Bài giảng Lập trình C - Chương 6: Kiểu cấu trúc và kiểu liệt kê - Ngô Công Thắng

Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 1 Ch ng 6. Ki u c u trúc và ki u li t kêươ ể ấ ể ệ I. Ki u c u trúc (struct)ể ấ II. Ki u li t kê (enum)ể ệ Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 2 I. Ki u c u trúcể ấ 1. Khái ni m v ki u c u trúcệ ề ể ấ 2. Khai báo ki u c u trúcể ấ 3. Khai báo bi n c u trúcế ấ 4. Truy nh p các thành ph n c a c u trúcậ ầ ủ ấ 5. Kh i t o bi n c u trúcở ạ ế ấ 6. Phép gán bi n c u trúcế ấ 7. M ng c u trúcả ấ Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 3 1. Khái ni m v ki u c u trúcệ ề ể ấ Ngoài các ki u d li u có s n trong C, ng i ể ữ ệ ẵ ườ l p trình còn có th t o ra nh ng ki u d li u ậ ể ạ ữ ể ữ ệ c a riêng mình: Ki u c u trúc và ki u li t kê.ủ ể ấ ể ệ M t c u trúc là m t nhóm các ph n t có th ộ ấ ộ ầ ử ể có ki u d li u khác nhau. Các ph n t này ể ữ ệ ầ ử g i là các thành ph n c a c u trúc. Ki u c u ọ ầ ủ ấ ể ấ trúc trong C t ng đ ng v i ki u b n ghi ươ ươ ớ ể ả trong Pascal. Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 4 2. Khai báo ki u c u trúcể ấ Khai báo c u trúc là mô t v các thành ph n ấ ả ề ầ c a c u trúc. Cú pháp nh sau:ủ ấ ư struct Tên_ki u_c u trúcể ấ { Ki u_1 Tên_thành_ph n_1; ể ầ Ki u_2 Tên_thành_ph n_2; ể ầ . . . . }; T khoáừ Các thành ph n ầ c a c u trúcủ ấ D u ch m ph y k t ấ ấ ẩ ế thúc khai báo ki u c u ể ấ trúc Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 5 2. Khai báo ki u c u trúc (ti p)ể ấ ế Ví d : Đ l u tr thông tin v nhân s c a phòng t ụ ể ư ữ ề ự ủ ổ ch c v i các thông tin v h tên, ngày sinh, đ a ch , ứ ớ ề ọ ị ỉ l ng ta khai báo m t ki u c u trúc nh sau:ươ ộ ể ấ ư struct nhansu { char hoten[30]; char ngaysinh[10]; char diachi[40]; float luong; }; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 6 2. Khai báo ki u c u trúc (ti p)ể ấ ế  Sau khi khai báo ki u c u trúc ta có th dùng tên ể ấ ể ki u c u trúc nh tên các ki u d li u c b n.ể ấ ư ể ữ ệ ơ ả Ki u c a các thành ph n c a c u trúc có th là ki u ể ủ ầ ủ ấ ể ể c u trúc, t c là trong c u trúc có th ch a c u trúc ấ ứ ấ ể ứ ấ khác. Ví d :ụ struct ngaythang { int ngay,thang,nam; }; struct nhansu { char hoten[30]; ngaythang ngaysinh; char diachi[40]; float luong; }; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 7 3. Khai báo bi n c u trúcế ấ Vi c khai báo ki u c u trúc không t o ra ệ ể ấ ạ vùng nh ch a c u trúc mà ch mô t v c u ớ ứ ấ ỉ ả ề ấ trúc xem có nh ng gì.ữ Mu n có vùng nh ch a c u trúc ta ph i khai ố ớ ứ ấ ả báo bi n c u trúc. Cú pháp:ế ấ Tên_ki u_c u_trúc Tên_bi n_c u trúc;ể ấ ế ấ Ví d :ụ nhansu ng1,ng2; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 8 4. Truy nh p các thành ph n c u trúcậ ầ ấ Đ truy nh p các thành ph n c a c u trúc ta dùng ể ậ ầ ủ ấ toán t ch m. Cú pháp:ử ấ Tên_bi n_c u_trúc.Tên_thành_ph nế ấ ầ Ví d :ụ struct thisinh { char SBD[15]; float toan,ly,hoa; }; //Khai bao bien cau truc thisinh ts; //Nhap du lieu cho thi sinh printf("So bao danh: “); scanf(“%s”,&ts.SBD); printf(“Diem Toan: “); scanf(“%f”,&ts.toan); printf(“Diem Ly: “); scanf(“%f”,&ts.ly); printf(“Diem Hoa: “); scanf(“%f”,&ts.hoa); Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 9 5. Kh i t o bi n c u trúcở ạ ế ấ  Khi khai báo bi n c u trúc ta có th kh i t o giá tr cho các ế ấ ể ở ạ ị thành ph n c a c u trúc nh kh i t o cho các ph n t c a ầ ủ ấ ư ở ạ ầ ử ủ m ng.ả Ví d :ụ //Khai bao kieu cau truc struct thisinh { char SBD[15]; float toan,ly,hoa; }; //Khai bao va khoi tao bien cau truc thisinh ts={"NNHA23456", 7, 8, 9}; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 10 6. Phép gán bi n c u trúcế ấ  Ta có th gán m t bi n c u trúc cho m t bi n c u ể ộ ế ấ ộ ế ấ trúc cùng ki u. Ví d :ể ụ //Khai bao kieu cau truc struct thisinh { char SBD[15]; float toan,ly,hoa; }; //Khai bao bien cau truc thisinh ts1={"NNHA23456",7,8,9}; thisinh ts2; ts2=ts1; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 11 7. M ng c u trúcả ấ  Sau khi khai báo ki u c u trúc thì tên ki u c u trúc ể ấ ể ấ đ c dùng nh các ki u d li u khác. Ch ng h n, ượ ư ể ữ ệ ẳ ạ dùng c u trúc làm ki u ph n t c a m ng.ấ ể ầ ử ủ ả Ví d :ụ //Khai bao kieu cau truc struct thisinh { char SBD[15]; float toan,ly,hoa; }; //Khai bao bien cau truc thisinh ds[100]; strcpy(ds[0].SBD,"NNHA23456"); ds[0].toan=8; ds[0].ly=8; ds[0].hoa=9; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 12 Ví dụ Vi t ch ng trình qu n lý đi m môn h c c a sinh ế ươ ả ể ọ ủ viên. M i sinh viên có các thông tin v h tên, l p, ỗ ề ọ ớ đi m ki m tra 1, đi m ki m tra 2, trung bình ki m ể ể ể ể ể tra, đi m thi, đi m môn h c. Nh p vào m t danh ể ể ọ ậ ộ sách n sinh viên. Hi n danh sách ra màn hình theo ệ d ng b ng v i các c t STT, H và tên, L p, TB ạ ả ớ ộ ọ ớ KTra, Đ.Thi, Đi m MH. Khi nh p d li u ch nh p ể ậ ữ ệ ỉ ậ H tên, L p, Đi m Ktra1, Đi m Ktra2, còn TB ọ ớ ể ể KTra = (Đi m KTra1 + Đi m Ktra2)/2, Đi m MH = ể ể ể 0,3xTB KTra + 0,7xĐi m Thi.ể Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 13 II. Ki u li t kêể ệ Ki u li t kê là ki u d li u do ng i l p trình t ể ệ ể ữ ệ ườ ậ ự đ nh nghĩa b ng cách li t kê t t c các giá tr . Các ị ằ ệ ấ ả ị giá tr c a ki u li t kê là các tên t đ t.ị ủ ể ệ ự ặ Đ đ nh nghĩa ki u li t kê ta dùng t khóa enum ể ị ể ệ ừ theo cú pháp sau: enum Tên_ki u_li t_kê {Danh sách các tên t đ t};ể ệ ự ặ Ví d :ụ enum boolean {TRUE, FALSE}; enum mausac {Xanh, Do, Tim, Vang}; enum days_of_week {Sun, Mon, Tue, Wed, Thu, Fri, Sat}; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 14 II. Ki u li t kê (ti p)ể ệ ế Sau khi khai báo ki u li t kê ta có th khai ể ệ ể báo các bi n ki u li t nh các bi n ki u khác:ế ể ệ ư ế ể Tên_ki u_li t_kê Danh_sách_các_bi n;ể ệ ế Ví d :ụ Gi s các ki u li t kê đã đ c khai ả ử ể ệ ượ báo trên, ta khai báo các bi n li t kê:ở ế ệ days_of_week day1, day2; Đ đ a giá tr vào bi n li t kê ta dùng l nh ể ư ị ế ệ ệ gán: Ví d :ụ day1 = Mon; day2 = Sat; Bài gi ng Ngô ng C - Ch ng 6 GV. Ngô Công Th ngả ữ ươ ắ 15 II. Ki u li t kê (ti p)ể ệ ế  Các giá tr ki u li t kê đ c l u tr nh các s ị ể ệ ượ ư ữ ư ố nguyên ki u int, giá tr tên đ u tiên là 0, giá tr tên ể ị ầ ị ti p theo là 1,ế Ví d :ụ V i ki u li t kê days_of_week trên thì Sun ớ ể ệ ở có giá tr 0, Mon có giá tr 1, Tue có giá tr 3,ị ị ị  Ta có th thay đ i giá tr s c a các giá tr tênể ổ ị ố ủ ị  Cho các giá tr tên có giá tr s b t đ u t m t s khác 0ị ị ố ắ ầ ừ ộ ố Ví d : enum mausac {Xanh=5, Do, Tim, Vang};ụ V i khai báo này Xanh có giá tr 5, Do có giá tr 6, Tim ớ ị ị có giá tr 7, Vàng có giá tr 8.ị ị