từng hành vi của con người trong thực tiễn xã hội 53 PP 10: Phương pháp trải nghiệm/ thực hành Tạo môi trường thuận lợi để hs: Tích cực khám phá Liên tục trải nghiệm Giàu tương tác VD: học về môi trường, học sinh có thể đi du khảo, tham gia làm sạch đường phố Học về trật tự an toàn giao thông, học sinh có thể bày những trò chơi về luật đi đường, quan sát tình hình giao thông rồi nhận xét. Trò chơi: tôi có giá trị thế nào? Tự tin? 54 Hoạt động 10: Lồng ghép giáo dục GTS vào giảng dạy Trong một môn học riêng Học sinh được tiếp cận một cách hệ thống lý luận và trải nghiệm về giá trị sống và kỹ năng sống. Số lượng các môn học tăng thêm. Cần phải có chương trình và đội ngũ giáo viên được đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về nội dung và phương pháp giáo dục giá trị và kỹ năng sống. Tích hợp vào môn học khác Giúp học sinh trải nghiệm các giá trị và hình thành các kỹ năng qua việc tiếp thu nội dung và thực hiện các nhiệm vụ trong phương pháp học tập môn học. Không làm tăng số lượng các môn học trong chương trình giáo dục. Học sinh được tiếp cận trong những hoàn cảnh cụ thể và đa dạng. 55 Những hoạt động này giúp học sinh được trải nghiệm thể hiện những quan điểm của các em đối với các vấn đề của cuộc sống trước thầy cô và các bạn trong trường, giúp các em phát triển những kỹ năng như thể hiện bản thân, làm việc nhóm, tìm hiểu và thu thập thông tin và hoàn thiện các giá trị như trách nhiệm, đoàn kết, hợp tác. Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Giờ chào cờ: Các hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống có thể được tiến hành trong giờ chào cờ dưới hình thức các cuộc thi, các hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ giữa các lớp, các tiểu phẩm do học sinh sáng tác và trình diễn về các chủ đề liên quan đến những sự kiện chính trị - xã hội diễn ra trong tuần, trong tháng; những vấn đề mà xã hội quan tâm. 56 Giờ sinh hoạt lớp Việc tổ chức các giờ sinh hoạt lớp trong bầu không khí dựa trên các giá trị giúp mỗi học sinh cảm nhận được thầy cô chủ nhiệm và tập thể hiểu, yêu thương, tôn trọng; các em cũng cảm thấy an toàn và bản thân có giá trị từ đó phấn đấu vì sự phát triển của tập thể lớp và của các em. Các hoạt động giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống có thể được tiến hành trong các cuộc thi, các hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ giữa các cá nhân và các tổ, các trò chơi tập thể, các tiểu phẩm do học sinh trong lớp sáng tác và trình diễn về các chủ đề liên quan đến những sự kiện chính trị - xã hội diễn ra trong tuần, trong tháng; những vấn đề mà xã hội quan tâm. 57 Hoạt động giáo dục theo chủ điểm Hoạt động giáo dục theo chủ điểm nhằm tập trung giáo dục học sinh theo chủ điểm của tháng và các ngày kỷ niệm của đất nước, của địa phương trong tháng. Trong hoạt động giáo dục theo chủ điểm, học sinh được thể hiện khả năng của các em về việc sưu tầm và trình bày kiến thức đối với chủ điểm của tháng qua các hình thức phong phú, đa dạng. Qua hoạt động với sự hướng dẫn, giúp đỡ của giáo viên giúp học sinh có thể hiểu sâu hơn, chính xác hơn về nội dung và phát triển các kỹ năng cá nhân như giao tiếp, trình bày, làm việc nhóm ; hoàn thiện thái độ và các giá trị như trách nhiệm, đoàn kết, hợp tác 58 Các hoạt động ngoại khóa Các hoạt động ngoại khóa môn học và hoạt động của các Câu lạc bộ học tập (Tiếng Anh, tiếng Trung, Văn học, Hoá học, Sinh học, Lịch sử, Toán học), các câu lạc bộ văn nghệ, thể thao nhằm thu hút học sinh trong các hoạt động mà các em yêu thích. Học sinh sẽ rèn luyện được rất nhiều kỹ năng cần thiết như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng hợp tác, kỹ năng chia sẻ, kỹ năng ra quyết định, kỹ năng tổ chức thông qua các hoạt động ngoại khóa môn học và các sinh hoạt câu lạc bộ. 59 Hoạt động vui chơi, tham quan, du lịch, giao lưu văn hoá Hoạt động vui chơi giải trí nhằm giúp học sinh thư giãn sau những giờ học tập trung căng thẳng; học sinh tự tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí lành mạnh giúp các em phát huy tính chủ động sáng tạo, các kỹ năng tổ chức, quản lý, giao tiếp và góp phần hoàn thiện các giá trị của bản thân. Tham quan du lịch đưa học sinh tới những địa điểm mới như những di tích lịch sử, văn hóa, những nơi tham quan Hoạt động giao lưu văn hóa giúp học sinh có những giao lưu và hiểu rõ hơn những giá trị và truyền thống văn hóa. 60 Các hoạt động xã hội, hoạt động từ thiện Các hoạt động xã hội và từ thiện đưa học sinh vào thực tiễn của cuộc sống xã hội. Qua các tiếp xúc với thực tiễn xã hội, học sinh hiểu hơn về các hoàn cảnh của cuộc sống thực tiễn, biết cảm thông, chia sẻ với những khó khăn của người khác; các giá trị yêu thương, đoàn kết, hợp tác, trách nhiệm và hạnh phúc được cảm nhận sâu sắc hơn. Các hoạt động này cũng có tác dụng rất lớn trong việc giúp các em rèn luyện các kỹ năng giao tiếp, quản lý cảm xúc của bản thân. 61 KẾT LUẬN 1. Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống là một công việc cần thiết trong giáo dục trung học hiện nay. 2. Giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống có thể và cần phải được tiến hành cả trong hoạt động trong giờ lên lớp và hoạt động ngoài giờ lên lớp. Học sinh cần phải được trải nghiệm không chỉ trên lớp mà cả ngoài giờ lên lớp và trong cuộc sống. 3. Để giáo dục giá trị sống và kỹ năng sống cho học sinh, nhà trường cần tạo ra một bầu không khí dựa trên giá trị; mỗi cán bộ giáo viên trong nhà trường phải là những con người sống theo các giá trị cuộc sống.