Bài giảng Luật tố tụng dân sự - Bài 5: Biện pháp khẩn cấp tạm thời trong tố tụng dân sự - Nguyễn Thị Thu Hà

v1.0014112217 1 LUẬT TỐ TỤNG DÂN SỰ Giảng viên: TS. Nguyễn Thị Thu Hà v1.0014112217 BÀI 5 BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ Giảng viên: TS. Nguyễn Thị Thu Hà 2 v1.0014112217 MỤC TIÊU BÀI HỌC • Trình bày được khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của biện pháp khẩn cấp tạm thời. • Nêu được 13 biện pháp khẩn cấp tạm thời. • Nêu được điều kiện áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời, thẩm quyền, thủ tục áp dụng, thay đổi và huỷ bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời. • Nêu được trách nhiệm do yêu cầu hoặc quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng. • Nêu được thủ tục khiếu nại và giải quyết khiếu nại quyết định áp dụng, thay đổi, huỷ bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời. • Xác định được việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời cụ thể trong vụ việc dân sự. • Xác định được việc thực hiện biện pháp bảo đảm trong các vụ việc dân sự cụ thể. 3 v1.0014112217 CÁC KIẾN THỨC CẦN CÓ Để học được môn học này, sinh viên phải học có kiến thức ở các môn học sau: • Luật Dân sự; • Luật Hôn nhân và gia đình; • Luật Lao động; • Luật Thương mại; • Luật Đất đai. 4 v1.0014112217 HƯỚNG DẪN HỌC • Đọc tài liệu tham khảo. • Thảo luận với giáo viên và các sinh viên khác về những vấn đề chưa hiểu rõ. • Trả lời các câu hỏi của bài học. • Đọc và tìm hiểu thêm các vấn đề về biện pháp khẩn cấp tạm thời. 5 v1.0014112217 CẤU TRÚC NỘI DUNG Quyền yêu cầu, thẩm quyền, thủ tục áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời5.2 Khái niệm, đặc điểm, phân loại biện pháp khẩn cấp tạm tạm thời 5.1 Biện pháp bảo đảm và trách nhiệm bồi thường thiệt hại do áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng 5.3 6 v1.0014112217 5.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI • Khái niệm: là biện pháp Tòa án quyết định áp dụng trong quá trình giải quyết vụ việc dân sự nhằm giải quyết nhu cầu cấp bách của đương sự, bảo vệ bằng chứng, bảo toàn tài sản tránh gây thiệt hại không thể khắc phục được hoặc bảo đảm thi hành án. • Đặc điểm: Biện pháp khẩn cấp tạm thời có 4 đặc điểm Tính khẩn cấp Tính tạm thời Tính cưỡng chế Tính bảo đảm 7 v1.0014112217 5.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI 8 Phân loại biện pháp khẩn cấp tạm thời Nhóm biện pháp buộc thực hiện hoặc không thực hiện một công việc nhất định hoặc biện pháp khẩn cấp tạm thời khác nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự. Nhóm biện pháp buộc tạm ứng trước một số tiền nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của đương sự. Nhóm biện pháp nhằm đảm bảo thi hành nghĩa vụ hoặc đảm bảo thi hành án. v1.0014112217 5.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI (tiếp theo) Nhóm biện pháp buộc tạm ứng trước một số tiền nhằm đáp ứng nhu cầu cấp bách của đương sự Buộc người sử dụng lao động tạm ứng tiền lương, tiền công, tiền bồi thường, trợ cấp tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp cho người lao động. Buộc thực hiện trước một phần nghĩa vụ cấp dưỡng. Buộc thực hiện trước một phần nghĩa vụ bồi thường thiệt hại do tính mạng, sức khỏe bị xâm phạm. 9 v1.0014112217 5.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI (tiếp theo) 10 v1.0014112217 5.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ PHÂN LOẠI BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI (tiếp theo) 11 Nhóm biện pháp buộc thực hiện hoặc không thực hiện một công việc nhất định hoặc biện pháp khẩn cấp tạm thời khác nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự Cấm hoặc buộc đương sự thực hiện những hành vi nhất định. Tạm đình chỉ thi hành quyết định sa thải người lao động. Giao người chưa thành niên cho cá nhân hoặc tổ chức trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục. Các biện pháp khẩn cấp tạm thời khác. v1.0014112217 5.2. QUYỀN YÊU CẦU, THẨM QUYỀN, THỦ TỤC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI • Quyền yêu cầu:  Đương sự;  Người đại diện đương sự;  Cơ quan, tổ chức khởi kiện để bảo vệ lợi ích của người khác. Tòa án tự mình áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: Được quy định tại Khoản 1, 2, 3, 4, 5 Điều 102 Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi bổ sung năm 2001). • Thẩm quyền áp dụng: Tại phiên tòa (sơ thẩm hoặc phúc thẩm) thì Hội đồng xét xử quyết định Trước khi thụ lý thì Chánh án Tòa án chỉ định ngay 1 thẩm phán Sau khi thụ lý, trước phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm do thẩm phán được phân công 12 v1.0014112217 5.2. QUYỀN YÊU CẦU, THẨM QUYỀN, THỦ TỤC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI 13 • Thủ tục áp dụng: Thủ tục gửi đơn yêu cầu Thủ tục xem xét và ra quyết định giải quyết đơn yêu cầu Thủ tục khiếu nại, kiến nghị và giải quyết khiếu nại, kiến nghị v1.0014112217 5.2. QUYỀN YÊU CẦU, THẨM QUYỀN, THỦ TỤC ÁP DỤNG BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI 14 • Thủ tục hủy bỏ: Căn cứ để hủy bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời Nghĩa vụ dân sự của bên có nghĩa vụ chấm dứt theo quy định của Bộ luật Dân sự. Người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đề nghị hủy bỏ. Người phải thi hành quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời nộp tài sản hoặc có người khác thực hiện biện pháp bảo đảm thi hành nghĩa vụ đối với bên có yêu cầu. • Hiệu lực quyết định áp dụng: Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời có hiệu lực pháp luật ngay. v1.0014112217 5.3. BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM VÀ TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO ÁP DỤNG BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI KHÔNG ĐÚNG 5.3.1. Biện pháp bảo đảm 5.3.2. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại do áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng 15 v1.0014112217 5.3.1. BIỆN PHÁP BẢO ĐẢM • Khái niệm: là biện pháp Tòa án buộc người yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời phải thực hiện nghĩa vụ bảo đảm nhằm đảm bảo khả năng bồi thường cho người bị thiệt hại nếu yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời không đúng, gây thiệt hại cho người bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời và người có liên quan. • Người yêu cầu áp dụng chỉ phải thực hiện biện pháp bảo đảm đối với các biện pháp khẩn cấp tạm thời:  Kê biên tài sản đang tranh chấp;  Cấm chuyển dịch quyền về tài sản đang tranh chấp;  Cấm thay đổi hiện trạng tài sản đang tranh chấp;  Phong tỏa tài khoản tại ngân hàng, tổ chức tín dụng, kho bạc nhà nước;  Phong tỏa tài sản ở nơi gửi giữ;  Phong tỏa tài sản của người có nghĩa vụ. 16 v1.0014112217 5.3.2. TRÁCH NHIỆM BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI DO ÁP DỤNG BIỆN PHÁP KHẨN CẤP TẠM THỜI KHÔNG ĐÚNG • Người yêu cầu áp dụng chịu trách nhiệm bồi thường:  Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo đúng yêu cầu của đương sự;  Yêu cầu của người đó gây thiệt hại cho người bị áp dụng hoặc người liên quan. • Tòa án chỉ có trách nhiệm bồi thường:  Tòa án tự mình áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;  Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời khác với biện pháp mà cá nhân, cơ quan, tổ chức yêu cầu;  Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời vượt quá yêu cầu áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời của cá nhân, cơ quan, tổ chức. 17 v1.0014112217 Trong bài này chúng ta đã nghiên cứu những nội dung chính sau: • Các biện pháp khẩn cấp tạm thời; • Quyền yêu cầu, thẩm quyền quyết định và thủ tục áp dụng thay đổi hủy bỏ biện pháp khẩn cấp tạm thời; • Thực hiện biện pháp bảo đảm và trách nhiệm bồi thường thiệt hại do áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời. 18 TÓM LƯỢC CUỐI BÀI