Bài giảng Kinh tế quốc tế - Chương 6: Liên kết kinh tế quốc tế, liên hiệp quan thuế

CH ƯƠ NG VI LIÊN KẾT KINH TẾ QUỐC TẾ – LIÊN HIỆP QUAN THUẾ (ECONOMIC INTERGRATION – CUSTOMS UNION) I / Các hình thức liên kết KTQT (từ thấp đ ến cao) 1) Thỏa thuận MD ư u đ ãi (Preferential Trade Arrangements) - Là hình thức liên kết thấp nhất - Mức TQ đư ợc đ ánh thấp h ơ n 2) Khu vực MD tự do (Free Trade Area) - khá phổ biến hiện nay - giữa các thành viên, mức TQ sẽ giảm dần xuống 0%, các NTBs cũng giảm và bãi bỏ, khi đ ó sẽ là khu vực MD tự do - với các n ư ớc không phải là thành viên thì mỗi thành viên vẫn duy trì hạn chế MD với mức đ ộ khác nhau (không thống nhất 1 mức TQ chung đ ể đ ánh ra bên ngoài) 3) Liên hiệp quan thuế (Customs Union) H ơ n “Khu vực MD tự do” ở chỗ sẽ thống nhất 1 mức TQ chung đ ánh ra bên ngoài với các n ư ớc không phải là thành viên 4) Thị tr ư ờng chung (Common Market) Cao h ơ n LHQT ở chỗ các yếu tố sx (LĐ và TB) đư ợc di chuyển tự do giữa các n ư ớc thành viên . 5) Liên hiệp kinh tế (Economic Union) Là hình thức liên kết cao nhất, liên kết về chính trị, xã hội, tài chính và cao nhất là 1 đ ồng tiền chung, 1 tiếng nói chung, 1 mái nhà chung II / Phân tích cân bằng cục bộ sự tác đ ộng của 1 LHQT 1) LHQT tạo lập MD (Trade Creating Customs Union) a) Khái niệm Là 1 LHQT mà ở đ ó chi phí sx cao h ơ n của 1 n ư ớc thành viên này đư ợc thay thế bởi chi phí sx thấp h ơ n của 1 n ư ớc thành viên khác  Luôn mang lại lợi ích cho các TV vì đ ã chuyển sx 1 cách có hiệu quả b) Phân tích lợi ích của các n ư ớc thành viên 2) LHQT chuyển h ư ớng MD (a Trade Diverting Customs Union) a) Khái niệm : là 1 LHQT mà ở đ ó chi phí sx thấp h ơ n của 1 n ư ớc không phải là thành viên đư ợc thay thế bởi chi phí sx cao h ơ n của 1 n ư ớc thành viên  luôn mang bất lợi đ ến các n ư ớc không là TV, còn đ ối với các n ư ớc là TV thì có thể lợi, có thể không tùy thuộc vào đ iều kiện cụ thể mà ở đ ó xảy ra LHQT b) Phân tích lợi ích (thiệt hại) của các n ư ớc thành viên SO SÁNH LIÊN HIỆP QUAN THUẾ TẠO LẬP MẬU DỊCH VÀ LIÊN HIỆP QUAN THUẾ CHUYỂN H Ư ỚNG MẬU DỊCH Lieân hieäp quan thueá taïo laäp maäu dòch Lieân hieäp quan thueá chuyeån höôùng maäu dòch 1. Chuyeån saûn xuaát töø moät nöôùc khoâng coù hieäu quaû sang moät nöôùc coù hieäu quaû 2.Laøm taêng lôïi ích cho caùc nöôùc thaønh vieân. 3. Caùc nuôùc khoâng phaûi laø thaønh vieân luoân luoân coù lôïi. 4. Phaân boá coù hieäu quaû nguoàn löïc quoác teá vaø moãi quoác gia phaùt huy ñöôïc lôïi theá so saùnh cuûa mình 1. Chuyeån saûn xuaát töø moät nöôùc coù hieäu quaû sang moät nöôùc khoâng coù hieäu quaû. 2. Laøm taêng ( hoaëc giaûm) lôïi ích cuûa caùc nöôùc thaønh vieân. 3. Caùc nöôùc khoâng phaûi laø thaønh vieân luoân luoân khoâng coù lôïi. 4. Phaân boá khoâng coù hieäu quaû nguoàn löïc quoác teá vaø moãi quoác gia khoâng phaùt huy ñöôïc lôïi theá so saùnh cuûa mình. Quoác gia A B C P X ($) 16 12 10 Bài tập 12: Có số liệu cho trong bảng sau : a) Nếu QG A đ ánh TQ không phân biệt 100% lên giá trị sp X nhập khẩu thì trong tr ư ờng hợp này, QG A sẽ nhập khẩu sp X từ đ âu hay tự sx trong n ư ớc ? b) Giả sử QG A liên kết với QG B trong 1 LHQT thì tình hình sẽ thế nào ? LHQT này là loại gì ? Tại sao ? c) Giả sử QG A đ ánh TQ không phân biệt 50% lên giá trị sp X NK từ QG B và QG C, đ iều gì sẽ xảy ra ? d) Giả thiết QG A liên kết với QG B trong 1 LHQT thì thế nào ? LHQT đ ó là loại gì ? Tại sao ? III / Lý thuyết tốt nhất hạng hai và các đ iều kiện làm gia t ă ng hiệu quả phúc lợi của 1 LHQT 1) Lý thuyết tốt nhất hạng hai (The Theory of the Second Best) “Khi những đ iều kiện đ ể tối đ a hóa lợi nhuận không đ ạt đư ợc mà 1 sự cố gắng quá mức đ ể đ ạt những đ iều kiện đ ó thì rất có thể dẫn đ ến tốt nhất nh ư ng chỉ loại 2 mà thôi”  biểu hiện chính là LHQT chuyển h ư ớng MD 2) Các đ iều kiện làm gia t ă ng hiệu quả phúc lợi của 1 LHQT (có thể suy ra cho các hình thức liên kết KTQT khác) a) Nếu tr ư ớc đ ây, khi ch ư a tham gia trong 1 LHQT mà các thành viên đ ánh với nhau mức TQ rất cao thì sau khi hình thành LHQT, LHQT đ ó có nhiều khả n ă ng tạo lập MD h ơ n là chuyển h ư ớng MD. b) Nếu các n ư ớc thành viên thống nhất 1 mức TQ chung và thấp đ ánh ra bên ngoài thì nếu LHQT có là chuyển h ư ớng MD ch ă ng nữa cũng không r ơ i vào tr ư ờng hợp “chuyển h ư ớng tai hại” c) Càng nhiều thành viên tham gia trong 1 LHQT thì càng có lợi d) Nếu trình đ ộ phát triển KT, c ơ cấu ngành của các n ư ớc thành viên không khác biệt nhau nhiều thì hiệu quả hợp tác sẽ lớn h ơ n. e) Các thành viên càng gần nhau thì hiệu quả liên kết càng cao. f) Nếu tr ư ớc khi tham gia vào LHQT mà giữa các n ư ớc đ ã có mối quan hệ MD thì khi tham gia vào LHQT, hiệu quả của sự hợp tác sẽ lớn h ơ n. IV / Các lợi ích tĩnh khác và các lợi ích đ ộng của 1 LHQT (có thể suy ra cho các hình thức liên kết KTQT khác) 1) Các lợi ích tĩnh khác (Other Static Welfares) - Tiết kiệm chi phí đ ể duy trì các hoạt đ ộng Hải quan  chống tham nhũng - T ă ng sức mạnh của cả khối, t ă ng vị thế của mỗi thành viên 2) Các lợi ích đ ộng (Dynamic Welfares) - Làm t ă ng khả n ă ng cạnh tranh giữa các thành viên, các doanh nghiệp cụ thể - Làm t ă ng khả n ă ng thu hút vốn đ ầu t ư từ n ư ớc ngoài - Tạo đ iều kiện đ ể các n ư ớc thành viên sử dụng có hiệu quả h ơ n nguồn lực của mình, từ đ ó phát huy tối đ a LTSS và tính hiệu quả nhờ quy mô V / Quá trình hình thành và phát triển 1 số hình thức liên kết KTQT (EFTA, EEC, ECM, NAFTA, APEC, EU, AFTA, ASEM, ) Định nghĩa về Liên kết KTQT Lieân keát KTQT laø moät hình thöùc trong ñoù dieãn ra quaù trình xaõ hoäi hoùa saûn xuaát, phaân phoái, trao ñoåi, tieâu duøng mang tính chaát quoác teá vôùi söï tham gia cuûa caùc chuû theå KTQT döïa treân caùc hieäp ñònh ñaõ thoaû thuaän vaø kyù keát ñeå hình thaønh neân caùc toå chöùc kinh teá vôùi nhöõng caáp ñoän nhaát ñònh. Chuẩn bị bài cho ch ươ ng 7: 1. Hãy trình bày 2 quan đ iểm khác nhau về vai trò mậu dịch quốc tế đ ối với các n ư ớc đ ang phát triển 2. Tại sao chúng ta lại ủng hộ tr ư ờng phái lạc quan? 3. Bạn hãy phân tích vai trò của mậu dịch quốc tế đ ối với các n ư ớc ĐPT thông qua bài tập 4 trang 6 trong sách bài tập KTQT 4. Tại sao tỷ lệ mậu dịch ở các n ư ớc ĐPT suy giảm? Giải pháp nào đ ể khắc phục? Hãy liên hệ đ ến VN 5. Taïi sao xuaát khaåu ôû caùc nöôùc ÑPT laïi khoâng oån ñònh? Giaûi phaùp naøo ñeå oån ñònh xuaát khaåu ôû caùc nöôùc naøy? Lieân heä ñeán VN 6. Caùc nöôùc ÑPT thöïc hieän nhöõng chieán löôïc coâng nghieäp hoùa naøo? Öu, nhöôïc ñieåm cuûa moãi loaïi 7. Cô caáu haøng xuaát khaåu ôû caùc nöôùc ÑPT seõ thay ñoåi theá naøo sau khi trieán haønh CNH theo 2 chieán löôïc vaø 3 giai ñoaïn? 8. Nhöõng vaán ñeà gì ñang ñaët ra ñoái vôùi caùc nöôùc ÑPT? NIEO laø gì?